THOMA LLOCI

Vendim nr. 40 dat 25.06.2015Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Bashkim Dedja, Kryetar, Vladimir Kristo, Vitore Tusha, Altina Xhoxhaj, Fatmir Hoxha, Gani Dizdari, Besnik Imeraj, Fatos Lulo, Sokol Berberi, antar, me sekretare Edmira Babaj, n datn 10.03.2015 mori n shqyrtim n seanc gjyqsore, mbi baz dokumentesh, shtjen me nr. 8 Akti, q i prket:

KRKUES: THOMA LLOCISUBJEKTE T INTERESUARA:

ZYRA QENDRORE E REGJISTRIMIT T PASURIVE T PALUAJTSHME (ZRPP) TIRAN ZYRA VENDORE E REGJISTRIMIT T PASURIVE T PALUAJTSHME (ZVRPP) SARANDOBJEKTI:Shfuqizimi si i papajtueshm me Kushtetutn i vendimit nr. 00-2013-1773 (422), dat 09.07.2013 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart.

BAZA LIGJORE:Nenet 42, 131/f dhe 134/1/g t Kushtetuts s Republiks s Shqipris, neni 6 i Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut dhe ligji nr. 8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris.

GJYKATA KUSHTETUESE,

pasi dgjoi relatorin e shtjes, Sokol Berberi, mori n shqyrtim pretendimet me shkrim t krkuesit, i cili ka krkuar pranimin e krkess, prapsimet me shkrim t subjektit t interesuar, Zyrs Vendore t Regjistrimit t Pasurive t Paluajtshme Sarand, q ka krkuar rrzimin e krkess dhe, pasi diskutoi shtjen n trsi,

V R E N:

I

1. Krkuesi, n baz t kontrats s siprmarrjes nr. 1916 rep., 448 kol., dat 02.04.2005, do t ndrtonte nj godin banimi dhe ambiente shrbimi n truallin me siprfaqe 200m2 n pronsi t shtetaseve L.D., B.D. dhe E.D., pasi t merrte lejen e ndrtimit nga organet kompetente. Pas lidhjes s kontrats s siprmarrjes krkuesi ka br krkes n KRRT-n Sarand pr miratimin e sheshit t ndrtimit prej 462 m2. N datn 14.02.2006 krkuesi ka marr leje nga Bashkia Sarand pr ndrtimin e nj godine banimi, ambiente shrbimi dhe garazhe.

2. Me kontratn e shitjes nr. 552/421, dat 07.12.2006, shtetaset L.D., B.D., dhe E.D kan bler nga Bashkia Sarand truallin me siprfaqe 262 m2, duke mbuluar kshtu gjith siprfaqen e prcaktuar n lejen e ndrtimit t marr nga krkuesi.

3. Pas mbarimit t ndrtimit krkuesi ka br krkes pr regjistrimin e objektit n ZRPP. Me urdhrin nr. 270, dat 04.04.2008 t ZRPP-s Tiran sht refuzuar regjistrimi i objektit, pasi sht konstatuar se kontrata e shitblerjes nr. 552/421, dat 07.12.2006 sht br n kundrshtim me ligjin pr shitblerjen e trojeve.

4. Krkuesi i sht drejtuar Gjykats s Rrethit Gjyqsor Sarand, e cila, me vendimin nr. 748, dat 16.07.2008, ka vendosur: Pranimin e krkespadis s krkuesit, anulimin e urdhrit nr. 270, dat 04.04.2008 t ZRPP-s Tiran, detyrimin e pals s paditur, ZVRPP-s Sarand, t kryej regjistrimin e objektit [...] sipas kondicioneve urbane t prcaktuara n vendimin nr. 48, dat 25.09.2006 t Kshillit Bashkiak Sarand, vendimit nr. 3/1, dat 14.02.2006 t KRRT-s, Bashkia Sarand dhe dokumentacionit bashkngjitur shkress nr. 1390, dat 24.12.2007 t Drejtoris s Urbanistiks s Bashkis Sarand.5. Gjykata e Apelit Gjirokastr, pas ankimit t ushtruar nga subjekti i interesuar, ZVRPP-ja Sarand, me vendimin nr. 405 (20-2008-544), dat 04.11.2008, ka vendosur lnien n fuqi t vendimit nr. 748, dat 16.07.2008 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Sarand.

6. Kolegji Civil i Gjykats s Lart, me vendimin nr. 00-2013-1773 (422), dat 09.07.2013, ka vendosur ndryshimin e vendimit nr. 748, dat 16.07.2008 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Sarand dhe vendimit nr. 405 (20-2008-544), dat 04.11.2008 t Gjykats s Apelit Gjirokastr, si dhe rrzimin e krkespadis.

II

7. Krkuesi i sht drejtuar Gjykats Kushtetuese (Gjykata), duke pretenduar se ndaj tij sht zhvilluar nj proces i parregullt ligjor gjat gjykimit n Gjykatn e Lart. M konkretisht, ai ka parashtruar se: 7.1. sht cenuar parimi i gjykats s caktuar me ligj, pasi Kolegji Civil i Gjykats s Lart e ka shqyrtuar shtjen n themel, duke rivlersuar provat e marra nga gjykatat dhe duke vendosur n kundrshtim me to.7.2. Kolegji Civil i Gjykats s Lart ka vendosur pa thirrur dhe pa dgjuar palt e interesuara n kontratn e shitblerjes, q lidhet me vendimet gjyqsore t shqyrtuara prej saj, duke cenuar t drejtn pr tu dgjuar dhe parimin e kontradiktoritetit n gjykim.

7.3. Kolegji Civil i Gjykat s Lart ka gabuar n interpretimin dhe zbatimin e ligjit pr pavlefshmrin e kontrats administrative dhe t veprimit juridik n thelb t shtjes.7.4. Me qndrimin ndaj fitimit t pronsis t mbajtur n vendimin q kundrshtohet, Kolegji Civil i Gjykats s Lart ka cenuar parimin e siguris juridike n lidhje me pronn e fituar koh m par.

8. Subjekti i interesuar, Zyra Vendore e Regjistrimit t Pasurive t Paluajtshme (ZVRPP) Sarand, ka drguar nj shkres ku bn me dije se n baz t verifikimit t regjistrit hipotekor, krkuesi ka t regjistruar pasurin siprfaqe trualli prej 462 m2, si dhe objektin e ndrtuar n t [...] me siprfaqe ndrtimi prej 225 m2. Kjo pasuri sht regjistruar n baz t vendimit gjyqsor nr. 748, dat 16.07.2008 t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Sarand.

III

Vlersimi i Gjykats Kushtetuese

A. Pr pretendimin e cenimit t parimit t gjykats s caktuar me ligj

9. Krkuesi ka pretenduar se sht cenuar parimi i gjykats s caktuar me ligj, pasi Kolegji Civil i Gjykats s Lart e ka shqyrtuar shtjen n themel, rivlersuar provat e marra nga gjykatat e shkallve m t ulta, duke mbajtur nj qndrim t ndryshm nga ato dhe duke tejkaluar kufijt e shqyrtimit t shtjes.

10. Gjykata ka vlersuar se nj nga elementet e procesit t rregullt ligjor, sipas nenit 42 t Kushtetuts dhe nenit 6 t KEDNJ-s, sht dhe shqyrtimi i shtjes nga nj gjykat e caktuar me ligj. Ky element karakterizohet, n sensin material, nga funksioni i saj gjyqsor, q ka t bj me zgjidhjen e shtjeve nga organe t ngarkuara me ligj pr t dhn drejtsi. Prve ktij kushti, kto organe duhet t shqyrtojn dhe t vendosin mbi shtje q jan n kompetenc t tyre gjat nj procesi t zhvilluar mbi nj procedur ligjrisht t prcaktuar dhe n pajtim me rendin juridik. E drejta e do pale pr tu dgjuar n seanc prpara nj gjykate kompetente dhe t caktuar me ligj nnkupton q gjykata t ket juridiksion pr t gjykuar shtjen dhe q kompetenca pr t vendosur pr t ti jet njohur nprmjet ligjit (shih vendimet nr. 2, dat 22.01.2014; nr. 27, dat 24.06.2013; nr. 22, dat 22.07.2009; nr. 31, dat 01.12.2005 t Gjykats Kushtetuese). 11. N kuptim t funksionit rishikues t Gjykats s Lart, t sanksionuar n nenin 141 t Kushtetuts, Gjykata ka vlersuar se kompetenca e saj pr shqyrtimin e shtjeve nuk bazohet mbi t njjtat dispozita procedurale t cilave u referohen gjykata e shkalls s par dhe gjykata e apelit. N t drejtn procedurale civile kufijt brenda t cilve Kolegji Civil i Gjykats s Lart shqyrton shtjet mbi rekursin e ushtruar jan parashikuar n nenet 472 dhe 485 t KPC-s. Sipas nenit 472 t KPC-s, Kolegji Civil i Gjykats s Lart ka n kompetenc t shqyrtoj problemet q kan t bjn me mosrespektimin ose zbatimin e gabuar t ligjit material e procedural, kurse neni 485 i KPC-s i ka dhn t drejt Kolegjit Civil apo Kolegjeve t Bashkuara t Gjykats s Lart q, ndr t tjera, t vendosin prishjen e vendimit t gjykats s apelit dhe t ln n fuqi vendimin e gjykats s shkalls s par, si dhe t ndryshojn njkohsisht vendimet e t dyja gjykatave m t ulta (shih vendimet nr. 27, dat 24.06.2013; nr. 7, dat 09.03.2009; nr. 31, dat 01.12.2005 t Gjykats Kushtetuese). 12. Sipas jurisprudencs kushtetuese procesi nuk konsiderohet i parregullt, n kuptim t nenit 42 t Kushtetuts, kur Kolegji Civil i Gjykats s Lart, mbi t njjtat prova e fakte t vlersuara n gjykimet e mparshme, vendos t prish vendimet dhe zgjidh vet shtjen, pr shkak t zbatimit t gabuar t ligjit (shih vendimet nr. 27, dat 24.06.2013 dhe nr. 7, dat 09.03.2009 t Gjykats Kushtetuese). N ushtrimin e funksionit t saj si gjykat e ligjit, Gjykata e Lart mund t vendos pr themelin e shtjes vetm nse mosmarrveshja mund t zgjidhet n baz t t njjtave fakte dhe prova t vlersuara nga gjyqtari i faktit dhe q prbjn bazn e vendimit n t cilin sht br nj interpretim i gabuar i ligjit. Kontrolli i saj duhet t fokusohet vetm n drejtim t ligjshmris dhe bazueshmris s vendimeve t ankimuara, pra mbi mnyrn e zbatimit t ligjit nga gjykatat m t ulta. Gjykata e Lart nuk mund t anashkaloj apo t lr pa vler prova q jan shqyrtuar dhe vlersuar nga gjykatat e faktit, si dhe nuk mund t pranoj prova t cilat nuk jan administruar n gjykimin n fakt. Gjykata thekson se kusht pr dhnien nga Gjykata e Lart t nj vendimi mbi themelin e shtjes, n kuptim t nenit 485 t KPC-s, sht q jo vetm t mos nevojitet administrimi i provave t reja, por edhe q provat e administruara t jen shqyrtuar dhe vlersuar n mnyr t mjaftueshme nga gjyqtari i faktit (shih vendimin nr. 27, dat 24.06.2013 t Gjykats Kushtetuese). 13. N shtjen n shqyrtim, objekti i gjykimit n themel ka qen, ndr t tjera, anulimi i aktit administrativ, konkretisht urdhrit nr. 270, dat 04.04.2008 t Kryeregjistruesit, si i pabazuar n ligj dhe prova. Gjykata e Lart sht shprehur n prmbajtjen e vendimit t saj se: neni 3 i ligjit nr. 7980/1995 ka prcaktuar rastet prjashtimore kur mund t realizohet kalimi i trojeve t lira nga pron shtetrore n pron private [...] N rastin objekt gjykimi nuk vrtetohet q paditsi Thoma Lloci t ket vrtetuar q ndodhet prpara ktyre rasteve prjashtimore [...] N rastin n gjykim gjykatat ishin t detyruara t arsyetonin nse urdhri i Kryeregjistruesit sht i ligjshm apo i paligjshm dhe nse pronsia e truallit dhe godina q krkohen t regjistrohen jan prfituar dhe ndrtuar n prputhje me ligjin. Pr sa i prket kontrats s shitblerjes, Gjykata e Lart e ka vlersuar si nj veprim juridik t kryer n kundrshtim me ligjin (nenin 3 t ligjit 7980/1995) dhe, si t till, absolutisht t pavlefshm, ndrkoh q gjykatat e faktit (gjykata e shkalls s par dhe gjykata e apelit) e kan konsideruar kontratn n fuqi, prderisa nuk ka kontestime nga palt apo persona t tret q cenohen nga kontrata (shih fq. 5 t vendimit t gjykats s shkalls s par dhe fq. 4 t vendimit t gjykats s apelit).14. Nisur nga arsyetimi i msiprm, Gjykata e Lart l t nnkuptohet se, sipas saj, hetimi gjyqsor nga gjykatat e faktit ka qen i paplot dhe i pamjaftueshm. N shtjen konkrete Gjykata rithekson jurisprudencn e saj, sipas s cils Gjykata e Lart nuk mund t marr kompetencat e gjykats s faktit nse vlerson se provat e administruara nuk jan t mjaftueshme pr arritjen e nj konkluzioni apo se nevojitet kryerja e vlersimeve t mtejshme t tyre, por duhet ta kthej shtjen pr rishqyrtim, me qllim plotsimin e ktyre t metave t vendimit. Nse Kolegji Civil arrin n nj prfundim t ndryshm nga gjykatat e faktit, ather ai duhet t prish t dyja vendimet gjyqsore dhe ta kthej pr rigjykim shtjen n gjykatn e shkalls s par. Ai n asnj rast nuk mund ta zgjidh vet shtjen n themel, duke rivlersuar ndryshe faktet dhe provat e marra gjat gjykimit n shkallt m t ulta gjyqsore. Nj veprim i till bie ndesh me parimin e gjykats s caktuar me ligj t elaboruar m lart nga Gjykata (shih vendimet 36, dat 30.06.2014; nr. 27, dat 24.06.2013; nr. 7, dat 09.03.2009 t Gjykats Kushtetuese). 15. Bazuar n standardet e msiprme kushtetuese, Gjykata vlerson se n rastin konkret Gjykata e Lart ka tejkaluar kompetencat e saj ligjore, duke cenuar parimin e gjykimit nga nj gjykat e caktuar me ligj, si element i s drejts pr nj proces t rregullt ligjor. Pr rrjedhoj, pretendimi i krkuesit n kt drejtim sht i bazuar dhe duhet pranuar. B. Pr pretendimin e cenimit t s drejts pr tu dgjuar dhe parimit t kontradiktoritetit n gjykim16. Krkuesi ka pretenduar se Kolegji Civil i Gjykats s Lart ka vendosur pa thirrur dhe pa dgjuar palt e interesuara n kontratn e shitblerjes, q lidhet me vendimet gjyqsore t shqyrtuara prej saj. Konkretisht, sipas tij, nuk jan thirrur dhe nuk jan dgjuar nga Gjykata e Lart as Kshilli i Rrethit Sarand, n cilsin e shitsit, as pjestart e familjes Drazho, n cilsin blersit, pavarsisht se veprimet e kryera prej tyre Gjykata e Lart i konsideron t pavlefshme. Mosthirrja n gjykim e ktyre palve ka cenuar parimin e kontradiktoritetit n gjykim.

17. Kriteri kushtetues i detyrimit pr t justifikuar interesin, i prcaktuar n pikn 2 t nenit 134 t Kushtetuts, sht interpretuar nga jurisprudenca kushtetuese si prcaktues i ndarjes s rrethit t subjekteve kushtetuese n dy kategori, subjekte t kushtzuara dhe subjekte t pakushtzuara. N kt kuptim, krkuesi, si subjekt i kushtzuar i parashikuar n shkronjn g t paragrafit 1 t nenit 134 t Kushtetuts, mund t bj krkes vetm pr shtje q lidhen me interesat e tij. Pretendimet konkrete q ngre krkuesi kan t bjn me subjekte t cilat nuk jan pal n shtjen e themelit, objekt i vendimit gjyqsor t dhn nga Gjykata e Lart. 18. Pr pasoj, Gjykata vlerson se krkuesit i mungon interesi vetjak pr t ngritur pretendimin konkret, i cili n kto kushte nuk mund t merret n shqyrtim nga Gjykata.

C. Pr pretendimin e zbatimit dhe t interpretimit t gabuar t ligjit nga Gjykata e Lart19. Krkuesi ka pretenduar se Kolegji Civil i Gjykat s Lart ka gabuar n interpretimin dhe zbatimin e ligjit pr pavlefshmrin absolute t veprimit juridik (kontrats s shitblerjes) q ka ndikuar drejtprsdrejti n marrjen e vendimit nga ana e saj.

20. Gjykata ka ritheksuar vazhdimisht qndrimin e saj t konsoliduar se mnyra e vlersimit t provave dhe mnyra e zbatimit t ligjit material sht, si rregull, atribut i gjykatave t zakonshme, ndrsa detyra e Gjykats Kushtetuese sht t siguroj nse procesi n trsin e tij, prfshir edhe mnyrn n t ciln jan marr provat, ka qen i rregullt. Roli i saj nuk sht t rivlersoj faktet, zbatimin e ligjit material apo zgjidhjen e dhn nga gjykatat e zakonshme. Kontrolli kushtetues q kjo Gjykat ushtron ndaj vendimeve gjyqsore sht i kufizuar vetm n funksion t mbrojtjes s t drejtave kushtetuese t individit pr nj proces t rregullt ligjor. Problemet e interpretimit dhe t zbatimit t ligjit pr zgjidhjen e shtjeve konkrete nuk prbjn juridiksion kushtetues, nse ato nuk shoqrohen me cenimin e ktyre t drejtave (shih vendimet nr. 4, dat 05.02.2014; nr. 34, dat 12.07.2013; nr. 1, dat 20.01.2012; nr. 23, dat 17.05.2011; nr. 31, dat 05.07.2011 t Gjykats Kushtetuese).21. Pr kto arsye, Gjykata vlerson se pretendimi i krkuesit, i parashtruar sa m sipr, sht i pabazuar. . Pr pretendimin e cenimit t parimit t siguris juridike22. Krkuesi ka pretenduar gjithashtu se me qndrimin ndaj fitimit t pronsis q Kolegji Civil i Gjykats s Lart ka mbajtur n vendimin q kundrshtohet, cenon parimin e siguris juridike n lidhje me pronn private t fituar shum vite m par. 23. N jurisprudencn e saj Gjykata sht shprehur se n harmoni me parimin e siguris juridike, ligji procedural civil ka sanksionuar edhe parimin e gjs s gjykuar (res judicata), parim i cili pengon dhnien e do vendimi t ri mbi at q sht gjykuar. Cenimi i parimit t gjs s gjykuar do t onte n cenim t vet siguris juridike. Siguria juridike nnkupton, ndrmjet t tjerash, garantimin e besueshmris s individit te shteti, institucionet e tij dhe tek aktet q ato nxjerrin. Ndrsa n rastin e vendimeve gjyqsore t forms s prer, siguria juridike nnkupton q kur gjykata ka vendosur prfundimisht pr nj shtje, vendimi i saj nuk duhet t vihet n diskutim (shih vendimet nr. 24, dat 12.11.2008 dhe nr. 23, dat 08.06.2007 t Gjykats Kushtetuese). 24. N rastin konkret nga faktet rezulton se krkuesi, me an t kontrats s siprmarrjes nr. 1916 rep., nr. 448 kol., ka marr nga pronart (shtetasit L.D., B.D., dhe E.D.) truallin prej 200 m2 pr t ndrtuar nj objekt. Pronart e ktij trualli e kan fituar pronsin me an t nj kontrate shitblerjeje. M pas me an t nj kontrate tjetr shitblerjeje ata kan fituar pronsin mbi nj siprfaqe trualli prej 262 m2, n funksion t ndrtimit q krkuesi do t kryente n truallin prej 200 m2. Duke e vlersuar pretendimin e krkuesit kundrejt rrethanave faktike, si m sipr, Gjykata konkludon se argumentet e krkuesit pr cenimin e siguris juridike n lidhje me t drejtn e fituar t pronsis nuk jan ngritur n nivel kushtetues. N kto kushte Gjykata mon se ky pretendim i krkuesit nuk mund t merret n shqyrtim nga Gjykata.

25. Si prfundim, n kndvshtrim t standardeve t msiprme, Gjykata vlerson se n rastin konkret sht cenuar parimi i gjykimit nga nj gjykat e caktuar me ligj, si element i s drejts pr nj proces t rregullt ligjor, n kuptim t nenit 42 t Kushtetuts. PR KTO ARSYE,

Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, n mbshtetje t neneve 131/f dhe 134/1, shkronja g, t Kushtetuts, si dhe t nenit 72 t ligjit nr. 8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, njzri,

V E N D O S I: - Pranimin e krkess.

- Shfuqizimin si t papajtueshm me Kushtetutn e Republiks s Shqipris t vendimit nr. 00-2013-1773 (422), dat 09.07.2013 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart.

- Drgimin e shtjes pr rishqyrtim n Gjykatn e Lart.- Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare.

8