veruleg áhætta significant risk - fle.is · •isa 315.26 •til þess að ná því fram skal...
TRANSCRIPT
1
Veruleg áhætta Significant risk
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 1
MARKMIÐ
• Markmið og spurningar sem við ætlum að svara í dag:
• Hvaða áhætta telst vera áhætta sem krefst sérstakrar athygli í
endurskoðuninni?
• Hvað ræður því hvað telst áhætta sem krefst sérstakrar athygli í
endurskoðuninni?
– Eru einhver sérstök atriði sem endurskoðandinn skal horfa til þegar hann
ákvarðar hvort hættu á skekkju telst veruleg (ens. Significant) eða ekki.
• Skilgreina endurskoðendur alltaf sviksemisáhættu (ens. Fraud risk)
sem verulegan áhættu (ens. Significant risk)?
• Er verulegt reikningshaldslegt mat alltaf verulegur áhættuliður (ens.
Significant risk)?
• Eru viðskipti við tengda aðila alltaf verulegur áhættuliður (ens.
Significant risk)?
2
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 2
MARKMIÐ
• Mat á verulegri áhættu…
– common sense og/eða professional judgment?
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 3
1. ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
2. ISA 315 – Appendix 2 – viðauki með dæmum
3. ISA 330 Viðbrögð endurskoðanda við áhættumati
4. ISA 240 Ábyrgð endursk. í tengslum við sviksemi við endurskoðun
5. ISA 540 Endurskoðun reikningshaldslegs mats
6. ISA 550 Tengdir aðilar
7. Algengt sviksemisráðabrugg
8. Hópverkefni og umræður
9. ISA Clarified Standards – Findings from the post implementation
Efnisyfirlit
3
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 4
ISA 315
Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju 1
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 5
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Inngangur og markmið
• ISA 315.1
• Fjallar um ábyrgð endurskoðanda á
– Að greina og meta hættuna á verulegri skekkju í reikningsskilunum
með því að afla skilnings á fyrirtækinu og umhverfi þess, þar á meðal
innra eftirliti. Þannig mun hann geta hannað og framkvæmt aðgerðir til
að lágmarka þá hættu.
4
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 6
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Kröfur – Greining og mat á hættunni á verulegri skekkju
• ISA 315.25
• Allir áhættuliðir (ens. risks) sem endurskoðandinn greinir
skiptast í:
– Áhætta sem tilheyrir reikningsskilunum í heild sinni (ens. financial
statement level risk)
– Áhætta á staðhæfingarstigi (ens. assertion level risk)
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 7
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Inngangur og markmið
5
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 8
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Kröfur – Áhættumatsaðgerðir
• ISA 315.5
• Endurskoðandi skal framkvæma áhættumatsaðgerðir (ens.
Risk assessment procedures) til að mynda grunninn að
greiningu og mati á verulegri skekkju á
–reikningsskilin í heild
–eða á staðhæfingarstiginu.
• Áhættumatsaðgerðir mynda hins vegar ekki í sjálfu sér
fullnægjandi endurskoðunargögn til að byggja áritun á
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 9
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Kröfur – Áhættumatsaðgerðir
• ISA 315.7 Áhættumatsaðgerðir skulu fela í sér:
a) Fyrirspurnir til stjórnenda og aðra innan fyrirtækisins
sem að mati endurskoðandans geta hjálpað til við að
greina hættu á verulegri skekkju.
b) Greiningaraðgerðir (ens. analytical procedures)
c) Skoðun á eftirliti og yfirferð gagna (ens. oberservation
and inspection)
6
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 10
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Kröfur – Greining og mat á hættunni á verulegri skekkju
• ISA 315.25
• Endurskoðandinn skal greina og meta hættuna á verulegri
skekkju á:
a) Á reikningsskilin í heild (ens. financial statement level)
b) Staðhæfingarstiginu (ens. assertion level)
• Til að nota sem grunn að því að hanna og framkvæma
frekari endurskoðunaraðgerðir
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 11
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Kröfur – Greining og mat á hættunni á verulegri skekkju
• ISA 315.26
• Til þess að ná því fram skal endurskoðandinn:
(a) Greina áhættu með því að afla skilnings á fyrirtækinu og
umhverfi þess, þar á meðal viðeigandi innri eftirlitsaðgerðum,
og með því að skoða rekstrar-, efnahagsliði og skýringar í
reikningsskilunum.
7
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 12
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Kröfur – Greining og mat á hættunni á verulegri skekkju
• ISA 315.26
• Til þess að ná því fram skal endurskoðandinn:
(b) Meta þær áhættur (risks) sem hann greinir og skoða hvort
þær eigi við um reikningsskilin í heild sinni eða hafi mögulega
áhrif á eina eða fleiri staðhæfingar.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 13
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Kröfur – Greining og mat á hættunni á verulegri skekkju
• ISA 315.26
• Til þess að ná því fram skal endurskoðandinn:
(c) Tengja áhætturnar við hvað geti farið úrskeiðis á
staðhæfingarstiginu, og taka tillit til þeirra eftirlitsaðgerða sem
endurskoðandinn hyggst prófa;
8
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 14
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Kröfur – Greining og mat á hættunni á verulegri skekkju
• ISA 315.26
• Til þess að ná því fram skal endurskoðandinn:
(d) Meta hversu líklegt sé að skekkja eigi sér stað, þar á
meðal hvort það geti leitt til margra skekkja, og hvort að þessi
mögulega skekkja geti leitt til verulegrar skekkju í
reikningsskilunum.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 15
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Kröfur – Greining og mat á hættunni á verulegri skekkju
• Áhætta sem krefst sértakrar athygli í endurskoðuninni
(Risks That Require Special Audit Consideration)
• ISA 315.27
• Sem hluti af áhættumati skv. ISA 315.25, skal
endurskoðandinn meta hvort einhverjar af þeim áhættum
sem hann hefur greint, séu að hans mati verulegir
áhættuliðir (ens. significant risk). Þegar endurskoðandinn
leggur mat á þetta skal hann horfa framhjá mögulegum
eftirlitsaðgerðum sem tengjast þeirri áhættu.
9
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 16
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Kröfur – Greining og mat á hættunni á verulegri skekkju
• Áhætta sem krefst sértakrar athygli í endurskoðuninni
(Risks That Require Special Audit Consideration)
• ISA 315.28
• Þegar endurskoðandinn metur hvort þetta séu verulegir
áhættuliðir skal hann a.m.k. horfa til:
a) Hvort áhættan tengist sviksemi
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 17
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Kröfur – Greining og mat á hættunni á verulegri skekkju
• Áhætta sem krefst sértakrar athygli í endurskoðuninni
(Risks That Require Special Audit Consideration)
• ISA 315.28
• Þegar endurskoðandinn metur hvort þetta séu verulegir
áhættuliðir skal hann a.m.k. horfa til:
a) Hvort áhættan tengist sviksemi
b) Hvort áhættan tengist verulegum breytingum í
regluverki, efnahagsaðstæðum
10
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 18
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Kröfur – Greining og mat á hættunni á verulegri skekkju
• Áhætta sem krefst sértakrar athygli í endurskoðuninni
(Risks That Require Special Audit Consideration)
• ISA 315.28
• Þegar endurskoðandinn metur hvort þetta séu verulegir
áhættuliðir skal hann a.m.k. horfa til:
a) Hvort áhættan tengist sviksemi
b) Hvort áhættan tengist verulegum breytingum í
regluverki, efnahagsaðstæðum
c) Hvort um er að ræða flóknar færslur
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 19
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Kröfur – Greining og mat á hættunni á verulegri skekkju
• Áhætta sem krefst sértakrar athygli í endurskoðuninni
(Risks That Require Special Audit Consideration)
• ISA 315.28
• Þegar endurskoðandinn metur hvort þetta séu verulegir
áhættuliðir skal hann a.m.k. horfa til:
d) Hvort um er að ræða verulegar færslur við tengda
aðila.
11
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 20
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Kröfur – Greining og mat á hættunni á verulegri skekkju
• Áhætta sem krefst sértakrar athygli í endurskoðuninni
(Risks That Require Special Audit Consideration)
• ISA 315.28
• Þegar endurskoðandinn metur hvort þetta séu verulegir
áhættuliðir skal hann a.m.k. horfa til:
d) Hvort um er að ræða verulegar færslur við tengda
aðila.
e) Hvort þetta tengist mati sem er háð mikilli óvissu.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 21
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Kröfur – Greining og mat á hættunni á verulegri skekkju
• Áhætta sem krefst sértakrar athygli í endurskoðuninni
(Risks That Require Special Audit Consideration)
• ISA 315.28
• Þegar endurskoðandinn metur hvort þetta séu verulegir
áhættuliðir skal hann a.m.k. horfa til:
d) Hvort um er að ræða verulegar færslur við tengda
aðila.
e) Hvort þetta tengist mati sem er háð mikilli óvissu.
f) Hvort áhættan tengist verulegum færslum sem eru
utan venjubundinnar starfsemi fyrirtækisins, eða eru á
einhvern hátt óvenjulegar.
12
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 22
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Kröfur – Greining og mat á hættunni á verulegri skekkju
• Áhætta sem krefst sértakrar athygli í endurskoðuninni
(Risks That Require Special Audit Consideration)
• ISA 315.A132
• Veruleg áhætta (ens. Significant risk) tengist oft verulegum
óreglulegum (ens. non-routine) færslum eða matskenndum
atriðum (ens. Judgmental matters)
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 23
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Kröfur – Greining og mat á hættunni á verulegri skekkju
• Áhætta sem krefst sértakrar athygli í endurskoðuninni
(Risks That Require Special Audit Consideration)
• ISA 315.A133
• Hættan á verulegri skekkju getur verið meiri fyrir verulegar
og óreglulegar færslur eins og t.d.
• Stjórnendur þurfa að ákvarða reikningshaldslega meðferð
• Dæmi : Virðisrýrnun varanlegra fiskveiðiheimilda (IAS 36, IAS 38, 24.gr. laga
um ársreikninga,)
• Dæmi: Áætlaður hagnaður af langtímaverkefni (IAS 11, 25. gr. laga um
ársreikninga)
• Dæmi: Gangvirði fjárfestingareigna (IAS 40, 39. gr. laga um ársreikninga)
13
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 24
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Kröfur – Greining og mat á hættunni á verulegri skekkju
• Áhætta sem krefst sértakrar athygli í endurskoðuninni
(Risks That Require Special Audit Consideration)
• ISA 315.A133
• Hættan á verulegri skekkju getur verið meiri fyrir verulegar
og óreglulegar færslur eins og t.d.
• Flóknir útreikningar eða reikningsskilareglur
• Dæmi : Virðisrýrnun varanlegra fiskveiðiheimilda (IAS 36, IAS 38, 24.gr. laga
um ársreikninga,)
• Dæmi: Áætlaður hagnaður af langtímaverkefni (IAS 11, 25. gr. laga um
ársreikninga)
• Dæmi: Gangvirði fjárfestingareigna (IAS 40, 39. gr. laga um ársreikninga)
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 25
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Kröfur – Greining og mat á hættunni á verulegri skekkju
• Áhætta sem krefst sértakrar athygli í endurskoðuninni
(Risks That Require Special Audit Consideration)
• ISA 315.A134
• Hættan á verulegri skekkju getur verið meiri fyrir verulega
matskennd atriði sem krefjast reikningshaldslegs mats
vegna m.a.:
– Reikningsskilareglan eða reikningshaldslega matið er hægt að túlka á mismunandi hátt
– Matið getur verið flókið eða byggir á forsendum um framtíðina, t.d. mat á gangvirði
14
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 26
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Kröfur – Greining og mat á hættunni á verulegri skekkju
• Áhætta sem krefst sértakrar athygli í endurskoðuninni
(Risks That Require Special Audit Consideration)
• ISA 315.29 Ef að endurskoðandinn hefur metið það þannig
að til staðar sé veruleg (ens. Significant) áhætta skal
endurskoðandinn afla skilning á þeim innri eftirlitsaðgerðum
sem tengjast þeirri áhættu.
– Dæmi gæti verið að endurskoðandi telur verulega áhættu vera til staðar vegna
lotnar tekna og verður þá að skoða þær eftirlitsaðgerðir sem tengjast lotun
tekna.
– Stundum tengist þessi verulega áhætta liðum og staðhæfingum þar sem engar
eftirlitsaðgerðir eru til staðar. Slíkt er dæmi um að mögulega sé þá verulegur
galli í innra eftirliti (ens. Significant deficiency).
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 27
ISA 315 : Spurning
• Er skylda að skrásetja í vinnupappíra sérhverja áhættu sem
ekki er skilgreind sem veruleg áhætta (ens. Significant risk)?
15
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 28
ISA 315 : Spurning
• Er skylda að skrásetja í vinnupappíra sérhverja áhættu sem
ekki er skilgreind sem veruleg áhætta (ens. Significant risk)?
• Svar: Já, skv. ISA 315.32
• 32. The auditor shall include in the audit documentation:
• (c) The identified and assessed risks of material
misstatement at the financial statement level and at the
assertion level as required by paragraph 25
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 29
ISA 315 – Appendix 2 – viðauki með dæmum 2
16
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 30
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Viðauki 2
• Listi yfir aðstæður og atburði sem geta gefið til kynna
• Operations in regions that are economically unstable, for example, countries with
significant currency devaluation or highly inflationary economies.
• Starfsemi fer fram á svæðum þar sem er efnahagslegur óróleiki, t.d. lönd þar
sem gjaldmiðill hefur lækkað skyndilega eða verðbólga er mjög mikil.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 31
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Viðauki 2
• Listi yfir aðstæður og atburði sem geta gefið til kynna
• Operations that are subject to a high degree of complex regulation.
• Starfsemin tengist atvinnugrein þar sem mikið er af flóknu regluverki í kringum
hana.
17
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 32
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Viðauki 2
• Listi yfir aðstæður og atburði sem geta gefið til kynna
• Going concern and liquidity issues including loss of significant customers.
• Rekstrarhæfis- og sjóðstreymisvandamál, þar á meðal hefur einingin misst
mikilvæga viðskiptavini.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 33
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Viðauki 2
• Listi yfir aðstæður og atburði sem geta gefið til kynna
• Changes in the entity such as large acquisitions or reorganizations or other
unusual events.
• Breytingar á einingunni/fyrirtækinu, t.d. kaup á öðrum einingum, eða
endurskipulagning eða aðrir óvenjulegir atburðir.
18
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 34
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Viðauki 2
• Listi yfir aðstæður og atburði sem geta gefið til kynna
• Entities or business segments likely to be sold.
• Líklegt er að einingar eða starfsþættir verði seldir frá félaginu.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 35
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Viðauki 2
• Listi yfir aðstæður og atburði sem geta gefið til kynna
• Significant transactions with related parties.
• Veruleg viðskipti við tengda aðila
19
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 36
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Viðauki 2
• Listi yfir aðstæður og atburði sem geta gefið til kynna
• Past misstatements, history of errors or a significant amount of adjustments at
period end.
• Skekkjur fyrri ára og leiðréttingar sem hafa jafnan verið gerðar í lok tímabils.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 37
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Viðauki 2
• Listi yfir aðstæður og atburði sem geta gefið til kynna
• Significant amount of non-routine or non-systematic transactions including
intercompany transactions and large revenue transactions at period end.
• Verulegt magn óreglulegra færslna, þar á meðal innsamstæðuviðskipti og háar
tekjufærslur í lok tímabils.
20
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 38
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Viðauki 2
• Listi yfir aðstæður og atburði sem geta gefið til kynna
• Events or transactions that involve significant measurement uncertainty,
including accounting estimates.
• Atburðir eða færslur sem fela í sér óvissu í mati, þar á meðal reikningshaldslegt
mat.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 39
ISA 315 – Skilgreina og meta hættuna á verulegri skekkju
• Viðauki 2
• Listi yfir aðstæður og atburði sem geta gefið til kynna hættu á verulegri
skekkju
• Pending litigation and contingent liabilities, for example, sales warranties,
financial guarantees and environmental remediation.
• Yfirstandandi dómsmál eða óvissar skuldir, t.d. ábyrgðarsala eða ábyrgðir.
21
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 40
ISA 330 Viðbrögð endurskoðanda við áhættumati 3
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 41
ISA 330 – Viðbrögð endurskoðanda við áhættumati
• ISA 330.1
• Staðallinn fjallar um ábyrgð endurskoðanda á að hanna og
framkvæma viðbrögð við metinni hættu á verulegri skekkju
sem hann hefur greint og metið í samræmi við ISA 315.
22
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 42
ISA 330 – Viðbrögð endurskoðanda við áhættumati
• ISA 330.3
• Markmið endurskoðandans að afla nægjanlegra og
viðeigandi endurskoðunagagna til að bregðast við metinni
áhættu á verulegri skekkju með því að hanna og framkvæma
viðeigandi endurskoðunaraðgerðir sem viðbrögð við þessum
áhættuliðum
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 43
ISA 330 – Viðbrögð endurskoðanda við áhættumati
• ISA 330.4
• Skilgreiningar
• (a) Substantive procedure – An audit procedure designed to
detect material misstatements at the assertion level.
Substantive procedures comprise:
– (i) Tests of details (of classes of transactions, account balances, and disclosures); and
– (ii) Substantive analytical procedures.
• (b) Test of controls – An audit procedure designed to
evaluate the operating effectiveness of controls in
preventing, or detecting and correcting, material
misstatements at the assertion level
23
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 44
ISA 330 – Viðbrögð endurskoðanda við áhættumati
• ISA 330.6
• Kröfur: Endurskoðunaraðgerðir sem beinast gegn
hættunni á verulegri skekkju á staðhæfingarstiginu (ens
assertion level)
• Endurskoðandinn skal hanna og framkvæma frekari
endurskoðunaraðgerðir (ens. Further audit procedures) þar
sem eðli, tímasetning og magn aðgerðanna beinast að
metinni áhættu á staðhæfingarstiginu.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 45
ISA 330 – Viðbrögð endurskoðanda við áhættumati
• ISA 330.7
• Kröfur: Endurskoðunaraðgerðir sem beinast gegn
hættunni á verulegri skekkju á staðhæfingarstiginu (ens
assertion level)
• Þegar endurskoðandinn hannar þær endurskoðunaraðgerðir
sem hann ætlar að beita skal hann:
• a) Íhuga ástæðurnar fyrir matinu á hættunni þar á meðal
i. Líkurnar á að skekkjan eigi sér stað út frá eðli reikningsliðarins eða
skýringarinnar sem um ræðir (eðlislæg áhætta – ens. Inherent risk)
ii. Hvort áhættumatið tekur tillit til viðeigandi eftirlitsaðgerða (þ.e.
eftirlitsáhættan – ens. Control risk), og þannig hvort endurskoðandinn ætlar
að prófa eftirlitsaðgerðir með aðgerðaendurskoðun (test of operating
effectiveness).
24
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 46
ISA 330 – Viðbrögð endurskoðanda við áhættumati
• ISA 330.7
• Kröfur: Endurskoðunaraðgerðir sem beinast gegn
hættunni á verulegri skekkju á staðhæfingarstiginu (ens
assertion level)
• Þegar endurskoðandinn hannar þær endurskoðunaraðgerðir
sem hann ætlar að beita skal hann:
• b) Afla meira af sannfærandi (ens. persuasive)
endurskoðunargögnum eftir því sem hættan á skekkju er
meiri
– T.d. gæti þá verið viðeigandi að afla staðfestinga frá þriðja aðila
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 47
ISA 330 – Viðbrögð endurskoðanda við áhættumati
• ISA 330.8
• Prófanir á eftirlitsaðgerðum
• Endurskoðandinn skal hanna og framkvæma prófanir á
eftirlitsaðgerðum (aðgerðaendurskoðun) til að afla
nægjanlegra og viðeigandi endurskoðunargagna um virkni
eftirlitsaðgerðanna ef:
• a) Endurskoðandinn gerir ráð fyrir að eftirlitsaðgerðir séu
virkar og ætlar að byggja endurskoðunina á
aðgerðaendurskoðun
• b) Gagnaskoðunaraðgerðir einar og sér munu ekki teljast
nægjanleg endurskoðunargögn.
25
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 48
ISA 330 – Viðbrögð endurskoðanda við áhættumati
• ISA 330.18
• Gagnaskoðunaraðgerðir (ens. Substantive procedures)
• Irrespective of the assessed risks of material misstatement,
the auditor shall design and perform substantive procedures
for each material class of transactions, account balance,
and disclosure. (Ref: Para. A42-A47)
• Án tillits til metinnar hættu á verulegri skekkju, skal
endurskoðandinn hanna og framkvæma
endurskoðunaraðgerðir fyrir hverjan verulegan rekstrarlið,
efnahagslið og skýringu
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 49
ISA 330 – Viðbrögð endurskoðanda við áhættumati
• ISA 330.20
• Gagnaskoðunaraðgerðir sem tengjast frágangi reikningskila
(ens. Substantive Procedures Related to the Financial
Statement Closing Process
• The auditor’s substantive procedures shall include the
following audit procedures related to the financial statement
closing process:
• (a) Agreeing or reconciling the financial statements with the underlying
accounting records; and
• (b) Examining material journal entries and other adjustments made during the
course of preparing the financial statements.
• Afstemming reikningsskila við undirliggjandi aðalbók/bókhaldsgögn
ásamt skoðun á lokafærslum
26
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 50
ISA 330 – Viðbrögð endurskoðanda við áhættumati
• ISA 330.21
• Gagnaskoðunaraðgerðir (ens. Substantive procedures) sem
viðbrögð við verulegri áhættu (ens. Significant risk)
• If the auditor has determined that an assessed risk of
material misstatement at the assertion level is a significant
risk, the auditor shall perform substantive procedures that
are specifically responsive to that risk. When the approach
to a significant risk consists only of substantive
procedures, those procedures shall include tests of
details
–Þetta þýðir að greiningaraðgerðir eingöngu eru ekki nægjanlegar
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 51
ISA 330 – Viðbrögð endurskoðanda við áhættumati
• ISA 330.28
• Í vinnupappírum endurskoðanda skal eftirfarandi vera
innifalið:
a. Viðbrögð endurskoðanda við metinni hættu á verulegri
skekkju á reikningsskilin í heild sinni og eðli, tímasetning
og magn frekari endurskoðunaraðgerða sem hann hefur
framkvæmt.
b. Tengsl þessara aðgerða við hættu á verulegri skekkju á
staðhæfingarstiginu
c. Niðurstöðu endurskoðunaraðgerða þar á meðal skráðar
niðurstöður þar sem þær eru ekki ljósar.
27
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 52
ISA 330 – Viðbrögð endurskoðanda við áhættumati
• ISA 330.30
• Vinnupappírar endurskoðanda skulu sýna fram á að
reikningsskilin stemmi við undirliggjandi bókhaldsgögn.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 53
ISA 240 Ábyrgð endurskoðanda í tengslum við
sviksemi við endurskoðun 4
28
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 54
ISA 240 – Sviksemi
• ISA 240.25
• Í samræmi við kröfur ISA 315 skal endurskoðandinn greina
og meta hættuna á verulegum skekkjum vegna sviksemi á
reikningsskilin í heild sinni og á staðhæfingarstiginu fyrir
rekstrar-, efnahagsliði og skýringar.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 55
ISA 240 – Sviksemi
• ISA 240.26
• Þegar endurskoðandinn er að greina og meta hættuna á
verulegri skekkju vegna sviksemi, skal endurskoðandinn
gera ráð fyrir því að til staðar sé hætta á skekkju vegna
sviksemi í tekjuskráningu og meta þá hvaða tegundir tekna,
eða einstakar staðhæfingar fela í sér verulega hættu á
skekkju vegna sviksemi.
29
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 56
ISA 240 – Sviksemi
• ISA 240.27
• Endurskoðandinn skal skilgreina slíka áhættu sem verulega
hættu (ens. Significant risk) á skekkju vegna sviksemi og þar
af leiðandi, ef hann hefur ekki þegar gert það, afla skilnings
á eftirlitsaðgerðum sem tilheyra slíkri áhættu.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 57
ISA 240 – Sviksemi • Gæðaeftirlitsskoðanir benda til þess að endurskoðendur hengi þessa áhættu í ríkum mæli á lotun
tekna, en ekki eru allir á eitt sáttir við það.
• Mikilvægt er að afla skilnings á viðskiptamódeli fyrirtækja og hvernig skilmálar sölu eru.
– Til dæmis:
– Eru einhverjir hliðarsamningar (ens. side agreements)
– Hvernig eru afsláttarkjör
– Skilaréttur
– Ábyrgðir
– Skilyrt sala
– Sala til tengdra aðila
– Sala án afhendingar
– Sala með fjármögnun
– Skráning á kreditreikningum
– Tekjur sem ekki hefur verið gerður reikningur fyrir
30
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 58
ISA 240 – Sviksemi
• Viðbrögð endurskoðanda við hættu á verulegri skekkju
vegna sviksemi
• ISA 240.28
• Í samræmi við ákvæði ISA 330 skal endurskoðandinn
ákvarða viðbrögð við metinni hættu á verulegri skekkju
vegna sviksemi á reikningsskilin í heild (ens. Financial
statement level)
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 59
ISA 240 – Sviksemi
• Viðbrögð endurskoðanda við hættu á verulegri skekkju
vegna sviksemi
• ISA 240.29
• Þegar hann ákvarðar viðbrögðin skal endurskoðandinn
a) Yfirfara vinnu starfsmanna og velja hæfa starfsmenn til að
gegna mikilvægu hlutverki sem tengist mati á hættu á
sviksemi
b) Meta val fyrirtækisins á reikningsskilareglum, sérstaklega þeim
sem tengjast huglægu mati eða er hægt að nota af
stjórnendum til að eiga við hafa mikil áhrif á afkomu
c) Hafa ófyrirsjáanleika í framkvæmd endurskoðunaraðgerð,
breyta tímasetningum, breyta úrtaki o.fl. til að koma á óvart.
31
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 60
ISA 240 – Sviksemi
• Viðbrögð endurskoðanda við hættu á verulegri skekkju
vegna sviksemi
• ISA 240.30
• Í samræmi við ákvæði ISA 330 skal endurskoðandinn
ákvarða viðbrögð við metinni hættu á verulegri skekkju
vegna sviksemi á staðhæfingarstiginu (ens. Assertion level)
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 61
ISA 240 – Sviksemi
• Viðbrögð endurskoðanda við hættu á verulegri skekkju
vegna sviksemi
• ISA 240.30 – A37
• Staðallinn nefnir síðan ýmsar breytingar sem endurskoðandi
getur gert á sínum endurskoðunaraðgerðum, þar á meðal:
–Breytt eðli endurskoðunaraðgerða
–Hanna endurskoðunaraðgerðir til að til að fá frekari
staðfestingar, t.d. getur verið að stjórnendur séu undir pressu
um að ná tilteknum söluviðmiðum, að þá getur verið viðeigandi
fyrir endurskoðanda að senda bæði ytri staðfestingarbréf, ekki
aðeins til að staðfesta stöðu, heldur einnig skilmála sölunnar.
32
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 62
ISA 240 – Sviksemi
• Viðbrögð endurskoðanda við hættu á verulegri skekkju
vegna sviksemi
• Endurskoðunarðgerðir til að bregðast við hættunni á skekkju
vegna þess að stjórnendur fara framhjá innra eftirliti (ens.
Management Override of Controls)
• ISA 240.31
• Stjórnendur eru í sérstakri stöðu til að fremja sviksemi vegna möguleika
stjórnenda á að hagræða bókhaldsgögnum og útbúa röng reikningsskil
með því að fara framhjá eftirlitsaðgerðum, sem annars geta sýnst virkar.
Þrátt fyrir að hættan á að stjórnendur fari framhjá innra eftirliti sé
mismunandi milli fyrirtækja/eininga, er hættan þó til staðar í öllum
fyrirtækjum/einingum. Þar sem ófyrirsjáanleikinn er svo mikill er það
hætta á verulegri skekkju vegna sviksemi og þar af leiðandi veruleg
áhætta (ens. Significant risk)
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 63
ISA 240 – Sviksemi
• ISA 240.32
• Án tillits til þess hvert mat endurskoðanda er á hættunni á að stjórnendur
fari framhjá innra eftirliti skal endurskoðandinn hanna og framkvæma
endurskoðunaraðgerðir til að:
a) Prófa uppgjörsfærslur sem eru færðar beint á fjárhag og eins aðrar
færslur sem eru gerðar í tengslum við frágang reikningsskila. Til að
gera þetta þarf endurskoðandinn að:
i. Gera fyrirspurnir hjá þeim sem koma að gerð reikningsskilanna varðandi
hvort einhverjar óvenjulegar færslur hafi verið gerðar við frágang
reikningsskilanna.
ii. Velja fjárhagsfærslur og aðrar leiðréttingar sem voru gerðar í lok tímabilsins
iii. Íhuga þörfina á að próf fjárhagsfærslur og aðrar leiðréttingar sem gerðar
voru á tímabilinu
33
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 64
ISA 240 – Sviksemi
• ISA 240.32
• Án tillits til þess hvert mat endurskoðanda er á hættunni á að stjórnendur
fari framhjá innra eftirliti skal endurskoðandinn hanna og framkvæma
endurskoðunaraðgerðir til að:
b) Yfirfara reikningshaldslegt mat með tilliti til þess hvort einhver
kerfisbundin hlutdrægni stjórnenda í þvi mati sé til staðar. Þegar
endurskoðandinn framkvæmir þessa yfirferð skal hann:
i. Meta hvort mat og ákvarðandi stjórnenda við gerð reikningshaldslegs mats gefa til
kynna mögulegs hlutdrægni (possible ens. bias) þannig að það geti talist hætta á
verulegri skekkju vegna sviksemi. Ef svo er, skal endurskoðandinn endurmeta
reikningshaldslega matið í heild sinni
ii. Framkvæma afturvirka skoðun (ens. Retrospective review) á mati stjórnenda vegna
verulegra matsliða (ens. Significant accounting estimates). (er líka krafa í ISA 540)
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 65
ISA 240 – Sviksemi
• ISA 240.32
• Án tillits til þess hvert mat endurskoðanda er á hættunni á að stjórnendur
fari framhjá innra eftirliti skal endurskoðandinn hanna og framkvæma
endurskoðunaraðgerðir til að:
c) Fyrir verulegar færslur sem eru utan venjubundinnar starfsemi (ens.
Significant Transactions Outside the Normal course of Business) eða
eru á einhvern hátt óvenjulegar að mati endurskoðanda í ljósi
þekkingar hans á starfsemi fyrirtækisins/einingarinnar, skal
endurskoðandinn meta viðskiptalegu rökin (eða skort á þeim) fyrir
færslunum og athuga hvort þær geti tengst sviksemi við gerð
reikningsskilanna eða til að fela þjófnað á eignum.
34
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 66
ISA 240 – Sviksemi
• ISA 240.33
• Endurskoðandinn skal meta, til þess að bregðast við hættu á að
stjórnendur fari framhjá innra eftirliti, þörfina á að framkvæma aðrar
aðgerðir en koma fram í 31. og 32. grein.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 67
ISA 240 : Spurning
• Ef endurskoðandi skilgreinir áhættu sem hann hefur greint sem
sviksemisáhættu (ens. Fraud risk) getur hann þá sleppt því að skilgreina
hana sem verulega áhættu (ens. Significant Risk)?
35
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 68
ISA 240 : Spurning
• Ef endurskoðandi skilgreinir áhættu sem hann hefur greint sem
sviksemisáhættu (ens. Fraud risk) getur hann þá sleppt því að skilgreina
hana sem verulega áhættu (ens. Significant Risk)?
• Svar: Nei, skv. ISA 240.27
• The auditor shall treat those assessed risks of material misstatement
due to fraud as significant risks and accordingly, to the extent not
already done so, the auditor shall obtain an understanding of the entity’s
related controls, including control activities, relevant to such risks.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 69
ISA 540 Endurskoðun reikningshaldslegs mats, þar á
meðal mat á gangvirði og tengdar skýringar 5
36
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 70
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.1
• Staðallinn fjallar um ábyrgð endurskoðanda varðandi
reikningshaldslegt mat, þar á meðal mat á gangvirði og
tengdum skýringum í endurskoðun reikningsskila. Nánar
tiltekið víkkar hann út svið ISA 315 og ISA 330 og annarra
viðeigandi ISA staðla sem tengjast reikningshaldslegu mati.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 71
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.2
• Sumir liðir í reikningsskilum eru þess eðlis að ekki hægt að
meta nákvæmlega og er einungis hægt að byggja á mati. Í
þessum staðli eru þessir tilteknu liðir taldir vera
reikningshaldslegt mat.
37
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 72
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.2 - Eðli reikningshaldslegs mats
• Sumir liðir í reikningsskilum eru þess eðlis að ekki hægt að
meta nákvæmlega og er einungis hægt að byggja á mati. Í
þessum staðli eru þessir tilteknu liðir taldir vera
reikningshaldslegt mat.
• Eðli og áreiðanleiki upplýsinga sem liggja til grundvallar
reikningshaldslegu mati er mismunandi og þar af leiðandi er
mismikil óvissa um þessa liði. Hvresu mikil óvissan er hefur
áhrif á hættuna á verulegri skekkju tengdu
reikningshaldslegu mati, þar á meðal grun um óviljandi eða
viljandi hlutdrægni í mati stjórnenda.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 73
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.4 – Eðli reikningshaldslegs mats
• Mismunurinn á niðurstöðu mats og þeirri fjárhæð sem
upphaflega vera metin við gerð reikningsskila þarf ekki
endilega að vera skekkja. Þetta á sérstaklega við um mat á
gangvirði þar sem niðurstaða eða útkoma slíkra liða er mjög
háð atburðum sem eiga sér stað eftir reikningsskiladag
38
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 74
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.6 – Markmið staðalsins
• Markmið endurskoðandans er að afla nægjanlegra og
viðeigandi endurskoðunargagna varðandi:
• A. Reikningshaldslegt mat, þar á meðal mat á gangvirði í
reikningsskilunum, sé viðeigandi og
• B. Tengdar skýringar í reikningsskilunum séu nægjanlegar í
samhengi við kröfur viðkomandi regluverks reikningsskila.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 75
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.7 – Skilgreiningar
• Accounting Estimate
• Reikningshaldslegt mat er nálgun á fjárhæð í
reikningsskilum þegar ekki er hægt að komast að nákæmri
niðurstöðu vegna óvissu. Í staðlinum er einnig fjallað um
reikningshaldslegt mat vegna gangvirðis að þá er það
sérgreint sem “fair value estimates” eða mat á gangvirði í
staðlinum.
39
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 76
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.7 – Skilgreiningar
• Auditor´s point estimate or auditors range
• Mat endurskoðanda eða matsbil endurskoðanda. Er sú
fjárhæð eða bil fjárhæða sem endurskoðandi notar, byggt á
þeim gögnum sem hann hefur aflað.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 77
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.7 – Skilgreiningar
• Estimation uncertainty
• Óvissa um mat – sá möguleiki að það sé ónákvæmni í
reikningshaldslegu mati eða tengdri skýringu.
40
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 78
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.7 – Skilgreiningar
• Management bias
• Hlutdrægni stjórnenda – skortur á hlutlægni stjórnenda
þegar þeir semja reikningsskil.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 79
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.7 – Skilgreiningar
• Management point estimate
• Mat stjórnenda – sú fjárhæð sem stjórendur velja eða
skýring í reikningsskilum sem reikningshaldslegt mat.
41
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 80
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.7 – Skilgreiningar
• Outcome of an accounting estimate
• Niðurstaða reikningshaldslegs mats – sú raunverulega
peningalega fjárhæð sem er niðurstaða undirliggjandi
færslna, atburða eða aðstæðna sem reikningshaldslegu mati
er ætlað að meta.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 81
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.8 – Kröfur – áhættumat
• Þegar framkvæmdar eru áhættumatsaðgerðir til að afla
skilnings á einingunni og umhverfi hennar skal
endurskoðandinn afla skilnings á eftirfarandi atriðum til að
byggja mats sitt á hættunni á verulegri skekkju í tengslum
við reikningshaldslegt mat.
a) Hverjar eru kröfur viðeigandi regluverks reikningsskila í
tengslum við reikningshaldslegt mat, þar á meðal tengdar
skýringar.
42
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 82
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.8 – Kröfur – áhættumat
• Þegar framkvæmdar eru áhættumatsaðgerðir til að afla
skilnings á einingunni og umhverfi hennar skal
endurskoðandinn afla skilnings á eftirfarandi atriðum til að
byggja mats sitt á hættunni á verulegri skekkju í tengslum
við reikningshaldslegt mat.
b) Hvernig stjórnendur greina færslur, atburði eða aðstæður
sem geta gefið til kynna að nauðsynlegt sé að fram fari
reikningshaldslegt mat eða ákveðnar skýringar komi fram í
reikningsskilum. Til að afla þessa skilnings skal
endurskoðandinn spyrja stjórnendur hvort einhverjar
breytingar hafi átt sér stað sem gefa til kynna að
endurskoða þurfi tiltekin möt sem eru til staðar.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 83
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.8 – Kröfur – áhættumat
• Þegar framkvæmdar eru áhættumatsaðgerðir til að afla
skilnings á einingunni og umhverfi hennar skal
endurskoðandinn afla skilnings á eftirfarandi atriðum til að
byggja mats sitt á hættunni á verulegri skekkju í tengslum
við reikningshaldslegt mat.
c) Hvernig stjórnendur framkvæma reikningshaldslegt mat og
skilning á gögnum sem það byggir á, þar á meðal:
43
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 84
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.8 – Kröfur – áhættumat
c) Hvernig stjórnendur framkvæma reikningshaldslegt mat og
skilning á gögnum sem það byggir á, þar á meðal:
i. Aðferðin, þar á meðal hvaða módel er notað til að framkvæma
reikningshaldslegt mat.
ii. Viðeigandi eftirlitsaðgerðir sem tengjast matinu
iii. Hvort stjórnendur byggja mat sitt með aðstoð sérfræðings
iv. Hverjar eru undirliggjandi forsendur matsins
v. Hvort það hefðu átt að vera breytingar á framkvæmd matsins frá
fyrra ári, og ef svo er, af hverju
vi. Hvort, og ef svo er, hvernig stjórnendur hafa metið áhrif óvissu um
matið (ens. Estimation uncertainty)
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 85
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.9 – Kröfur – áhættumat
• Endurskoðandinn skal fara yfir niðurstöðu
reikningshaldslegs mats frá fyrra tímabili, og þar sem það á
við endurmat þegar hann skoðar mat núverandi árs. Þessi
yfirferð endurskoðandans á að taka tillit til eðli matsins og
hvort upplýsingarnar sem eru til grundvallar gefa tilefni til
hættu á verulegri skekkju á núverandi tímabili. Hins vegar er
ekki tilgangurinn að efast um mat fyrra tímabils sem byggir á
þeim upplýsingum sem voru til á þeim tíma.
44
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 86
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.10 – Kröfur – áhættumat
• Þegar endurskoðandinn greinir og metur hættuna á verulegri
skekkju skv. ISA 315 skal hann meta hversu mikil óvissa
tengist reikningshaldslegu mati.
• Það fer t.d. eftir því hversu mikið huglægt mat er innifalið í
matinu, hversu næmt matið er fyrir breytingum á forsendum,
lengd tímabils sem forsendur matsins byggja á, hversu
auðvelt er að afla ytri gagna,
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 87
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.11 – Kröfur – áhættumat
• Endurskoðandinn skal ákvarða, byggt á hans faglega mati,
hvort eitthvað reikningshaldslegt mat, sem hann hefur greint
og er háð mikilli óvissu bendir til þes að það sé veruleg
áhætta (significant risk).
45
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 88
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.A47 – Kröfur – áhættumat
• Dæmi um reikningshaldslegt mat sem felur í sér mikla óvissu
(ens. High estimation uncertainty)
–Accounting estimates that are highly dependent upon judgment,
for example, judgments about the outcome of pending litigation
or the amount and timing of future cash flows dependent on
uncertain events many years in the future.
–Accounting estimates where the results of the auditor’s review of
similar accounting estimates made in the prior period financial
statements indicate a substantial difference between the original
accounting estimate and the actual outcome.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 89
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.12 – Kröfur – viðbrögð við áhættu
• Endurskoðandinn skal ákvarða hvort stjórnendur séu að
beita reikningshaldslegu mati í samræmi við viðeigandi
regluverk reikningsskila.
• Hvort aðferðirnar sem beitt er við matið sé beitt á
samræmdan hátt og ef breytingar hafa orðið á aðferð, hvort
það sé viðeigandi.
46
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 90
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.13 – Kröfur – viðbrögð við áhættu
• Til þess að bregðast við metinni hættu á verulegri skekkju
skal endurskoðandinn í samræmi við ISA 330.6 framkvæma
eina eða fleiri af eftirfarandi endurskoðunaraðgerðum að
teknu tilliti til hvers eðlis matið er:
a) Ákvarða hvort það séu einhverjir atburðir sem hafa átt sér
stað fram að dagsetningu áritunar endurskoðanda sem
veita viðeigandi endurskoðunargögn varðandi
reikningshaldslega matið
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 91
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.13 – Kröfur – viðbrögð við áhættu
• Til þess að bregðast við metinni hættu á verulegri skekkju
skal endurskoðandinn í samræmi við ISA 330.6 framkvæma
eina eða fleiri af eftirfarandi endurskoðunaraðgerðum að
teknu tilliti til hvers eðlis matið er:
b) Prófa hvernig stjórnendur framkvæmdu matið og gögnin
sem matið byggir á. Þegar endurskoðandinn gerir það skal
hann meta hvort (i) aðferðin sé viðeigandi miðað við
aðstæður og (ii) hvort þær forsendur sem stjórendur nota
séu viðeigandi í samræmi við viðeigandi regluverk
reikningsskila.
47
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 92
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.13 – Kröfur – viðbrögð við áhættu
• Til þess að bregðast við metinni hættu á verulegri skekkju
skal endurskoðandinn í samræmi við ISA 330.6 framkvæma
eina eða fleiri af eftirfarandi endurskoðunaraðgerðum að
teknu tilliti til hvers eðlis matið er:
c) Prófa virkni innri eftirlitsaðgerða með því hvernig
stjórnendur frmakvæma matið ásamt því að framkvæma
viðeigandi gagnaskoðunaraðferðir.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 93
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.13 – Kröfur – viðbrögð við áhættu
• Til þess að bregðast við metinni hættu á verulegri skekkju
skal endurskoðandinn í samræmi við ISA 330.6 framkvæma
eina eða fleiri af eftirfarandi endurskoðunaraðgerðum að
teknu tilliti til hvers eðlis matið er:
d) Framkvæma eigið mat eða matsbil til að meta í
samanburði við mat stjórnenda. Ef það er mismunur á mati
stjórnenda og endurskoðanda skal hann afla skilnings á
því í hverju mismunurinn liggur.
48
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 94
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.14 – Kröfur – viðbrögð við áhættu
• Þegar endurskoðandinn ákvarðar viðbrögð í 12. og 13. gr.
staðalsins skal hann meta hvort það sé viðeigandi að fá
aðila með sérþekkingu eða sérfræðing til þess að aðstoða
hann við að afla viðeigandi endurskoðunargagna.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 95
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.15 – Kröfur – viðbrögð við verulegri áhættu (ens.
Significant risk)
• Fyrir reikningshaldslegt mat sem er metið sem hætta á
verulegri skekkju (significant risk) skal endurskoðandinn auk
þess að afla viðeigandi gagna með
gagnaskoðunaraðgerðum framkvæmda eftirfarandi mat:
a) Mat á því hvernig stjórnendur íhuguðu aðrar forsendur
eða niðurstöður sem komu til greina við framkvæmd
matsins og af hverju þeir höfnuðu þeim. Eða þá hvernig
stjórnendur tóku annars á óvissu sem var tengd
reikningshaldslegu mati.
49
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 96
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.15 – Kröfur – viðbrögð við verulegri áhættu (ens.
Significant risk)
• Fyrir reikningshaldslegt mat sem er metið sem hætta á
verulegri skekkju (significant risk) skal endurskoðandinn auk
þess að afla viðeigandi gagna með
gagnaskoðunaraðgerðum framkvæmda eftirfarandi mat:
b) Hvort þær verulegu forsendur sem stjórendur hafa lagt til grundvallar
matinu séu viðeigandi.
c) Hvort stjórnendur muni haga plönum sínum í framtíðinni til samræmis
við það hvernig þeir haga framkvæmd matsins.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 97
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.16 – Kröfur – viðbrögð við verulegri áhættu (ens.
Significant risk)
• Ef, að mati endurskoðanda, stjórnendur hafa ekki á
viðeigandi hátt tekið tillit til áhrifa mikillar óvissu á
reikningshaldslegu mati og hvort það sé þá veruleg hætta á
skekkju, að þá skal endurskoðandinn ákvarða bil sem hægt
er að meta hvort tiltekið mat sé viðeigandi.
50
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 98
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.17 – Kröfur – viðbrögð við verulegri áhættu (ens.
Significant risk)
• Fyrir reikningshaldslegt mat sem hefur metið sem veruleg
áhætta skal endurskoðandinn afla nægjanlegra
endurskoðunargagna varðandi:
a) Ákvörðun stjórnenda á að skrá eða ekki skrá
reikningshaldslegt mat í reikningsskilin.
b) Val á aðferð sem liggur til grundvallar reikningshaldslegu
mati.
Séu í samræmi við viðeigandi regluverk reikningsskila
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 99
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.18 – Kröfur – mat á reikningshaldslegu mati
• Endurskoðandinn skal meta, byggt á þeim
endurskoðunargögnum sem hann hefur aflað, hvort
reikningshaldslega matið sem fram kemur í
reikningsskilunum sé í samræmi við það regluverk
reikningsskila sem einingin/fyrirtækið beitir eða er rangfært
(ens. Misstated)
51
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 100
ISA 540 – Reikningshaldslegt mat
• ISA 540.20 – Kröfur – Skýringar tengdar reikningshaldslegu
mati
• Fyrir reikningshaldslegt mat sem er metið sem veruleg hætta
á skekkju (significant risk) skal endurskoðandinn að auki
meta hvort óvissa um matið komið nógu skýrt fram í
skýringum reikningsskilanna í samræmi við viðeigandi
regluverk reikningsskilanna.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 101
ISA 550 Tengdir aðilar 6
52
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 102
ISA 550 – Tengdir aðilar
• ISA 550.1
• Staðallinn fjallar um ábyrgð endurskoðanda í tengslum við
að skoða tengda aðila og viðskipti milli þeirra aðila við
endurskoðun reikningsskila. Nánar tiltekið víkkar hann út
svið ISA 315 og ISA 330 og annarra viðeigandi ISA staðla
sem tengjast viðskiptum milli tengdra aðila og hreyfingum.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 103
ISA 550 – Tengdir aðilar
• ISA 550.3
• Þar sem tengdir aðilar eru ekki óháðir hvorum öðrum koma
oft fram kröfur í regluverkum reikningsskila sem setja fram
sérstakar skýringarkröfur fyrir tiltekin sambönd, hreyfingar og
stöður þannig að notendur reikningsskila geti skilið eðli og
raunveruleg eða möguleg áhrif þeirra á reikningsskilin.
53
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 104
ISA 550 – Tengdir aðilar
• ISA 550.3
• Þar sem regluverkið setur fram slíkar kröfur, er það ábyrgð
endurskoðanda að framkvæma endurskoðunaraðgerðir til að
greina, meta og bregðast við hættunni á verulegri skekkju
vegna þess að einingin birtir ekki á fullnægjandi hátt í
skýringum upplýsingar um hverjir tengdir aðilar eru, eða
hreyfingum og stöðum í samræmi við viðeigandi regluverk
reikningsskila.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 105
ISA 550 – Tengdir aðilar
• ISA 550.4
• Jafnvel þótt viðkomandi regluverk reikningsskila setur fram
litlar eða engar kröfur um skýringar, skal endurskoðandinn
engu að síður afla skilnings á viðskiptum við tengda aðila
þannig að hann geti komist að niðurstöðu um hvort
reikningsskilin hafi litast af slíkum viðskiptum þannig að þau
séu sett fram á sanngjarnan hátt og eru ekki blekkjandi.
54
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 106
ISA 550 – Tengdir aðilar
• ISA 550.5
• Þar að auki, er skilningur á tengdum aðilum og viðskiptum
milli þeirra nauðsynlegur til að meta hvort einhverjir sérstakir
áhættuþættir vegna sviksemi séu til staðar, eins og fram
kemur í ISA 240, þar sem auðveldara getur verið að
framkvæma sviksemi gegnum viðskipti milli tengdra aðila.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 107
ISA 550 – Tengdir aðilar
• ISA 550.6
• Það eru eðlislægar takmarkanir á endurskoðun, þannig að
það er ávallt sú hætta á að einhverjar verulegar skekkjur í
reikningsskilunum uppgötvist ekki, jafnvel þótt
endurskoðunin sé skipulögð og framkvæmd í samræmi við
ISA staðlana.
– Í samhengi við tengda aðila geta eðlislægar takmarkanir á möguleika
endurskoðanda á að greina verulega skekkju verið meiri þar sem:
• Stjórnendur gætu verið í þeirri stöðu að vita ekki af öllum tengdum aðilum,
sérstaklega ef regluverk reikningsskila setur ekki fram sérstakar
viðmiðunarkröfur.
• Viðskipti milli tengdra aðila bjóða upp á betra tækifæri á að taka sig saman um
að framkvæma sviksemi, fela sviksemi eða hafa áhrif á tölur.
55
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 108
ISA 550 – Tengdir aðilar
• ISA 550.7
• Skipulagning og framkvæmd endurskoðunar með faglega
tortryggni í huga, eins og gerð er krafa um í ISA 200, er þess
vegna sérstaklega mikilvæg í þessu sambandi, sérstaklega
þar sem möguleiki er á að greina ekki frá tengslum við
tengda aðila eða einstökum viðskiptum. Kröfurnar í ISA 550
eru hannaðar til aðstoða endurskoðandann í að greina og
meta hættuna á verulegri skekkju í tengslum við viðskipti við
tengda aðila og að hann endurskoðunaraðgerðir til að
bregðast við hættunni.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 109
ISA 550 – Tengdir aðilar
• Áhættumatsaðgerðir
• ISA 550.11
• Sem hluti af áhættumatsaðgerðum í samræmi við ISA 315
og ISA 240 skal endurskoðandinn framkvæma þær
endurskoðunaraðgerðir sem fram koma í greinum 12-17 til
að afla upplýsinga þannig að hann geti greint hættuna á
verulegri skekkju í tengslum við viðskipti milli tengdra aðila.
56
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 110
ISA 550 – Tengdir aðilar
• Áhættumatsaðgerðir
• ISA 550.12
• Endurskoðunarteymið skal halda fund skv. kröfum í ISA 315
og ISA 240 og skal umræðan fela í sér umræðum um
möguleikan á því að til staðar sé skekkja í reikningsskilunum
vegna sviksemi sem tengist viðskiptum við tengda aðila.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 111
ISA 550 – Tengdir aðilar
• Áhættumatsaðgerðir
• ISA 550.13
• Endurskoðandinn skal spyrja stjórnendur um:
• A. Hverjir eru tengdir aðilar, þar á meðal breytingar frá fyrra
tímabili.
• B. Hvert er eðli tengsla milli einingarinnar og þessara tengdu
aðila.
• C. Hvort einingin hafi átt einhver viðskipti við þessa tengdu
aðila á tímabilinu, og ef svo, í hverju þau fólust og hver var
tilgangur þeirra.
57
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 112
ISA 550 – Tengdir aðilar
• Áhættumatsaðgerðir
• ISA 550.14
• Eftirlitsaðgerðir
• Endurskoðandinn skal spyrja stjórnendur og aðra innan
einingarinnar og framkvæma áhættumatsaðgerðir sem hann
telur viðeigandi til að afla skilnings á eftirlitsaðgerðum, ef
einhverjar eru, sem stjórnendur hafa hannað til að:
a) Greina og skýra frá tengslum við tengda aðila og viðskiptum við þá í
samræmi við viðeigandi regluverk reikningsskila.
b) Samþykki færslna og viðskipta við tengda aðila
c) Samþykki verulegra færslna og viðskipta sem eru utan
venjubundinnar starfsemi einingarinnar.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 113
ISA 550 – Tengdir aðilar
• Áhættumatsaðgerðir
• ISA 550.15
• Við framgang endurskoðunarinnar skal endurskoðandinn
hafa í huga hvort til staðar séu tengdir aðilar sem hann hefur
ekki áður greint þegar hann skoðar skjöl og vinnupappíra.
• Nánar tiltekið skal endurskoðandinn skoða eftirfarandi gögn til að kanna hvort til
staðar séu einhverjir tengdir aðilar eða viðskipti við tengda aðila sem stjórnendur
hafa ekki áður greint eða greint endurskoðanda frá.:
a) Bankastaðfestingarbréf eða lögfræðibréf sem endurskoðandinn hefur aflað
sem hluti af sínum endurskoðunaraðgerðum.
b) Fundargerðir hluthafafunda og stjórnarfunda, og ef við á, fundir
endurskoðunarnefndar.
c) Önnur gögn sem endurskoðandinn telur viðeigandi í tengslum við aðstæður
viðkomandi einingar.
58
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 114
ISA 550 – Tengdir aðilar
• Áhættumatsaðgerðir
• ISA 550.17
• Ef endurskoðandinn hefur greint veruleg viðskipti sem eru
ekki hluti af venjubundinni starfsemi einingarinnar þegar
hann framkvæmdir sínar endurskoðunaraðgerðir skal
endurskoðandi framkvæma fyrirspurn til stjórnenda um:
• A. Hver er eðli slíkra færslna.
• B. Hvort þær tengist tengdum aðilum.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 115
ISA 550 – Tengdir aðilar
• Áhættumatsaðgerðir
• ISA 550.18
• Til að uppfylla kröfur ISA 315 um að greina og meta hættuna
á verulegri skekkju skal endurskoðandinn greina og meta
hættuna á verulegri skekkju í tengslum við viðskipti milli
tengdra aðila og meta hvort einhverjar þessa áhættuliða
geta talist veruleg áhætta (ens. Significant).
• Þegar endurskoðandinn framkvæmir þetta áhættumat skal
hann meðhöndla greindar verulegar færslur milli tengdra
aðila sem eru utan venjubundinnar starfsemi (normal course
of business) sem verulega áhættu (significant risk).
59
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 116
ISA 550 – Tengdir aðilar
• Áhættumatsaðgerðir
• ISA 550.19
• Ef endurskoðandinn greinir sérstaka sviksemisáhættuliði
þegar hann framkvæmir áhættumatsaðgerðir í tengslum við
viðskipti milli tengdra aðila skal endurskoðandinn íhuga
hvort slíkar upplýsingar þegar hann metur hættuna á skekkju
vegna sviksemi í tengslum við ISA 240.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 117
ISA 550 – Tengdir aðilar
• Viðbrögð við áhættu
• ISA 550.20
• Sem hluti af kröfum ISA 330 um að endurskoðandinn
bregðist við metinni áhættu skal endurskoðandinn hanna og
framkvæma frekari endurskoðunaraðgerir til að afla
nægjanlegra viðeigandi endurskoðunargagna varðandi
metna hættu á verulegri skekkju í tengslum viðskipti við
tengda aðila. Þessar endurskoðunaraðgerðir skuli fela í sér
þær aðgerðir sem fram koma í greinum 21-24.
60
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 118
ISA 550 – Tengdir aðilar
• Viðbrögð við áhættu
• ISA 550.23
• Fyrir þau verulegu viðskipti milli tengdra aðila sem eru ekki
hluti af venjubundnum viðskiptum einingarinnar skal
endurskoðandinn:
a) Skoða undirliggjandi samninga, ef einhverjir eru, og meta:
i. Hver er viðskiptalegi tilgangurinn með viðskiptunum og meta hvort þau hafi
verið gerð í þeim tilgangi að framkvæma sviksemi.
ii. Hvort skilmálar viðskiptanna séu í samræmi við yfirlýsingar stjórnenda.
iii. Hvort greint hafi verið frá viðskiptunum í samræmi við viðeigandi regluverk
reikningsskila.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 119
ISA 550 – Tengdir aðilar
• Viðbrögð við áhættu
• ISA 550.23
• Fyrir þau verulegu viðskipti milli tengdra aðila sem eru ekki
hluti af venjubundnum viðskiptum einingarinnar skal
endurskoðandinn:
b) Afla endurskoðunargagna um að viðskiptin hafi verið samþykkt á
viðeigandi hátt innan einingarinnar.
61
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 120
ISA 550 : Spurning
• Skal ávallt gera ráð fyrir að viðskipti við tengda aðila skuli
vera skilgreind sem veruleg áhætta (ens. Significant risk)?
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 121
ISA 550 : Spurning
• Skal ávallt gera ráð fyrir að viðskipti við tengda aðila skuli
vera skilgreind sem veruleg áhætta (ens. Significant risk)?
• Svar: Nei, en séu til staðar veruleg viðskipti utan
venjubundinnar starfsemi skulu þær taldar vera veruleg
áhætta (ens. Significant risk) ISA 315.18
• In meeting the ISA 315 requirement to identify and assess the risks of material misstatement, the auditor shall identify and
assess the risks of material misstatement associated with related party relationships and transactions and determine
whether any of those risks are significant risks. In making this determination, the auditor shall treat identified significant
related party transactions outside the entity’s normal course of business as giving rise to significant risks.
62
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 122
Algengt sviksemisráðabrugg 7
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 123
Algengt sviksemisbrugg – Common Fraud Schemes
• Tekjuskráning
• Skráning á tekjum sem eiga sér enga stoð í raunveruleikanum
• Skráning á tekjum þar sem reikningar hafa verið gefnir út en engar vörur
afhentar (ens. Bill and hold)
• Skráning á tekjum þar sem söluaðilinn fjármagnar jafnframt sölu (t.d.
vaxtalaust lán til greiðslu á 36 mánuðum )
• Skráning á tekjum þar sem um er að ræða umboðsssölu (100% heimild til
að skila vörum)
• Skráning á tekjum þar sem ágreiningur er um hvort greiða beri fyrir vörur
eða þjónustu
• Skráning á tekjum á röngu tímabili þar sem annaðhvort eru skráðar
innundir árið eða frestað skráningu þeirra þangað til á næsta tímabili.
• Skráning á tekjum þar sem ákveðinn hluti sölunnar er ekki afhentur eða
þjónusta ekki farið fram (ens. Bundled Contracts)
63
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 124
Algengt sviksemisbrugg – Common Fraud Schemes
• Reikningshaldslegt mat
• Virðisrýrnun á viðskiptavild, óefnislegum eignum eða varanlegum
rekstrarfjármunum ekki skráð
• Skráning á birgðaverðmæti – varúðarniðurfærsla birgða
• Skráning á tekjuskattsinneign sem mun ekki nýtast
• Afskriftir varanlegra rekstrarfjármuna eða óefnislegra eigna sem
byggja á óviðeigandi aðferðum eða mat á líftíma ofmetið.
• Skráning á skuldum/niðurfærslum sem ætlunin er að nýta í
framtíðinni (ens. Cookie jar reserves)
• Notkun á „markaðsverðum“ til að ákvarða gangvirði við aðstæður
þar sem enginn virkur markaður er til staðar
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 125
Algengt sviksemisbrugg – Common Fraud Schemes
• Flóknar færslur (ens. Complex transactions)
• Hagræðing á fjárhæðum við yfirtöku
– Hafa skuldbindingar og skuldir verið ofmetnar til að hægt sé að nýta þær
síðar („Spring Loading Liabilities“)
– Hafa eignir með ótakmarkaðan líftíma verið ofmetnar og afskrifanlegar
eignir verið vanmetnar til að auka hagnað næstu ára.
• Leigutakar vanskrá skuldir sem eru á fjármögnunarleigusamningi
• Röng flokkun langtímaskulda og skammtímaskulda
64
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 126
Algengt sviksemisbrugg – Common Fraud Schemes
• Aðrar færslur
• Tengdir aðilar
– Viðskipti við tengda aðila koma ekki fram í skýringum
– Gjöld vegna stjórnenda ekki samþykkt og koma ekki fram með skýrum
hætti
– Sala á eignum til stjórnenda undir markaðsverði
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 127
Hópverkefni á borðum 8
65
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 128
Hópverkefnisspurningar til umræðu á borðum
• Alþjóðlegir endurskoðunarstaðlar segja að endurskoðandinn skuli tilgreina og
meta hættuna á verulegri skekkju. Hvað telst veruleg áhætta (ens. Significant
risk) er byggir á mati endurskoðandans en auk þess eru leiðbeiningar í
stöðlunum um til hvaða þátta skuli horft til þegar endurskoðandinn framkvæmir
matið.
• Byggt á þekkingu ykkar á reikningsskilareglum og stöðlum sem tengjast
einstökum atvinnugreinum. Hvaða verulegu áhættuliði (ens. Significant risk) getið
þið séð fyrir ykkur að tengist endurskoðun á ársreikningum:
1. Fasteignafélaga sem styðjast við IAS 40 eða færa fjárfestingareignir sínar skv.
gangvirðisaðferð.
2. Útgerðarfélög sem færa varanlegar fiskveiðiheimildir í samræmi við settar
reikningsskilarreglur og beita því virðisrýrnunarprófi til að meta þær árlega.
3. Hefðbundið framleiðslufyrirtæki, t.d. Málningarverksmiðja.
4. Hefðbundið verslunarfyrirtæki í smásölu.
5. Flugfélag
6. Endurskoðunarfyrirtæki
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 129
Findings from the post implementation review 9
66
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 130
Findings
• Skýrslan
•
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 131
Findings
• Skýrslan
• This report summarizes the findings from a post-
implementation review of the clarified ISAs. Input has been
received from within the profession (including from
accounting firms and International Federation of
Accountants (IFAC) member bodies) and from external
groups (including independent audit inspection bodies and
other regulators).
• Skýrslan dregur saman niðurstöður frá innleiðingu uppfærðu
ISA staðlanna. Innlegg hafa borist frá
endurskoðunarfyrirtækjum, aðildafélögum IFAC og frá
utanaðkomandi aðilum, eftirlitsaðilum o.fl.
67
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 132
Findings
• Skýrslan
• The findings suggest that the clarified ISAs are generally
understood and most of those that had been revised appear
to have achieved the goals that the IAASB had when
revising them.
• Niðurstöðurnar benda til þessa að nýju ISA staðlarnir eru
almennt skiljanlegir og þeim sem var breytt virðist
markmiðum IAASB hafa verið náð.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 133
Findings
• Skýrslan
• Inevitably, however, there are many suggestions as to how
individual ISAs can be further improved. These suggestions
vary significantly and an important challenge that the IAASB
has faced is how best to summarize them to assist in
identifying those that need to be addressed as a matter of
priority.
• Margar ábendingar um hvernig hægt sé að bæta einstaka
ISA staðla
68
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 134
Findings
• Skýrslan
• This report is very timely. Subject to progress on current and
other planned projects, the findings in it will provide input to
the IAASB’s decision on commencing an additional
standard-setting project in 2014. Furthermore, the IAASB is
starting to develop its Strategy and Work Plan for 2015–
2019, a draft of which will be issued for consultation later in
2013. The findings from this post-implementation review are
an important input to this process.
• Áætlun um að uppfæra staðlana á árunum 2015-2019 og er
þessi skýrsla mikilvægt innlegg í þá umræðu.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 135
Findings
• ISA 315
• Margir sem skiluðu ábendingum höfðu áhyggjur af
ósamræmi í eðli og fjölda verulegra áhættuliða sem er notað
í verkefnum.
69
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 136
Findings
• ISA 315
• There appears to be inconsistency in the number of
significant risks being identified in practice. This has a
consequential effect on the work effort to respond to these
risks. Some believe the definition of significant risk is not
clear. Some view it as circular because it focuses on the
implications of the risk (i.e., “requires special audit
considerations”) rather than the nature of the risk itself.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 137
Findings
• ISA 315
• There appears to be inconsistency in the number of
significant risks being identified in practice. This has a
consequential effect on the work effort to respond to these
risks. Some believe the definition of significant risk is not
clear. Some view it as circular because it focuses on the
implications of the risk (i.e., “requires special audit
considerations”) rather than the nature of the risk itself.
70
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 138
Findings
• ISA 330
• Viðbrögð við áhættu:
• A few respondents have the view that in practice there is a
poor linkage between the significant risks that have been
identified and the responses to those risks. In particular, it
was noted that further guidance is needed to encourage
tailoring responses to the specific issues, as in practice
responses may appear “generic” in nature.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 139
Findings
• ISA 240
• Lýst var áhyggjum af því að ósamræmi væri í hvernig
sviksemisáhætta í tekjuskráningu er meðhöndluð.
Sérstaklega magn aðgerða eða hvernig áhættan er hrakin
(ens. rebuttal).
71
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 140
Findings
• ISA 240
• Respondents have noted that the presumed significant risk
of material misstatement arising from fraud in revenue
recognition, and the related rebuttal, are being
inconsistently interpreted.
• Some have understood the requirement to mean that
revenue recognition automatically creates a fraud risk and
hence always designate it as a significant risk. Others rebut
the presumption without providing a basis to justify the
rebuttal despite the documentation requirement.20 This may
result in the work effort not focusing on appropriate risks.
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 141
Findings
• ISA 540
• Relationship between estimates and significant risks
• A few respondents believed that a stronger link needs to be
made between estimates with a high degree of estimation
uncertainty and the existence of a significant risk.
72
Partners in Learning ©2000-2009 Deloitte Touche Tohmatsu Slide 142
Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu, a Swiss Verein, and its network of member firms, each
of which is a legally separate and independent entity. Please see www.deloitte.com/about for a detailed description
of the legal structure of Deloitte Touche Tohmatsu and its member firms.