SANHI AT EPEKTO NG POLUSYON SA TUBIG

IsangPapel PananaliksikSaFilipino 2

Purol, Kimberly Marie C.Gallo, Lora Jane L.Carzano, Imy S.Canoos, Rheamie S.Gomez, Charry D.Gomez, Marjorie D.Salvino, Jaimekae T.Lucay-Lucay, Adrian

Renny Rose S. AvanzadoMWF 9:10-10:10E201TSAPTER I

Ang Pilipinas ay napapaligiran ng maraming anyong-tubig tulad ng dagat, ilog, talon, lawa, at mga palaisdaan.Sa Pilipinas maraming mga mamamayan na may ibat-ibang kultura.Ayon sa pagtatala noong 2000, 28.1% ng mga Filipino ay Tagalog, 13.1% ay Sebwano, 9% ay Ilokano, 7.6% ay Bisaya/Binisaya, 7.5% ay Hiligaynon, 6% ay Bikolano, 3.4% ay Waray, at ang nalalabing 25.3% ay kabilang sa iba pang mga pangkat,na kinabibilangan ng mga Moro,Kapampangan,Pangasinense, mgaIbanagat mgaIvatan.Mayroon din mga katutubong mga pangkat gaya ng mgaIgorot, ang mgaLumad,Mangyan,Badjau, at ang mga pangkat etniko ng Palawan. Ang mgaNegrito, gaya ng mgaAeta, at ang mgaAti, ay itinuturing na mga kauna-unahang nanahan sa kapuluan.Kasama ang mga grupong minorya ng kabundukan, mga dayuhan at mga etnikong Pilipinong Moro ng Mindanao sa natitirang 10 porsyento. AngAetao angNegritona dating aktibo sa kapuluan ilang libong taon ang nakaraan, ay nagsipaglikas sa loob ng kagubatan at kabundukan. http://economicsmrfab.blogspot.com/2012/09/pinagkukunan-ng-yaman-ng-pilipinas.htmlAng tubig ang pinakamahalaga at marahil pinakamadalas gamitin na materyal sa buong mundo. Mahigit pitumpung porsyento (70%) ng mundo ay binubuo ng tubig. Ito ay sapat na upang matustusan ang mga pangangailangan ng tao, hayop at halaman. Ang tubig ay mahalagang pinagkukunan ng pagkain, suplay ng tubig at maging ng haydroelektriko power supply na gamit sa sambahayan, industriya, transportasyon at libangan.Ang mga anyong tubig ay pinagmumulan din ng hanap buhay. Ang mga anyong tubig ay pinapangkat saClass AA protektadong katubigan sa watershed, Class A para sa panggagamot, Class B lugar-libangan, halimbaway paliguan o languyan at iba pa,Class C para sa pagpaparami ng isda, libangan at pang industriyang tubig,Class D para sa agrikultura, irigasyon, inumin ng maraming hayop, mga industriya at mga kaugnay na gamit. http://economicsmrfab.blogspot.com/2012/09/pinagkukunan-ng-yaman-ng-pilipinas.htmlSa dami ng mamamayan na naninirahan sa Pilipinas hindi maiiwasang magkaroon ng Polusyon sa Tubig. Ang polusyon sa tubig ay ang kontaminasyon ng katawan ng tubig (hal. lawa, ilog, karagatan , aquifers at lupa), madalas sa pamamagitan ng mga gawain ng tao. Anumang pagbabago o pagbabago sa pisikal, kemikal at biological na mga katangian ng tubig na magkakaroon ng isang nakapipinsala kahihinatnan sa buhay na mga bagay ay tubig polusyon. nangyayari kapag ang pollutants (particle , kemikal o sangkap na bumubuo ng tubig kontaminado) ay direkta o hindi direktang madischarged sa katawanng tubig nang walang sapat na paggamot sa mapupuksa ang mapanganib na compounds .Ang Pollutants na makapasok sa tubig higit sa lahat sa pamamagitan ng tao sanhi o kadahilanan. Tubig polusyon ay maaaring maging isang Point -source, Hindi Point -source, or Transboundary sa kalikasan. Tubig polusyon ay ang pangalawang pinaka-makapangyarihan alalahanin ng kapaligiran kasama ang air polusyon. Ang polusyon sa tubig ay nakakaapekto sa inuming tubig, ilog, lawa at karagatan sa buong mundo. Sa maraming mga umuunlad na bansa, ito ay karaniwang isang nangungunang dahilan ng kamatayan, sa pamamagitan ng mga tao mula sa pag-inom ng maruming tubig pinagmumulan. Higit pa nito , polusyon sa tubig ay nakakaapekto hindi lamang sa indibidwal na buhay na species, ngunit din sa populasyon at buong mga ecosystem na gumaganang umiiral sa tubig . http://economicsmrfab.blogspot.com/2012/09/pinagkukunan-ng-yaman-ng-pilipinas.htmlAng mga tao ay natanto na ngayon ang kahalagahan ng malinis na tubig bilang isang pundasyon para sa buhay. Sa mga nakalipas na panahon, higit pa at higit pang mga organisasyon at mga konseho ay nagsusumikap upang turuan , protektahan , ibalik ng tubig at hinihikayat na gawi na makatulong na panatilihing tubig mula sa kontaminasyon , at din upang mapanatili ang tubig ecosystem mula sa pagkawasak . http://economicsmrfab.blogspot.com/2012/09/pinagkukunan-ng-yaman-ng-pilipinas.htmlI.2 Paglalahad Ng SuliraninAng pag-aaral na ito ay tungkol sa Sanhi At Epekto Ng Polusyon Sa Tubig. Layunin ng pag-aaral na ito na sagutin ang mga sumusunod na mga katanungan:1.2.1 Ano-Ano Ang Mga Uri Ng Polusyon Sa Tubig?1.2.2 Ano Ang Sanhi at Epekto Ng Tubig Polusyon?1.2.3 Paano Maiiwasan Ang Polusyon Sa Tubig?

TSAPTER II PRESENTASYON, ANALYSIS AT INTERPRETASYON

2.1 Mga Uri Ng Polusyon Sa Tubig Polusyon sa NutrientsAng ilang mga wastewater, fertilizers at dumi sa alkantarilya naglalaman ng mataas na antas ng nutrients. Kung magtatapos ang mga ito sa katawan ng tubig, hinihikayat nito ang mga algae at damo na lumago sa tubig. Ito ay gumawa ng tubig na hindi maiinom, at magbara ang mga salahan ng mga basura. Kung masyadong maraming algae ay magagamit rin ang lahat ng hangin sa tubig, at ang iba pang mga tubig organismo sa tubig ay mamatay dahil gutom sa hangin. Pang-Ibabaw na Polusyon sa TubigKabilang sa pang-ibabaw na tubig ang mga natural na tubig na matatagpuan sa mundong ibabaw , tulad ng mga ilog , lawa , lagoons at karagatan. Mapanganib na sustansya na nanggagaling sa kaugnayan ng may ganitong pang-ibabaw na tubig, pagkalusaw o paghahalong pisikal na may tubig ay maaaring tinatawag na pang-ibabaw na tubig polusyon. Oxygen DepletingAng mga anyong tubig ay mayroong mikro-organismo. Kabilang dito ang mga aerobic at anaerobic na organismo. Kapag masyadong maraming biodegradable na bagay (mga bagay na madaling pagkabulok) napupunta sa tubig, hinihikayat nito ang mikroorganismo na lumago, at gumamit ng higit pang hangin sa tubig ang mga ito sa tubig. Kung mauubos ang hangin, mamatay ang organismong aerobic, at organismong anaerobic ay lalago nang higit pa upang makabuo ng mapanganib na mga toxins tulad ng amonya at sulfides. Polusyon ng Tubig sa Ilalim ng LupaKapag ang mga tao ay gumagamit pesticides at kemikal sa lupa, ang mga ito ay madadala papunta sa pinaka ilalim sa lupa dala ng ulan. Ito ay mapupunta sa ilalim ng tubig, na nagiging sanhi ng polusyon sa ilalim ng lupa. Ang ibig sabihin nito kapag magbubungkal ng balon at nagububutas sa lupa upang makakuha ng tubig mula sa ilalim ng lupa, kinakailangan ito ay mai-tsek para sa polusyon ng tubig sa ilalim ng lupa.

MicrobiologicalSa maraming mga komunidad sa mundo, ang mga tao ay umiinom ng untreated na tubig (mula sa isang ilog o stream). Minsan mayroong mga natural na polusyon na dulot ng mga mikro-organismo tulad ng mga virus, bacteria at protosowa. Ang natural na polusyon ay maaaring maging sanhi ng isda at iba pang mga buhay na nasa dagat na mamatay. Maaari rin silang maging sanhi ng malubhang sakit sa mga tao na uminom mula sa naturang mga tubig. Suspended MattersAng ilang mga pollutants (sangkap, particle at kemikal) ay hindi madaling matunaw sa tubig. Ang ganitong uri ng materyal ay tinatawag na particulate matter. Ang ilang mga suspendidong pollutants sa ibang pagkakataon manirahan sa ilalim ng katawan ng tubig. Ito ay maaaring makapinsala at kahit pumatay nabubuhay sa tubig ng buhay na naninirahan sa ilalim ng katawan ng tubig. Kemikal na Polusyon sa TubigMaraming mga industriya at magsasaka gumagana sa mga kemikal na napupunta sa tubig. Ito ay karaniwang may Point -source pollution. Kabilang dito ang mga kemikal na ginagamit upang makontrol ang mga damo , insekto at peste . Ang mga metal at solvents mula sa mga industriya ay maaaring marungisan ang katawan ng tubig. Ito ay lason sa maraming ibat-ibang uri ng lamang dagat na buhay at maaaring bagalan ang kanilang pag-laki, pagang at mamatay ang mga ito. Oil SpillageKaraniwa lang magkaroon ng isang localize na epekto sa mga hayop ang oil spills ngunit maaaring kumalat pa ng milya. Ang langis ay maaaring magdulot ng kamatayan sa maraming isda at makakuha ng makaalis sa mga balahibo ng mga dagat ibon na maging sanhi ito na mawala ang kanilang kakayahan upang lumipad .Matatandaang ang BP oil spill noong 2010, ang higit sa 1,000 mga hayop (ibon, pagong, mammals) ay iniulat na namapatay, kabilang ang maraming mga endangered species na nasa listahan. Sa mga hayop na apektado ng oil spill, tanging ang tungkol sa 6% naiulat na nalinis, ngunit maraming mga biologist at iba pang mga siyentipiko mahuhulaan ang mga ito ay mamatay rin mula sa pagkapagod na sanhi ng polusyon.Maraming mga uri ng mga tubig polusyon dahil ang tubig ay nagmumula sa maraming mga mapagkukunan. Narito ang ilang mga uri ng mga tubig polusyon Polusyon sa Nutrients, Pang-ibabaw na Polusyon sa Tubig, Oxygen Depleting, Polusyon ng Tubig sa Ilalim ng Lupa, Microbiological, Suspended Matters, Kemikal na Polusyon sa Tubig, Oil Spillage. Ang lahat ng ito ay makakasira sa ating kapaligiran lalong lalo na sa mga yamang tubig, dahil dito maapektuhan ang pang-araw-araw na gawain ng mamamayan sa Pilipinas dahil ang tubig ang pangunahing pangangailangan ng mga tao.

2.2 Sanhi At Epekto Ng Polusyon Sa TubigMaraming sanhi ang polusyon ng tubig. Isa dito ay ang sewage.Ito ay ang tumutukoy sa lahat ng dumi na galing sa tao tulad ng ihi, dumi ng tao, at iba pang dumi na galing sa ating bahay. Magdalas ang mga sewage ay kinokolekta mula sa mga kabahayan at dinadala sa pamamagitan ng mga tubo upang ipunin. Ngunit kung minsan, ang mga sewage na ito ay nadadala sa mga ilog at dagat na nagiging sanhi ng polusyon sa tubig.Isa pang sanhi ng polusyon sa tubig ay ang mga fertilizer. Ang fertilizer ay mga produktong nagpapabilis sa pagpapalaki ng mga halaman. Merong dalawang klase ng fertilizer at ito ang organiko at diorganiko. Ang mga organikong fertilizer ay nagtataglay ng karbon habang ang di organikong fertilizer naman ay hindi nagtataglay ng mga karbon. Nangyayari ang polusyon ng fertilizer kung maraming fertilizer ang mapunta sa mga katawa ng tubig lalo na sa mga ilog dahil ito ay malalapit sa bukid. Kung nangyari ito, maaaring maapektuhanang buhay ng ilang hayop sa ilog. Bukod pa rito, ang mga fertilizer ay maaaring pabilisan ang paglaki ng mga halamang pantubig. Kung nangyari ito, masisira ang balanse ng buhay sa ilalim ng tubig. Maaari rin nitong harangan ang ating mga irrigasyon na makakasira sa ating pagamit ng tubig. Maari ding komunsumo ng mas maraming oxygen ang mga halamang ito dahil sa mas marami sila at mas mabilis tumubo. Maaari ding harangan ng mga halamng ito ang sinag ng arawsa ilalim ng tubig na maaring makaapekto sa pamumuhay ng mga hayop sa ilalim ng tubig. Bukod sa sewage at fertilizer, nariyan din ang mga duming galing sa mga industriya na maaari ring mag sanhi ng polusyon satubig. Ito ay ang mga duming nanggaling sa mga planta at mga gusali at establisimentong may kinalaman sa pagiindustriya. Ang mga duming ito ay naglalaman ng mga mapaminsalang kemikal na maaaring makasira sa isang katawan ng tubig. Sinasabing ito ang pinakamahirap na solusyunan na problema sa polusyong tubig dahil sailang taon ang kailangan gugulin upang maayos lamang ang problemang sanhi ng dumi galing sa industriya. Ilang halimbawa nito ay ang pagtapon ng langis sa tubig na kadalasan ay nagaganap dahilsa paglubog ng mga barkong may dala nito. Isang halimbawa nito ayang paglubong ng MV Solar I sa Guimaras na naging sanhi ng pagkasira ng lawa doon. Bukod pa rito, maraming isda, iba pang hayop na pantubig at mga halaman ang namatay. Naapektuhan din nito ang pamumuhay ng mga tao doon dahil sa maraming mangingisda ang hindi na makahuli ng isda kaya nawalan sila ng kita.Ngunit hindi naman lahat ng sanhi ng polusyon sa tubig aygawa ng tao. Mayroon din tayong tinatawag na natural na sanhi. Isang halimbawa nito ay ang mga trahedyang nangyayari tulad ng pagputok ng isang bulkan. Sa ganitong pagkakataon, naglalabas ang bulkan ng mga nakakapinsalang kemikal tulad ng sulfur na maaaring maging sanhi ng polusyon sa tubig. Nangyayari ito kung ang mga pirasong inilabas ng bulkang sumabog ay mapupunta sa mga katawan ng tubig.Maari itong magsanhi ng pagkamatay ng mga isda, halaman, at hayop na pantubig. Hindi lamang ito nagdudulot ng polusyon sa tubig dahil sa kaya rin nitong magdulot ng polusyon sa hangin pati na rin sa lupa.Isang halimbawa nito ay ang pagputok ng bulkang Pinatubo sa Pampanga. Dahil sa trahedyang ito, maraming namatay at maraming pananim ang nawasak. Nagkaroon pa ng tinatawag na lahar na siyang nakapagdulot ng polusyon sa tubig at lupa. Maging ang pagsabog ng bulkan ay nagdulot ng pagkalaho ng ilang nakapipinsalang kemikal sa atmospera na naging dahilan sa polusyon ng hangin. Isa pang halimbawa ng mga natural na sanhi ay ang mga bagyo. Dahil sa bagyo, natatangay ang ilang materyal na maaring madala sa mga katawan ng tubig. Nariyan din ang mga pagbaha nasiyang naghahatid ng mga nakapipinsalang kemikal tulad ng mga insektisayd, pestisayd, at pertilizer sa mga ilog at karagatan.Epekto ng polusyon sa tubig ay ang pagkamatay ng mga hayop sa tubig namamatay ang mga ito dahil sa polusyon o mga basura na nakakalat lang sa tubig (pwedeng dahil sa nakain, oil spills o dahil sa mga plastic na nakakalat,namamatay sila)Pagkasira ng mga food chain may mga kemikal gaya ng Cadmium ay nakakain ng mga maliliit na isda. Ang maliliit na isda na ito ay nakakain ng mga mas malalaking isda, at nakakain din ang mga ito, kaya napapasa ang lason sa mga isda.Sakit Nagkakaroon ng mga sakit gaya ng hepatitis kung makakain ng isda na nakakain ng lason. Pwede ring magkaroon ng cholera dahil sa pag-inom ng di malinis na tubig. Maaari ring magkaroon ng skin diseases gaya ng skin rashes, cancer, reproductive problems, typhoid fever at stomach sicknessPagkasira ng ecosystems dahil sa pagkasira ng food chains at mataas na temperatura, nasisira rin ang mga ecosystems gaya ng coral reefs.Sinasabing halos lahat ng karagatan sa daigdig ngayon ay madumi. Kaya naman marami itong nagiging masamang bunga sa mga tao. Isa nito ay ang pagkamatay ng mga isda at mga hayop na pantubig. Maari itong maganap dahil sa mga duming napupunta sa tubig tulad ng sewage, mga pestisayd, peritilizer o kaya naman mga duming galing sa mga establishimentong pangindustriya. Kung ang mga duming ito ay napunta sa tubig, maaring malason ang ilang isda at maaring maging sanhi ng kanilang pagkamatay. Bukod pa rito, maari ring maging bunga ng polusyon sa tubgi ang kawalan ng tubig na maari nating inumin. Ito ay kasalukuyang nangyayari sa ibang parte ng mundo kung saan walang mainom ang mga tao dahil sa masyado ng madumi angkanilang tubig na dating iniinuman. Kapag nangyari ito, maari itong maging sanhi ng kamatayan sa mga tao o kaya namn mga mapanganib na sakit lalo na kung madumi ang iyong maiinom na tubig.

2.3 Paraan Para Maiwasan ang Polusyon sa TubigMaiiwasan natin ito sa pamamagitan ng pag-iwas natin sa pagtatapon sa mga ito ng mga basura o dumi,mga kemikal na maaaring makalason ng mga iba't-ibang lamang dagat o lamang tubig natin, palagiang pagsunod sa mga batas na ipinagbabawal ukol dito, pag-iingat sa mga natitirang species na unti-unti ng nauubos dahil sa kawalan natin ng ating mga respeto at walang pakundangang pag-ubos sa mga ito katulad ng mga sumusunod: pawikan, tamaraw, qiao na matatagpuan sa palawan, agila o ang tinatawag nating haribon na syang ating "Pambansang Ibon" at marami pang iba. Ito ay isa lamang sa mga solusyon na maaari nating gawin upang mapangalagaan ng husto ang ating mga yamang tubig kundi pati na rin sa kaligtasan nating mga mamamayan at ng ating kalikasan.Kung ang mamayan ay nakatira malapit sa isang katawan ng tubig , subukan ng magtanim ng maraming mga puno at bulaklak sa paligid ng iyong bahay, sa gayon ay kapag umuulan ,ang kemikal mula sa iyong tahanan ay hindi madaling matuyo sa tubig.

TSAPTER III KONKLUSYON AT REKOMENDASYON

3.1 KonklusyonTalagang napakalaki na ng problema sa polusyon sa tubig.Kaya kailangan talagang malaman ang mga sanhi at epekto nito.Ngunit mas mahalaga ay matuto ang lahat na bawasan ito.Sa sitwasyon ngayon partikular sa Pilipinas, masasabi talagang malaki ang problema pagdating sa polusyon.Unang una ay hindi ito pinagtutuunan ng pansin ng gobyerno kaya naman karamihan sa mamama ay nawawalan na rin ng interes dito. Ang iba naman ay hanggang sa ngayon ay hindi pa rin nakikita ang tunay na sitwasyon tungkol sa polusyon. Ngunit kung gusto natin kahit papaano ay mabawasan man lamang ang problema dito ay kailangan ay magsimula tayo sa ating sarili.Unang una dapat tayo ay matutong mag-recycle o gamitin muli ang mga bagay na pwede pa nating magamit. Makakatulong itong mabawasan ang tinatawag nating solidong dumi at mapapanatili nating malinis ang kapaligiran. Isa pa ay dapat matuto tayong umiwas sa mga produktong may nakakapinsalang epekto sa ating kapaligiran. Kasama rito ang mga CFC, insektisayd, pestisayd,at pertilizer. Kasama na rin dito ang huwag masyadong paggamit ng mga hindi nabubulok na bagay dahil sa maiipon lamang ang mga ito at magsisilbing dumi lamang sa ating mga lupain.

3.2 RekomendasyonIsa pang solusyon ay ipalaganap ang kaalaman. Dapat ay dagdagan pa ang pagbibigay ng edukasyon sa mga tao tungkol sa polusyon sa tubig at ang mga epekto nito lalong lalo na ang mga bata dahil mas mainam kung bata pa lamang ay alam na ang dapat gawin upang tulungan ang kalikasan. Magtanim ng puno, kahit na paisa-isa lamang ay malaki na ang maidulot nito sa ating kalikasan. Mahahalaga ang mga puno dahil sa nililinis nito ang hanging ating hinihinga at pinipigilan pa ang mga pagbaha. Magtipid sa lahat ng oras. Kailangan ay magtipid tayo sa tubig at pati na rin sa ating mga kagamitan upangmabawasan naman ang mga kalat at dumi. Sumali sa mga proyektong naglalayong malinis ang ating kapaligiran. Mahalaga na tayo aymagpakita ng malasakit sa kalikasan upang magsilbi rin tayong modelolalo na sa kabataan. At siguro, isa pang mainam na paraan ay disiplina para naman magawa natin ang ating mga hakbang para sa kalikasan.Maraming isda, iba pang hayop na pantubig at mga halaman ang namatay dahil sa polusyon sa tubig. Naapektuhan di nito angpamumuhay ng mga tao doo dahil sa maraming mangingisda anghindi na makahuli ng isda kaya nawalan sila ng kita.Ngunit hindi naman lahat ng sanhi ng polusyon sa tubig ay gawa ng tao. Mayroon din tayong tinatawag na natural na sanhi. Isang halimbawa nito ay ang mga trahedyang nangyayari tulad ng pagputok ng isang bulkan.Sa ganitong pagkakataon, naglalabas ang bulkan ngmga nakakapinsalang kemikal tulad ng sulfur na maaaring magingsanhi ng polusyon sa tubig. Nangyayari ito kung ang mga pirasong inilabas ng bulkang sumabog ay mapupunta sa mga katawan ng tubig.Maari itong magsanhi ng pagkamatay ng mga isda, halaman, at hayopna pantubig. Hindi lamang ito nagdudulot ng polusyon sa tubig dahilsa kaya rin nitong magdulot ng polusyon sa hangin pati na rin sa lupa.Isang halimbawa nito ay ang pagputok ng bulkang Pinatubo sa Pampanga. Dahil sa trahedyang ito, maraming namatay at maraming pananim ang nawasak. Nagkaroon pa ng tinatawag na lahar na siyangnakapagdulot ng polusyon sa tubig at lupa. Maging ang pagsabog ngbulkan ay nagdulot ng pagkalaho ng ilang nakapipinsalang kemikal saatmospera na naging dahilan sa polusyon ng hangin.Isa pang halimbawa ng mga natural na sanhi ay ang mgabagyo. Dahil sa bagyo, natatangay ang ilang materyal na maaringmadala sa mga katawan ng tubig. Nariyan din ang mga pagbaha nasiyang naghahatid ng mga nakapipinsalang kemikal tulad ng mgainsektisayd, pestisayd, at pertilizer sa mga ilog at karagatan. Sinasabing halos lahat ng karagatan sa daigdig ngayon ay madumi. Kaya naman marami itong nagiging masamang bunga sa mamamayan.Isa nito ay ang pagkamatay ng mga isda at mga hayop na pantubig.Maari itong maganap dahil sa mga duming napupunta sa tubig tulad ngsewage, mga pestisayd, perilizer o kaya naman mga duming galing samga establishimentong pangindustriya. Kung ang mga duming ito ay napunta sa tubig, maaring malason ang ilang isda at maaring magingsanhi ng kanilang pagkamatay. Bukod pa rito, maari ring maging bunga ng polusyon sa tubig ang kawalan ng tubig na maari natinginumin. Ito ay kasalukuyang nangyayari sa ibang parte ng mundo kung saan walang mainom ang mga tao dahil sa masyado ng madumi ang kanilang tubig na dating iniinuman. Kapag nangyari ito, maari itong maging sanhi ng kamatayan sa mga tao o kaya namn mga mapanganib na sakit lalo na kung madumi ang iyong maiinom na tubig.

BIBLIOGRAPI

Bisque, Ramon E.,etc al,1975. Polusyon Sa Tubig. Pilipinashttp://economicsmrfab.blogspot.com/2012/09/pinagkukunan-ng-yaman-ng-pilipinas.htmlhttp://eschooltoday.com/pollution/water-pollution/what-is-water-pollution.htmlhttp://tl.answers.com/Q/Ano_ang_sanhi_at_epekto_ng_polusyon_sa_tubighttp://tl.answers.com/Q/Ano_ang_solusyon_para_maiwasan_ang_polusyon_sa_tubighttp://tl.answers.com/Q/Paraan_para_maiwasan_ang_polusyon_sa_tubighttp://tl.wikipedia.org/wiki/Pilipinas#Pangkat-taohttp://www.slideshare.net/rigilerequierme/polusyon-sa-tubighttps://eskwelanaga.files.wordpress.com/2011/02/polusyon-sa-tubig.pdfhttps://prezi.com/03n3qzxwmqgy/polusyon-sa-tubig/#share_embedPhilippine Sustainable Development Network Foundation, Inc. Programs and Projects.. Reyes, M.(1987),Wastong Pangangalaga Sa Kapaligiran.National Bookstore.Pg. 65-90.