umhverfis- og auðlindaráðuneytið

Umhverfis- og auðlindaráðuneytið

Loftslagsmál og kolefnisbinding

Hugi Ólafsson, okt. 2012


• Loftslagsbreytingar• Skuldbindingar Íslands gagnvart

Loftslagssamningnum og EES-samningnum• Aðgerðaáætlun í loftslagsmálum• Kolefnisbinding – reglur og staða


Spáð hlýnun um 2-4°C á 21. öld

Meiri breytingar á loftslagi, vistkerfum og lífs-skilyrðum en nokkru sinni á sögulegum tímum

Hlýnun í Evrópu til 2100


Hafís minnkar og siglingaleiðir áN-Íshafi opnast

Jöklar hopa oghverfa að mestu á Íslandi á 2 öldum


• Loftslagssamningur S.þ. samþykktur í Ríó 1992:– Loftslagsbreytingar eru sameiginlegt viðfangsefni mannkyns– Markmið: Styrkur GHL valdi ekki hættulegum breytingum– Ríki skulu setja upp bókhald um útstreymi GHL og minnka losun

• Kýótó-bókunin samþykkt í des. 1997:– Bindandi töluleg markmið í útstreymi GHL á tímabilinu 2008-2012,

miðað við 1990 fyrir þróuð ríki (nær 40)

– Markmiðum má ná með: 1) Samdrætti í losun, 2) Bindingu CO2 með skógrækt og landgræðslu og 3) Kaupum á kvóta og sveigjanleikaákvæðum

– Lagalega bindandi: Eftirlit, framfylgdarnefnd, sektir

Loftslagssamningur S.þ. og Kýótó-bókunin


• Almennt útstreymi frá Íslandi skal ekki aukast meira en sem nemur 10% frá árinu 1990, þ.e. vera innan við 3.650 þús. tonn CO2-ígilda á tímabilinu 2008-2012

• CO2-útstreymi frá nýrri stóriðju sem fellur undir “íslenska ákvæðið” skal ekki vera meira árlega en 1.600 þús. tonn að meðaltali árin 2008-2012

Kýótó-bókunin - skuldbindingar Íslands


- Ísland er hluti af viðskiptakerfi ESB með losunarheimildir (ETS) skv. EES-samn.; flug fer í ETS 2012, stóriðja og fiskimjöl 2013

- Yfir 10.000 fyrirtæki í Evrópu í ETS: Þak sett á fjölda losunarheimilda í kerfinu og þeim fækkar frá ári til árs - 21% samdráttur 2005-2020

- Fyrirtæki sem minnka losun umfram kröfur geta selt heimildir; eftirbátar þurfa að kaupa

- Ísland vildi ekki vera með tvöfaldar skuldbindingar: EES + Kýótó

- Ísland hefur náð samkomulagi við ESB um að verða hluti af evrópsku „hvolfi“ eftir 2012, á 2. skuldbindingartímabili Kýótó, samþykkt í Durban 2012

- Í samfloti með ESB er ekki þörf á sérákvæði fyrir stóriðju í nýju alþjóðlegu samkomulagi; hún mun eingöngu búa við regluverk ETS

EES – skuldbindingar Íslands


Staða Íslands m.t.t. losunar GHL• Hæsta hlutfall endurnýjanlegrar orku í heiminum• Mikil losun frá tveimur útflutningsgreinum:

Málmbræðslu og sjávarútvegi• Mikil losun frá vegasamgöngum á mann• Veruleg aukning í losun frá 1990 með aukinni stóriðju• Miklir möguleikar til

bindingar CO2 með skógrækt og landgræðslu

Losun 2009

Umhverfis- og auðlindaráðuneytiðAðgerðaáætlun í loftslagsmálum – 2010

Tíu lykilaðgerðir eiga að draga úr nettólosun gróðurhúsalofttegunda þannig að hún verði 1,2-1,7 m tonna minni en ella árið 2020 (losun nú: 4,6 m tonn)

Lykilaðgerðir eiga að tryggja að Ísland standi við skuldbindingar til 2020

Mestir möguleikar eru á sviði bindingar kolefnis í skógrækt og landgræðslu

Verulegir möguleikar eru í minnkun losunar frá samgöngum og sjávarútvegi

Stóriðja þarf að afla losunarheimilda á evrópskum markaði eftir 2012

Losun utan stóriðju þarf að minnka um 20-30% til 2020 m.v. 2005

Aðgerðir í öðrum geirum en stóriðju eiga að skila 16% samdrætti í losun 2020 m.v. 2005; með bindingu kolefnis minnki nettólosun um yfir 30%

Endurskoða áætlun 2012 þegar meiri vissa er um alþjóðlegar skuldbindingar


Tíu lykilaðgerðir:

1. Innleiðing viðskiptakerfis með losunarheimildir

2. Kolefnisgjald

3. Breytt kerfi skatta og gjalda á bíla og eldsneyti

4. Stjórnvöld setji stefnu um kaup á loftslagsvænum bílum

5. Efling göngu, hjólreiða og almenningssamgangna

6. Notkun lífeldsneytis á fiskiskipaflotann

7. Rafvæðing fiskimjölsverksmiðja

8. Aukin skógrækt og landgræðsla

9. Endurheimt votlendis

10.Efldar rannsóknir og nýsköpun í loftslagsmálum


• Flestar af tíu aðgerðum komnar í framkvæmd, að einhverju leyti a.m.k.

• Kolefnisskattur kominn á + viðskiptakerfi með losunarheimildir +

kolefnismiðuð gjöld og skattar á bíla og eldsneyti - skilaboð komið í

efnahagskerfið

• Líkön um væntanlega þróun losunar í einstökum geirum

• Losun hefur minnkað frá 2008, en ólíklegt að það haldi áfram nema með

markvissum aðgerðum

• Losun frá flestum geirum minnkað frá 2008, nema í fiskveiðum

• Jákvæð teikn: Aukin framlög til almenningssamgangna og hjólreiða, aukning á

metan-bílum, loftslagssjónarmið innleidd í samgönguáætlun o.fl.

• Á móti kemur: Aukning í fiskveiðum og fjölgun ferðamanna getur aukið losun

Fyrsta yfirferð á aðgerðaáætlun

Ministry for the Environment

Staða Íslands á alþjóðavísu í loftslagsmálum- Virk þátttaka: Frumkvæði varðandi jafnréttis-

mál og endurheimt votlendis

- Ísland í samfloti með ríkjum ESB + Króatíu á 2. skuldbindingartímabili Kýótó eftir 2012

- Óvissar skuldbindingar utan ETS gagnvart ESB (“Effort sharing” – nær til losunar frá samgöngum, sjávarútvegi, landbúnaði o.fl. + reglur um kolefnisbindingu)

- „Íslenska ákvæðið” úr sögunni, ekki þörf á því eftir 2012, stóriðja á að taka þátt í ETS

- Líklegar skuldbindingar Íslands til 2020: 1) Losun frá stóriðju undir viðskiptakerfi ESB, utan beinnar stýringar íslenskra stjórnvalda; 2) Draga úr losun í öðrum geirum um 20-30% til 2020, m.v. 2005

- Aðgerðaáætlun: Árlegar skýrslur, aukin umræða


Kolefnisbinding – reglur og staða- Skylda að gera grein fyrir kolefnisbindingu í gróðri og jarðvegi til

loftslagssamningsins (upplýsingaskylda allra aðildarríkja)

- Landnotkun og skógrækt (LULUCF) verða heimilar aðgerðir á 2. tímabili Kýótó til að vega á móti losun; skylt er að bókfæra skógrækt, ýmsar aðrar aðgerðir heimilar (landgræðsla, endurheimt votlendis o.fl.) – ríkjum er leyfilegt að gefa út sk. bindingareiningar

- Kolefnisbinding er utan viðskiptakerfis ESB um losun gróðurhúsalofttegunda (ETS), sem nær til stórra losenda (kolaorkuvera, stóriðju o.þ.h.)

- Kolefnisbinding í gróðri og jarðvegi er ein af 10 sk. lykilaðgerðum í Aðgerðaáætlun íslenskra stjórnvalda í loftslagsmálum

- Ekki er fyrirséður virkur markaður með bindingareiningar á Íslandi eða í Evrópu; velvilji í garð kolefnisjöfnunarframtaks, en engar opinberar reglur



TAKK FYRIR

umhverfis- og auðlindaráðuneytið

Documents