Slayt 1

HAZIRLAYAN: GZDE SEREZL 130611103

RETM YES: YRD. DO. DR. NACYE GKE

TMS/18 HASILATStandardn AmacGelir; finansal tablolarn hazrlanma ve sunulma esaslarna ilikin kavramsal erevede hesap dnemi boyunca,sermayedarlarn katklaryla ilgili olanlar dndaki nakit girileri veya varlklardaki artlar veya borlardaki azallar olarak z kaynaklarda arta neden olan ekonomik faydalardaki artlar olarak tanmlanmtr.

Gelirin tanm haslat ve kazancn ikisini birden ierir. Haslat iletmenin olaan faaliyetleri neticesinde ortaya kan gelirdir ve satlar, cretler, faiz, temett ve isim haklar gibi eitli adlar tar. Bu standardn amac,belirli tipteki ilemlerden doan ve olaylardan elde edilen haslat ile ilgili muhasebe ilemlerini aklamaktr.

Standardn AmacHaslatn muhasebeletirilmesine ilikin ilk konu, haslatn ne zaman muhasebeletirileceinin belirlenmesidir. Haslat; gelecekteki ekonomik faydalarn iletmeye girmelerinin olas olduklar ve sz konusu faydalar gvenilir olarak llebildikleri durumlarda muhasebeletirilir.

Bu Standart, sz konusu kriterlerin karland ve neticesinde haslatn muhasebeletirildii durumlar aklar. Ayrca, bu Standart sz konusu kriterlerin uygulamasna ilikin uygulamal rehberlik salar.

Standardn KapsamBu standart: (a) mal satlar; (b) hizmet sunumlar ve (c)iletme varlklarnn bakalar tarafndan kullanlmasndan salanan faiz, isim hakk ve temettlerden doan haslatn muhasebeletirilmesinde kullanlr. Mal sat - retilen veya yeniden sat iin alnan mamuller ve satlmak zere elde bulundurulan gayrimenkulleri ierir.

Hizmet sunumu zerinde anlamaya varlm szlemeye bal bir iin taraflarca belirlenmi srede iletme tarafndan yaplmasn ierir.Hizmetler bir veya birden ok dnem iinde sunulabilir.Hizmetlerin sunumuyla ilgili,proje yneticileri ve mimarlarn sunduu hizmetler gibi,baz szlemeler dorudan inaat szlemeleri ile ilgilidir.Bu szlemelere bal olarak ortaya kan haslat bu standart kapsamnda olmayp TMS 11 inaat Szlemeleri standardnda belirlenmi olan inaat szlemelerine ynelik hkmler kapsamnda ele alnr.

Standardn Kapsamletme varlklarnn bakalar tarafndan kullanlmas aada belirtilen gelir trlerini ortaya karr:

a)Faiz- nakit veya nakit benzerlerinin kullandrlmasndan ya da iletmeye borlandrlm tutarlar zerinden talep edilenler;

b)sim Hakk- patent, ticari marka, telif hakk, yazlm programlar gibi uzun vadeli iletme varlklarnn kullandrlmas karlnda talep edilenler ve

c)Temettler- ortaklara sahip olduklar belli tertip sermaye oran ile datlan karlar.

Aada belirtilen kaynaklardan ortaya kan haslat, bu Standart kapsamna dahil deildir:Finansal kiralama szlemeleri (TMS 17)zkaynak yntemi ile muhasebeletirilen yatrmlardan salanan temettler (TMS 28)TFRS 4 Sigorta Szlemeleri Standard kapsamndaki sigorta polieleriFinansal varlk veya finansal borlarn geree uygun deerlerindeki deimeler veya bunlarn elden karlmas (TFRS 9 ve TMS 39)Dier dnen varlklarn deerindeki deimelerTarmsal faaliyetlere ilikin canl varlklarn ilk defa muhasebeletirilmesi veya geree uygun deerindeki deimeler (TMS 41)Tarmsal rnlerin ilk defa kayda alnmasMadencilik faaliyetlerinden elde edilen haslatGeree Uygun Deer ve Haslatn lmGeree uygun deer: Karlkl pazarlk ortamnda bilgili ve istekli gruplar arasnda el deitirmesi ya da bir borcun denmesi durumunda ortaya kmas gereken tutardr.

Haslat geree uygun deerle llr. lem karlnda nakit veya benzerlerinin alnd durumlarda, haslat, nakit veya nakit benzerlerinin tutardr. Ancak her zaman nakit alnmayabilir. Nakit veya benzerlerinin almnn ertelendii durumlarda (vadeli satlarda) sat bedelinin geree uygun deeri alacan bugnk deerine indirgenmesi suretiyle bulunur.

Alacan bugnk deerine indirgenmesinde veya sat bedelinin geree uygun deere indirgenmesinde kullanlacak faiz oran,A)Borlanan ile ayn kredibilite derecesine sahip benzer finansman ilemlerinde geerli olan faiz oran veyaB)Alacan nominal bedelini mal veya hizmetin pein fiyatna eitleyen iskonto haddi olmaldr.

HASILATIN MUHASEBELETRLMES A) MAL SATIINDA HASILATMal satnda haslatn gerekleme koullar aadaki gibidir. Bu koullar yerine geldiinde mal satna ilikin haslat finansal tablolara yanstlr:a)lemenin mallarn sahiplii ile ilgili nemli risk ve getirileri alcya devretmi olmas;

b)letmenin satlan mallar zerinde etkin bir kontrol veya sahipliin genel olarak gerektirdii ekilde bir ynetim etkinliini srdrmemesi;

c)Haslat tutarnn gvenilir biimde llebilmesi;

d)leme ilikin ekonomik yararlarn iletmece elde edilmesinin muhtemel olmas;

e)leme ilikin yklenilen veya yklenilecek olan maliyetlerin gvenilir biimde llebilmesi .

1) lkemizde Sat Haslat zerindeki Var Olan Vade Farklarnn Hesaplanmas letme maln vadeli olarak satm ise,kar tarafla bir finansman ilemi beraberinde gerekletirilmi olur ki,bu ksm bir mal veya hizmetin sat gelirleri iine deil,faiz gelirleri iine alnr.

Vadeli sat gelirleri iindeki faiz paynn ayrtrlmasnda standart,u iki kriterden hangisi daha gvenli bir ekilde llebiliyor ise o kritere uygun faiz orannn kullanlmasn ngrmektedir.

a)Ayn risk zelliklerine sahip baka alclara uygulanabilecek faiz oran,

b)leride elde edilecek haslatn bugnk pein sat fiyatna indirgenmesi neticesinde hesaplanan faiz oran(i iskonto faiz oran-efektif faiz oran).

rnek; Sipari zerine retim yapan bir tekstil fabrikas,belirli bir model perdeyi iki ekilde sata sunmaktadr. Eer pein olursa,KDV hari 2.000- TL,eer alc vadeli almak istiyorsa her ay iin bakiye borca %1 faiz eklenmektedir.Alc Umut Akyrek bu perdeleri 1.12.2010 tarihinde 3 ay vadeli almay tercih etmitir.Dolaysyla fatura tutar 2.000 TL deil, 2000 * %3 = 60 TL+ 2000 TL = 2060 TL 2060TL * %18 KDV =370,8TL+ 2060TL = 2430.8 olacaktr ve;

...................................01.12.2010 . 120 ALICILAR 2430,8 600 YURT SATILAR 2000 380(128) GEL. AY. AT GELRLER 60 391 HESAPLANAN KDV 370,8 ...31.12.2010380 GEL. AY. AT GELRLER 20 642 FAZ GELRLER 20 ./ ..2) skontolarHaslat belirlenmesinde,iletme tarafndan uygulanan ticari skontolar ve miktar indirimler gz nnde tutulur.Iskontolar literatrde e ayrlmaktadr. Bunlar, katalog, kasa ve miktar skontolardr. Katalog skontosu, sat annda yaplan skontodur. Iskonto tutar da ayrca gsterilebilir.Kasa skontosu, alacaklarn erken tahsil edilmesi nedeniyle yaplan skontodur.Miktar skontosu ise, belli sat miktarn aan iletmelere yaplan skontodur. Bu tr skontolar genellikle dnem sonlarnda yaplmaktadr.

2)iskontolarrnek; KUM SAAT A.. 2 rn alan mterisine bir rn hediye etmektedir. Bir saatin maliyeti 10 TL, sat fiyat 20 TLdir. Bir mteri 2 adet saati pein almtr. Kendisine 1 adet saat hediye edilmitir. (KDV %10 alnacak ve KDV dahil deildir). Standarda gre; Haslat 20*2=40 TL Maliyet ise 10*3=30 TLdir.

./ ... 100 KASA 44 600YURT SATILAR 40 391 HESAPLANAN KDV 4 ../ .. 621 SAT. TC. MAL MALYET 30 153 TCAR MALLAR 30 ../ .... VESTEL A.. yl sonunda 40 adet buzdolab alm yapt iin bayisine 150.000 TLlik skonto yapm,sz konusu tutar iletmenin cari hesabndan dmtr. ki iletmeninde kayd aadaki gibi olacaktr. 150.000/ 1.18 = 127.118 / ... 610 SATI SKONTOLARI 127.118 191 NDRLECEK KDV 22.882 120 ALICILAR 150.000 (ARELK A..)/ 320 SATICILAR 150.000 153 TCAR MALLAR 127.118 391 HESAPLANAN KDV 22.882 (BAY)/ .

3) KomisyonlarHaslat, yalnzca, iletmenin kendi adna ald ve alaca brt ekonomik yarar aklarn ierir.

nc kiiler adna tahsil edilen sat vergileri, mal ve hizmet vergileri ve katma deer vergisi gibi tutarlar iletme tarafndan elde edilen ekonomik yararlar deildir ve zkaynakta art yaratmaz. Bu nedenle bu tutarlar haslat dnda braklr.

Acentesi olunan iletme adna yaplan tahsilat tutarlar haslat deildir. Haslat yalnzca komisyon tutardr.

Bir otobs bileti sat firmas, %10 komisyon karlnda bilet satmaktadr. Gn sonunda KDV dahil 400TLlik sat yaplmtr.

400* %10 = 40TL40/1.18 = 34TL

......./ 100 KASA 400 320 SATICILAR 360 600YURT SATILAR 34 391 HESAPLANAN KDV 6 / ..4) rn DeiimiMal veya hizmetlerin benzer zelliklere ve deere sahip mal ya da hizmetlerle deitirilmesi veya vadeli takasa(swap) konu edilmesi,haslat yaratc ilem olarak deerlendirilemez.

Burada iletmenin varlklarnda bir deiim olmamakta,varlklarn yer ve zamannda deiimi sz konusu olmaktadr.

Birbirinden farkl mal veya hizmetlerin deitirilmesinde, takas haslat yaratc bir ilem olarak deerlendirilir.

Bu durumda haslat, alnan mal veya hizmetlerin geree uygun deerinden transfer edilen nakit ve benzerlerinin dlmesiyle hesaplanr.

K FARKLI LEMN BR ARADA YAPILMASI DURUMUNDA AYRITIRMABazen bir sat ilemi iki farkl haslat yaratr.Bu gibi durumlarda,muhasebeletirme ilkelerini ilemin zn yanstabilmek amacyla,tek bir ilemin ayrtrlabilir ksmlar ayr ayr muhasebeletirilir.

Sat haslatna dahil edilmi sat sonras hizmet bedellerinin muhasebeletirilmesine ilikin ilkeler;

1) Satn ilgili varln monte edilmesi kouluyla yaplmas ve szlemenin nemli bir blmn oluturan montajn henz iletme tarafndan tamamlanmam olmas durumunda; gelir mallarn kabul, kurulumu ve muayenesi gerekletikten sonra kabul edilir.

2) Bir rnn sat fiyat ayrtrlabilir nitelikteki sat sonras servis tutarn da ieriyorsa, bu tutarn haslat olarak muhasebeletirilmesi ertelenerek, servis hizmetinin verildii dnem boyunca haslat olarak finansal tablolara yanstlmaldr.RNEK:Arelik satt amar makinelerine 2 yl garanti vermektedir. Ancak,isterlerse mterilerine bedeli karlnda 3 yl garanti uzatma imkan tanmaktadr. 1 adet amar makinesi 500 TL bedelle satlmtr. Mteri 3 yl garanti uzatm iin 30TL deme yapmtr. (KDV hari ve KDV %10)

530* %10 = 53 TL KDV ./ 100 KASA 583 600YURT SATILAR 500 480 GEL. YIL. AT GELR 30 391 HESAPLANAN KDV 53 ./ ..3) Birbiriyle balantl bir ilemler serisinin bir btn olarak deerlendirilmedii ve ticari etkisinin anlalamad durumlarda, muhasebeletirilme ilkeleri iki veya daha ok ileme birlikte uygulanmaldr.

rnein, iletme ticari mal satarken ayn anda bu ilemin etkisini ortadan kaldracak biimde, ileri bir tarihte geri satn almak zere ayr bir anlama yapabilir; byle bir durumda iki ilem birlikte deerlendirilmelidir.

Sat Haslatnn Tahsilinin pheli Hale Gelmesi

Standart, kaytlara alnm ancak tahsil edilememi ya da tahsili pheli hale gelmi haslat tutarnn, dzeltilmesinin yerine gider olarak finansal tablolara yanstlmasn nermektedir. HASILATIN DOUM ZAMANI Muhasebede nemli bir sorun haslatn ne zaman doduunun kabul edilecei ve dolaysyla hangi dnemde vergilenmeye ve kar datmna esas olabilecek duruma geldiidir. Aadaki koullarn gereklemesi ile haslat domu saylr ve finansal tablolara yanstlr: Mallarn nemli risk ve getirilerinin alcya devredilmesi,

Mallar zerindeki kontrol ve ynetsel etkinliin srdrlmemesi,

Haslatn gvenilir olarak llmesi,

Ekonomik yararlarn elde edilmesinin muhtemel olmas,

Yklenilen veya yklenilecek maliyetin gvenilir olarak llmesi gerekir.

letmenin Mallarn Sahiplii le lgili nemli Risk Getirileri Alcya Devretmi Olmas

ou kez, sahiplikle ilgili risk ve yararlarn devri ile mlkiyet veya zilyetliin alcya devri ayn anda olur.

Mlkiyet veya zilliyetin devrine ramen, baz durumlarda sahiplikle ilgili risk ve yararlar srdrlebilir. Bunlar:

letmenin normal garanti hkmleri kapsam dnda yetersiz performansa ilikin ykmllk tamas(rnein;denedikten sonra satn alma opsiyonlu satlar);

Sat haslatnn iletme tarafndan tahsil edilmesinin,alcnn sz konusu maldan nc kiilere satmak suretiyle haslat yaratmas kouluna bal olmas konsinye mallar bunlara rnek verilebilir;

Satn ilgili varln monte edilmesi kouluyla yaplmas ve szlemenin nemli bir blmn oluturan montajn henz iletme tarafndan tamamlanmam olmas;

Alcnn sat szlemesi ile belirlenen bir gerekeye dayanarak almdan vazgeme hakknn bulunmas ve iletmenin sz konusu mallarn iade edilip edilmeyeceinden emin olmamas.

Bu durumlarda mal sat gereklememi kabul edilir.

letmenin Satlan Mallar zerinde Kontrol ve Ynetsel Etkinlii Srdrmemesi

Satlan mallara ilikin ynetsel kararlarn alnamamas risk ve getirilerinin devrinin bir gstergesidir.

Haslat Tutarnn Gvenilir Biimde llebilmesi

Haslat tutarnn belirsiz olmas durumunda,haslat kayda alnmaz.Belirli bir artn gereklemesine balanan satlar gvenilir olarak llemez.

leme likin Ekonomik Yararlarn letmece Elde Edilmesinin Muhtemel Olmas

Haslat ancak ileme ilikin ekonomik yararlarn iletme tarafndan elde edilmesinin muhtemel olmas durumunda finansal tablolara yanstlr.

Baz durumlarda bu, tahsilat yaplana veya bir belirsizlik ortadan kaldrlana kadar mmkn olmayabilir.

rnein yabanc bir lkede yaplan satta yetkili otoritenin bedelin yurt dna transferine izin vermesi konusunda belirsizlik olabilir. zin verildiinde belirsizlik ortadan kalkar ve haslat finansal tablolara yanstlr.leme likin Yklenilen veya Yklenilecek Olan Maliyetlerin Gvenilir Biimde llmesi

Haslat ve buna ilikin giderlerin karlatrlmas esastr.

Mallarn tesliminden sonra ortaya kacak garanti masraflar ve dier maliyetler dahil olmak zere giderlerin, haslatn kayda alnmas iin gerekli dier koullar salandnda normal koullarda gvenilir biimde llebildii kabul edilir.

Ancak,giderler gvenilir bir biimde llemiyorsa haslat finansal tablolara yanstlamaz; byle durumlarda mal satyla ilgili daha nce alnm bedel ykmllk olarak muhasebeletirilir.

B) HZMET SUNUMUHizmet sunumuna ilikin bir ilemin sonucunun gvenilir bir biimde tahmin edilebildii durumlarda, ilemle ilgili haslat ilemin bilano tarihi itibariyle tamamlanma dzeyi dikkate alnarak finansal tablolara yanstlr. Aadaki koullarn tamamnn varl durumunda, ileme ilikin sonularn gvenilir biimde tahmin edilebildii kabul edilir:

Haslat tutarnn gvenilir biimde llmesi;

leme ilikin ekonomik yararlarn iletme tarafndan elde edileceinin muhtemel olmas;

Bilano tarihi itibariyle ilemin tamamlanma dzeyinin gvenilir biimde llmesi;

lem iin katlanlan maliyetler ile ilemin tamamlanmas iin gereken maliyetlerin gvenilir biimde llmesi.

Eer bu kriterler salanamyorsa,haslat ancak finansal tablolara yanstlm giderlerin geri kazanabilir tutar kadar finansal tablolara yanstlr.

Haslatn kayd iin tamamlanma dzeyine balanmtr. Bir ilemin tamamlanma dzeyi eitli yntemlerle belirlenebilir. Bu yntemler;

Yaplan ie ilikin incelemeler,Bilano tarihine kadar yaplan hizmetlerin verilecek toplam hizmetlere oran,letmenin tahmini toplam maliyetleri iinde bu gne kadar katlanlan maliyetlerinin oran.

rnek: Bir iletme.10 adet anahtar teslimi villa inaat iin,toplam 500.000 TL bedelle anlama imzalamtr.Tahmin edilen maliyet tutar 300.000 TLdir.Avans olarak 20.000 TL alnmtr.Kalan bedel i bitiminde alnacaktr.Szleme 1.10.2009 tarihinde imzalanmtr.Dnem sonu tibariyle katlanlan maliyet toplam 100.000 TLdir.

../ .. 100 KASA 20.000 340 ALINAN AVANSLAR 20.000 30.10.2009.. 740 HZMET RETM MALYET100.000 ***ETL VARLIK VE KAY. HESA. 100.000/ .. 181 GELR TAHAKKUKLARI 180.000 340 ALINAN AVANSLAR 20.000 600 YURT SATILAR 200.000./ ..rnek; Bir iletme,10 adet anahtar teslimi villa inaat iin,toplam 500.000 TL bedelle anlama imzalam ve bedel pein olarak tahsil edilmitir. Tahmin edilen maliyet tutar 300.000 TLdir. Kalan bedel i bitiminde alnacaktr. Szleme 1.10.2009 tarihinde imzalanmtr. Dnem sonu itibariyle katlanlan maliyet toplam 100.000 TLdir.

/ ..100 KASA 500.000 380 GEL. AY. AT GELRLER 500.000/ ...740 HZMET RETM MALYET 100.000

*** ETL VARLIK VE KAY. HESA. 100.000../ ..380 GEL. AY. AT GELRLER 200.000 600 YURT SATILAR 200.000../ ...

C) Faiz,sim Hakk ve Temett GelirleriStandartta gelir olarak tanmlanan dier olaan gelir ve kar unsurlar iletmenin varlklarnn nc kiilere kullandrlmasndan elde edilen faiz, temett, isim haklar gibi gelirlerdir.

Dier olaan gelir ve karlar aadaki durumlarn gereklemesi durumunda muhasebeletirilir

a) lemle ilgili ekonomik yararlardan iletmenin yararlanmasb) Gelir tutarnn doruya yakn belirlenmesi.

Standartta tahakkuk etmi ancak denmemi faizi ieren bir menkul kymetin alnmas durumunda, izleyen faiz tahsilatnn edinme ncesi ve sonras dnemlere ayrlaca, yalnzca edinme sonras ksmn gelir olarak kaydedilecei hkme balanmtr.

Standartta, sim haklarnn muhasebeletirilmesinde daha gereki bir yntemin bulunmamas koulu ile isim haklar, szleme hkmleri erevesinde muhasebeletirilir denmektedir.

Aadaki koullarn gereklemesi ile birlikte haslatta gereklemi saylr ve finansal tablolara yanstlr:Faiz, birleik faiz yntemine(etkin faiz yntemi) uygun ve zamanla orantl bir ekilde,

Kullanm cretleri, ilgili szlemenin hkmlerine ve zamanla orantl bir ekilde,

Temettler,irketten tahsil edilebilir veya hukuken kullanlabilir ekle geldiinde.

Uygulama rnekleriRNEK1; 2 Ocak 2012 tarihinde 40.000 TL deerinde mal KDV hari pein olarak satlmtr. Bu ilemle ilgili yaplmas gereken kayt aadadr. (KDV %18)

40.000 * %18 = 7200 TL KDV/ 100 KASA 47.200 600 YURT SATILAR 40.000 391 HESAPLANAN KDV 7.200/ .

Pein satlarda mevcut durumda yaplmas gereken kayt ile standart arasnda bir farkllk yoktur. Tek Dzen Hesap Plan, TMS 18 ve vergi mevzuat birbiriyle uyumludur.

RNEK 2; 01. Haziran 2012 tarihinde pein fiyat 90.000 TL olan mal, 110.000 TL + %18 KDVye vadeli olarak satlmtr. Karlnda drt ay vadeli ek alnmtr. Mevcut uygulamaya gre yaplmas gereken yevmiye kayd aadaki gibidir:

../ 101 ALINAN EKLER 129.800 600YURT SATILAR 110.000 391 HESAPLANAN KDV 19.800/ .

Tek dzen muhasebe sisteminde yukarda ki gibi bir kaytta faizin sat haslatna dahil edilmesi, sat rakamn olduundan daha byk gsterecek, sat karllk orannn hatal bulunmasna ve sat hslatnn kullanld finansal analiz sonularnn da yanltc sonular vermesine sebep olacaktr.

Haslat standardna gre yaplmas gereken kaytta vade fark dneminde 642 Faiz Gelirleri Hesabna kaydedilerek muhasebeletirilir.

../ 101 ALINAN EKLER HS. 129.800 600 YURT SATILAR 90.000 642 FAZ GELRLER HS. 20.000 391 HESAPLANAN KDV 19.800/

Kayt incelendiinde 600 Yurt i Satlar Hesabna sadece vade farksz sat tutar, pein tutar, kaydedilmektedir. Vade farklar ise 642 Faiz Gelirleri Hesabna kaydedilmektedir.

rnek 3; 01. Kasm 2012 tarihinde 110.000 TL Pein deeri olan ticari mal 120.000 TL +% 18 KDV tutar karl satlmtr. Sat sonras KDV tutar pein alnm kalan tutar iin 5 ay vadeli bir senet alnmtr. Mevcut uygulamaya gre yaplacak olan yevmiye kayd aadaki gibidir.

120.000 * %18 = 21.600 TL KDV

/ 121 ALACAK SENETLER HS 120.000100 KASA HS. 21.600 600 YURT SATILAR HS 120.000 391 HESAPLANAN KDV 21.600 ./ Standarda gre yaplmas gereken kayt ise;../..121 ALACAK SENETLER HS. 120.000100 KASA HS 21.600 600 YURT SATILAR HS. 110.000 642 FAZ GELRLER HS. 4.000 480 GEL. YIL. AT GELRLER HS 6.000 391 HESAPLANAN KDV 21.600../ .

Standarda gre yaplan kayt incelendiinde; maln pein bedeli 600 Yurt i Satlar Hesabnda muhasebeletirilmitir. 10.000 TLlik vade farknn kasm, aralk 2012 dnemine ait olan ksm 642 Faiz Gelirleri Hesabna kaydedilirken ocak, ubat, mart 2013 dnemine ait olan ksm ise 480 Gelecek Yllara Ait Gelirler Hesabna kaydedilmitir. Pein sat tutar ile vadeli sat tutar arasndaki fark ay boyunca faiz geliri olarak kaydedilir.

SONUHaslat standard iki nemli kavram zerinde durmaktadr; dnemsellik ilkesi ve geree uygun deer kavramlar.

Dnemsellik; haslat, gelir ve karlarn ayn dneme ait maliyet, gider ve zararlarla eletirilerek muhasebeletirilmesini gerektirir. Bu erevede gelirin ve giderin ne zaman doduu yani hangi dnemin geliri ya da gideri olduu nem arz etmektedir.

Bu adan deerlendirildiinde, Haslat standard ile lkemiz vergi mevzuat ve Tek Dzen Hesap Plan uygulamas farkllk gsterebilmektedir.

Haslatn tahakkuk ettirilmesinden kaynaklanan dnem farkllklar, vergilerin ne zaman denmesi gerektiini etkilemektedir

Geree uygun deer kavram; TMS 18de, karlkl pazarlk ortamnda bilgili ve istekli guruplar arasnda bir varln el deitirmesi ya da borcun denmesi durumunda ortaya kmas gereken tutar olarak tarif edilmi ve haslat alnan veya alnacak olan bedelin geree uygun deeri ile llr hkmne yer verilmitir.

Haslat Standardnn getirdii nemli bir yenilik de haslatn pein veya geree uygun deerle muhasebeletirilmesi nedeniyle, vadeli satlarda sat haslat ile vade farknn ayrtrlmas gerekliliidir.

Standarda gre sat bedeli, isletmenin satt mal ya da hizmetin bedelidir ancak vade fark znde isletmelerin mterilerine at bir kredidir. Kredi karlnda elde edilen tutar ise sat haslat deil faiz geliridir.

Haslat temel muhasebe standartlarndan biri olarak kabul edilir ve her iletmenin muhasebe sistemini standarda uygun hale getirmesi beklenir.

letme hakknda karar verecek olan kiilerin doru analiz yapmas, haslat tutarnn doru olarak tespiti, vade farklarndan ortaya kacak olan faiz gelirinin ayrtrlmas, dnemsel gelir ve karlarn doru tespitinin salanmas haslat standardna uygun bir muhasebe sistemi ile mmkn olmaktadr.

Bu nedenlerle bir an nce farkl hesap uygulama yaklamlarnn sona erdirilerek net olarak vade farklarnn kayt yaplaca hesaplarn belirlenmesi gerekmektedir.

KAYNAKARTEN, REMZ-KAVAL, HASANKARAPINAR, AYDIN(2009), TRKYE MUHASEBE-FNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI UYGULAMA VE YORUMLARI, ANKARA: GAZ KTABEV.

ULUSLAR ARASI FNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI (IFRS/ IAS) LE UYUMLU-TRKYE MUHASEBE STANDARTLARI(2010), ANKARA: TFRS-TMSK YAYINLARI-5.

KALMI, HALS-DEREKY, FEYZA (2010), TMS-18E GRE HASILATIN MUHASEBELETRLMES VE TEK DZEN MUHASEBE SSTEM LE KARILATIRILMASI-AFYON KOCATEPE NVERSTES BF DERGS, (C.XII.SI).

ZYREK, HAMDE (2012), TMS-18E GRE HASILATIN MUHASEBELETRLMES, ORGANZASYON VE YNETM BLMLER DERGS, (C.4, S.1).http: // www.kgk.gov.tr