tÜrkİye’nİn fİzİkİ Özellİklerİ · • Çinicilik ve halıcılıkta merkez konumdadır....

10
1. Ortalama yükseltisi 1.131 metre olan Türkiye, yüksek bir ülkedir. 2. Orta kesimi çukurluk olan ve kenarlara doğru gidildikçe yükselen ülkenin kıyılarında genellikle fazla genişlemeyen alçak düzlükler yer alır. 3. Akarsu vadileriyle derin biçimde parçalanmış orta yükseklikteki dalgalı düzlüklerden oluşan yaylalara daha çok ülkenin orta kesiminde rastlanır. 4. Karadeniz kıyısına paralel olarak uzanan Kuzey Anadolu Dağları ile Akdeniz kıyısına paralel olarak uzanan Toroslar, ülkenin kuzey ve güney kesimlerinde yay biçimli yüksek dağ dizilerinden oluşur. Bu dağ dizilerinin yükseltisi doğuya doğru gidildikçe artar. 5. Doğu Anadolu Bölgesi’nde birbirine yaklaşan Kuzey Anadolu Dağları ve Toroslar’a bağlı dağ sıraları düğümü andıran bir görünümün ortaya çıkmasına yol açar. Ülkenin en yüksek alanları bu bölgededir. TÜRKİYE’NİN FİZİKİ ÖZELLİKLERİ 6. Güneydoğu Toroslar yayının güneyinde yer alan Güneydoğu Anadolu Bölgesi, önemli bir yükseltiye rastlanmayan eşik alanlar ile yayla ve ovalardan oluşur. 7. Ülkenin batı kesiminde ise dağlar denize dik olarak uzanır. Bir elin parmaklarını andıran bu dağlar çöküntü alanlarıyla birbirinden ayrılır. Bu kesimde genellikle doğu- batı doğrultusunda akan ırmakların taşıdığı alüvyonların birikmesiyle oluk biçimli çukur alanlarda oluşan ovalar ülkedeki en verimli tarım alanlarındandır. 8. Türkiye’nin Trakya’daki toprakları fazla yüksek sayılmaz. Kuzey ve doğu kesimi Istranca (Yıldız) Dağları, güney ve güneybatı kesimi Işıklar. Orta kesiminde Ergene Havzası bulunan Trakya, yüzey şekilleri açısından bir çanağı andırır. 9. Ağrı, Süphan, Nemrut, Erciyes ve Hasan dağları, Karadağ, Karacadağ, Kula Volkanları

Upload: others

Post on 21-Sep-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: TÜRKİYE’NİN FİZİKİ ÖZELLİKLERİ · • Çinicilik ve halıcılıkta merkez konumdadır. • ZÜHTİ, Zeytin, Üzüm, Haşhaş, Tütün, İncirin en fazla yetiştiği bölgedir

1. Ortalama yükseltisi 1.131 metre olan Türkiye, yüksek bir ülkedir.

2. Orta kesimi çukurluk olan ve kenarlara doğru gidildikçe yükselen ülkenin kıyılarında genellikle fazla genişlemeyen alçak düzlükler yer alır.

3. Akarsu vadileriyle derin biçimde parçalanmış orta yükseklikteki dalgalı düzlüklerden oluşan yaylalara daha çok ülkenin orta kesiminde rastlanır.

4. Karadeniz kıyısına paralel olarak uzanan Kuzey Anadolu Dağları ile Akdeniz kıyısına paralel olarak uzanan Toroslar, ülkenin kuzey ve güney kesimlerinde yay biçimli yüksek dağ dizilerinden oluşur. Bu dağ dizilerinin yükseltisi doğuya doğru gidildikçe artar.

5. Doğu Anadolu Bölgesi’nde birbirine yaklaşan Kuzey Anadolu Dağları ve Toroslar’a bağlı dağ sıraları düğümü andıran bir görünümün ortaya çıkmasına yol açar. Ülkenin en yüksek alanları bu bölgededir.

TÜRKİYE’NİN FİZİKİ ÖZELLİKLERİ

6. Güneydoğu Toroslar yayının güneyinde yer alan Güneydoğu Anadolu Bölgesi, önemli bir yükseltiye rastlanmayan eşik alanlar ile yayla ve ovalardan oluşur.

7. Ülkenin batı kesiminde ise dağlar denize dik olarak uzanır. Bir elin parmaklarını andıran bu dağlar çöküntü alanlarıyla birbirinden ayrılır. Bu kesimde genellikle doğu-batı doğrultusunda akan ırmakların taşıdığı alüvyonların birikmesiyle oluk biçimli çukur alanlarda oluşan ovalar ülkedeki en verimli tarım alanlarındandır.

8. Türkiye’nin Trakya’daki toprakları fazla yüksek sayılmaz. Kuzey ve doğu kesimi Istranca (Yıldız) Dağları, güney ve güneybatı kesimi Işıklar. Orta kesiminde Ergene Havzası bulunan Trakya, yüzey şekilleri açısından bir çanağı andırır.

9. Ağrı, Süphan, Nemrut, Erciyes ve Hasan dağları, Karadağ, Karacadağ, Kula Volkanları

Page 2: TÜRKİYE’NİN FİZİKİ ÖZELLİKLERİ · • Çinicilik ve halıcılıkta merkez konumdadır. • ZÜHTİ, Zeytin, Üzüm, Haşhaş, Tütün, İncirin en fazla yetiştiği bölgedir

TÜRKİYE COĞRAFİ BÖLGE VE BÖLÜMLERİ HARİTASI

Page 3: TÜRKİYE’NİN FİZİKİ ÖZELLİKLERİ · • Çinicilik ve halıcılıkta merkez konumdadır. • ZÜHTİ, Zeytin, Üzüm, Haşhaş, Tütün, İncirin en fazla yetiştiği bölgedir

TÜRKİYE’DE COĞRAFİ ÖZELLİKLERE GÖRE BÖLGE SINIFLANDIRILMASI

Fiziki Özelliklerine Göre Beşeri Özelliklerine Göre Karma BölgelerA-Yeryüzü şekillerine göre bölgeler:1) Dağlık bölgeler• Karadeniz Dağlık Bölgesi• Toros Dağları Bölgesi• Batı Anadolu Dağları Bölgesi• Doğu Anadolu Dağları Bölgesi2) Düzlük (ovalık) bölgeler• Adana (Çukurova) Bölgesi • Büyük Menderes Ovası Bölgesi• Bursa Ovası Bölgesi• Harran Ovası Bölgesi• Bafra Ovası BölgesiB-İklim tipine göre bölgeler• Karadeniz İklim Bölgesi• Akdeniz İklim Bölgesi• Karasal iklim BölgesiC-Bitki örtüsüne göre bölgeler• Orman Bitki Örtüsü Bölgesi• Maki Bitki Örtüsü Bölgesi• Bozkır Bitki Örtüsü Bölgesi• Çayır Bitki Örtüsü Bölgesi

Ekonomik Özelliklerine Göre1) Tarım Bölgesi:• Konya-Aksaray ve çevresi• Şanlıurfa ve çevresi• Edirne ve çevresi• Tokat ve çevresi• Isparta ve çevresi2) Sanayi Bölgesi:• İstanbul-İzmit ve çevresi• İzmir çevresi• Adana-Mersin-İskenderun çevresi• Ankara-Eskişehir çevresi• Kayseri çevresi3) Maden Bölgesi:• Zonguldak ve çevresi• Batman ve çevresi• Seydişehir ve çevresi• Divriği ve çevresi• Murgul ve çevresi4) Serbest Ticaret Bölgesi:• Mersin Limanı• İstanbul Ticaret bölgesi• Antalya Serbest Ticaret Bölgesi• İzmir Serbest Ticaret Bölgesi• Kayseri Serbest Ticaret Bölgesi5) Turizm Bölgesi:• Antalya ve çevresi• Muğla ve çevresi• Nevşehir ve çevresi• İzmir ve çevresi• İstanbul ve çevresi

1) Tarım-Sanayi-Turizm Bölgesi:• Adana-Mersin çevresi• Aydın-İzmir-Manisa• Bursa-Balıkesir• Kayseri-Nevşehir• Antalya2) Maden-Sanayi Bölgesi• Zonguldak-Karabük çevresi• Divriği çevresi• Seydişehir çevresi• Murgul çevresi• Batman çevresi3) Ticaret-Turizm-Tarım Bölgesi• İzmir-Manisa çevresi• Aydın-Denizli çevresi• Mersin-Adana çevresi• Antalya çevresi• Kayseri-Nevşehir çevresi

A-Nüfus yoğunluğuna göre bölgeler1) Yoğun Nüfuslu Bölgeler:• İstanbul-İzmit çevresi• İzmir çevresi• Ankara çevresi• Adana-Hatay çevresi• Zonguldak çevresi2) Seyrek Nüfuslu Bölgeler:• Hakkari ve çevresi• Tunceli ve çevresi• Tuz gölü çevresi• Menteşe yöresi çevresi• Gümüşhane çevresi• Taşeli platosu çevresiB-Yerleşim özelliklerine göre1) Kentsel Bölgeler:• İzmir ve çevresi• Antalya ve çevresi• İstanbul ve çevresi• Ankara ve çevresi• Bursa ve çevresi2) Kırsal Bölgeler:• Giresun ve çevresi• Rize ve çevresi• Hakkari ve çevresi• Nevşehir ve çevresi• Kars ve çevresiBölge: Kendi sınırları içinde ben-

zer özellikler gösteren, kendi sınır-ları dışındaki yerlerden farklılıklar gösteren alanlara denir.

Coğrafi Bölge: Fiziki, beşeri ve ekonomik coğrafya özelikleri bakımından kendi sınırları içinde benzer özellikler gösteren ancak kendi sınırları dışındaki yerlerden farklılıklar gösteren alanlara denir.

Page 4: TÜRKİYE’NİN FİZİKİ ÖZELLİKLERİ · • Çinicilik ve halıcılıkta merkez konumdadır. • ZÜHTİ, Zeytin, Üzüm, Haşhaş, Tütün, İncirin en fazla yetiştiği bölgedir

Mar mara Bölgesi

ULAŞIM• En büyük ithalat limanı İstanbul Limanıdır.• Havayollarında yolcu indirme bindirme

kapasitesi en fazla olan bölgedir.• Karayolu ulaşım ağı gelişmiştir.

NÜFUS ÖZELLİKLERİ• En çok göç alan bölgedir.• Nüfus yoğunluğu en fazla olan bölgedir.• Kent nüfusunun en fazla olduğu bölgedir.• Kırsal alanda betonarme yapı yaygındır.

TURİZM• Uludağ Kış Turizmi• Gelibolu Yarımadası Milli Parkı• İstanbul tarihi dokusu• Bursa’nın tarihi dokusu• Kuş Gölü (Manyas)* Turizm gelirinin en fazla olduğu bölgedir.

HAYVANCILIK• Kümes hayvancılığı• İpek böcekciliği• Besi hayvancılığı• Balıkçılık (2. sırada yer alır.)

İKLİM• Geçiş iklimi görülür.• Karadeniz, Akdeniz ve karasal iklim görülür.

YERALTI KAYNAKLARI- Bor (Balıkesir-Bursa)- Volfram- Doğalgaz (Hamitabat - Kırklareli)

• İki kıta toprakları bulunan tek bölgedir.• Boğazlardan ötürü jeopolitik konumu önemlidir.• İklim çeşitliliğinin en fazla olduğu bölgedir.• Sanayinin en çok geliştiği bölgedir.• Ayçiçeği ve pirincin en çok yetiştiği bölgedir.

• Besi ve kümes hayvancılığının en fazla yapıldığı bölgedir.

• En fazla göç alan bölgedir.• Nüfusun en fazla olduğu bölgedir.• Turizm çeşidi ve gelirinin en fazla olduğu bölgedir.

• Hidroelektrik potansiyelin en az olduğu bölgedir.• Akarsu kirliliğinin en fazla olduğu bölgedir.• Kentleşmenin en fazla olduğu bölgedir.• Milli gelir içinde geliri en fazla olan bölgedir.• Bitki ve toprak çeşitleri fazladır.

BÖLGENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ

BÖLÜMLERİ 1 Yıldız Dağları Bölümü• Bölgenin en seyrek nüfuslu bölü-

müdür.• Ormancılık ve hayvancılık

gelişmiştir.• Karadeniz iklimi görülür.

2 Ergene Bölümü• Karasal iklim görülür.• Ayçiçeği ve pirincin (Türkiye’de) en

çok üretildiği bölümdür.• Türkiye’yi Avrupa’ya bağlayan kara

ve demiryolları buradan geçer.

3 Güney Marmara Bölümü• Akdeniz iklimi görülür.• İpek böcekciliği gelişmiştir.• Bor çıkarımı yapılır.• Termal kaynaklar yaygındır.

4 Çatalca-Kocaeli Bölümü• Türkiye’nin en kalabalık bölümü-

dür.• Sanayi ticaret ve bankacılıkta oldukça ileridedir.• En çok göç alan bölümdür.

TARIM• Ayçiçeği, Pirinç, Keten, Şekerpancarı,

Fındık

Page 5: TÜRKİYE’NİN FİZİKİ ÖZELLİKLERİ · • Çinicilik ve halıcılıkta merkez konumdadır. • ZÜHTİ, Zeytin, Üzüm, Haşhaş, Tütün, İncirin en fazla yetiştiği bölgedir

İKLİM• Kıyılarda Karadeniz, iç kesimlerde karasal iklim görülür.• Yamaç (Orografik) yağışları görülür.

YERALTI KAYNAKLARI• Taşkömürü (Zonguldak)• Bakır (Murgul-Küre-Çayeli)

• Türkiye’nin en kuzeyinde yer alır.• Yerel saat farkının en fazla olduğu bölgedir.• Yağış miktarının en çok, yağış rejiminin en düzenli

olduğu bölgedir.• Heyelanın ve falezin en çok olduğu bölgedir.

• Bulutlu gün sayısı en çok bu bölgededir.• Çayın yetiştiği tek bölgedir.• Taş kömürünün bulunduğu tek bölgedir. • Orman bakımından en zengin bölgedir.• Kırsal yerleşmelerin en fazla olduğu bölgedir.

• Kır nüfusunun kent nüfusundan fazla olduğu tek bölgedir.

• Dışarıya en çok göç veren bölgedir.• Kimyasal çözülmenin en fazla olduğu bölgedir.• Sıcaklık farkının en az olduğu bölgedir.

BÖLGENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ

BÖLÜMLERİ 1 Doğu Karadeniz Bölümü• Heyelan olayının en fazla görüldüğü bölüm-

dür.• Yağış miktarının, dağınık yerleşmenin ve

kırsal yerleşmenin en fazla olduğu bölümdür.• Demiryolu ulaşımı yoktur.

2 Orta Karadeniz Bölümü• Bölgenin en alçak ve sade bölümüdür.• Delta oluşumu olan Çarşamba ve Bafra ovaları

bulunur.• Ulaşımın ve tarımın en çok geliştiği bölümdür.• Kıyı ile iç kesim arasındaki iklim farkının en az

olduğu bölümdür. (Yükselti, engebe)

3 Batı Karadeniz Bölümü• Türkiye taş kömürü rezervinin %100’ü bu bölümdedir.• Orman ürünleri ve ormancılık önemli gelir kaynağıdır.• Bartın Çayı (Ulaşımın yapıldığı tek akarsu) bu bölüm-

dedir.• Ereğli ve Karabük Demir-Çelik Fabrikası bu bölüm-

dedir.

Karadeniz Bölgesi

TURİZM• Abant ve Yedi Göller (Bolu)• Sümela Manastırı (Trabzon)• Kral mezarları (Amasya)• Çoruh Nehri (Rafting)• Bolu Kartalkaya Ilgaz Dağlarında Kış Turizmi• Yaylacılık (Ayder Yaylası)

ULAŞIM• Dağlar kıyıya paralel uzanır• Kıyı ile iç kesim arasında ulaşım zordur. • Nemin içeri girmesi zordur. Boyuna kıyı tipi görülür. Kıta

sahanlığı ve hinderlandı dardır. HAYVANCILIK• Balıkçılık (1. sırada), Manda (Samsun), Arıcılık (Rize)• Kümes Hayvancılığı (Bolu)

TARIM• Çay (Rize)• Kenevir (Kastamonu)• Mısır (yalnızca kendi ihtiyaçlarını

karşılar.)

NÜFUS ÖZELLİKLERİ• Kırsal nüfus kent nüfusundan çoktur. Dağınık yerleşmeler

görülür. Kırsal alanda ahşap meskenler yaygındır.

Page 6: TÜRKİYE’NİN FİZİKİ ÖZELLİKLERİ · • Çinicilik ve halıcılıkta merkez konumdadır. • ZÜHTİ, Zeytin, Üzüm, Haşhaş, Tütün, İncirin en fazla yetiştiği bölgedir

İKLİM• Kıyı kesimlerinde Akdeniz iklimi, iç kesimlerde yerini karasal iklime

bırakır. • Deniz seviyesinden maki bitki örtüsü başlar, yükseldikçe yerini Kızılçam

ormanlarına bırakır.• Cephe yağışları görülür.

ULAŞIM• Demiryolu, yerşekillerinden dolayı Antalya’ya bağlanmaz, Adana-Mersin ve

İskenderun’a ulaşır.• Mersin ve İskenderun Limanı ticari, Antalya ve Alanya Limanı yat turizmi amaçlıdır.

NÜFUS ÖZELLİKLERİ• Mevsimlik göç aldığından nüfusu yıl içinde fazla değişir.• Kırsal alanda taş meskenler görülür.

TURİZM• Saint Pierre Kilisesi (Hatay)• Aspendos Tiyatrosu• Cennet Cehennem Obrukları (Mersin)• Karain, Beldibi, Damlataş Mağaraları (Antalya)• İnsuyu Mağarası (Burdur)• Olimpos Beydağları Milli Parkı• Köprülü Kanyonu, Kurşunlu, Düden ve Manavgat

Şelaleleri• Yaz turizmi• Saklıkent Kayak Merkezi

SINIR KAPILARI• Suriye ile Cilvegözü ve Reyhanlı sınırkapıları bulunur.

TARIM• Muz 1. sıra• Gül 1. sıra• Mısır 1. sıra• Turunçgiller• Yerfıstığı• Soya fasulyesi• Turfandacılık• Sebzecilik• Seracılık.

MADENLER• Krom (Fethiye)• Boksit (Seydişehir, Akseki)

• Güneş ışınlarını en dik açıyla alan bölgedir.• Kış sıcaklığının en fazla olduğu bölgedir.• En büyük delta ovası Çukurova buradadır.• Dalmaçya kıyı tipininin görüldüğü tek bölgedir.

• Muz tarımının yapıldığı tek bölgedir.• Muz, Turunçgil, Gül, Mısır, Yerfıstığı, Soya fasulyesi,

turfanda, seracılıkta birinci sırada yer alır.• Karstik arazinin en yaygın olduğu bölgedir.

• Çizgisel hızın en fazla olduğu bölgedir.• Gurup, tan, şafak, alacakaranlık süresinin en kısa

olduğu bölgedir.• Kıl keçisinin en fazla yetiştiği bölgedir.

BÖLGENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ

BÖLÜMLERİ 1 Adana Bölümü• Tarıma dayalı sanayi gelişmiştir.• Mevsimlik göç alır. (Tarım)• En büyük delta ovası Çukurova bu bölümdedir.

2 Antalya Bölümü• Turizm gelişmiştir.• Mevsimlik göç alır. (Turizm)• Seracılık gelişmiştir.• Karstik araziler yaygındır.

Akdeniz Bölgesi

Page 7: TÜRKİYE’NİN FİZİKİ ÖZELLİKLERİ · • Çinicilik ve halıcılıkta merkez konumdadır. • ZÜHTİ, Zeytin, Üzüm, Haşhaş, Tütün, İncirin en fazla yetiştiği bölgedir

ULAŞIM• Dağların uzanış doğrultusundan dolayı kıyı ile iç kesim arası ulaşım kolaydır.• İlk demiryolu Aydın-İzmir arasında yapılmıştır.• Menteşe yöresinde demiryolu ağı yoktur.• İzmir Limanı ihracatta önemlidir.

NÜFUS ÖZELLİKLERİ• En fazla göç alan 2. bölgemizdir.• Mevsimlik işçi göçü alır. (Turizm-

tarım)• Nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu

2. bölgedir. TARIM• Zeytin (Edremit)• Üzüm (Manisa)• Haşhaş (Afyon) devlet kontrolünde.• Tütün (Manisa) devlet kontrolünde.• İncir (Aydın) önemli ihracat ürünüdür. Dünyada 1.

sıradadır.• Kuru üzüm önemli ihracat ürünümüz.

YERALTI KAYNAKLARI• Linyit (En Fazla çıkarıldığı bölge-

miz), mermer.• Tuz: İzmir Çamaltı Tuzlası• Jeotermal: İlk jeotermal santral

Denizli-Sarayköy

• Hors ve grabenlerin en çok bulunduğu bölgedir.• Jeotermal kaynakların en fazla bulunduğu bölge-

dir.• Deniz etkisi iç kesimlere girer.• En uzun kıyı uzunluğuna sahip bölgemizdir. • Termik santrallerin en fazla olduğu bölgedir.

• Kültür balıkçılığında 1. sıradadır.• Tuz üretiminde 1. sıradadır. (İzmir Çamaltı)• Marmara’dan sonra en fazla göç alan, en gelişmiş

2. bölgedir.• Arıcılığın en fazla yapıldığı bölgedir.• En büyük ihracat limanı İzmir’dedir.

• Enine ve Ria kıyı tipi görülür.• Çinicilik ve halıcılıkta merkez konumdadır.• ZÜHTİ, Zeytin, Üzüm, Haşhaş, Tütün, İncirin en

fazla yetiştiği bölgedir.

BÖLGENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ

BÖLÜMLERİ 1 Kıyı (Asıl) Ege Bölümü• Kıyı (Asıl) Ege Bölümü• Akdeniz iklimi görülür.• Verimli tarım alanları vardır.• Tarıma dayalı sanayi gelişmiştir.

2 İç Batı Anadolu Bölümü• Karasal iklim görülür.• Nüfusu seyrektir.• Tahıl tarımı yaygındır.

Ege Bölgesi

TURİZM• Meryem Ana Kilisesi, Efes - Milet - Sardes, Apollon Tapınağı, Pamukkale

Travatenleri, Spil Dağı Milli Parkı, Dilek Yarım Adası Milli Parkı, Kaplıcalar, Bodrum, Milas, Didim, Çeşme, Marmaris önemli yaz turizmi merkezi, Honaz Milli Parkı

HAYVANCILIK• Kültür balıkçılığı (Köy ve körfezin fazlalığından)• Arıcılık• Sünger Avcılığı (Bodrum-Marmaris)

Page 8: TÜRKİYE’NİN FİZİKİ ÖZELLİKLERİ · • Çinicilik ve halıcılıkta merkez konumdadır. • ZÜHTİ, Zeytin, Üzüm, Haşhaş, Tütün, İncirin en fazla yetiştiği bölgedir

TURİZM• Hasankeyf (Batman)• Malabadi Köprüsü (Diyarbakır)• Diyarbakır Surları (Çin Seddinden

sonra 2. uzun surlardır. UNESCO 2015 listesine alındı.)

• Mardin Evleri• Zeugma (Gaziantep)• Göbeklitepe Höyüğü (Şanlıurfa)• Balıklıgöl (Şanlıurfa)• Nemrut Heykelleri Milli Parkı

(Adıyaman)

• Yüzölçümü bakımından en küçük bölgemizdir.• Türkiye’nin en büyük baraj gölü Atatürk Baraj

Gölü bu bölgededir.• Yaz aylarında ülkemizin en kurak ve en sıcak böl-

gesidir.• Orman oranının en az olduğu bölgedir.

• Buharlaşma şiddetinin en fazla olduğu bölgedir.• Tarımda sulamaya en çok ihtiyaç duyulan bölge-

dir.• GAP bu bölgede uygulanmıştır.• Güneşlenme süresinin en fazla, bulutluluk oranı-

nın en az olduğu bölgedir.

• Hidroelektrik üretiminin en fazla olduğu bölgedir.• Doğal gölün bulunmadığı tek bölgedir.• Yaylacalık ve kış turizmi potansiyeli düşüktür.• Yüzey şekillerinin en sade olduğu bölgedir.

BÖLGENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ

BÖLÜMLERİ 1 Orta Fırat Bölümü• Akdeniz ikliminin bozulmuş şekli görülür.• Bölgenin en gelişmiş, nüfuslanmış bölümüdür.• GAP ile birlikte önemi artmıştır.

2 Dicle Bölümü• Karasal iklim görülür.• Petrol ve fosfat önemli yeraltı kaynaklarıdır.• Tarihi turizmi gelişmiştir.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi

TARIM• Antepfıstığı (Şanlıurfa), Pamuk (Şanlıurfa), Kırmızı Merci-Antepfıstığı (Şanlıurfa), Pamuk (Şanlıurfa), Kırmızı Merci-

mek (Şanlıurfa) ULAŞIM• Yüzey şekilleri sade olduğundan yol yapım maliyeti düşüktür.• Mersin’den başlayan otoyol Gaziantep ve Şanlıurfa’ya kadar uzamıştır.• Dünyanın en uzun 5. tüneli Türkiye’nin en uzun sulama tüneli Suruç Tüneli bu bölgede

bulunmaktadır.

İKLİM• Batı kesimlerinde Akdeniz iklimi etkileri görülürken iç kesim-Batı kesimlerinde Akdeniz iklimi etkileri görülürken iç kesim-

lerde ise Karasal iklim görülür.

NÜFUS ÖZELLİKLERİ• Toplu yerleşmeler görülür. Nüfus yoğunluğu fazladır.• Mesken tipi kerpiç yapılardır.

MADENLER• Petrol (1. sıra), Fosfat (1. sıra)

SINIR KAPILARI• Habur Sınır Kapısı (Şırnak-Silopi), Cizre

Sınır Kapısı (Şırnak-Cizre), Girmeli Sınır Kapısı (Mardin-Nusaybin), Şenyurt Sınır Kapısı (Mardin), Ceylanpınar Sınır Kapısı (Şanlıurfa), Akçakale Sınır Kapısı (Şanlıurfa), Mürşitpınar Sınır Kapısı (Şanlıurfa), Karkamış Sınır Kapısı (Gaziantep), Çobanbey Sınır Kapısı (Gaziantep), Öncüpınar Sınır Kapısı (Kilis).

Page 9: TÜRKİYE’NİN FİZİKİ ÖZELLİKLERİ · • Çinicilik ve halıcılıkta merkez konumdadır. • ZÜHTİ, Zeytin, Üzüm, Haşhaş, Tütün, İncirin en fazla yetiştiği bölgedir

ğç Anadolu Bölgesi

ULAŞIM• Bölgenin yüzey şekilleri sade olduğundan

ulaşım gelişmiştir, yol yapım maliyeti düşüktür.

• Ulaşımda Türkiye’nin kavşak noktasıdır.

NÜFUS ÖZELLİKLERİ• Nüfus miktarının en fazla olduğu 2. bölge-

dir.• Nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının

altındadır.• Kerpiç ve tüflü yapılar görülür.• Toplu yerleşmeler görülür.

TURİZM• Çatalhöyük (Konya), Hattuşaş (Çorum), Alişar (Yozgat), Gordion

(Ankara), Mevlana Türbesi (Konya), Peribacaları (Kapadogya Ürgüp), Ihlara Vadisi (Aksaray), Sultan Sazlığı Milli Parkı (Kayseri), Anıtkabir (Ankara), Erciyes (Kayseri) Kayak Merkezi, Elmadağı (An-kara) Kayak Merkezi

HAYVANCILIK• Tiftik Keçisi, Koyun

İKLİM• Ilıman karasal (step) iklimi görülür.• Bitki örtüsü Bozkırdır.• Konveksiyonel (yükselim) yağışlar

görülür.

YERALTI KAYNAKLARI• Lületaşı, Tuz

• Türkiye’nin en az yağış alan bölgesidir.• Platoların en fazla bulunduğu bölgedir.• Rüzgar erozyonunun en fazla görüldüğü bölgedir.• Tahıl tarımının en fazla yapıldığı bölgedir.

• Uçak sanayisinin bulunduğu tek bölgedir. (Eskişehir-Ankara)

• Nadas alanlarının en fazla olduğu bölgedir.• Şeker fabrikaları oldukça yaygındır.

• Tiftik keçisinin en fazla yetiştirildiği bölgedir.• Başkent Ankara, bu bölgede yer alır.• KOP, bölgenin gelişmesinde etkili olacak önemli bir

projedir.

BÖLGENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ

1 Konya Bölümü• Türkiye’nin en az yağış alan bölü-

müdür.• Türkiye’nin tahıl ambarıdır.• Tuz Gölü kapalı havzası bu

bölümde yer alır.

2 Yukarı Kızılırmak Bölümü• Yoğun göç verir.• Bölgenin en yüksek bölümüdür.• Bu bölümde yer alan tek ilimiz

Sivas’tır.

3 Orta Kızılırmak Bölümü• Volkanik arazilerin yaygın ol-

duğu bölümdür.• Peribacaları bu bölümde yer

alır.

4 Yukarı Sakarya Bölümü• Bölgenin en gelişmiş bölümüdür.• Kavşak noktasında yer aldığından

ulaşımı gelişmiştir.• Eskişehir ve başkent Ankara bu bö-

lümdedir.

BÖLÜMLERİ

TARIM• Buğday (Konya)• Arpa (Konya)• Çavdar• Yulaf• Nohut (Karaman)• Patates• Yeşil Mercimek (Çorum)• Şeker Pancarı• Elma

Page 10: TÜRKİYE’NİN FİZİKİ ÖZELLİKLERİ · • Çinicilik ve halıcılıkta merkez konumdadır. • ZÜHTİ, Zeytin, Üzüm, Haşhaş, Tütün, İncirin en fazla yetiştiği bölgedir

Doğu Anadolu Bölgesi

ULAŞIM• Dağlık ve engebeli olduğundan ulaşım

gelişmemiştir aynı zamanda yol yapım maliyeti yüksektir.

• Demiryolu daha çok madencilik için kullanılır.

NÜFUS ÖZELLİKLERİ• Doğum oranının en yüksek olduğu bölgedir.• Nüfus yoğunluğunun en az olduğu bölgedir.• Taş ve kerpiç evler görülür.

TURİZM• İshakpaşa Sarayı (Ağrı)• Ani Harabeleri (Kars)• Akdamar Adası Kilisesi (Van)• Nemrut Krateri (Bitlis)• Meteor Çukuru (Ağrı)• Tortum Şelalesi (Erzurum)• Sarıkamış-Palandöken Kayak Tesisleri

TARIM• Kayısı (Malatya), Ceviz (Hakkari-Van),

Şekerpancarı

HAYVANCILIK• Büyükbaş hayvancılık (sığır)• Arıcılık• Küçükbaş hayvancılık (koyun 1. sırada)

İKLİM• Sert karasal ve karasal iklim görülür.• Yüksek dağ çayırları bitki örtüsünü oluşturur.• En fazla yağış yaz ayında düşer. (Erzurum-Kars)

YERALTI KAYNAKLARI• Demir, Bakır, Soda (Van), Krom, Oltu

Taşı, Kurşun-Çinko, Linyit

• Türkiye’nin en geniş bölgesidir.• Enlem farkının en fazla olduğu bölgedir.• Türkiye’nin en yüksek en engebeli bölgesidir.• Yıllık sıcaklık farkının en fazla olduğu bölgedir.• Kış mevsiminin en soğuk geçtiği bölgedir.

• Volkanik arazinin en fazla yer aldığı bölgedir.• Hidroelektrik potansiyelin en fazla olduğu bölgedir.• Doğurganlık oranının en fazla olduğu bölgedir.• En çok ülke ile sınırı olan bölgedir.• Sanayinin en az geliştiği bölgedir.

• Yeraltı kaynakları bakımından en zengin bölgedir.• Nüfus miktarı ve yoğunluğunun en az olduğu bölge-

dir.• Çığ olaylarının en fazla olduğu bölgedir.

BÖLGENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ

1 Erzurum-Kars Bölümü• Türkiye’de kış aylarının en sert,

ve soğuk geçtiği bölümdür.• Büyükbaş hayvancılık gelişmiştir.• Çernezyom topraklarla kaplıdır.

2 Yukarı Murat-Van Bölümü• Volkanik araziler yaygındır.• En büyük dağımız Ağrı Dağı bu

bölümde yer alır.• Van Gölü kapalı havzası bu

bölümde yer alır.

3 Hakkari Bölümü• Dağlık ve engebelidir.• Nüfus oldukça seyrektir.• Arıcılık ve büyükbaş

hayvancılık yapılır.

4 Yukarı Fırat Bölümü• En gelişmiş bölümüdür.• Maden rezervi ve çeşidi bakımından

Türkiye’nin en zengin bölümüdür.• Bölgenin iklim ve yerşekilleri en uy-

gun olan bölümüdür.

BÖLÜMLERİ