upa sabat skul zirlai - adventistmm.org

80
1 2 F-1 Sabbath School Lesson zvrf;csif;bmom yHkESdyfol yHkESdyfol yHkESdyfol yHkESdyfol yHkESdyfol OD;zkef;Edkif (00354) refae*sm uif;apmifhyHkESdyfwdkuf 206 a&Topömvrf;? &efuif;ûrdUe,f &efukefûrdU xkwfa0ol xkwfa0ol xkwfa0ol xkwfa0ol xkwfa0ol OD;apmxDrao (01987) OuúX jrefrmjynfow ÅraeYOykoftoif;awmf 68 OD;0dpm&vrf;? &efukefûrdU tkyfa& - 350 "r®'ge yxrtBudrf UPA SABAT SKUL ZIRLAI KHRIH AH COLHNAK KHRIH AH COLHNAK KHRIH AH COLHNAK KHRIH AH COLHNAK KHRIH AH COLHNAK A Ngantu: Gerald and Chantal A Ngantu: Gerald and Chantal A Ngantu: Gerald and Chantal A Ngantu: Gerald and Chantal A Ngantu: Gerald and Chantal Klingbeil Klingbeil Klingbeil Klingbeil Klingbeil July, August, September 2021

Upload: others

Post on 04-Nov-2021

7 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

1 2

F-1

Sabbath School Lesson

zvrf;csif;bmom

yHkES dyfolyHkES dyfolyHkES dyfolyHkES dyfolyHkES dyfolOD;zkef;Edkif (00354)

refae*smuif;apmifhyHkESdyfwdkuf

206 a&Topömvrf;? &efuif;ûrdUe,f&efukefûrdU

xkwfa0olxkwfa0olxkwfa0olxkwfa0olxkwfa0olOD;apmxDrao (01987)

OuúXjrefrmjynfowÅraeYOykoftoif;awmf

68 OD;0dpm&vrf;?&efukefûrdU

tkyfa& - 350

"r®'ge

yxrtBudrf

UPA SABAT SKUL ZIRLAI

KHRIH AH COLHNAKKHRIH AH COLHNAKKHRIH AH COLHNAKKHRIH AH COLHNAKKHRIH AH COLHNAK

A Ngantu: Gerald and ChantalA Ngantu: Gerald and ChantalA Ngantu: Gerald and ChantalA Ngantu: Gerald and ChantalA Ngantu: Gerald and Chantal

KlingbeilKlingbeilKlingbeilKlingbeilKlingbeil

July, August, September2021

Page 2: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

3 4

ASUNGUM THUPAWL

1. Nazi 24/Ni 7 Hmangmi Khawtlangah Kan Nundan

(June 26-July 2)) ......................... 7

2. Lungawilonak Le Dodalnak (July 3-9) .............. 20

3. Daihnak Um Lonak Ih Hrampi

(July 10-16) ....................... 31

4. Colhdamnak Ih Manneihnak

(July 17- 23) ....................... 43

5. “Ka Hnenah Ra Uh” (July 24-30) .......................55

6. Innsang Pehzomnakah Colhdamnak

(July 31-August 6) ....................... 67

7. Colhdamnak, Pehzomnawknak

Le Damternak (Aug 7-13) ....................... 79

8. Zalenzetih Cawl Dingah (Aug 14-20) ................. 90

9. A Can Thlentinten Hmaante ih Colhnak

(Aug 21-27) ..................... 102

10. Sabak Colhnak (Aug 28-Sept 3) ..................... 114

11. Hngakhlap Zetmi (Sept 4-10) ..................... 125

12. Hnangamtheilo Profet (Sept 11-17) ................ 136

13.Avawrtawp Colhnak (Sept 14-24) .................... 147

Zonzaihtuarpawl Hrangah Colhnak(Rest for the Restless)

Vanzam captian (mawngtu) in thlisia pahtlang dingkan nei “buainak a um lo ih kan to theinak dingah,zangfahten nan tokham taikap felten hrenawk uh”tiahvanzam mawngtu to nak ihsin thu a phuan theh cunvanzamleng cu um dan kelin a um lo.

Cule reilo teah vanzamleng cu thlisia a pah ihnasazetin a hnin ciamco. Mipipawllu tlunih khuhpawl a ongtheh ih an tonakah thinbang zetin le theihtawp suah in antang. Thinphang zetih thilthleng a cemhnuah vanzamlengdunglam ihsin thinphang zetih a aukionak an thei,ziangahtile vanzamleng thla a kiakih lei lam pan’in asirsawt in a um tiah a mitthlam ih hmu le thei ah a ruat.Vamzamleng sungih khualtlawng mipipawl cun thinphangle khur in amah cu an zoh. Mi hmuahhmuah lakah ahmailam tlarih tangka retnak hmunih totu fala pakhatlawng ziangpoi lo in a um. Ziangahtile amah cu a bil theimicabuaite a hmaiah a retih lem suai in a buai rero. Cu falakhal cu lamdang zetmi thilthleng cu tukvirh fate ihsin abih ih nimthlakau vekih tleunak a hmu ih a lemsuai cu acolhsan salih daiten a um.

An nunnak a liam ti ding tlak a si hnu ah, anetnakah vanzamleng cu a tumtahnak hmun lei ahcun athlengthei. Khualtlawng mipipawl cu himdam ten lei anthlengtheisal ruangah lungawi aiphuang zetin kut an bengih an au ciamco. Cule lemsuaitu fala te cu khualtlawngpawlin vanzam an suahsan theh hngakin a thilripawl a bil ihhnagnamten a bag sungah a san rero laiah khualtlawng

Page 3: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

5 6

pakhat in amah nu hi a tih lo a si kem tiah a sut. Thlisianasazet pah ih vanzamleng a hnin ciamco laiah amah nukha hnangam zetin ziangtinso a um thei?

“Ka pa cu vanzam mawngtu a si ih ka thin a phanglo, kan inn ah i thlenpi ding ti ka thei” tiah fala cunmangbang le thinphang ih a um tui’ hnenah a ti.

Thinphannak le tihnak cu tu le tu a um rero theu.Leitlun ih mi tampipawl cu nazi 24/ ni 7 sungah tihnak lethinphannak ih hnaihnoknak pekmi ah kan khawsa.Ziangso a rathleng ding timi ah tih le thinphang ih buai lozoso a um ding? A liamzomi pawl cu an cem theh zo ih, a tuhi a um rero mi a si, a ralai dingmi can cu lunghrinnak ina khat, a hmun lo mi lei tlunah theih kan duhlo zetmi thutheihter kan si. Kum kan suak thei peimaw tiahmangbangih kan um laiah inn san man pek ding, tlawngihsin thawhbur kuan ding thuhla a hung thleng. Cui sapbaiah nupi thit thubuai cu toruah survekin a hung thleng sal.Cule Pathian in in duhdawt lai maw tiah kan thin a bang,ih a parah beidong in kan um theu.

Tu kuata sungah, khami tihnak pawl kha kancingfel ding. Khrih ah colhnak timi hi crusade campaigntuahnakah zirsuah dingih catlangtar ah tuah mi a si. Jesuhnenah colhnak timi cu damsung khawsak dan hrangahJesu in a dungthluntu pawl hnenah thutiamkam mi a si:“Fifir cu ru ding, that ding le siatsuah ding lawngah a ra.Kei cu nun an neih h, nun duhdim an neih theinak dingahka ra a si.” (Johan 10:10, NKJV).

Himi zirlai ngantu pawl cun, colhnak timi pomdanin Bible thurin zirhawknak hmuahhmuah a luahkhatthehtimi theihthiamnak an nei lohli. Colh timi cu rundamnaklamah, zangfahnak lamah, sersiamnak lamah, Sabat

ulhnak lamah, mithi um dan theihthiamnak kan neihnaklamah, le Jesui ratsalnak a naih sinsin timi theih-thiamnakpawl thawn pehzomawmi an si.

Mathai 11:28 sungah Jesu in a hnenah colhnakhawlih ra dingah sawmnak a tuahnakah, a tirhthlahpawlle kawhhran hmaisa ih Khrihfapawl lawng a sawm lo. Sana ralai dingmi ah sualnak ruangih natnak tuartu, beidongvansangpawl, harsat tuarnak thawn a buai rerotumilaipawlin an tul timi a hmu. Tui kuata sungah himi zirlaina zir ahcun a hnen ih colnak ngah dingah amah pan atulnak na theithiam rori ding. Cuitlunah van ih kan Pa cuthuneitubik a si ih himnak inn ih in hruaitlung dingah atiar aw cia.

Chantal le Gerald Klingbeil cu nunphung bangawloinnsang dinnak ah uartu le hnatuantu an si. Chantal cu EllenG. White ih canganmi kilhimtu pawlkom sungtel si dingah SouthAfarica ihsin kawhmi a si. Gerald cu Adventist Review Ministriesah cangan mi zohfeltu sungtel ih hna a tuan laiah AndrewsUniversity ah Thlunghlun zingzoinak ah le Ancient Near Easternzirnak ah hohatu a si. Amah cu Germany ramah a suak ihthanglian mi a si.

Page 4: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

7 8

ZIRLAI 1 June 26 – July 2

NAZI 24/ NI 7 HMANGMI KHAWTLANGAH NUNDAN(Living in a 24/7 Society)

SABAT TLAILAM June 26

TUZARHSIARDING: Semtirnak 2:1-3; Jeremiah 45:1-5;Suahlannak 20:1; 2 Samuel 7:12; Marka6:30-32; Semtirnak 4:1-17.

BIBLE CANGKEN: “Kan nunnak in Bawipai sumtual-rawnpawl a ngai ih a cauh phah; kathinlung le ka titsa khal in a nung miPathian ko in a au.” (Saam 84:2,NKJV).

Nazi cu zawnruahnak nei lo ten tik, tok, tik, toktiah hmailam pan in a feh rero. Sabat colhni thlennakdingah nazi pahnih lawng a duh zo. Mary cu an inn ihsin asuahnak minit 30 tluk a sinan, an mileng khaan sungahnauhak lehpannak thilripawl hnok zetin a um ih an fanuhniangbik le ihkhunah damlo in a itthat, an coka lam azoh cun bal le hnokhnai in a khat theh ih lungawi lo zetinan inn khaan fate cu a zoh. A thaizing le an biak inn ahmipi hmuaknak thusim dingah a aw fawn zo ih thaizingahcun a tha ko lo ding sawm tiah saduh that in a um.

Culaklai ah a pasal cu ei le in an zuar mi zarhtinpek ding tangka peknak hmun ah a um ih tangka na pekzo timi theihternak catlap hngakin can reipi um a tul. Culekhawpi sung fehdan duh um lo zetin traffic khamnak a umbet lai. Cui canah an dawr hmuahhmuah tuanvo lak ding a

um fawn. Colhdam can neih ka tul, hiti cun a cang thei lo,tiah a pasal Josh cun a thinlungten a ti awk rero. Damlainunramah hivek buaipi ding tampi a um.

Hnatuan can, sizung feh can, fb to ih midang biakcan, dawrkai can, le tlawnglam buai pit can tivek in kankhawsak dan can hman te’n kan fehpi a tul. Mipivantlangah mawtaw thawn fehnak le bike thawn fehnak,or kan innsang poimawh tuahnakah can bikhiah neih hi apoimawh zet.

Buaizet le hnaihnok zetih kan um laiah colhnakziangtin so kan ngah thei ding?

THAWHSALNI June 27CAU LE THABANG (Worn and Weary)

Semtirnak 2:1-3 siar aw. Thabang timi a umhlanah ziangah so Pathian in colhnak a sersiam?

Milaicu mai duhhamnak thinlung in a siatsuah ihdonharnak nun a um hlan ah Pathian in theihthiamnakthluak harhvangtertu hminsinnak pakhat in pek. Cumicu kan nun nuam theinak dingah colhnak ni rori a si ding.A hleice in hrampi, thli, ramsa, tidai pawl le laksawngtinkim a um tertupawlih laksawng sunglawibik upat dingahnikhat tuah ding a si lo.

Khami sawmnak kha Eden ih dawisuahnak ihsin acemnet dingah voikhat hmana sim lo. Pathian in sawmnakcu hniksaknak canah tuarsuak theitu si dingah asawmnak a si. Sabat ni a colhnak cu can ih lairelnak lerikhiah mi sungah tlatlum te ih a um theinak dingah a si.Zarhkhat sungih nirelnakah Sabat ni cu a hramthok

Page 5: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

9 10

ihsin,danglam zetih rak tuah mi a si. Curuangahnisarihnak ni cu colh ni ah tuah dingah a tu le a tu catlo ihsawmnak a tuah rero.

Mi in hlanlai kum 200 lai ih an thabagnak hnak inkan zang awl sawn lai tiah a ti ko ding. Asinan colhnakngaingai cu tuini khalah kan hlawhsam mi a si. Hnatuanthei lo ih kan um can hmanah kan thinlung colhdam umlo in a cangvai. Tuah dingih kan tumtahmi tampi tuah tulhmanah hlawhsam dingah dawnkhamvek a bang ringring.Kan ihthat can a maltuk ih mi tampipawl cu an hna antuansuak theinak dingah khawfi le lakphaksawk nasa zetinan hmang timi an hmusuak. Bulpek in fon kan nei cio ih,computerpawl kan nei theh, internet pehzomnakahkan tlancak nasa, can tha ngahtheinak a um mumal lo.

Ziangruangah colhdam kan tul timi a tanglam ihBible cangpawlin ziangtin so in zirh? Marka 6:31; Saam4:8; Suahlannak 23:12; Danpeksalnak 5:14; le Mathai11:28.

Taksa colhdam kan tul timi theihthiamnak neidingah Pathian ih sersiam mi kan si. Curuangah zan canle Sabat colh ni cu taksa colhdamnak dingah in pek. Kannunnak uktu Jesu a si ti kan theih ahcun colhnak can hilo thei lo in tuahsakawk kan tul ve. Cuitlunah Sabat colhni thupek cu ruahnak le pomdan men a si lo. Himi hi thupekbawhsiat a thiang lo!

Nangmah ah hnaihnoknak thuhla ziangso a um?Pathian in taksa le thlarau colhdam ding in duhsak miah a thasawn mi tonnun nei thei dingah na tuah thei miziangso a um?

TLAWNGKAI NIKHAT June 28THU LOLAK TAWLRELNAK (Running on Empty)

Itthah mumal lo ih umnak le bangtuk ih hnatuannak in thinlung buai ih thinhengnak a suak. Baangtukihhnatuannak cu thil tampi ka tawlrel rero tiah kan ruahawklaiah “thu lolak ruahnak” a si. Ihthah can neih mumal loahcun thinlung buai ih beidong natnak ngah theinak a si.Ihthat khop lo cun thinlung a buai thei, beidong ruangih asuakmi natnak nei ah kan cang thei.

Baruch, Jeremiah ih cangan mi ah Jesusalem ihbuainak kum hmuahhmuah cu khami vek kham theihloih buainak a suak leuhleuh. A hmaisa ah buainak, leretheihnak a um ih khawlipi cu Babuln kut in siatsuahthehnak in a thlun cih.

Jeremiah 45:1-5 siar aw. Baruch ih thinlungharhdamnak a hmuhsuah dan ngan aw?

Pathian in nangmai hrangah rori in khami thucahlo pek sehla ziangvek ruahnak so a si ding na ruat theimaw? Baruch ih pomdan ahcun thucah cu Pathian Bawitokham umnak khaan sung ihsin a ra rori tiah a pom(Jeremiah 45:2). Himi thilthleng cu Judah siangpahrang“Jahoiakim a lal kum li nak” B.C 605 or 604 bawrvelah athleng tiah kan ti thei. Jeremiah 45:3 ih a langter dan ahcunthu lolak an tawlrel ciamco tikah mipipawl cun anthinlungah khami natnak an vei a si.

Bible ih a sim mi hmuahhmuah ihsin himi can kantheih dan ahcun Baruch ih aihramnak hrumnak cu aukioreronak langdan a si lo. Thil thalo tampi a thleng rero ihbese sinsin in a um ruangah beidong thinnau le cau ih aum theinak san thazet a nei ko.

Page 6: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

11 12

Baruch ih tuarnak ah Pathian in ziangvekin so asawn? Jeremiah 45:4, 5, siar aw.

Baruch ih tuarnak ngaingai ah Pathian ih asawnnak cu Pathian ih thinnatnak le beidannak cu Baruchih tuar mi hnakin a nasa sawn timi in theih ter.Jerusalemdintu cu Pathian a si, Jerusalem hrangah mitthli tla ih atap rero tu khal Pathian a si. Sabit hmuan vekin Israelpawltungdingtu khal Pathian a si (Isaiah 5:1-7). Anmah cuPathian in saltannak sungih sin a hruaisuak. Hi thilpawlcu Bawipa in a minungpawl a duhsaknak a si lo maw!asinan ziangah so Pathian dodal in an um.

Anetnak ah Baruch cu Pathian in thihnak lesiatsuahnak, sal ih hruaihlonak ihsin a nunnak a zuahsak mi a si.

Baruch hnenah Pathian ih thusim mi pawl siar reroaw. A tlangpi in kan hrangah kan lak ding mi thucahziangso a um? Kan dinhmun le kan sinak zoh lo rori inkan hrangah Pathian cu a tawpkhawk thuneitu a sinakziangso a sim?

TLAWNGKAI NI HNIH June 29THLUNGHLUN SUNGIH COLHNAK SIMFIANGNAK (Defining Rest in theOld Testament)

Colhdamnak cu kan tul rori, Bible sunghmuahhmuah ah a thupi bikmi cu himi a si. Cangvaidingah Pathian sersiam mi kan si ih, kan cangvaihnak cucolhnak ih karthlak ding mi a si.

Hebru Thlughlun sungah colhnak phun tampi a umti kan hmu. Semtirnak 2:2, 3, sungih kan hmuh mi cuPathian in a tharhlam a sersiam mi ah ni sarih ni ihcolhnak a langter ih tuahnak lang tertu sabat kha a hmang

“hnatuan mi bansan dingah, cawl dingah, ni thianghlim ihhmang dingah” a si. Cumi cu tongkam ih sim mi hminpakhat “Sabat” ti mi a si. Khami vek tuahnak langtertukha Suahlannak 5:5 sungah a thathnemnak a langtertu lelehlinnak ih hman mi “zo maw in colhnak ih hmannak” aum ih an hnatuan colhsannak a si. Faro thinheng in Mosia suahsalh mi cu “anmah colhnak na tuahsak” an hna nacolhsan ter tiah a ti.

Pathian ih colhnak (Suahlannak 20:11;Danpeksalnak 5:14) thuhla Hebru cafang kaa ih simnakahan hman mi “nuakh” timi ihsin a ra ih, thupek palinak iha sim mi nisarih ni sabat colhnak ih hmannak a si.Tuahnak langter mi cu Job 3:13 sungah “colhnak” tiahlehlin a si ih hminsinnak ih hman deuhmi a si.Mipumsiarnak 10:36, ah a sim mi cu thupek thingkuangthuhla aha colh tikah timi in an hmang.2 Siangpahrang2:15 ih a langter mi cu “Elisha parah Elijah thlarau a um”timi ah (rested) timi a hmang.

A dang a thupi zetmi tongkam ih an hman mi cu“shaqat” ti a si ih “thazang harhtharnak ngaingai a umnakhmun ah daiten cawlnak” ti a si. Joshua 11:23 sungih hmanmi a si, cumi cu Joshua in a hramthoknakah nehnak angah hnu ah ram sungah daihnak a umnak ding a lang termi a si. Khami kha Joshua le Thuthentu sungah“remdaihnak” (peace) ti khalih an hman mi a lang rero.

Tuahnak langtertu (raga’) cu “rest” timi colhnak tikhalin langter a si. Danpeksalnak sungah thulung lo dodalih an umnakah ralrilpeknak in Pathian ih a sim mi cusaltannak hmunah colhnak an hmu lo ding tiah Israelpawlhnenah a sim (Danpeksalnak 26:65). Khami kha Jeremiah50:34 sungah cangsuaktertu an sinak a langter ihcoldamnak tawlrel sak aw thei lo an si nak a lang ter.

Page 7: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

13 14

Danpeksalnak 31:16; le 2 Samuel 7:12 siar aw.Ziangvek phun colhnak thuhla so a sim?

Hi te pahnih in “shakab” timi a hman ih a sullamngaingai cu “itthat ding” tiah langter mi a si. David thawnPathian in thukham a tuahnakah, kumkhua inIsraelpawlih siangpahrang an si nak ding “na ni a kim ihna pupapawl hnenih na ihthah tikah na lehhnu ih nacithlah naril ih rah cu ka tungding ding” tiah Pathian inthu a tiam (2 Samuel 7:12 NKJV).

Hebru cafangih can reipi langternakah colhnak timian zumnak pomdan phundang ih a um mi danglam ngaimipahnih a langtermi in theihter. Bulpak ciarin hmunkhatih um khawmnakah colhnak a si. Colhnak cu kan taksacolhnak, rualpawlnakah, le thinlung ruahnak tiang a si ihSabat colhnak lawngin a huap theh lo.

Thihnak timi cu tihnungbik kan ral a si ih nikhatni ah siatsuah theh a si ding. Mithi zunngai ih kan tahnakcu tui kan dam laiah a famkim in hnemnak kan ngah lohmanah nikhat ni ah kan mitthli hnawtfai sak theh a siding timi ziangruangah so kan thei theu?

TLAWNGKAI NI THUM June 30THUTHLUNGTHAR SUNGIH COLHDAMNAK (Rest in the NewTestament)

Colhnak timi kha Thlungthar sungah “anapauo”tiah hmuh a si theu. Asullam cu “colhnak, hnatuan cawl,thazangthar laknak tivekpawl an si. Himi hi Mathai 11:28sungih, a langsar zet mi “zonzai le rethei thilrit a phurmihmuahhmuah ka hnenah ra uh, colhhahdamnak ka lo peding.” tiah Jesui a sim mi a si (NKJV). Cule taksa colhhah-damnak hrang khalah hman theih a si (Mathai 26: 45).

Anetnak ah Paul in a duhdawt mi a rualtha a hnenah athleng ih thazangthar a ngahnak a lungawinak thu asimnakah Korin khuamipawl hnenah a hman mi a si. (1Korin 16:18).

Colhnak timi langternakah a dang tongkam anhmanmi cu “hesychazo” timi hman a si. Himi cu Jesu inthlansung ih a um laiah tirhthlahpawl vekin Sabat colhnaka hmang ve timi simnak ah an hmang (Luka 23:56).Cuitlunah dai le hnangam ih um theinak simnak khalahhman a si (1 Thesalon 4:11). Himi tongfang hi zokhalih elthei lo ih a hmun mi thu tivek langternak khalah an hmang(Tirhthlah 11:18).

Hebru 4:4 ah Hebrupawl hnenah cakuat ngannakahPathian in Sersiamnak cu ni sarih ni ah a colhsan timilangternakah Grik tongfang “katapauo” timi a hmang ih“colhsannak thuhla, colhnak dingah thuhla umternak,”tiah Septuagint cabu Thlunghlun Grik tongih lehlinnak ihhman mi a si. Himi tongfang hi Hebru 4, sungah lamdangzetin a hmang tambik.

Marka 6:30-32 siar aw. Khua tampi ruat ih hnatuanding tampi a um laiah Jesu in a tirhthlahpawl cu amahthawn feh ih cawl um dingah ziangah so a sim? Himithusuhnak Marka 6 sung ih thu kha ruat awla kaupi inzoh aw.

“Nanmah vial ka hnenah ra uhla, . . . . malte’n cawlta uhsi” (Marka 6:31, NKJV) himi hi a thu men ih sawmnaka si lo, lo thei lo ih tuah rori dingmi thupek ih fial mi a si.Jesu in a tirhthlahpawlih thinlung le taksa colhdamnakngah ih hriselnak ding a ruahsak. Khami can ahtirhthlahpawl cu pahnih pahnih in khualtlawng ih hnatuandingah a thlah tum a si (Marka 6:7). Cule Marka 6:30, ahcun

Page 8: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

15 16

tirhthlahpawl an rathleng thluh nak a langter. Jesu thawnan tuan lai ah an hlawhsamnak hmunah hlawhtlinnak lenehnak an ngah mi sim dingah an hngakhlap zet.Curuangah Jesu in cawl hmaisa hrih dingah a sawmnak asi. Mark in a simfiannak ah a telh mi cu “ziangahtile asuak le lut an tamtuk ruangah rawl ei khal an man lo”tiaha ti (Marka 6:31, NKJV). Tirhthlahpawl hrangah cun Pathianhna an tuannakah an buaituk ih an cautuk. Jesu ih insim duh mi cu kan harhdamnak ngai poimawh dingah insim. Khawkhannak tampi nei ih khawruattu khal thinlungkhawruahnak colhsan ih colhdam ding a si.

Pathian hnatuannakah thazang neih mihmuahhmuah hmangih thabang zettu kha thazangtharsuah salnak dingah ziangvekin so na bawm? Hivekih a umtu in colhnak a ngah theinak dingah ziangvekinso narak lawm?

TLAWNGKAI NILI July 1CAWL THEILO MI VAKVAi (A Restless Wanderer)

Semtirnak 4:1-12 siar aw. Kain kha (Semtirnak4:12, NIV)ziangin so leitlunah mi vakvai in a tuah?

Pathian in Abel le a laksawngparah a lungawi ihKain le a laksawng parah a lungawi lonak Bible in fiangtena sim lo (Semtirnak 4:4, 5). Asinan a san kan thei. “Kaincu phunnawi phah in Pathian hmai ah a ra ih, raithawinakthawn pehpar aw ih thutiamkampawl cu a thinlunginrinhmainak a nei. Raithawinak a pek mi ah sualnakruangah poi ti ih sual sirnak a keng tello. Cumi cuthutiamkam Runtu Bawi ih remnak tuahnak raithawainaka si ih zate ih tuah thehnak cu a rundamnakah zumnak

neihnak a si.Atu ahcun a thinlung sungah Pathian ihkhawkhan mi hrelh lo ih thlunnak hi tawntaihnak a si tiah theihnak tampi a nei.Cule amah le amah rinsan awnak kha a hril ruangah amai thatnak rinsan in Pathianhnenah a ra.” Ellen G. White, Patriarchs and Profets, p. 72.Kain ih umdan ding Pathian ih a sim mi cu leitlunah “mivakvai” a si ding. Khami kha Pathian in a tuahsak milamzin a si lo. Thulunglo le sualral zetih thil a tuah ruangaha um mi a si. Pathian ih thindaih hnangamnak amah ah aum lo. Kain in hnangamnak ngaingai ka neinawn lo tiah athei sawk aw.

Semtirnak 4:4 sung ih “respected” cohlannak timicu Hebru tong ih lehlin dan ahcun “naihzet ih zohnak,thinlung taktei ngaihsaknak” ti khalih hman theih a si. Asim duh mi cu Pathian cu a kiangnai ah a um ih a fimkhurzetin a zoh tinak a si. Himi ah pek mi laksawng a tam lemal thuhla a si lo ih laksawng petui’ thinlungput sawn a si.Kain ih thilhlan pomsak a si lo nak cu Pathian hi mumalneilo le mai thuduh thulungken a neih ruangah a si lo.Anganmi thu fehdan fimkhur tei’ ruah ahcun nun ziaza,thinlungput, le thilhlan petu ih ruahnak tahnak a si. Himihi thuthen lawknak a um mi hrangah zohthim ding tha zeta si.

Semtirnak 4:13-17 siar aw.Pathian ih thuthennakparah Kain ih lehrulhnak ngan aw.

Pathian hmai ihsin hmun hlapi ah tlan kan tumtikah mi vakvai kan si. Cule kan ngai zetmi Pathian ihzangfahnak cu milai pehtlaih awknak, or milai ih hnatuanbuainak nunram thawn a hmunrolh kan tumnak a si. Cuihnuah Kain cun a uktu sinak cithlah le khawlipi din a thok.Thil ropi zet an si ih a ruatcat mi cu a simsuak ih a

Page 9: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

17 18

F-2

hlawhtling theinak thazang khal a nei. Asinan Pathia tellolal cithlah le dodalnak khawlipi a si. Khami kha azatenthulolak an si theh.

Kan tuah theu mi sualnak ih thaman tuar in kancemnet theu hmanah Cross ihsin in pek mi zangfahnakih sual ngaithiamnak pom dingah ziangtin so kan zirding?

TLAWNGKAI NI NGA July 2

RUAHBETDING: “Judah dan zirhtu ih ruah dan ahcunsakhuanak hmuahhmuah in buai zetin an cangvai rero.Sakhaw mitak sinak ih an thunun aw theinak lenglanglandan ah an hngat aw.Cui pawl cu Pathian thawn then awmi an si. An mah ten an todelh awknakah an pungkhawmaw. Khavekpawl kha tihnung mi a um ringring. Milai cun athiltuah mi ah a thangso ih mi hlawhtling a si tikah Pathiantuanvo cu anmah in an tuah. Cumi cu minungkhawkhannak le tuahdan rinsannak ih tihnung nak a si.Kha pawl kha thlacam lo um dan, zumnak neilo um dan asi. Tirhthlahpawl vekin Pathian rinsannak lamah mitcawkan si ding ih tihnung ngaingai a si. Kanmai tuahnakhmangih Runtu Bawi hawlnak a si.Nun ziaza le thinlungputtha kan neih theinak dingah a huham thiltitheinak acangvai dingah cat lo in Jesu kan zoh ringring a tul.Hloralpawl hrangah thinlun takten rundamnak hna kantuan ahcun Jesui thuhla ruatin, thlacamnak nei in, Biblesiarnak le ziangzoinak ah can tampi kan hman a tul.Thlacamnak can tampi neihnak lawngin hnatuanhlawhtlinnak a um. Cumi ihsin Jesui nunziaza ihthianhlim ter in kan si. Cule a netnakah mitha tluantlingsinak lang theinak a si.” Ellen G. White, The Desire of Ages,p. 362.

RELTLANGDING:

1. Ziangtik khalah in thunun thei ringringtu tlunlamthil,hmuh thei mi, (a ngaingai ih a um mi or thilpianphung um dan) khirkhiap zetih nun hmantumnak, le Pathian ih pek mi in minung ihthinlungnatnak, taksalam, le thlaraulam natnakpawl a suah ter lo. Rethei le thabaangpawl in colhnakan ngah theinak dingah tualsung na kawhhran inziangtlukin so midang a lawm thei?

2. Pathian hrang thiltha tuahnak ah kan buai zet khala si thei?Marka 6:30-32 sungih nganmi Jesu letirhthlahpawlih thuanthu kha ruat aw, cule Sabatsikul zir canah reltlang uh?

3. Kum 1899 ah zamrang zetih hminsinnak tuahnakcu a siat. Cui thil cu mi pakhat in nazi pakhatah39.24 tlukih zamrang in motor car thawn a tlantuahtha sal dingah a sim. Tuisan cu khamimawtawka hnakih tlancak ampi a um zo. Hlanlaicomputerpawl hnakin tuisan computer le fonpawlthawn kawhawknak khal a zamrang sinsin. Vamzamtla mawtaw hnakin kan hmang, tu le tu ti in hmakhatte ih ngah theinak thil a um vivo. Tuisan ah cunhlanlai hnakin thiltuah mi ziangkimah zamrangtentuah thei theh a si, cu theh in ziangso a um lai?Zamrang ten kan cangvai ih colhdamnak duhdim kanngah lo. Himi in milai ih kan dinhmun hrampi ihthuhla ziangso in sim? Cule Pathian inziangruangah colhni cu a poimawh zetmi a thupeksungtel pakhatah a retnak thuhla ziangso in sim?

Page 10: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

19 20

4. Sual a luh hlan Eden ih umdan kha ruat rero aw.Cui can ihsin Sabat colh ni thuhla cu zirh a si zo.Himi thutak cu uar zetmi Pathian thuzirhnak ahnamhnoih tlunah sualnak um lo a famkim mileilungah colhnak a tulnak thuhla himi in ziangsoin sim?

ZIRLAI 2 July 3-9

LUNGAWI LONAK LE DODALNAKRestless and Rebellious

SABAT TLAILAM July 3

TU ZARHSIARDING: Mipumsiarnak 11:1-33; Mipumsiarnak12:1-13; Mipumsiarnak 13:27-33;Mipumsiarnak 14:1-23; 1 Korn 10:1-11;Mipumsiarnak 14:39-45.

BIBLE CANGKEN: “Kan zohthim dingah cuih thilhmuahhmuah cu an parah a thleng,san cemnakih a rak man mikanmahpawl ralrin peknak ahcupawl cu ngan a si.” (1 Korin 10:11,NKJV).

Linghnin nasazetmi a um hlan a liam zo mi kumzabi laiah uicopawl ihsin le innzuat tilvapawl ihsin daite ihum thei lo nak umdan kha mipipawlin thil danglam zetthuthannak an tuah.

Tilva le ramsa pawlin leitlunih linghninnak ih athawmvang an theithei tiah mifimpawlin an hminsin. Athleng hmaisa cu a thawmvang a si ih a hnuah mit hmuhin a hninnak a um. Himi simfiannak vekin tilva in ancangvaihdan a kalhnak, lei a hnin hlan ihsin daite ih anum thei lo nak ihsin an thei thiam. Vui pawl cun thawmvangih sawhkhawk le aw ih sawhkhawkpawl culinghnin anetnak hmun ihsin theihthiamnak an nei.

Page 11: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

21 22

Washington D. C cu August 23, 2011, kum ih 5.8tluk thacak ih linghnin in a thlenhlan minit mal te ahtilvapawl cun theihnak danglamzet an nei tiah Tilva thuhlazirhawknak Smithsonian tlawng cun an ti. Sahuai pawl tlacun linghnin a thokhlan minit 15 tluk in napi an au kiociamco theu tiah an ti.

Tuzarh sungih kan zir dingmi cu hnangam theilominungpawl ih lamdangnak in sim ding. Tokeh siatnak athleng cing ding mi ruangah si lo in, Jesu in zokhal siseh ahnen pan ih zawnlung ih thuthluntu hmuahhmuah sualnakruangah dai le hnangam ih a um thei lo pawl colhdamnaka pek.

THAWHSAL NI July 4RAMCARAH LUNGAWI LONAK (Restless in a Wilderness)

Israelpawl cu Sinai an suahsan hnu Kanaan anpannak lamzin ah hnangamnak le lungawinak an neihrimhrm lo ding. A liam zo mi kumkhat lenglo laiah Iziptcu an suahsan (Mipumsiarnak 1:1). Ramtiam lut dingahtiar aw cia ding an si. Poimawh zetih an ruah ding mi lepuahcah aw dingmi an si. Tahthim ding um lo Pathian ihmithmaitha an ngah mi a hmutu an si. Cuihmunah Pathianih umpinak hminsinnak fiangten an hmu. Sinai tlang ansuahsannak ihsin an phunzainak tampi hmuh ding a um.

Mipumsiarnak 11:1-15 tiang siar aw. Israelpawlinziang thuhla ah so phunzai in an um?

Israelpawal cun “sa, fanghma, tlang purun, khasuansen le khasuan rang, an ei mi pawl an ngai ih a tu ahcunkan rocar theh, kan mit ih kan hmuhmi manna siarlozianghman a um lo tiah an phun zai.” (Mipumsiarnak 11:4-6, NKJV). Ruahban lo mi harsat tuarnak saltaannak pawl

an hngilh ih sal an taannak hmun ih an ei in mi pawl cuhhrilmi miphun sinak ih an tuarnak pawl cu nin um ah anthei. (Suahlannak 1 thawn zohthim aw).

Pathian in manna thawn anmah cu kum tampi acawm ih, cumi ah lungawi thei lo in thildang an duh betlai. Himi ah Mosi tiangin a tuar ve. Zawnlung lo mipi hruaicu a ol lo. Asinan Mosi cun dungah kirsal an duh ti a thei.“Ziangah so na salpa hi na zonzaihter? Ziangahso namithmuhah duhsaknak ka co lo? Hi mipi hmuahhmuah ihphur cu ka parah a thum zo.” (Mipumsiarnak 11:11, NKJV).

Himi phunzainak Pathian in ziangvekin so sannaka pek? Mipumsiarnak 11:16-33 siar aw.

Thinnuam lo ih kan um tikah kan tulsam mi intheihsak lo dingin Pathian a hna a set lo. Israel pawlihsa an hiarnak rehter dingah Pathian in vanim sa a pe.

Cui sa cu Israelpawl ih ei an hiar mi sa a si lo.Thinheng in lungawi lo ih kan um tikah dodalnak um lo inkan thinhengnak san a puakkuai theu. Cui thil cu a dik lomi nasa zet a um ruangah ngam zetin kan do ih kanpehzomawknak hrampi tiang a khoih thei. IsraelpawlinPathian ih lamhruainak cu an dodal. Khami phunah kannih cu kan ralrin a tul. Apoi lo pi ti in kan ruahnak hnakinhivek tuah hi a ol.

A ngaingai thil hnakin a liam zomi thilpawltheihsal hi ziangah so a ol?

TLAWNGKAI NIKHAT July 5SUANAWK THEI MI (It’s Contagious)

Mipumsiarnak 12:1-3 siar aw. Mriam le Aaron ihtluknak ziangso a si?

Alan dan men ahcun Mosi in Kush-mi nupi ah athit ruangah an lungawi lo. Zipporah cu anmah thawn

Page 12: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

23 24

laikhat an si lo ih Median khawsuak a si (Suahlannak 3:1).Curuangah hrilmi miphun kan si hman ah kumkhua ihkan miphun hloralnak a lang a si tiah an ti.

Himi phuahcop thuhla Bible in ziangvekin so alangter. Thu an cu hawk mi cu profet thusim thiamnak asi. A hmaisa Bible cangah Israel miphunpawl hruainakahMosi bawmtu upa 70 pawl hril dingah Pathian in Mosihnenah a sim (Mipumsiarnak 11:16, 17, 24, 25). Cui hruaituah Aaron le Merriam khal an tel ve (Suahlannak 4:13-15,Mikah 6:4), asinan hrilthar mi hruai tu in a tui an ruah micu “Bawipa in Mosi hnen lawng rori in maw thu a sim?Kanmai hnen khalin thu a sim ko lo maw si?”(Mipumsiarnak 12:2, NKJV).

Himi phunzainakah Pathian in ziangvekin so acingfel? Mipumsiarnak 12:4-13 siar aw. Pathian thuvawrtawp hmang in ziangahso a cingfel tiah na ruat?

Himi ah Pathian ih thu cingfelnak a tuah mi cu asullam sim le rel dingah can a pek lo. Profet laksawng hithuneihnak sang neihnak dingah hman mi a si lo. Mosi cuhruaitu dingah hmantlak bikmi a si ziangahtile Pathianrinsan hei dingah nasa zetih zirhmi a si.

Mipumsiarnak 12:1 nakah Aaron hlanah Merriama lang hmaisa nak thuhla ah amah nu cu Mosi dodalnakahhruaitu a sinak a langter. Himi canah Aaron cu Israelmiphun hrangah Pathian hnenih raithawinak hlantupuithiamsang hnatuantu a si. Amah cu khami canahpharnatnak in raktlak sehla Israel miphun aiawh inpuanthlam sungah raithawinak tuah in a lut thei lo ding.Merriam parah Pathian ih dantatnak cu hmakhatte cankarlak sung an parah Pathian lungawi lo nak fiangten alangter nun ziaza le thinlungput thleng dingah sawmnak a

si. Cule Aaron in Mosi hnenah ngaithiam a dilnakah amahkhal a telve nak thu fiangten a sim. (Mipumsiarnak 12:11).Atu ahcun lungawi lonak le soiselnak ai ah Aaron cunMerriam hrangah zangfahnak a dil sawn. Cule Mosi cu afarnu Merriam aiawh in ngaithiamnak a dil ti kan hmuthei (Mipumsiarnak 12:11-13). Hivek thinlungput cuPathian in a hrilmi miphun Israelpawl lakah hmuh a hiarzet mi a si.Pathian in Mosi ih Merriam hrang thlacamnakcu a theihsakih damnak a pek.

Kawhhran upapawl soisel hi ziangvek dinhmunhmanah a ol zet. Kan duhlo dan in kawhhran upapawl anum lo hmanah kawhhran dikah kan um ih thlarau nun acakmi kan si ahcun kan kawhhran upapawl hrangahthlacam sak ding kan si lo sawm?

TLAWNGKAI NI HNIH July 6LUNGAWILONAK IN DODALNAK A SUAHPI (Restless Leads toRebellion)

Israel sungzapawl thuanthu hramthoknak a tha zet,a netnak ah Kanan ramri a thleng ngaingai. Ram an valuhnak ding hmuhma thlingthla dingah minung 12 palaian thlah. Thu an phur tlun mi cu dan kel vek a si lotlaksamnak a nei.

Mipumsiarnak 13:27-33 sung ih ram thlingthlatupawlih thu than mi siar aw. Thu an sim mi ziangin soIsrael sungzapawl cu an ruahsannak a siatsuah?

Kaleb ih tlangtlaknak an ngai lo ih, ringhleltu lezumlotu pawlih auaw in a khuh theh. An hnenah Pathianih tiamkam mi ram doneh dingah an tum thei lo. Anlungkim thei lonak ih neh rori dingah tap le aukio induhphorhnak an tuah.

Page 13: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

25 26

Lungawi lonak a um ahcun zumnak kekarnakkhalah a buai theh. Lungawilonak cu thinlung ruahnakmen a si lo.Himi thuhla mifimpawlih sim dan ahcun colhdamcan ngah mumal lonak ruangah a suak tiah an ti (ihthahcan mal tuknak khal a tel). Hivek dinhmun ih a suahpi micu duhhrilnak thalo neihnak, thauluan natnak,zongsangnak, lungawi ni nei lo thinteo ih um ringringnaka suahpi.

Mipumsiarnak 14:1-10 siar aw. Khami hnuahziangso a thleng?

Thilthalo pakhathnu pakhat siasinsin in a thlengvivo. Lungawilo ih aukiotupawl cu Kalep in “Bawipa hi dohlah uh” tiah daite ih um dingah a ngen rero (Mipumsiarnak14:9, NKJV). Anmah hruaitupawl tihzahnak an neithei nawnlo ih mipi thinheng sosang cun hruaitupawl lungih denthahan tum. Lungawilonak in dodalnak a suahpi ih dodalnak inthihhloralnak a thlenpi.

“Rin um lo ram thlingthlatupawl cun Joshua le Kalepcu mipi hmaiah sual an puh ih an soisel. Cule Joshua leKalep cu lungih dengthat dingah an au ciamco. Rin um zethruaitu pahnih cu ruahnak neilo lungmawng mipipawlinan kutih ken mi thawn thah an tum. Tualthat dingahmipipawl aatthlak zetih a rak ciamco ruangah Pathian inpuanbiak inn ihsin a ropitnak fiangtei’ langter intlangtlaknak a tuah. Mipi cun an tihtuk ruangah an kutihlungto an thlak theh ih leisinbih in an um. Cule mipipawlcun Pathian ih cangvaihnak cu felten an hmu. An hnenahhuham lian thiltithei in Pathian a phuangawkih, aatthlakzetih an tuahmi thil an ban san. Thuhla sia phurtuthlingthlatupawl cu an thawhman thaw ngam lawn antihtuk ih lukun an buk ciarah an tlung.” Ellen G. White,Patriachs and Prophets, p. 390.

Pathian in mipipawl hmaiah a ropitnak huham alangternak Mipumsiarnak 14 sungih thuanthu kan siartikah phunzai lo ten Mosi hnenah Pathian ih thusim mi cuthlun ding asi timi thuthup kan thei. Mosi, Joshua le Kaleppawl lungih dengthat tumtu pawl cu Pathian dodalnak antuah mi a si tiah Pathian in a theihter.

TLAWNGKAI NITHUM July 7DILSAKTU (An Intercessor)

Dodaltupawl hmai ah Pathian in Mosi cu ziangvekcotha so a pek? Mipumsiarnak 14:11, 12.

Pathian in Israelpawl thatfai theh in Mosi ih cithlahah miphun thar dinsal dingah a si.

Mosi in amah dodal men silo hngal zetih Pathiandodaltupawl hnenah ziangvekin so a sawn? (Mipumsiarnak14:13-19).

Himi hmunah Pathian ih mitak kan hmu thei. Mosicun dodaltupawl parah phunzai lo ten an hrangah dilsaknaka tuah sak. Bible zirtu pawl le zirhtu tampipawl cun Mosi inhivekih thil a tuah mi cu Khrih in kan hrangah a tuahdingmi hmuhsaknak a si tiah an ti. Khrih cun khami hnukum 1400 lai a rei hnu ah tirhthlahpawl ih riahsiatthinnatnak an tuar dingmi ah a rak tuah sak ih thla a camsak (Johan 17). An sualnak, kan sualnak buai ding a umlo. Mosi in dilnak a tuah sak mi ah a sim mi cu “nazahngainak ropi zulhin” (Mipumsiarnak 14:19, NKJV), himipipawlih sualnak ngaidam hram aw. Cule Bawipa in Mosiih a ngensak mi vekin a tuah. Khami thil Pathian in a tuahvekin, Khrih in kan hrangih a thihnak, a thawhsalnak ledilsaknak in tuahsak mi vekin kan nih khal in tuah sak.

Page 14: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

27 28

Mosi in mipipawl a ngensak mi cu: “Izipt ram ihsina tu tiang rori hi misenpi na ngaidam vekin, nazahngaihnak ropi zeulhin, ka lo ngen a si, hi mipipawlihsualnak hi ngaisam hram aw,” tiah a ti. (Mipumsiarnak14:19, NKJV). Sungril ih lungawilonak le dodalnak cuzangfahnak ih sual ngaithiamnak in daihnak a thlenter iha tharten hramthok a pek sal.

Cucingin a thaman a um thotho. Zangfahnak cu aman ol mi a si lo. An sualnak cu ngaithiam an si ko nanmipipawl cun dodalnak an tuahmi ih thaman cu ramtiamthleng lo in thihnak an tong (Mipumsiarnak 14:20-23).

Cule Pathian in ramcar sungah a dang kum 38 sunga fingkhawi ih a cawm sal. An hnenah hmunthianghlimihsin thu a sim ih, ramcar sungih an um sunghmuahhmuah an hnenah a um ringring. Asinandodaltupawl an thih thluh hnu ahcun santhar nonawnpawlcu ramtiam ih colhnak ngahtu dingah hriltlin le tuanvopek an si.

Himi hi a dik ih a felzet mi thuthennak a si. Cumirori cu zangfahnak ngaingai a si. Kananpawlih khawkulhphardawl ropi zetpawl cu Pathian rinsan an zir ih a hnenahbeunak an hawl lo ahcun santhar nonawnpawlin ziangtinso an neh thei ding? Sualthin sungah anmah cu an bahrero ahcun ziangtin so miphun hmuahhmuah hrangahtleunak an si thei ding?

Sual ngaithiamnak ih thaman a kung ngaingaitimi thu ziangvekin so na zir suak thei?

TLAWNGKAI NILI July 8ZUMNAK LE NGAMNAK ZUAMAWNAK (Faith Versus Presumption)

Hramlak ramcar sungah Israelpawl an vahvaihnakle Jesu ratsalnak hngaktu Pathian mipipawl nundan anbangawknak nah mu maw? (1 Korin 10:1-11).

Pathian ih mipipawl cu ramcar sungah ramtiamhawlin an tawivak rero timi thuanthu hmuahhmuah ahkan hmu. Ramcar timi hi phuntampi in hman a theih ding;tui kan sanah phihkhar theihlo mi le a cem theilo mi media,fon thuthan a ralut rero mi, thilzuar tlangzarhnak tuahmiau aw, le kan tulsam famkim ih lei thei dingahthilzuartupawlih au aw. Kan buainak cingfel theinak thiltenau tuktak tete tiangin kan ti thei ding.

Kanmah khal Israelpawl vekin hnangamnak lelungawinak a um lo nak hmunah tawivakin kan hawl rero.

Mipumsiarnak 14:39-45 sungah Israelpawl inPathian thuthennak parah ziangtinso an let?

Israelpawl an in Pathian ih thuthennak cu an sinakrori in an let. “Kan sual ngai” an ti ih “Bawipai tiammiramah kan hung so ding” tiah an ti (Mipumsiarnak 14:40,NKJV).

Thinlung zaten pumpeknak a um lo cun tuahsuaktheimi a nei lo. Natkhamnak sidawt ih thathnemnak umlo vek a si. Thinthlingnatnak B puu ngahlo dingah Doctorin nau cu a suah ihsin nazi 24 sungah thinthlingnatkhamnak si dawt rori ding tiah a ti. Khami kha a tir ahcuna thatuk, veihnih veithum an tuah ding vekin an tuah konan B puu timi thinthlingnatnak a kham thei lo mi vek asi.

Mipumsiarnak 14 sungih nganmi vekin Israelpawlcu dodalnak an tuah ih kum 40 sung an fehnak kelah anhelkual rero. Cule atu ah Pathian ih lamhruainak thar cuan pom lo ih lungruh in an el ih Mosi le thukhamthingkuang tel lo in an do ih beidon thlak zetin an thi.Ngamtuknak cu a khungkai zet. Ngamtuknak cun thihnaka suahpi. Lungruhtuknak cu thinphannak le tihnak in azelbuai. Ziangahtile thuthen catnak kan tuahmi cu poi kanti ih tihmi kan nei.

Page 15: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

29 30

Nangmah na rinsan awnak ih na cangvaih can leZumnak ih na cangvaihnak can ruat aw. A poimawh zetmian danglamnak ziangso a si?

TLAWNGKAI NINGA July 9

RUAHBETDING: “An tuah mi sualnak ruangah an sir awrori a bang; thulunglo le lungawi hna thiamlo an sinakhnakin an tuahmi sualnak ruangahan tuar ding mi ah anriah a sia. Pathianin dantat dingah a ruatcatmi cu adeemtertheilo ti an thei. Cule anmah ten an dingsuakihnelrawn ramcarah kirsal kan duhlo ti ah an ti. Ram anluhnak dingmi hmun ih an ralpawl siim dingah colhsanhrih dingin thupek an si. Lenglam landan lawngih pumpekawnak thinlungtak tel loan langdan kha Pathian in ahniksak. Anmai thinlung duhnak in lungruh ih thil antuahmi ah an palhnak an thei. Pathian rinsanih ramthlingthlatu pahnih thah an tumnak kha suupawk kan tulti khal an thei. Tuksuumza in thil kan tisual ti an theihmi in thinphang dailo in a tuah. Ziangahtile an tuahmi ihthaman in anmai parah siatnak a thleng ti an thei. Asinanan thinlung takten sual siirnak nei in an thleng aw lo.Antuahsual mi ngaithiam lawng an duh. Tui an dinhmunahcun Pathian ih thupeknak thawngin Mosi in ramcarsungah kirsal dingah thu a pek.” Ellen G. white, Patriarchsand Prophets, p. 391.

“Zumnak cu ngamnak thawn an seng aw lo. Zumnakngaingai neitu cun a him theinak dingah ngamnak a dodal.Ngamtuknak cu ti awternak a si ih Setan ih zumnak a si.Zumawktukih ngamnak in thutiamkam mi tampi a nei ve.Setan ih a tuah mi vekin sual ngaihthiam dingah a si.Zumnak cu kan nu le kan pa hmaisa in Pathian duhdawtnakan zum ih zawnlungin thu an thlunnakah in hruai. Lungruh

ih ngamnak in Pathian thupek buarnakah a fehpi, antuahmi sualnak thaman ihsin a nasazetmi Pathianduhdawtnak ih runsuak dingah an zum. Fialmi vekih tuahlocu van ih pom mi zumnak a si lo, zangfahnak pek thei dingdinhmun khal a si lo. Zumnak ngaingai cu Pathian phuanmi Bible le thutiamkam parah a hngat aw.” Ellen G. White,The Desire of Ages, p. 126.

RELTLANGDING:

1. Zumnak le raltha ih ngamnak karlak ih andanglamnak reltlang uh. Kanan ram an nehnakahziangruangah zumnak ih cangvaihnak a langhmaisa? Cuihnu ah Israelp0awl in raldo nakahraltha ih an ngamtuknak cangvaihnak ziangruangahso a lang? Zumnak le raltha ih ngamtuknak karlakan danglamnak thinlungput le kiangkap fehdan ihcanvo tumpi ziangvekin so a tuah?

2. Khavek sualnak ih thaman thawn kan nun kanhmang theu ih sualnak ngaithiam theinak kha ruatrero aw. An sualnak ngaithiam an sinan thilthaloan parah a thleng theu, cumi cu a duhdawt mi a sifawn an buainakah ziangtin so na bawm thei ding?

Page 16: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

31 32

ZIRLAI 3 July 10-16

DAIHNAK UM LONAKIH HRAMPIThe Roots of Restlessness

SABAT TLAILAM July 10

TUZARHSIARDING: Mathai 10:34-39; Luka 12:13-21; Filipi 2:5-8; Luka 22:14-30; Mathai 23:1-13.

BIBLE CANGKEN: “Curuangah iksiknak le eltai-nak aumnak hmun ah buainak le sualtuahnak phun kim a um theu.” (James3:16, ESV).

Aspens timi thingkung cu a daihnak ram ah a umih a mawizet mi thingkung a si, pi 45-90 tiang a thangthei.Cui thing cu bizu, cabuai tivek tuahnak ah le meilah lecaku tuahnak ah an hmang. Cui thing ih a hawng cudamnak le thangzang hrangah a tha ih, zukneng le ramsadangpawl in thlatang canah an fano cawmnak ah an hmang.Himi thingkung cu ni ih a satnak tampi a tulih thlatangcan khalah a thankel in a thang thei. Ram sa phunkimhrangah tlatang can ih rawl phunthabik a si.

Thingkung khawvelah Aspen thingkung cuhramtumpi a nei ih thingkung hminthang a si. Himithingkung ih a hram cun leisungih rawl a lak theinakdingah nasa zetin leitangah a zam ih hmunhma kauzet aluah thei. Aspen thing bulpak nun cu kum 150 tluk a damthei. Leitang ih a hrampi cu kum thawngkhat lai a nungthei.

Tuzarh zirlai ah, daihnak a um theilonak ih ahrampipawl hmusuak kan tum ding. Jesu hnenah colhnakngaingai a um ih ngah dingah dawnkhamtu kan nei. Ahrekkhatpawl cu hmuh ol le theih ol mi a si ih tampi ruahrero khal a tul lo. A hrekkhatpawl cu kan hmuh theilo miansi ih Aspen thingkung hramvek in hmuhtheilo ih a thupmi a si. A poituk tiah kan ruah lo mi kan thinlungput lekan cangvaih dan pawl cu in Runtu Bawi hnen ihsin inthen tu a si.

THAWHSAL NI July 11

JESU IN THENAWKNAK A SUAHPI (Jesus Bring Division)

Tawhawk nuam titu cu mimalte an si. Ngah kanduhbik mi cu remdaihnak a si. Remdaihnak tuahtu sidingah zirh mi kan si. Kan kawhhran sungih thubuai cingfeldingah zirh mi kan si.

Mathai 10:34-39 siar aw. Jesu in remnak thlenterdingah ka ra lo, ralnam thlengter dingah ka ra tiah a tiih a sim duh mi zaingso a si? Jesu cu Daihnaksiangpahrang timi a si ih, himi a tican ziangso a si (Isaiah9:6)?

Mathai 10:34-39 sung ih Jesui thusim mi hiruatbuai rero tul lo ih theihthei mi thinthawngzet mi a si.Runtu Bawi cu milangsar siangpahrang sungtel vekinbulpak kiltu ralkap thawn a ra lo ih bawmtu nei lo nautevekin a ra. Kan ral le kan venghnen duhdawt dingahthuzirhtu a si. Cule dungthluntupawl hnenah thennak leharsatnak thlenter dingah a sim. A thusim mi ngaitupawlle tirhthlahpawl cu a mang a bang ih tu khalah kanmangbang: Ziangtin so himi thil a cang thei ding?

Page 17: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

33 34

F-3

Mathai 10:35-39 ih thu hi lal hnenah rinum sinakle ram mi ngaingai sinak thuhla a simnak a si. Jesu inMikah 7:6 sungih thu lak tahrat in a thu ngaitu mipi cu ankumkhaw hrangah duhhrilnak tuah dingah sawmnak atuah. Fapa in hringtu nu le pa a duhdawt dingih a upat ding.Cumi cu Mosi in tlang parah a rak donmi thupek ih fialmia si. Khami kha tuah rori dingah Pathian fialmi a si. Khamiduhdawtnak in Jesui thusim mi a thei ih a hnenahpumpekawtui nun a neh ding. Cumi in thiatbal theih lo iha hngetmi thuthencatnak a tuah ter. Hringtu nu le pa inan hrim mi an fa cu duhdawt zetin an fingkhawi ding. Khamiduhawtnak in hringtu pa in Jesui hnenah pumpek awknaksangbik a thlen ding. Himi in a harsazet mi thuthen catnaka tuah ter. Himi cangah Jesu in tuah hmaisabik dingmikha in theih ter.

Himi duhhrilnak hi Jesu in tongkam pathum inlangter duhmi a nei ih pakhat ciarah man a nei ngaingai.Phu timi cu nun ziaza le thinlungput thatnak lamah a senglo ih, sual nehnak thawn khal a seng lo. Phu timi cu Jesuthawn pehzomawknak a neitui ta a si. Thildang hmuah-hmuah hnakin a mah kan hril ahcun kan phu a si ihhringtu nu le pa le faate khal an tel theh. Cross ih tuarnakkan hril ahcun Jesu thluntu kan si.

“Sualnak ih a ciah thehmi kan thalaipawl in sakhawlamah thianghlim duhnak thinlung nei hai sehla anmaicross phurin Jesu Khrih an thlun ka hmuh hnakih hiarmidang ka nei lo. Mah le mah uk aw theitu dingfelnak lethinlung thianghlim neitu, Khrih ih palai suakthuanpawlhmai nor sin uh. Na ngahmi thlarau laksawng thawn milaw in a tangkai bikmi na si theinak dingah Rundamtu naBawipa in a lo hruai ding.” Ellen G. White, Testimonies forthe Church, vol. 5, p. 87.

Mai duhhrilnak tel lo ih mai cross put a tul can aum theu, cule mai palungih cross put duhnak can khalkan nei theu. Ziangkhal sisehla rinum ih cross put timiziangso a si?

TLAWNGKAI NIKHAT July 12TANGHMASIALNAK (Selfishness)

Tanghmasial duhhamnak cu Aspen thing vekin kannun ah hram khoh zetin a thla cumi cu sual tiah kan ti.Himi sual hi Khrih hnenah hnangam daihnak ngaingaingah thei lo ih in dawnkhamtu a si. Cui sual cun kan nunin ciah theh ih duhham tanghmasialnak cu ol ten a lang asi lo sawm? Curuangah duhham tanghmasialnak hi kansuahpi mi a si tiah kan ti theu.

Luka 12:13-21 siar aw. Jesui tahthimnak a simmi in buainak hmuthiam ding ih ngan mi a si. Hmailamhrang khawkhannak ah duhham tanghmasialnak inPathian lalram ngaihsak lonak a thlen maw? Cuti asiloahcun a thupi tuk lo, cusile ziangah so Jesu in kilhim awdingah in sim?

Himi tahthimnak hi thuthangtha Luka sunglawngah a lang. Mipi lak ihsin hmin lang lo mi ih thusuhnaksannak ih sim mi a si. Rorah thuthawn pehparih thusuhnaka si ih, Jesu in nan unau ro then saktu dingah zo in so iruat tiah a sawn ih a hnong. Khami phen ah tih a nungngaingai mi buainak, a um mi duhham tanghmasialnakkha hmu thiam dingah hminsal in a sim. Bulpak ih kantuahmi a hram ihsin a laisuak ih a langter.

Na nun ih a um mi tanghmasial duhhamnak a ummi thuhla ruat aw. Tanghmasialnak in innsangah, nupakarlakah, venghnenah, hnatuan hawipi hnenah, le

Page 18: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

35 36

Pathian thawn pehzomawknakah ziangvekin so asiatsuah? Khami cingfelnak Filipi 2:5-8 sungah ziangsokan hmu?

Hmin langter lo mi mai hranglawng saduhthahnakneitu, Jesui tahthimnak a sim mi milianpa in kan tuahmile kan ruahmi a thei ih a hmuthehtu vanah a um timi ahngilh. Hawi hleinunnuam, neinungsawn, le cungcuangsinak hi Pathian lalram hngauhsan dan hrampi thawn akalh. Paul in kanmah aiawhtu Jesui thinlungput leduhhrilnak a tuahmihmuthiam dingah in sim.

Filipi 2:5-8 sungah tanghmasiallo nun, hnuaiphahnun, duhdawtnak nun neithei dingah zohthim dingah angan. Pathian le midang kan duhdawt ah cun kanmaihrangah duhhrilnak kan tuah hmaisa lo ding. Kanmaihrang hnakin vanah hlawnthil tampi in kan khawl sawnding (Mathai 6:20).

Milian neinung si duhnak thinlung hi ziangahsonei a ol zet? Kan khawsaknak dingah tangka tampi kantul ko, khami kha neih le siah tampi parah ziangruangahso a thum aw lo? Ziangruangah neih sinsin kan duh?

TLAWNGKAI NIHNIH July 13SADUHTHAH (Ambition)

Thinglamtah ih a thihhlanah Jesu in leitlunah hnaa tuannak cu forhnak le phurnak ding hrampi a si ringringtimi kan dung zarh ah kan zir.Minungpawlih fehpi mihnangamnak um lo mi tumtahnak le ruahnak siava thuronpeknak pawl cu mizuk tar mi vekin a lang ter.

Luka 22:14-30 siar aw. Anmai lakah zosomithupibik ih ruah ding timi thusuhnak Jesu in atirhthlahpawl hnen ihsin a theih mi ah a thinlungput dan

ruat aw (Luka 22:24). Tirhthlahpawlin tuitumah milaithupitternak tumtahnak ah ziangruangah so an pial san?

Kan innsangah, kan kawhhranah, kan hnatuannakhmunah, zoso a tumbik timi kan rel tlang theu. Cui thuhlacu kan ruat rero ko ding, a ngaingai in zoso a tumbik tiahlanghngan in kan rel ko lo sawm?

Jesu thluntupawl lakah himi thusuhnak hi aveikhatnak a si lo. Mathai 18:1 sungah tirhthlahpawl inhimi thusuhnak an suahpi zo “vancung uknak ah zosothupibik? (NKJV). Jesu in khami thusuhnak cu a cingfelsak. An lakah nauhak pakhat a to terih an mit an mengpuppi. Cule Jesu in an thiltuah mi simfiannak a tuah,Mathai 18:3 nakah Jesu in hitin a sim: “Thungaiin ka losim, nan thlengawk ih, nauhaktepawl vek nan si lo ahcun,vancung uknak ah nan lut hrimhrim lo ding” tiah a ti(NKJV).

Jesui hnenah colhdam hnangamnak ngaingaingahnakih a hrampi cu thlengawknak a si. Lenglam ihbawmnak kan tul kan ti mai thei. Jesu rinsan dingahkanmahten kan ding theilo tiah kan ruah can a um koding. Kan saduhthahnak le kan thathnemnak ihsinnunthlengnak tonnun kan neihnak kan thei. Jesu in atirhthlahpawl hnenah a sim mi cu: Naute vekin keimah irinsan uhla i zum uh tiah a ti. Pathian lalram cu ka covo asi tiah a pomfetfettui parah mithupi sinak ngaingai cu peka si ding.

Apoinak cu tirhthlahpawlin himi thuhla hi an theifiang lo vek a bangih tuitum lanta zanriah ei nakah ansuahpi sal vek a bang. Sawihnawm lo an pawlkom cuhmakhatte ah a siat thei ding in thu el awknak letawhawknak a um mi pawl cu ziangtik hmanah suahpinawn lo dingah a tuah.

Page 19: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

37 38

Himi hmuahhmuah cu Jesu thawn kumkhat tlukhna an tuan hmuah a um mi a si ih, a fehnakah an feh iha zirhmi le a sim mi cu an thei ringring. Milai thinlung cusiava zetih hrokhrawl riahsiatza a sinak kha himitahthimnak in a theihter. Bawipa zangfahnak thlazartangah kan um ringring timi ruat in thil ziangkimah athlalam awn ringring ding a si. Jesu in zangfahza adungthluntupawl ih thu el awknak an lakih a um mi cu athlahthlam lo ih beidong lo in a zirh.

Kan zaten in kaihrem thluhtu keimah timisualfapawl ih ruahnak do nehnak dingah cross parih Jesumitsuan ringring hi ziangah so hlawhtlinnak a si thei?

TLAWNGKAI NITHUM July 14TITER AWKNAK (Hypocrisy)

Titer awknak hi mitampi in an tuah theu, singaingai si lo a si ngai vekin langter duhnak a si. Himiphun hi Mathai 23 sungah vei 7 lai a hmang, Judahsakhuanak hruaitupawl ih zirhnakpawl thuhla ah Jesu indanthiampawl le Farasipawl mipi hmaiah ningzak in a tuah(Mathai 23:13, 14, 15, 23, 25, 27, 29). Thuthangtha inmisualpawl parah zangfahnak le ngaithiamnak Jesu in apek tiah a lang ter. Asinan titer awpawl hrangahzawnruahnak mallai a langter (Mathai 6:2, 5, 16; Mathai7:5; Mathai 15:7-9; Mathai 22:18).

Mathai 23:1-13 siar aw. Jesui a langtermi titeraw pawlih ziaza pali in ngan aw.

Jesu in dan thiampawl le Farasipawl thawn pehparin an ziaza phunli in a langter. Zabi pakhat lai Judahpawlih thinlungput ah Farasipawl cu sakhuanak ih thilhlun lenunphung fehpitu pawl an si. Ngan ih um vekin le tongkam

ih thurosiah simawk mi dan vekin um ih thianghlimnakan ngai na. Sadusi mitampipawlih thinlungput cu khawvelthilah milian neinungpawl hohanak a si ih puithiamhnatuannak pawlah hril an si theu. Cuipawl cu Grik tongan hmangih Grik thinlungput nei tuk mi an si. Annih cuthihhnu thawhsalnak le thuthennak zumlotupawl an si.Liberal kan timi pomnak kauzetpawl tiah kan ti thei ding.Hi mibu pahnihpawl hi huatthlakzet misual titer awpawlan si.

Jesui simdanvekin kan sim mi vekih kan tuah loahcun titer awpawl kan si. Sakhuanak lamah mah rori indan thlun silo midang thlundingah dan kaifetfet ih midangparah phurrit tuahtu, midang in kan sakhuanak uar inporhseh ti duhah midang mithmuh ih mithazetsakhuanakah Pathian tihzahzet vekih langawter. Van ih aum mi kan Pa lawngih a neihtheimi hmin cu upatpeknakhmin ihkan neih duhnak pawl a si.

Jesu in titer awpawl tiah a ti, himi tongkam hi anhrangah tongkam khoh le tongkam na a si ko nan anmaha duhdawt ih an zawn a ruah ruangah a si ih, a poi lo. Titeraw in an um thotho.

“Pathian ih dawhtheinak ramri a thleng zo ih,Pathian Fapa ih remtipitnak cu a thusim mi ngaitu lebiakinnpi parah malte a tanglai mi cu a mithmaiah alangter. ‘Aw Jerusalem, Jerusalem, na hnen ih thlah miprofetpawl cu lungto in na dengthat, arpi in a thlatangah afate a khawm vekin na fatepawl cu hmunkhatah ka khawmrero theu nan na duh lo’ tiah a thinlungsung ih thinhengnakih a dang a kharnak aw le amitthli a tlaknak in fiangten alang.”Ellen G. White, The Desire of Ages, p. 620.

Nasazetin Jesui mawhsiatmi titer aw sakhawhruaitu misual na hailo ziangruangah so a si? Kanmai

Page 20: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

39 40

lakah titer aw sakhaw hruaitu hmuthiam dingahziangtinso kan zingzoi thei ding, ziangvekin so kan hloterthei ding?

TLAWNGKAI NILI July 15THINHAR REHNAK (Uprooting Restlessness)

Johan 14:1-6 siar aw. Kan thinhar laiah, thindaitheinak dingah ziangso kan tuah thei? Hmuhthiamawlonak, duhhamnak, thulungkhenneihnak, titer awnakneh rori theinak ziangso a si?

Hnangamnak cu Jesui hnen ihsin a hram a thokringring. Amah cu lampi, thutak, le nunnak a si. Media ihciahnehnak leitlun ah tumtahnak nei lo ih kan um laiahanih cun lamzin dik pannak a thei. Thupek le daan thlunding petu amah cu thutak langtertu ah tuah a si. AThiangthlarau cun thutak hmuahhmuah sungah in hruailut (Johan 16:13). Kan cau ih thacem le natnak tuar inbeidong ih kan um laiah, amah cu nunnak a si. Curuangahnun luangliam nei dingah amah in thu in kam (Johan10:10). Himi ah kan kumkhaw hmun le kumkhaw nunnaka tel, asinan himi hmunah pomtlak nun kan neih rori atul. Sersiamtu in a tu khalah kan ruahnak hnakih tam innun luangliam in pe thei.

“Thinhar in um hlah uh” ringih rinsannak nun neidingah sawmnak a si. Kaan tlasiatuk tiah kan ruah awklaiah, hmunsangah in cawisangtu a si. Sual thim sung ihkan buai laiah kan sungah hnatuan tha a thoktu Pathianin a nettiang in a tuansuak ding (Filipi 1:6).

Kan umnak hmunah siatnak nasazet (a sia theisungih sia) kan ton khal le a poi lo. Jesui pek mithutiamkam cu kan thlir ringring ding. Anih cun kan

hrangah “umnak hmun” in rem sak, cui hmunah natnak,tihphannak, le retheih zonzaihnakpawl cu an hloralkumkhua ding. Khami kha Khrih Jesu in ruahsannakthutiamkam kan hnenah in pek mi a si. Cui thukam cumi hmuahhmuah hrangah a si ih, atui kan nun cu santlailo,hnaihnokmen, le minung hmanih telhtlak lo kan sihmanah poinak zianghman a um lo.

A thupibik mi cu kan dinhmun siavazet, natnak ihsiatsuah thehmi, ruahsannak hmakhua a pit theh ihlungthu le tapi khal a siat thehmi kan si hmanah Pathiankan pan ahcun kan dinhmun in theihsak ih in pom. Cuithil hmuahhmuah cu zangfahnak ruangah a si ih kan zumih kan pom dingmi a si.

Jeremiah 3:22 siar aw. Pathian ih in fialmi ziangsoa si? Cule anih in ziangso in tuahsak ding?

Jesui thusim mi cu “ka rasal ding ih ka hnenahka lo hruai ding, ka umnak ah nan um ve ding” (Johan14:3, NKJV). Kan thurin lairil a si mi a ratsalnak dingthutiam thuhla ziangso in sim? Seventh-day Adventistkan si vekin thihnak thuhla kan theih danah Jesuratsalnak thutiamkam cu ziangruangah so a sunglawizet?

TLAWNGKAI NINGA July 16

RUAHBETDING: “Mai zawnlawng ruat ih khrihfa nu pitlingtheil, le ziaza khalin rahsuahmi zianghman nei lo na sithei. Jesu Khrih cu na rundamtu le na Bawipa ih na pomahcun, mah le mah hngilh in mi na bawm ko ding. Khrihih duhdawtnak le thatnak an hnenah na sim ko ding.

Page 21: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

41 42

Ziangkhal thleng seh na dingsuak ngam ding. Nathinlungah thlarau veinak na nei ding, thlarau hlo hawl inna thazang neih mi hmuah na hmang ding. Khrih ih pekmi Thiangthlarau, mah le mah phatsan aw ngamduhdawtnak Thlarau, in a lo cencilh ahcun midang hrangahna fehsuak ding. Cule rah a suah ih a thangso mi Khrihfanun neitu na si ding. Zangfahtu Thiangthlarau in nanunziaza cu midang ih ei tlak in a rahsuah ter ding. Cutin nazumnak cu a thangso dingih, a hngetkhoh sinsin ding,duhdawtnak na neih mi cu famkimnak a thlenter ding.Thinlung thianghlimnak, zumnakah nun pengam letirhsiang, duhnunnak nun ah Jesu Khrih na sun deuhdeuhding. Ellen G. White, Christ’s Object Lessons, pp. 67, 68.

Kawhhran member lakih thuhla tawlrelnak ah“Pathian siahhlawhpawl cun an thurel mi an ngai dingih,Pathian zangfahnak in thunun thei ih remdaih theinak aum lo ahcun an karlak thuhla relnak ahcan tampi a lakinliamter ding a si lo. Duhawknak le tanghmasialnak hlonahcun minit panga sungah thubuai hmuahhmuah a cingfeltheh ding.” Ellen G. White, Early Writings, p. 119.

RELTLANGDING:

1. Zirlai zirnak hmunah tanghmasialnak hlonhlotheidan reltlang uh. Zo ih tuahdan so a taktak le angaingai ih hlawhtlinnak a um thei ding?

2. Tumtahnak neihhi kan suahpitmi a si ih a thalociamco lo. Khami kha thinlungih ruahnak lesaduhthahmi thil sunglawi Pathian hnen ihsin kanngah mi a si ih, luansual lo dingah ziangtin so kanvenghim aw ding?

3. Iksiknak, duhhamnak, titer awnak, le tumruhnakcu kanmai lakah mitampi cun lenglang in an tuahlo. Lenglam ih langdan ahcun tirhsiang lemizawnruat thei vekin kan langter theu. Khamithilpawl cu Aspen thinghrampi vekin a thalo mi nunziaza cu thinlung sungih kan pai thup mi a si.Thiangthlarau ih hruaimi ziaza thlengnak culenglangih tuahnak ah ziangvek a bang? Jesu hnenih daihnak hnangamnak ngaingai nei thei dingahtihnak le thinphannak ziangtin so kan rehter theiding?

4. Tlawngkai nili ih thusuhnak netabik a phi na pekmia ratsalnak thu kha ruat hrih aw. Khami tel lo inruahsanding kan nei maw? Khami tello in Jesui arat hmaisa ah ziangso in tuah sak? Thawhsal hlanah cun thih timi hi ihthah a si timi kan theihnak inJesui ratsalnak ah ziangso a cang ding?

Page 22: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

43 44

ZIRLAI 4 July 17-23

COLHDAMNAK IH MANNEIHNAKThe Cost of Rest

SABATTLAILAM July 17

TUZARHSIARDING: 2 Samuel 11:1-27, 2 Samuel 12:1-23;Semtirnak 3:1-8; 1 Johan 1:9.

BIBLE CANGKEN: “Maw Pathian, thinlung thiang kasungah semter aw, ka sungah a tharle a dikmi lungput run ret aw.” (Saam51: 10, Hre Kio).

Mi tampipawl in daihnak le hnangamnak maltelawng ngah hi a lungkim lo vek a bang. Daihnak lehnangamnak dingah man khung zetih lei khal an ngam.Khawlipi tum tampi ahcun (internet –free rooms) internetumlonak hmun innkhan nazi tem ih san theih mi tampi aum. Cui hmun cu thawri um lo dingah dan hngetkhohthlunding mi an tuah ih in rualpi mileng neih khap a si.Mi cun can tawite le hmakhatte khawruat ih to theinakdingah leian ngam. Vanzam colhnak hmunahcolhdamnakngah theinak innkhan fate khal an sang theu.

Colhdamnak ngaingai cu a man a nei ngaingai. Avirkual rero mi media in a mahten kan netnak thutluknakkan tuah thei ti zumnak in neihter a bang.Cule colhdamnakcu duhhrilnak le tumtah ih khawkhannak kan tuahmi asi. Cuitlunah rinumnak le thinlung tluangtlamnak timiteruah tikah colhdamnak ngaingai timi kan thinlung ah kan

neihtheilonak kan thei aw. Kum zabi pali lai ih kawhhranpabik timi Augustine cun tawifelfamkim in a zumnaklangsar zetih a phuan mi (Book 1) sungah Pathian ihngilneihnak a ruah mi cu: “Nangmah rori in in tuah ih nahnenah colhnak an ngah theinak tiangin thindaihhnangamnak kan thinlungah a um lo” tiah a ti.

Tuzarh kan zirlai cu Pathian ih thinlungput vek aneitu milai in a mannei zetmi Pathian ih colhnak ngaingaiziangvekin a ngah timi tawiten kan zir ding.

THAWHSAL NI July 18CAUHNAK LE THINBANGNAK (Worn and Weary)

A dai nuam hnginmi thlatang tlailamah diriam loih um Siangpahrang David cu a lungduh kimternak ihtuahmi a siangpahrang inn tlun ih khawconnak zaute aha um. Jordan tiva ral khat ih a ralkappawl thuhla a ruat.Pathian ih mipipawl a hruai ih Ammon miphunpawl a nehih a netnakah a lalram cu daihnak a ngahnak thuhlapawla ruat.

David hrangah tukforhnak sangka on mi khuihmanah a um lo. 1 Samuel 11:1-5 siar aw. Tuksumzasualnak rapthlak tuah dingah ziangthil saw a thleng?

David in “nupi nu mawi ngaingai”zaute ih kholhawrero a hmu. Cui tlailam cu Bethsheba thawn it tlang sehlatimi a pol ih minung sinak sual ih thinlung thawhternak atong. Amah nu cu David ih ralbawi rin um zet ih nupi a raksi. Khuahlanlai siangpahrangpawl vekin David cun atawpkhawk thuneihnak a nei.Thuneihnak tawpkhawkneitu siangpahrang a si ko nan miphundang siangpa-hrangpawl ih tuahdan vekin tuah ding a si lo. David ihinnsang thuanthu thinnat thlakzet mi in hmakhat te ah

Page 23: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

45 46

thil ziangkim a danglam ter theh ih himi ih in theihter micu siangpahrang a si khal le Pathian ih thupek lan in anung thei lo ti mi a si.

Thupek le dan timi cu kilhimawknak a si ih,siangpahrang a si khal le dan thu lengih a um cun arapthlak zetmi tuksumza a tuah mi ih thaman a ngah thotho.David in Pathian dan ih khapmi ramri a lan ih a dam sunghmuahhmuah ah khami ih thaman atuar nak cu amah ina thok. David ih ruahnak ah cun zauthau zetih a tuahmicu theihthei lo ih thupthei dingah a ruat. Atu ahcunBethsheba cu a pasal ralram ih a um sungah lawnglo in aum.

2 Samuel 11:6-27 siar aw. David in a sualnakthuphlo dingah ziangtin so a tuah?

Thubuai cingfel dingah a hnok ngaingai mi a tuahih, David inUriah cu inn ah tlung in a nupi beidong mi hnemdingah khawkhannak a nei. Uriah cu upat mi le mi langsara si ih David ih depde zetih thiltuahmi cu hitin a sawn,“Thukham kuang le Israel le Judahpawl cu raldo ih deusungah an um. Cun ka bawipa Joab le ka bawipaisiahhlawhpwl cu hramlakah riahhmun an khuar ih, keicu ei le in dingin le ka nupi hnen ih it dingin ka inn ah kafeh ding maw si. Na nun bangin le na thlarau a nun banginhi thil cu ka tuah hrimhrim lo ding tiah a ti.” (2 Samuel11:11, NKJV). Cule David cu a beidongtuk ih a sualnak thupdingah thattu hmin langlo in Uriah thihnak ding khau akhang.

David ih zum ban theilo khawpin Pathian inphahniam awkin kun dingah a hnenah tampi a tuah sak.Ziangvek minung kan si khalah a poi lo, himi thuanthu inralrinnak ziangso in pek?

TLAWNGKAI NIKHAT July 19THEIAWKSAL (REMSAL) DINGAH KAWHNAK (Wake-up Call)

David ih nun thimkhawzing ih a khuh laiah ahnenah thuthangtha a rungthleng mi cu: Pathian in ahnenah a profet a thlah. Nathan le David cu an nel aw zetmi an si. David in Biak innpi sak a tum lai khalah ruahnaka petu cu Nathan a si. (2 Samuel 7). Atu khalah profet cu asiangpahrang hnenah hnatuan danglam zet tuah dingah ara.

Nathan in David hrangah ziangruangah himithuanthu a hril tiah na ruat? 2 Samuel 12:1-14.

David ih thei thei dingah Nathan in a sim ding mi athei. David cu tuu khal a rak si vekin a hnenah tuu thawnpehpar mi thuanthu tawi a sim.Cule Nathan in David cudingnak le felnak ngainatu a si ti a thei. Curuangah Nathanin David cu lamzin dik ih a eh theinak dingah fim zetin alem.

David in ruat mumal lo in amai thihnakthuthencatanak a tuah, cule Nathan in “cu pa cu nangmahna si” tiah a ti (2 Samuel 12:7, NKJV). “Cu pa cu nangmahna si” timi phun tampi ih sim thei mi a si. Midang puh ihsim khal a theih ih, ralring zetih ruat dingah sim theih mikhal a si. Nathan ih tongmi kha zangfahnak ih temnak atel. Pathian in amai duhnak le tumtahnak lamzin ihsin afaate an pial tikah Pathian thin a natter timi David inhmakhat te h a thei. David thinlung a kekkuai terih amitthli a tlak ter.

David in ziangruangah “tualthat ka si” or“Bethsheba parah ka sual a si” ti lo in “Bawpai parah kasual a si” tiah a ti (2 Samuel 12:13; Saam 51:4)?

Page 24: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

47 48

Ka duhtawk zo tiah lungawi lo in thinlung ih tuahmikhai sualnak cun in Sersiamtu le Runtu hmuhsuamnakle dodalnak kan rak tuah hmaisa tiah David in a ti.Midangpar ih kan tuah mi hi mah le mah par ih kan tuah mi a si.Kan innsang ah siseh kawhhran ah siseh riahsiatnak kanthlenter. Curuangah Pathian parah thinnatnak kanthlenter in van Pathian kha cross ah kan khengbet sal naka si.

“David cu profet ih mawhpuhnak in a thinlung akhoih ih, a sualnak ih thil a khoihsiat nasatnak theithiamdingah ruahnak a pek. Cule Pathian hmaiah a kun ihthinlung le thlarau zaten a sualnak a phuang. Tap phah in,‘Bawipai parah ka sual zo,” midang parah tuah mi thatlonakhmuahhmuah cu Pathian thinnat tertu a si. Bethsheba leUriah parah riahsiatnak a thlenter mi ah David in thinnazetin a tuar. A sualnak cu a tawpkhawk ih Pathian dodalnak atuah mi a si.” Ellen G. White, Patriachs and Prophets, p. 722.

TLAWNGKAI NIHNIH July 20SUAL NGAITHIAMNAK LE SUAL MAIMILHNAK (HNAWTFAI)? (Forgivenand Forgotten?)

David in ruat mumal lo in amaipar ih thuthencatnaka phuan hnu ah (2 Samuel 12:5, 6), Nathan in a sualnaktuksumza a sinak hmaisan in a suahsalh. Cule David cuthinlung kekkuai in a sualnak a siir. Cuveten Nathan in“Bawipa khalin na sualnak cu a lo ngaithiam” (2 Samuel12: 13) cutin a sual cu ngaithiam a si. David insualthlahsaknak tuahmi a ngah theinak ding zianghmana hmu lo.

Nathan in David ih sualnak thaman cu 2 Samuel12:10-12 sungah simsungnak a rak tuah zo. Cule nautekhal a suak dingih a thi tengteng ding tiah a ti.

Pathian in David ih sualnak a maimilhsak zo timiih a san ziangso a si? Padthian in a sualnak cu a maimilh(hnawtfai) sak ih a thianter rori maw? Himi thil hi zokhalin kan theihhngilh theu maw? (2 Samuel 12:10-23) himithusuhnak famkimten siar theh aw.

Naute cu a thi ngaingai, ih a innsungsang a buaitheh mi a hmuh tikah David khal in himi thusuhnak cumak a tive ding. Amai innsungsang ihsin mualphonak aum (Amnon le Absalom in an innsang buainak a thlen mithuanthu cu kan zohthim dingah a tha zet). Culesiangpahrang ih a hmailam dinhmun ding cu theihthei dinga si lo. A sualnak ih thaman cu hngilhsak theih ding a silo, ziangahtile mawah nei lo Uriah le naute ih nunnak asiatsuah. Cule David khalin Pathian ih zangfahnakin sualngaithiamnak le hnawtfai saknak theihfiangnak a nei thokih sualnak ih thaman hmuahhmuah cu nikhat khat ah azaten a hloral theh ding. Pathian ih zangfahnak thuhla aruah tikah a buainak ihsin hnangam daihnak lecolhdamnak a ngah.

David in amai tulsammi ngaingai ziangso a si tiahtheihnak a nei? Saam 51:1-6 siar aw David in ziangso angai?

Saam 51 ah David in mipi hmaiah a thinlung ih aum mi a simsuak ih a sual a sir. David in duhdawtnak atlasam dahlo zawnruahnak ih a khat Pathian hnenahzangfah dingah a dil. David in nunthar neihnak cu tihalvekin a ngai.

Jesu ah colhnak ih manneihnak vunruah tikahlenglam bawamnak kan tul hmaisa timi kan hmu thei.Misual kan si ih rundamtu kan tul, kan sualnak kan theiih in kholhfaisak theitu umsun hnenah mitthli thawn kan

Page 25: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

49 50

F-4

ko ih thianghlimnak le nuntharnak in tuah sak. Nu le pasualnak, thilborhhlawh a phunphun tuahnak, laithahnak,zo maw hmuhsuaamnak tuahmipawl cu thupek pahra inPathian ih sual ngaithiamnak thukam kan hnenah a simih in bawm himi hi ral tha ih tuah a tul.

Pathian in David tuah mi sualnak a ngaithiamahcun nang teh ruahsannak ziangso na nei thei?

TLAWNGKAI NITHUM July 21THILTHAR (Something New)

Pathian hnenah thinlungtakten ngaithiam dilnakDavid in a tuah ih a sualnak thuhmi um lo in phuannak aneih hnu ah a sualnak cu ngaithiam a si ih khuhmawisaka si. Zianghrangah so David in Pathian hnenah a dil?Saam 51:7-12.

David in a langter mi cu Israelpawlin hmun-thianghlim sungah hyssop thawn thianghlimnak an tuahdan hmang mi ih kholhfai dingah a langter.Mosi thupeksungih thianghlimnak tuahdan a langter Puithiam 14:4).Raithawinak ih thiltitheinak cu leitlun sualnak phurtu ara dingmi ih raithawinak a tuahmi kha fiangten athneihnak a langter.

David in lungawinak le nomnak khal a dil. Fihnungle ten um a sualnak a lang mi cu maltetal ralthat suah ihngam ding a si sawm?

Himi simnon salnak hi pom thei dingah bawmtu thaa si mai thei: “hmun thianghlim sungah ka luhsal ihcuihmunah nangmah betupawl ih lungawinak le nomnakka theihtheinak dingah ka sualnak thlahsak ka sinak insim aw.”

Adam le Eve in sualnak an tuah tikah Pathianhnen ihsin an relh (Semtirnak 3:8). Ziangruangah a sitiah na ruat, David cun sualnak tuksuumza a tuah hnuah danglamzetin Pathian hmel hmuh theisalnak a dil?

David cun Pathian mithmuh ah nungdam mi asinaktheithiam lo ih um hi a duh lo. Amah in Thiangthlarautello nuncau ih um ah a thei aw. Amah ih theihdan ahcunBethsheba thawn sualnak sungah olaizetih tla ah a theiaw ih khavek sualnakah tawlhtlasal thei in a thei aw. Amahle amah rinsan awnak a siat theh.

David cun hmailam khalah sual neh theinak neitheilo dingah a thei aw. Cule Pathian hnen lawng ihsinnehnak a ra ih Pathian a rinsan pumhlumnak a lang ter.

Khrihfapawlin kanmah ah nehnak a um lo. JesuKhrih hnen lawngah a um. Curuangah Jesu hnen ih umhi kan duh, rundamnak ih a lungawinak ngah kan duh iha Thlarau dilin kan au rero. Nuntharnak le dinthar salnakkan tul ti kan thei. Pathian hnatuannak Sersiam tharnakih colhdam kan tul. Sersiamnak ih colhdamnak cu sualngaihthiamnak thawn an kar hlat awk lo. “Maw Pathianthinlung thiang ka sungah semter sal aw. Ka sungah a tharle a dikmi lungput a thar in run ret sal aw.” (Saam 51:10,NKJV) himi ah sersiam timi tongkam a hmang.Thuthlunghlun fehdan ahcun Pathain cu sersiam theitu asi ih “sersiam” timi cu (bara’) tiah Hebru in a hmang. Atuah in sersiamthar sal a si ah cun daihnak hnangamnakah kan cawl thei ding.

Nangmai theihawknak ah sualnak ihsin luat ihlungawi thanuam ih um in na thei maw? Cule alo kaiawktu ziangtal a um lai maw? Sualnak na tuah ahcun,himi thuanthu na zirnak ihsin a lo bawmtu ziangtal nazirsuak thei maw?

Page 26: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

51 52

TLAWNGKAI NILI July 22PATHIAN TLEUNAK LANGTERTUPAWL (Reflectors of God’s Light)

Tokeh thiltamsawn cu kan tumtahmi tuahsuaktheilo ih tlolhter thei a si ih in mangbangter a bang.Sualthlahnak timi cu tuahmi ih thilthleng theihhngilhtumnak a si. Tuahsualmi cin ringring hi thinnattertu a si.

David in a poizetmi a tuahsaualnakah ziangtuahso a duh? Saam 51:13-19

Thil mantam pakhatkhat a kuai ih a siattheh tikaha vapoi ve aw kan ti ih thawpi suah in kan hlonhlo theu.Japanpawlih kumkhua an neih ringringmi thiamnak cukintsugi timi leibel kuai mi remthat le tuahthat salnak asi.Thil mankhung sui le ngun titter mi cu a kuai misengerhnak ah hman a si ih thilsia kha a mawi le manneiah a cang ter sal.

Pathian in ziangtik can khalah kan sualnak inngaithiam ih in tuahtharsal theu ih thil umdan kel in aum lo in danglamnak a um. Pathian ih sual ngaihthiamnaksunglawi cu amah thawn pehzomawnak hmuhthei ih a siattheh zomi cu a zangfahnak ih fingkhawinak hmunah inhruai nak a si. Kannih cu Pathian ih aurinnak kan si thei.“Ka lei in na dingfelnak thuhla aipuang zetin hla in a sakding” (Saam 51:14, NKJV). Mah le mah thatter awtum inrem aw ciamco ding kan si lo. Sualnak ruangah thinlungkekkuai ih sual sirnak cu Pathian thangthatnak dingah lekan kiang ih um, mi hmuahhmuah in Pathian tleunak anhmuhtheinak dingah bawmtu a si. Sual thlahsak zomisinak nun ih kan langter tikah midang in sual ngaithiammi si duhnak neihtertu a si.

Saam 51 le 1 Johan 1:9 in pehzomawknak ziangsoan nei?

1 Johan 1:9 cu Saam 51 ih thu a tawinak ihngannak a si. “Maw Pathian a kekkuai mi le a siraw mithinlung cu na hnong lo ding” (Saam 51:17, NKJV) tiah Davidin a theih vekin “kan sualpawl kan phuan a sile, kansualpawl in ngaithiam ding le kan dingfellonakhmuahhmuah in kholhfaisak dingah anih cu a rinumin adik a si” (1 Johan 1:9, NKJV) tiah Johan in thu in tiam.Pathian cu amai tongkam vekin kan fehpi ding.

David in rapthlakzetih sual a tuah mi ihsiatsuahnak cu a remtha thei lo a innsungsang hrangahzohthim ding mi a si. Thubaotcatnak a nei ih a tuahsuakmi ih thaman cu a tuar ko. Asinan David in ka sualnak cungaithiam ka si ti a thei. Cule cui sual ngaithiamnak cuzumnak ih a pom ringring a tul ti a thei ih nikhat ni ahPathian ih tuufa cu amah aiawh ah a ding leh ding timirinsan a tul ti a thei.

1 Johan 1:9 ih thutiam kha atu ah na zir ihnangmai nunah ziangtinso na hmang thnei ding? Khatiih na tuah hnu ah khami thutiam nah rang a sinak natheih mi ah ziangvek in so na theih awk?

TLAWNGKAI NINGA July 23

RUAHBETDING: “David ih sualsirnak cu a dikmi a si ih athinlung sung ihsin a sir aw. A tuahmi sualnak ih thamandemter dingah zianghman a tuah lo. Thuthennakphuansuah mi ihsin luatnak dingah a tum lo. A thlacamnakcu a nunpi . . . . A sualnak ih ningsinza a sinak a thei ih aten. Himi hi sual ngaithiamnak men in a daih lo ihthinlung sungril thianghlimnak a dil. . . . . . Sualsirnakding Pathian ih thutiamkam cu a sualthlahsak a sinak lePathian ih cohlanmi a sinak misual in a hmu in a thei. . .

Page 27: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

53 54

. ‘Pathian ih duh mi thawiawknakpawl cu thinlung kekkuaia si: Maw Pathian a kekkuai mi le a siraw mi thinlung cuna hnong lo ding’ Saam 51:16, 17.

“David cu sualah tlusia khal sehla Pathian in akhaisang thotho . . . . Ziangahtile David cu hnuaiphah awin sualsirnak le phuanawknak a nei. Saul siangpahrangcu nunsim mawhthluknak a ngai poimawh lo ih sualsir loin lungruh in a um.

“Himi ah David ih thuanthu cu . . . . Minung ih tonmitukforhnak le buainak hrangah sirawknak ngaingaisimfiannakah hmualnei bik a si. . . . Sankhat hnu sankhat. . . Pathian ih faate thawngtampipawl cu sualnak sung ihbum an sinak ah . . . an hngilhlo dingmi cu . . . Davidihsirawknak ngaingai le phuanawknak a si. . . . Cumi ihsinsualsirnak nei dingah thathonak an nei thei ding ih Pathianih thupek lamzinpawl zawhin feh duhnak an nei sal ding.“Zokhal siseh . . . David ih a tuah vekin hnuaidornak thawnsualsirnak le sualphuannak an nei ahcun a hrangahruahsannak sangka a ong ring ring. . . . Sualsirnak ngaingaia neitu cu Bawipa in a thlauthla dahlo ding.” Ellen G. Whie,Patriarchs and Prophets. Pp. 725, 726.

RELTLANGDING:

1. Misual hrin kan sinak le sual ngaithiamtul kansinak thu buaktlak ih theihthiamnak ziangtinso kannei thei ding? Cuveten lei le van uktu Siangpahrangih fa sual ngaihthiam mi sinak nun ziangvekin sokan nun pi thei ding?

2. Ziangruangah sualnak hmuahhmuah cu Pathiandodaltu a si thei? Pathian dodal ih sualnak tuah timia san ziangso a si?

3. David le Bethsheba ih hrin mi fa le Uriah vek in maimawhnak silo mi ah harsatnak a tuartu zumlotuhnenah ziangso kan sim ding? Kha bangtukdinhmunah Pathian ih diknak le duhdawtnakziangvekin so kan dim ding? Lenglang ih langtermi doawknak ropi ziangvekin so a langter?

4. David le Bethsheba ih thuanthu borhhlawh cuPathian in ziangahso Bible bung pahnih rori ah alangter?Himi thuanthu a langter salnak in a tumtahmi ziangso a si?

5. Saam 51:11, 12 ih a langtermi vekin sualnak inPathian hnen ihsin in thenter nak ruat aw? Himithilthlengah ziangvekin so tonnun na nei?Ziangvekin so na ruah? Pathian hnen ihsin sual ihin thenternak ah hnangam daihnak a um lo tiah natheih mi midang hnenah ziangvekin so na sim fiangding? Ziangruangah so khami kha zangfahnakthukam lawngin a remthatter thei?

Page 28: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

55 56

ZIRLAI 5 July 24-30

“KA HNENAH RA UH . . . .”“Come to Me . . . .”

SABAT TLAILAM July 24

TUZARHSIARDING: Mathai 11:20-30; Mathai 5:5;Danpeksaknak 18:15; Galati 5:1;Suahlannak 18:13- 22; Galati 6:2;

BIBLE CANGKEN: “Thilrit a phurmi le zonzaih a tuartupawl,ka hnenah ra uh, colhdamnak ka lo peding” (Mathai 11:28, NKJV)

“ ‘Thilrit a phurmi le zonzaih a tuartupawl, kanhnenah ra uh, colhdamnak ka lo pe ding’”

A sunglawi zetmi Jesui in tiam mi kan nei.Thilritphur le zonzaihtuar timi atu khalah a theilotu kan um lai.Hnatuan khunghar tuan tilo cu kan hmuh mi a tam lo,asinan zonzaihtuarnak lethilritphurh timi cu khawsaknakih thlenpi mi silo sawm? Jesu in ziangkan cang ti a thei ihamah bawm kan duh ahcun in bawm theitu a si ruangahkhami thu in sim.

Cuitlunah Jesu in amai kawn phur dingah in simmi cu “Ka kawn cu phurh a nuam ih ka thil khal a zaang”(Mathai 11: 30, NKJV). Phundang ih sim ahcun kawn leritphurhmi hlonhlo ding (keimah in pek uh) tinak a si. Culeka kawn kha phur sawn uh, ziangahtile ka kawn cu a zaangih phurh a nuam tiah a ti.

Jesu in sim mi colhdamnak cu ziangtinso kan ngahthei ding? Cuitlunah Adam ih sual a tuah hnuah Bawipa in

a hnenah a sim mi cu “ ‘Na hmai thlanhripi tla in rawl naei ding’ “ (Semtirnak 3: 19, NKJV) tiah a timi leitlunah kanum. Ziangso zonzaih timi kan thei ngah zo ih, kanmahlawngih ritphurh mi cu a rit ih phurh dingah a ol lo.

THAWHSAL NI July 25“COLHDAMNAK KA LO PE DING” (“I Will Give You Rest”)

Mathai 11: 20-28 siar aw. “Thilrit a phurmi lezonzaih a tuartupawl ka hnenah ra uh, colhdamnak ka lope ding” tiah Jesu in a sim tikah himi thu ih a sawhduhmiziangso a si? Himi colhdamnak ziangvekin so in pek?

Kan theih dingmi cu Jesu in thu a sim tikahtiduhsan nei lo in thu a sim lo. A simmi thu kan theihtheinak dingah a kiangkap thil um mi hmangin a sim theu,ziangahtile Jesu parah theihsualnak kan neih lo nakdingah a si. ***

Mathai 11 in Thuthangtha Mathai sungih a poimawhzawnten a langter. Galilee khua mipipawl cu mi rethei lelungruh an si ih thuthangtha an theithiam thei lo. Jesu inmi ih ngai nuam dingah thu a sim lo ih fehsual pawl in anthusim an theihtheinak dingah an tlaksamnak zawnte asim (Mathai 9:9-13). Sakhaw hruaitupawl ih mit ah sualthlahsak thei a sinak an soisel thei lonak dingah a si(Mathai 9:1-8).

Jesu in mipipawl mawhsiatnak hmualneizetpawl cutampi in a sim. Sodom khua ih duhnunglo an sinak tahthimin (tuisan khalah) misualpawlin lungkim lo ih an um lonakdingah a si. “Asinan nan hnenah ka lo sim; nanmah hnakinSodom ram in thuthen ni ah cun a tuar a demsawn ding,”(Mathai 11:24, NKJV).

Page 29: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

57 58

Curuangah Jesu in thatho zetih an ruah theinakdingah colhdamnak dik timi thuhla lamah a fehpi. A tuahthei ti a lang mi cu “Kapa in thil hmuahhmuah ka hnenahi pe zo. Pa siarlo zohmanin Fapa an thei lo.” (Mathai 11:27,NKJV). Jesu in Pa thawn pumkhat ih a umnak ah le Pathiansinak a neih ruangah colhdamnak pe theitu a si.

Mitamsaawn cun kan dinhmun ngaingai kan theiawk lo ruangah kan tullo vekin a hnenah kan ra ih phurritphur lo in a hnenah kan feh. Kanmah lawngin kan ritphurhmi kan phur theilo timi kan theih a tul. Jesu in tulsam misirhsan in sawmnak a tuah.

Mathai 11:28 sungah Jesui a sim mi cu Grik tongahpoimawhnak langter in hramthoknak a tuah. “Ra” timi hithulh ih duhhril theimi a si lo. “Ra” timi cucolhdamnakngah hlan dinhmun a langter. “Ra” timi asullam cu pumpektul mi kan sinak a lang ter. Ziangmaw can ahcun thilhrekkhat cu a remcan dan in uk thei mi kan nei. Jesuhnen ih fehnak hi thil um dankel a si lo. Khrihfa nunramah pumpekawknak timi cu mitampi hrangah thutawpkhawk a si.

Hi pawl hi a zaten a si ngaingai mi a si ih kanmahten kan run aw thei lo, Pathian in Khrih sung ihsin in tuahsak theh mi a si ih sim le rel kan uar zetmi khal a si.Asinan Jesu hnen kan fehnak ah duhhrilnak kan tuahthei lai. Cui a sim duh mi cu a hnenah pumpekawknakdingah a si. Khrihfa nun pum hlumah zalennak ngaingaihi a tul hmaisa bik mi a si.

Ritphurh mi ziangso na nei? Jesui aman siarcawklo a nunnak ah colhdannak in pek mi kan ngah theinakdingah a hnenah ziangtinso na phurrit na pe ding?

TLAWNGKAI NIKHAT July 26“KA KAWN HI PHURHNIK UH” (“Take My Yoke Upon You”)

Mathai 11:29, 30 siar aw. Colhdamnak ngaingaingah dingah a hnen ih kan phurrit thum dingah in sawm,cui hnu ah ziangruangah a kawn phur dingah in fial?

Mathai 11:28 sungah thupek tuah lo theih lo mi apek hnu ah “ra uh” tiah a ti. Mathai 11:29 sungah cun tuahlo thei lo ih thupeknak veihnih lai a lang. “Phur uh” timi le“zir uh” timi cu mipipawl le casiartu in Jesui parahthinlungah ruahnak nei dingah tumtah mi a si. Kannihcun a kawn kan phur ding ih, a hnenah kan zir ding.

Mathai 11: 25-27 sung ah Pa Pathian le Fapa karlaknel aw zetih pehzom awknak cu Pathian an sinak bulpakthil a si. Himi cangah kawn timi tahthimnak cu hmualneizetih hrilhfiahnak ih pek mi a si. Pa le Fapa cu milairundamnak ah lungrualten hna an tuan. Pumpeknak cukawn in a khihhmuh (Jeremiah 27). Himi hi lungrual ihhnatuan hrilhfiahnak tumtahnak khal a si. A kawn phurdingah kan pekawk ahcun in pek mi a hnatuan kan pomih,kan kiangkap hrangah thlawsuah phurtu kan si. A kawnkan phur la ahcun a tu rori ah a hnen ih kawn cu lak uh si,ziangahtile a kawn cu a zaang ih phurh a nuam (Mathai11:30).

A pahnihnak in fial mi cu “ka hnen ihsin zir uh”timi hi a sim non mi a si.”Zir” timi hi Grik tong fehdanahcun tirhthlah timi thawn pehzomawknak a nei. Jesuihnen ah kan zir tikah amai tirhthlah kan si rori ding.Tirhthlahpawl ih ziaza langdan cu pumpeknak lezawnlungnak a si.

Page 30: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

59 60

Phurrit (Mathai 11:28) timi le amai kawn phurh(Mathai 11:29) timi ih an karlak danglamnak ziangso asi.

Kawn timi cu Judahpawl hrangah cun thupekkhihhmuhnak a si. Thupek timi cu Tirhthlah 15:10 sungah vunzim tannak thupek le dan a khihhmuh. Galati 5:1ih thu zohthim ahcun Jesui in pek mi zalennak cu intemtawntu kawn thawn a tahthim ih daan cu rundamnaka langter tinak a si ding. Jesui a sim mi kawn cu amaikeneh thlun ih a fialmi hnatuanah tuahtu Jesui hnenahzawnlung ih pumpeknak a si. Rundamnak lamah cunziangkhal bet kan tum lo ding. Kan hrangah Jesu in crossparah in neh sak zo. Kannih cu kan kiangkaphmuahhmuah hrangah rundamnak thuthangtha phuangtua pailai kan si zo. Jesu in thupek daan thu a hrilhfiah ihtlangpar thuzirhnak ah cipciar in a langter (Mathai 5-7).Farasipawl ih tuahdan hnakin hrihram thuk sawn a thlahthei. Khami ih a langter mi cu thinlung sungril a phorhsuakih kan thinlungput le ziaza a thleng ter. Curuangah a kawncu phurh a nuam ih a zang (Mathai 11:30).

Na thlarau hrangah colhdamnak cu a makngaingai mi thukam a si. Ziangvekin so khamicolhdamnak na tep ngah? Jesui le amah in in pek mihmuitin in colhdamnak ih a hramthoknak ziangtin sokan theithiam thei ding?

TLAWNGKAI NIHNIH July 27“KEI CU NUNNEM LE TANGDORNAK THINLUNG KA NEI” (“I Am Gentleand Lowly in Heart”)

Nunnemnak hi tuisan ahcun tihzah upat ai innautat an hlawh. Hnuaiphah nun khal an hnihsan men.Social media cun rong larzetmi, ri celcel ih thawngvang

nei, khuavang thil, a huai or a zarh timipawl uar ihngaihsak dingah in zirh. Curuangah leitlun mipipawlnundan ngaingai cu Pathian ruahnak ih a poimawh mi lea sunglawi mi kalh in a um.

“Thutak theihnak cu tumtahnak thianghlim lethluak fimthiamnak ah a thum awktuk lo ih, zumnakrinsannak khal thahnemngainak aatthlakah a cang.Pathian hruainak ruangah hnuaiphah nun tumtu pawl cuPathian ih vancung mi in a kil him. Cule thutak ihmanneihnak theithiam dingah Thiangthlarau pek an si.”Ellen G. White, Christ’s Object Lessons, p. 59.

Mathai 5:5; 1 Peter 3:4; le Isaiah 57:15, siar aw.Himi cangpawl bensan in hnuaiphahnun le nunnemnakziangvekin so a sullam na sim fiang ding?

“Khrih ih zawitheinak le thinlungnemnak” cu Paulin 2 Korin 10:1, sungah a langter. Zawitheinak lehnuaiphahnak nun cu mah le mah venghim aw thei lo bumol mi an si tiah a ti lo. Jesu khal in amai sanlai ah a hnatuana theh lo ih lungkimlonak a um mi thuhla ah hmaisan ihsalhawk nak hi a hrial theu (Johan 4:1-3). Lungkim lo ihthusuahsalh awknak a um can ah ralthazet in a sawn theu.Khavek can khalah zawnruahnak tongkam a hmang theu.Cross par a thlenhlan deuh ih Jerusalem parih a thlengding mi ah a riahsiatnak cu mitthli thawn a tahhnawh ihcamsiatnak thu a sim lo mi hi zohthimtlak ngaingai a si(Luka 19:41-44).

Jesu Khrih in Thlungthar sungah a pahnihnak Mosia sinak a langter theu. A lalram ih a fehpi mi dan hrampitlangpar ihsin a sim (Mathai 5:1). Mipi tampipawl cu thilmaktuahnak in rawl a dar (Mathai 14:13-21). Mosi ih tangdornakle thinnemnak cu Mipum siarnak 12:3 ah a langter. CuleMathai 11:29 sungah a langter sal. Mipi 5,000 rawldarnak

Page 31: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

61 62

a hmutupawlin an mangbang ih an sim mi cu “Lei tlunih ara dingmi profet cu hipa a si rori” tiah an ti. (Johan 6:14,NKJV). Jesu in Profet hna a tuannak ding Mosi inDanpeksalnak 18: 15 sungah a langter.

Jesui zawitheinak le thinlungnemnak cu Mosihnakin a nasa sawn. Cuitlunah amah cu in runtu Bawipaa si. Mosi in a mipipawl runsuahnak dingah a nun a thapve ko nan famkimnak zianghman a thlenpi lo (Suahlannak32:32). Ziangahtile Mosi cu sinak in misual a si ih runtuBawi ih rundam tulmi a si. Misual in a sualnak hrangahpek thei mi a nei lo. Asinan Mosi nun ihsin zir ding kannei, asinan a hnen ihsin rundamnak kan ngah thei lo.

Kan nih cun kan aiawh ih simsaktu lawng silo inkan aiawh ih dingtu runtu Bawipa kan tul. Insimsaknakhi a poimawh tuk, asinan Pathian lawngin kan sualnakcross parah in phur sak thei. Amah lawng hi kan sual leibain peksaktu a si. Amah in kan sualnak ih phutawkdantatnak thaman ihsin in run suak thei ih dingfelnak cukan hnenah a thlen pi. Himi hi Jesu cu kan hrang a sitimi zohthimnak thabik a si. Cross ih thihnak lethawhsalnak tello cun thil ziangkim hi thulolak men an siding.

TLAWNGKAI NITHUM July 28“KA KAWN CU PHUR A NUAM” (“For My Yoke Is Easy”)

Mathai ih kawn tiah a hman mi cu kan thei zo.Judah sakhua fehpidan le Thlungthar mitampipawl in antheisual ih thupek daan langternak ah an hmang.

A nuam (easy) ti mi Girk tong lehlin mi NKJV, BibleMathai 11:30, ih a ngan dan ahcun “good” pleasant,useful, le benevolent, a tha, a nuam, a tangkai,

zawnruahnak ngah ti khal ih lehlin theih mi a si. Kankiangkap mitampipawl in Pathian ih daan cu thilrit, thlundingah a harsa ih tuisan thaawn a kalh aw tiah an ruat.Daan thupekpawl cu thupek petu ih duhdawtnak ihthawkkhum mi le duhnung ngaingai mi daan a si ti atheihtheinak dingah anmah cu ziangvekin so kan bawmthei ding?

Nau suakpek ih thimhmaisabik mi kha nu le pa inan thei loh li. A veikhatnakah cun sawn rero in an um,cule a pahnihnak cu alang te ih hmanmi thilthiamnak ina hun thlun ih a pathumnak an thiamnak ahcun an bahnakih an tla theu. Cutikah a pem tivek le durh tivek a umthei. Asinan naute cun zalen zetih cangvaih duhnak a neiih tu le tu a ding leuhleuh a tlu theu nan a zuam rero.Cutheh in a feh ih a bah theu a thosal ih a feh lala, a tlu iha bah sal, a tho sal theu. Naute cu dingte le hngetkhohzetih a feh thei hlan sung cu a bah thul a tho thul ti in tu letu can tampi a zuam rero. Cule tlukphah le bah rero cingindingdeuh le hngetkhoh deuh ih a fehtheinak cu nanu papakan feh theithlang tiah hmaihngalnak mithmai an langtertheu.

Jesu thawn fehtlangnak hi nuamnak a um ringringlemlo, catlo in thiltha le thildik tuah ringring ding a si.Khavekah bahpang le tlukpang can a um ding asinan kanthosal dingih kan kiangah a um mi amah thawn kan fehvivo ding.

Galati 5:1 sungah Paul ih a ngan mi cu, “Khrih inzalennak in pek ruangah cuih zalennak ah dinghngetuhla, saltannak kawnah tangsal hlah uh” (NKJV). A simduhmi ziangso a si? Khrih in ziangvekin so miluat ah intuah? Paul ih simsal mi saltannak kawn le Jesu in phurdingah in duhmi kawn an danglamnak ziangso a si?

Page 32: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

63 64

Paul in “saltannak kawn” atimi cu Pathian ih thupekpahra zawnlung ih thlunnak a langter duh mi a si lo tifiangten kan thei. Zumnak in zawnlung ih thuthlunnakthawngin rundam mi ka si zo ti fiangten kan theihawknaka si. Cui thil cu thuthlunnak parah rundamnak a thumawloih Khrih in a dingfelnak ziaza in pek zo ruangah colhdamnakle luatnak ngaingai kan ngahnak a si.

Pathian thupek thlunlo hnakin Pathian thupekzawnlung ih thlunnak cu ziangah so colhdamnak nunramih khawsaknak a si thei?

TLAWNGKAI NILI July 29“KA THIL KHAL A ZAANG” (“My Burden Is Light”)

Jesu in Mathai 11:30 sungah a netabiknakah thilritphurhnak hmuthiam dingah a lang ter mi cu: “Keiih kawnphurh cu a nuam ih, ka thil khal a zaang” (NKJV) tiah a ti.

Israelpawl in Izipt an suahsan ih tipisen an tantheh tikah Mosi in a puzon Jetthro hmuh ding ahngakhlap zet. Suahlannak 18:13-22 siar aw. Himithuanthu ah midang thil phur mi sawng timi ziang so asi?

Suahlannak 18:13 ah mipi pawl cu Mosi ih thuthensak dingah zing ihsin tlailam tiang an pan ti in sim. Cuihthil cu Mosi ih puzon in a hmu ih, amakpa hnenah thinlungtakten a sim mi cu a tenau deuhmi khawvel thilpawl curinsantlak midang tuanvo lak ter dingah le a thupi lethilpipa pawl lawng amah in tuanvolak ih tawlrel sak dingahtuah aw tiah a ti. Mosi ih tuanvolak hnatuah dan danglamzetih a thleng lan theinak cu Jethro ih thusimmi vekin atuah ruangah a si tiah Bible in in sim.

Jesu in ka thilphur mi a zang tiah thilrit phur ihzonzaih a tuartu pawl hnenah in sim tikah amah rinsan

dingah in theihternak a si. Mosi vekin kan thilphur mimidang zem ih phurter dingah kan tuah a tul. 1 Korin 12:12-26 sungah hnatuan bawmawnak theihthiam dingah taksaruangpum ih taksa thentampi hnatuah dan simfiangnakthazet in pek. Hnatuan khunghar tuansuak thei dingahtaksa then tampi ih hnatuan um dan theih kan tul. Thilziangmaw kan tuah theinak dingah ke, kut, liang, thahri,le titsa, pawl kan tul.

Gaalati 6:2 siar aw. Khrih ih dan kimtertu kan sitheinak dingah ziangvekin so thilrit kan sawng aw ding?

Himi hi bawmawknak thuhla a si. Galati 6:1 sungahpakhatkhat in sualnak a tuahpang tikah thinnemnakthawn kan tungding sal ding (Khrih in kei cu nunnem lehnuaidornak thinlung nei ka si a timi kha hngilhhlah).Thilrit sawngaw timi cu umdankelih um lo tu kha Pathianzangfahnak ngah thei sal dingah bomnak a si. Cumi cuharsatnak tuar tikah pakhat le pakhat bawmaw timi khala si. In theihter duh mi cu thilrit phur mi kan nei cio ihbawm awton ding kan si. Bawmawknak timi cu Pathianremruat mi a si ih, thinnemnak thawn kawhhran sungahtuah ih zawnruahnak langter ding a si.

Na harsatnak ah midang in an lo bawmnak kharuatsal aw. Ziangruangah so na thahnem pittuk? Zo ihthilrit phurh mi so na bawm ding?

TLAWNGKAI NINGA July 30

RUAHBETDING: “Rethei zetin hnatuan khunghar ka tuantin a thei awk. Retheih zonzaihnak ruangah na ai hramtheu. Cuti ih na aihram tikah tukforhnak do kalh theinakthazang na nei lo ding. Harsatnak na tuar thei lo ahcunsualnak naneh thei lo ding. Khrihfa nunram cu lamzin fiak

Page 33: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

65 66

F-5

a si vekin a harsa. Khrih ih kawn cu na phur lo ahcun bawidangih kawh na phur tinak a si.” Ellen G. White, ChildGuidance, p. 267.

“Nunngaitlaihnak le fimkhur ih nun a poimawhnasa, duhdawtnak ih tihzah upatnakpawl cu zumnakthawngin Pathian ih thununnak ih hruaimipawl cu himinun cu an nunah a lang ding. Pathian duhvekih hman misi dingah kan pumpek aw ding kan mah in tuah thei mizianghman kan nei lo. Mah le mal rinsan awnak um lo in,thilsual tuah hmang misual kan si vekin Khrih hnen kanpan ding. A duhdawtnak thlazar hnuaiah colhdamhnangamnak kan ngah ding. Thihnak tuar Runtu Bawi ihthatnak rinsan pumhlum ih Pathian hnenpantuhmuahhmuah a pom theh. Duhdawtnak cu thinlung ihsina hungsuak ih lenglam phurnak men a si lo.Zumnakahhnangamnak le daihnak a ngah. Khrih sungkhumnunneihnak in a nuam mi amai kawn in hmang terihphurrit hmuahhmuah a zaang theh. Mawhphurh ruangahtuanvolak ih tuahmi cu pumpek hnatuan ah a cang. Mahle mah phatsanawknak nun cu a nuam kan ti. Dingfelthianghlimnak tleu in kan lam zin cu a kap ih thimnak cua tleu theh. Himi hi Khrih cu tleunak asi vekin amaitleunak ih tlanlennak a si.” Ellen G. White, Faith and Works,pp. 38, 39.

RELTLANGDING:1. Pumpek aw pumhlumnak nei in Jesu thawn nan

tlanlen can kha na cing maw? Ziangruangahpempekawnak na neih ngelcel timi thuhla zirlaizirnak hmunah sim aw.

2. Mathai 11:25-27 ih Jesui thlacamnak zir rero aw lazangfahnak kan ngahnak kha reltlang uh. Pathianin mifim le bengvar pawl hnen ihsin a rundamnak

khawkhan ziangruangah a thuh ih nauhak ziangtheilohnenah a phuan?

3. Kan kiangkap ih sualnak hnuaiah rethei zonzaituartupawl in an thilrit Jesui hnenah thum in colhdamhnangamnak ngah dingih pan dingah ziangtin so kanbawm thei ding.

4. “Nunnem le tangdornak thinlung nei” timi kha ruatrero aw. Hmantlaklo le santlailo ih um pawl hi apoinak a um lo tinak a si maw? Ziangkimah mah lemah khal rinsan thei lo ih rinhmainak nei awtu.Mithalo ka si ti aw ih ziangkimah rinhmai awnakthawn a buai ding kan si maw? Jesui a sim mi“nunnem le tangdor” nak thuhla theithei dingahcross cu ziangvek so a si, Cross in ziangso a langter?Khami cross hnen lawng in ziangruangah sonunnemnak le tangdornak ngaingai nunziaza ih neihtheinak a si?

Page 34: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

67 68

ZIRLAI 6 July 31- August 6

INNSANG PEHZOMNAKAH COLHDAMNAKFinding Rest in Family Ties

SABAT TLAILAM July 31

TUZARHSIARDING: Semtirnak 34; Hebru 11: 17-23;Danpeksalnak 4:29; 1 Johan 3: 1, 2;Semtirnak 39; Efesa 6:1-13.

BIBLE CANGKEN: “Curuangah, duhdawt mi tla, hi thu pawlhi hlanih nan rak theih zo ruangah,fimkhur uh, cutilocun nannih khalmisualral pawlih palhnak ah hruaihlo ihum in, nan dinhngehnak ihsin nan tlupang ding. Cuhnakin kan Bawipa le inRundamtu Jesu Khrih ih zangfahnak ahrak thang sawn uh. Atu le kumkhua inamai hnenah sunlawinak um hram seh.Amen. (2 Peter 3:17, 18, NKJV).

Joshep cu amit ih hmuhtheitawk a thlir ih, a u lepawl cu a hmu hai. A ngai zetmi a u le a hmuh ni a si. A kutzap phah in anmah cu a ko rero ih tihnung zet mithmaithawn a um mi a u le hnenlam cu a pan.Asinan lungawinak thawn an rak lawm lo. Amai suahpi a u le rori a si konan amah cu thah an duh. Culai ah Reuben um sehla, anihcun a ro mi tikhur sungah nunrawng zetih thlak lo dingaha thunun thei ko ding. A hnu ah Judah cun ruahnak thazeta suahpi ih tikhur sung ihsin suah in sumdawngpawlhnenah tangka thawn zuar dingah thutluknak an tuah.

Daan lo ih innsang khawsaknak kan hmuhtheimia si.

Kan nunah innsang hrang a si lo mi ruahnak neiih duhhrilnak tuah can a um. Mi famkim ka um lo ihinnsang nun khalah a famkim lo. Innsang pehzomnakkhalah famkimnak ngaingai a um lo. Mi hrekkhat cu nule pa, u le nau pawl ih lawmhlawh mi kan um ih Pathianduhdawtnak langter innsang kan um. Asinan innsangahthleidannak a um mi in innsangpehzomnak buainak lethinnatnak a thlen. Cule thinbang ih thinnatnak, lelungrethei ih um nak thilrit cu pakhat le pakhat parah kanthlen ter.

Kan khawsaknak hmunah Pathian ih hnangamnakle daihnak ziangtin so kan ngah thei ding? Tuzarh ahcunJoshep le a innsangih pehzomnak a siat mi ah Pathian ina remthatnak thu kan zir ding.

THAWHSALNI August 1INN AH HNAIHNOKBUAINAK (Dysfunction at Home)

Innsang hnaihnokbuainak thuhla Joshep in a thei.Cumi cu pi le pu Abraham le Sarah san ihsin a thok zo.Sarah i ka cing ti a theih veten a pasal Abraham cu a salnuHagar thawnittlang dingah a fial.Cule Hagar cu lawnglo ina um ih hngal le puarthau in a um. Cuih thil cu atawpkhawktiangin a thang vivo ih, an innsangah Ishmaelle Isak rualrem lonak a suak. Isak in Esau a duhdawtdeuh,Jakop cun a pai ngaihsak mi le duhdawt mi si thei dingaha zuam rero. Cuih hnuah Jakop cu unau te pahnih nupi ihthit dingah bum in a um ih a nupi le khal nau kengihcithlahnak le phuntungtu si dingah an zuam awk rero.Curuangah an salnu veve tiangih Jakop ih fa an hrinsak.

Page 35: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

69 70

Semtirnak 34 ih thilthleng hmuahhmuah cu azaten zingzoi sal aw. Himi thilthleng ruangah an innsangle nauhak Joshep par tiangah an pehtlaihawknakthinlungput ziangvekin so a hnamhnoih?

An nu le pawl an engtai awknak cu an faate partiang thleng. Nauhakpawl an hung pitling ih iksiknakthinlung le rem awklonak an nei. Joshep ih a u le pawl cuan hung pitling ngaingia tikah Shechem khua ih mipahmuahhmuah cimit in an that theh. An upabik Reubencun pitling a hun si ih uktu sinak thuneih a duh ih a paitar hnu ah Bilhah a sualpi ih a pai ihkhun a bal ter. Bilhahcu Joshep hringtu Rachel ih sal nu a si (Semtirnak 35:22).Cuitlunah Joshep ih u Judah cun a mo kha nuhmei a canter. A hnu ah a mo cun Judah hnenah hlawhhlangah atuah awkih fapa phir an nei (Semtirnak 38).

Jakop in a fapa Joshep cu midanghnak in aduhdawat hleice ih kor tialmawi man khung mi a tuahsakruangah an insangah buainak ram meikang vekin a alhter sinsin (Semtirnak 37:3). Khai sanlai ihsin an innsangcu a buai nasa zo. Thlahtu pupapawl san ihsin innsangahhngalle puarthau in an um.

Innsang borhhlawh le engtai awzetmi cithlahtuAbraham, Isak, Jakop, pawl cu ziangruangah so Hebru11:17-22 sungah zumnak ih pasal tha tiah an ti?

Zumnak lamah Pathian ih pasalthapawl khal anmaihmakhau cio ahcun tlaksamnak an nei ih Pathian ih beiseivekin an um thei lo. Hi pawl hi Hebru 11 sungah zumnakih pasaltha an si ih an innsang ih pehzomawknak a buaizetmi le borhhlawh zetih an umnak cu hmuhsak an si lo.

Zumnak, duhdawtnak, Pathian rinsannak ih kekarharsatnak cu an tonnun rori ih zirsuaktu an si. Asinannitinten innsang buainak thawn hmaisan awtu an si.

Ziangvekih abuaizetmi innsang cithlah so na si?Pathian hnenah ziangvekin so pumpeknak na nei theiding? Hmailam hrangah khami buainak cu Bawipaituahdan in ziangvekin so a thiatbal?

TLAWNGKAI NIKHAT August 2HRUAINAK THAR HRILNAK (Choosing a New Direction)

Joshep in innsang hruai awk dan buainak a tonruangah riahsia le vansang inan zuarnak dinghmun Izippan in a feh. A fehnak lamzin cu ralmuannak hmun a si loih mitthli thawn a pahtlang rero.

Joshep cu amah leitu sahngawngsau (Titkalauk)thawn sumdawng khualtlawngih tawivaktu pawl thawnsaklampan in a feh ih Canaan ramri lamah an feh.Nauhakpa cun apai inn hmun beibei in fingle tlang tampikarlak ramhlapi ihsin a thlir rero. Riahsia vansang lelungleng khawhar in duhdawttu apai tuardingmi ruatinthinna in a tap rero. Hlan ih a rak fehnak hmun Dothan cuan thleng salih a u le in an parah huatnak thinlung leaparih an thinheng mithmai cu a mitthlamah a hung lang.Aparah zawnruahnak umlo in a u le ih an tong mi thinkheizet awka pawl cu a hnathlam ah a hun thei. Cule a hmailamih thilthleng dingmi cu thinna le khur in a ruat rero. Duatzetmi nauhniang le lawmhlawh rero mi fapa ihsin bawmtuneilo beidong in sal dinhmun a thleng ih a nun khupthalletrori ih thleng aw. A vapannak hmun khuatluangah ziang acang ding? Hi thuhlapawl ruat in thinnatnak le riahsiatnakcu a thinlungah a suup aw thei lo. . . . .

Page 36: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

71 72

“A pa ih bialmi Pathian thu a vun ruat sal ih, a sentetlai ihsin Pathian cu ka duhdawt dingih ka tihzah ding tiahruahnak a neihmi kha a ruat. Cule Jakop in a tonramthinpannak ruangah a nu le pa inn suahsan in hramlakaha relhnak hmunah langnak a hmunnak thuanthu a ngaitheunak a pai thlamte kha a vun ruat. . . . . A sunglawi mizirlai thatho zetih zirnak hmunnuam cu a mitthlamahfiangzetin atu ah a hmu. Joshep cun apai biak mi Pathiancu amai biak mi Pathian ah a pom, Bawpa Pathian hnenahcun a pumpek aw pumhlum. Sal a cannak hmun ah a paIsrael kilvengtu Pathian cu amah kilvengtu si dingah thlaa cam.” Ellen G. White, Patriarchs an Prophets, pp. 213, 214.

Miphun hrekkhat cu an nunphung le fehpi dan cubulpak nun a thunun thei zetmi a si. Nunphung dangpawlcu bulpak ih tuahdan le fehpi dan lam hoi in an miphunparah thununnak a um. Himi pahnih karlak cu Biblesungah zohthim dingah pek mi kan si. Himi hi bulpak inPathian hnenah pumpek ih tanlak dingah kawhnak a si.Curuangah Joshep cu Pathian thlun dingin thubotcatnaka tuah ih Pathian thawn pehzomawknak a neih tikah ahmailam ih thilthleng dingmi pawl cu Pathian kutah a retih thindai hnangam in a um.

Bulpak ih pumpek awknak thuhla ah a tangih Biblecangpawl in ziangso in zirh? (Danpelsalnak 4:29; Joshua24:15; 1 Sansiarnak 16:11; Saam 14:2; Thufim 8:10;Isaiah 55:6).

Hnangamnak ngah dingah bulpak in Pathianthlundingah thuthencatnak kan neih a tul. Kan pupa pawlcu thlarau lamah zohthimtlak zet an si khalah khamithlarau nunram zohthimtlaknak cu cithlah hnenah peksintheimi a si lo. Kan thneih dingmi cu Pathian in fa lawng anei ih tu a nei lo.

Pathian hnenah pekawknak dingah ziangtik cankhalah mai thuthencatnak hi a thupibiknakziangruangah so a si? Khami tuah lo awla ziang a cangding?

TLAWNGKAI NIHNIH August 3MAI MANNEIHNAK NGAINGAI THEIHNAK (Finding True Self-Worth)

Anmah cunJoshep in luatnak ding le a pai innthlensal ding ruahsannak neilo dingah zamrangten Izipramah an kuat. Cule Joshep cu bawi upa innsang hnenahan zuar sal. Semtirnak 39:1 ih in sim mi cu Ishmaelmiphnunpawl hnen ihsin Izip ram siangpahrang Faraw ihralbawi Potifar in alei (NKJV). Nauhakpa cu theihdah lo mitong le nunphung lakah hmakhat teah a thleng.

Mai man neihnak le thathnemnak thanso dingahin bawmtu cukan innsang, sungkhat naipawl le rualpipawlhi an poimawh bik.Joshep cu tarpa ih a duhdawt bik mi anupi ih fatir a si ih a hleice ih duhdawt mi tiah kan ti theiding (Semtirnak 29: 18). Curuangah a pa in a duhdawthleice ih amah lawng hi kor tial mawi hruhtu asi(Semtirnak 37:3, 4).

Amah cu atu-ah ziangso a cang? Sal a si, mi pakhatin a lei zo ih a duh cun a zuar sal thei. Zohhman hmakhatteah a dinhmun a thleng theh. Pei le za bang in a nunkhupthal a let rori.

Joshep ih zir mi zirlai cu kan zatei’ kan zir ding mia si. Kan ruahbanlo mi thiamnak duhnungzet neitu a sinaka thei aw. Midang in kan man neihnak in sim mi ah kanthumawk ahcun ol har zate pomtheh mi kan si ding ihtihnung zetmi harsatnak ton theinak a si. Kan sinak lekan dinhmunah mi ih in uar ding a tul lo. Cumi hnakin a

Page 37: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

73 74

tu rori ih kan dinhmun ih kan umdan zohlo le in theihsaklo in kan parah Pathian ih in ruahdan le in hmuhdantheithiam in mai manneihnak kan theihthiam a tul .

Pathian in bulpakah ziangvekin so in hmu?(Isaiah43:1; Malakhi 3:17; Johan 1:2; Johan 15:15; Rom 8:14; 1Johan 3:1, 2).

Kan zaten Pathian in a zangfahnak ih zohhliahthehmi kan si. Amah in kan ruah ban lo tiangin kanmawinak, hmantheih mi thiamnak thazet nei kan sinakin hmu. Kan hrang thi ding ih khaukhih a si mi pa in cothangah thei dingah in sersiam. Sual cithlah kan sinak lesualnak ihsin tlennak man a khun zia kan thei ding. Crossin Pathian hrangah mannei zet le mi sunglawi kan si naka langter. Cui thil cu tuisun tiangah ruat lo le ngaihsak loin kan um cio. Pathian duhdawtnak in sual thuneihnaksung ihsin lawng silo in kum khua thih hloralnak hell sungtiang inhawl ih inrun suak.

Jesu Khrih ruangah Pathian duhdawatnak cuziangtin so kan rul thei ding?

Kan sinak vekih in duhdawt theinak dingah lesoiselnak umlo ih in pom theinak dingah nun in sim theu.Himi hi ziangruangah mah le mah bumawknak a si thei?Kan thupitnak le man neihnakngaingai cu in theihtertumidang hnen ihsin a ra timi hi ziangruangah a poimawh?

TLAWNGKAI NITHUM August 4PATHIAN TUAHDANIH PEHZOMAWKNAK (Doing Relationships God’sWay)

Izipt ah Joshep ih nunhman hramthoknak thuanthucu a netnak ahcun a tha lamah a letthal. Joshep cunPathian a rinsan zetih, Pathian in thlawsuah a pek, potifarinn ih a um laiah a ruahban lo tiangih cawisan a si.

Joshep ih nunah Pathian ih thlawsuah ziangvekinso a lang? Joshep in minung pakhat le pakhat karlakpehzomawknak ziangvekpawl so a tuah? Semtirnak 39:1-6.

Joshep cu potifar, le innsung le lenglamhnatuanpipawl thawn can reipi an pehtlaihawknak a thatukruangah buainak a suahter. Inn ah lungawitawklo mipakhat a um.

Joshep in pehzomawknak ih buainak ziangso atong? Khami ah duhhrilnak ziangvek so a tuah?(Semtirnak 39: 7-10).

Joshep cu potifar nupi thawn buainak an nei.Kannih cu phundang in kan mersak men thei: potirfar ihnupi cu a buai ih vervek zetin a buainak cu a cingfel. Khamithilah Joshep hman a tum. Joshep cu hmeltha le mipiangtimi a si (Semtirnak 39:6, NKJV). Minung ih ziaza cu Biblein a simtellem lo. Ziangahtile milai cun lenglam ih a langmi thil a zoh ih Pathian cun milai zohdan in a zoh lo. Pathiancu thinlung zohtu a si (1 Samuel 16:7, NKJV). Himi Joshepih thuhla ah hmeltha mipiang a sinak hnakin a langlo minun thianghlimnak le Pathian danhrampi ah rinum te iha umnak in thathnemnak tampi a nei.

Nunau thalo ih tumtah mi ah Joshep cun zianghmana tuahsaklo, cuitlunah pehzomawknakah Bible tuahdanhmuahhmuah hmangin potifar nupi hnenah a tuah. Asualnak thaman tuartui’ hrang khalah Bible ihPehzomawknak tuahdan cu sanman lo ti a um lo.

Himi tukforhnak hi voikhat thilthleng lawng a sitiah Bible in a langter. Potifar nupi cunt u le tu a lem rerotiah a ti (Semtirnak 39:10). Joshep cun a thinlung ruahnakih thutluknak a tuahmi kha a sim fiang (Semtirnak 39:8,9) asinan thathnemnak a um lo.

Page 38: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

75 76

Joshep in a dang duhhrilnak ih pumpelh thei dingasilo ti a thei. Khami taksa hiarnak le duhdawtnak ziamraltheimi ih lemnak hnakin Pathian tihzah upat a hrilsawn.Joshep cu Pathian mit in i hmu timi theihnak nun ahmang. Himi theihthiamnak ih tukforhnak dodalnak ahthathnemnak a nei.

Bible ih pehzomnak hmang tum lo tu hnenah Bibleih pehzomnak tuahdan hman na tum dah maw?Ziangvekin so thilthleng mi a um? Mathai 5:43-48 siaraw. Himi vekih nun hmannak ziangahso a poimawh zet?

TLAWNGKAI NILI August 5DOAWKNAK ROPI, COLHLAWKNAK LE BULPAK NUNRAM

(The Great Countroversy, Up Close and Personal)

Semtirnak 39:11-20 sung kan siar ih kan theih micu Joshep in amai tuahduhnak thinlung ih thuthen catnaka tuah mi ruangah a si tiah a ti. Joshep cu potifar ih neihmia siatsuah timi thuhla thawn el ding um lo in thawngthlaka si. Potifar in a nupi ih thutuah mi cu a zum lo nan mualphoa tih ih thu a botcat ngam lo. Bible in (Semtirnak 39:21) iha sim vekin tihphannak hmun khalah “Bawipa in a um pi”.Leitlun hi nun khawsaknak ah a him lo. Thatnak khalinlawm a hlawh ringring thei lo. Thatlonak khal mawhter loin a luat thotho. Asinan Joshep in thawng ih a um khalaha hnangamnak, lungawiza thu cu Pathian a hnenah a umruangah a si. Thawnginn sungah diklo zetin an tuah khalaha thinlung in Pathian a ko ringringih a thlahthlam dah lo.

Joshep in thawnginn sungah ziangso a tuah? Akiangkap minungpawl ziangtinso a pawlkom? (Semtirnak39: 21-40; 22, sung siar aw).

Joshep in thawnginn sungah dik le hman ten lawzetin hna a tuan ih daithlang in a um lo. Amah curuahsannak a nei ruangah a hnatuanpi pawl bawm ihpehzomnak thazet zohthimtlak in a tuah. Joshep cumidangih soisel theinak dingah mi hnenah bawmnak a dildah lo. Siangpahrang khuathai kengtu in a mang ruangahthinlung buai ih a um lai ah a hnenah kalo bawmthei mi aum maw tiah a ti.

Efesa 6:1-13 sungah Paul in pehzomawknakthuhla a langter mi ih hmuhdan ziangvek so a si?

Sankhat hnu sankhat ah Pathian le Setandoawknak ropi ah pehzomawknak zohthim dingah kanlangter dan cu a fate tuk. Himi ruangah pehzomnak thakan nei thei ngaingai lo. Pehzomnak timi hmuahhmuah athabik ih thanso ter ding a si. Kan nun ah Pathian duhnakthlun in amah thawn naihniam zetih pehzom awknak kanneih mi kha Setan in siatsuah a tum ih a zuam rero.Himidoawknak ropi ah Pathian in kan mah rori ih do dingahkanmah lawng in tanta lo mi hi lungawi za ngaingai a si.Pathian in pehzomawknak tuah dan Bible sungah felten insim. Kan pehzomawknak catlo ih a that ringring theinakdingah kan hnenah fimnak le theihthiamnak pek dingahamah in thu in tiam (James 1:5). Kan pehzomawknak athat ih a hmun ringring theinak dingah Joshep hnenah aum vekin kan hnenah in umpi dingah thu in tiam.

Jame 1:5 sungah Pathian ih thu in tiam mi kharuat aw. Pehzomawknak neihnak hrangah fimnak dil inthlacam aw. Midang thawn pehzomawknak tuah dingahhmakhat teah Thiangthlarau ih lamsialsaknakziangvekin so nah mu thei?

Page 39: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

77 78

TLAWNGKAI NINGA August 6

RUAHBETDING: “Ellen White in Joshep le potifar nupi ihthubuai a ngan mi cu: Nihnuai leitlun ih um mihmuahhmuah sankhukdaih zohthim dingmi cu himi a si.. . Pathian cu bawmtul can teah ralphaw vekin a Thlarauin mi a bawm ringring. Tukforhnak thawn khirh zetin inkulhtheh hman sehla doneh thei dingah cahnak thazanghrampi a um. Joshep tlun ih thuneitu zinpeng zawh dingahamah hruai thei roritu ding in a ziaza siatsuah dingahnasazetin a do. Asinan a can teah khohzet le nasazetin ado. . . .

Khami can ah nasazet in harsatnak a tuar khalahJoshep in tihzah upattlak le hminthatnak a neih mi cuPathian kut ah a ret. Misual cun hminsia dingah thalo zetindo hman sehla sunlai tleu vekin a thatnak a lang theinakdingah, Pathian in a thupi zetmi can hrangahtimtuahnaknei dingin tihzah uptlak le hminthatnak a neih mi a kilhimsak. A dinhmun cawisan a sinak dingah Pathian inthawnginn a hmang. Nunzemawi a neih mi in amahtencotha a ngah ter. Joshep in ralphaw cu Pathian tihzahnaka si. Cuih a thinlungput in a bawipa parah rinumnak lediknak nun a neih ter. Pathian lamah midik Joshep cunlungawi hna thiamlo a bawipai rinsannak hlo dingah lehmuhsuam dingah dodalnak a tong. A bawipa in tihzahupattlak ngahnak thuhla a zir ve lo.” Ellen G. White, TheSprit of Prophecy, vol. 1, p. 132.

RELTLANGDING:

1. Kan pehzomnak ah ahmin men ih Adventist ih umle zalbahnak ih hmangtu nu le pa ruangih Adventistrak si ve pawl cun colhdamnak le hnangamnak ngah

dingah in bawm thei lo ding. A hminmen Adventistle Adventist ngaingai an danglamnak ziangpawl soa si?

2. Mipakhat cu kawhhran a runlut, amah cu zumlotuthawn innsang din mi a si. A pasal/nupi cu a duhdawtzet, asinan anun ih thlengdanglamnak a um mi cuahmai ah a langter duh lo. Na khawhhran ih memberthar cu Bible sirhsan in thurawn ziangso na pekding?

3. Rusia cangantu Leo Tolstoy in: “A nuam mi innsangcu ziangkimah an sun aw ih an bang aw theh, a nuamlo mi innsang cu an mai duhdan in an feh theh in anuam lo.” Inndang hmuahhmuah zokhal misual kansi theh ruangah dan lo ih khawsaknak in khelkhtkhat ihsin buainak a um theu. Dan lo ih khawsatupakhat in innsangah buainak a luhpi ihpehzomawknak a siat. Pathian ih zangfahnak zarahBible thu vekin pakhat le pakhat duhdawt aw in lesual ngaithiam aw in, phurrit phurhmi sawngawnaknun, bulpak nun ah ziangvekin so tuanvo kan nei?

4. Mitampi pawl cu an innsangah harsatnak le buainakhmakhat te ih a thlen khalah hnin theilo mi an um.Hivek can ah Bible sung ih Pathian tiamkam mi thukai hngetnak, zumnak kaihngetnak, ziangah so apoimawh? Cule daihnak can le ziangkim remrel zetihkan um lai canah siatnak a thleng dingmi canhrangah timtuahnak nei dingah ziangah so apoimawh?

Page 40: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

79 80

ZIRLAI 7 August 7-13

COLHDAMNAK, PEHZOMAWKNAK, LE DAMTERNAKRest, Relationships, and Healing

SABAT TLAILAM Aungust 7TUZARHSIARDING: Semtirnak 42:7-20; Mathai 25:41-46;

Semtirnak 42:21-24; Semtirnak 45:1-15;Luke 23: 34; Semtirnak 50:15-21.

BIBLE CANGKEN: “Asinan atu ah thinnain um hlah uh, cunhitawk ih in rak zuar ruangah nanmahle nanmah tlun khalah thinheng hlahuh. Ziangahtile nunnak zuah dingah,Pathian in nan hmaiah i rakthlah a si.”(Semtirnak 45:5, NKJV).

Mipa pakhat cu duhlo cingih in sualpi a si tiahnunau pakhat cun a puh. Amah cu palik pawl kaih terdingah fiangten a sim. “Johnny” timi cu nunau in misualhremtlak a si tiah thilthleng pawl cu zawnruahnak nei loin a phuang.

Cule amawh lo nak ah Johnny cu kum 14 sungthawngah a tla. Cui nunau “Joan” timiih thil tuah mi ihsina luat theinak ding ahcun DNA zohfiangnak lawng in a umthei.

Johnny cu thawnginn ihsin a suah hnu ah Joan ina va tong. Johnny in kum tampi misual vekih hremnaktuar tertu cu hmaisan in a tongih ziangvekin so a um ding?Joan cu Johnny rat ding hngak in inn khan sungah a um.Johnny cu a rasuak ih hmaisan in an mit an zohhliahawkih Joan cu poi ti in a mitthli a tla.

Cutikah Johnny cu a kun ih ka kut a run kai, kamit ah fiangten i zoh ih ka zum theilo zet mi, ‘ka lo ngaidam’tiah in ti. Hi pa hi ka hua zetih thi seh ti ka duh. Asinan kahnenah tui a sim mi cu thilsual tampi raktuahtu kei mahcu i ngai dam maw? Cui thil lawngin zangfahnak timi a umngaingai ti ka thei thok. Cui thil lawng in ka nun sual ihhliam mi a dam ter ih colhdam hnangamnak ngaingai kangah.

Tu zarh sung ahcun sual ngaihdamnak induhkhopnei lo le hnangamnak nei lo milai thinlung ahziangso a tuah thei timi kan zoh ding.

THAWHSAL NI August 8HLAN IH THIL TONSALNAK (Facing the Past)

Joshep hrangah thil ziangkim cu a tul can te ah adik zetin a feh rero. Faro ih mang a lehsak hnu ahcunthawng inn ihsin suahnak lawng silo in Izipt ram ihsiangpahrang aiawhtu lubikah an tuah (Semtirnak 41).Cule nupi a nei ih fapa pahnih a nei (Semtirnak 41:50-52).Izipt ram ih fangcang retnak inn tumpi hmuahhmuahfnagcang in a khat theh. Rak simsung mi mangtam cu athleng ngaingai. Curuangah nikhat cu Joshep ih unau pawlcun Izipt ram ah an feh.

Semtirnak 42: 7-20 sung ih Joshep le a unau pawlveikhat an tonawknak siar aw. Ziangah so fimkhurzet lehnok zetin a tuah? Veikhat an tonawknakah Joshep inziangso tuah a tum?

Joshep in amah tuah setu a unau pawl cu phat awciamco tullo in an parah thungrulh theinak thuneihnak anei. Cuvekih tuah hnakin Joshep cun an tanta mi innsangpawl zawn a ruat sawn. A pa a seherh tuk, ih amah cu a

Page 41: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

81 82

F-6

damlai maw? Pupa san khalah buainak tonglo innsang anum kem? Benjamin teh ziang a bang? Benjamin cu a paiduhdawt deuh mi a si ih Joshep dinhmun ah a ding.Curuangah a u le pawlih tihnung za iksiknak thinlung cuBenjamin parah teh a tla maw? Atu ah Joshep cun a innsangmipi pawlih an tontaihnak dinhmun a zohhliah dingah atu ah a tuah.

Kan pehzom awknak Bible dan hrampi vekihtuahnak hi in tuahsiattu zawithei kan tum ringring ding tiduhnak a si lo. Kan zaten Pathian mithmuhah kan sunglawitheh. Kan zatei hrangah Jesu in cross parah kan man inpek theh zo.

Ziangah so midang tuahmawh or zawnruatlonakJesu in a sim? Mathai 25:40-46 siar aw.

Jesui thisen ih leimi kan si theh ih, amai ta kansi. Mi pakhat tuahsiatnak hi Jesu neihmi thil siatsuahnaka si.

Duhlo cingih sex tuah pinak le thinlung or taksatuahsiatnak pawl cu kan innsang sungtel ih cangvainak asi thei lo. Himi thu cingfelnak dingah bulpak ih tuah ding asi lo ih, innsang mawhphurh a si. Tlangtlatu midangbawmnak um a tul. Nangmah lole na innsang sungtelpakhatkhat kha tuahsiatnak tong sisehla rinsan mi lethutlangthlak thiam mi bawmnak dilding a si.

TLAWNGKAI NIKHAT August 9REMCANNAK PEKNAK (Setting the Stage)

Joshep in a unau pawl a ngaidam theh. A ngaithiamcan kan thei thei lo. An ton awk hlan pi in a si thei. Iziptramah Joshep cu hlawhtling zetin a khawsa lo ihtheihhngilh theih mi cu a si lo. Pathian thawn

pehzomawknak a neih mi in a thinlung sungihthinhengnak le harsatnak a tuar mi hmuahhmuah a tiralter theh a bang.

An par ih a thleng mi harsat vansannak ihhumhimnak zirsuah mi pawl cuhremnak tuksumza tuartuih sual ngaithiamnak cu dam ternak le nunnak ngahsalnak a si tiah mi dang in an hmu suak. Sualngaithiamnak um lo sehla hremnak tuartu kan si ringringding. Sual ngaithiamnak timi cukan parah thilsual a tuahtuparah kan tuahmi thil a si.

Curuangah Joshep in a unau pawl a ngaithiam.Dothan ih tikhur sung ihsin an la suak ih anmah a fehsanhnu khalah an innsang pehzomawknak siat ding a uh lo.Thil ziangmaw a thleng danglam mi hmu dingah a ruat awringring.

Joshep in a thup te’n theihmi ziangso a nei?Semtirnak 42:21-24 siar aw. A u le ih thuhla zirsuah miziangso a nei?

Tong lettu hmangih biak awk an si ih, Joshep ih ule pawlin an tong mi a thei dingah an ruat lo. A u le ih ansual sirnak le phuan awknak cu Joshep in a thei. CuleJoshep an hlonhlo nak pawl cu an ruat, a luat ahcun an pahnen ih a phuansalnak ih luatnak a si fawn. Khami lai ihan ruah mi cu a mangman mi thlen thei lo nak le an pa ihfaduat nuam a cen dan pawl an duh lo. Ruahnak siavaneihnak ih harsatnak cu himi kum sung hmuahhmuahah an tuar in daihnak hnangamnak an nei lo. Pathian inphuba in lak sal ding timi tihnak in an khat in thilsual antuah mi ruangah thindaih hnangamnak an nei theilo.Joshep cun poi tinak an nei ti a theithiam ih an hrangaha tap.

Page 42: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

83 84

Joshep cu harsatnak cu kumtam a rei lai ding ti athei ruangah nan ei ding rawl lei ih nan ratsal tikahBenjamin nan rat pi ding tiah a phut (Semtirnak 42:20).Cui thil zakhamnak dingah Simeon cu a tem (Semtirnak42:24).

Benjamin himdam in a um ti a hmuh hnu ahBenjamin cu mithmai tha peknak le duhdawt hleice naklangter in an unauza hrangah puai a tuah sak (Semtirnak42:34). Cui thil cu hlan ih iksiknak thinlung an neih mian nei lai maw timi zohhliahnak ah a tuah. A unau pawl iniksiknak thinlungput le mitmeng a hmuh lo tikah Joshepcun an hrokhrol thei lai tiah a ruat. Ziangahtile khawpisung hmuahhmuah an bum zo (Semtirnak 34:13).Cuitlunah amai thuhla khalah an pa rori khal an bum(Semtirnak 37:31-34). Curuangah a poimawhzet mi ihhniksaknak dingah a ruat (Semtirnak 44).

Semtirnak 45:1-15 siar aw. Himi pawlin Joshep ina unau pawl parah ruahnak a neih mi le a ngaithiamnakthuhla ziangvekin so in sim? Himi thuanthu ihsin zirlaiziangso kan lak thei ding?

TLAWNGKAI NIHNIH August 10SUAL THLAHNAK LE THEIHHNGILHNAK? (Forgive and Forget?)

Kan parah lungkim lonak, in mawhthluknak, lelehrulhnak tuah duhtu hnenah sual thlahnak duhnakthinlungput a langternak a si. Innsang doctor MarilynArmour, timi cu natnak bawl thiamzet a si ih meisa innasazetih kang mi tuamhlawmnak ah hna a tuan ih anmahah ziang thilthleng so a um timi ruahnak an nei ih “sualngaithiamnak timi cu ngaithiam tlak a sinak ruangah silo in ngaithiamtul mi hnenah thinlung ih ngaithiam tumrori nak a si” tiah a ngan.

Sual ngaithiamnak timi cu ruang um lo ihngathiamnak a si. Ngaithiamnak timi cu in tuahsiattu inin tuahsiat rero seh ti duhnak a si lo. Sual ngaithiam timicu kan thin natnak Pathian hnenah phuhlam ding in kanretnak sawn a si. Cuti asilo ahcun mi in thin na beidong intuahsia sinsin ding.

Midang sual ngaithiamnak hi kan hrangahthathnemnak a um maw? Mathai 18: 21-35 ih thuhlathawn ruat aw.

Sual ngaithiamnak cu Khrih Jesu in ka sualnak ingaidam timi kan zirsuak ih kan theihthiam theinakdingah a si. Kan zaten misual kan si theh, midang parlawngah sualnak kan tuah lo Pathian par tinagah sualnakkan tuah.

Sualnak zaten Bawipa Pathian in Sersiamtudodalnak rori a si. Khami sualnak hmuahhmuah cu JesuKhrih zarah ngaithiam kan si theh. Ngaithiam timi cu kanphu ruangah silo in Pathian ih zangfahnak ruangah kansualnak in ngaithiam. Himi sual ngaithiam timi cu Pathianin kan sual in thlahsak mi kan theihnak tonnun ihsinBible thutak kan kai hnget ding mi a si. Curuangah midangsualnak kan ngaithiam thei. An phu ve rori ruangah sualngaithiam a si lo ih Pathian ih sual ngaithiam mi kan sinakruangah a si sawn. Kan tulsam mi sual ngaithiam nak cumidang khalin an tul ve.Veiziat so sual ngaithiam tlak kansi dah?

Joshep ih innsang remawk salnak a tuah sal ti kanhmu. A hlan ih thilthleng hmuahhmuah thlengsal lo dingahharsatnak neilo ten a tuah.

Innsang pakhat le pakhat parah huatawknak ihthungrulhawknak buainak a um tikah remawk sal a harzet. Asinan Joshep cu thungrulhnak a tuah ve lo. Aliam

Page 43: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

85 86

zomi thilpawl cu tanta in duhdawtnak le ngaithiam awknakthawn hmai kan nor ding. Joshep cun hlan ih a riatsiatnakcing nawn lo in thinlungput phundangzet a nei ih himithuanthu cu lamdang zetin thunetnak a tuah.

“An thatlonak ngaithiam a si mi le an sualnakthlahsak a si mi pawl cu mi lungawi an si. Bawipa in mawha puh lo mi cu mi lungawi an si” (Rom 4:7, 8, NKJV). Jesuisung ihsin pek kan simi thuhla Paul in zaingso a sim.Himi thutiamkam ropi zet in kanmah in siatsuahtu kankomnak ah thathnemnak ziangvekin so a um?

TLAWNGKAI NITHUM August 11TUAHSUAKNAK (Making It Practical)

Sual ngaithiamnak timi ahcun keimah cu nattermi ka raksi. Ngaithiam timi hi a ol ai lo. Kan parah sualnakan tuahmi pawl cu kan mai sungah hloter hnakin anmahrak tuahsiat ve kan tum theu. Khrihfa a silo hrang ahcunPathian ih cawhkuan peknak hnak in an thinhengnak hia hmaisa theu. Saam cabu sungah himi thil umdan kanhmu theu. Hremnak le tuahsiatnak ka tuar tikah zalenzetin Pathian hnenah ka sim thei ti ka thei.

Joshep ih thuanthu ah a unau pawl a hmuhsal tikaha tap ti kan hmu hlan ih a rak tuar mi hmuahhmuah cu ahlo ter.

Luka 23:34 siar aw. Sualthlahnak tuahdan Jesuin cross par ihsin ziangso in sim?

Jesu in kanmai sual ngaithiam dilnak hngak in aum lo. Cuvekin mi ih sual ngaihthiam dilnak hngak inkan um ding a si lo. An sual kan ngaihthiamnak in pomsakle pomsak lo ruat loin kan ngaithiam ding.

Luka 6:28 le Mathai 5:44 sungah in tuahsiattuparah ziangvekih um dingah so in zirh?

Sualthlahnak timi cu ruahnak men a si lo ihduhdawtnak a langmi duhhrilnak ihsin a hram a thok. Himiduhhrilnak kan tuahmi cu kan thinlung zaten a pom thehthei lo men ding. Himi duhhrilnak cu kanmah lawngih tuahthei mi a si lo ti Pathian in a thei. Asinan Marka 10:27sungah “Pathain thawn cun tuahthei lo mi a um lo”. Intuahsiattu pawl hrangah thlacam dingah ziangah so in sim.Sual thlah ti mi cu a ol ai theu lo. Kan nun cu selinglet inin tuah siat theh zo, atu khalah mibang lo in kan um lai.Kan thinnatnak le kan tuarnak cu kan ruahnak sung ihsinkan hlo ter ahcun kan dam ding. A cang theilo mi a bangnan ziangkim in a cangthei theh.

Pathian ih in ngaithiamnak cu zohthimtlak in crossparah a langter zo. Bawipa in khamikha kan hrangah atuah a si ahcun, tampi ih tuah thei khal a si ti a thei.Amah cu na hnong lo ahcun amai tuah vekin sual thlahnakcu kan thuah thei rori ding.

Amai ruangah silo in nangmai hrang ah sualngaithiam tul mi zoso na nei?

TLAWNGKAI NILI August 12SUAL NGAITHIAM HNU IH HNANGAMNAK (Finding Rest AfterForgiveness)

A netnakah Joshep ih sungza pawl cu Izipt anthleng. An sungza ah thu thalo thuhmi a um nawn lo. Aunau pawl ih an zuar mi Joshep cu an pai hnen ahcun athi tiah an ti. Cui a thimi Joshep cu atu ah Izipt ramsiangpahrang sangtu a si.

Sungza pehzomawknak remrelzet le fimkhurzetinfehpi atheih ringring lo. Cui thil cu an ngaithiam aw theilo ti duhnak a si lo. In rak tuahsetu thawn komngaih zetinkan pawlkom thei lo ko ding kan ka in ka lo ngaithiam

Page 44: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

87 88

timi sim kan duhlo men thei. In tuahsiatnak ruangah besezetin kan tuar rero men thei. Kan tuarnak cu a reh hrih loding, cucingin dam theinak lamzin kan zawh thei.

Semtirnak 50:15-21 siar aw. Joshep ih unau pawlin thinphannak ziangso an nei? Ziangruangah cuthinphannak an nei? Anmah le anmah himi thinphannakthuhla in ziangso a sim?

Jakop a thih tikah Joshep ih unau pawl cu Iziptramah kum hleisarih an rak um zo. Joshep in phuhlamnaka tuah pang ding ti thinphannak an nei. Joshep ininsiatsuah thei tiah an ruat. Cutikah an pa thihhnu ahJoshep in a ngaithiam thehnak thu a theihter sal. Himisual ngaithiamnak theihter salnak hi Joshep hrangah athat vekin a unau pawl hrang khalah a tha.

Kan tuarnak a bese deuhdeuh an sual kan ngaidamsinsin ding tinak a si maw. Kan thinlung sungah antuahsual mi a rungluh tikah ngaithiamnak nei thei dingahPathian hnenah feh in thlacamnak kan tuah lohli a tul.

Semtirnak 50:20 siar aw. Joshep in a parahsiatnak thlentertu a unau pawl sualnak ngaithiamduhnak a nei timi hrilfiahnak dingah himi Bible cang inziangvekin so in bawm?

Joshep in leitlun ih siatnak a thlengmi ah minunnak humhimtu dingah le bawmtu dingah ka nun hiPathian in a hmang timi zumnak hngetkhoh a nei. Pathianin a unau pawlih thatlonak khawkhan mi parah thu a neihruangah khami thil cu miphun ropi sinakthukamthlengfamkim tertu si dingah a bawmtu tha ah a cang.

Joshep ih thuanthu cu lungawi za in a cemnet.Thuanthu ih a netnak ah riahsiatza in a um tikahziangvekin so kan cingfel ding? Sualnak a silo ledoawknak ropi ih cemnetnak cu lungawiza thawn ziangtin

so a cemnet thei ding? Himi beiseinak in ziangvekin soin bawm thei ding?

TLAWNGKAI NINGA August 13RUAHBETDING: “Joshep cu a unau pawlin Pathian beloramah an zuar. Jesu khal amai tirhthlah sungtel in a ralpawl hnenah a zuar.Joshep cu a thinlungput le a ziazathatnak ruangah dik lo zetih puhnak in thawngthlaknaka tong. Khrih khal a dingfel thianghlimnak ruangahhnongnak le hmuhsuamnak a tuar. Sual cu mah le mahphatsan awknak nun in mawh a puh. Palhnak tuah lo nakin a dik lo ih puhtu pawl cu mawh a puh. Dik lo zetihhremnak tangah Joshep cu thinsau zetin a tuar. Joshepcu mibanglo a unau pawl cu a ngaithiam ih an hnenah athatnak a lang ter. Cui a nun cu Rutu Bawi in misualpawlih hremnak le tuahsiatnak cu thinsau le phunzai loin a tuarnak langtertu a si. Jesu ih sualnak ngaithiamnaka tuah mi cu amah thattu pawl lawng silo in amah hnenaha pantu le sual sir ih sualphuan awknak a tuahtu sualngaithiamnak a hawltu hmuahhmuah hrang khallah asi. Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, pp.239, 240.

“Thiamcoter theilo mi le ngaithiam theilo miruahnak a um lo. Zokhal mi parah zawnruahnak a nei loahcun Pathian ih zangfahnak le ngaithiamnak cotha angah lo ding.Pathian ih sual ngaithiamnak cun sualnaktuahtu thinlung cu a ropi zet mi Pathian ih duhdawtnaklam ah a hruai. Pathian ih zangfahnak tiva cu mi sualnun ah a luanglut. Cui misual hnen ih Pathianduhdawtnak cu mi dang hnenah a luangliam. Khrih in asunglawi mi amai nunnak ih a langter mi thnnemnak lengilneihnak cu midang hnenah a langter sintu hnen ihsinhmuh thei a si.” Ellen G. White, Christ’s Object lessons,p. 251.

Page 45: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

89 90

RELTLANGDING:

1. Mi pakhat in a rak sim mi cu, “ngaithiamnak nei lonak cu midang thi haiseh tiah beiseinak nei ih turin vek a si” tiah a ti. Himi ca ih a ti duh mi ziangso asi?

2. Joshep in thiamzet le fimkhurzet in amai sinak aphuan hmaisa nakih a tumtah ziangso a si? Himi hiamai hrang le a unau pawl hrangah thathnemnakziangso a um?

3. Joshep ih mawhphurh cu a unau pawl thuhla ihkhawkhan lairelnak a si. (Semtirnak 44:1-12). Sualngaithiamnak cu a congahtu hrangah ziangtluk inso a thahnem?

4. “Pathian sunlawinak tumtah ih Pathianlamtangnak,anmah ten duhhrilnak an tuah mi tlukinPathian ina fa le pawl lam a hruai dah lo. A hramthokihsin a nettiang an zoh ahcun an hmu thei ding “Ellen G. White, The Desire of Ages, pp. 224, 225. Himithuhla hi nangmai nun khawsaknak dingah ruat thaaw. Kan hnatuan nak ah harsatnak le buainak kanton mi hmuahhmuah ah himi bawmnak thawngin kantuansuak thei timi theihthiamnak ziangtluk in sona nei?

ZIRLAI 8 August 14-20

ZALENZETIH CAWL DINGAHFree to Rest

SABSAT TLAILAM August 14

TUZARHSIARDING: Marka 2:1-12; 1 Siangpahrang 18; 1Siangpahrang 19:1-8; Mathai 5:1-3;Isaiah 53:4-6; 2 Siangpahrang 2:11.

BIBLE CANGKEN: “Bawipa cu ka tleunak le ka runsuahnaka si; Zozo ka tih ding? Bawipa cu kahumhimnak a si; Zoso ka tih ding?”(Saam 27:1, NKJV).

Leitlun ah Jesu hna a tuan lai ah mina tampi pawlinamah cu an pan. A cancan ahcun a rak thi zo khal an um.An tuarnak le an natnak ihsin colhdamnak an ngah theinakdingah mipi pawlin Jesui hnen an pan. An duhmi ngahlozohman an um lo.

A cancan ahcun a thusim mi ih damsuak khal anum. Mi damlo cu a kut khal in a tham, mangbangza indamnak an ngah. Mi hrekkhat cu an damnak hmun panin an mahten a feh ter. Jesui damter mi pawl cu nunau,mipa, nauhak, Judah miphun le zentail miphun, milian lezonzai, santlailo tawntai pawl khal an si. Amah hnenthlengtheilo mitcaw le miphar pawl khal in damnak anngah. A thi zomi khal in damnak an ngah.

Tuzarh sung ahcun a danglam zet mi damternakpahnih kan zohthim ding. A natnak landan cu mihmuahhmuah ih hmuh thei mi a si ih amah cun Jesu

Page 46: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

91 92

hnen amah ten a pan thei lo. A natnak ziang a si titheihtheilo mi khal an um. A sinan damnak duh ih Pathianpantu hmuahhmuah in damnak an ngah.

Kan thu lu ih colhdamnak kha natnak le tuarnaklak ihsin kan zingzoi ding. Khrihfa nunram ah a langmikan zatei harsatnak kan ton mi kha thupibik in kan ruatding. Dam dingah thla kan cam sak theu ih damnak ngahlotikah ziang a cang so?

Cuti a si cun ziangtin so colhdamnak kan ngah theiding?

THAWHSAL NI August 15COLHNAK IN DAMTERNAK (Healing Rest)

Kan nat tikah ziangtik can khalah colhnak kan tul.Kan taksa ih nathrik do theinak le thazang tharthawh saltheinak dingah colhdamnak kan tul.

Kan khawruahnak kan colhter theu ding. A cancanah khami kha nunnak tiang siatsuah theitu a silo nantaksa dai theh ih umnak le thluak thahri natnak ihluruhseh natnak a um thei. Kan tuah rero mi ruat lo inkan colhsan thei lo hmanah kan it ding ih ruat rero lo dingahkan zuam ding.

A cancan ah natnak zohhliahnak ih a phi ziangso asi pei tiah kan thin a bang ih kan nunnakah kan thin aphang, itthat thei lo in kan um. Ziangruangah a si tiahdonhar in kan um. Dam lo tawntai in kan um si lo sawm?Sii thawn kumkul lai kan tuamhlawm awk ko lo maw? Aliam zomi kum reilo ahcun kan thau ih duhnung zetin kanrak um lo sawm? Mi pakhat in a thuptei’ raktuahta misualnak ruangah Pathian dantatnak a si maw?

Marka 2:1-4 siar aw. Thil cang mi ziangso a um?

A zengmi pa ih thuanthu ah, theihthei mai dingthuhla a um. Desire of Ages cabu sungah amah pa ihthuanthu kan hmu. A zengmi pa in ningzakza thil tampi arak tuah. Cui a tuah mi thaman in zengnatnak a thlen,thlarau cencilh sungkhum nunnei tu hnenah a thlengihkhami thilthleng a si ti a hmu. Khami natnak cu amah tena tuahmi ruangah a ngah mi a si ih damter theih ding a silo.

Khavek thil umdan vek rori a um thei. Mi pakhat ihthiltuah mi ah thinnuam lo in kan um ringring theu.Tuksuumza ih thiltuah zomi parah midang ihthungrulhnak a si thei. Eksiden ton mi ruangah siatsuahaw theh in kan um khal a si thei. Khami thilthleng khadamter sal theih a si lo dam sung siatsuah nak a si.

A hramthok ah Pathian in natnak, retheihzonzainak tuar dingah khaukhih mi kan si lo. Himileilungpi ah sual a luh ruangah natnak a um. CuruangahPathian in harhdamnak thiltuah danding in pek. Atu ahharhdam mi nun le thinlung zangkhai ih nun hmang theikan si. Natnak in can reipi a siatsuah zomi leilungpi ahkan khawsa ih hrahdam nun nei dingah amahkhannak aum lo. Asinan a poilo harhdamnak dan thlundingmi cufimkhur le taima zetin kan thlun a tul.

Kan harhdam ah siseh kan nat ah siseh Pathian inhnangam le thindai ih um thei dingah colhdamnak in pethei timi thuthangtha a um. Leitlun sual cithlah ih khawsami kan si ih kanmah tei tuahmawh awk maw midang ih intuahmawh ruangah damlo tawntai ih kan umnakah apoinak a um lo. Khami dinhmun ihsin Pathian in thindaihnangam theinak colhdamnak in pek dan a thiam.

Page 47: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

93 94

Mi pakhat a nat tikah na tuahsual mi ruangah nanaa a si tiah kan ti lo ding. A damlonak ih a san a thei,damnak a ngah sal theinak dingah tan kan lakpitnakziangruangah a poimawh?

TLAWNGKAI NIKHAT August 16TUAMHLAWMNAK HRAMPI (Root Treatment)

Mizengpa cu Jesui hmaiah an vun thum cule Jesucu theplo in an zoh. Fiangtei theih mi misual cu a damterpei maw? A natnak san sim in a mawhsiat kem?

Ziangvekin so Jesu in mizengpa a dam ter? Jesuin a hrangah ziangso a tuah hmasabik? Mark 2:5-12 siaraw.

Natnak a lang kan theih khal le kan ngaihsak lo iha um thei ve ko kan ti men theu. Natnak a lanternak sancu tuamhlawm ih damternak dingah a si. Jesu in natnakharsatnak a thei. Natnak le retheih tuarnak ih a hrampi atheih ih damter hmaisa a duh.

Mizengpa ih thuhla ah amai natnak cu fiangten alang ko, a sinan natnak a tuar mi hmakhat te ah a damterlo.Jesu in a natnak ih a hrampi a hailang sawn. Mizengpaihelhkam mi cu Pathian phatsan in thilsual ka tuah ihahnen ihsin ka tlanhlo, ka sualnak a tumtuk i ngaidamthei kem timi a si. Natnak ih a ngor mi leilungpi ah taksaih natnak ziangvek khal tuar sehla Pathian sungahcolhdamnak a ngahtu cun phunzai lo ten a tuar thei. Jesuin sual ngaithiamnak a tuah hmaisa nak cu a hrampi ahmuhtlang ruangah a si.

Jesu in sual thlahnak a phuan tikah sakhawhruaitu pawl cun mak tinak in an khat. Jesu in tong lo inamah mawh a puhtu pawl cu thusuh ding a nei.

Marka 2:8, 9, siar aw. Jesu in Sakhaw hruaitu pawlhnenah thusuhnak ziangso a tuah? Khami ih a cingfelmi ngaingai ziangso a si?

Pathian ih thusim mi siarlo tongkam ih thusim micu san a tlai lo. Pathian ih thusim mi cu hmual a nei ihthil ziangkim a um suak tertu a si (Semtirnak 1). Man khungzet mi sual ngaithiamnak cu mit ih hmuh thei mi a si lo.Sual ngaithiamnak man cu thing cross ih Pathian Fapanunnak a si. Himi hnakih man khung a um lo. Sualngaithiamnak ih hmual neihnak ngaingai cu Jesui mizengpa a damternak kan langter thei ding.

Pathian ih damter a duh hmaisa mi cu kan sungrilthlarau nunram a si.Curuangah mizeng pa vekin kanthlarau damnak kha tuah hmaisa dingah a hril sawn theu.Kan taksa ih a bet ringring mi natnak cu Jesu ratsal canih thawhsalnak can ih damter dingah kan hngak tla a sithei. Runtu Bawi ih a duh mi cu natnak tuar cing in aduhdawtnak le a zangfahnak in a tui sual ngaithiamnakah hnangamtei colhdam theinak a si.

Atui kan din hmunah damter dingah thla kan camtikkah a phi kan ngah lo nan ziangvekin so daihnak lehnangamnak kan ngah thei ding?

TLAWNGKAI NIHNIH August 17TLANHLO (RUNNING Away)

Leitlun Harhdamnak Pawlkom hnen ihsin intheihter mi cu raibur tlangrai natnak kha a tambik. Cuihnatnak cu kumtin minung nuai zathum hnak ih tam anna. Asinan hmuhthei theh dingah natnak a lang ringringlo.Beidonnak cu hrapkhatlam thi natnak suak ter ihleitlunah phurrit a karhzai tertu natnak a si.

Page 48: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

95 96

Beidonnak hi Khrihfa lakah sim ngam hman a silo, zumnak neih lonak a langter. A ngaingai ti ahcun Khrihfaasilo mi hman in an nun ah lungawinak le nunhlimnaknei in an um a bang maw? Beidonnak hi Pathian thawnpehzomnak nei lo hminsinnak a si.

Himi hi mi tampi pawl cun a dik lo tiah an ti. Khamikha Pathian rinsanlo nak le zumnak nei lo tinak a si lorinum zet Khrihfa khalin thinlung kekkuai ih beidonnakthawn ton can a um thei ko tiah an ti. Saam sung kan siarih natnak, retheih zonzaihnak. Hrehum zetih nunnak cuPathian ih mi rin um in a tuar ti kan hmu.

A cancan ah beidonnak in kan nun hngetkhoh zetinin tem ih nuamte ten in ei siat theh ti kan thei. A cancanhmakhat teah a siatsuah ih a hnu ah lamdang zetin kanruahnak le kan taksa a rocar ter theh.Zohthim digmi cuPadthian ih profet rinum Elijah ih nun cu Karmel tlang ih aum hnu ah a taksa le a ruahnak hmuahhmuah a rocar tertheh.

1 Siangpahrang 18 sungah Pathian in van ihsinmeisa a tlak ternak mangbangza a hmu.Cumi cu athlacam sannak a si. Cun kum thum sung ruahsur lokhawkheng laiah a thlacam sannak ah vanihsin Pathianin ruah a sur ter. Cucing in Zezebel ih hronak ruangahziangah so a tlan? 1 Siangpahrang 19:1-5.

Elijah cu nazi 24 sung cu bangthlak zetin a um. Himihi zawnruahnak um lo ih thahnak thawn hronak a ton cana si. Can tawite a si ko nan Elijah hrangah beidon thlakzetin a tuar.Khami canah Elijah cu Baal profet 850 rualthawn an un tlang, cui minung pawl cu Elijah in amai kutrori in a that theh (1 Siangpahrang 18:40). Khai thil khadingfelnak hrang ih thilthleng a si ih thinbang thlak a nuamlo zet mi ah olten a thlen pi ih thil a besiat ter sinsin.

Curuangah Elijah cu hmunhlapi ah tlanhlo a tum.A cancan ahcun nuamsa zetih ei in dingah thin hnadaivuarvi ko ih mah te ih um dingah tlanhlo hiar can a um.Kanthinlung khawruahnak hlotheh seh tiah ihthah hlosan kanduh theu. A cancan ahcun rualpithar tong thei dingah lehnatuan or umnak hmunhma thar ah khualtlawng sehlati kan duh. Acancan ahcun kanmah lawngin kan hnatuanah kan buaizet, beidon ruangah kan rocar theh ihtheihlonak hmun le ramah tlanhlo le relhhlo ih colhdamkan duh theu. Cui thil ruangah mi hrekkhat pawl cuhmakhat te nuam duh ah “rit thei sii” an tham ih thinlungmol natnak an tuar. Anetnak ah himi thil pawl cu lenglamlangdan men a si. Thubuai a cingfel taktak thei lo, siatlama pan sinsin.

TLAWNGKAI NITHUM August 18TLANHLO DINGAH BANGTHLAKZET (Too tired to Run)

Elijah cu tlanhlo dingah a ning tuk zo ih a paih nawnlo. Curuangah thla a cam sal. Himi thlacamnak cu Karmeltlangih Baal profet pawl le puithiam pawl hmai, thuthentuupa pawl hmun, le mipi vantlang hmaiah, zumnak thazangngahsal dingah Pathian ih san mi thlacamnak vek a si lo(1 Siangpahrang 18:36, 37). Himi beidong vansang ihthlacamnak a si ih a tawi ih a tluangtlam zet.

1 Siangpahrang 19:4, sungah Elijah in ka pupapawl hnakin ka tha cuangce lo tiah a ti.Ziang thuhla so asim?

A netnakah thatlonak in Elijah cu kekkuai theh ina deng. Israel ram ih dothlengnak hrangah remcannaksunglawi ah a ruah mi cu hmakhat te ah suamhmang vekihthihnak thlentu a si tiah a ti. Amah atultu hrangah beidonthlak a si tiah a ruat. Khami pawl tuahnak dingah cahnak

Page 49: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

97 98

F-7

a nei lo. Cule hmakhat te a tuarnak in amah le amah ahmuh fiangawknak, zo ka si ti thei fiang aw dingah a mipipawl ih thuanthu famkim tenthei a tul ve.

Kanmah le kanmah theih fiang awknak hi zo kanhrang khalah harsatnak in thlentu fimvarnak a a si theimaw? A si lamlam lo. Misual mithalo kan si lai ah Pathianin Khrih sungah Jesu vekih in hmuh theinak hiziangtlukih lungawiza thukam so a si. Zumnak thawnginJesu Khrih ih dingfel thianghlimnak cu ka ta a si ti ah kanphuang thei ih ziangtlukih beiseinak tam so kan nei thei?(Filipi 3:9).

Beidonnak in nunning ih mah le mah ten awnak asuahpi ih thihnak khurthuk sungah in hruailut. Ka nunhi san a tlailo ka thih hi a thasawn timi ruahnak in neither.Elijah in himi thuhla hi a buaipi mi a si ve. A hrangah tuara har tuk zo. “Tawkthlang seh! Bawipa atu ah ka nunnak laaw, ziangahtile kei cu ka pupa pawl hnakin ka tha cuangcelo” tiah a ti (1 Siangpahrang 19:4, NKJV).

Thuthangtha cu damtertu ropi cun Elijah amawhsiatlo. Beidong ih kan um laiah kan tuah theimi hnakihthasawn Pathian in a thei.

“Kanmah zawnruahnak le in duhdawtnak ruangahRuntu Bawi ih a phahhniam awknak mithmai hnak ihhminsintlakmi zianghman kan nei lo. Theihthei dingahin thamnak, duhdawt zetin a kutih in kaihnak, thinsauzetih in zawi theinak mit hmuh theih mi a um lo” asinanhimi thilthleng cu a um rori.” Ellen G. White, Step to Christ,p. 97.

Kan hrangah “can reipi a tuar zo” timi Pathian in athei (1 Siangpahrang 19:7, NIV). A tawk zo tiah kan ti hnukhalah tlangtlaknak in tuah sak dingah hngak tul can aum theu.

Milai in hnaihnok buainak an ton tikah an nunhumhimnak dingah an do tul can a um theu. Harsatnak lebuainak ah nun humhimnak tuah dingmi a um, in run koding tiah thih tiang kan hngak lo ding.

A tang ih Bible cangpawl ihsin ruahsannak lehnemnak na hmuh thei mi ziangso a um: Saam 34:18;Mathai 5:1-3; Saam 73:26; Isaiah 53:4-6?

TLAWNGKAI NILI August 19COLHNAK HLUANIN (Rest and More)

Elijah cu relh ih a tlannak in a bangtuk ti Pathianin a thei. Pathian in ataksa ih tuar thei ding asi lo ti a thei.Elijah cu sualnak rapthlak phurrit a phur ruangah thinlungcau le vansang in a um. Kum tampi a zeng mi pa Jesuidamter mi vek a si. Pathian in kha pawl hngilh theh dingahElijah hrangah colhdamnak a tuah sak. A netnakahthazangthar a ngah sal theinak dingah reipi a itthat ih acawl hahdam.

Cu vial lawng in a thuanthu a cem lo. Pathian ihcolhdamnak cu hmakhat te can karlak colhnak phun a silo. Pathian colhnak sungluh timi cu thatlonak le ruahnaksiava, le siatsuahnak nun pawl thei nawn lo rori in nuamtete ih damternak colhnak a si. Damternak cu Pathian inmanhlap zetin a tuah lo.

1 Siangpahrang 19:5-8 siar aw. A tu ah Elijahkhuiah so a feh? Ziangruangah?

A colh hnu ah Elijah cu a tlan sal. Asinan tui canahcun Pathian in a tlannakah remcannak a tuah sak.Sualnak khawvel leitlun ih khawsak hi beidonthlak lebangthlak zet a si ti Pathian in a thei. Kan tlan theinakdingah cahnak kan neih thei zat a thei asinan tlansak

Page 50: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

99 100

dingah in fialsal. Kanmah le kanmah siatsuah awk hnakinthazangthar laksal Amah hnen tlangpar thleng dingah kanzuam ding. Amah hnen thleng dingah kan tlan sal tikah“aw dim te” ih thusim mi ngai dingah a duhnak in zirh (1Siangpahrang 19:12, NKJV). Khami aw dim te le nem te incolhnak in pe ding.

Elijah cu Pathian tong ih feh salnak dingah thazanga nei nawn lo. Elijah in Pathian a tongsal theinak dingahPathian in thazang a pek salih thaizing nithar a suaksalding tiah beiseinak a pek.

Elijah cu hmunphiah kung tangah a it that ih thisehla a thasawn tiah a ruat, ziangahtile a theitawk ih azuamnak ni le can hmuahhmuah cu thulolak a si ti ah aruat.

1 Siangpahrang 19:15, 16 and 2 Siangpahrang 2:1,siar aw. Elijah hrangah ziangso a retsak lai?

Elijah hrangah a thasawn mi ni dang a ra suak laiti Pathian in a thei. Pathian ih remruat dan in a nunnak aher rero ti a thei ih Pathian ih colhnak a pom tikah profethrangah damnak famkim a thleng ding.Nehtu ding hrilnakle siangpahrang si dingmi hriakhnih ding a tang lai.Pathian in Elisha ih thuhla a thei fiang, amah cu Elijah ihfapa vek a si ding. Elijah in van ihsin meisa a ko thlaknakih a zumnak Pathian in a thei (2 siangpahrang 1:10). Elijahhrangah hmunphiah kung tangah thi mai duh tiang ihbeidong ding a si lo. A hrangah van ih colhnak hmun thlengdingah mei rangleng to ding a um lai.

Elijah thuanthu ihsin ziangso kan zir thei? Ziangthuhla ah so a si? Harsatnak kan ton mi poisa lo inPathiancahnak zarah ziangah so sungkhan lo ding kan si?

TLAWNGKAI NINGA August 20

RUAHBETDING: ”Kan kiangkap thil danglam arungthlangmi vekin tonnun danglam kan nei thei ve. Cuihthlengdanglamnak in beidonnak le hlawhtlin ruangihlungawinak kan ngah thei. Kan kiagnkap ih thil danglama thlengmi ruangah Pathian thawn kan pehzomawknak adanglamter thei lo. Amah cu mizan, tuisun, le kumkhuain a kel ringring. Amai duhdawtnak rinhmainak um lo ihrinsan dingah in duh.” Ellen G. White, In Heavenly Places,p. 120.

“Jesu cu mitsuan ringring aw la, zumnak thawn nathinlung in thlacam aw. Pathian cahnak cu a lang khalahsiseh alanglo khalah siseh kai hnget ringring aw.Thlacamnak ih hlan mi hmuahhmuah Pathian Bawitokham ah a thlengtheh, cule a thukam pelh dahlo cun alangsang ding. Riahsia thinbang le beidong ih kan umtikkah na thinlung ih Pathian thangthatnak hla na sakringring mi cu Pathian hnenah a thleng. Ka lo sim ziangkimtheitu in zingni a suak ter ding ih, na lungawi ni a ra thlengding, cule na riahsiatnak thimkhawzingpi le na harsatnakmero sahpi cu an hlo theh ding. Hmuhsuamnak thlademtangah thimlakah fehhman awla Pathian hmai ahcunthimnak hmuahhmuah cu a tleuvar theh ding.” Ellen G.White, Selecteh Messages, book 2, pp. 242, 243.

RELTLANGDING:

1. Thluak buai le beidonnak tuartu pawl cu midangihbawm ding khalah a harsa theu. Beidong ih a um tuhnenah hnatuan dingah ziangvekih tuah tha so a siti nan kawhhran in ziangvekin so zirnak nan tuah?

Page 51: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

101 102

2. Pathian hmaiah phuangaw dingah le rinum dingahharsarnak kan tong theu. Bible ngantu Pathianhmaiah rinum dingah le phuang awnak tuah danSaam sungah kan hmu thei. Tualsungih kan mipihnenah rinumzet le zep lo thiangfai theh ih phuangawnak ziangvekin so kan tuah ding?

3. Beidon canah thlacam hi a harsa theu. Anmah hrangkhal thlacam theilotu hrangah aiawh ih thlacamnakhmual neihnak reltlang uh.

4. Zumnak cu ruahnak men a si lo timi ziangah so apoimawh? Beidong ih kan umnak, thinaunak,tihphannak le lungretheihnak pawl cu ziangah soPathian zum lo nak le Pathian rinsan lo nak a si lo.Khami kha a simduh mi sisehla kan zaten thuhlaziangmaw ah beidonnak, thinnaunak, tihphannak lelungretheihnak pawl cu a poi tuk ding. Ziangtlukihharsa khal sisehla a poilo ti in zumnak ih kekar danziangvekin so kan zir thei ding?

5. Mizengpa thuanthu ihsin sualnak ruangah natnaktuarnak le sualral zetih nun hmannakah ruahsannaksunglawi ziangso na sarsuak?

ZIRLAI 9 August 21-27

A CAN THLENTINTE HMAANTE IH COLHNAKThe Rhythms of Rest

SABAT TLAILAM August 21

TUZARHSIARDING: Semtirnak 1, Suahlannak 20:8-11;Suahlannak 16:14-31; Danpeksalnak5:12-15; Saam 92; Isaiah 58:13.

BIBLE CANGKEN: “Cule a ni sarihnak cu Pathian in mala sawm ih a thianghlimter, ziangahtilecuih ni ah Pathian cu a sersiam mi le atuah mi a hnatuan hmuahhmuah ihsina cawl.” (Semtirnak 2:3, NKJV).

Thimnak sung ihsin tleunak a Sersiam timicangvaihnak zoso ruat thei ding. Tipi thuanthum cununnak in a khat theh, vate pawl cu hmakhat te ah vanzamvekin an zam maw? Adam le Eve cu cungcuang hleice ihsersiam mi an si maw? Pathian in ziangvekin so hna atuan ti kan theithei lo.

Himi hmuahhmuah sersiam a si hnu ah Pathianin thil ziangmaw lamah a ruahnak a pengter. A hmaisabiklangdan ahcun nga tumpi or mit la zet ih a thla a pharh mipawl tla cu mak ti awk tlak in a um lo. A tlangpi in Pathianin ni a tuah ih a ni sarih ni cu ni hleice ah a tuah. Milaikhal in amah le amah thin bang le sup awknak thawn annun manhlap in an um hrih lo. Thilnung pawl ihtheithiamnak sungah bawmtu dingah Pathian in

Page 52: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

103 104

hminsinnak pakhat a tuah. Himi ni ah nunnuamnak tuahding le tuah lo ding a ret ih colhnak ding ni si ding Pathianin a duh. Himi ni cu thingkung hrampi, ramsa le minunghnenah Sersiamtu in laksawng tha pawl a pek.

Himi kawhnak cu Eden ihsin dawisuah an si hnunkhalah a um ringring. Pathian in hniksaknak can a thlentiang ahramthok ihsin diknak ah rinsan ngamnak neih aduh. Amai can a thlen tinten amah ten a pehzom aw vevomi a si.

Tu zarh sung ahcun hmualnei zet mi amah can athlentinten nisarih ni colhnak ah Pathian ih kawhnakmangbangza kan zir ding.

THAWHSAL NI August 22CAWL DINGAH TIMTUAHNAK (Prelude to Rest)

Pathia cu a tirten a um zo. Pathian ih thu a sim iha sim vekin a um. Zan ihsin sun a then, tlolak, van letifinriat pawl cu nihnih ni ah um seh a ti ih an um. Culeleiro le thlaihnah thlairah cu ni thumnak ni ah a tuah.Pathian in canthen cu leilungpi um dan sirhsan in a tuah.Cule khami hnu ni thum hmuahhmuah khal a khah tertheh. Van ih tleunak cu sun le zan in a uk. Hlanlainunphung thuanthu ihsin a danglam zet mi cu ni le thla learsi pawl cu khawzing biak dingmi an si lo tiah sersiamnakngannak Bible in hngetkhoh zeti a sim. An nih cu Sersiamtuih thupeknak in a nili nak ih hunglang mi an si.

Mosi ih a ngan dan ahcun ni 5 nak le ni 6 nak cu(Semtirnak 1:20-30) nunnak thawn a khat mi le a mawi ihduhnung mi an hung um tiah a ti. Vate, nga, le leitlun ihramsa phunkim cun Pathian ih thupek vekin tlolak lealawng mi hmun hmuahhmuah an khat theh.

Pathian in ziangvekin so Sersiamnak ihmanneihnak a phuang? Semtirnak 1:1-31.

Pathian in tlolak hmunlawng pakhat hman a tuahlo, soisel kailo in a famkim. Innzuat tilva pawl cu leitlun anluah khat. Nikhat hnu nikhat “atha” tiah theih ol lehminsin ol aw thlun ten Pathian in a sim non rero.

Milai sersiamnak le leitlun thildang sersiamnakni pawl ih an danglamnak thuhla ziangso a si? Semtirnak1:26, 27, le Semtirnak 2:7, 21-24.

Pathian cu a kun ih leivut alakih ciarbek ihsinmilai ruang a zing. Milai cu Pathian hmuihmel keng ihsersiam mi a si. Amah bangpi timi cu nel aw zetihkomngaihnak suahtertu a si. Cule Pathian cu a kun sal ihAdam ih hnar sungah nunnak thaw a thawt ih a nungmiah a cang. Eve cu a hleice in Adam ih hnakruh ihsinsersiam mi a si ihSersiamnak zarh sungah a poimawhngaingai mi thildang betnak a si. Milai cithlah dingahPathian ih remruat mi cu thitumnak a si. Mipa le nunaukarlakah riinsan awnak le thianghlimnak thawn bawm awtonnak dingah a si.

Himi can ah niruk sung Pathian in a sersiam miziangkim a zoh ih aw nemte thawn phundang zetin a simmi cu “Pathian in thil ziangkim a tuah mi a hmu ih,ngaihnik, cumi cu a thazet tiah a ti” (Semtirnak 1:31 NKJV).

Pathian thusim mi ih hruainak tello milaithuanthu le Bible ih Sersiamnak thuanthu andanglamnak ngaingai ruat aw. Thutak theihtheinakdingah Pathian thusuak rinsan kan tulnak ziangso insim?

Page 53: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

105 106

TLAWNGKAI NIKHAT August 23CAWL DINGIH THUPEK (The Command to Rest)

Sersiamnak “a thatuk” asinan a zaten famkim in atheh hrih lo. Sersiamnak cu Pathian colh um nak thawn anetnak a tuah ih nisarih ni Sabat cu thlasuahnak a pek.“Pathian in nisarih ni thlawsuah a pek ih, a thianghlimter.Ziangahtile cuih ni ah Pathian cu a sersiam mi le a hnatuanhmuahhmuah ihsin a cawl” (Semtirnak 2:3, NKJV).

Sabat cu Pathian sersiam mi sungtel le apoimawhnak hmun a si. Sersiamnak ih a vawrtawp asi.Pathian in colhnak le milai pawl thawn dai le hnangamten pawlkom awnak ah a hmang ih. (khami ni ah milaiinnsang cu Adam le Eve lawng a si). Nitin an hnatuan ihsincolhnak le anmah Sersiamtu thawn hmaiton ih tonawknakrualpawlnak tuah can a si.

Sualnak leitlunah a runglut ih thil ziangkim in adanglamter theh. Pathian thawn pawlkom aw theinak a umnawn lo. Sualnak ih a tluk mi leitlun ah khawsa mi kan sivekin kan theihtheh mi cu nau neihnatnak, hna khunghartuannak, tawntaihnak le catlo ih aihramnak lepehzomawknak a siat theh. Himi pawl karlak ah sersiamkan sinak khihhmuhnak Pathian ih Sabat a kel ten a umringring. Cui Sabat cu sersiam salnak ih thutiam leruahsannak khal a si. Sabat colhnak cu sual a luhhlanhmanah a tul ahcuncui hnu ah ziangtlukin so a tul sinsinding?

Kum tampi a ri hnu ah Pathian in a fa le cu Izipt salihsin luatnak a pek tikah himi ni cu a hleice in an hnenaha theihter sal.

Suahlannak 20:8-11 siar aw.Sersiamtu hnenahpehzomnak a sivekin Sabat ih a thupitnak thuhla ziangsoin zirh?

Pathian in himi thuhla thawn kan hramthoknak hngilhlodingah in sawm. Mi tampi zumnak kalh in, lamtang neiloih um dingah, ngaihsak lo le hmu lo le thei lo vekih umding kan si lo. Pathian thawn rualpawl awknak midangtheihter dingah sersiam mi kan si. Israel pawl cu sal vekinruah le man neihnak an nei lem lo khalah a poi lo. Sabatnizarh tinten zoso kan si rori timi theithiam sal dingah lePathian hmuihmel kengih sersiam an sinak cingringdingah kawh an si.

“Sabat cu sersiamnak hnatuan cinkennak a si ihKhrih ih huham le duhdawtnak theihthiamnak dingah asi.” Ellen G. White, The Desire of Ages, p. 281.

Niruk sung sersiamnak thurin ih a poimawhnakthuhla ruat aw. Cuih tlunah a tupi zetmi adangthuzirhnak cu, kan khawsaknakzarhkhat sung ihnisarihnak cu zarh tinten hrelhmi um lo in Pathian ihngenmi pumpeknak hngilh lo in ziangvekin so kan tuahding?Semtirnak cabu ih a langter mi kan hramthoknakthuhla ziangtlukih thupi in so in zirh?

TLAWNGKAI NIHNIH August 24Umdan thar (New Circumstances)

Ramcar sungah kum 40 sung an toihvah hnu ahthil theifianglo thangthar thawn tahthim ahcun Izipt anhngilhlonak a nasa zet. An pupa pawl hnak cun tonnundanglamzet an nei. HImithangthar pawlin an pupa pawlihzumnak lam ih tlaksamnak kha a sawm nung vivo.Curuangah an pupa pawl an thi theh hnu khalah anmahvekin ramcar sungah an tawivak rero.

Cotha an neih mi cu an riahbuk ih a laifangah hmunthianghlim an nei. Cule hmun thianghlim a khuh thehtumero Pathian umpitnak langtertu an hmu thei. Khami mero

Page 54: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

107 108

a thawn cun amah thlun dingah timtuah awknak can a siti an thei. himi mero in sun ah daihnem a pek ih zanahmeisa thuam zan dai ah hlumnak a pek cui thil cu Pathianduhdawtnak le kilvennak teihtertu a si.

Sabat colhnak theihtheinak bulpak nunahziangvekih theihter so an si?Suahlannak 16:14-31.

Himi hi Sinai tlangah thupek pahra pek hlan ihnisarih ni Sabat ulhnak thuhla langtertu a si.

Hitawkah ziangso a cang?

Sersiamtu in a sersiam mi hmuahhmuah afingkhawi ih nitin ei ding rawl a pek ringring timi theihtertua si. Pathian ih remruat sak mi cuan tulsam mihmuahhmuah fiangtei hmuh thei in a pek. Ni a suak ih atlak bangtuk in nitinten mangbangza rawl a lang ringring.Mi hrekkhat cu a thaizing hrangah nitinten hlahmi an neitheu, nan a siat theh ih a uih theh theu. Friday, Tlawangkaininga ni ahcun timlamnak ni a si vekin a lethnih ih pekan si. Cuih ni ahcun Sabat ni hrangah an hlah ihmangbangza tuahnak in siatlo le a uihlo ten a tharhlamringring.

Puithiamhnatuannak cabu le Mipumsiarnak cabusungih nganmi vekin Israel pawlin hmunthianghlimhnatuannak le dan thupek cu an nei lai.Mosi a tar hnutiangin Ian thuanthu le Pathian thupek zohsal le zirsaldingah bulpak ciar in a sawm (Danpeksalnak 5:6-22).

A netnakah santhar pawl cu ramtiam lut dingah antimtuah awk. Israel pawl cu hruaitu thlen sak a si ih,hruaitu tarpa Mosi cun himi santhar pawlin zo kan si timile in fialmi ziangso a si ti cingringring ih kaihnget dingaha duh. Cule an pupa pawlih palhnak an tuah mi tuah sal lodingah a duh. Curuangah Pathian thupek le daan pawl a

sim non sal. Kanaan ram neh dingah an lut zikte ruangahhimi santhar pawl hnenah thupek pahra hngilh lo dingaha sim sal.

Kan thih hnu ah Jesu a rasal ding tiah bulpak inkan ruat cio. Cucing in a ratnak a naizo kan ti ringringihkan ruahnak hnak in a naisawn lai.Pathian ih in tuahsakmi ruang lawngah silo in a ratsal tikah in tuahsak laidingmi hrangah Sabat ulhnak in ziangvekin sotheihthiamnak in pek?

TLAWNGKAI NITHUM August 25COLHNAKDING THUHLADANG (Another Reason to Rest)

Israel pawl cu Jordan nisuahnak ah riahbuk antuah. Amor miphun pawlih siangpahrang le Bashansiangpahrang ramih ral lak thil neihmi pawl an phur. Mosiin Sinai ih thukhamawkmi kha nan pupa pawl thawnlawngih tuah mi a si lo nanmah hrang khalah a si tiah asim sal. An hrangah a tangkai mi thupek pahra cu a simsal.

Suahlannak 20:8-11 le Danpeksalnak 5:12-1,zohthim aw.Sabat fehpi dan an hrangah ziangvekin so adanglam?

Suahlannak 20:8 sungah “hngilhhlah uh” timitongkam thawn hramthoknak a tuah. Danpeksalnak 5:12ahcun “ul aw” timi tongkam thawn hramthoknak a tuah.“Hngilhhlah” timi tongkam cu thupek pahra sungah maltelawng a um (Danpeksalnak 5:15). Himi cang ah sal an sinakhngilh lo dingah a rak sim. Himi santhar pawl cumangbangza tuahnak ih luatter dingah hrin an si lo.

Sabat thupek in Sersiamnak hnatuahtu Pathian cuRundamnak hnatuantu Pathian khal a si ti a theihter.

Page 55: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

109 110

“Bawipa na Pathian in cutawk ihsin kutcak le huham in alo hruaisuak”(Danpeksalnak5:15, NABRE).

Himi thutak a tlangpi in cu Israel sungza ih thil umdan thawn a kaih aw zet. San hmaisa a liam zomi kum 40lai ah an hreh ih an nehlo miramtiam ih ramri ah aveihnihnak an um. Izipt ram sal sinak ihsin zalennak ngahmi an pupa pawlin himi ram do neh dingah bawmtu an neilo.An tulsam mi cu Pathian “kutcak” le “huham”cangvaihnak a si.

Sabat ih thukril nak tahnak thuhla a si. ZalennakPathian ih luatter mi a si ruangah Israel pawl cu Sabatnizarh ul ding an si (Danpeksalnak 5:15).

Sabat thupek le Sersiamnak hi an kar a hlat awk lokan ti thei nan Danpeksalnak 5 suangah cun thuhrampipomdan phundang a si. Ziangahtile Semtirnak sung ihSersiamnak a theh ah Sabat nizarh ulhnak a um vekinIsrael sungza Izipt ram ihsin luatternak cu sersiamnak tharhramthoknak langtertu a si. Israel sungza cu zalen an sivekin Pathian ih sersiam thar mi an si (Isaiah 43:15).

Curuangah Suahlannak cu sualnak ihsin zalennakkhihhmuhnak a langter. Sabat nizarh cu Sersiamnak leRundamnak ih khihhmuhnak tiah kan ti thei. A ngaingaiih kan sim ahcu Sabat in Jesu cu kanmah Sersiamtu lerundamtu a si ti in theih ter.

Johan 1:1-13 siar aw. Jesu cu kanmah sersiamtule Rundamtu a sinak thuhla ziangso in zirh?

TLAWNGKAI NILI August 26SABAT NIZARH ULHNAK (Keeping the Sabbath)

Pathian in a minung pawl cu Sabat nizarh ul dingahthu a pek. Laithat hlah timi le fifir hlah timi thu pawl cuhngilhhlah tiah a si lo ih Sabat thupek cu hngilhhlah tiah

a ti. Ziangvekih Sabat ulh ding a si ti cu Bible ah cuti rori asi ding tiah a dikciah in a sim lo.

Kan mah cu ziangah so vanhnuai leitlunah Sabatni cawisang dingah pek kan si? Saam 92 le Isaiah 58:13.

Ziangahtile Sabat ulhnak cu Sersiamnak leRundamnak sullam pawl langternak a si. Vanhnuai leilunghi Bawipai mit hmuh ah riahsia lukun nak hmun silo in alungawinak hmun le a thuanuamnak hmun a si ding.

Sabat ni hngilhlonak cu ni sarih ni sinak ihhramthok mi a si lo. A hmaisabik Sabat cu sersiamnakzarhih a vawrtawp a si ruangah “Sabat nikan hngilh lo ding”.Zarh khat sunghnatuannak ni ihsin Saabat ni a thlentikahni hleice ah retin Sabat ni cu “thianghlim te’n kanulh” ding. (Mark 15:42) ah zarhkhat sung ih timtuahnakni cu Tlawngkai Ninga ni a si ih thinlung sung ihsintumtahnak thawn hngakhlap zetin nihleice Sabat cuthanuamzet ih hmuahnak ding ah a si.

Puithiam 19:3 sungah Sabat ulh dan a thupi zetmiziangso a lang tiah in theihter?

Sabat ulhnak cu sungkua le rualpi pawl thawnpehzomnak le rualpawl awknak thangso dingah cawmlennakni a si. Sungkua zaten nuam zetih rualpawl aw dingah le salle hlawhfa pawl le hnatuantu tilva zuat mi tiangin an hnatuanin cawl theh dingah Pathian ih remruat mi ni a si(Suahlannak 20:8-11). Curuangah Sabat le innsang cuthenawk theih a si lo.

Sabat ulhnak cu Pathian biaknakah innsang lekawhhran zaten telkim theh dingah Colh ni cu innsanghrangah can sunglawi le poimawh a si ti a langter. Jesu khaleitlun ih a tlanlen lai ah Pathian biak khawmnak hruaituah a tel ve (Puithiam 23:3; Luka 4:16; le Hebru 10:25).

Page 56: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

111 112

Sabat colhni dik zetih ul dingah le hngakhlap zetihhmuak dingah a can hmaanten a rathleng mizarhkhat sungih can kan neih mi ihsin can poimawh ah ret in kan cankan cuh ding. Cuih ni cu in Sersiamtu thawn um tlang ihthunuam reltlangnak can a si. Kan buaipi mi kan hnatuahhmuahhmuah colhsan ding kan hngilh lo ding. Pathianthawn thunuam reltlang dingah can kan pek ding ih Pathianthawn pehzomawknak kan neih mi thangso dingah kancawm ding. Cule a dik mi Sabat ulh dana can thlentintehmaante ih ulhnak ah kan lut thei ding.

Sabat le Sabat na ulhnak ihsin thlawsuah a ralutmi ah tonnun ziangso na neih mi a um? Cuih can cuziangtlukih thianghlim in so kan tuah thei ding?

TLAWNGKAI NINGA August 27

RUAHBETDING: “Pathain in sersiam theinak huham aneihmi hngilh lo digah minung hnenah a pek. Cui thil cuPathian kut hnatuan mi an ruat theinak dingah a si. Sabatcolh ni in cungnungbik Pathian Sersiamtu ih a sersiammi pawl in hmuh ter. . . . Cui nizarh colhni thianghlim ah,sersiam mi hmangin kan hrangah Pathian ih a ngan mithucah pawl cu ni dang hnak in kan zir thei sawn. . . .Pathian in sersiam pawl cu thinlung takten kan zir ahcunJesu Khrih cu kan hnenah a phuangaw ih a duhdawtnakle a hnangamnak awka nemte in kan thinlung sungah thua sim.” Ellen G. White, Christ Object Lesson, pp. 25, 26.

“Bawipa in Izipt sal sinak khur sung ihsin Israelpawl a runsuahnak ngaingai thu pakhat cu Sabatthianghlim te ih an ulh theinak dingah a si thei men. . . . .ziangahtile Mosi le Aaron in Sabat colhni ih thianghlimnakcu a tharten an zirh. Ziangruangah a si ti ahcun Faro in

mipi pawl cu “an hna khunghar tuannak ihsin nan colhter”tiah a mawhthluk (Suahlannak 5:5). Himi hi Mosi le Aaronin Izipt ramah Sabat thuhla an zirhnak hramthoknak a si.“An hrangah Sabat ulhnak cu Izipt ram ih sal an sinakcinken ringring nak dingah a si lo. Khami kha sersiamnakhngilhlo nak dingah colh ni ih hman a si.Cuihtlunah Iziptramah sakhaw hmuhsuamnak ruangah Sabat ul theilo inhremnak an tuarnak ihsin an luat ih an lungawinakcinken ringringnak dingah a si. Sal sinak ihsin luatnakan ngahnak cu farah zonzai, nu le pa nei lo, nuhmei pahmei,rethei hremnak tuartu pawl parahzawnruahnak lezangfahnak an neih ringring theinak ding khalah a si.”Appendix note in Ellen G. White, From Eternity past, p. 549.

RELTLANGDING:

1. Khrihfa hrekkhat pawl le Adventist hrekkhat pawlin Pathian a um lo timi zumnak neitu pawlin mahteih thil a thlengdanglamnak a um timi hrilfiahnakan tuah mi ihsin sersiamnak cu hmuhthei in a umtiah an ruat. Pathian zumlotu pawlin mahte ih thil athlengdanglamnak a um timi le Adventist pawl ankalh awknak Sabat in ziangvekin so a langter?Pathian ih thusim mi ahcun Sersiamnak niruknakhnu ih ni thianghlim ih tuahmi kha Kumthawngzatampi lai ihsin nisarih ni thianghlim te ihulhnak a um zo ti mi a tumtahnak ziangso a si?

2. Zarhkhat sung ih nikhat khat cu thianghlimten kanulh phot cun a poi lo titu pawl hnen ah ziangsosimduh mi na nei? Jesu kan colhnakah kan cawl zoahcun colh ni dang kan hrangah a poimawh lo timiziangtinso simfiannak na tuah ding?

Page 57: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

113 114

F-8

3. Zalennak le luatnak theihtertu Sabat cu ziangvekinso thianghlimten kan ul thei ding? Himi thilah Daanih temtawn kan silo nak dingah ziangtinso kan hrialding?

4. Mi hrekkhat cun nisarih Sabat ulhnak cutuahtuannak ih van kai tumnak a si tiah an ti. Sabatulhnak ruagah tuahtuannak ih van kai tumnak a silo timi ziangtinso simfiannak na tuah ding?

ZIRLAI 10 August 28- September 3

SABAT COLHNAKSabbath Rest

SABAT TLAILAM August 28

TUZARHSIARDING: Semtirnak 1:26, 27; Semtirnak 9:6; 2 Peter2:19; Rom 6:1-7; Suahlannak 19:6; Johan5:7-16.

BIBLE CANGKEN: “Ni ruk sung hna nan tuan pei, asinana ni sarihnak cu colhnak a thianghlimmi Sabat, khawmnak thianghlim tuahni a si. Cuih ni ah zianghman nan tuanlo pei; nan umnak hmun kip ah bawipaih Sabat a si.” (Puithiam 23:3 NKJV).

Ni sarih ni Sabat ulhnak ah a thahnem lo mi thu elnak kan tong theu ko losawm? Jesu in Sabat nizarh cuSunday (thawhsal ni) ah ziangkim a thleng danglam sinina thleng theh zo timi kan thei camcin. Jesu in Sabat cu ahnongzo, Paul khal in a hnong ve cule tirhthlah pawl inthawhsalnak upatnak ah Sabat ihsin Sunday nizarh ulhnakah an thleng theh tiah an ti. A diklo zawng ih thu el naktampi kan dung kum reilo laiah a rak um. An sim mi cuJesu cu kan colhnak sabat a si ahcun kan hrangahnithianghlim ulh ding ni kan tul lo tiah an ti. Catlo in cuithu elnak cu a um ringring ding. Himi ah a danglam mi cua ni sarihnak ni Sabat ultu pawl cu tuahtuannak ih vankai tumtu tiah an ti.

Page 58: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

115 116

Khami Jesu kan colhnak timi kha Khrihfa tamsawnih duhzawng ah a cangih Sunday ih kan colh khalah apoinak a um lo tiah an ti. Himi thu thawn kaih aw in himicolhnak ziangruangah a poimawh timi ruah dan an nei.Asinan Seventh-day Adventist pawl cun Sabat nizarh cukumkhua a hmun mi Pathian ih thupek a palinak zawnlungih thlunnak a si. Van kainak ah thupek pakhat khatthlunnak thawn a seng aw lo.

Tuzarh sungah Pathian ih thupek sung ih Sabat ahcawl ih nizarh ulh in fialnak theihfiang kan tum ding.Ziangah so khami a thupi timi khal theih kan tum ding.

THAWHSAL NI August 29SABAT LE SERSIAMNAK (Sabbath and Creation)

Thupek zate lakah a palinak lawng cingaw orhngilhhlah ti mi thawn thu hramthoknak a tuah. A dangpawl cu tuahhlah timi le tuahaw timi cinkennak dingah asi. Sabat ni thu lawng hi cing ringring aw hngilhhlah ti aha ti.

Hngilhhlah or cingaw timi cu hlanlai thil theihringring a tulmi thate ih cing ringring ding timi um dan asi. Cin ringringnak cu a liamzomi thu thawn pehzomnak anei ih Sabat ni cu thianghlim te ih ul dingah hngilhhlahtimi cu Sersiamnak zarh theihter salnak a si.

Semtirnak 1:26-, 27, le Semtirnak 9:6 siar aw.Leitlun ih Pathian sersiam mi lakah milai cu cungcuanghleice le a bikih danglamnak nei ah in tuahnak thuhlaziangso in zirh? Himi thleidannak theihthiam hi kanhrangah ziangruangah so a thupi?

Sersiamnak kan hngilh lo ahcun Pathian hmuihmelkengih in sersiamnak kan hngilh thei lo.Milai siarlo cuSersiamnak thilthleng cipciar zetih sim mi a um lo. Cumi

thil ihsin leitlun ih sersiam mi thil dang hmuahhmuahlakah milai cu danghla hleice sinak a nei timi fiangten intheih ter. Thilnung a dang pawl thawn DNA bang aw mikan si lo. Hlanlai khawzing thuhla zirnak nganmi thawncun an kalh aw. Kan nih cu zawng meinei lo ihsinthlengdanglam vivo ih thangso mi kan si lo.Milai cu adangsersiam mi hmuahhmuah lakah Pathian hmuihmel kengih sersiam mi Pathian suntu a si.

Sersiamnak thuanthu in sersiamnak ah kanpehzomawknak ziangvekin so in theihter?

Pathian ih sersiam mi ah mawhphurtu kan sinakin theihter. Sersiam mi hmuahhmuah parah thuneitu leuktu kan si. Thuneitu le uktu sinak neihnak cu mai bulpakhlawknak men ih ziangkim duhduh ih tawlrel thei tinak asi lo. Kan nih cu Pathian uk sungah amah aiawh ih laltuantu men kan si. Sersiam mi thil hmuahhmuah parahPathian duhdan vekih thathnemnak pe aw ton ding kan si.Sualnak in thil hmuahhmuah a siatsuah theh, asinanleilungpi cu Pathian kutsuak a si lai. Leilungtlun ih thilzianghman bulpak duh ih fehpi dingah thu in pek lo. Kanmilai pi khal kanmai hlawknak lawng tuat ih tuahsiatdingah thuneihnak in pek lo.

Sabat ulhnak in Pathian cu Sersiamtu a sinaktheihnak tlunah kan kiangkap hrangah kilkhawitu thasi theinak dingah theihthiamnak nei thei dingahziangvekin so in bawm?

TLAWNGKAI NIKHAT August 30ZALENNAK SUNLAWIHNAKTUAH (Celebrating Freedom)

Kan rak hmuh zo mi vekin Sabat hi Sersiamnak ihni can langternak lawng asi lo. Mosi in nelrawn ram ahIsrael pawl a tawihvah pitnak ah thupek pahra a

Page 59: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

117 118

veihnihnak a simsalnak kan thei. Himi tumah Sabat nithianghlim ternak san hi sersiamnak thuhla lawngah si loin Izipt ram sal sinak ihsin luatnak thuhla ah a si.(Danpeksalnak 5:12-15).

Kan nih cu Izipt salah kan um lo. Asinan phuntampiin sal kan tangih in hrem thotho.

Tui sanah ziangvek salah so kan tang? Semtirnak4:7; Hebrew 12:1; 2 Peter 2:19.

Sabat cu in temtawntu tinkim ihsin luatnaksunlawihnak dingah kan ulh ding mi a si. Sabat in Pathianthiltitheinak in sual ihsin luatnak kan ngahnak intheihter. Cuih luatnak cu kan zumnak ruangah in pek mia si. Kan tuahtuannak ruangih kan ngah mi asi lo ti intheihter. Israel pawl Izipt an suahsan hlan ih tlailamraithawinak an tuahmi tuufa thisen sangka ih an hnihnakruangah an fatir pawl cu an luat (Suahlannak 12). Kanmahkhal Pathian Tuufa Jesu Khrih thisen ruangah mi luat kansi.

Rom 6;1-7 siar aw. Paul in Hitawkah Paul in Sabatpek kan sinak thawn pehzomawk ziangso a sim?

Danpeksalnak 5: 15 ih thusim mi cu”nangmah khaIzipt ramah sal n arak si ih Bawipa na Pathian in cutawkihsin kutcak le huham liannak in a lo hruaisuak a si tikha mangsuak aw. Curuangah Bawipa na Pathian in Sabatni kha ul dingin thu a lo pe a si.” (NKJV). An aiawh in Pathianin a huham cahnak hmangin a mah a runnak hnatuanmipi pawl hnenah a theihter sal. Kan aiawh in Jesui huhamliannak ih hnatuannak ruang lawngin sual ihsin luatnaka ngahtu Khrihfa luatnak thawn ziangtlukin soan bang aw?Himi thupek ih in sim mi cu Pathian ih thiltitheinak kutthacak ruangah rundamnak ih colhdam nak thu in sim.

Pathian cu Sersiamtu le kanmah in tuahthar theitu a sinak rinsannak in dingfel thianghlimnak kan ngah kanmaituah tuannak a si lo ti in theih ter. Atui kan nunah amahcu thu kan neih ter nak ih sual thuneihnak sung ihsinluatnak kan ngah.

Sual sal ih tonnun na neih mi ziangso a um?kanmahten ziangvekin so kan zir thei ding Sual sal sinakihsin” Jesui in sual sal sinak ihsin in luatter nak thukamin pek mi kan si kanmah ah khami nun a um theinakdingah kanmah ten ziangvekin so kan zirsuak thei ding?

TLAWNGKAI NIHNIH August 31NA KOTKAPAWL SUNGIH MIKHUAL (The Stranger in Your Gates)

Suahlannak 19:6 siar aw. Hlanlai Israel pawl ihdinhmun ziangso in sim? (1 Peter 2:8).

Israel pawl cu Pathian ih thukham mi minung sidingah Izipt ram ihsin hruaisuah mi an si. An miphunzaten rin um hai sehla thuthangtha cu leitlunah a karhzainasa ding. Annihcu Pathian ih ngaihven mi le vei ringringmi an si. Annihcu duhsaknak a hleice ih ngahtu an sivekin mawhphurhnak danglam pek an si.

Suahlannak 23:12 siar aw. Hitawkah thilthlengziangso a um? Israel pawl lawng silo in midang khalPathian in ziangvekin so a hmu tiah in zirh?

Sabat nizarh cu Leitlun ih mipi tampi pawlin anthelh. Cuih thuhla ah an thelhnak bik cu Judah pawl hranglawngah asi tiah an ti. Himi palhnak in Semtirnak 1 , le 2kha an hlon. Pathian in minung a sersiam ih minung pawlkhalin Sabat ni cu an hngilhlo ding mi a si.

Page 60: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

119 120

Kan thinlung sungah Sabat in kan hnenah a langtermi kan ruat ringring ding. Cule Sabat in mi dang khal asim timi kan cing ringring ding. Kan theih ding mi cu InSersiamtu le rundamtu Pathian thawn kan pehtlaihawknak le colhdamnak in midang parah hmuhdan thar inneih ter. Annih khal kanmah in Sersiamtu Pathian in asersiam timi ih theihter. Annih khal kanmah in duhdawttuPathain ih duhdawtmi an si ih kan hrangah Jesu Khrih athih vekin anmah hrang khalah a thi. (Suahlannak 20:10,Danpeksalnak 5:14) sungah kan rak hmuhzo mi vekin, sal,mikhual, le tilva pawl tiangin Sabat colhnak kan pek veding.

Thukham tiamkamnak pek mi Israel miphunsungtel a si lo mi na kotka sungih khualtlung tiangin Sabatcolhnak ah lungawinak ngah ding an si ve tiah vei tampi asim. Minung simlo in tilva tiangin himi ni thawn pehtlaihaw lo mi an um lo. Himi ni ah an parah hmuhsuamnakthawn an parah kan hlawknak kan hawl lo ding. Zarh tintenIsrael pawl in mi hnakih tawntai le minungmalte kan sinankhawruahharza thiltitheinak ih lamhruainak, midang ihan ngah lo mi thlawsuahnak ngahtu le cotha co tu kan sitimi an thei a tul. Kanmah khal milai hrin kan si ve ihmidang pawl kha tihzah upat in kan pawlkom ding.

Sabat ul lotu hnakin Sabat nan ulhnak in na nunahziangvekin so thlawsuahnak na ngahnak na thei? Midanghnenah Sabat thuthangtha ziangtinso na sim ding?

TLAWNGKAI NITHUM September 1MIDANG BOM PATHIAN SABAT SUNLOIHNAK (Serving Others HonorsGod’s Sabbath)

Thuthlungthar sanlaiah sakhaw hruaitu pawl cunfimnak felfai ngahnak cu Sabat ulhnak asi tiah an ti.

Thianghlimte’n Sabat ulh theinak dingah khapmi dantampi an tuah.

Himi khapmi a kalh aw mi thil a um ih temtawn mile thlahmi a si. Mipi vantlang thuneihnak huapcin le bulpakthuneihnak huapcin ti in a um ihcumi cu rehter ding atul. ***

Johan 5:7-16 sungah Jesu cu ziangvekin so sualan puh?

Hi pa parah Jesu in danglam zetih natnak adamternak le natnak ihsin zalennak a pek mi khazianghman theih an duhlo ih an dodal. Hruaitu pawl cunSabat ni ah ihphah la ih a fehtu mina damter mi khathinbang le helhkam zetin an tuah. Himi ni sunglawi ah“Sabat Bawipa” (Marka 2:28, NKJV) hmuh tum lo in anmaituahmi dan fehtlangpi an tum. Khavek sualnak tuah panglo dingah fimkhur kan tul.

Sabat ul pawl hrangah Pathian ih thusuahpi miIsaiah 58:2, 3, ah ziangvekin so a ngan?

Pathian in sungthu lengnal biaknak a duh lo.Pathian ih hmuh a duh mi cu midang thawn rem aw mi aminung pawl a si. Pathian in mi hmuhsuam ih nekrawk lethleidanmi neih a duh lo.

Isaiah 58:13, 14 sungah Isaiah in fiangten a nganmi cu “Ka ni thianghlimah nangmai duhzawng tuah in,Sabat buar lo dingin na ken a kilkhawi ih, Sabat cuthinnuamnak ni na tiih, Bawipai nithianghlim cu na upatih, nangmai duhnak hawl lo in le nangmai thu pawl rel loahcun, Bawipa ah na lungawi ding. Leilung hmunsangahka lo toter dingih na pa Jakop ro in ka lo cawm ding,ziangahtile Bawipa in cucu a sim zo” (Isaiah 58:13, 14,NKJV).

Page 61: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

121 122

Kan duh ih kan nun nuam theinak dingah in lemih in sawm. Himi thu NRSV ih lehlin mi ahcun, “tramplingthe Sabbath” tiah a ti ih “Sabat palsiat or siatsuah ihkhualtlawngmen” ti duhnak asi. Pathian ih Sabat fehpi dancu milai duhnak a tel ve lo. Miharsa bawmtul bawm dingah,thawngtla pawl veh dingah, hnipuan neilo le rilrawng pawlhnenah bawamnak pek dingah, zokhalih theilo sualthimlakih vakvai pawl tuamhlawm dingah a duh. Sabat ni cu nidang hnak in mai duhnak tuah lo in le mah le mah phatsanaw in midang bawmtul bawmnak ni ah kan hmang ding.

TLAWNGKAI NILI September 2PATHIAN TA KAN SINAK HMINSINNAK (The Sign That We Belongto God)

Leitlun ralpi pahnihnakah Germani ralkap pawlinin sim zikte tiah England pawlinan ruat. Cule tikulh ih innpawl cu a tha thei tawkin timtuah awknak an tuah. A hleicein tikulh vaukam ralhruang pawl khal an rem tha sal.Antin mi vekin an lamzin an khamnak ruangah zamrangtenan neh neknek. Cuticun Mirang pawlih thuneihnak cuphundang zetin a um. An ral pwl an buai ih an khulfungtheinak dingah lamzin ih hminsinnak pawl cu a lakthlotheh. Thannak romual lungdawl ih cangan mi pawl le innih cangan mi pawl lawng an lak hlo lo, ziangahtile cementin an zutmam theh.

Hminsinnak cu fiantertu a si ih khami hmang inhmai an nor thei. Khawpi sung luhtikah lamzintheihthiamnak cabute le hminsin mi kan zoh theu.

Sabat cu ziang hminsinnak so a si? Suahlannak31:13, 16, 17 siar aw. Tuisan kanmai bulpak nunahhitawkih a sim mi ziangvekin so kan hmang

ding?Kumkhua a hmun mi Pathian thupek zumtu pawlin ziangvekinso an langter ding?

Himi thu pawl hi hlanlai Israel pawl hrangah a simmi a si ko nan Khrih thawng in kan nih khal Abraham ihcithlah kan si ih rocotu kan si (Galati 3:29). Cule Pathianle a minung pawl karlak hminsinnak hrangah tuini tiangSabat a um ringring. Suahlannak 31 ih a langter dan ahcunSabat cu Pathian ih kumkhua thukham hminsinnak a si(Suahlannak 31:16, 17). Himi hminsinnak in KanmahSersiamtu, Rundamtu, le in Thianghlimtertu theithiamdingah in bawm. Curuangah Sabat ni cu zarh tinten thantarvekin kan hmu thei ringring. Hlanlai thil kan hngilh thehmi pawl tiangin in theihter sal.

Pathian ih Sabat ni in kan thawhkehnak, kanzalennak, kan hrang Pathian remruat, kan mawhphurhnakihsin dawisuahnak le hnon kan sinak in theihter ringring.Curuangah Sabat ni cu a thupi zetih suanlam hawl theihlo ding in kan hnenah zarh tinten a phuang aw ih kanmahih va pan a tul lo. Himi in zo kan si, zo ih sersiam mi, amahin kan hrangah ziangso a tuah, van thar le lei thar a tuahtikah a tawpkhawk in kan hrangah ziangso in tuahsak ding.Pathian thianghlim in thukham a tuahpit milai pawl cu athuneihnak hnuai ih thilthleng, rundamnak, Sersiamtule Runtu le Sersiamnak ih a hnatuan pawl thawn remawin pehtlaihnak thuhla ruat seh ti a duh. Pathianthuneihnak le thupeknak ruangah lo theilo in zarh tintenkan hnenah a thleng. Khrih in a lak rori ih in pekmidaihnak le hnangamnak ih colhnak sungah lut dingah fialmi kan si. Jesu cu “kan zumnak hramthoktu lefamkimtertu, hmailam ih a co ding lungawinak a tumtahruangah thinglamtah parih ningzah thihnak hmanziangsiar lo in a tuar” (Hebru 12:2, NKJV).

Page 62: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

123 124

Sabat ni sunvu ten Pathian thawn umtlangnaktonnun neih sinsinnak ziangvekin so na zir thei ding?

TLAWNGKAI NINGA September 3

RUAHBETDING: “Zarhkhat sung hmuahhmuah ah thupekih a um mi vekih Sabat ul dingah thinlung in ralrinnakkan neih theinak dingah a si. Tlanghnatuan vekin Sabatul ding kan si lo” Ellen G. White, Testimonies for theChurch, vol. 6, p. 353.

“Van ih a um mi hmuahhmuah in Sabat ulhnak ahphurnak neilo an um lo ih hrokhrol an um lo. Himi ni cuthazang neih hmuahhmuah suah in thatho nak thawn kanum lo ahcun Pathian le Rundamtu Jesu Khrih kan tongthei ding sawm? Zumnak in an kut kan kai ding ih, a hnenthlengtu zokhal thatho nak le thlawsuah pek dingah a hngakringring.” Page 362.

“Ni dang hnakin Sabat ni ah Pathain parah kandilnak le ngennak a thupi sawn. A minung pawl in nitin anhnatuah an tanta ih, thinlung sungril khawruahnak thawnamah baiknak ah can an hmang. Ni dang hnakin Sabat niah Pathian lungtong dingah an dil ih ngaihsak cuangce nakngah an duh. Pathian ih hrilmi miphun pawl a pek mithlawsuah cu ngahlo theilo in an dil. Cule Pathian in Sabatnitlak hman hngak thei lo in an dil mi cu a pek. Van ihhnatuannak cu colh ti a um lo vekin minung khalin thilthatuahnak colhsan thei ding kan si lo. Sabat ni cu sullamneilo thil le thathnemnak neilo thil tuah ding kan si lo.Bawipai colhnak ni thianghlim ahcun hnatuan thianghlimtuan dingah thupek in in zirh. Himi ni ah nitinpumcawmnak hnatuan cu colhsan in, leitlun nuamnak tuahding khalah a thiang fawn lo, Pathian cun zarhkhat sungih sersiamnak hna a tuan mi a colhsan ih Sabat ni ah a

cawl ih thlawsuahnak a pek. Curuangah milai in nitinpumcawmnak hnatuan a tanta ding. Khami ni thianghlimcu Pathian be dingah le thiltha le thianghlim tuah dingahurhsun zetih upat in an cawl ding. Khami ni ah Khrih indamlo a damter mi pawl cu daan vekih famkim in an um.Cui thil cu Sabat sunlawihnak a si.” Ellen G. White, TheDesire of Ages, p. 207.

RELTLANGDING:

1. Ramtin ih hruaitu pawl cun kiangkap thil kilvennakding thu an rel. Ram hruaitu pawlih thusuah mi telloin ziangvekin so Adventist pawl hi Pathian ih sersiammi kilkhawitu tha kan si thei ding?

2. Rennak cu thinlung khawruahnak ihsin a suak. Kaninnsang, kan kawhhran, le kan venghnen pawl cuzangfah thinpemnak thawn thinlungput le ziazaziangvekin so kan thangso ter ding? Khami tuah theidingah ziangvek cotha so Sabat in in pek?

3. Sabat a thlen tinten minung hmuahhmuah cuPathian sersiam mi kan sinak in theih ter. Himi inPathian ih hmuhdan in midang hmu thei dingah inbawm. Miphun thleidannak, nunau le mipathleidannak le milian le faraah theidan nak um loin Pathian duhdawt mi kan si ih a mai hmuihmelkeng ih sersaiam mi kan sinak hngillo dingahziangvekin so in bawm?

Page 63: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

125 126

ZIRLAI 11 September 4-10

HNGAKHLAP ZETMILonging for More

SABAT TLAILAM September 4

TUZARHSIARDING: 1 Korin 10:1-11;Puithiam 4:32-35; Johan1:29; Hebru 4:1-11; Saam 95:8-11.

BIBLE CANGKEN: “Tu ah hi thil pawl hi thilsual tuah anhair vekin kan hiar ve lonak dingah kanzohthim dingmi an si” (1 Korin 1o:6,ESV).

American ram New York ih thiamthil lam thawnpehpar in a thabik thilhlun retnak inn pi sungah khawlipipakhat ah leitlun ih inn tumbik ruang zingih lem nganmizohthimtlak pakhat a um. New York ih inn hmuahhmuahcu khami vekin pungsan an lak theh. Cumi cu a tung le avang 870 square meters (9,335 square pi) an si theh. Cuihinn pi cu hnatuantu zungthiam 100 rual in kumthumsung an sak ih, 1964 kum ah an theh fel thei. Cuih inn picu 1990 bawrvel ahcun sanman a si ko nan 2021 ahcunkhawlipi pakhat ih inn sakdan zohthimtlak si dingah sana man nawn lo. Cumi inn sakdan a hmaisa a hramthoknaklem nganmi cu cipciarzet le hnok zetin an cawng ciamco.A netnakah khami kha a mahkel in a um ringring ih atum sawn mi inn le inn thazet santhar khalah inn saknakih zohthim ding mi thabik a si thotho.

Khami kha an zaten an zohthim theh ngaingai. Ahramthok ih a umdan ngaingai cun an cawng lo nan a

pungsan a hramthoknak kha an zohthim. San thar thilumdan in hlanlai thilhramthoknak ih umze rilzet nei mitheithiam dingah in bawm.Asinan khami kha thlengsalthei ding a sin awn lo. Ziangahtile khami khathilhramthoknak hmuahhmuah theithiam dingahbawmtu thabik a si.

Bible hi van ih thil um ngaingai mi a tum a te in,cangvaihnak le zirhawknak khalah zohthimtlak rori a si.Colhnak thuhla ah Bible ih thusuhnak thawn pehpar inHebru 4 in thil um ngaingai mi pakhat hmu thiam dingahin bawm.

THAWHSAL NI September 3MOSI SANIH TIPILNAK (Baptized Into Moses)

1 Korin 10:1-11 siar aw. Paul in zohthim dingKorin ah a langter ih ca siartu pawl cu ziangso a sim duh?

Grik ca fehpi danah 1 Korin 10:6 sungih tongkamhman dan cu 1 Korin 10: 11 in a laksal. Himi tongfang hiMirang ih lehlinnakah “example”tiah an hmang ih Griktongah typos timi asi zohthim dingmi tiah an let. Mirang ihtype timi cu Grik tongih thilhmin ihsin an lak ihthilhramthok cu thlengthei le airawl thei a si lo nak alangter. Ziangthil khalahzohthimding tinak a si.

Hebru 8:5 sungah himi pehzomawknak a thamizohthim ding a pek. “Cupawl cun van lam thilpawlih lem lethlam rong an bawl, curuangah Mosi in biakinn a sak zikah khan “Tlang parih a pianhmang hmuh na si vekin thilziangkim tuah aw, ti in Pathian in thu a pe” (ESV).

Hebru sungih himi cangin van le lei a pehzom awngaingai timi ruhlang in a sim. Cule khami khaSuahlannak 25:9 ih ramcar sungah Pathian in Mosi cu puan

Page 64: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

127 128

biakinn sak dingah a fialnak thu lak sin. “Pianhmang . . . .ka lo hmuh bangtukin”tiah a ti ih tlangparah a rak hmu zo.A langter micu leitlun ih hmun thianghlim tuahdan dinghmuahhmuah, le hnatuan dan ding hmuahhmuah a si.Van ih a rak um mi thil umdan le fehpi dan hmuahhmuahcu zohthim dingah, khihhmuhnak le pungsan lang ter mia si. Cuih van hmunthianghlimah kan Puithiam BawibikJesu Khrih cu hna a tuan.

Kan thinlungah himi kan cing ringring ahcun 1Korin 10 sungah Paul ih a sim mi thu kan theifiang theiding. Himi cangah Paul in Pathian minung pawl in nelrawnramcar paltlang in ramtiam an pannak ih an tonnun pawla zoh sal. “Kan Pa” in Izipt a suahsan tu Judah pawlih anpupa pawl simhnawh san in mero hnuai ihsin tipisen antan ih, sal sinak ihsin an luat ruangah nunthar sungahhnimphum in an um.

Paul in ramthing ih an vahvaihnak umdan cubulpak tihnimnak a khihhmuhtiah poimawh zetin a ruat.Paul in (Suahlannak 16:31-35) ih manna ih a langter duhmicu”thlarau rawl” tiah a ti. Israel pawl in lungpi sung ih tidaian in tiah a ti ih lungpi cu Khrih Jesu a khihhmuh tiah ati (1 Korin 10:4). Jesui ruahnak khalah “nunnak sang”vekin a sim awk (Johan 6:48). Cule “nunnak ti nung” tikhalin a ti awk (Johan 4:10) hi hmuahhmuah pawlin Jesuisinak ngaingai famkim ten in theih ter. Paul in Thlunghlunsungih thuanthu zohthim dingah a langter mi cu tuisanKhrihfa bulpak nun ih thlarau lam thutak nun neihnak ahhman theih mi a si.

Suahlannak sungih Israel pawl tonnun ruat sal aw.Annih cun a sia le a tha an thuanthu ah an tanta ih anmahzohthimnak ihsin thlarau lam zirlai ziangso kan zir thei?

TLAWNGKAI NIKHAT September 6RAITHAWINAKPAWL (Ritual and Sacrifices)

Urhsunzetmi raithawinak cu Thlunghlun tuahdana si. Puithiam hnatuannak sungah Thuthlungthar thutaklangtertu Thuthlunghlun ih khihhmuhnak pek mi mizanzirlai ah kan hmu. Santhar Bible siartu pawl cun himituahdan pawl cu siar lo in an lanta theu. Asinan a siartuhrang ahcun a sunglawi zetmi thlarau thutak a thupi zetmipawl an tel.

Puithiam 4:32-35 sungah Israel pawlin sualhrangah raithawinak a can hman te ih an tuah mi hrangih thuzirhnak kha siar aw. Sual hrang raithawinakurhsun zetih tuah dingah kan nihcun Biak inn lebiaktheng kan nei lo nan himi thil tuah mi ihsin kan zirthei mi ziangso a um? Himi thiltuah dan cu Johan 1:29le 1 Peter 1:18-21, thawn pehtlaih ter aw.

Sakhaw thiltuahdan cu a poimawh zetmi thureltlangnakah a thathnem bikmi thuthannak a si ih a thuhlapehzomawk dan theih a tul. Cui thil cu ni le can tiam niteka nei ih hmunhma thleidan nei ih tuah a si. Tuahmi ihthaman cu a tangkai bik dingah ruahrel cia mi a si.Thlunghlun ih raithawinak thuhla Bible ih thupek kan siartikah raithawinak timi ziangso a si timi thuhla Pathian inpekmi cu fiangte ih theihthei nak a um. Cuih thil cuziangtikah nan tuah ding, khuihmunah nan tuah ding,ziangvekin nan tuah ding tiah thlun ding daan a um.

Thisen suahnak, le thisen thehnak pawl a sinantumtah mi tampi nei ih tuah mi a si. Himi hi thil mawi lezoh nuam a si lemlo, ziangahtile himi thil hi sual ruangaha um ih lei le van ah zohsia bik a si.

Page 65: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

129 130

Thisen suah ih tuahnak ngaingai ziangso a si?Ziangruangah biaktheng ki ah thisen an hnih? Himi hihmunthianghlim ih thiltuah dan thupek um dan asi ih, (atuah dan ding zirh theh mi an si) khami thil tuah dan ih asullam a zaten simfiangtheh mi an si lem lo. Mipi pawlin asullam an theitheh zo simen thei. Cuitlun ih Israel sungzamipi pawlin thisen suahnak san cu an thei theh (Puithiam17:11).

Puithiam 4:32 -35 ih thuhla thuthimnak in kan lakahcun Puithiam 4:35 sungah “cutin sual a tuah mi sualnakhrangah puithiam in sualkhuhthawinak a tuah pei, cule asual ngaithiam a si ding” tiah a thupi zetmi simfiangnak atel (NKJV). Curuangah thisen suahnak cu sualkhuhthawinak a si ih A Thianghlim Pathian thawn remnak tuahtheinak misual in cotha ngahnak a si. Himi raithawinakih kan hmuh mi cu kan aiawh in Jesu Khrih a thihnak lea hnatuannak a langter.

Sual ih siatvatnak ruat aw, Pathian lak ih pakhatmai zawnruat lo in raithawinak ih pek awk nak a suahter. Jesu cu khami hrangah remnak tuahnak a si. Himiin tuahtuannak silo in ziangruangah so zangfahnakrinsannak ding thuhla in zirh? Khrih in kan hrangah atuah theh zo ih kan bet theimi ziangso a um lai?

TLAWNGKAI NIHNIH September 7ZOHTHIMDINGMI COLHNAK (The “Example” of Rest)

Himi colhnak pomdan hi Bible ih hman mikhihhmuhnka le pungsan rori a si ih kan zohfel theh zo miasi. Thuthlungthar Hebru cabu sungah kan zoh le kanhmuhthei mi a si.

Hebru 4:1-11 siar aw. A colhnak sungih luhnakdingah thukam in theihter mi ziangsoa um? Suahlannakle ramcar ih an vahvaih can sung hmuahhmuah ahPathian ih colhnak sung ih luh timi Israel pawlih tonnunziangvekin so a um?

Taimaknak le rinumnak cu himi hmunah athupibik. Nisarih ni Sabat thuhla rel tikah himi cangih atumtah bik mi cu (hlanah ziangso a cang, Hebru 3: 7-19, ahkan hmu thei) ih himi ah mipi pawl cu raltha zetih zumnakle taima zet ih zuam dingah Pathian kawhnak asi. Cu micu Bawipa ah le a thuthangtha ah rin umnak dingah a si.Kum tampi Pathian ih hruainak ihsin himi cang siartu inziangvek zirlai an lak thei timi a theihter. “Curuangahanmai thulun lonakah zohman kan tluk lonak dingah”(Hebru 4:11, SEV). Thinlung ih ruahnak hi cotha kan ngahmi a si ih, Israel pawlin thuthangtha cu a thei ngaingainan an theihmi thu cu an hrangah thathnemnak a nei lo.An zumnak thazaang khohnak dingah rinsannak lethulunnak hnakin thulunglo ih dodalnak an hril sawn(Hebru 3:7-15). Cutikah an hrangah Pathian ih a duhsakmi colhnak cu an tep ngah ve lo.

Hebru 4:3 in zumnak le colhdamnak naizetih anpehtlaihnak a langter. Amai colhnak ah kan luh theinakdingah colhnak thutiam in petu zum le rinsan nak lawngin kan ngah ding. Cule himi thutiam in petu le famkimtertu cu Jesu Khrih a si.

Hebru 4:3 siar aw. Mipi a langter mi ih an buainakthupibik ziangso a si? Thuthangtha neitu kan si ih kanbulpak hrangah zirlai ziangso kan ngah thei? (Hebru 4:2,NKJV).

Page 66: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

131 132

F-9

Hlanlai Kkhrihfa pawlkom in Pathian ihthupuannak hmaisa an ngah (cumi cu Thuthlunghlun tiahkan ti mi a si).

Zangfahnak thawngin rundam kan si ti kantheihthiam ih Jesui pek mi colhnak sung kan luhnakziangvekin so in bawm? Jesui thisen ruangah rundamkan si theinak ih a sullam ziangso a si ziangvekin so kantheithiam ding?

TLAWNGKAI NITHUM September 8LUNGRUH NAWNHLAH UH (Harden Not Your Hearts)

Hebru 4:4-7 le Saam 95:8-11 siar aw. Saam leHebru sungah ralrinnak ziangso pek a si? Tuisan kanhrangah ziangso in sim?

Hebru 4:4-7 cu sersiamnak thilthleng le Saam 95:11sungih rinum lo Israel pawl thuhla nganmi laksin mi a si.Pathian in an hrang a tumtah mi colhnak an luh theilonakthuhla a si. Saam 95:8-11, cu a hramthok ih ramtiam thuhlathawn pehpar in Pathian hminsal ih thukham tuahmi ahzum lo nak an langter ih Pathian ih colhnak sungah an luhtheilonak ramcar sungah Israel pawl ih tonnun ngan mi asi.

A ngaingai ahcun Israel pawl cu ramtiam ah an lutzo. Pathian bawmnak thawngin santhar pawlin ramtiamcu an lak thei.

Asinan Pathian colhnak sungah an lut lo. A sim duhmi cu Jesui rundamnak tonnun an nei lo. Ziangahtilezumnak an rak neilo ih thulunglo in an um ruangah siatlaman pannak a lang. Ramtiam cu colhnak thuthawn pehparaw mi a si ko nan khai ramsung ih a rak um zo pawl hnakinan sual sawn.

Hebru 4:6, ih in sim mi cu Pathian ih thutiamcolhnak ngaingai thusim mi a theitu pawl cu thu an lungloruangah an lut thei lo. Pathian ih colhnak timi lethulunglonak an seng aw sawm?

“ Tui sun” timi hi a thupituk. “Tui sun” timi ah bumawkih hrokhrolnak can a um lo. “Tui sun” timi in a duhmi cuatu rori ah ruatcat in pomaw ti duhnak asi.Paul in “tui sun” timi cu tlaihtlengah a hmang ih colhnaktimi thawn an pehzomawknak ah ziangtlukih thupi so a sitimi a langter. Saam 95:7, 8, ah an pupa pawl ih an palhnakle famkim lonak simbet sal lo in Pathian ih mipi pawl curalrin peknak le sawmnak a ngan. Pathian ih in pek mirundamnak lawngin hnangam le thindai ih colh thei a simi kha an rak lut thei lo.

Atu ah a thu kan theih ahcun “Tui sun” ah A awnan theih ahcun: “thinlung hakter hlah uh” (NKJV) kanhrangah asim duhmi ziangso a si? Ziangruangah “tui sun”timi tongkam hi a poimawh? Cuitlunah Saam in himitongkam hi hlanlai kum thawngtampi sanlai ih rak hmanzo mi a si. Tuisan kanmah hrangah “tui sun” ti miziangruangah a poimawh lai? Himi thusim mi a theituhlanlai minung pawl hrang a sawm?

TLAWNGKAI NILI September 9VAN KHAWLIPI NGAHNAK (Conquering a Heavenly City)

Hebru 4 ih thu fehpi dan a hmai a nor vivo ih Hebru4:8-11 kan siar ahcun adanglam zet thilthleng a um. Cuihthu cu Joshua in Israel pawl colhnak a rak pek lo. Pathiancu thupanper a si lo, khami kha Pathian minung pawlhrangah a tanglai mi “colhnak” dang a sim duh mi a si.

Page 67: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

133 134

Himi mipi pawl cu Judah zumtu siartel lo ih tuah mi a si lo.Jesu cu bulpak Runtu Bawipa ih a pomtu hmuahhmuah antel theh.

Galati 3:26-29 siar aw. Cross hnu ih Pathianminung pawlih nun ziaza pawl hminsin aw. Paul in nunaule mipa, sal le miluat, Judah le Grik ti khal a um nawn lotiah a ti ih a sim duhmi ziangso a si?

Can tampi ah Hebru 4 hi nisarih ni Sabat ulhnaklangternak ah hman a si theu. Himi Sabat colhnak hi pomtlakzetin midangpawl ih an hmanmi kha kan zoh ding.Khami ih theihternak thawngin colhnak a dang (cannetnakih colhnak) thuhla ah kan lak theih ding. Khami sinak khaBible in a langter lo. Cuitlunah himi cang ih in sim mi cucannetnak ih Pathian hril mi mithianghlim pawl ih colhnaka si ih Sersiamnak ihsin a rakum zo mi a si. Cuih Sabatcu cannetnak ih zarhtin colhnak a um mi Sabat ulh dankha a sim. Curuangah Judah pawl hrang ahcun an theihzomi simtullo a si ih a ralai dingmi lei thar ih sabat ulhnakding raksim sungnak a si thei.

Sabat colhnak cu Pathian minung pawl hrangah atanglai, cui thil cu leitlunah hmaisabik Sabat ulhnakthuanthu in theihternak a si. Kan hrangah rundamnakthukam in pek mi famkim theinak dingah amah rinsan innitin kan hnatuan kan colhsan nak ding a sim duh mi a si.Khrih ih a ratpit mi rundamnak ih colhnak famkim nakahSabat thupek rinsannak a tello tiah a kalh zawngihhrilhfiahnak cu tuisan Khrihfa pawl hrangah a poimawhzetmi ah a acang. Colhnak famkim cu Khrih in nkanhrangah in tuahsak mi fehtlangih thu in tiam mi a si. Bibleih a sim mi nisarih Sabat colhnak in ai a awh thei lo tiahuarzetin an ti.

Leitlunah hnatuan taimaknak, thansonak, ihsinminung pawl in anmai thathnemnak cu anmah ten an

langter thei. Jesui sungah colhnak le a zangfahnakrinsannak cu rundamnak dingah le kan nunthlengdanglamnak dingah a thiltitheinak a daih theh.

Ka sualtuk ngaithiam theihding ka silo titu pawlan thinlung a thlenglo tu pawl, le ruahsan ding nei lopawl cu Khrih ah colhnak an ngah theinak dingahziangvekin so na baawm thei ding? A hnangam theinakdingah Bible cang ziangpawl so na pek ding?

TLAWNGKAI NINGA September 10RUAHBETDING: “Kan harsatnak le kan buainak thawnJesui hnen pan ringring hi kan hiar ciamco lo. Cutikahkan milaipi hnenah kan harsatnak kan sim ih, in bawmtheilotu hnenah kan buainak kan sim theu. Cule Jesuihnen ih sim cu kan hngilh. Amah cu kan riahsiatnak culungawinak le daihnak ah a thleng theh theitu a si. Mah lemah phatsanawnak le pumpeknak cu cross nehnak sunloihpeknak a si. Pathian ih thutiamkam pek mi cu a sunglawizet. A tumtah mi theithiam dingah a tongkam suak Biblekan zingzoi ding. Thawkkhum mi Bible sung ih thuhla pawlcu theithiam tum ih zir in kan nun ah kan hmang ding.Cui thutak pawlin lamzin tha ah in hruai ding. Kawhhranrongbawltu le mipipawl nan phurrit le thinpit vansang ihnan umnak pawl cu Jesu hnenah ret uh. Amah cu nanphurrit sawng dingah le daihnak hnangamnak lecolhdamnak pe dingah a lo hngak ringring tu asi.Amahrinsantu cu ziangtik khalah dung a tun dah lo.” Ellen G.White, The Signs of the Times, March 17, 1887, p. 161.

“Ka duhdawtmi thalai pawl lungawi sopar in leruahsannak mi diknak thawn nan thuhla lo relsaktu in PaPathian hmai ah le vancung mithianghlim pawl hmaiahka minung asi tiah nanhmin a sim dingmi cu hngakhlapzetin nan thlir ngam maw? Jesu Khrih veihni ih a ralang

Page 68: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

135 136

dingmi hrangah na theitawk in timtuahnak na tuah maw.A vei khatnak a rat laiah kan hrangah rundamnak sunglawiin pek mi ah rinsannak le zumnak thawn colhdamnak ngahrori dingin na theitawk in na timtuah maw. Khrih cunangmai bulpak Runtu Bawi ah na zum rori ding.” Ellen G.White, Our High Calling, p. 368.

RELTLANGDING:1. Nisarih ni Sabat thuhla ah Pathian minungpawlhrangah vanlam colhnak rak tepnak a si cuangce maw?Sabat nizarh colhnak cu kumkhua colhnak tep sungnakziangvekin so a si thei?2. Lungawiternak timi cu remawksalnak le Pathianlamah hoikirsalnak a langter.Rom 5: 11 sungih a thupizetmi thuhla a tarlang kan hmuh mi kha ruat aw: “Cutilawng si loin kan Bawipa Jesu Khrih thawngin Pathianhnen khalah lungawi aipuangin kan um,atu ah Jesu Khrihthawngin remawknak kan ngah zo” (NKJV). “Pathianthawn remawksalnak timi ih a san ziangso a si tiah losuttu um sehla, himi remawksalnak in nangmai nun ahdanglamnak ziangso a thlen pi” a phi ziangso na pe ding?3. Kan Khrihfa nun ah mipi lak ihsin mimaltethuneihnak ziangtinso kan hlon theiding? Pathian Biblesungah fiangzetih kan hmuh mi kan cing ringring dingmi ziangso a si?4. Israel sungza in hramlak ramcarah zumnak antlaksamnak le an palhnak thuhla pawl ruat aw. An tonmi pawl cu kan ton mi hnakin nasa zetin an danglamawk. Himi ah a bang repmi daan hrampi ziangpawl so anum? Khrihfa kan bulpak fehpi dan ah an ton mi vekhmaisan in kan tong ve an palhnak ihsin ziangso ziangsokan zir thei ding?

ZIRLAI 12 September 11-17

HNANGAMTHEILO PROFETThe Restless Prophet

SABATTLAILAM September 11

TUZARHSIARDING: Jonah 1-4; Jermiah 25:5; Ezekiel 14:6;Thuphuan 2:5; Luka 9:51-56; Juda 1-25.

BIBLE CANGKEN: “Cun an vorhlam kut le kehlam kuthman thleidang thei lotu minungthawngza le thawngkul leng lo le tilvatampi umnak hmun Nineveh khaw ropicu ka zuah lo ding maw si? tiah a ti.(Jonah 4:11, NKJV).

Jonah thuanthu cu Bible thuanthu lakih siarnuamzetmi pakhat asi. Amah cu Pathian ih kawh mi profetpakhat a si, cule ziang a cang? Pathian kawhnak ihsin atlanhlo. Pathian thuthlun dingah a thinlung thleng theinakdingah a ton mi pawl ih lem a si. Cuti cun a si ih tuah dingpakhat te a neih mi ziangso a si? Mipi pawl cu siatsuahnakih an luat theinak dingah sualsirnak le thinlungthlengdingah tlangautu dingah kawh a si cui thilah a phunzai.

Hnangamnak nei lo zohthim ding pakhat a si.“Curuangah atu ah , maw Bawipa ka nunnak la hram aw,ziangahtile ka hrangah nun hnakin thih a thasawn” (Jonah4:3, NKJV) tiah thindaih hnangamnak a nei lo ih a au suak.Jesu khalin Jonah thuanthu kha amai thuhla simnak aha lak, ih a sim mi cu: “Nineveh khawmi pawl cu thuthen ni

Page 69: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

137 138

ah tuisan minung pawl zawngah an ding ding ih thiam loan coh ding. Ziangahtile Jonah ih thu a sim tikah an lungan thleng. Cule ngai hnik uh Jonah hnakih ropisawn hitawkah a um.” (Mathai 12:41, NKJV). Jonah hnak ih ropisawn rori a si ko. Cuti silo sehla kanmah Runtu Bawi a silo ding.

Tuzarh sungah Jonah thuanthu kan zir ding ihdaihnak le hnangamnak a ngah theilonak ihsin zirlaiziangmaw zirsuah kan tum ding.

THAWHSAL NI September 12TLANHLONAK (Running Away)

Jonah cu mangbangza ih hlawhtling Pathianhnatuantu a si. Amah cu hnatuannak ah thukthun theingaingai mi khal a si. Jonah cu ziang a tuah khalah Pathiankawhnak in a nun lamzin a buaiter theh. Pathian hnatuandingmi kawn batawk hnakin amai kawn phurh cu nuam ati ih a phurhmi phurrit khal a zaang in a thei (Mathai 11:30).Jonah cun amai duhten colhdamnak ngah dingah a ruataw curuangah Pathian ih fialmi ah fehlo in hmundangah afeh.

Jonah in Pathian ih kawhnak ihsin khui hmunahdaihnak le hnangamnak ngah dingah beiseinak a nei?Jonah 1, siar aw.

Jonah cun Pathian ih fialnak hmunah fehlo inhmundangah a feh. Pathian thawn an neihmi thubuai cu arehter thei cuang lo. Bible sung ih Pathian kawh mi thucahphurtu profet dangpawl vek a si ve ko (Suahlannak 4:13).Amak ngaingai mi cu Pathian in thusim dingah Jonah akawhnak hi a voikhatnak a si lo (2 Siangpahrang 14:25 zoh

aw). Himi thuhla ah Jonah cu Bawipai fialmi hnatuantuahsuak dingah sawm a si. Ziangkhal sisehla tuitum cusihlah seh.

Ziangruangah so?

Thuanthu ngantu pawl le thilhlunlaitu pawl ih anngankhum mi thuhla cu B. C. zabi 8 laiah hlanlai nisuahnaknaihlam ram cu Assyria pawlih lal thar tuksumza ih misualin a uk tiah an ngan. Cuih can ah Jonah cu Israel ramahprofet hna a tuan. Kum 75 tluk a rei hnu ah Asyria-lal tharsiangpahrang Sennacherib in Jodah ram cu a do. Khamihlan kum 20 tluk a reilaiah Israel ram le Samaria khawlipicu an rak neh zo. Alandan men ahcun siangpahrangHezakiah khal mai tual sungah Assyria pawl dodaltu ah atel ve.

Atu cu Assyria pawlih tuarnak can a hung thlengthlang. Bible sungih (2 Siangpahrang 18, Isaiah 36, zoh aw),Assyria pawlih thuanthu ngankhum mi le Nineveh khawlipiih Sannacherib ih siangpahrang inn phardawl ih canganmi in ziangkim in sim theh ih, Lachish ram tlaksiatnak,cui hmun cu Hezekiah ih uk ram thlanglam ramri ihralvennak khawkulh nei a thupi ngaingai mi khua pakhata si. Sennacherib ih a nganmi pakhat cu ralvennak kulhneikhawlipi 46 cu siatsuah theitheh ah a sim ih ralkaih mithawngzahnih hnakihtam an si tiah a ngan. Assyriansiangpahrang in Lachish a lak tikah an dawtthah miminung pawl cu thawngkhat tluk an si. Cule siangpahrangHezekiah kiltu ralbawi miraltha a kaih mi pawl cu an nungcingin an vun an hawk ih rapthlak zetih an hrem.A dangan kaih mi pawl cu Assyria ah sal hna tuah dingah an kuat.Assyria pawl cu an mai sanah leitlun ah tuksumza ihnunrawng an si. Cuvek thinlungput nei pawl hnenahPathian in Jonah cu a thlah.

Page 70: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

139 140

Jonah a feh paihlo khal cu mangbang tuk ding a umsawm?

Pathian hnen ihsin a tlanhlo maw? Hlanah khavekna tuah dah maw? Cuti a si ahcun tontha na tong maw?Khami vek palhnak ihsin zirlai ziangvek so na lak thei?

TLAWNGKAI NIKHAT September 13NITHUM SUNG COLHNAK (A Three-Day Rest)

Pathian hnen ihsin Jonah a tlanhlonakah buainaka um lo. Jonah ih nunah ni reilo te “colhnak” cu Pathianrolhawknak cu mangbangza in thlisia thawn a runglang ihthinlung buai in a um. Jonah cu Pathian in tidai sungahthlan a laihsak ih a vui liamnak ah Pathian in ngapi cuJonah runtu dingah a thlah.

Ngapi pum sungah nithumsung Jonah a colhnak ahamah le amah a thei aw ih Pathian lawng rinsan ding a umti a thei rori. Kan tul rori mi cu Jesu a si ti kan theihtheinakdingah le amah rinsan thei dingah leitlunah zianghmanneilo ih ret kan si theu.

Jonah 2:1-9 ih ngapi pumsungah Jonahthlacamnak siar aw. Ziangthuhla ah so thla a cam?

Hmun thim thukzetah a thlengih, thinphan um dinhmunah a um, Jonah in thla a camnak ah hmun thianghlimthuhla a sim.

Amah in “na biak inn thianghlim” lam a thlir.Himi hmunah ziangso a um vivo?

Biakinn cu a thlacamnak ih a thupibik a si ih, mihmuahhmuah ih thlacamnak ah khami kha a thupibik dingmi a si. Thuthlunghlun sanlai ah Pathian ton theinakhmun pakhat te lawng a um. Amah cu hmunthianghlim

sungah a um (Suahlannak 15:17, Suahlannak 25:8).Hmunthianghlim cu Pathian thawn pawlawknak hmun lethlacamnak hmun thupibik a si.

Jonah cun Jerusalem a sim lo. Van hmunthianghlima sim sawn (Jonah 2:7). Khami hmun ihsin Pathian inrundamnak a pek ruangah khami hmun ah a ruahsannaka um.

Anetnak ah Jonah in himi thutak poimawh atheihthiamnak a ngah. Cule Pathian ih zangfahnak a nunin a tep ngah. Amah cu rundam a rak si zo ti a thei aw.Ngapi kaa sung ihsin a tlanhlo profet cu luak asi tikahPathian in amah a duhdawtnak tharhlamtentheihthiamnak a nei. Pathian ih duhnak tuahtumtu zumtuzo khal khami kha himnak umsun asi ti a theithiam.

Cuisicun Pathian fial mi zawnlung ih tuah dingahthuthencatnak a nei. A netnakah Nineveh lam pan in afeh, zumnak a nei ih rinhmainak a nei lo. Tuksumzasualnak tuahnak hmun khawlipi pan in a feh mipi pawlinan thatlonak pholangtu profet cu an uar lem lo ding.

Thil hmuhtharnak neithei dingah hmunhlapi ahrethlo kan tulnak a um theu. Jonah thuanthu ah ngapipum sungah mangbangza ih zuah a si ih, a poituk. Hmuhtharnak nei thei dingah na um theunak hmun ihsinziangtluk ih dawisuah so kan tul theu?

TLAWNGKAI NIHNIH September 14FIALMI TUAHTHEHNAK (Mission Accomplished)

Nineveh khawlipi cu Israel ram ih khawlipi pawlhnakin a tum ngaingai mi khawlipi a si. Nithum ih helsuaktheimi khawlipi cu a tum ngaingai mi khawlipi a si (Jonah3:3, NKJV).

Page 71: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

141 142

Jonah 3:1-10 siar aw. Himi a sualralmi khua inziangtin so an um? Midang hnenah thuthangtha sim kantumnak ah himi thuanthu ihsin zirlai ziangso kan lakthei ding?

Jonah in Pathian ih thucah cu khua a hel phah ina au pi: “Atu ihsin ni 4o sungah Nineveh cu siatsuah a siding” (Jonah 3:4, NKJV). Thucah cu ruhlang in a sim ih, acipciar zetin a sim lo nan a theitui hna le thinlungah fiangfelzetin an thei. Nineveh mipi pawl cu Jonah ih ralrinnakpek mi thucah cu an zum.

Nisuahnak naihlam ram ih umdan cu Nineveh uktusiangpahrang in thusuah a than mi cu thinlungthlengdanglamnak cu nun ah langseh tiah a ti. Mihmuahhmuah le tilva tiangin an sir awk ih rawl an ul (tilvapawlih riahsia ih an um dan cu Bible in a sim nawn lo).Ansiangpahrang khal a bawi tokham ihsin a tum ih leilungahto in zohthimtlak ih thupi in a tuah.

Jonah3:6-9 siar aw. Cule Jeremiah 25:5; Ezekiel14:6, le Thuphuan 2:5 pawl thawn zohthimaw.Siangpahrang in ziangthu so a sim? Lungthlengnaksualsirnak ngaingai a theih mi ziangvekin so a langter?

A sermon cu a tawi ih a fel famkim, a dikmizirhawknak in a khat ih sualsirnak ngaingai thuhla a si.Jonah in thuthangtha a sim laiah Nineveh mipi pawlthinlung sungah Thianthlarau in taima zetin hna a raktuan.

Pathian in Israelpawl thinsau zetih a hruainakthuanthu hmuahhmuah ah Nineveh khua mipi pawl inhlawknak an nei lo.Cucing in Pathian ih thusim mi ahdiknak le thatnak in Pathian lamah an langter. Hmualnei

zetih an sim mi cu “Pathian ih thatnak le zangfahnakrinsan pumhlum in, kanmai hlawhtlinnak dingah silo in,Pathian ngilneihnak ah pumpe aw uh si.”

Jonah cu danglam zetin Pathian ih zangfahnaktharhhlam zetih rak teptu a si ko nan Pathian ihzangfahnak cu mi hrekkhat hrang lawng ah a si tiah a ruatvek a bang.

Khrihfa nun ramah sualsirnak hi ziangah so apoimawh zet? Atu le atu kan tuah rero mi sualnak ahsirawknak ngaingai timi ih a sullam ziangso a si?

TLAWNGKAI NITHUM September 15DUHKHOPLO PATHIAN HNATUANTU THINHENGNAK (An Angry,Restless Missionary)

Jonah 3 sungah Jonah ih thuanthu a cem lo mi hia poi ngaingai.

Jonah 4:1-11 siar aw. Jonah ih buainak ziangso asi? Misambau nunziaza ihsin zirlai ziangso kan ngahthei?

Jonah 4 nak cu Jonah hnatuan hlawhtlinnakruangah Pathian parah a thinhengnak thawn hramthoknaka tuah. Jonah cun aatthlak zetih thinbang in khua a cuan.Pathian in a palai profet thinheng aithok ih tawivahnakthuhla thawn thuruahrelnak can tha a ngah kan hmu.

Thilthleng cu himi a si Pathian siahhlawh ngaingaiprofet rori cu a suup aw lo ih a luantuk.

“Khami khawlipi cu sualralzet an si hmanah-sualsirnak neidingah Pathian in a hruai ih a zuahnak atumtahmiJonah in a hmu. Amah cu Pathian zangfahnakngah mi ruangah lungawi ih rak um zo tu a si. Asinan athinlung cu thatnak lam ruahnak ah a hmanglo ih fehsual

Page 72: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

143 144

profet ah a cang. Khawlipi sungih a um mi thlarau pawl cuPadthian mithmuah ah a sunglawituk timi a hmu ban lo iha minung sinak in a thik.” Ellen G. White, Prophets andKings, p. 271.

Pathian cu amaksak zetmi a profet parah a zawithei.Pathian in Jonah a hmang tum lai a bang. Pathian hnenihsin Jonah cu a tlanhlo ih thlisia le ngapi hmang ina kokirsal. Atu khalah Jonah cu a kalh zawngin a um. Pathian inJonah le a thinlungput thuhla thawn pehpar in a hnenah asim mi cu: “hitiih na thian a heng hi a dik na ti maw? tiaha ti (Jonah 4:4, NKJV).

Luka 9:51-56 siar aw. Himi thilthleng ah Jonahthuanthu thawn abangawknak ziangvekin so a um?

“Pathian in leitlun a duhdawtzia cu a Fapa neihsuna pe, cutin zokhal Fapa a zumtu cu a siathloral lo dingih,kumkhaw nunnak an nei ding” (Johan 3:16, NKJV). Himithuhla cu Pathian in Jonah 4:11 sungah a hmang “maivorhlam kut le kehlam kut hman thenfel theilo, minungting khat le thawngkul hnak tam minung umnak le tilvarual tampi umnak khawpi ropi Nineveh cu lainat loin kaum ding maw? (NKJV). Kan hrangah ziangtluk lungawi umso a si. Anetnakah thinlung, ruahnak le umdan ruhlangrori ih thenfel theitu cu kanmah kan si lo Pathian a si.

Pathian vekih zawitheinak nun ziangtin so kanzir thei ding? Kan par ih a ngilneihnak le zawitheinak cuziangtin so kan langter thei ding?

TLAWNGKAI NILI September 16LAMZIN PAHNIH (A Two-Way Street)

Jonah cu a phutawk ai in harsatnak a tuar. Ninevehcu tihnung ngaingai mi khua a si. Asinan Jonah thuanthuahcun buainak a um lo vek a bang. Thucah a aupi mi cu an

theithiam thei ih hmakhat te ah an sual an sir aw. Himirawngbawlnak thuanthu ah Jonah sawn kha san tlailo aha cang.

Himi thilthlengah Pathian in thukthun thei profeta lem rero. Ziangahtile Jonah cu Nineveh khua ahrawngbawl ih a feh a tul.Nineveh khua minung pawl cuPathian hnatuantu ih thucah an theih a tul.

Juda cabu kha siar aw. “Pathian duhdawtnak ahnanmah le nanmah kilhim aw uh” timi ziangtin so kantuah thei ding (Juda 21, NKJV). Khami kha ziangso aduhsan?

Thuthlungthar sungih a cabu nganmi tawite sungahJuda 1:21 sungah “Pathian duhdawtnak ah nanmah lenanmah kilhim aw uh” timi a sim duh mi cu midang kanbawmnak kha a si. Cule khami hunsangtu cangah“ngilneihnak” nei uhla “midang pawl cu meisa sung ihsindirsuak uh” ( 23, NIV).

Juda 20-23 siar aw. Jonah thuanthu thawn pehparin ziangso a sim? Kan hrangah a sim mi ziangso a si?

Jonah cu Pathian in Nineveh feh dingah a fial laiahAssyria pawl thawn hlanlai ih an pehzomawknak thuhlapawl thaten a ruatta lo a bang. Kawh a si hnu khawlah anhnen ih feh cu a duh hrimhrim lo ziangtlukin a hua ti alangter lo nan anmah hrial rori a duh. Nineveh pawl cuJonah in van ram khalah khaw venghnen si dingah a duhlo. Pathian in anmah a duhdawt vekin duhdawt ve dingah azir thei hrih lo. Pathian in Jonah thawn hnatuantlang ansinak ah amah vekih thangso dingah a duhsak. Jonah inrundam mi sinak le Pathian duhmi tuah ih pehtlaihawknak lawngih ngah thei mi colhnak ngaingai ngahdingah Pathian in a duh. Cumi ah zumnak le ruahsannakkan neihmi cu midang kan bawmnak thawngin an hnenahlangter ding a si.

Page 73: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

145 146

Midang rundamnak ding hrangah na canthaziangtluk tam so na hmang? Himi hnatuannak in thlaraulamah Jesu hnen ih colhnak ngaingai ngah dingahziangvekin so in hruai?

TLAWNGKAI NINGA September 17

RUAHBETDING: “Jonah cu hivekih a thupi zetmimawhphurhnak la dingah rinsan zetih tuanvo pek a si.Curuangah Pathian in a siahhlawh cu sawmdawl ih lenehnak pek dingah feh ding in a fial. Pathian siahhlawhprofet khalin phunzai loten a feh. Tonnun tuksumza ihsinzuah mi a si ih duhthusam in thlawsuah a ngah. CucinginJonah cu beidong ih a um laiah Pathian in a thlahthlam lo.Harsat vansannak a ton khalah danglam zetinzawnruahnak a pek, ih rundam dingih tuannak cutharthawhsalnak a cem theilo mi Pathian thiltitheinak cuprofet in a rinsan theinak dingah a si.” Ellen G. White,Prophets and Kings, p. 266.

“Mi tampipawl cu harsa lo ol te ih ton theih an si.Leitlun ih thiamsang le mi ropi pawl le talen thazet ngahtupawl tla Pathian in a lo duhdawt timi tongkam te in tharnaknun an ngah theu. Annih cu khami duhdawtnak thu a sinakvekin an phuang thei I khawvel mi pawl khalin lunglut zetih ngai dingah an sim thei” Ellen G. White, Christ’s ObjectLessons, p. 232.

RELTLANGDIG:

1. “Pathian ih profet” pakhat cu an hnenahthuthangtha sim dingah Pathian ih a thlahnak hmunpawl in rundamnak thuthangtha an pom ruangahbeidong in a um? Himi thinlungput Jonah ih a um

mi ziangtin so kan thei thiam ding?Pathian ihminung pawlin anmah ah a um mi tleunak an neihmi kalh ih an um tikah Pathian in a minung pawlparah a thinsau nak hi zohthim tlak ngaingai a si.

2. Jonah thuanthu ih in theihter mi cu Pathian inminung rundamnak lawngah hna a tuan lo ih amahthluntu pawl ih nun thlengnak khalah a helhkamzet. Bawipa theihnak le sanman thutak theihnak kanneih hnu khalah thinlung thar le ruahnak tharziangtin so kan ngah thei ding? Thutak theihnak lethutak ih nunthlengnak karlak danglamnak ziangsoa si?

3. Juda cabu siar sal aw. Himi cabu ih thucah a thupibikmi ziangso a si? Ziangruangah khami thucah khasanthar kan kawhhran thawn a seng aw?

4. Midang rundamnak hna kan tuannak kanmaithlaraulam hrangah thathnemnak ziangso a um thei?

5. Jonah in Nineveh a feh duhlonakah suanlam thazetnei khal sehla Pathian in thil diklo rori a si tiah alangter. Jonah vekih thinlungput thalo midang parahziangvekin so kan nei?

Page 74: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

147 148

F-10

ZIRLAI 13 September 18-24

COLHNAK VAWRTAWPThe Ultimate Rest

SABAT TLAILAM September 18

TUZARHSIARDING: Thuphuan 1:9-19; Mathai 24:4-8, 23-31;Thuphuan 14: 6-12; Hebru 11:13-16; Filipi4:4-6.

BIBLE CANGKEN:”Pathian in amah duhdawtu pawlhrangih a rak timtuah cia mi thilpawlcu mit khalin an hmu dah lo ih, hnakhal in an thei dah lo, zo hman in anthinlung sungin an ruat dah lo” tiahngan a si (1 Korin 2:9, NKJV).

Doawknak ropi lakah ka telve tiah na ruat aw dahmaw? Himi hi a um rori tiah khawvel mi pawl khal in an ti.Cutivekin kan ruat ve ziangahtile a dik mi a si. MithapaKhrih le misualpa Setan doawknak karlakah kan um.

Dinhmuni phunhnih lawng a um. Leitlun pum huapin Jesu Khrih le Setan doawknak hmun a si, ih van ihsina hram a thok(Thuphuan 12:7). Curuangah buainak lakahleilungpi luatnak ding Pathian ih khawkhannak ihsin oltenkan hlo thei. Leitlun ih raldoawknak, duhkhop thei loramkhelnak, le tokeh harsatnak pawl in bawmtu neilotihnung lakah in um ter. Asinan Pathian khawkhannaksimsung thu ih hruainak thawngin ziangtin kan khawsadingih khuihmunah kan feh ding timi theithiam dingahin bawm.

Dawknak ropi cangvaihnak hmun cu bulpaknunramah a si. Nitin zumnak kekarnak ah bulpak ih tonmi a si ih Jesu ratsalnak hngaktu nun neihnakdawnkhamtu dingah le kumkhaw hell mei ah kan thihtheinak dingah a si.

Duhkhop ti um lo leitlunah kan khawsa ih ziangkancangding tikhal kan thei awlo. Himi hmun ih kan um nakihsin ziangtinso Jesu hnenah kan cawl thei ding timituzarh sungah kan zoh ding. Himi hrangah thu in tiam mihmuahhmuah khal kan zoh ding.

THAWHSAL NI September 19LANGNAK IH CANNETNAK (A Vision of the End)

Tarkun tiangih nun ter mi tirhthlah cu zokhal umlonak hmunah thawngthlak a si. Cui hmun lung khokroklakah Jesu thawn an to tlang. Himi tikulh ah amah lawnga um ih harsatnak tampi a tong sinsin. Johan ih thinlungruahnak ziangbang pei maw? Hivek hi ziangvekin sonetkharnak a tuah ding? Cuitlun ah Jesui van a so lai anhmu ih, vancungmi pahnih an hung dingih an sim mi cu“nan nih Galili mipawl, ziangahso hi tawkah van lam zohcuahco in nan um? Nan hnen ihsin van ih laksoh mi, hihJesu rori hi atu ah van ih a kais oh lai nan hmuh vekin, arakir sal ding a si” tiah a ti (Tirhthlah 1:11, NKJV).

Khami thusim mi kha kum tampi a liam hnu khalahJesu cu a ra cuang lo. Tirhthlah midang pawl le Jesuithuhla an sim ruangah martar in an thi theh. Kawhhrandingpek cun san thlengnak a tong ih zumnak phatsantu lezumlotu hnen ihsin hremnak an tong. Johan cu thindaihnangamnak ngah lo in le amah lawng in a um. Culehmakhat teah langnak cu pekin a um.

Page 75: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

149 150

Johan in langnak a ngahnak ihsin ziangvekhnemnak a ngah thei ding tiah na ruat? Thuphuan 1:9-19.

Jesu in a dungthluntu pawl hnenah “san cemtiangin nan hnenah ka um ringring ding” tiah a ti (Mathai228:20). Khami thu in Johan cu amah lawngih thawngthlaka tonnak hmunah hnangamnak a ngah thei. Himi JesuKhrih ih “thuphuansuah mi” Jesu hnen ih langnak inhnemnak sunglawi a ngah. Jesu cu “Alpha le Omega,ahmaisabik le a netabik” a sinak a theih nak in tirhthlahpawl lakah hrilhleice a sinak theihfian nak a ngah.

Himi cang ih langnak in hi leitlun ih hmailam canhrang thuhla a phuang. A hmaiah a mak zetmi santhuanthu langter a si ih, kan hnenah Khrihfa kawhhranih thuanthu sirhsan a si ih amah hrangah cu ara lai dingmithil a si. Cuihtlunah harsatnak le hremnak lakah thilhmuahhmuah ih netkharnak cu Johan hnenah hmuhtera si. “Van thar le lei thar cu a tuah ka hmu ih, van hmaisale lei hmaisa cu an hloral, tifinriat khal a um nawn lo. CunKeimah Johan in khawpi thianghlim, Jerusalem thar cu,a pasal hrangih ceimawi ih timtuah mi mo vekin Pathianhnen van ihsin a rung tum ka hmu” (Thuphuan 21:1, 2,NKJV).

Simsung thu langnak sunglawi cu Johan inThuphuan cabu sungah a ngan khum ih Johan ih Pathianih zawnruahnak le thutiamkam mi ah colhdamnak ngahthei dingah a bawm.

Atui kan san hi tihnung le harsatnak a si. Pathianin hmailam can le sankhukdiah thil a thei timitheihthiamnak in can reipi hrangah biakin fehnak,hrangah hnangamnak ziangvek so in pek?

TLAWNGKAI NIKHAT September 20CAN POIMAWH (The Countdown)

“Cuih thilpawl cu ziangtikah a thleng ding? Naratsalnak ding le san cemnak hminsinnak cu ziangvek asi ding? In simaw” (Mathai 24:3, NKJV) tiah Olive tlang ihthusuhnak san thuanthu ih a fehpi mi a sannak a si.

Jesui thusim mi lakih a larbik mi cu Mathai 24sungah a ngan ih ami san ihsin a ratsal hlanlo san thuanthuah catlak lo in a thleng vivo.

Jesu in a thu ngaitu mipi pawl cu cannetnak hrangihsimsung mi Pathian khawkhannak san khat hnu san khattheihthiamnak an neih vivo theinak dingah a pek.Curuangah netnak can ih khawsa pawlin a vawrtawp ihthilthleng dingmi hrangah timlamnak an nei thei nakdingah a si. Kan kiangkap khawvel siat theh in um hmansehla a duhdawtnak sung ah hnangamten cawl thei dingahin duh.

Aventist pawlin Daniel ih rak nganmi “miphun aum thok ihsin tuih can tiang, a um dah lo mi harsat can athleng ding” (Daniel 12:1) tiah a ngan mi fiangten kan thei.Jesu in a rat hlan ah himi thilthleng dingmi hrangahtimtuah awknak nei dingah in duh.

Ziangbangtuk in so a rat ding? Bumnak ziangtinso kan hrial thei ding? Mathai 24:4-8, 23-31.

Jesui a ratnak can cu netnak can ah a si rori ding.Jesui thusimnak ah a ratnak ding simsung thu pawlruahnak can pek ih himi hi hna khungkai zet cingfel dingmi a si.

Minung pariat lawng in leitlun ih can netnak anetabik can poimawh hrangah ralring ten an rak um. Jesuin ralrinnak um lo lai ah a ratsalnak ding thu kha Noah

Page 76: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

151 152

san ih tilik a thleng mi thawn a tahthim (Mathai 24:37-39).Asinan Jesui ratsalnak ding a ni la a can zohman in anthei lo (Mathai 24:36). Leitlun kan kiangkap ih thilthlengkan hmuh rero mi ihsin Pathian in simsung thu ihthilthleng ding mi hrangah timtuah nak dingah in pek.

Mathai 24:9-14 ih simsungnak tumtah mi ahtuanvo in pek. Kan tuah dingmi ziangso asi?

Himi lei le van pum huap ih doawknak ah a hmutumen kan si lo. Lei killi ah thuthangtha phuang dingahthatho zetmi kan si a tul. Cuih a sim duh mi cu kanmahkhal hremnak tong dingmi kan si ti duhnak a si.

“A net tiangih tuar theitu” timi ih a sullamziangso a si? Ziangvekin so khami kan tuah thei ding?Mitampi ih tuahdan le fehpi dan ih kan pial sual lo nakdingah ziangvek duhhrilnak tuah so kan tul?

TLAWNGKAI NIHNIH September 21HMAINOR DINGAH THUPEK (Marching Orders)

Thuh mi um lo ih phuan theh mi santhuanthu intuahmi neilo ih to men dingah in sianglo. Kha ti ih kan umruangah simsungthu thlenglo dingah kan kham thei lo ding.Curuangah hmuhdan a um theu mi cu can netnak ihthilthleng dingmi pawl cu rak simsung vekin a thleng reroih a tiluan dan vekih fehpi vivo lo bak ziangso kan tuahthei? Cuihtlunah keimah ten tuahthei mi ziangso ka nei?Cuvek cu a si lo Khrihfa pawl cu ni neta ih thilthleng le ankiangkap ih leitlun mi pawl thawn pehtlaih awknak neiding an si. Thuphuan 14 ah in sim mi vekin Pathian ihthuthennak thuhla midang hnen ih sim phuan hna kantuan dingih Jesui ratsalnak hrangah timtuahnak neidingah kan bawm ding.

Thuphuan 14:6-12 siar aw. Ziangso in zirh?Leitlunah ziangthu so kan phuang ding? Ziangruangahhimi thucah hi a poimawh zet?

Adventist kan si ih “tlaitluan thutak” zumtu kan si(2 Peter 1:12). Himi cang ih a langter mi cu “vancungmiPathum ih thucah” a si. Himi ah leitlun san thuanthu ihtuihcan hrangah kawhmi kan si ti kan hmu thei.

A hramthoknak ah “kumkhaw thuthangtha” timithawn a thok, ih Khrih ih thihnak le thawhsalnakthuthangtha ropi zetmi a si ih rundamnak ih kan colhnakkan ruahsannak um sun a si. “A thuthennak tikcu a rathlengzo” (Thuphuan 14:7, NKJV) timi thucah a si. Hmualneizetih cancemnak langtertu a si. Cuihtlunah “van le leiSersiamtu” be dingah kawhnak khal a si. Cule Babulonnunram ih kawsatu “sahrang le a milem a betu” pawlhrangah tihnung za ralrin peknak a si. Pathian ihmithianghlim zopawl so an si ti anetnak ah a langter.”Hitawkah mithianghlim pawlih tuarfainak a um,Pathian thupek thlun ih Jesui zumnak kilkhawitu pawl ansi” (NKJV).

Thuphuan 14:11 siar aw. Sahrang le a milem abetu pawl in thindaih hnangamnak an ngah lonak thuziangso a sim?

Sahrang le a melem a betu pawl cu a sun a zan inthindaih hnangamnak an ngah lo. Hmuhdan phun tampi aum ih a sim duh mi ngaingai ziangso a si ding. An nih pawlcu Pathian in a mithianghlim pawl hnenah a pek mi thindaihhnangamnak phun cu an ngah lo tiah pom cio a si.

Vancungmi pathum thucah kha ziangah so“kumkhaw thuthangtha” tiah a ti tiah na ruat? Leitlunah himi thucah phuannak ah ziangruangah himi thutak

Page 77: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

153 154

hi kan kilkhawi ringring ding? Thuthangtha cu colhnaktimi pom dan ih a tumtah mi a si tiah theithiamnakziangvekin so na nei?

TLAWNGKAI NITHUM September 22DAIHNAK LE HNANGAMNAK IH COLHNAK (Rest in Peace)

Khrihfa pawlin Jesui ratnak cu tui ni tiang can reipian hngak. Sankhat hnu sankhat Pathian ih rinumtumithianghlim hmuahhmuah hrang ih ruahsannakvawrtawp a si ih kan hrang lawng a si lo.

Hebru 11:13-16 siar aw. Khami hmun ih um ziangthutiam sunglawi cu hlanlai mithianghlim pawl hranglawngah silo in kan hrang khal a si?

Thihnak thuhla ah midang ih an theih dan kha adik sisehla himi cang ih a sim mi hi sullam a nei lo ding.Hi minung pawl in “thutiam an congah hrih lo” cuti a sicun himi catlangih a sim mi ziang so a si ding? Cuih pawlcu an thi theh zo van ah Jesu thawn an lawmman nuaman cen zo maw si. Thuthimnak ah Billy Graham a thih laiah anih cu tu ah Jesu thawn van ah an um zo tiah tu le tuan sim mi kan thei.

Capaoh thungai in himi thlirdan hi mithi a umtikah kan theih theu mi cu “Amah cu hnangamten a cawl”tiah kan ti theu. Asinan hitawkah ziangso a um lai? Mihrekkhat pawl cu dai ten an cawl ngaingai maw. Annih cumihrekkhat ih an ruah vekin van ah lakso an si ih vanihsin in run zoh tiah capaoh thungai in kan sim thei kem?

Thihnak thuhla Jesu in ziangtin so a sim? Johan11:11 siar aw.

Dai te ih colhnak timi pomdan hi thih tikah ziang acang timi thuhla ih thutak a si lo sawm? Mithi cu daitenan cawl ngaingai. “Zumtu hrangah cun thihnak hi thu

tenau a si lo, Khrih ih simdan ahcun can tawite sung thil ati ih cui thil cu reilote sung a si ahcun “ka sim mihngilhhlah, thihnak timi a tep nawn lo ding ih, thihnak ahmu nawn lo ding”. Khrihfa hrang ahcun thih timi cu ihthaha si, reilo te sung thimlakah daite ih umnak a si. Nunnakcu Khrih thawn Pathian sungah thuh in a um, kan nunnaka si mi Khrih a lang tikah amai sunlawi ropitnak ah amahthawn nan lang ding, Johan 8:51, 52; Kolosa 3:4;” Ellen G.White, The Desire of Ages, p. 787.

Jesu in ziang theilo ih ihthahnak in thawhsalnakni le milai ih thihnak umdan karlak tahthimnak a tuahmi cu, (Johan 11:11, 14), hloral ding misual sisehrundamnak ngahtu siseh an tuan bang man laksawng cuan thawhsal hnu lawngah an ngah ding tiah a lang ter(Johan 5:28, 29). Thei dingah in duh mi cu thi ding kan siih thihnak can kan thlen hlanah timtuah or ralrinnak neihthei nak dingah a si.

Na duhdawt mi na unau pakhat cu bese zetin a naih tu ahcun a daiten lo colhsannak ah himi na theih miihsin hnangamnak ziangso na ngah thei?

TLAWNGKAI NILI September 23BAWIPA AH LUNGAWI RINGRING UH (Rejoice in the Lord Always)

Google Maps hi kan fon ah kan hman tambik miapp pakhat a si. Kan thlen dahlo nak hmunah kan thlengih hnuhmai thei lo in kan um thei. Asinan Kan fon ihramzuk a um mi (Google Maps) thawn cun kan thlendahlonak hmun ramdang khawlipi khalah kan tumtahmituahnak ah kan rinsan ngam aw thei ih hmailam pannaklamzin kan hmusuak thei. Pathian in a profet pawl hnenihsin tikcu can lairelnak in pek mi ahrinsan ngam aw inhnangamnak kan ngah thei kem?

Page 78: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

155 156

A cancan ahcun kan fon ih app pakhat kan tum lomi kan hmet sual ih buai zetin thinnuam lo in kan umtheu ih kan tum mi kan hmu thei nawn lo.

Filipi 4:4-6 siar aw. Daihnak le hnangamnak umlo nak letlun ah natnak le harsatnak lakah kan um ihhnangamnak ngaingai ngah theinak lam zin Paul inziangso a sim?

Himi catlang ah Paul in harsatnak nan ton mihmuahhmuah ah lungawi ringring dingah a sim lo. A simduh mi cu “Bawipa ah Lungawi ringring ding mi” sawn asim. Pathian thawn kan um ih, a thatnak le a duhdawtnaksungah kan um ahcun kan dinhmun a thupi lo, kan ton miharsatnak ah poinak a um lo. Cross parah kan hrangraithawinak a tuah mi ah lungawi camcin thei kan si ihthinlung bangih kan umnak ah daihnak le hnangamnakkan ngah thei.

Bible cangih a langter duh mi cu hi leilung khatlamram ih milai theih ban lo mi daihnak le hnangamnakruahsannak a si.

Ruat hnik thindaih hnangamnak kan ngah ahcun,“helhkam mi ziangkhal kan nei lo ding”. Himi hi leitlunahngah har zet mi a si ih, (Paul cun zonzaih retheihnak lakaha ngah). Mit ih kan hmuh mi thil pawl helhkam lo dingahPathian ih in duhdawtnak a lalramah in rundamnak dingpawl kan theihnak in leitlun thilri helhkamnak nei lodingah in bawm ih a cem ter theh.

“Bawipa cu lamnai te ah a um” kan kiangnai ah aum ringring, thihnak ah kan colh hnu ih kan thei hmaisabik ding mi cu Khrih ih rat a si ding.

Kan nun hi harsatnak, thinbangnak, le buainakthawn a khat timi cu el ding a um lo. Khami ihsin talsuakthei kan um lo, Paul khal a talsuak thei lo, (2 Korin 11). A

sim duh mi cu hi thilpawl tangah a tu kan um khalah Khrihsung ihsin in pek mi ah lungawi camcin ding kan si khamithilah thinnuam hnangamnak a tu khalah kan ngah thei.

Filipi 4:4-6, siar aw. A tui na nun ah harsatnak lebuainak na ton khalah himi tongkam hi ziangvekin sona hmang ding,

TLAWNGKAI NINGA September 24RUAHBETDING: “Kan zaten kan thlacamnak cu sannak inpek lohli seh ti kan duh. Cule sannak kan ngah lohli lotikah beidonnak bumnak a ra ih duhduh ih um duhnak ara. Pathiam cu a fim ih a tha kan saduhthah vekin kan tulcan te ah kan thlacamnak cu in sang. Kan khawruahfimnak ih khawkhannak hnak ih thasawn in kan hrangaha tuah. Cuih ruangah a duhdawtnak le a fimnak kan rinsanthei. Kan duhnak le kan ruahnak in pom sak dingah kandil kem. A tumtah mi famkim ding hawl dingah a hmaiahkan kun ding. Pathian ih duhnak ahcun kan tumtah lekan uar mi pawl a hlo theh. Ellen G. White, Gospel workersp. 219.

“A fa le pawl hnen ih rundamnak le kumkhawthitheilo sinak cu Jesui rathlan ah pek an si ding. . . . .Thlan pawl cu an ong ih mithi pawl cu an hungsuak “Awthihnak natur khuiah so? Maw thlan na nehnak khuiahso?tiah an au ding. Jesu hnenah thihnak ih in colhsan tu kanduhdawtmi pawl cu thithheilo sinak nei in an tho ding” EllenG. White, Counsels on Stewardship, p. 350.

RELTLANGDING:

1. Doawknak ropi ih sinak ngaingai thuhla ruat aw.Leitlun ah khami ih hnatuandan ziangvek in nahmu? Doawknak ropi a um rori timi zangtinso an thei

Page 79: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

157 158

thei ding, curuangah kan leilungpi ih um dantheithiam dingah kan bawmnak hi a poimawhngaingai. Himi doawknak ropi a cem ding timi kantheihnak in ziangruangah hnangamnak kan nei thei?

2. Simsungnak in fiangzetih a sim mi lan in feh kantum ahcun thinlung buai theh ih um nak a si.Kawhhran sungih mipi pawlin thilthleng ding ansimsung mi a thleng lo tikah or midang ihhrihfiahnak an zum mi a thleng lo tikah buainakziangso an tong theu? Khami vek thang sungah awklo dingah kanmah ten ziangtinso kan venghim awthei ding?

3. Thuphuan 14:9-11 sung ih sahrang le a milem a betupawl cu hnangam daihnak an nei lo timi reltlang uh.A sullam ziangso a si?

4. Kawhhran sungah kan buaimi pakhat cu Jesuiratnak thawn kaihaw in kan um maw um lo timi a si.Himi thilah ziangvek dinhmun khalah um sehla aratsalnak thucah cu leitlunah thatho zetih kanphuannak hi ziangah so a pomawh emem?

MORNING WATCHJuly, 2021

1. Tlawngkai Nili Johan 2:1,22. Tlawngkai Ninga Johan 15:123. Sabat Luka 10:36, 37

4. Thawhsal Ni 1 Korin 9:225. Tlawngkai Nikhat Thufim 25:116. Tlawngkai Nihnih Titas 3:27. Tlawngkai Nithum Johan 13:348. Tlawngkai Nili 1 Piter 3:89. Tlawngkai Ninga 1 Piter 4:9,10

10. Sabat Rom 12:8

11. Thawhsal Ni Isaiah 50:4 12. Tlawngkai Nikhat Thufim 31:28 13. Tlawngkai Nihnih Malakhi 4:6 14. Tlawngkai Nithum Saam 55:14 15. Tlawngkai Nili Saam 92:3 16. Tlawngkai Ninga Luka 14:13,14 17. Sabat Marka 9:37

18. Thawhsal Ni 1 Piter 2:9 19. Tlawngkai Nikhat Thufim 18:24 20. Tlawngkai Nihnih Thufim 21:21 21. Tlawngkai Nithum Saam 23:2,3 22. Tlawngkai Nili Malakhi 3:16,17 23. Tlawngkai Ninga Johan 11:5 24. Sabat 2 Timote 1:2-4

25. Thawhsal Ni 2 Samuel 1:25,26 26. Tlawngkai Nikhat Saam 16:11 27. Tlawngkai Nihnih Rom 14:7 28. Tlawngkai Nithum Thusimtu 2:26 29. Tlawngkai Nili Thufim 2:20 30. Tlawngkai Ninga Thufim 1:10-15 31. Sabat Saam 119:6

Page 80: UPA SABAT SKUL ZIRLAI - adventistmm.org

159 160MORNING WATCH

August, 2021

1. Thawhsal Ni Hebru 13:20,21

2. Tlawngkai Nikhat Titas 2:14 3. Tlawngkai Nihnih Kolose 3:23 4. Tlawngkai Nithum Matthai 5:14-16 5. Tlawngkai Nili 1 Thessalon 3:11,12 6. Tlawngkai Ninga 2 Siangpahrang 5:1-3 7, Sabat Matthai 14:15-20

8. Thawhsal Ni Isaiah 58:12 9. Tlawngkai Nikhat Marka 10:45 10. Tlawngkai Nihnih Luka 9:2 11. Tlawngkai Nithum Johan 4:14 12. Tlawngkai Nili Matthai 19:14 13. Tlawngkai Ninga Matthai 9:18,19 14. Sabat Matthai 9:35

15. Thawhsal Ni Matthai 12:12 16. Tlawngkai Nikhat Luka 10:29 17. Tlawngkai Nihnih Zekhariah 8:16 18. Tlawngkai Nithum 1 Timote 4:16 19. Tlawngkai Nili Efesa 4:32 20. Tlawngkai Ninga 1 Siangpahrang 3:12 21. Sabat Saam 112:4

22. Thawhsal Ni 2 Sansiarnak 29:30 23. Tlawngkai Nikhat Jeim 1:27 24. Tlawngkai Nihnih Isaiah 58:7 25. Tlawngkai Nithum Matthai 25:35,36 26. Tlawngkai Nili Isaiah 1:17 27. Tlawngkai Ninga Job 29:15 28. Sabat Job 29:16

29. Thawhsal Ni Galati 6:10 30. Tlawngkai Nikhat Isaiah 58:8 31. Tlawngkai Nihnih Daniel 12:3

MORNING WATCHSeptember, 2021

1. Tlawngkai Nithum 1 Thessalon 5:232. Tlawngkai Nili Efesa 5:25,273. Tlawngkai Ninga Puit. Hnatuannak 20:7,84, Sabat Filipi 4:4

5. Thawhsal Ni Johan 17:18,196. Tlawngkai Nikhat Saam 149:47. Tlawngkai Nihnih Daniel 1:8

8. Tlawngkai Nithum Seemtirnak 5:22 9. Tlawngkai Nili Daniel 3:24,25 10. Tlawngkai Ninga 1 Johan 4:16 11. Sabat 1 Johan 2:17

12. Thawhsal Ni Ezekiel 20:12 13. Tlawngkai Nikhat Johan 14:6 14. Tlawngkai Nihnih Johan 17:17 15. Tlawngkai Nithum Tirhthlah 20:32 16. Tlawngkai Nili 1 Piter 1:23 17. Tlawngkai Ninga Efesa 1:19 18. Sabat Saam 15:1,2

19. Thawhsal Ni Isaiah 26:2 20. Tlawngkai Nikhat 2 Korin 7:1 21. Tlawngkai Nihnih Saam 144:12 22. Tlawngkai Nithum Isaiah 51:8 23. Tlawngkai Nili Saam 90:17 24. Tlawngkai Ninga Matthai 5:48 25. Sabat Thuphuan 19:8

26. Thawhsal Ni Daniel 7:18 27. Tlawngkai Nikhat 2 Piter 1:4 28. Tlawngkai Nihnih Johan 6:53-56 29. Tlawngkai Nithum Saam 133:1 30. Tlawngkai Nili Isaiah 40:31