Թունավոր քիմիական միացություններ, նախատեսվածեն ռազմական գործողությունների ժամանակհակարակորդի կենդանի ուժը վնասելու համար:

Թունավոր նյութերը օրգանիզմ են թափանցումշնչառական օրգանների, մաշկի, լորձաթաղանթի ևմարսողական ուղիների միջով:

Թունավոր նյութերն օժտված են ֆիզիկական ևքիմիական որոշակի կոմպլեքս հատկություններով:

Արտադրությունը հիմնված է պարզ եղանակներովմատչելի և էժան հումքից թունավոր նյութեր ստանալուվրա:

Թունավոր նյութերը առաջինը կիրառել է Գերմանիան1914-1918-ի համաշխարհային պատերազմիժամանակ:

Պատերազմի ընթացքում կիրառվեց 50-ից ավելթունավոր միացություններ: Առավել արդյունավետ ենֆոսգենը, դիֆոսգենը, քլորպիկրինը, իպրիտը,

դիֆենիլքլորարսինը և դիֆենիլցիանարսինը:

Պատերազմող բոլոր պետությունները 1914-1918-ինարտադրեցին 150 հզ. տ թունավոր նյութեր, որից 125

հզ.տ օգտագործվեց:

Պատերազմից հետո բազմաթիվ փորձեր արվեցինքիմիական և բակտերիոլոգիական միջոցներիկրիառումն արգելելու համար:

Այդ միջոցների գործածում արգելող առաջինմիջազգային-իրավական ակտը Ժնևիարձանագրությունն է (1925):

50-ական թթ. սկզբին կապիտալւստական երկրներումսինթեզվեցի առավել թունավոր ՖԹՆ`

ֆոսֆորիլթիոխոլիններ, իսկ վերջում`

պսիխոտոմիմետիկ ներգործության նյութեր, որոնց 0,1

մգ/լ խտությունը մարդկանց մոտ առաջանում էհոգեկան խանգարումներ:

Այս խմբի ներկայացուցիչներն են լիզերգինաթթվիդիէթիլամիդը և դիֆենիլօքսիքացախաթթվիքինուկլեդիլէսթերը:

Թունավոր նյութերի մարտական հատկություններըորոշվում են նրանց թունավորելու ունակությամբ:

Թունավոր նյութերի խիստ դասակարգումը դժվար է: Ներկայումս մեծ նշանակություն է ձեռք բերելֆիզիոլոգիական և տակտիկական դասակարգումը:

Օրգանիզմի ախտաբանական վիճակ, առաջանում էթույների ազդեցության հետևանքով և ուղեկցվումօրգանիզմի ֆունկցիաների և ներքին միջավայրիկայունության խանգարումներով:

Լինում են սուր և քրոնիկական թունավորումներ:

Սուր թունավորումը թույնի զանգվածային դոզայիանմիջական ազդեցության հետևանք է:

Քրոնիկական թունավորումը առաջանում է թույնի փոքրդոզայի երկարատև ազդեցությունից (արտադրականթունավորումներ):

Թունավորման առաջացման պայմաններցկախված տարբերում են արտադրական ,

կենցաղային և դեղորայքայինթունավորումներ:

Թունավորման այս կամ այն ձևիհաճախականությունը կախված է սեզոնից,

աշխարհագրական տեղանքից, որոշդեղանյութերի չափից ավելի օգտագործումից ևայլն :

Կենցաղում ամենատարածված թունավորումըլինում է քնաբեր դեղանյութերց ,

ֆոսֆորօրգանական թունաքիմիկատներից,

նարկոտիկներից, գազից և որոշսննդամթերքներից, արտադրության մեջ` կապարից, դնդիկից, ածխածնի ենթոքսիդից ևայլն:

Թունավորման տեղական ախտանշաններըպայմանավորված են մաշկի, շնչառական ուղիների,

ստամոքսի և բարակ աղիքների լորձաթաղանթներիվրա թույնի անմիջական ազդեցությամբ:

Թույնը արյան մեջ ներծծվելիս առաջանում ենռեզորբտիվ ախտանշաններ, որոնք կախված ենկենսական կարևոր օրգանների (լյարդ, երիկամներ ևայլն), արյան, կենտրոնական և ծայրամասայիննյարդային համակարգերի ախտահարմանաստիճանից:

Բուժումը.

Սուր թունավորման դեպքում արտակարգ շտապբժշկական միջոցառումներ.

ստամոքսի լվացում արհեստական փսխումների առաջացում լուծողականներշնչառության կանգի ու սրտի գործունեությանխանգարման դեպքում`

արհեստական շնչառություն,

սրտի մերսում (մասաժ):

Ստացիոնար պայմաններում` արագացված դիուրեցիմեթոդի, իսկ որոշ դեպքում «արհեստական երիկամ»

ապարատի կիրառում (թույները շրջանարվողարյունից արագ հեռացնելու նպատակով):

Կարխարգելումը. աշխատանքի հիգենիայի կանոններիպահպանում, կենցաղային թունավորումիցխուսափելու նպատակով` ծխնելույզների ,

գազօջախների սարքինության հսկողություն:

Գյուղատնտեսական կենդանիների թունավորումները առաջանումեն բուժման ժամանակ օգտագործվող քիմիական նյութերից(արսեն, պղնձարջասպ, հեքսաքլորան, քլորոֆոս, մետաֆոս ևայլն), թունավոր նյութեր պարունակող բույսերից ու կերերից(սուդանախոտ, լյուպին, սև մորմ, արջնդեղ, քուսպ,

եգիպտացորեն, կարտոֆիլ և այլն) և թունավոր կենդանիներիխայթումից (օձ, սարդ և այլն):

Գործնականում հաճախ հանդիպում են կերայինթունավորումներ:

Թունավորման ժամանակ կենդանիների մոտ նկատվումէ թքահոսություն, փսխում, լույծ, նախաստամոքսի կամաղիքնեի փքանք, արյունամիզություն, դեղնախտ,

սրտի, թոքերի գործունեության խախտում, այտուց,

նյարդային ընդանուր և տեղային նշաններ,

բարդություններ դեպքում` մահ:

Ախտորոշվում է դժվարությամբ. հաշվի են առնվում կլինիկական, ախտաբանա-

անատոմիական նշանները, անամնեզիտվյալները, կերի, ջրի արտաթորանքիքիմիական հետազոտության արդյունքները:

Բուժումը. ստամոքս-աղիքային ուղիների լվացում,

թույները չեզոքացնող, ներծծումը կանխող նյութերիօգտագործում, սրտային միջոցներ և այլն:

Մորթված կենդանու միսը օգտագործելի է, եթելաբարատոր հետազոտությամբ մսեղիքում թույն չիհայտնաբերված, հակառակ դեպքում ամբողջ մսեղիքնուտիլացվում է:

Նյութը պատրաստեցին`

Նելլի ԱլավերդյանըՄարիամ ԵնգիբարյանըԱրաքսյա ԶուլալյանըԼիլիթ Գրիգորյանը

10-4 դասարան