UZAKTAN EĞĠTĠMDE REHBERLĠK

Rehberlik kişinin kendini anlaması, problemlerini çözmesi, gerçekçi kararlar alması,

kapasitesini kendine en uygun düzeyde geliştirmesi, çevresine dengeli ve sağlıklı bir uyum

sağlaması ve böylece kendini gerçekleştirmesi için uzman kişilerce bireye verilen psikolojik

yardımlardır.

Eğitsel rehberlik eğitim sürecinde ortaya çıkan sorunların çözümüne ve bireylerin daha üst

düzeyde öğrenme yaşantıları geliştirmesine dönük olarak sürdürülen hizmetleri kapsamaktadır

(Can, 2007, s. 78).

Kişisel rehberlik bireylerin kendileri ile ilgili kişisel problemlerin çözümü için yapılan

yardımlar olarak tanımlanmaktadır.

Rehberlik hizmetlerinin, sadece görevi rehberlik olan bireyler tarafından yapılması yeterli

bulunmamaktadır. Öğretmenler kendi öğrencilerini en iyi tanıyabilecek bireyler olduklarından

rehberlik hizmetinde aktif rol oynamalıdırlar. Temel eğitimde öğretmenlerden beklenilen

rehberlik rollerini Yeşilyaprak (1999) şu şekilde sıralamaktadır:

1. Öğrenciyi dinleme ve nasihat etme rolü,

2. Öğrenciyi kabul ve havale etme rolü,

3. Öğrenci potansiyelini keşfetme rolü,

4. Öğrencinin mesleki gelişimine yardımcı olma rolü,

5. İnsan ilişkilerini geliştirme rolü,

6. Okul rehberlik programını destekleme ve geliştirme rolü (Nazlı, 2008).

Uzaktan Eğitimde Rehberlik

Uzaktan eğitim sistemlerinde öğrenci destek destek birimlerinin önemli bir rolü vardır.

Öğrenci destek hizmetleri öğrencinin kendisini izole edilmişlik duygusundan arındırarak daha

etkileşimli ortamlar yaratılmasında etkilidir.

İşman ve Akça(2007) yapmış oldukları çalışmada; uzaktan eğitimin öğrenme aşamasında

karşılaşmış oldukları problemler olarak;

Teknik sorunlar(%15,4),

Psikolojik sorunlar(%30,5),

Kişisel engeller(%36,3),

Zaman baskısı(%12,5),

Uzaklık(%1,6),

Kesinti(%3,8)

Simpson (2002) uzaktan eğitim sistemlerinde öğrenci destek hizmetlerini akademik ve

akademik olmayan danışmanlık hizmetleri olarak ikiye ayrılmaktadır.

Uzaktan eğitimde rehberlik hizmetleri:

E-posta,

Anlık mesajlaşma araçları,

Video konferans,

Telefon,

Mektup,

Televizyon vb. araçlardan yararlanılarak yapılabilir.

Uzaktan eğitim sisteminde öğrenci destek hizmetlerinin hedefleri aşağıdaki gibi özetlenebilir:

Akademik danışmanlık hizmetlerini artırarak öğrenme materyallerinin

kullanımında verimi artırmak,

İdari ve bilgi desteği sağlayarak tercih ve kararlarını vermede yardımcı olmak,

Aradaki mesafeden ve kişisel iletişimin azlığından kaynaklanan izolasyon

duygusunu azaltmak,

Kişisel etkileşim için kaynak ve fırsatları kullanabilmelerini sağlamak.

Uygulama Modelleri ve Rehberlik

Uzaktan eğitim rehberlik hizmetleri uzaktan eğitim uygulama modellerine göre ayrı ayrı

düzenlenmesi gerekmektedir.

Tek Yönlü Uygulama Modellerinde Rehberlik Hizmetleri

Çift Yönlü Uygulama Modellerinde Rehberlik Hizmetleri

Mektup ile Uygulama Modeli

Öğrenci ihtiyaçları analiz edilmelidir.

Danışmanlık hizmetleri önceden analiz edilmeli ve gerekli tedbirler alınmalıdır.

Gönderilen postalarda danışmanlık hizmetleri ile ilgili açıklayıcı materyaller yer

almalıdır.

Öğrencilerin her türlü soruları için mektup gönderebilecekleri bir danışman

atanmalıdır.

Mektupla başarı sağlanamazsa yüz yüze danışmanlık sağlayacak uzmanlar uzaktan

eğitim kurumlarında istihdam edilmelidir.

Tek yönlü Radyo ile uygulama Modeli

Öğrenci ihtiyaçları analiz edilmelidir.

Danışmanlık hizmetleri önceden analiz edilmeli ve gerekli tedbirler alınmalıdır.

Radyo programlarında öğrencilerin istedikleri danışmalık ile ilgili bölümler

koyulmalıdır.

Gerekirse radyo programları değiştirilmeli, öğrencilerin rehberlik ile ihtiyaç

duydukları bölümler eklenmelidir.

Radyo programlarının hazırlanmasında rehberlik hizmetleri için özel programlar

hazırlanmalı ve yayın yapılmalıdır.

Öğrencilerin mektupla sorduklar sorular radyo programı içerisinde uzman bir kişi

tarafından yanıtlanmalıdır.

Tek Yönlü Televizyon ile Uygulama Modeli

Öğrenci ihtiyaçları analiz edilmelidir.

Danışmanlık hizmetleri önceden analiz edilmeli ve gerekli tedbirler alınmalıdır.

Televizyon programlarında öğrencilerin istedikleri danışmalık ile ilgili bölümler

koyulmalıdır.

Gerekirse televizyon programları değiştirilmeli, öğrencilerin rehberlik ile ihtiyaç

duydukları bölümler eklenmelidir.

Rehberlik hizmeti ile ilgili olarak çeşitli yayınlar hazırlanmalı ve öğrencilere bu

yayınlar televizyon üzerinden sağlanmalıdır.

Güdülenmeyi arttıracak çeşitli yayınlar sağlanmalı ve öğrencilere izleme imkanı

sağlanmalıdır.

Öğrencilerin mektupla sorduklar sorular radyo programı içerisinde uzman bir kişi

tarafından yanıtlanmalıdır.

Tek Yönlü Bilgisayar Ġle Uygulama Modeli

Bilgisayar ile uygulama modelinde rehberlik hizmetleri için daha fazla yöntem ve teknik

uygulanabilmektedir.

Elektronik posta ve E-Posta Listesi

Ses Postası

Çoklu Ortam Postası

Tartışma Grupları ve Forumlar

Tek Yönlü Karma Uygulama Modeli

Öğrenci ihtiyaçları analiz edilmelidir.

Danışmanlık hizmetleri önceden analiz edilmeli ve gerekli tedbirler alınmalıdır.

Mektuplara, radyo ve televizyon programlarında öğrencilerin istedikleri

danışmalık ile ilgili bölümler koyulmalıdır.

Gerekirse radyo ve televizyon programları değiştirilmeli, öğrencilerin rehberlik ile

ihtiyaç duydukları bölümler eklenmelidir.

Rehberlik hizmeti ile ilgili olarak çeşitli yayınlar hazırlanmalı ve öğrencilere bu

yayınlar radyo ve televizyon üzerinden sağlanmalıdır.

Güdülenmeyi arttıracak çeşitli yayınlar sağlanmalı ve öğrencilere izleme imkanı

sağlanmalıdır.

Öğrencilerin mektupla sorduklar sorular radyo ve televizyon programı içerisinde

uzman bir kişi tarafından yanıtlanmalıdır.

Oluşturulacak mail ve tartışma grupları ile öğrencilere danışmanlık hizmeti

sağlanmalıdır.

Çift Yönlü Radyo ile Uygulama Modeli

Öğrenci ihtiyaçları analiz edilmelidir.

Danışmanlık hizmetleri önceden analiz edilmeli ve gerekli tedbirler alınmalıdır.

Öğrenci herhangi bir soru sorduğu anda sorusunu yanıtlayabilecek uzmanlar radyo

programında hazır bulunmalıdır.

Eğer tüm öğrencilere çift yönlü radyo konferans hizmeti sağlanmıyorsa

öğrencilerin telefon ile radyo programına katılması sağlanmalıdır.

Haftanın belirli günlerinde gerek mesleki, gerekse psikolojik danışmanlık saatleri

oluşturulup radyo üzerinden öğrencilerin sorunları tartışılmalıdır.

Öğrencilerin sormaktan çekindikleri konular olduğunda telefon desteği sağlanarak

öğrenciler ile birebir iletişim kurulmalıdır.

Çift Yönlü Televizyon Ġle Uygulama Modeli

Öğrenci ihtiyaçları analiz edilmelidir.

Danışmanlık hizmetleri önceden analiz edilmeli ve gerekli tedbirler alınmalıdır.

Öğrenci herhangi bir soru sorduğu anda sorusunu yanıtlayabilecek uzmanlar

televizyon programında hazır bulunmalıdır.

Eğer tüm öğrencilere tele-konferans hizmeti sağlanmıyorsa öğrencilerin telefon ile

televizyon programına katılması sağlanmalıdır.

Haftanın belirli günlerinde gerek mesleki, gerekse psikolojik danışmanlık saatleri

oluşturulup televizyon zerinden öğrencilerin sorunları tartışılmalıdır.

Öğrencilerin sormaktan çekindikleri konular olduğunda telefon desteği sağlanarak

öğrenciler ile birebir iletişim kurulmalıdır.

Tele-konferans için gerekli olan kamera ve diğer donanımlar uzaktan eğitim

birimlerince temin edilmelidir.

Çift Yönlü Bilgisayar Ġle Uygulama Modeli

İnternet üzerinden verilmeye başlanan derslerle birlikte rehberlik hizmetleri de eş zamanlı

olarak internet üzerinden sağlanmaktadır. Rehberlik hizmetlerinin sağlandığı bazı teknolojiler

ise şunlardır:

Sohbet odaları

Telekonferans

Videokonferans

VoIP (VoiceOver IP)

Çift Yönlü Karma Uygulama Modeli

Öğrenci ihtiyaçları analiz edilmelidir.

Danışmanlık hizmetleri önceden analiz edilmeli ve gerekli tedbirler alınmalıdır.

Öğrenci herhangi bir soru sorduğu anda sorusunu yanıtlayabilecek uzmanlar radyo

veya televizyon programında hazır bulunmalıdır.

Öğrencilere kesinlikle radyo, televizyon veya bilgisayar üzerinden uzmanlara

ulaşabilecekleri donanımlar temin edilmelidir.

Haftanın belirli günlerinde gerek mesleki, gerekse psikolojik danışmanlık saatleri

oluşturulup radyo, televizyon veya internet üzerinden öğrencilerin sorunları

tartışılmalıdır.

Öğrencilerin sormaktan çekindikleri konular olduğunda telefon desteği sağlanarak

öğrenciler ile birebir iletişim kurulmalıdır.

Sonuç

• Sonuç olarak ister tek yönlü uygulama modelleri ile sağlansın, ister çift yönlü

uygulama modelleri ile sağlansın uzaktan eğitimde rehberlik, tüm uzaktan eğitim

yapan kurumların dikkat etmesi gereken bir süreçtir.

• Yüz yüze eğitimde yapılan rehberlik hizmetlerinin tümü uzaktan eğitim öğrencilerine

de sağlanmalı, aynı zamanda öğrencilerin aidiyet duygularını ve güdülenmelerini

arttıracak etkinlikler tasarlanmalıdır.

• Kaynak: erkekgozuyle.com