Vendimi nr

Vendimi nr.19, dat 19.07.2005

(V 19/05)Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga Gjergj Sauli, Kryetar, Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kristofor Pei, Kujtim Puto, Vjollca Meaj, Xhezair Zaganjori, Sokol Sadushi, Petrit Plloi, antar, me sekretare Arbenka Lalica, n datn 08.02.2005, mori n shqyrtim n seanc gjyqsore me dyer t hapura shtjen nr.17 Akti q i prket:

K E R K U E S: HYSEN KALAJA, prfaqsuar nga avokatt Rustem Gjata, me deklarim e Liljana Ruli, me prokur.

SUBJEKTE TE INTERESUARA:

1. MINISTRIA E KULTURES, RINISE DHE E SPORTEVE, prfaqsuar nga Avokati i Shtetit Delo Isufi, me autorizim.

2. INSTITUTI I MONUMENTEVE TE KULTURES, prfaqsuar nga Avokati i Shtetit Delo Isufi, me autorizim.

O B J E K T I:Shfuqizimi si antikushtetues i vendimeve nr.470, dat 15.04.2002 t Gjykats s Apelit Tiran dhe nr.1034, dat 03.06.2003 t Kolegjit Civil t Gjykats s Lart (dhoma e kshillimit).

Pala krkuese ka parashtruar kto shkaqe pr papajtueshmrin me Kushtetutn t vendimit t msiprm:

Gjykatat kan shkelur t drejtn pr nj proces t rregullt ligjor:

- Gjykata e apelit, ka marr prsipr t kryej rolin e ekspertit, ndrkoh q, n baz t nenit 229 t Kodit t Procedurs Civile, duhet t urdhronte kryerjen e nj ekspertimi t ri;

- Gjykata e apelit ka shkelur parimin e barazis s armve (palve), sepse pr prcaktimin e vlers s objektit sht mbshtetur n praktikn e Institutit t Monumenteve t Kulturs;

- Kolegji Civil i Gjykats s Lart, duke mos e kaluar shtjen pr shqyrtim n seanc plenare na ka mohuar mundsin pr t mbrojtur t drejtat dhe interesat e ligjshme n gjykat.

GJYKATA KUSHTETUESE,

pasi dgjoi relatorin e shtjes Petrit Plloi, prfaqsuesit e krkuesit, t subjekteve t interesuara dhe shqyrtoi shtjen n trsi,

V R E N:

Me vendimin nr.336, dat 25.07.2001, Gjykata e Rrethit Gjyqsor Kruj ka vendosur rrzimin e padis s paditsit Hamid Kalaja, prsa i prket shfuqizimit t Vendimit nr.292, dat 02.06.2000, t Kshillit t Ministrave Pr shpronsimin pr interes publik t godins aktuale t Muzeut Etnografik n qytetin e Krujs, dhe pranimin pjesrisht t padis lidhur me pagimin e shprblimit pr shpronsimin e Muzeut Etnografik, Kruj, duke detyruar t paditurit: Ministria e Kulturs, Rinis dhe e Sporteve dhe Instituti i Monumenteve t Kulturs, ti paguajn paditsit Hamid Kalaja vlern e objektit Muzeu Etnografik Kruj, n shumn 900.000 USD, e konvertuar n lek sipas kursit q ekziston n ditn e shpalljes s vendimit.

Me vendimin nr.470, dat 15.04.2002, Gjykata e Apelit Tiran, ka vendosur: Ndryshimin e vendimit nr.336, dat 25.07.2001, t Gjykats s Rrethit Gjyqsor Kruj, duke pranuar pjesrisht padin, duke detyruar Ministrin e Kulturs, Rinis dhe e Sporteve dhe Institutin e Monumenteve t Kulturs ti paguajn paditsit Hamid Kalaja shumn 18.595.615 lek pr vlern e objektit t shpronsuar.

Kolegji Civil i Gjykats s Lart, n dhomn e kshillimit, me vendimin nr.1034, dat 03.06.2003, ka vendosur mospranimin e rekursit t paraqitur nga Hamid Kalaja.

Vendimet e msiprme t gjykats s apelit si dhe t kolegjit civil, krkuesi i konsideron si rrjedhoj e nj procesi jo t rregullt ligjor, gj q shfaqet n drejtim t shkeljes s parimit t barazis s palve n proces si dhe n at t marrjes s provave n mnyr t paligjshme.

N kuadrin e shqyrtimit t ktyre pretendimeve, Gjykata Kushtetuese afirmon edhe nj her qndrimin e saj se, parimi i barazis s armve, si dhe marrja e provave n mnyr t ligjshme, prbjn aspekte t rndsishme t respektimit t s drejts pr nj proces t rregullt ligjor, parashikuar nga neni 42 i Kushtetuts s Republiks s Shqipris si dhe neni 6 i Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. N kt drejtim detyra e Gjykats sht t vlersoj nse procesi si i tr, duke prfshir edhe mnyrn e marrjes s provave, ka qen i drejt.

Lidhur me pretendimin pr shkeljen e parimit t barazis s armve, pala krkuese e gjen shkeljen n faktin se, gjykata e apelit n prcaktimin e vlers ... s objektit monument kulture, udhhiqet nga qndrimet e praktiks s Institutit t Monumenteve t Kulturs, megjithse ky Institut ka qen pal n proces.

Bazuar n materialet e shtjes, Gjykata Kushtetuese konstaton se, n rastin konkret, gjykatat e zakonshme kan patur pr shqyrtim nj konflikt administrativ q ka t bj me kundrshtimin e Vendimit t Kshillit t Ministrave nr.292, dat 02.06.2000 Pr shpronsimin e Muzeut Etnografik, Kruj, vetm prsa i prket vlers s objektit q i sht shpronsuar krkuesit. Pr prcaktimin e vlers s objektit t shpronsuar Gjykata e Rrethit Gjyqsor Kruj, n baz t neneve 224/a e vijuesa t Kodit t Procedurs Civile, ka caktuar dy grupe ekspertsh, t cilt kan br vlersimin e objektit n 900 mij USD, duke u mbshtetur n vlern ndrtimore dhe vlern arkitektonike e historike. Gjykata e Apelit Tiran, ka prsritur hetimin gjyqsor, duke ripyetur ekspertt q ka marr gjykata e rrethit gjyqsor. Pas ripyetjes s tyre, n vendimin e saj gjykata e apelit shprehet se, ata (ekspertt) nuk kan prcaktuar se si kan arritur n kt prfundim. Pr pasoj, duke patur mendim t kundrt me at t ekspertve prsa i prket vlers arkitektonike e historike t objektit, gjykata e apelit ka aplikuar nenin 224/b/2, sipas t cilit, mendimi i ekspertit nuk sht i detyrueshm pr gjykatn, dhe kur kjo (gjykata) ka mendim t kundrt me ekspertin duhet t arsyetoj me hollsi kt mendim n vendimin prfundimtar. N prputhje me kt dispozit, gjykata e apelit ka arsyetuar n vendimin prfundimtar pozicionin e ndryshm me ekspertt, duke prcaktuar nj vler tjetr pr objektin.

Ve sa sipr, Gjykata Kushtetuese vren se, parimi i barazis s armve nuk u imponon gjykatave t juridiksionit t zakonshm q kto t pranojn t gjitha argumentet dhe provat q paraqet nj pal n proces. Kur kryen detyrn e saj t vlersimit t lir t provave, gjykata mund t bindet mbi bazn e disa provave, duke prjashtuar nj ose disa prova t tjera, q ajo i konsideron t parndsishme pr shtjen. N zbatim t ktij standardi, edhe n rastin n shqyrtim, gjykata e apelit n arritjen e nj konkluzioni t ndryshm nga ai i ekspertve, lidhur me vlern e objektit t shpronsuar, brenda hapsirave q i lejon Kodi i Procedurs Civile, nuk ka cnuar parimin e barazis s armve.

Gjykata Kushtetuese vlerson se, edhe pretendimi i marrjes s provave n mnyr t paligjshme, nuk qndron. Nisur nga parimi i siprprmendur i liris s gjykats n vlersimin e provave, neni 224b/2 i Kodit t Procedurs Civile, trajton vlern provuese t mendimit t ekspertit, ndrsa neni 229 i po ktij Kodi, rregullon mnyrn e procedimit t gjykats n rastet kur shihet se ekspertimi sht i met ose i paqart, si dhe kur ka ndryshim mendimesh midis ekspertve. Si shihet, kto dy dispozita ofrojn alternativa procedimi, zgjedhja e t cilave sht ln n vlersim t gjykatave t zakonshme. N rastin n shqyrtim, gjykata e apelit, duke zgjedhur alternativn e par, pra, at q parashikon neni 224/b/2 i Kodit t Procedurs Civile, pas nj vlersimi n trsi t provave dhe t rrethanave t shtjes, si dhe duke prmbushur kushtin e vendosur n kt dispozit pr arsyetimin me hollsi, ka arritur n nj mendim t ndryshm me at t ekspertve. Duke vepruar n kt mnyr, kjo gjykat ka respektuar dispozitat prkatse procedurale pr marrjen e provave.

Edhe pretendimi se Kolegji Civil i Gjykats s Lart, duke mos e kaluar shtjen n seanc gjyqsore, i ka mohuar krkuesit mundsin pr t mbrojtur t drejtat e tij n gjykat, nuk sht i bazuar.

Me kt rast, Gjykata Kushtetuese konfirmon edhe nj her pozicionin e saj n kt drejtim, se nga pikpamja kushtetuese, vetm kur jan t pranishme pretendime q kan t bjn me shkeljen e parimeve themelore t procesit civil, si dhe kur kto pretendime, gjejn pasqyrim n materialet e shtjes, ather vendimi i kolegjit civil pr mospranimin e rekursit, ve n dyshim t drejtn pr nj proces t rregullt ligjor. Detyrimi pr t provuar ekzistencn e shkeljeve t ksaj natyre bie mbi krkuesin. Prderisa n rastin n shqyrtim ky i fundit nuk arriti ta provoj kt, ather nuk mund t konkludohet se vendimi i Kolegjit Civil t Gjykats s Lart (dhoma e kshillimit) sht rezultat i nj procesi t parregullt ligjor.

PER KETO ARSYE;

Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, n baz t neneve 131/f dhe 134/g t Kushtetuts si dhe neneve 72 e 77 t ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, me shumic votash,

V E N D O S I:

- Rrzimin e krkess.

- Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare.

Vendim i GJ.E.D.NJ. n shtjen Isgro, paragrafi 31.