türk eğitim sistemi - turkish education system

Türk Eğitim Sistemi

Sistem Nedir?

Sistem, küçük parçalardan oluşan fakat kendisi de aynı zamanda daha büyük bir sistemin ya da sistemlerin parçası olarak işlevde bulunan bir bütündür.

Sistemler üç ana gruba ayrılır: Doğal sistemler Mekanik sistemler Toplumsal sistemler

Sistem Yaklaşımı nedir?

Bir sistemi meydana getiren alt sistemlerin her hangi birisinde meydana gelecek değişiklik diğer alt sistemleri etkiler. Buna sistem yaklaşımı denir.

Sistemin beş temel öğesi vardır:

1. Girdi : Okulun işlemesi için gerekli olan her şeydir.

2. Süreç: Okula alınan girdilerin eğitim sisteminin amaçları doğrultusunda işlenmesidir.

3. Çıktı: Okula giren insan ve madde kaynaklarından belli işlemler sonucunda elde edilen üründür.

4. Çevre: Okulun sosyal ve doğal çevresidir.

5. Dönüt: Okulun amaçlarına ulaşıp ulaşmadığının sürekli olarak denetlenmesidir.

Sistemin Özellikleri

Bir sistemin temel özellikleri şunlardır: Sistemin akılcı çalışması, alt sistemlerin

etkin çalışmasına ve sistemin dış sistemlerle düzenli ilişkisine bağlıdır.

Alt sistemlerden birinin düzensiz işleyişi bütün sistemin çalışmasını olumsuz etkiler

Bir sistemin amacı alt sistemlerin amaçlarının toplamından farklıdır

Bir sistemi oluşturan alt sistemler arasında ilişkiler ve etkileşimler vardır. Bir alt sistemin hareketi öteki alt sistemi etkiler.

Sosyal Sistemler

İnsanlar tarafından kurulan örgütler birer toplumsal sistem ürünüdür. Bu anlamda eğitim örgütü de bir toplumsal sistemdir.

Örgütlerde sosyal sistemler, birbirleriyle ve dış çevreyle etkileşim içinde olan insanlardan oluşur.

Okullar da bir sosyal sistemdir.

Sosyal Sistemlerin Özellikleri

Sosyal sistemler açık sistemlerdir çünkü çevresindeki tüm güçlerden etkilenir. Bu anlamda örgüt kendi kendini besleyebilen ve üretimde bulunabilen açık bir sistemdir(Katz ve Kahn).

Sosyal sistemler insanlardan oluşur ve üyelerinin oynadığı rollerden meydana gelir.Rollerini kalıplaşmış beklentilere göre oynayan kişiler böyle bir sistem yaratır(Parsons).

Sosyal sistemler sosyal yapı içinde yer alır. Okul sistemlerinin yapısı da bürokrasiye, işlerin bölünmesine ve hiyerarşiye dayanır.

Sosyal sistem biyolojik sistem gibi madde ile sınırlanmış değildir.

Sosyal sistem maddelerden çok olaylar karışımından meydana gelir.

Fiziki ve biyolojik sistemlerde olduğu anlamda bir anatomisi yoktur.Çünkü işlemesi durduğu zaman ortada görünür bir yapı kalmaz(Parsons).

Sosyal sistemler insanlar tarafından kurulduğu için noksansız değildirler.Bir anda dağılabildikleri gibi kendilerini kuran organizmalardan daha uzun da yaşayabilirler(Parsons).

Sosyal sistemler kural koyucudur. Sosyal sistemler amaç yönelimlidir. Sosyal sistemler politiktir.

Türk Eğitim Sisteminin Öğeleri

1. Temel Sistem Temel sistemler olmadan aracı ve

üst sistemler kurulamaz. Okul öncesi, ilköğretim,

ortaöğretim, yaygın ve hizmet içi eğitim, fakülteler gibi eğitim kurumları temel sistemlerdir.

2. Aracı üst sistem Temel sistemle tepedeki sistemin

arasında kalan sistemlerdir İl ve ilçe milli eğitim müdürlükleri

aracı üst sistemlerdir.3. Üst sistem En tepede bulunan sistemdir Bakanlık merkez örgütü gibi

1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununa Göre Türk Milli Eğitim Sisteminin Genel Amaçları:

1.Atatürk inkılap ve ilkelerine ve Anayasada ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine bağlı; Türk Milletinin milli, ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye çalışan, insan haklarına ve Anayasanın başlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devleti olan Türkiye Cumhuriyetine karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek;

Türk Milli Eğitim Sisteminin Genel Amaçları

2. Beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu bakımlarından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş geniş bir dünya görüşüne sahip, insan haklarına saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan; yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler olarak yetiştirmek;

Türk Milli Eğitim Sisteminin Genel Amaçları

3. İlgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak;

Türk Eğitim Sisteminin Temel İlkeleri

Genellik ve Eşitlik Eğitim kurumları dil, ırk, cinsiyet ve din ayrımı

gözetilmeksizin herkese açıktır. Eğitimde hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz.

Ferdin ve Toplumun İhtiyaçları Millî eğitim hizmeti, Türk vatandaşlarının istek ve

kabiliyetleri ile Türk toplumunun ihtiyaçlarına göre düzenlenir.

Yöneltme Fertler, eğitimleri süresince, ilgi, istidat ve

kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda çeşitli programlara veya okullara yöneltilerek yetiştirilirler.


Eğitim Hakkı Temel eğitim görmek her Türk

vatandaşının hakkıdır. Fırsat ve İmkân Eşitliği Eğitimde kadın, erkek herkese fırsat ve

imkân eşitliği sağlanır. Süreklilik Fertlerin genel ve meslekî eğitimlerinin

hayat boyunca devam etmesi esastır.


Atatürk İnkılâp ve İlkeleri ve Atatürk Milliyetçiliği Eğitim sistemimizin her derece ve türü ile ilgili ders

programlarının hazırlanıp uygulanmasında ve her türlü eğitim faaliyetlerinde Atatürk İnkılâp ve İlkeleri ve Anayasada ifadesini bulmuş olan Atatürk milliyetçiliği temel olarak alınır.

Demokrasi Eğitimi Hür ve demokratik bir toplum düzeninin gerçekleşmesi

ve devamı için yurttaşların sahip olmaları gereken demokrasi bilincinin, öğrencilere kazandırılıp geliştirilmesine çalışır; ancak, eğitim kurumlarında Anayasada ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine aykırı siyasî ve ideolojik telkinler yapılmasına ve bu nitelikteki günlük siyasî olay ve tartışmalara karışılmasına hiçbir şekilde meydan verilmez.


Lâiklik Türk millî eğitiminde lâiklik esastır. Din

kültürü ve ahlâk öğretimi ilköğretim okulları ile lise ve dengi okullarda okutulan zorunlu dersler arasında yer alır.

Bilimsellik Her derece ve türdeki ders programları

ve eğitim metotlarıyla ders araç ve gereçleri, bilimsel ve teknolojik esaslara ve yeniliklere, çevre ve ülke ihtiyaçlarına göre sürekli olarak geliştirilir.


Plânlılık Millî eğitimin gelişmesi iktisadî, sosyal ve

kültürel kalkınma hedeflerine uygun olarak eğitimi, insan gücü-istihdam ilişkileri dikkate alınmak suretiyle, sanayileşme ve tarımda modernleşmede gerekli teknolojik gelişmeyi sağlayacak mesleki ve teknik eğitime ağırlık verecek biçimde plânlanır ve gerçekleştirilir.

Karma Eğitim Okullarda kız ve erkek karma eğitim

yapılması esastır.


Okul ile Ailenin İş Birliği Eğitim kurumlarının amaçlarının

gerçekleştirilmesinde katkıda bulunmak için okul ile aile arasında iş birliği sağlanır.

Her Yerde Eğitim Millî eğitimin amaçları yalnız resmî ve

özel eğitim kurumlarında değil, aynı zamanda evde, çevrede, iş yerlerinde, her yerde ve her fırsatta gerçekleştirilmeye çalışılır.

Türk Milli Eğitim Sisteminin Genel Sorunları

Eğitim sistemimiz günümüzde eğitim birliğinden uzaklaşmıştır: Amaçları birbirinden farklı bireyler yetiştiriliyor. Ulusalcı eğitimden uzaklaşılıyor.

Ezberci eğitim sürmektedir. Temel amaç ve ilkelerden

uzaklaşılmaktadır


Öğretmenlerin statülerinin çok yüksek olmaması bir sorundur.

MEB aşırı derecede merkezileşmiş durumdadır.

Eğitim fakülteleri yetersiz kalmaktadır

İstihdam-eğitim ilişkisi dikkate alınmamaktadır


Meslek eğitimine yeterli önem verilmemektedir.

Yönetici atatmaları başarıya göre değil siyasi yapılmaktadır

Özelleştirme ülke gerçekleriyle örtüşmeden yapılmaktadır.

Yatılılık ve bursluluk olanakları yeterli değildir.


Kız öğrencileri eğitimin üst basamaklarına diğer senelere göre daha az çıkabilmektedir.

Sınıflar çok kalabalık öğretmen yetersizdir.

Bölgeler arasında eğitim hakkından yararlanma açısından dengesizlikler vardır.


Eğitim sistemi üretici değil tüketici insanlar yetiştirmektedir.

Uygulamaya gerekli önem verilmemektedir.

Ders içerikleri öğrencileri yaşama hazırlayamamaktadır.

Türk Eğitim Sisteminin Yapısı

Türk Milli Eğitim Sistemi iki ana bölümden kuruludur.

Örgün Eğitim: Belirli yaş grubundaki ve aynı

seviyedeki bireylere, amaca göre hazırlanmış programlarla, okul çatısı altında düzenli olarak yapılan eğitimdir.

Örgün eğitim kademeleri

Okulöncesi eğitim İlköğretim Ortaöğretim Yüksek Öğretim

Yaygın Eğitim

Örgün eğitim sistemine hiç girmemiş, herhangi bir kademesinde bulunan ve ya bu kademelerin birinden ayrılmış olan bireylere ilgi ve gereksinme duydukları alanlarda yapılan eğitimdir.

Yaygın eğitim kurumları

Halk eğitim merkezleri Çıraklık eğitim merkezleri Pratik kız sanat okulları Olgunlaşma enstitüleri Yetişkinler teknik eğitim mer. Mesleki eğitim merkezleri Özel öğretim kurumları Uzaktan öğretim kurumları

Türk Eğitim Sisteminin Örgüt Yapısı

Örgüt yapısı; örgüt modelinin seçilmesi ve ona göre örgütteki basamakların, basamaklar arasındaki yetki ve sorumluluk derecelerinin belirlenmesi demektir.

Türk eğitim sisteminin örgüt yapısı merkezi yönetim odaklı bir örgüt yapısıdır. Yetkiler merkezde toplanmaktadır.

Eğitim hizmetini yürüten MEB merkezden yönetim ilkesine göre örgütlenmiştir.

Eğitim işgörenleri bakanlıkça işe alınır

Öğrenci, hizmet, araştırma, yayın gibi çıktılara ilişkin kararlar bakanlıkça alınır.

MEB örgüt yapısı

1. Merkez örgütü; Bakanlık Makamı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Sürekli Kurullar Danışma ve Denetim Birimleri Ana Hizmet Birimleri Yardımcı birimlerden oluşmaktadır.

Bakanlık makamı

Bakan Müsteşar Müsteşar Yardımcıları

Talim ve Terbiye Kurulu

Bakana en yakın bilimsel danışma ve karar organıdır.

Milli eğitim sisteminin nasıl bir insan yetiştirmeyi hedeflediğini belirler.

Eğitim sistemini, Eğitim plan ve programlarını, Eğitim araç ve gerecini araştırmakla

sorumludur.

Sürekli Kurullar

Milli eğitim şurası Müdürler Kurulu Çıraklık ve mesleki eğitim kurulu Öğrenci disiplin kurulları Özel ihtisas komisyonları

Danışma ve Denetim Birimleri

Teftiş Kurulu Başkanlığı Araştırma, Planlama ve

Koordinasyon Kurulu Başkanlığı Hukuk Müşavirliği Bakanlık Müşavirleri Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği

Ana Hizmet Birimleri

Okulöncesi Eğitimi Genel Müdürlüğü İlköğretim Genel Müdürlüğü Ortaöğretim Genel Müdürlüğü Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü Din Öğretimi Genel Müdürlüğü Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü Yüksek Öğretim Genel Müdürlüğü Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü Yurtdışı Eğitim Öğretim Genel Müdürlüğü Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü Özel Eğitim, Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü Okul içi beden eğitimi, spor ve İzcilik Dairesi Başkanlığı

Yardımcı Birimler

Personel Genel Müdürlüğü Yayımlar Dairesi Başkanlığı Hizmet içi Eğitim Dairesi Başkanlığı İdari ve Mali işler Dairesi Başkanlığı Öğretmene Hizmet ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı İşletmeler Dairesi Başkanlığı Yatırımlar ve Tesisler Dairesi Başkanlığı Eğitim Araçları ve Donatım Dairesi Başkanlığı Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı Orta Öğrenim Burs ve Yurtlar Dairesi Başkanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı Çıraklık, Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve

Yaygınlaştırma Fonu Dairesi Başkanlığı Savunma Sekreterliği Özel Kalem Müdürlüğü

2. MEB Taşra Örgütü

MEB taşrada her il ve ilçede milli eğitim müdürlükleri olarak örgütlenmiştir.

Millî Eğitim Bakanlığı taşrada 81 il ve 924 ilçede örgütlenmiştir.

Her ilde millî eğitim müdürlüğü; merkez ilçe hariç her ilçede ilçe millî eğitim müdürlüğü bulunmaktadır.

İlçe millî eğitim müdürlükleri görev ve hizmetleri açısından, il millî eğitim müdürlüklerine karşı sorumludur.

İl ve ilçe millî eğitim müdürlükleri; hizmetin özelliklerine göre şubeler, bürolar ile sürekli kurul ve komisyonlardan oluşur.

Millî eğitim müdürlüklerinin görev alanları şöyle gruplandırılmıştır;

1. Yönetim hizmetleri 2 .Personel hizmetleri 3. Eğitim-öğretim hizmetleri 4. Bütçe-yatırım hizmetleri 5. Araştırma-plânlama-istatistik hizmetleri 6. Teftiş-rehberlik-soruşturma hizmetleri 7. Sivil savunma hizmetleri

3.MEB Yurtdışı Örgütü

Vatandaşlarımızın yoğun olarak bulundukları ülkelerin başkentlerinde eğitim müşavirlikleri ve diğer şehirlerinde ise eğitim ataşelikleri şeklindedir.

Bağlı Kuruluşlar

Milli eğitim akademisi Yüksek öğrenim kredi ve yurtlar

kurumu genel müdürlüğü

MEB Örgüt Yapısı İle İlgili Sorunlar

Örgüt yapısının açık ve katılımcı bir yapıya sahip olmaması

Etkili bir planlama anlayışı ve yapısının kurulamaması

Bürokratik yapının egemenliğini sürdürmesi

Merkez örgütün gereğinden fazla büyümesi

türk eğitim sistemi - turkish education system

Documents