trening umiejętności menedżerskich /profile gmin

Trening umiejętności menedżerskich/profile gmin/

Jacek Pasieczny

Profile gminklienci gmin

Odbiorcami usług świadczonych przez gminy są m.in.:- Mieszkańcy i potencjalni mieszkańcy,- Przedsiębiorcy i potencjalni inwestorzy,- Turyści,- Klienci firm i instytucji lokalnych,- I inni.Każdy z klientów ma inne preferencje, różne są systemy

wartości i tym samym różne (niekiedy sprzeczne) są ich oceny działania gmin


W określonych przypadkach dla tych samych podmiotów te same działania jednostek terytorialnych mogą mieć różną wartość.

Przykładowo dzięki wydzieleniu terenów pod inwestycje przemysłowe gmina może być postrzegana przez przedsiębiorcę jako dogodne miejsce do zainwestowania ale jako nieatrakcyjne miejsce zamieszkania.


Wobec sprzeczności i zróżnicowania klientów nie jest możliwe zaspokojenie wszystkich ich potrzeb na jednakowo wysokim poziomie.

Nie powinno się nawet podejmować takiej próby, gdyż grozi to rozproszeniem środków i nieuchronnymi konfliktami.


Właściwym rozwiązaniem jest natomiast specjalizacja i kształtowanie wyraźnego profilu jednostek terytorialnych.

Oznacza to, że jednostki terytorialne (gminy i powiaty) powinny dokonać wyboru tych podmiotów (klientów), których potrzeby będą zaspokajane najpełniej a interesy uwzględniane w pierwszej kolejności.

Profile gmin

Profil gmin wyraża się ponadprzeciętnym nagromadzeniem czynników sprzyjających prowadzeniu określonych rodzajów działalności i zaspokajaniu określonych potrzeb na terenie gminy.

O profilu można mówić wówczas, gdy działalność, w której specjalizuje się gmina zapewnia jej znaczne przypływy środków spoza jej obszaru.

Profile gmin

Do najczęściej występujących profili należą:- Profil przemysłowy,- Profil rolniczy,- Profil mieszkaniowy,- Profil turystyczny,- Profil usługowy.

Profile gmin

Profile gmin mogą być dzielone na subprofile, np.:

Profil przemysłowy może być dzielony wg. dominującego sektora przemysłu (przemysł lekki ciężki itd.), poziomu nowoczesności (przemysły tradycyjne, nowoczesne technologie), wielkości firm itd.

Profile gmin

Można wyróżnić dwie dominujące drogi powstawania profili:

- Plan i jego realizacja /Piaseczno, Lesznowola, Niepołomice,Mszczonów, Kobierzyce/

- Procesy spontaniczne.W niektórych gminach widoczna jest kombinacja

tych dwóch dróg /Bukowina Tatrzańska/

Profile gminNiezależnie od drogi powstawania i utrwalania profili, można wychwycić

cechy wspólne tych procesów:- Tworzenie profili odbywa się poprzez specyficzne zasoby,- W wielu przypadkach podstawowym zasobem jest kapitał społeczny,- Powstawanie i utrwalanie profili to proces dynamiczny o zmiennym

tempie,- Powstawanie i kształtowanie profili to proces systemowy,- Kluczową rolę odgrywa przywództwo,- Procesy kształtowania profili charakteryzują się bezwładnością,- Tworzenie profili należy traktować jako inwestycję,- Profile /z wyjątkiem rolniczego/ podlegają procesowi rozprzestrzeniania,- W długim okresie profile mają tendencje do rozmywania się,- Kształtowanie profili zachodzi w konkretnym otoczeniu.

Profile gmin

Specyficzne zasoby gminy

Czynniki historyczne

Regulacje i działania

zewnętrzne

Potencjałspołeczny

gminy

Przywództwo i zarządzanie

gminą

Profil gminy

• aktywizacja gospodarki gminy,• wzrost zamożności gminy,• wzrost zamożności mieszkańców,• tworzenie korzystnego wizerunku,• podnoszenie kapitału społecznego,• filozofia służebności gminy w stosunku do odbiorców,• uporządkowanie celów,• kontrola postępu i ciągłość działań

Czynniki kształtujące profil gminy

Profile gminSpecyficzne zasoby gminy:- Złoża surowców naturalnych,- Ziemia uprawna wysokiej jakości,- Specyficzne warunki glebowe i klimatyczne,- Bliskość dużych rynków zbytu,- Bliskość zamożnych aglomeracji miejskich,- Dostęp do efektywnych sieci transportowych,- Urozmaicona rzeźba terenu i atrakcje przyrodnicze,- Nieruchomości i inny majątek, będący w posiadaniu gminy,- Inne.

Profile gminOddziaływanie czynników historycznych wiąże się z

następującymi zjawiskami:1.W wyniku prowadzenie określonej działalności

wykształca się wiedza i doświadczenie.2.Historycznie ukształtowany profil tworzy specyficzną

infrastrukturę.3.Ukształtowana marka ułatwia działalność ale i

„wiąże” profil.4.Inercja mieszkańców i niektórych podmiotów

gospodarczych.5.Efekty aglomeracji.

Profile gmin

Potencjał społeczny wykształca się m.in. w wyniku:

- Czynników historycznych i kontekstu społecznego,

- Systemu kształceniaCechy kulturowe społeczności podlegają

zmianom, ale jest to proces powolny i trudny do sterowania

Profile gminRola przywódców gmin wiąże się z takimi czynnikami jak:- Konieczność posiadania klarownej i przekonywującej wizji

rozwoju gminy,- Umiejętność dostrzeżenia i wyboru kluczowych zasobów,- Umiejętność wyboru kluczowych odbiorców gminy,- Umiejętność „zarażania wizją” i pozyskiwania sojuszników,- Niezależność i autonomia polityczna przywódców,- Wiara w soje racje, konsekwencja i odporność na krytykę,- Sukcesy.

Profile gmin

Decyzje i działania zewnętrzne mogą mieć charakter bezpośredni lub pośredni.

Przykładami działań bezpośrednich są decyzje o lokalizacji dużych zakładów przemysłowych, inwestycji infrastrukturalnych lub innych ważnych obiektów (jednostek wojskowych, zakładów karnych).

Decyzje i działania pośrednie nie są konkretnie adresowane, ale maja dużą wagę (np. zaostrzenie rygorów ochrony środowiska, zmiany zasad kwalifikacji gruntów).

Profile gmin – profil rolniczy

Warunki naturalne

Profil rolniczy

Kapitał społeczny

Najważniejsze czynniki kształtujące profil rolniczy


Profil rolniczy jest wewnętrznie zróżnicowany i silnie uwarunkowany kulturowo.

Przykładowo w 2007 roku średnie plony zbóż w :-województwie opolskim wyniosły 45,2 q/ha-województwie mazowieckim 25,4 q/ha


„Tradycyjny” profil rolniczy – rozdrobniona struktura własnościowa, mała powierzchnia gospodarstw rolnych, niski poziom dochodów, często słabe wykształcenie mieszkańców /niekiedy w regionach o bardzo dobrych glebach/.

„Nowoczesny” profil rolniczy – specjalizacja, często /choć nie zawsze/ duże gospodarstwa wysokotowarowe, często po-PGR, rozwój produkcji i usług towarzyszących.

Profile gmin – profil rolniczyWybrane czynniki utrwalające

„nowoczesny” profil rolniczy:- wysoki kapitał społeczny

mieszkańców,- rozwój przemysłu przetwórczego

i usług towarzyszących,- szkolnictwo zawodowe,

doradztwo rolnicze,- nagromadzona wiedza i tradycje

sprzyjające specjalizacji,- Bliskość dużych ośrodków

sprzyjająca bardziej opłacalnej produkcji.

Wybrane czynniki przeciwdziałające utrwalaniu profilu:

- atrakcyjne zasoby – presja do zmiany profilu,

- wysoka siła nabywcza i popyt sprzyjający inwestycjom i odchodzeniu od produkcji rolnej,

- głęboki kryzys tych rodzajów działalności, w których specjalizuje się gmina.

Profile gmin – profil rolniczyWybrane czynniki utrwalające

„tradycyjny” profil rolniczy:- mechanizmy wysysania kadr i

środków,- wysokie bezrobocie sprzyjające

konserwowaniu struktury własnościowej lub nawet podziałowi gospodarstw rolnych,

- niski poziom wykształcenia i tradycyjny światopogląd niechętny zmianom,

- niskie dochody mieszkańców i gmin.


- atrakcyjne zasoby, podstawa do zmiany profilu,

- sprzyjająca transformacji polityka zewnętrzna,

- niekiedy – wizja i duża aktywność władz gminy,

- Wysoki wzrost w sąsiednich obszarach, uruchamiający procesy przesączania.

Profile gmin – profil rolniczyGminy o profilu rolniczym charakteryzują się:1. Stosunkowo niską podatnością na kryzysy /spadek areału

ziem uprawnych, rosnący popyt na żywność, biopaliwa, dopłaty UE/.

2. Stosunkowo niskim tempem absorpcji nowych trendów i zachowań /wyższym w gminach „nowoczesnych”/.

3. Niskim stopniem destrukcji zasobów.4. Niskimi możliwościami uruchamiania endogenicznego

wzrostu.5. Zróżnicowanymi możliwościami /i potrzebami/ zmiany

profilu.

Profile gmin – profil przemysłowy

Warunki naturalne i położenie- surowce,- bliskość rynków,- bliskość nabywców, - zasoby siły roboczej, - inne.

Uwarunkowania infrastrukturalne i transportowe

Uwarunkowania historyczneKapitał społeczny i

uwarunkowania kulturowe

Zarządzanie gminą

Czynniki i uwarunkowania zewnętrzne

Profil przemysłowy

Najważniejsze czynniki kształtujące profil przemysłowy


Wybrane czynniki utrwalające profil przemysłowy:

- infrastruktura,- wykwalifikowana kadra,- kultura techniczna,- efekty aglomeracji,- niższe koszty transakcyjne,- dostęp do zasobów naturalnych,- efekt demonstracji.


- wyczerpywanie się zasobów,- spadek dostępności terenów,- brak możliwości rozwoju

infrastruktury,- skażenie środowiska,- protesty społeczne,- kryzys subprofili,- brak siły roboczej,- wzrost kosztów funkcjonowania

na danym terenie.


Gminy o profilu przemysłowym charakteryzują się:1. Dość silną podatnością na kryzysy.2. Zróżnicowanym tempem absorpcji nowych trendów i

zachowań /otwartość na zmiany techniczne, swoisty konserwatyzm kulturowy/.

3. Dość znacznym stopniem destrukcji niektórych zasobów.

4. Sporymi możliwościami uruchamiania endogenicznego wzrostu.

5. Ograniczonymi możliwościami zmiany profilu.

Profile gmin – profil mieszkaniowy

Warunki naturalne i położenie:- bliskość aglomeracji i atrakcyjne położenie,- dostępność ziemi pod zabudowę,- inne.

Profil mieszkaniowy

Zarządzanie gminą

Najważniejsze czynniki kształtujące profil mieszkaniowy


Wybrane czynniki utrwalające profil mieszkaniowy:

- dostęp do terenów,- infrastruktura,- wzrost dochodów gminy,- powstawanie miejsc pracy,- rozwój usług,- sprawne instytucje.


- wyczerpywanie się terenów pod zabudowę,

- wzrost cen nieruchomości,- niewystarczająca infrastruktura

techniczna,- problemy z ochroną środowiska,- Niska przepustowość

zewnętrznych szlaków komunikacyjnych,

- chaos urbanistyczny.


Gminy o profilu mieszkaniowym charakteryzują się:1. Niską podatnością na kryzysy.2. Wysokim tempem absorpcji nowych trendów i

zachowań.3. Wysokim stopniem destrukcji zasobów.4. Stosunkowo ograniczonymi możliwościami

uruchamiania endogenicznego wzrostu.5. Umiarkowanymi możliwościami zmiany profilu.

Profile gmin – profil turystyczny

Położenie, warunki naturalne

i atrakcje

Uwarunkowania historyczne

Zarządzanie gminą

Profil turystyczny

Najważniejsze czynniki kształtujące profil turystyczny

Profile gmin – profil turystycznyWybrane czynniki utrwalające profil

turystyczny:- przywiązanie turystów do ulubionych

miejsc,- rozwój ruchu turystycznego,- kumulacja wiedzy, doświadczeń,

ukształtowanie odpowiedniej kultury w gminie,

- kumulacja inwestycji i udogodnień dla turystów,

- reinwestowanie zysków w gminie,- wysoka rentowność działalności

turystycznej, wysokie koszty wyjścia, duża możliwość powstawania subprofili.


- kryzysy gospodarcze,- wyczerpywanie się terenów pod

zabudowę,- spadek atrakcyjności spowodowany

utratą zasobów,- słaba infrastruktura transportowa,- niesprzyjające uwarunkowania

kulturowe,- silna sezonowość,- uzależnienie koniunktury od

czynników losowych np. warunków atmosferycznych.

Profile gmin – profil turystyczny

Gminy o profilu turystycznym charakteryzują się:1.Umiarkowaną i zróżnicowaną /np. w zależności od

subprofilu/ podatnością na kryzysy.2.Szybkim tempem absorpcji nowych trendów i

zachowań.3.Bardzo zróżnicowanym stopniem destrukcji zasobów.4.Dużymi możliwościami uruchamiania endogenicznego

wzrostu.5.Stosunkowo ograniczonymi możliwościami zmiany

profilu – „egoizm” profilu.

Profile gmin – profil usługowy

Położenie i warunki naturalne

Kapitał społecznyUwarunkowania

historyczne

Profil usługowy

Czynniki kształtujące profil usługowy

Profile gmin – profil usługowyWybrane czynniki utrwalające profil

usługowy:- wysoki popyt płynący z metropolii,- zagospodarowanie terenu

uniemożliwiające lub utrudniające prowadzenie innej działalności,

- „wypychanie” przez metropolie niektórych funkcji lub branż,

- tradycje,- wysoki poziom przedsiębiorczości i

procesy sukcesji,- wysokie dochody gminy czerpane z

profilu,- dogodne położenie i/lub efektywna

infrastruktura transportowa.


- brak terenów pod inwestycje i/lub wysokie koszty ich pozyskania,

- wchłanianie gmin przez metropolie, co skutkuje wzrostem kosztów i restrykcjami wobec niektórych branż,

- problemy logistyczne i transportowe wewnątrz gminy i słabość połączeń z metropolią,

- przenoszenie się mieszkańców poza gminę i podejmowanie pracy poza gminą.

Profile gmin – profil usługowy

Gminy o profilu usługowym charakteryzują się:1.Niską podatnością na kryzysy.2.Stosunkowo wysokim tempem absorpcji nowych

trendów i zachowań.3.Zróżnicowanym poziomem destrukcji zasobów

/położenie, kapitał społeczny, tereny/.4.Dużymi możliwościami uruchamiania endogenicznego

wzrostu.5.Stosunkowo ograniczonymi możliwościami zmiany

profilu.

trening umiejętności menedżerskich /profile gmin

Documents