INTRODUCCIÓN

Francisco Iglesias Brage naceu no Ferrol o 21 de maio de 1900 emorreu en Madrid o 14 de marzo de 1973.

Despois de varias indagacións, atopamos a súa folla de servizo doexército, dándonos conta que é posiblemente a mellor guía sobre a súadilatada vida, por isto nos decidimos facela pública, desta maneiracalquera persoa pode coñecer un pouco máis a este gran veciño que foi deMoraña.

Nesta folla de servizo nos atopamos dende a súa participación naguerra de Marrocos, os voos tanto a Oriente como o famoso voo aHispano-América, batindo récords nacionais en émbolos dous, apreparación da expedición ao Amazonas así como a súa participación noconflicto de Leticia e na Guerra Civil Española, e tamén a importancia quetivo no desenvolvemento dos aeroportos galegos como enxeñeiroaeronáutico.

Móstranos igualmente a súa faceta de instructor así como das moitascondecoracións e homenaxes que tivo ao longo da súa vida militar.

ANOS 1918 a 1922

Procedente da clase de paisano e en virtude de aprobar os exames deingreso na Academia de Enxeñeiros, foi nomeado alumno da mesma porR.O. de 11 de xullo (D.O núm 156) incorporándose ao citado centro deEnsinanza en Guadalajara o día 2 de setembro, neste día foi filiado,léronselle as leis penais e deu comezo aos seus estudos. O 19 de outubrodo mesmo ano prestou xuramento de fidelidade ás bandeiras. O 17 de maiode 1921 marchou en viaxe de instrución a Matillas, Zaragoza, Quito ySantiago, regresando a Guadalajara o 23 do mesmo mes. O día 1 de xuñomarcha coa Academia a Madrid con obxecto de asistir á entrega doestandarte ao batallón de radiotelegrafía de campaña, de onde regresou odía 3 do mesmo mes. O día 7 do mesmo saíu en viaxe de instrución aBolarque, de cuxo punto regresou ao día seguinte. Por R.O de 11 de abrilde 1922 (D.O núm. 84) foi promovido ao emprego de Alférez “Alumno deEnxeñeiros” con antigüidade de 14 de novembro de 1921, por aprobar oplan de estudios do terceiro ano.

ANO 1923

Por R.O de 9 de agosto de 1923 (D.O. núm. 174) promovese o emprego detenente de enxeñeiros con antigüidade da citada data, por terminar o plande estudos regulamentarios e por outra soberana disposición de 27 domesmo mes (D.O. Num. 188) se lle destina á Comandancia de Enxeñeirosde Ceuta. O día 7 de setembro efectuou a súa incorporación na praza deCeuta dende a que emprendeu a marcha con dirección Uad-Lau o día 13 deigual mes o que efectuou ao seguinte día permanecendo no citadocampamento na prestación dos servizos do seu emprego e dirección detraballos de fortificación ata que o día 16 do mesmo mes ao mando dunhasección marchou con dirección a Yabel Egilyan co obxecto de arranxar ocamiño de enlace desta coa de Tassa regresando unha vez terminados ostraballos que se lle confiaron e permanecendo en Uad-Lau ata o día 23 domesmo mes e ao mando dunha sección marcha a Tassa co obxecto deefectuar traballos de fortificación da mesma regresando a Uad-Lau o día27 en cuxo campamento queda dedicado a traballos de fortificación domesmo. O día 6 de outubro ao mando dunha sección marchou a Targa conobxecto de derrubar o castelo enclavado na ditada posición onde pasou anoite coa forza do se mando e nesa continúa aos citados traballos os que

rematados en igual forma regresa ao campamento de Uad-Lau o día 10,onde queda prestando os servizos do seu emprego e dirección de traballosda fortificación e montaxe de barracóns ata o día 31 do mesmo mes, cunhasección e formando parte da columna a o efecto organizado, marchou aoBlokau el Hoj co obxecto de arranxar os postos inmediatos o que logrouregresou o mesmo día ao campamento de partida onde queda na prestacióndos servizos do seu emprego e dirección de traballos para a montaxe debarracóns ata que o día 9 de novembro regresou a Ceuta e nesta prazaprestando os servizos do seu emprego continuou ata o día 21 de igual mesno que se incorpora ao campamento de Uad-Lau dende o que emprende amarcha ao mando dunha sección co fin de establecer una balsa flotante coaque se efectuou o envío de víveres ao Blokau del Hoj cooperando ámontaxe dun teleférico e distintos traballos de fortificación que se lleencomendaron ata o día 30 de igual mes que ao mando dunha secciónmarchou con dirección ao Zoco el Sebt construíndo no mesmo unhaposición para compañía regresando ao campamento de partida o mesmodía unha vez efectuados os citados traballos e en Uad-Lau na prestacióndos servizos do seu emprego e dirección de traballos de fortificación emontaxe de barracóns rematou o ano.

ANO 1924

Na mesma situación e destino do ano anterior continuando no campamentode Uad-Lau na segunda compañía de Zapadores de la Comandancia deEnxeñeiros de Ceuta, efectuando durante os meses de xaneiro, febreiro,marzo e abril traballos de fortificación e saneamento, reparacións e novasinstalacións no citado campamento e saíndo ao fronte da súa Seccióndurante estes meses a distintas posicións do Sector para efectuarigualmente diversos traballos nas mesmas. Os días 9 e 10 de maio marchacoa súa sección no convoi que trata de chegar á posición de Hoj sendo acolumna fortemente hostilizada polo inimigo. O día 29 de xuño, formandoparte da columna do Coronel Nieto, sae coa súa sección a colocar unBlokau no monte Atsaxa, que foi montado sen hostilación do inimigo,regresando o mesmo día ao campamento. O día 1 de xullo sae de novo aofronte da súa sección con material de fortificación para unirse á columnaque intenta romper o cerco da posición de Kobba-Darsa, tendo quetransportar municións ao fronte de combate sendo felicitada á súa secciónpolo mando e regresando o mesmo día ao campamento. O día 4 do mesmomes asiste coa súa compañía á operación que trata de liberar a citada

posición, efectuando diversos traballos de fortificación en Tisgarín baixo ofogo inimigo, e facendo noite no citado lugar. O día 6 do mesmo mes eformando parte da columna que manda O Xeneral Serrano toma parte coacompañía na liberación da referida posición tendo que despregar a citadacompañía en vangarda cunha bandeira do Tercio repregándose a súa basedebido ao intenso fogo inimigo, non podendo efectuar traballos de defensaen la posición acadada, chamada Loma de los Enxeñeiros, tendo quefacelo durante a noite e pasando a noite nela tendo a súa Sección 13baixas, regresando a mañá seguinte a Tisgarin, onde continuou ata o día 8no que sae coa súa compañía coas columna que van a restablecer acomunicación con Hoj e Loma Verde fortificando a posición de Cheruda.Durante os días sucesivos se dedica coa súa compañía ao arranxo daposición de Tisgarin, reparación e arranxo dos postos do Zoco del Sebt,reparación das aramadas do Blokau del Hoj e postos avanzados regresandoo día 15 ao campamento de Uad-Lau onde continúa o seu cometido,procedendo a reforzar as fortificacións exteriores do mesmo e aconstrución de trincheiras ao redor do recinto durante todo o mes deagosto. Nos primeiros días de setembro efectúa arranxos do Blokau de SanFernando e construción de trincheiras, colocación de posicións eavanzadillas na Kabila de Bukali e arranxo de posición para batería ecompañía de ametralladoras e pista para o paso de Artillería ata o Zoco deSebt, marchando coa súa Sección o 26 para desmontar as posicións deMagan e Abalex, regresando ao campamento de Uad-Lau, do que sae o 1de outubro por ser destinado á compañía de Ferrocarriles da Comandanciade Ingenieros de Ceuta, á que se incorpora o día 3 en Río Martín. Duranteo citado mes de outubro efectúa ademais do seu cometido na citadacompañía diversos traballos de fortificación entre Río Martín e Tetuán,solicitando a asistencia a un curso de Observadores de Aviación que darácomezo en Cuatro Vientos o 2 de febreiro, é pasaportado para o citadopunto co obxecto de sufrir recoñecemento médico, marchando o día 24 dedecembro a Algeciras, chegando a Madrid o día 25, onde na citadasituación finaliza o ano.

ANO 1925

Na situación e destino do ano anterior. Por R.O de 7 de febreiro (D.O.Núm 31) se lle nomea alumno do curso de Observadores de Aeroplanos,quedando en situación de dispoñible na 1ª Rexión e en comisión deservizos de Aviación Militar. Con data 2 de febreiro se incorpora a Cuatro

Vientos, co obxecto de seguir no citado curso, onde queda efectuando asprácticas necesarias para acadar o título de Observador de Aeroplanos, atao 1 de abril que en virtude de Orde da Xefatura desta mesma data sedispón que, terminado o curso na Escola de Observadores de CuatroVientos, pasa a continualo na Escola de Tiro e Bombardeo de LosAlcázares, incorporándose a este último punto citado o seguinte día, ondeque efectuando prácticas. O 14 de maio se lle traslada escrito do Excmo.Sr. Capitán Xeneral de la Rexión comunicándolle que lle foi concedidocon data 8 de abril polo Excmo Sr. Comandante Xeneral de Ceuta aMedalla Militar de Marrocos co pasador de Tetuán, e o día 26 destemesmo mes de maio, outra da mesma Autoridade de data 22 trasladandooutro da Comandancia de Enxeñeiros de Ceuta, comunicando, paracoñecemento do interesado e anotación na documentación do mesmo, quena Orde Xeral del Exército do día 4 do citado mes se lle cita comoDistinguido pola súa actuación nas operacións do día 6 de xullo de 1924en Kobba-Darsa, co seguinte concepto: “Se distinguió en la construcciónde un abrigo para la defensa de la loma inmediata a Kobba-Darsa, bajo unfuego tan intenso que ocasionó trece bajas en su Sección”. Na Orde daDirección de 7 de maio é destinado ao Grupo de Escuadrillas de Melilla,marchando o día 10 deste mes por ferrocarril e vía marítima a incorporarseao seu novo destino, o que efectúa en Nador (Melilla) o 13 do citado maio,sendo destinado a Primeira Escuadrilla do Grupo Bristol. Durante este mesefectúa diversos voos de recoñecemento do Fronte de Afrau, Tifaruin,Farha, Sidi Mesaud, Tizi-za, Tafersit, Azib-de-Nidar y Afsó,bombardeando os poboados de Beni-Buyari del Llano, Dar-Mizian eoutros, e obtendo fotografías das obras e atrincheiramentos inimigos. O día2 de xuño se traslada en voo a Tafersit, tomando terra no citadocampamento e regresando á base de Nador o mesmo día. O día 3 sae coasúa escuadrilla de servizo, regresando dende Dar-Drius sen chegar aofronte por estar este cuberto de nubes. O día 7 efectúa un recoñecementoda Bahía de Alhucemas, obtendo fotografías oblicuas das obras etrincheiras inimigas, da praia de Suani, despois de bombardear os aduarespróximos a Afrau, sendo moi hostilizado por tiro de ametralladora, quecorta un tensor do avión, o día 11 realiza coa súa escuadrilla un bombardeodo poboado de Beni-Buyari del Llano, ametrallando logo as gardasinimigas e regresando ao Aeródromo. O día 16 bombardea Dar-Nizzian,ametrallando en voo baixo as obras e gardas inimigas, recibindo o seuavión numerosos impactos de tiros destas. Os días 17 e 20 efectúa voos deAeródromo. O 21 fai un recoñecemento xeral no Fronte, desde Afrau a

Issen-Lasen, bombardeando Beni-Buyari del Llano. O día 22 causa baixano Grupo Bristol e alta na Escuadrilla Rolls do Grupo Mixto, saíndo o día23 a bombardear os atrincheiramentos e obras inimigas sitas fronte aAfrau. O 24 realiza un voo de Aeródromo. O 25 efectúa servizo coa súaEscuadrilla, como Observador do Xefe da mesma, recoñecendo todo ofronte, obtendo fotografías e ametrallando ao inimigo no Zoco Telata deAslef. O día 27 se traslada en voo a Dar-Drius, onde toma terra, asistindoao acto da imposición da Medalla Militar ao Grupo de Carros de Asalto deArtillería, regresando a Nador o mesmo día, e o 29 realiza un servizo derecoñecemento sobre as posicións de Quebdana. Este Oficial é designado o1 de xullo para facerse cargo do Servizo Radiotelegráfico do Aeródromode Nador, sen prexuízo do seu destino como Observador. Durante o citadomes de xullo continua prestando os servizos da súa especialidade,efectuando numerosos recoñecementos e bombardeos dos distintossectores do Fronte entre Afrau e Issen-Lasen e especialmenterecoñecementos fotográticos da bahía de Alhucemas e península de MorroNuevo, realizando tamén diversos voos de aeródromo. Durante o mes deagosto continúa efectuando como Observador da Escuadrilla Rolls,análogos servizos coa mesma, cooperando na labor de informaciónfotográfica preparatoria do desembarco das nosas forzas en Alhucemas. O18 de agosto o Xefe dos Servizos Técnicos propón ao Excmo. Sr. Xeral daSección de Aeronáutica se conceda a este Oficial o título de Observador deAeroplanos, con antigüidade de 30 de xullo último, reiterando este oficio acitada autoridade en 1 de setembro de 1925, remitíndoselle polo primeiroNegociado da Sección de Aeronáutica, con data 7 deste mes, ao Xefe doscitados Servizos Técnicos, para a súa entrega ao interesado, a carteira cotítulo de Observador de Aeroplano expedida a favor deste Oficial conantigüidade de referencia. Durante este mes de setembro tomou parte dasoperacións de desembarco en Alhucemas, cooperando na tarde do día 5deste mes á demostración de desembarco que se realizou sobre a praia deSidi-Dris, co apoio da Escuadra Francesa do Almirante Hallier,bombardeando as obras inimigas daquela. Na mañá do día 8 tomou parteno bombardeo das obras e baterías inimigas na penínsulas de MorroNuevo, simultáneo coa preparación artillera feita polo buques da Escuadra,preliminar do desembarco na praia Ixdain. No citado día e ao regreso desteservizo se ve obrigado a tomar terra no Campo de Dar-Quebdani poravaría do motor. Reparada esta e ao emprender novamente o voo choca oavión coas liñas telefónicas e telegráficas, caendo a terra e sufrindo esteoficial e o Sarxento Amores, que o pilotaba feridas de prognóstico

reservado, sendo asistidos na enfermería do citado campamento,regresando o mesmo día a Nador por vía terrestre. Dado de alta o día 15 domesmo mes continúa efectuando servizos de recoñecemento e bombardeode obras inimigas no fronte establecido polas nosas tropas en MorroNuevo, desembarcadas nas praias dos Frailes e La Cebadilla, ata o día 23en que tomou parte nas operacións de avance das columnas para aocupación da liña Malmusi Alto (Cuernos de Xauer) Malmusi Bajo- MorroViejo, bombardeando e ametrallando ao inimigo atrincheirado no MalmusiAlto, recibindo o seu avión numerosos impactos, un deles nun cilindro domotor, avaría que lle fai perdendo altura ata caer ao mar, nas proximidadesdos buques da nosa Escuadra; fundíndose o avión Havillan-Rolls quetripulaba e salvándose este Oficial e o Piloto Sarxento Amores, que semantén ao mando ata que son recollidos por un bote do buque transporte“Roger de Lauria”, do que son transportados horas despois a un torpedeiroda nosa Escuadra, que os conduce a Melilla a onde chega ás seis horas damañá do día 24, incorporándose de novo á súa escuadrilla, efectuando estemesmo día voos de recoñecementos e bombardeo do inimigo no frontecitado. O día 30 de setembro coopera coa súa escuadrilla na ocupación doMonte Palomas e Adrar Sedum, límites fixados para o avance do Corpo dedesembarco, bombardeando e ametrallando os atrincheiramentos e obrasde Monte Palomas e Buyibar, proseguindo o día 1 de outubro acooperación coa columna Goded ata a ocupación de Adrar-Sedum, monteAmekran e a Rocosa. Durante este mes de outubro continúa efectuandoservizos de recoñecemento e bombardeo e voos de aeródromo. Obtendopor este Oficial o título de Observador de Aeroplano con antigüidade de 30de xullo último e existindo vacante do seu emprego na plantilla de servizode aviación, o primeiro Negociado da Sección Aeronáutica estima, enescrito de data 15 deste mes, procede ditar a oportuna R.O. dispoñendoque o citado Oficial dispoñible na Primeira Rexión e en Comisión deServizos de Aviación, pase destinado de plantilla a esta, como talobservador por R.O de 17 de outubro do 1925 (D.O núm. 234) se confirmaa citada proposta, pasando este Oficial á plantilla de Servizo de Aviación,na situación A) das sinaladas no vixente regulamento de AeronáuticaMilitar, dende o 30 de xullo último. Durante os meses de novembro edecembro efectúa diversos servizos de recoñecemento e bombardeo nosdistintos frontes da zona oriental e voos de Aeródromo desempeñando aomesmo tempo o cargo de Oficial encargado do servizo Radiotelegráfico doAeródromo de Nador. E nesta situación e destino remata o ano.

ANO 1926

Na mesma situación e destino en que finalizou o ano anterior. En 1 dexaneiro é designado Oficial de enlace entre as Forzas Aéreas e asIntervencións Indíxenas para recibir as informacións proporcionadas porestas, sen prexuízo do seu destino como Observador. O día 6 de xaneiro setraslada coa súa escuadrilla ao Campamento de Drius, regresando omesmo día e continuando durante todo o mes os servizos derecoñecemento e bombardeo do fronte oriental entre Afrau e Issen-Lasen,especialmente bombardeo das posicións inimigas de Iferni y localizacióndo canón que hostiliza o campamento de Tafersit. Continúa ao mesmotempo desempeñando o cargo de Oficial de servizos Radiotelegráfico doAeródromo. Durante o mes de marzo e por orde da Xefaturas das ForzasAéreas da súa zona é agregado a Comisión Xeográfica de Marrocos para olevantamento do mapa topográfico escala 1:50.000 da zona comprendidaentre os ríos Guis y Nekor e zona Sur da penínsulas de Morro Nuevo,efectuando numerosos voos para a obtención de itinerarios verticais dascitadas zonas, e colaborando activamente na confección do citado mapaque se prepara para as operación de avance dende as posicións ocupadaspolas nosas tropas en Alhucemas. Durante o mes de abril é designadoprofesor de Radiotelegrafía para a preparación dos observadoresdestinados na citada zona oriental. Como consecuencia da ruptura denegociacións entabladas con Abd-El-Kri, o día 7 de maio, e disposto oavance das nosas columnas queda destacado coa súa escuadrilla noaeródromo de Dar-Drius, formando parte do terceiro grupo, adscrito ácolumna do Xeneral Castro Girona que opera dende a liña Amekran-LaRocosa-Adrar-Sedum, tomando parte na ruptura do fronte inimigo eavance ata as mesetas de Asgar e Irjoten e nos avances dos días sucesivos,operando dende os primeiros días de xuño dende o Aeródromo provisionalde Asgar (Beni-Urriagual) no cal queda destacado durante todo o mes dexuño efectuando numerosos servizos de recoñecemento, metrallamento ebombardeo dos grupos e atrincheiramentos inimigos. O día 6 de xulloregresa coa súa Escuadrilla a Melilla, permanecendo na mesma ata o día10 do citado mes no que se traslada ao Aeródromo de Tetuán, en unión doseu grupo con cooperar nas operacións que van a emprenderse por estefronte, para a ocupación de Xauen, permanecendo no citado aeródromo nomes de agosto e trasladándose a finais deste mes ao Aeródromo de Larachecoa súa Escuadrilla para a cooperación coas columnas deste Sector nas

operacións que se emprenden no mesmo. Nos primeiros días de setembroemprende viaxe por vía terrestre desde Laracha a Tánger e Ceuta,continuando dende este último por vía marítima a Melilla, a onde chega o5. En Orde da Xefatura Superior do 14 deste mesmo mes se lle designapara asistir a un curso de pilotos que dará comezo no Aeródromo de Alcaláde Henares o día 1 de outubro, marchando a incorporarse o día 15 docitado mes por vía marítima e ferrocarril ao citado Aeródromo, ondeefectúa o día 1 de outubro a súa presentación quedando nel efectuando asprácticas necesarias do citado curso. Durante o mes de outubro realizacomo alumno 87 voos cun total de 6 horas 38 minutos, efectuando duranteo mes de novembro 52 voos con 5 horas, e no mes de decembro 28 con34-30 horas de duración, finalizando o ano na citada situación e destino.

ANO 1927

En igual situación que rematou o ano anterior continúa na EscolaElemental de Alcalá de Henares, seguindo un curso de Pilotos deAeroplano, realizando durante o mes de xaneiro 39 voos cun total de 5horas 53 minutos. O día 9 de febreiro efectúa a proba da hora e o día 11 ado círculo. O 18 marcha en voo en viaxe de proba de circuíto a Daimeil eGetafe, regresando o mesmo día. Durante este mes efectúa 40 voos cuntotal de 12 horas 49 minutos e no de marzo 24 voos en 7 horas 7 minutos.En Orde da Xefatura de Aviación de 1º de abril, terminadas as probasteóricas e prácticas para Piloto da 1ª categoría na Escola Elemental deAlcalá de Henares, se lle destina á Clasificación de Cuatro Vientos,incorporándose o seguinte día no citado punto e continuando prácticas devoo na citada Escola. Por R.O.C de 23 deste mes de abril (D.O núm.93) selle concede o premio de efectividade de 500 pesetas anuais a partir do 1ºde maio. En Orde da Xefatura de Aviación de 9 de xuño se lle destinaprovisionalmente, rematadas as prácticas regulamentarias na Escola deTransformación, á Escuadra de Marrocos ata o seu destino definitivo, e senincorporarse, por outra Orde da Xefatura Superior de Aeronáutica de 22deste mesmo mes, se lle destina á Escuadra de Instrución, afecto á calcontinuou en Cuatro Vientos realizando voos. O día 28 do citado xuñoefectúa unha viaxe de adestramento a Daimiel, regresando o mesmo día aCuatro Vientos. No mes de xullo, o día 13, marcha en voo a Los Alcázares(Murcia) regresando en igual forma o seguinte día e o 26 realiza outro voode ida e regreso a Sigüenza, cooperando na vixilancia aérea que desdeGlobo efectúa forzas de Aerostación. Por R.O de 4 de agosto (D.O núm.

172), se lle designa paa asistir ao curso de Localización de Obxectivos,que ha de celebralo grupo de Instrución de Artillería con arranxo aodisposto na R.O.Cr de 12 de xullo último (D.O. Núm 154). Solicitando enOrde da Xefatura de Aviación de 18 deste mesmo mes se lle nomea paratomar parte nun curso de Cartografía que ha de comezar en Cuatro Vientoso día 15 de setembro. Por R.O.Cr de 29 do repetido mes de agosto (D.O.núm 291) se lle concede o emprego de Capitán de Enxeñeiros por méritosde guerra, en atención aos que tivo asistindo ás operacións realizadas nanosa Zona de Protectorado en Marrocos no lapso comprendido entre 1º deoutubro de 1925 e 30 de setembro de 1926, asignándoselle no citadoemprego a antigüidade da última data citada, e por outra R.O de 31 domesmo mes (D.O. Núm 194) disponse que ascendido continúe na mesmasituación no Servizo de Aviación, sendo destinado de alta no Servizo, naOrde da Xefatura Superior de Aeronáutica de 19 de setembro aos Servizosde Material e pasando a desempeñar o cargo de Inspector de Fabricaciónna Fábrica Nacional de Avións “Construcciones Aeronáuticas, S.A.”,dende a citada data. Por R.O de 13 de outubro (D.O núm. 230) causa altana Gratificación de Industria a partir do 19 de setembro último. Por outraR.O de 22 do citado outubro (D.O núm. 238) se lle rectifica a de 4 deagosto último (D.O núm. 172) pola que se dispoñía que asistise a un cursode Localización de Obxectivos que había de celebrar o Grupo deInformación de Artillería, nomeándose no seu lugar ao Tenente de igualCorpo D. Antonio Población. Este Oficial é designado polo Xefe Superiorde Aviación, en unión do Capitán D. Ignacio Giménez, para que nun avióntipo Breguet XIX de especiais características – que se constrúe na citadaFábrica “Construcciones Aeronáuticas, S.A” para a Aviación Militarintenten bater o marca de distancia en liña recta sen escalas en dirección aOriente, segundo o proxecto presentado por ambos oficiais; comezandodende o mes de outubro os voos de adestramento e preparación necesariosa tal fin e realizando no citado mes un voo nocturno de Getafe a Sevilla eregreso na mesma noite e outros voos nocturnos cun total de 12 horas 30minutos no citado mes de outubro e de 10 horas no de novembro. Con data31 de outubro, o Xefe de Aeródromo de Getafe traslada a este Oficialoficio do Xefe de Aviación núm. 4.944, de data 29 do citado mes, polo calse lle autoriza en unión do Capitán Jiménez para efectuar co Breguetsexquiplano nº1, como adestramento, os voos seguintes: 1º ViaxeGetafe-Melilla-Larache-Sevilla, nunha etapa. 2ª. Volta á Península, cunrecorrido aproximado de 3.000 km, e o seguinte itinerario:Sevilla-Huelva-Lisboa-Coruña-Barcelona-Tortosa-Valencia-Alicante-Carta

gena-Almería-Málaga-Cádiz-Huelva-Sevilla, tamén sen etapas. 3ª Voos deexperimentación de aparatos e método. 4º Viaxe Sevilla-CaboJuby-Madrid. No mes de decembro, unha vez preparado o citado aviónBreguet núm. 1 “Loriga” con instalación suplementaria de gasolina que llepermite unha autonomía de 20 horas, efectúa co citado Capitán Jiménez asprobas deste avión designado para o seu adestramento definitivo, en tantose constrúe en “Construcciones Aeronáuticas, S.A” o Breguet-Bidón, desuperior autonomía, co que han de realizar o “raid” proxectado. En escritode 1º de decembro o Xefe de Aviación traslada a este Oficial R.Ocomunicada do Ministerio de Estado de data 24 de novembro na que setranscribe nota de 21 do mesmo mes da Embaixada de Francia concedendoautorización do Goberno Francés para voar sobre o Marrocos Francés naviaxe Sevilla-Cabo Juby-Madrid, e por escrito de data 9 de decembro se lletraslada outro análogo coa autorización do Goberno Portugués para o voosobre este país na proxectada volta á Península. Efectuados os citados voosde proba e na situación especificada, destinado nos Servizos de Material,finaliza o ano. O total de horas de voo deste Oficial dende o seu ingreso noServizo de Aviación ata fin do ano 1927 é de 304 horas 14 minutos.

ANO 1928

Na mesma situación e destino que no ano anterior. O día 6 de xaneirorealiza co avión Breguet núm. 1 un voo de proba seguindo a rutaMadrid-Granada-Melilla-Tetuán-Sevilla, sen escalas, cunha duración totalde 8 horas 40 minutos de voo. O día 8 sae da citada base de Sevilla comesmo avión para realizar o voo sen escalas Sevilla-Cabo Juby e regreso,chegando a Cabo Juby á 12 horas 55 minutos da noite e regresando sentomar terra no citado punto véndose obrigado a aterrar por avaría no motornas proximidades de Saffi (Marrocos Francés) despois de 14 horas de vooe un recorrido total de 2.200 km, batendo a marca nacional de distancia eduración, segundo se acredita en acta do Real Aero Club de Españafirmada en Sevilla o 17 do mesmo mes e ano. Permanece na citada cidadede Saffi ata o 13 do citado mes, en que sae para Casablanca, onde pasa anoite, continuando o 15 viaxe a Larache e Tánger. O día 16 sae deste puntopara Algeciras por vía marítima, chegando a Sevilla en igual data etrasladándose o 18 a Madrid, onde continúa os traballos preparatorios do“raid” proxectado. O número de horas de voo durante este mes de xaneiroé de 21 horas 20 minutos. Por R.O de 3 de febreiro de 1928 (D.O núm.29)se lle concede unha comisión indemnizable de 15 días para París e

Bruxelas co obxecto de recoñecer e estudar un novo tipo de avión condestino ao Servizo de Aviación, saíndo para Francia o 26 de xaneiro,chegando a París o 27, onde permanece ata o 4 de febreiro no que setraslada a Bruxelas, regresando de novo a París o día 6 e continuandoviaxe a Barcelona, onde chega o 7. Nesta cidade presencia as probas domotor para o avión Breguet que se constrúe para a realización do repetidoraid, regresando a Madrid o día 13 do mesmo febreiro e continuando ostraballos preparatorios e voo de adestramento. Durante o citado mesrealiza un total de 11 horas 45 minutos de voo. Durante o mes de marzoefectúa, en unión do Capitán Jiménez, as probas do avión Breguet-Bidón,acabado de construír nesta data, trasladándose no mesmo o día 17 docitado mes a Sevilla, onde prosigue as probas necesarias. O 28 de marzosae da citada base co citado avión para bater a marca nacional de duración,permanecendo no aire 28 horas e aterrando no Aeródromo de Getafe oseguinte día 29, obtén pola citada marca o premio do Real Aero Club deEspaña fixado para o mesmo, merecendo unha felicitación expresa de S.Mo Rei e do Xefe Superior de Aviación. O total de horas de voo realizadodurante o mes de marzo é de 38 horas 55 minutos. O día 5 de abril setraslada en voo a Sevilla, regresando o 7, tamén en voo a Madrid. O día 17de abril emprende o voo a Sevilla, no citado avión Breguet quedandodestacado na citada base, onde efectúa ata fin de abril e primeiros días demaio as probas de consumos do avión e posta a punto do mesmo. O totalde horas de voo realizadas durante este mes de abril é de 19 horas 35minutos. Por R.O de 27 de abril (D.O. Núm. 96) se autoriza ao citadoOficial emprender o raid proxectado en unión do Capitán D. IgnacioJiménez Martín en dirección a Oriente, seguindo a ruta ortodrómicaSevilla-Karachi, intentando bater o récord de distancia en liña recta senescalas, trasladándoselle as autorizacións necesarias para o voo sobreItalia, Grecia, Turquía, Siria, Palestina, Persia e India inglesa sendo osgastos con cargo ao Servizo de Aviación e percibindo as dietasregulamentarias. O avión no que ha de realizar o raid é bautizado enSevilla o día 30 deste mes, coa asistencia de S.M. o Rei D. Alfonso XIII,polo Cardeal Arcebispo, dándolle o nome de “Jesús del Gran Poder”,actuando de madriña S.M. a Raíña Dª Victoria Eugenia. O día 11 de maiointenta efectuar a saída para o citado raid, producíndose pola densa néboao choque do avión cun coche que presenciaba esta ao borde da pista dedespegue, rompéndose unhas das ás, polo que se atrasa o voo mentres serepara a avaría ata o día 29 de maio no que emprende na dirección fixada,aterrando despois de 28 horas de voo nas proximidades de Dewayah (Iraq)

por avaría de válvulas no motor, habendo recorrido 5.200 km en liña rectae batendo a marca nacional de distancia. O total de horas de voo durante omes de maio é de 30 horas 30 minutos. Permanece no lugar de aterraxeretido polo moradores do mesmo, ata o día 1º de xuño en que co auxiliodas autoridades ingleses deste país se traslada a Nasiriya saíndo o 25 paraBagdad, a onde chega o 3 do seguinte mes, onde é atendido polo AltoComisionado inglés e demais autoridades, permanecendo nesta cidade encontacto coa “Royal Air Force” para a reparación do motor ata o día 8, noque se traslada ao Aeródromo de Shaibah, no Golfo Pérsico, onde queda oavión en espera do envío de novas válvulas dende España. O día 10 setraslada a Basora, regresando ao seguinte día a Shaibah. O día 11 sae denovo para Bagdad a onde chega o 12, permanecendo nesta cidade ata o 29do mesmo xullo, no que se traslada en voo a Palestina (Aeródromo deGaza), recorrendo 1.200 km, en 8 horas. Durante o mes de agostopermanece en Palestina no porto de Jaffa en espera das citadas válvulas,realizando durante este tempo diversas viaxes ao interior de Palestina. Ototal de horas de voo efectuadas por este Oficial durante os meses de xuño,xullo e agosto é de 8 horas. O 6 de setembro sae novamente en voo deGaza a Bagdad e o día 7 se traslada tamén por vía aérea de Bagdad aShaibah. Reparado o motor emprende, dende este Aeródromo, en unión doCapitán Jiménez, o día 11 de setembro, o voo de regreso a España en dúasetapas, aterreando o citado día en Constantinopla despois dun voo de 13horas 15 minutos e 2.200 km de recorrido; o día 13 efectúa a segundaetapa, Constantinopla-Barcelona, en 13 horas 30 minutos cun recorrido de2.670 km. O 14 efectúa o voo Barcelona-Sevilla trasladándose a Madrid o17 do citado mes de setembro. O total de horas de voo realizado durante omesmo é de 44 horas 35 minutos. Durante os meses de outubro, novembroe decembro do ano 1928 se dedica á preparación dun novo raid proxectadoco mesmo avión, presentando en fin deste último mes a memoriacorrespondente á Xefatura de Aviación. O citado proxecto, que é aprobadopola Superioridade comprende a travesía do Atlántico en voo directo deEspaña a América para intentar novamente bater a marca de distancia senescalas e o recorrido de todos os países de fala hispana, dedicándose taménen unión do Capitan Jiménez, á preparación deste novo raid. O total dehoras de voo efectuadas durante os citados meses é de 11 horas 20 minutose o total de todo o ano 1928 é de 186 horas, finalizando o ano destinado noServizo de Aviación nos Servizos do Material (Inspección de Fabricación).

ANO 1929

En igual situación e destinado que o ano anterior, continuando durante omes de xaneiro a preparación do “Raid” que proxecta a América do Sur. O31 deste mes o Xefe da Aviación traslada a este Oficial escrito do Excmo.Sr. Capitán Xeneral da 1ª Rexión de data 29, dándolle conta dunha R.O.Cde data 24 pola cal se autoriza ao Servizo de Aviación Militar para que oavión Breguet XIX tipo “GRAN RAID” titulado “JESÚS DEL GRANPODER”, tripulado polo Xefe de Grupo D. Ignacio Jiménez e este OficialAviador realice unha viaxe aérea seguindo a ruta Sevilla-Brasil-Arxentina-Chile-Perú-Ecuador-Colombia-Venezuela-Panamá-CostaRica-Nicaragua-Honduras- Salvador-Guatemala-Méjico e Cuba, cunhaduración aproximada de 90 a 100 días, sendo os gastos que se orixinenpolo citado voo a cargo do mencionado Servizo de Aviación e percibindoos Pilotos antes expresados as dietas regulamentarias e tamén os viáticos,se tivesen necesidade de facer recorridos por vía terrestre ou marítima.Durante este mes realiza 9 horas de voo de proba no citado avión “Jesúsdel Gran Poder”. Con data 4 de febreiro se lle comunica que o ComitéCentral da Liga Internacional de Aviadores, reunido o 24 de xaneiroanterior en París, outorgoulle -en unión do Capitán Jiménez- o trofeonacional correspondente ao ano 1928 polos seus voos do citado ano, e atítulo persoal a Medalla de Honor da citada Liga. Durante o mes defebreiro, e en tanto continúa a preparación deste raid, se lle trasladan asautorizacións de todos os países citados para o voo sobre os mesmostramitadas polo Ministerio de Estado. O día 6 do expresado mes se trasladaen voo co citado avión dende Madrid a Sevilla, en cuxo Aeródromo quedadestacado ata a saída para América, realizando no citado mes de febreiro 6horas 30 minutos de voo. Continúa no mes de marzo a preparación destaviaxe aéreo, que emprende en unión do Capitán D. Ignacio Jiménez, o día24 do mesmo mes, ás cinco horas da tarde, para facer a travesía doAtlántico sen escalas, intentando ao mesmo tempo bater a marca dedistancia en liña recta. Realiza a citada travesía con toda regularidadeseguindo a derrota loxodrómica Sevilla-Natal, sobre cuxo Aeródromovoan ás 2 horas da noite do 26, aterrando por esgotamento da gasolina ás13 horas Grenwich, do día 26, no aeródromo de Bahía (Brasil) tras 44horas de voo e un recorrido total de 6.550 km contados pola derrotaortodrómica, batendo os récords nacionais de duración e distancia queostentaban os citados Oficiais. Polo éxito deste voo -realizado con toda

precisión e 1º directo de Europa a América do Sur -foron felicitados porS.M o Rei, Presidente do Consello, Ministros da Guerra e Marina, XefeSuperior de Aviación, Xeneral Xefe da Sección de Enxeñeiros, e outrasmoitas autoridades militares e civís así como pola totalidade dasRepúblicas Hispano-Americanas que haberían de recorrer. O día 28 domesmo mes retoman o voo cara a Río Janeiro, a onde chegan despois de 8horas 20 minutos de voo e un recorrido de 1.300 km, e onde se lle tributaun entusiasta recibimento, no que toman parte representacións do Exército,a Aviación e a Marina Brasileñas, autoridades civís, Ministros de España eColonia Española na citada Capital. O día 2 de abril continúan a viaxe,realizando o voo Río Janeiro-Montevideo en 11 horas 20 minutos, cunrecorrido de 2.000 km. Nesta cidade son igualmente obxecto de numerosashomenaxes de carácter oficial e popular, ata o día 4 no que emprenden ovoo a Bos Aires, sobre cuxa cidade evolucionan botando programas depropaganda das Exposicións de Barcelona e Sevilla, misión que lles foraencomendada expresamente a estes Oficiais polo Presidente do Consellode Ministros Xeral Primo de Rivera, sendo obxecto dun recibimentoextraordinario e de especiais homenaxes por parte do goberno do citadopaís, as Forzas Armadas do mesmo, os organismos culturais e científicos ea Embaixada de España naquela cidade, así como da numerosa coloniaespañola. Durante a súa estancia en Bos Aires toma parte este Oficial endiversos actos culturais en unión do Excmo. Sr. Xerneal D. José MillánAstray, que se atopaba na capital Arxentina en misión especial. Se concedenesta cidade aos dous Oficiais citados o Gran Premio de Honor del AeroClub Argentino, establecido para este voo (segundo Diploma de data 2 deabril) permanecendo nela ata o día 12 en que continúan viaxe a Santiagode Chile, salvando en voo a cordilleira dos Andes, nunha soa etapa,sobrevoando en 7 horas 15 minutos os 1.250 km, que separan as citadascidades. En Santiago de Chile foron igualmente recibidos con granentusiasmo e agasallados como nas anteriores capitais, moi especialmentepolas Forzas militares e aéreas chilenas, así como polo Excmo Sr.Presidente da República, quen os condecorou coa Cruz “al Mérito”(Decreto de 17 de abril). Permanecen nesta capital ata o día 20 sendoobxecto de múltiples homenaxes populares por parte da nosa colonia nela,realizando neste día un voo de proba a Valparaíso, regresando a Santiagode Chile en igual data, emprendendo o seguinte día o voo cara o Perú,sendo honrado co acordo do Goberno Chileno de que estes Oficiais sexanos portadores do Tratado de Taona y Arica, que había de firmarse entre asRepúblicas de Chile e Perú, para ser entregado ao Goberno deste último

país, cubrindo en 10 horas 10 minutos de voo a primeira etapa,Santiago-Arica, sobrevoando en total 1.750 km. O día 22 retoman o seuvoo en dirección a Lima, a onde chegan despois de 6 horas 15 minutos devoo e 1.050 km de recorrido e onde son recibidos así mesmo porrepresentacións da Aviación Exército e Marina Peruanos, AltasAutoridades deste País, Ministro de España e colonia Española. Durante asúa permanencia na citada capital reciben numerosas homenaxes e oGoberno lles concede a Cruz Peruana de Aviación, de primeira clase(Diploma Presidencial de data 3 de xullo) que se outorga por vez primeira.Este Oficial pronuncia no Aeródromo de Lima unha conferencia ante osXefes e Oficiais da Aviación Peruana, sobre os métodos de navegación queempregou durante a súa travesía do Océano Atlántico, demostrando aeficacia da navegación astronómica. O 29 saen de Lima con dirección aEcuador, véndose obrigados a suspender a etapa neste país e igualmente ade Colombia por estar inundados os Aeródromos fixados, en ambasrepúblicas, aterrando en Paita (Perú), despois de 5 horas 40 minutos de vooe un recorrido de 900 km., continuando ao seguinte día, viaxe en direcciónPanamá, tomando terra no Aeródromo de Colón (Panamá) despois de 10horas 20 minutos e un recorrido de 1.920 km. No citado Aeródromopermanecen ata o día 8 de maio procedéndose neste intervalo ao cambio demotor do avión, enviado previamente ao citado lugar, e sendo recibidospolo Presidente da República que lles outorga a Medalla de Honor e aChave de Ouro do Canal de Panamá. Nesta última data efectúan un voo deprobas dende Colón a Panamá e regreso, cun total de 4 horas de voo,partindo o día 9 cara a Nicaragua, tomando terra en Managua despois de 6horas de voo e 1000 km, de recorrido. Nesta capital tamén son obxecto dediversas homenaxes concedéndoselles polo Presidente da República aMedalla de Ouro do citado país. O día 10 retoman o voo en dirección aGuatemala, a onde chegan despois de 3 horas 10 minutos de voo e desobrevoar 585 km, sendo recibidos con entusiasmo e concedéndoselles aMedalla de Honor al Mérito de Guatemala, segundo Diploma de data 10de maio. Nesta cidade se lles comunica polo Excmo. Sr. Presidente doConsello de Ministros de España a orde de suspender a etapa a México,emprendendo por conseguinte o voo directo á Habana o día 17, a cuxacidade -término do raid proxectado- chegan despois de 8 horas de voo e derecorrer 1500 km. Na Habana foron obxecto dun grandioso recibimento decarácter nacional entregándoselles a Chave da Cidade, ostentando estesOficiais por disposición do Goberno de España o título de EmbaixadoresExtraordinarios e uníndose á Embaixada que con este carácter fora enviada

baixo a Presidencia do Excmo. Sr. Ministro de Marina, para asistir áreelección do Presidente da República; Embaixada que se trasladara aCuba no Cruceiro Español “Almirante Cervera” no que, rematado o raid,regresaron a España os citados Oficiais saíndo de La Habana o día … echegando a Cádiz, onde foron recibidos por S.A.R o Infante D. Alfonso deOrleáns, que ostentaba a representación de S.M o Rei, o día 7 de xuño.Durante a súa estancia en La Habana foron obxecto de continuos eextraordinarios homenaxes por parte de todos os sectores da República deCuba e da gran colonia española daquela cidade, concedéndoselles a esteOficial o título de Comendador da Orde de Céspedes (Decreto Presidencialde 21 de maio do citado ano) e a Orde do Mérito Militar de Cuba de 3ªclase con distintivo branco (Decreto de 16 de maio). O total recorrido abordo do avión “Jesús del Gran Poder” por toda América hispana foi de22.000 km, realizados en 120 horas de voo sen a menor avaría ninaccidente e coa máis absoluta regularidade, polo que este Oficial e o seucompañeiro son felicitados polo Xefe Superior de Aviación. O día 8 dexuño, montado novamente ao citado avión na praia de Cádiz, emprenden ovoo a Sevilla, onde son recibidos por S.A o Infante D. Carlos de Borbón,Capitán Xeneral da 2ª Rexión e representacións de toda a guarnición quelles rende igualmente homenaxe, e o día 10 o continúan a Madrid,tomando terra no Aeródromo de Getafe no que son esperados polo Exmo.Sr. Presidente do Consello de Ministros, Ministro da Guerra e demaismembros do Goberno, Xefe da Aviación e demais Autoridades Superiores.Por Real Decreto de data 9 deste mes, S.M o Rei lle outorga o título deGentilhombre de Cámara con exercicio, cargo que xura no Palacio o día 12e por R.O.C de data 10 deste mesmo mes (D.O. Núm.125) se lle concede aMedalla Aérea, polo extraordinario mérito acadado no voo, que dendeSevilla ás Repúblicas do Sur e Centro América realizou con brillantezexcepcional e singular acerto tripulando o avión “Jesús del Gran Poder”,acreditando con tan gloriosa fazaña a súa sobresaínte pericia técnica e oseu valor persoal e por considerar feitos tan significados comprendidos noartigo 1 do Regulamento da referida condecoración aprobados por Decretode 14 de abril de 1926. A citada condecoración foille imposta o día 14 dexuño por S.M o Rei ante as forzas da guarnición de Madrid no Paseo doRetiro. O día 28 de xuño o Goberno, os Xenerais, Xefes e Oficiais dosExército e da Armada de guarnición en Madrid, tributan unha homenaxe aestes Oficiais que ten lugar no Ministerio da Guerra, sendo durante estemes e ao seguinte obxecto doutros moitos por parte de diversosorganismos de carácter oficial. O día..... a Aviación Nacional lles rende

unha homenaxe no que participan todos os Xefes e Oficiais que seatopaban en Madrid. Por R.O de 23 de xullo (D.O. Núm 161) se lleconcede o total dos devengos con motivo da viaxe aéreo España-América,sen ter en conta a limitación que marca o artigo 8ª do Regulamento deDietas. No mes de xullo se traslada a Ávila, onde se lle rende unhahomenaxe a este Oficial e a o seu compañeiro, nomeándoos fillo adoptivoda cidade e o día seguinte se traslada a El Ferrol -a súa cidade natal- ondese lle outorga o título de Fillo Predilecto, regresando de novo a Madrid. Nomes de setembro se traslada no avión “Jesús del Gran Poder” a Granada eSevilla, onde continúa a viaxe, o día 5 de outubro a Marrocos, en cuxoAeródromos de Tetuán, Larache e Melilla, se lles rende homenaxe polasforzas aéreas destacadas nos mesmos, tributándoselles ademais en Tetuánunha homenaxe de todas as Forzas Militares de Marrocos coa presencia doAlto Comisario, impoñéndoselle por esta Autoridade, o día 6 do citadomes, a Medalla que o citado Exército as concede en conmemoración doseu voo, regresando seguidamente a Madrid. O total de horas de vooefectuadas nos meses citados é de 18. Por Oficio do 2º Negociado daSecretaría do Ministerio de data 26 de setembro se lle remite placa de ourocoa estrela nacional e escudo de Valparaíso (Chile) concedida por estacidade con data 17 de abril. Por R.O de 7 de novembro (D.O núm. 247), selle concede a antigüidade de 13 de xullo de 1926 na categoría de OficialAviador, continuando no seu destino nos Servizos de Material, facéndosecargo por orde de data 19 de decembro da Inspección da Fábrica Hispanizade Guadalajara sendo destinado simultaneamente como Profesor de Voo,Aerodinámica e Motores na Escola de Clasificación da citada cidade,encargándose ao mesmo tempo dos Talleres da mesma. O total de horas devoo efectuadas por este Oficial durante todo o ano 1929 foi de 164. E ototal de horas de voo dende o seu ingreso no Servizo de 714 horas 14minutos.

ANO 1930.

Na anterior situación, destinado na Escola de Transformación deGuadalajara. Durante o mes de xaneiro realiza 67 voos cunha duracióntotal de 6 horas 27 minutos. Por escrito de 10 de febreiro do Excmo. Sr.Xeneral Presidente do Centro Cultural do Exército e da Armada deBarcelona, se lle comunica o acordo do mesmo de nomealo Socio deMérito. Por escrito núm. 464 de data 12 de febreiro se comunica a esteOficial o acordo adoptado por aclamación polo Excmo. Concello de El

Ferrol de nomealo Fillo Predilecto desta cidade en conmemoración a seuvoo transoceánico. Por R.O de 6 de marzo de 1930 (D.O núm. 55) se lleconcede unha comisión de 20 días para Francia e Bélxica co obxecto deque visite a Escola de Pilotaxe das citadas nacións para contrastar osmétodos de ensinanza que se seguen nelas cos que se usa nas españolas deigual especialidade; emprendendo a viaxe o día 7 de marzo e chegando aParís o día 10 do mesmo mes, visitando a fábrica “Hispano Suíza” ediversas escolas de Aviación francesa e sendo recibido polo Ministro doAire Francés o día 13, quen lle outorga a Legión de Honor co grado deCaballero. O día 15 sae para Bélxica en onde efectúa tamén diversasvisitas de escolas e aeródromos. O día 28 do mesmo se traslada a Marsellapara visitar a Escola de Pilotos de Istres, saíndo novamente para París, enonde o día 29 lle é imposta a anterior condecoración confirmada porDecreto de 6 de abril de 1930 e Diploma de data 23 de igual mes e ano,outorgándoselle ao mesmo tempo a Medalla de Ouro do Aero Club deFrancia e regresando a Madrid o día 3 de abril. A “International League ofAviators” lle comunica por escrito de data 10 de marzo a concesión a o seunome da Medalla de Honor correspondente ao ano 1929, distinción que acitada Liga Internacional de Aviadores lle outorga como premio ao seu vooTransatlántico. En 10 de xullo se lle remite pola Subsecretaría doMinisterio da Guerra o título de Caballero de la Legión de Honor deFrancia. Durante estes meses e os sucesivos continuou desempeñando ocargo de Profesor de Aerodinámica e Motores na Escola deTransformación de Guadalajara, e encargado dos talleres da mesma,efectuando numerosos voos de probas e de ensinanza cos alumnos damesma. Con data 16 de setembro é designado por orde telegráfica do Xefeda Sección de Aeronáutica para asistir a un Curso de Mando que haberá decomezar en Cuatro Vientos o día 18 de igual mes. En 27 de decembro seremite á Sección de Enxeñeiros instancia promovida por este Oficial ensúplica de que se lle conceda a permuta do ascenso a Capitán obtido porméritos de guerra por R.O de 27 de agosto de 1927 (D.O núm.191). Conantigüidade de 30 de setembro de 1926, acolléndose ao disposto no R.D de30 de novembro último (D.O nº278), concédeselle a permuta do citadoemprego de Capitán por unha Cruz de Mérito Militar con distintivovermelo por R.O de 31 do citado decembro (D.O núm. 1 de 1931)conforme ao parágrafo 3º do apartado a), caso 4º, da base décima da Lei de29 de xuño de 1928 (C.L. Núm.169) e R.D de 30 de novembro antescitado, pasando a figurar na escala de Capitáns no posto que tiña na súapromoción, diante de D. Sebastián Catalán Cuadrado, coa antigüidade de

13 de febreiro de 1929. Continuando no seu actual destino remata o ano. Ototal de horas de voo efectuadas durante o ano 1930 foi de 48 horas 35minutos.

ANO 1931

Na anterior situación e destino. Por orde telegráfica do Xefe da Sección deAeronáutica de data 17 de xaneiro se lle comisiona para inspeccionar aEscola Civil de Pilotos de Albacete, investindo na mesma 33 días. PorR.O.C de 25 de febreiro (D.O núm. 46) e con motivo da reorganización doServizo de Aviación disposta por R.D de 8 de xaneiro anterior (D.O núm.6), é destinado a prestar os seus servizos aos de Instrución de AviaciónMilitar. Na súa virtude continuou na Escola de Clasificación deGuadalajara cos mesmos cometidos que anteriormente tiña, realizandovoos, ata que por outra R.O de 24 de marzo (D.O núm 69) se lle concede opase a situación de Supernumerario, sen soldo con residencia en Madrid,quedando adscrito á Capitanía Xeral da 1ª Rexión, continuando nestasituación ata que por O.C de 4 de maio (D.O núm. 99) é destinado aoservizo de Aviación Militar en situación A), das sinaladas no Regulamentode Aeronáutica, e por orde da Xefatura Superior de Aeronáutica de 19 docitado mes de maio se dispón pase destinado á Oficina de Mando da citadaXefatura, á que se incorporou ao día seguinte. Suprimida a XefaturaSuperior de Aeronáutica, pasando a Oficina de Mando á Xefatura deAviación, continuou prestando os seus servizos na mesma. Segundocomunicación dirixida a este Capitán en 20 de maio pola Dirección Xeraldo Instituto Xeográfico e Estadístico, trasladando Orde do Ministerio deTraballo e Previsión de 7 do mesmo mes, se lle nomea para formar parteda Comisión Española que ha de colaborar na “Comisión del Año Polar1932-1933”, creada na Conferencia de Directores de ServizoMeteorolóxico celebrada en Copenhague en Setembro de 1929. Por O.C de9 de decembro (D.O núm. 279) se lle confirma no seu destino na Oficinade Mando da Xefatura de Aviación, onde presentado os seus servizosrematou o ano. Durante este verificou diversos voos cun total de 15minutos de duración.

ANO 1932

En igual situación e destino que rematou o ano anterior. Por Orde de 9 de

maio (D.O número 113) se lle concede unha comisión de servizo de 12días de duración para Roma (Italia) co fin de representar á AviaciónEspañola no Congreso Internacional de Aviadores-Transoceánicos que terálugar na citada capital e a o que é invitado especialmente por facer atravesía do Atlántico en 1929 sobre o “Jesús del Gran Poder”. Por Orde de16 de xuño (D.O núm.147) se amplía en dous días a comisión de doce díasde duración conferida por Orde de 14 de maio (D.O núm. 113) para Italiaen igual forma e cos mesmos devengos consignadas na orde de concesiónempezando a citada Comisión o día 21 de maio e rematándoa o día 3 dexuño, presentando neste Congreso un traballo sobre o papel de España nasrutas transatlánticas. Durante a súa estancia en Roma é condecorado poloDuce coa orde de la Corona de Italia e título de Gran Oficial da mesma,segundo Diploma de S.M o Rei de Italia e Decreto de data 25 de maiodeste ano. Este capitán dedícase dende meses anteriores ao estudio epreparación dunha Expedición de carácter científico, na América Tropical,e solicitando ao Ministerio de Estado do da Guerra antecedentes do citadoproxecto, informa o interesado que esta Expedición foi proxectada por elcoa colaboración das seguintes entidades científicas españolas: MuseoNacional de Ciencias Naturais, Museo Antropolóxico Nacional, XardínBotánico de Madrid, Instituto Xeolóxico e Mineiro, Escola Nacional deSanidade, Instituto Xeográfico e Estadístico, Servizo Hidrográfico doMinisterio de Marina, Sociedade Xeográfica Nacional e ServizoMeteorolóxico Nacional; que ten por obxecto efectuar unha ampliaexploración de carácter científico pola conca do Alto Amazonas,abarcando territorios de Brasil, Colombia, Ecuador e Perú, para obter unhacarta xeográfica daquelas rexións e levar a cabo investigacións deXeoloxía, Mineraloxía, Botánica, Zooloxía, Medicina e Antropoloxía; quese trata asi mesmo de efectuar observacións meteorolóxicas e magnéticas ao longo do Río Amazonas e no Atlántico Sur, como colaboraciónespañolas aos traballos internacionais do “Año Polar” que ha de comezaren 1º de setembro de 1932 e de cuxa Comisión Nacional nomeada en maiodeste ano polo Ministerio de Traballo e presidida polo Director do InstitutoXeográfico e de Estadística, do cal forma parte o Capitán Iglesias Brage,segundo comunicado daquel Ministerio do 20 do mesmo mes; sendo poreste motivo incluido o seu proxecto no programa presentado à comisióninternacional do citado “ano polar”, que considera tal expedición como amáis importante labor que España podería realizar durante aquel período.Os Gobernos de Brasil, Colombia, Ecuador e Perú, que tiveroncoñecemento deste proxecto polos seus respectivos Ministros en España,

-aos que foi comunicada a idea polo Capitán Iglesias, para contar co seubeneplácito-, brindaron a este o seu apoio moral, presentándolle ademaistoda clase de asesoramento e colaboracións. O Capitán Iglesias cos seuscolaboradores resumiu os estudos e tanteos preliminares nunha memoria,na que co maior detalle posible expón as investigacións científicas quetrata de levar a cabo, os itinerarios que se seguirán e a organización eelementos da Expedición, Memoria da cal entregou exemplares a Xefaturade Aviación e aos organismos oficiais. Este capitán comunica en 6 desetembro que no mes de maio foi presentado ao Ministro de InstruciónPública e Belas Artes, como resultado dos estudios que ven realizando, oproxecto definitivo de Expedición ao Alto Amazonas, cos orzamentoscorrespondentes, solicitando o apoio do Goberno da República; que foiaceptada en Consello de Ministros a realización desta expedición científicana forma por el presentada, y que na súa virtude as Cortes Constituíntes,con data 23 de Xullo, e a proposta do Excelentísimo Sr. Ministro deInstrución Pública aprobaron un proxecto de lei polo que se encomenda aexecución da devandita expedición á “Fundación Nacional ParaInvestigaciones Científicas y Ensayos de Reforma”. Por consecuencia, epor orde comunicada do Ministerio da Guerra de 8 de setembro se dispónque este capitán, sen causar baixa no servizo de aviación, pase agregado aoMinisterio de Instrución Pública e se incorpore á Fundación Nacional paraInvestigacións Científicas e Ensaios de Reforma adscrito a dito Ministerioa que se lle encomendou -segundo Lei de 23 de Xullo (Gaceta de 21 deagosto) - a execución da “Expedición Iglesias al Amazonas” que sededique ademais a organización e preparación técnica da viaxe, comoSecretario Técnico do Patronato da Expedición e Xefe da mesma,nomeado por Decreto de 27 de Agosto (Gaceta de 1 de Setembro).Segundo Orde comunicada da Subsecretaría do Ministerio da Guerra(Sección de Persoal) de 10 de outubro, concédese a este Capitán o título deGran Oficial da Corona de Italia, outorgada polo Goberno do citado paíscon motivo da súa asistencia ao Congreso de Aviadores Transoceánicoscelebrado en Roma; levando a cabo este ano unha viaxe de observador enavión a Roma e regreso cun total de 17 horas 30 minutos de duración. Porescrito número 1736 de data 15 de novembro do Xefe de Aviacióncomunícase a este oficial que foi dado de baixa para o servizo o avión“Jesús del Gran Poder” no que realizou o seu voo a América,manifestándolle ao mesmo tempo a decisión adoptada de que o citadoavión se incorpore no seu tempo ao futuro Museo de Aviación. Na anteriorsituación remata o ano. Non realizou a viaxe anual de comprobación de

aptitude de piloto. O total de horas de voo deste oficial desde o seu ingresona Arma ata o fin do ano 1932 é de 780 horas 33 minutos.

ANO 1933

Na mesma situación do ano anterior, destinado no servizo de aviación eagregado ao Ministerio de Instrución Pública, como Secretario Técnico doPatronato da Expedición ao Amazonas, no seu nome, e Xefe da mesma,para a súa organización e preparación. Continúa a labor de difusión do seuproxecto pronunciando no mes de febreiro varias conferencias en Madridsobre a “Contribución de la Expedición a la Etnología”, e outra o 25 domesmo no Casino de Clases de Alcalá de Henares sobre os obxectivosdaquela, presidindo o acto o Excelentísimo Sr Xeneral Gobernador Militardaquela praza. Con data 10 de febreiro se tralada a este Oficial oficio doXefe de Aviación de data 7 do mesmo mes, comunicándolle que publicadaen OO.CC. do 26 de decembro do ano 1932 (DD.OO. Números 305 e 306)as plantillas que han de rexer para a Arma de Aviación durante o ano 1933e sobrando os Xefes e Oficiais que en relación adxunta se detallan quecomeza co Comandante de E.M. D. Ángel Riaño Herrero e remata coTenente do Tercio D. Ramón Alonso Miyar, e entre os que figura esteOficial resolveuse polo Ministerio da Guerra quede todos dispoñibles na 1ªDivisión e en comisión na Arma de Aviación desempeñando os cargos queactualmente ocupan e percibindo os seus haberes persoais con cargo áSección 16, e os que lles correspondan por Aviación, cos fondosconsignados para a citada Arma no novo orzamento. O 3 de marzo se lleautorizada para publicar o anuncio do concurso para a construción dunbuque destinado a Investigacións Científicas (campañas oceanográficas,cartográficas, meteorolóxicas, investigacións nos nosos territorioscoloniais, etc) e que sería utilizado primeiramente pola Expedición aoAmazonas -conformeao prego de condicións técnicas por el redactado- epresentado no proxecto da mesma. O día 16 pronuncia outra conferenciaen Madrid, sobre este proxecto e o 23 sae para Barcelona, co fin de darvarias conferencias tamén sobre a súa Expedición, regresando a Madrid odía 6 de abril. O 14 deste mesmo mes trasládase a Pontevedra, co mesmofin, pronunciando o día 15 unha conferencia sobre a Expedición eregresando a Madrid o 16. O día 22, e como resultado do concurso abertopara a construción do citado buque, propuxo ao Ministerio de InstruciónPública, de conformidade co Patronato do que forma parte, a adxudicacióndo mesmo a favor de “Unión Naval de Levante, S.A”. O día 14 de maio se

traslada a Salamanca para desenvolver outra conferencia sobre o seuproxecto naquela cidade. O 28 deste mes se lle comunica polo Ministeriode Estado que foi designado como representante de España para formarparte da Comisión dos Tres nomeada pola Sociedade de Nacións comoconsecuencia do Acordo de 25 de maio, firmado en Xenebra, entre asRepúblicas de Colombia e Perú, para encargarse da administración doTerritorio de Leticia; concedéndolle polo Ministerio da Guerra aautorización necesaria para desempeñar esta misión diplomática que écomunicada á Xefatura de Aviación por escrito do Excelentísimo Sr.Ministro da Guerra de data 12 deste mes, trasladando outro do Ministeriode Instrución Pública de data 3 do mesmo, e escrito deste Capitán de data30 de maio. Recibindo orde verbal do Excelentísimo Sr. Ministro deEstado, dende Xenebra, de incorporarse con toda urxencia á citadacomisión daquela zona, emprende o día 31 de maio a viaxe a América, víaParís-New York, saíndo de París o 2 de xuño con dirección a Cherburgo,de onde parte o mesmo día para New York, chegando a este porto o día 7de mesmo mes e saíndo do mesmo o día 9 con rumbo a Colombia. Arriba aHabana o 12 e a Puerto-Colombia o 15 do mesmo mes de Xuño, asistindodurante a súa estancia na Habana á chegada dos seus compañeiros, osOficiais de Aviación Capitán D. Mariano Barberán e Tenente D. JoaquínCollar, que tripulando o avión “Cuatro Vientos” realizaran o vootransatlántico directo España-Cuba, tomando parte -como representante daaviación española- en el gran recibimento que lles foi dispensado naquelacapital. Por Orde Ministerial de data 13 deste mesmo mes (D.O. Número138) se resolve que este Capitán quede destinado en concepto de agregadoen situación A) na Arma de Aviación e “Al servicio de otros Ministerios”desempeñando a Comisión para a que foi designado pola Sociedade deNacións, autorizada por orde telegráfica de 1º do actual; debendo pasar arevista de Comisario de cada mes por medio de xustificante na formaregulamentaria, e percibindo o seus haberes por la Mayoría de CuatroVientos. Á súa chegada a Colombia é obxecto de diversos homenaxes porparte das autoridades civís e militares deste país e colonia española dePuerto-Colombia e Barranquilla. O día 17 de xuño emprende a viaxe carao territorio de Leticia, situado nas ribeiras do Amazonas, a bordo dunhidroavión trimotor “Junkers” da Aviación Militar Colombiana, comoobservador do mesmo; acuatizando sucesivamente en Palanguero, sobre orío Magdalena (5º 25' Norte) despois de 3 horas e media de voo e unpercorrido de 650 km, e Puerto Boy, sobre o río Caquetá, despois deatravesar a Cordilleira Andina, en tres horas e quince minutos e un total de

600 km, pasando a noite neste lugar en plena selva (30' latitude Norte).Continúa o día 18 o voo cara o Amazonas, acuatizando despois de treshoras e 35 minutos de voo sobre o río Caquetá, no lugar denominado “LaPedrera”, preto da fronteira colombiano-brasileira, a 580 km de PuertoBoy, véndose obrigado a pasar a noite tamén neste punto ata o díaseguinte, 19, no que retomou o voo ata Teffé, pequena vila brasileña doAmazonas, onde acuatizou despois de catro horas de voo, e onde quedouconstituída a Comisión da que formaba parte. O día 21 emprendeu o voocara o Trapecio de Leticia, acuatizando nas proximidades desta pequenavila ou poboado, despois de tres horas e cincuenta minutos de voo sobre orío Amazonas e un percorrido de 750 km. A distancia total sobrevoadadende Barranquilla foi de 3500 km salvada en 18 horas de voo. O día 23 ea bordo do buque peruano “Morona” fondeado en augas de Leticia, recibiucos demais membros da Comisión, das autoridades peruanas, o territoriode Leticia (uns 7000 km cadrados) en nome da Sociedade de Nacións, paraa súa Administración, redactándose a acta correspondente que firmou ás22 horas do mesmo día despois de evacuadas as forzas militares e navaisdo Perú que o ocupaban, a excepción do citado buque “Morona” no quepermaneceu durante esa noite pola imposibilidade de pasar a noite en terra.O día 24 do mesmo mes de xuño chegou fronte a Leticia o vaporColombiano “Mosquera”, posto polo Goberno Colombiano, en cuxo nomedebía a Comisión administrar o territorio a ela confiado, á súa disposición;trasladándose o citado buque e tomando este oficial nel o mando directodas forzas militares colombianas que se atopaban a bordo, por haberacordado a Comisión designalo para desempeñar o cargo de ComisarioEncargado del Orden y la Seguridad del Territorio posto baixo a súaadministración. Desempeñando este cometido e colaborando coa Comisiónnos asuntos e cuestións de carácter xeral, continuou no devandito lugar atao día 24 de xullo, no que emprendeu a viaxe fluvial a Iquitos (Capital doDepartamento de Loreto- Perú), invitado polo Cónsul de España naquelacidade en nome da colonia española da mesma e polas autoridadesperuanas, para asistir como representante de España ás festas daIndependencia do Perú. Remontando o Amazonas arribou a Iquitos o día26 do mesmo mes, sendo recibido polo Prefecto da cidade ao queacompañaban as demais autoridades e os Xefes e Oficiais do Exército, aMarina e a Aviación peruanas, destacadas nela, que lle tributaron diversoshomenaxes durante a súa permanencia. O día 29 deste mes, realiza comopiloto un voo de 45 minutos sobre Iquitos, e os seus arredores, nunhidroavión da base militar de Itaya. O día 31 partiu de Iquitos tripulando

como observador un hidroavión militar peruano, acuatizando en Leticia omesmo día, despois de 2 horas e 30 minutos de voo. Sendo acordo daComisión da que era membro que a presidencia da mesma se exercera porcada un deles por quendas de un mes, o día 19 de agosto asumiu estapresidencia ata o día 19 de setembro, desempeñando durante este mes asfuncións propias da mesma e simultaneamente as de mantemento da ordeque tiña ao seu cargo directo; de todo o cal informou debidamente aoSecretario Xeral da Sociedade de Nacións. O día 21 de setembro efectuouun voo de observación a bordo dun avión militar colombiano, polo ríoAmazonas ata a desembocadura do río Atacuari, límite do TerritorioAdministrado pola Comisión da que formaba parte, continuando en Leticiano desempeño do seu cometido ata o día 7 de novembro, en que poracordo daquela emprendeu viaxe a Bogotá, con obxecto de facer unhavisita de cortesía ao Goberno de Colombia e tratar á vez diversas cuestiónrelacionadas coa labor da Comisión. Fixo a citada viaxe en voo, tripulandocomo observador un hidroavión trimotor “Junkers” da Aviación MilitarColombiana, acuatizando o día 7, primeiro en Tarapacá, sobre o ríoPutumayo, despois en La Pedrera, sobre o Caquetá, e por último en PuertoBoy, sobre o mesmo río, onde pasou a noite; continuando o voo a o díaseguinte ata La Dorada, sobre o río Magdalena, onde acuatizou, despoisdun total de 9 horas e 15 minutos de voo e 1760 km de recorrido. O día 8partiu por ferrocarril para Bogotá, a onde chegou o día 9 sendo recibido nasúa calidade de Delegado da Sociedade de Nacións, por representantes doExcelentísimo Sr. Presidente da República de Colombia e o seu Goberno,-Excelentísimo Sr. Ministro da Guerra, Autoridades da Capital, CorpoDiplomático, Representacinoes do Exército e Aviación, Excelentísimo Sr.Ministro de España na citada Capital, colonia española, etc.- Durante a súaestancia nesta cidade celebrou diversas entrevistas co Excelentísimo Sr.Presidente da República, o Excelentísimo Sr. Ministro da Guerra e o deNegocios Exteriores, tratando diversas cuestións relativas á misión quedesempeña, principalmente á interpretación do Acordo de 25 de maio e aoefectivo das tropas colombianas postas á súa disposición para omantemento da orde no territorio de Leticia. Durante a súa permanencia nacapital de Colombia recibiu este Oficial diversos agasallos e homenaxespor parte do Excelentísimo Sr Presidente da República e demais membrosdo goberno, así como da colonia española da mesma e moi especialmentedo Sr. Ministro de España na citada capital. O día 25 de novembro saíu deBogotá en voo con dirección a Leticia, facendo a etapa á Base dePalanqueros, sobre o río Magdalena nun avión trimotor “Junkers”, como

observador, aterrando na cita base para continuar a viaxe en hidroavión dasmesmas características, acuatizando ese mesmo día en Puerto Boy, eseguindo o voo ao día seguinte ata Tarapacá, no Putumayo, e Leticia, cunrecorrido de 1910 km realizado en 10 horas de voo. Con esta data, 26 denovembro, fíxose cargo novamente da Presidencia da Comisión,desempeñando as funcións propias desta e as especiais do seu cargo. Endía 13 de decembro presentou este Oficial a dimisión do seu cargo áSociedade de Nacións, recibindo días despois diversos telegramaspedíndolle retirase esta dimisión, do noso Ministerio de Estado, doGoberno colombiano e da Sociedade de Nacións. Atendendo a estassolicitudes retirou a dimisión presentada, continuando por tanto nodesempeño das súas funcións de Presidente da Comisión e ComisarioEncargado da Orde do Territorio, cesando naquelas o día 23 do citado mesde decembro e finalizando o ano 1933 na expresada situación e lugar. Ototal de horas de voo efectuadas por este Oficial durante o ano 1933 foi de46 horas e 15 minutos.

ANO 1934

Na mesma situación do ano anterior, e na situación A) na Arma deAviación e “Al Servicio de outros Ministerios”, desempeñando a Comisiónpara a que fora designado pola Sociedade de Nacións como Comisario daComisión de Administración do Territorio de Leticia, desempeñando estecometido no citado Territorio -no poboado de Leticia (Amazonas)-, comoEncargado da Orde e Seguridade do mesmo, exercendo o mando directodas Forzas Militares Colombianas postas a disposición da Comisión da queformaba parte. O día 15 de febreiro realizou un voo de observación sobre oTerritorio da súa Xurisdición, tripulando como observador un hidroaviónmilitar colombiano, seguindo o curso do Amazonas primeiro e o ríoAmacayacu despois, internándose sobre a selva e continuando polo ríoCotuhé ata o Putumayo, regresando a Leticia, cun total de 3 horas e 10minutos de voo. O día 19 do mesmo mes tomou de novo a presidencia daComisión, realizando como tal unha viaxe de inspección, a bordo do buquecolombiano “Nariño”, dos poboados indíxenas situados nas marxes doAmazonas pertencentes ao territorio administrado por aquela, ata adesembocadura do Atacuari, límite do mesmo, saíndo de Leticia o día 25de febreiro e regresando ao citado punto o día 28. O día 10 de marzopresentou por segunda vez a súa renuncia do cargo de comisario concarácter irrevogable á Sociedade de Nacións, que mantivo a pesar dos

telegramas que pedíndolle retirase a súa dimisión recibiu do ExcelentísimoSr. Presidente da República Colombiana e Excelentísimo Sr. Ministro deRelación Exteriores da mesma, Secretario Xeral da Sociedade de Naciónse Goberno de España, que lle expresou o seu temor de que a súa retiradapuidera turbar a paz conseguida en Leticia, en gran parte pola súa persoalinfluencia, segundo facía saber o goberno de Perú. Cesou, comoconsecuencia, nas súas funcións de membro da Comisión, o día 30 demarzo, deixando constancia das causas polas cales renunciaba a AltaMisión que se lle confiara en detallados informes á Sociedade de Naciónse ao noso Ministerio de Estado. O día 6 de abril saíu de Leticia víaAmazonas a bordo do avión brasileño “Belén” con direción Manaos, nesteporto arribou o día 12 do mesmo mes, sendo recibido e agasallado durantea súa estancia na citada cidade polas autoridades militares e civísbrasileiras, Vice Cónsul de España e Colonia Española, etc, e requeridopor diversos centros culturáis para expoñer os principais obxectivos do seuproxecto de Expedición, concedéndolle o Instituto Histório e Xeográfico otítulo de Socio de Honra e designándoos para ostentar a representación domesmo na Expedición do seu nome. O dñia 20 continuou viaxe a Belem dePará, a cuxo porto chegou o día 24 do citado mes de abril, sendocumprimentado polas autoridades do Estado de Pará, representaciónsculturais brasileiras e españolas, etc. Permanecendo nesta cidade ata o día2 de xuño, na que emprendeu vóo a España, dedicándose durante estetempo a estudos de etnografía e fauna amazónica no Museo de HistoriaNatural e Etnográfica e no Museo Comercial daquela cidade e realizandounha viaxe a illa de Marajó co obxecto de estudar os “Mounds” indios doLago Arary e recoller mostras da cerámica precolombina destes lugares,sendo recibido oficialmente en 10 de maio no Instituto Histórico eXeográfico onde pronuncia unha conferencia sobre a súa Expedición e nocal lle otorga o título de Socio de Honra polos seus merecementos. Foi asimesmo nomeado Socio de Honra pola Liga Española de Repatriación eBeneficiencia da citada capital. O dia 15 de xuño chega ao Porto de Lisboae o 20 ao de Barcelona, dende onde se traslada a Madrid, o día 21, en voo,tripulado como observador na Avionetra Fox Moth-EC. V V A propiedadeda Expedción do seu nome, en tres horas e trinta minutos; incorporándosenovamente ao seu cargo de Xefe da mesma e Secretario Técnico doPatronato, no Ministerio de Instrución Pública e continuando a preparacióne organización da citada viaxe científica. O día 25 trasládase en voo aValencia co obxecto de inspecciónar a construción do Buque “Ártabro”destinado á Expedición nos Astaleiros de “Unión Naval de Levante, S.A”,

como Presidente da Comisión designada polo Ministerio de InstruciónPública para o citado fin, regresando a Madrid o mesmo día tamén en voona citada avioneta Fox-Moth. Por orde ministerial de 18 de xullo (D.Onúm 164) pasa “Al Servicio de Otros Ministerios”, por pasar a Arma deAviación a depender da Presidencia do Consello de Ministros, surtindoefectos administrativos a partires da Revista do citado mes. O día 2 deagosto trasládase a Santiago de Compostela para asistir ao XIV CongresoInternacional de Ciencias, pronunciando na Universidade da mesma unhaconferencia sobre o tema “Antropogeografía Americana- el HombreAmazónico”, que presentara ao citado congreso, o día 3 de agosto. O día20 de setembro saíu para Reinosa, en comisión, co obxecto de presenciaras probas das dinamos destinadas ao buque “Ártabro”, como Presidente daComisión Inspectora del mesmo, construídas nos talleres da “ConstructoraNacional de Maquinaria Eléctrica” da citada cidade, regresando o día 23do mesmo mes. O día 26 de outubro trasladouse a Valencia, tamén na súacalidade de Presidente da Comisión citada, para seguir inspeccionando aconstrución do buque destinado á súa expedición, regresando a Madrid odía 28 do citado mes. O día 17 de novembro, habendo concertado naInspección Xeral de Marrocos e Colonias a realización dun programa detraballos cartográficos na Guinea Española cun equipo da súa expedición een material de voo, topográfico, meteorolóxico e fotográfico da mesma,trasladouse a Cádiz acompañando ao persoal que designou para formar ocitado equipo, composto na súa maior parte de oficiais do Arma deAviación, nomeando como Xefe do mesmo ao Capitán desta Arma D. Luísde Azcárraga, previa autorización correspondente da Xefatura de Aviación,embarcando este persoal o día 20 de novembro naquel porto con direccióna Guinea e regresando este Oficial a Madrid o día 21 do citado mes, ondecontinuou a preparación da Expedición ao Amazonas. O día 8 de decembrotrasládase novamente a Valencia en funcións de Presidente da ComisiónInspectora do “Ártabro”, regresando a Madrid o día 12 do mesmo mes,finalizando o ano na expresada situación e cometido. O total de horas devoo efectuadas durante o ano 1934 foi de 52 horas e 20 minutos, realizadascon avións do exército colombiano durante a súa estancia no territorio deLeticia e na avioneta Fox. Moth. EC-VVA, en España.

ANO 1935

Na mesma situación do ano anterior; en “Eventualidades” na Arma deAviación e agregado ao Ministerio de Instrución Pública, na situación de

“al servicio de otros Ministerios”, como Secretario Técnico do Patronatoda Expedición Iglesias al Amazonas e Xefe da mesma; desempeñando oseu cometido en Madrid. O día 18 de xaneiro trasládase a Valencia, coobxecto de desenrolar un ciclo de conferencias sobre a súa expedición,invitado por diversas entidades culturais daquela cidade, pronunciando aprimeira o día 19 sobre o tema “Una Lección de Geografía Amazónica”,presidindo o acto o Excelentísimo Sr. Comandante Xeneral da División, ea segunda o día 21 sobre “El resurgimiento de España y la Expedición alAmazonas”, regresando a Madrid o día 22 do devandito mes. O día 9 desterealizou unha viaxe a Reinosa como Presidente de la Comisión Inspectorado Buque “Ártabros”, a fin de presenciar as probas do motor de propulsióndo mesmo, cadro eléctrico, grupos auxiliares, etc., construídos pola“Constructora Nacional de Maquinarias Eléctricas” no citado lugar,regresando o día 12 a Madrid. O día 15 de febreiro trasladouse novamentea Valencia para asistir ao solemne acto da botadura do citado buque“Ártabro”, cerimonia que tivo lugar o día 16 con asistencia de S.E. El Sr.Presidente de la República, Excelentísimos señores Ministros de InstruciónPública e Marina, Excelentísimos señores Ministros de Perú, Colombia,Ecuador e Brasil, Excelentísimo Señor Comandante Xeneral da Escuadra,Autoridades Civís e Militares, Patronato da Expedición e membros desta,etc., celebrándose o mesmo día no Paraninfo da Universidade de Valenciaun acto cultural para enaltecer á empresa científica que se preparaba, noque tomaron parte os Excelentísimos Señores Ministros de InstruciónPública e Marina, Presidente do Patronato, Reitor da Universidade e esteOficial, que regresou a Madrid o día 19 do citado febreiro. O día 9 demarzo inaugurou con carácter oficial no Palacio de Bibliotecas e Museosunha exposición de Etnografía amazónica, con utensilios, vestidos eadornos de diferentes tribos desta rexión da América, recollidos por esteOficial durante o desempeño do seu cargo de Comisario da Comisión deAdministración do Territorio de Leticia e estancia no Amazonas; conasistencia do Patronato da Expedición e representantes de diversasentidades culturais e científicas, corpo diplomático americano, etc...clausurándose a cita exposición o día 20 do citado mes de marzo. O día 28do mesmo trasládase novamente a Valencia, como Presidente da ComisiónInspectora na construción do “Ártabro”, para seguir a marcha deste einspeccionar as instalacións e servizos do citado buque, regresando aMadrid o día 11 de Abril, para continuar a labor de presentación xeral daexpedición, adquisición do material e instrumental científico necesario,etc. O día 5 de Maio volveu a Valencia coa Comisión Inspectora que

presidía, permanecendo nesta cidade, desempeñando o seu cometido nosAstaleieros de “Unión Naval de Levante S.A”, ata o día 19 do citado mes,no que regresou novamente a Madrid. O día 21 do mesmo trasládase a ElFerrol, co obxecto de pronunciar unha conferencia sobre a Expedición,acto que tivo lugar o día 25, con asistencia dos Excelentísimos SeñoresComandante Militar e Xefe da Base Naval, autoridades, etc., regresando aMadrid o día 28 de maio, onde continuou desempeñando o seu cometido.O día 13 de xuño marchou novamente a Valencia, en funcións dePresidente da Comisión Inspectora do “Ártabro”, co obxecto de asistir ásprobas de máquinas do mesmo, que tiveron lugar dos días 17 ao 24 docitado mes, realizando unha viaxe, a bordo do citado buque, a Palma deMallorca, a este porto chegou o día 22, regresando a Valencia o 23, despoisde verificadas todas as probas con resultado satisfactorio. O día 25trasládase a Madrid, e o 1 de xuño novamente a Valencia, co obxecto derecibir ao persoal do equipo cartográfico da Expedición destacado naGuinea Española dende o mes de novembro do ano anterior; que arribouao citado porto o día 2, despois de realizar unha brillante campaña naquelacolonia, saíndo este Oficial para Madrid o día 7 de xullo, onde permaneceuata o 17 do mesmo mes, no que se trasladou de novo a Valencia; volvendoa Madrid o día 21 e a Valencia o 25, tamén do citado mes. O día 27 deste,asistiu ao acto da entrega ao Patronato da Expedición do Buque “Ártabro”,como Presidente da Comisión Inspectora do mesmo, Xefe da Expedicióndo seu nome e Secretario Técnico do citado Patronato, procedendo nosdías sucesivos a organización dos servizos do citado buque ata o 5 deagosto, data na que se traslada novamente a Madrid, para proceder, deacordo co Patronato e co Goberno da República á definitiva preparaciónda Expedición, acordando este Consello de Ministros, de conformidadecoa proposta daquel fixar a data de saída da mesma para o 12 de outubro,conmemorándose así a festa da Raza; e decretando en 19 de agosto aconfección dun selo de correos, con valor de 0,30 pesetas, conmemorativoda citada data e que servise de divulgación e coñecemento desta empresanacional, que sería posto en circulación o día 8 de outubro; acordándoseasí mesmo que a Expedición partise primeiramente do Porto de Ferrol, conrumbo ao de Sevilla, de onde sairía o citado día 12, coincidindo ademaiscoa celebración do XXVI Congreso Internacional Americanista da citadacidade. O día 21 de agosto trasládase este Oficial a El Ferrol co obxecto deorganizar os servizos auxiliares necesarios para a saída da súa expedición,regresando a Madrid o día 7 de setembro. O día 22 deste mes trasládase aValencia, volvendo ao seu cometido en Madrid o 24, para ultimar os

preparativos da saída da empresa científica que dirixía. Por dificultadesxurdidas entre o Patronato da mesma e a Presidencia do Consello, aorespecto do pago dos soldos, haberes e gratificación que o persoalexpedicionario debería de percibir durante a súa permanencia en América,foi atrasada aquela saída, en tanto se solucionase por Orde Ministerial do22 de outubro (Gaceta do 26) as normas económico-administrativas polascales deberían rexerse o citado persoal, e a plantilla do mesmo,confirmándose pola citada Orde o nomeamento de Xefe da Expedición afavor deste Oficial. O 24 de novembro efectuou unha nova viaxe aValencia, de onde regresou o día 27 do mesmo mes, en espera de que seresolvan pola Goberno as cuestións pendentes para que a Expedición poidaemprenderse; trasladándose novamente a Valencia o día 16 de decembro eregresando o 19 a Madrid, e marchando o día 21 a El Ferrol, onde finalizao ano. A maior parte das referidas viaxes entre Valencia e Madrid osrealizou tripulando como observador a avioneta Standar Moth de súaExpedición, coa cal efectuou así mesmo outros voos de proba eadestramento cun total de 32 horas.

ANO 1936

Na mesma situación do ano anterior, en “Eventualidades”, na Arma deAviación e “Al Servicio de otros Ministerios”, agregado ao de InstruciónPública como Secretario Técnico do Patronato da Expedición do seu nomee Xefe da mesma, comezando o ano en El Ferrol, a onde se trasladou o 21de decembro do ano anterior co fin de ultimar os preparativos da saída dacitada Expedición, permanecendo na citada cidade todo o mes de Xaneiro.O dia 14 de febreiro cesa no cargo de Secretario Técnico do Patronato,para dedicarse exclusivamente ás funcións de Xefe da Expedición,trasladándose de novo a Madrid o 20 deste mes. Non sendo resoltas asdificultades económicas que impiden a saída da Expedición, o Gobernoacorda suspendela definitivamente por Decreto de 26 de Marzo, polo cal sedisolve o Patronato creado para levala a cabo e se nomea unha Comisiónliquidadora da mesma. Por O.C. da Presidencia (Gaceta do 10 de Abril)cesa como Agregado ao Ministerio de Instrución Pública, reintegrándose ásituación de “Eventualidades” na Arma de Aviación. Na mesma data elevainstancia ao Excelentísimo Sr. Ministro da Guerra solicitando dous mesesde licencia por asuntos propios para El Ferrol (A Coruña), que lle sonconcedidos por Orde Ministerial do 23 de Abril (D.O. nº 94). No gocedeste permiso sorpréndelle en El Ferrol a iniciación do “Glorioso

Movimiento Nacional” poñéndose inmediatamente ás ordes daComandancia Militar de El Ferrol, Oitava División, sendo agregado dendeo día 19 de xullo como Capitán de Enxeñeiros á Comandancia de Obras eFortificacións daquela Base Naval (Comandancia de Enxeñeiros),cooperando activamente dende o citado día ás diversas fases o Alzamentona citada cidade, e prestando os seus servizos no restablecemento dascomunicacións na Central Telefónica, na Comisaría de Policía, en Falange,na organización do traballo en diversas fábricas e na Construtora Naval, erealizando servizos de Guardia e Vixilancia na citada cidade, ata o día 1 deAgosto no que é pasaportado para o Aeródromo de Burgos, onde verificaseguidamente a súa incorporación quedando agregado á Escuadrilla deBreguets XIX, no que se atopaba, tomando o 13 deste mes o mando damesta e actuando con ela nos frontes de Atienza, Somosierra, Navafría,Guadarrama e Ávila (Sector de Navalperal y Peguerinos) en misións derecoñecemento e bombardeo efectuadas dende os aeródromos de Burgos,La Ventosilla (Aranda de Duero), do 13 ao 19, e Escalona del Prado(Segovia) do 19 en adiante, desempeñando á vez o mando destes dousúltimos. As citadas misións efectuáronse moitas veces coa presencia eataque de caza inimiga, realizando durante este mes de Agosto un total de24 servizos de guerra, empregando neles 47 horas, 14 minutos de voo.Continúa durante o mes de setembro no citado aeródromo de Escalona delPrado (Segovia) como Xefe do mesmo e da Escuadrilla de Breguets XIXnel destacada e eventualmente no de Barahona (Soria), do 28 ao 1 deOutubro, efectuando 17 servizos de guerra cunha duración de 26 horas, 24minutos de voo nos frontes de Sigüenza, Somosierra, Navafría,Guadarrama e Ávila (Sector de Navalperal e Serra de Gredos) en misiónsde recoñecemento e bombardeos e tamén baixo da acción da caza inimigavarias delas. Durante o mes de outubro continúa nos aeródromos deEscalona del Prado (Segovia), Barahona (Soria) -do 7 ao 14 deste último-e León, ao que se traslada coa Escuadrilla ao seu mando en 24 deste mes,actuando en 9 servizos de guerra cunha duración de 16 horas e 19 minutosnos frontes de Sigüenza e León (Sector de Puerto-Somiedo yPuerto-Ventana), trasladándose o 29 do mesmo ao aeródromo de Navia(Asturias), onde queda destacado ao mando da súa Escuadrilla 2-E-10. Nomes de novembro continúa no aeródromo de Navia, actuando no fronte deAsturias (Sectores do Nalón, Oviedo e Trubia) en servizos derecoñecemento e bombardeo, cun total de 3 horas 32 minutos de voo; nonrealizando maior número de servizos durante este mes por quedarinutilizados os avións da súa Escuadrilla a causa dun forte temporal e de

ser bombardeados e ametrallados no Aeródromo pola Aviación inimigadous días consecutivos (día 16 e 17). Continúa no mes de decembro nosaeródromos de Navia e León (ao que regresa co persoal da súa Escuadrillaen 20 deste mes) actuando novamente neste último fronte coa citadaEscuadrilla e nos Sectores da La Robla, Puerto -Pajares e Puerto-Ventana,en misións de recoñecemento e bombardeo e no fronte de Burgos, sectorde Reinosa en análoga misión. Durante este mes realizou 9 servizos deguerra cun total de 9 horas e 20 minutos de voo. Durante o ano 1936realizou este Oficial un total de 62 servizos de guerra, cunha duración de102 horas con 49 minutos, finalizando o ano na mesma situación e destino.

ANO 1937

En igual situación que no ano anterior, continuando no Aeródromo deLeón ao fronte da Escuadrilla 2-E-10 de Bragueta XIZ do Grupo 1-G-10,efectuando servizos de recoñecemento e bombardeos deste fronte nosSectores de La Robla, Peña Ubiña, Villa Manin e La Vecilla, trasladándoseo día 20 de xaneiro ao Aeródromo de Burgos, efectuando así mesmoservizos de recoñecemento e bombardeo no sector de Villarcayo eOrbaneja regresando a León o día 25 do citado mes, onde continúa durantetodo o mes de febreiro, efectuando diversos servizos no citado Fronte. En20 de marzo trasládase coa súa Escuadrilla ao Aeródromo de Lacua(Victoria) para cooperar nas operación de avance polo Sector de Villarreal,en cuxo fronte realiza numerosos servizos de recoñecemento e bombardeo.Por Orde de 22 de marzo do Ministerio de Defensa Nacional (B.O. nº154)ascende ao emprego de Comandante por antigüidade, continuando aofronte da Escuadrilla ata o día 1 de abril no que é destinado á Plana Maiordas Forzas Aéreas do Norte como Xefe de Estado Maior e Xefe da Secciónde Operacións das citadas Forzas Aéreas, continuando en Victoria, ondeestá establecido na cabeceira das mesmas. Permanece na citada situaciónata a finais de Xuño asesorando ao Mando como Xefe de Estado Maior dascitadas Forzas Aéreas e exercendo as demais funcións propias deste naCooperación das mesmas en todas as operación desenroladas no citadoperíodo pola Liberación de Bilbao e de toda a provincia de Vizcaya eefectuando así mesmo durante o citado período numerosos servizos derecoñecemento, información e bombardeo nos distintos frontes decombate. Durante o mes de xullo trasládase a León para dirixir a obtencióndo fotoplano de toda a zona Norte do Fronte Leonés efectuando numerososvoos de recoñecemento fotográfico e preparando así mesmo as Bases

necesarias para as operacións de avance na provincia de Santandertrasladándose nos primeiros días de Agosto con todas as unidades aéreasdependentes da súa rexión ao aeródromo de Osorno, onde queda destacadodirixindo como Xefe do Estado Maior a Cooperación das citadas ForzasAéreas nas Columnas que avanzan en dirección a Reinosa e Torrelavega,nas operacións que dan comezo o día 14 de agosto ata o día 26 do mesmomes, trasladándose este día unha vez ocupada esta última cidade, coascitadas Unidades Aéreas nas que se instala o referido Estado Maiorpermanecendo na mesma ata a total ocupación da provincia de Santander.A finais de Setembro trasládase novamente a León para a cooperación coasForza que iniciará o avance pola provincia de Asturias dende este Fronte,continuando no citado Aeródromo en función de Xefe de Estado Maior atao 30 de outubro no que, rematada a guerra do Norte e sendo destinado polaXefatura Superior do Aire a Sevilla como Xefe da Escuela de Tripulantesen Orden Telegráfica do 9 do citado mes, trasládase en voo ata Tablada aonde chega o 1 de novembro incorporándose ao citado destino e facéndosecargo ademais da clase de Navegación Aérea. Durante os meses denovembro e decembro efectúa diversos voos de Aeródromo e viaxes deprácticas cos alumnos da citada Escola a Tetuán e Laracha, cun total de 25horas de voo. O día 15 do mes de decembro se traslada en voo a León, encomisión de servizos, chegando ao citado aeródromo o mesmo día, e nestasituación e destino remata o ano. O total de horas de voo realizadas poreste Xefe durante todo ano 1937 é de 98 horas 20 minutos, e o número deservizos de guerra dende o 18 de xullo de 1936, de 125.

ANO 1938

En igual situación e destino de Xefe da Escuela de Observadores enSevilla, e en comisión no Aeródromo de León, de onde regresa en voo o 2de xaneiro, facéndose cargo novamente da citada Escola, ata o día 6 domesmo mes, en que, cumprindo instrucións da Xefatura Superior do Airemarcha en comisión a Málaga, onde queda destacado, para preparar oaeródromo e locais necesarios para instalar nel a citada Escola deObservadores. Durante o mes de febreiro continúa na mesma situación noaeródromo de Málaga, incorporándose o día 6 á mesma, a referida Escolade Observadores e inaugurándose esta o día 8 deste mes coa presencia doCapitán Xeneral da Segunda Rexión e do Xefe da Rexión Aérea do Sur. Nacitada Escola ademais das misións propias do seu cargo desempeña esteXefe a de profesor das materias de navegación e táctica aérea. O día 1 de

marzo recibe orde postal do Excelentísimo Sr. Xeneral Xefe del Aireordenándolle fágase cargo da Xefatura da Escola de Especialistas que seinstalará tamén en Málaga, sen prexuízo do seu destino de Xefe da deObservadores. O día 16 de abril marcha en voo a Tetuán en viaxe deprácticas cos alumnos regresando a Málaga o mesmo día. O 1 de maiotrasládase en voo a Salamanca e Burgos en comisión de servizos,regresando o 12 do mesmo mes a Sevilla, de onde sae en voo o mesmo díapara Tetuán, regresando a Málaga o 13 onde continúa no desempeño dosseus cometidos. O 8 de agosto marcha en voo a Salamanca e Burgos, encomisión de servizos, trasladándose desde esta última cidade en voo aZaragoza o día 10, da que sae tamén en voo o 12 para León, volvendonovamente a Zaragoza en voo para regresar a León outra vez, de ondeemprende en avión viaxe a Málaga o 24 do citado mes, chegando a citadacidade con igual data e facéndose cargo da Xefatura das Escolas deEspecialistas e Observadores ao finalizar a citada Comisión. Por Decretodo Ministerio da Aeronáutica Italiana de data 5 de setembro nº 56988 se lleoutorga o título de “Piloto Transatlántico”. Durante o mes de setembroefectúa diversos voos de prácticas cos alumnos, marchando o día 3 aTetuán e dende ese punto, o 4 a Larache, de onde regresa o mesmo día aMálaga. O 1 de novembro realiza outro voo de prácticas cos alumnos aTetuán e regresando a Málaga o mesmo día, volvendo a Tetuán o 26 domesmo mes seguindo o itinerarioMálaga-Alhucemas-Xauen-Larache-Tetuán, regresando a Málaga o día 27.O 28 tamén en prácticas cos alumnos efectúa viaxe en vooMálaga-Granada-Sevilla-Tetuán, regresando deste punto o día 29 aMálaga. O 3 de decembro efectúa un novo voo de práctica ao Aeródromode Xerez, de onde regresa a Málaga o mesmo día. O 17 emprendenovamente voo a Tetuán e Larache, regresando a Málaga o 18. O 26 domesmo mes marcha en voo de comisións de servizos ao Aeródromo deLeón, de onde regresa o día 31 a Málaga, finalizando o ano no seu destinode Xefe da Escola de Observadores Especialistas. O total de horas de vooefectuadas por este Xefe durante o ano 1938 é de 40 horas 43 minutos.

ANO 1939

En igual situación e destino que no ano anterior. O día 5 de Xaneiroregresa en voo dende o aeródromo de León ao de Málaga, onde continuacomo Xefe da Escola de Observadores Especialistas da citada cidade. PorDahir de súa Alteza el Jalifa da nosa Zona de Protectorado en Marrocos de

data 15 de febreiro deste ano se lle concede o grado de Saada(Comendador ordinarios) da Orde Mehdauia. No mes de marzo realizaunha viaxe de prácticas de navegación a Tetuán, regresando tamén en vooao Aeródromo de Málaga. O día 16 de Abril trasládase a Sevilla enComisión regresando a Málaga o día 18, recibindo este día orde telegráficade trasladarse a Zaragoza á Xefatura do Aire, tamén en Comisión,emprendendo a viaxe o seguinte día 20, en voo, tomando terra en Griñon eAlcalá de Henares o mesmo día e continuando a viaxe a Zaragoza o 22; o23 sae desta capital en voo para Burgos e Madrid, tomando terranovamente en Griñon, de onde sae o 26 en voo para os Aeródromos deAlcantarilla e San Javier co obxecto de estudar a posibilidade deinstalación neste último da Academia de Aviación, continuando o 27 aviaxe en voo a Alcantarilla e este mesmo día a Málaga, de cuxoAeródromo e Escola fai se cargo novamente. O día 4 de maio inaugura aPrimeira Centuria de Frechas do Aire, denominada “García Morato”,adscrita á Escola de Especialistas. Como consecuencia de orde telegráficado Xefe Superior do Aire sae en voo o 9 deste mes para Madrid,entregando a citada autoridade ao seguinte día o proxecto de “Bases parala incorporación a la Escuela Activa del Arma de Aviación de los OficialesProvisionales y de Complemento de la misma” que se lle encomendarapara o seu estudo. Por Diploma de data 16 deste mes e ano número 17 doMinisterio do Aire del Reich se lle outorga o uso do Emblema de Piloto daAviación Alemana. O día 12 do citado mes de maio asiste á revista edesfile das Forzas Aéreas efectuadas no Aeródromo de Barajas por S.E.Jefe del Estado. O día 17 deste mes emprende viaxe a Burgos e Zaragoza,regresando a Madrid o 19. O 22 volta a Zaragoza en voo, regresando o 23a Cuatro Vientos e continuando o 25 viaxe en voo a León, de onde, taménen voo, trasládase a Madrid o día 6 de xullo, continuando o 7 o voo aMálaga, véndose obrigado a aterrar no aeródromo de Córdoba por maltempo e continuando a Málaga por vía terrestre o mesmo día, facéndosecargo novamente do seu cometido na cita capital. O día 9 trasládase aSevilla en voo, sendo condecorado polo Xefe das Forzas Legionarias coaCorona de Italia e regresando a Málaga o mesmo día. O 10 emprendeviaxe a Cádiz para despedir ás citadas Forzas Legionarias Italiana,regresando a Málaga o mesmo día. O día 21 efectúa un voo a Sevilla,regresando o mesmo día ao Aeródromo de Málaga, onde continúa nodesempeño dos seus cometidos, recibindo como Xefe deste Aeródromo odía 17 deste mesmo mes ao Ministro de Relacións Exteriores de ItaliaConde Ciano, en viaxe de regreso ao seu país despois da súa visita a

España. O día 2 de agosto emprende novamente viaxe a Madrid enComisión preto da Xefatura do Aire, trasladándose o día 14 a Burgos,tamén en Comisión e quedando alí afecto ao Ministerio do Aire creado porLei de data 8 do citado mes (B.O. Nº221) marchando dende aquela cidadeen voo o día 20 novamente a Málaga e volvendo a Burgos o 22. En 1 desetembro e como consecuencia do traslado a Madrid do Ministerio do Aireo fai este Xefe tamén á citada capital. Por Decreto de 8 de igual mes (B.O.Nº253) é nomeado Secretario Xeral e Técnico do Ministerio do Aire,continuando como Xefe das Escolas de Observadores e Especialistas deMálaga, segundo orde telegráfica de data 11 de igual mes, doExcelentísimo Sr. Ministro do Aire ao Xefe da 2ª Rexión Aérea. Por OrdeMinisterial de data 16 de setembro (B.O. Nº262) é nomeado alumno doCurso de Aeromotores da Escola Superior de Aerotécnica, como resultadodo concurso de data 4 de agosto (B.O. Nº221) que o convocaba seprexuízo do seu cargo de Secretario Xeral e Técnico e destinos de Xefe dascitadas Escolas, ás que realiza unha visita de inspección a finais do citadomes de setembro, regresando a Madrid o día 2 de outubro. O 11 deste mestrasládase en voo a Zaragoza acompañando a Su Excelencia Sr. Ministrodel Aire para asistir aos actos que na citada capital se celebran con motivodas festas da Nosa Señora do Pilar, regresando o 13 a Madrid en voo. Enescrito de data 27 de novembro do ano 1939 o Excelentísimo Sr. Ministrodo Aire comunica a este Xefe, que lle foron concedidas como recompensapolos seus servizos prestados na Guerra de Liberación unha Medalla deCampaña, unha Cruz Vermella do Mérito Militar e unha Cruz de Guerra.Por Orde Ministerial de data 5 de decembro (B.O. Nº242) e por reunir ascondicións que determina a O.C. de 21 de maio de 1931 (C.L. Nº279) selle concede o uso do distintivo de profesorado cunha barra de ouro e dúasazuis correspondentes a sete cursos de profesor. O día 8 de decembrotrasládase a Málaga para asistir ao acto da Xura dos Alumnos da Escola deEspecialistas, regresando o día 11 en voo a Madrid. Por escritos de data 7de decembro, 4 de novembro e 2, 1, 4 e 18 de decembro respectivamentecomunican os Xefes das 1ª, 2ª, 3ª, 4ª e 5ª Rexións Aéreas e SecretarioXeral do Ministerio do Exército non haber sido atopadas nas súasrespectivas Maiorías e Dependencias a Folla Matriz de Servizos deste Xefeque lles fora interesado. O total de horas de voo realizadas polo mesmodurante o ano 1939 é de 53 horas 20 minutos.

ANO 1940

En igual situación e destino que o ano anterior, desempeñando o cargo deSecretario Xeral Técnico do Ministerio do Aire. O día 7 de febreiroemprende viaxe a Málaga en representación S.E. O Señor Ministro doExército do Aire para asistir aos actos conmemorativos da liberación dacitada cidade, que teñen lugar o día 8. O día 10 trasládase en voo a Tetuán,regresando a Málaga o día 11 e emprendendo viaxe a Madrid o día 12,onde se incorpora novamente ao seu destino no ministerio. Por OrdeMinisterial de data 12 do mesmo mes (B.O. Nº45) se lle concedeautorización para usar sobre o uniforme a insignia da Aguia Alemana daque se halla en posesión. Durante o mes de marzo realiza diversos voos deadestramento nos Aeródromos de Cuatro Vientos e Barajas, efectuando asímesmo a viaxe de proba de aptitude de pilotaxe para o ingreso na Escolado Aire da Arma de Aviación, saíndo de Málaga para Cuatro Vientos o día19 do citado mes como único piloto do avión trimotor Ju. 22-56,realizándoo sen novidade en 2 horas 5 minutos. A duración total dos voosefectuados durante o mes de marzo é de 7 horas 25 minutos. Con data 29de igual mes o Excelentísimos Sr Xeneral Subsecretario del Aire lletraslada a copia de escrito recibido da Intervención Xeral daAdministración do Estado da mesma data pola cal se comunica que oConsello de Ministros, a proposta do de Facenda, acordou o seguinte: 1ª Aasimilación do cargo de Secretario Xeral e Técnico do Ministerio do Aireao de Director Xeral; 2ª A concesión de dous créditos extraordinarios áSección correspondente do Ministerio do Exército para o abono dos soldose gastos, de representación dos meses transcorridos dende a data do seunomeamento ata o 31 de decembro de 1939; significando ao propio tempoque a citada concesión afectaría ao orzamento de 1940 na formaestablecida na Lei de 30 de decembro último. Ao mesmo tempo oExcelentísimo Sr. Xeneral Subsecretario do Ministerio do Aire llecomunica haber trasladado ao Xefe da Sección de Intendencia do citadoMinisterio a ordes oportunas para que lle sexa practicada a liquidacióncorrespondente. Por Decreto de data 12 de abril de 1940 (B.O. Nº 132 dedata 11 de maio) ingresa na Escala do Aire da Arma da Aviación coemprego de Comandante, causando baixa definitiva no Corpo deEnxeñeiros Militares do Exército de Terra e colocándose no posto quemarcaba a Orde Ministerial de data 20 de Febreiro de igual ano. Por OrdeMinisterial de data 11 de maio (B.O. Nº133), e para cumprir o disposto naLei de 10 de febreiro último (B.O.nº46) se lle confire o emprego de

Tenente Coronel coa antigüidade de 8 de xaneiro de 1940 e efectosadministrativos a partir da data deste Orde, por Orde Ministerial de data 17de maio (B.O. Nº143) se lle confirma, con motivo do seu ascenso, no seucargo de Secretario Xeral e Técnico do Ministerio do Aire e destino deXefe das Escolas de Observadores e Especialistas do Exército do Aire.Concedéndoselle permiso oficial para trasladarse a Lisboa e estendido ocorrespondente pasaporte emprende viaxe en voo o 31 de maio, regresando-tamén en voo- o día 4 de xuño, incorporándose novamente ao seu cargodo Ministerio. O Excelentísimo Sr. Xefe do Estado Maior do Aireconcédelle con data 5 de xuño pasaporte aéreo para o desempeño dunhacomisión oficial do servizo para Málaga, a onde chega o día 8, regresandodo mesmo modo o día 10 do citado mes. A mesma Autoridade llecomunica por escrito número 4181 de data 27 de xullo que para darcumprimento ao disposto na Orde Ministerial de data 23 do mesmo mes(B.O. Nº207) foi designado para o cargo de Director da “Revista deAeronáutica”, órgano oficial do Ministerio do Aire. O Excelentísimo Sr.Director de Recrutamento e Persoal do Ministerio do Exército, comunicaen telegrama postal de data 23 de outubro que non radica no citadoMinisterio documentación persoal algunha relativa a este Xefe. OExcelentísimo Sr. Xefe do Estado Maior do Aire concédelle con data 26 deoutubro pasaporte aéreo para Málaga, en comisión oficial de servizos, aonde se traslada o 28, regresando a Madrid o día 30 do mesmo mes,marchando de novo a Málaga en 9 de decembro para asistir, como Xefe daEscola de Especialistas, ao Acto da Xura dos Alumnos da mesma,emprendendo o día 11 viaxe en avión a Tánger, de onde regresa aoseguinte día, continuando viaxe a Madrid en voo o día 13 do mesmo mes,e incorporándose de novo ao Ministerio en funcións de Secretario Xeral domesmo, en onde finaliza o ano. O total de horas de voo efectuadas por esteXefe, como piloto, durante este ano, foi de 33 horas 15 minutos, realizadosen avións do Grupo de Estado Maior e da Escola de Observadores ao seumando.

ANO 1941

En igual situación e destino que rematou o ano anterior. Por Orde de 24 deXaneiro (B.O. Del Aire nº13), se lle autoriza para usar sobre o uniforme odistintivo de Cabaleiro da Orde de San Benito, da que se atopa enposesión. Con data 31 de xaneiro rematou o curso de Aeronaves eAeromotores, que seguiu na Escola Superior Aerotécnica, e para a que foi

designado alumno con data 16 de setembro (B.O nº262), de 1939. OExcelentísimo Sr. Xefe do Estado Maior do Aire concede, con data 21 defebreiro, pasaporte aéreo para trasladarse a Málaga en comisión oficial,chegando a esta cidade, o día 22 do citado mes e regresando de novo aMadrid, o día 26, despois de inspeccionar as Escolas de Observadores eEspecialistas ao seu mando. En 5 de abril concédeselle novamentepasaporte aéreo pola citada autoridade para trasladarse a Tetuán enComisión de Servizos, saíndo a tal fin o día 6 e regresando a Madrid o día20 do referido mes. Segundo Orde de 16 de abril (D.O nº93), concédesellea medalla militar colectiva, que lle foi outorgada na Comandancia deObras e Fortificacións da Oitava Rexión Militar do Ferrol do Caudillo,polos méritos contraídos na xornada do 19 ao 22 de xullo de 1936.Solicitando a Chancillería de Quito (Ecuador), por medio da súa Legaciónen Madrid, e nota número 80, transmitida polo Ministerio de AsuntosExteriores, a súa cooperación na organización dunha expedición científicaao río Amazonas, que o Comité Oficial daquela cidade, designado paraconmemorar o IV Centenario do Descubrimento do citado río, proponseemprender seguindo a ruta de Orellana, remite, con data 21 de maio,informe do Excelentísimo Sr. Ministro de Asuntos Exteriores, concretandoa colaboración que poida prestar ao citado Comité. O día 28 de xuñotrasládase novamente a Málaga, en Comisión Oficial de Servizos conobxecto de asistir á clausura do curso da Escola de Especialistas e entregade títulos aos alumnos da mesma, que ten lugar o día 30, regresando aMadrid o día 1 de xullo por vía aérea. En nota número 744, de data 2 deoutubro, se comunica, de Orde de S.E. O Ministro do Aire, foi designadoeste Xefe como representante deste Ministerio na Vicesecretaría deEducación Popular, aos fins de asesorar a esta sobre as informacións,noticias ou reportaxes, que se relacionen coas actividades desteDepartamento. Con data 14 deste mes de novembro o Consello daHispanidade lle traslada escrito número 2133 do Ministerio de AsuntosExteriores, transmitíndolle nota da Delegación de Ecuador en Madrid, naque se transcribe resolución acordada polo “Instituto Ecuatoriano deEstudios del Amazonas”, con data 5 de setembro, de tributar a este Xefe omáis rendido homenaxe de gratitude pola súa valiosa cooperación noproxecto de organización da Expedición ao río Amazonas, postergada pormotivos de índole internacional; engadindo que cando esta se realice sesentirá orgullosa de contar entre os seus membros a tan distinguido militarespañol. Por Orde comunicada de fecha 9 de outubro do presente ano,número 765, o Excelentísimo Sr. Ministro do Aire lle concede Comisión

Oficial de Servizos para Lima (Perú), vía New York, con dereito ás dietas eviáticos regulamentarios, ata 31 de decembro do ano en curso, comorepresentante do Exército de Aire na Delegación Oficial españoladesignada para asistir a conmemoración do IV Centenario doDescubrimento do Amazonas, e para a cal percibiu invitación expresa doGoberno de Perú segundo nota da súa Embaixada en Madrid de 25 desetembro, transmitida polo Excelentísimo Sr. Ministro de AsuntosExteriores con data 27 do mesmo mes (número 80); partindo este Xefe odía 14 de Madrid e o 16 do porto de Vigo, onde embarcou, chegando a LaHabana (Cuba) o día 29 do citado mes de outubro e a New York (EstadosUnidos), o día 3 de novembro, onde desembarcou. Parte novamente desteporto o día 7 deste mes, pasando por Colón (Panamá) o día 12, porBuenaventura (Colombia) o día 14, por Guayaquil (Ecuador) o día 16 epor Salaverry (Perú) o día 18, chegando ao porto de Callao (Perú) o día 19deste mesmo mes, e trasladándose o mesmo día a Lima, término da súaviaxe. Na citada cidade, na que é recibido por representacións oficiais doPresidente da República, do Exército, da Marina e da Aviación Peruanos, eAltos Organismos do Estado; declarado hóspede de honor polamunicipalidade en sesión solemne celebrada o día 24, asistiu aos actoscelebrados en honor da Delegación de que forma parte, permanecendo nelaata o día 28 do citado mes de novembro no que se traslada en voo aArequipa, no sur do Perú, co obxectivo de recibir o homenaxe destacidade, que o declara así mesmo Hóspede Ilustre, permanecendo nela ata odía 1 de decembro en que emprende viaxe á de Cuzco por ferrocarril,traspasando a Cordilleira Andina, chegando á citada cidade, o día 2 esendo recibido e agasallado polas autoridades peruanas, en unión dosdemais membros da Delegación da que forma parte; permanecendo nelaata o día 4 na que se traslada a Machu Picchu e Ollantaytampo, en viaxe deestudos arqueolóxicos, regresando a Cuzco o día seguinte. O día 7 realizaoutra viaxe á rexión do Urubamba, volvendo de novo a Cuzco, ondecontinúa ata o día 12 de decembro no que emprende viaxe de regreso porferrocarril, trasladándose a Puno, na marxe do Lago Titicaca e realizando odía 13 unha excursión dende ese lugar a Pomata e fronteira con Bolivia,volvendo a Puno e emprendendo viaxe a Arequipa a onde chega o día 14.Despois de nova permanencia nesta cidade, regresa a Lima por vía aérea odía 16, para asistir aos actos organizados polo Goberno do Perú enMemoria do Conquistador -Francisco Pizarro-, que se celebran a partirdaquela data. O día 24 realiza unha viaxe ás ruínas de Pachacamac e pobode Mala, regresando a Lima o mesmo día. O día 30 é condecorado polo

Excelentísimo Sr. Ministro de Asuntos Exteriores do Perú, coa Orde doSol, no grado de Comendador, continuando en Lima ao finalizar o ano porprorrogárselle a Comisión que desempeña ata finais de febreiro de 1942,segundo escrito número 14755 de data 20 de decembro, do ExcelentísimoSr. Xeneral Subsecretario, trasladando outro número 940 de 18 do mesmomes en que se comunica que o Excelentísimo Sr. Ministro do Aire dispuxoa citada prórroga nas mesmas condicións fixadas anteriormente. Por Ordede 30 de decembro (B.O. do Aire nº1) de 1941 cesa no destino de Xefe dasEscolas de Observadores e Especialistas que viña desempeñando encomisión, continuando no cargo de Secretario Xeral no Ministerio do Aire.Faise constar que por Orde de 5 de novembro (B.O. do Aire nº137) se lleconfirman os quinquenios que actualmente percibe, e coa antigüidade de 1de maio de 1937 (1.500 pesetas por quince anos de servizos do seu ascensoa Oficial).

ANO 1942

En igual situación e destino que no ano anterior, encontrándose en Lima,como representante do Exército do Aire na Comisión do IV Centenario doDescubrimento do Amazonas, en virtude de habérselle prorrogado atafinais de febreiro do ano 1942 la comisión oficial que lle foi concedida atal fin por Disposición do Excelentísimo Sr. Ministro do Aire, en 18 dedecembro do ano anterior. Disposto pola citada autoridade, de acordo coExcelentísimo Sr. Ministro de Asuntos Exteriores e co Goberno de Perú,que se traslade ao Amazonas para asistir ao acto de celebración do IVCentenario do Descubrimento do citado río, que terá lugar o 12 de febreirodo ano en curso, data na que se cumpre o citado centenario, organiza enLima, de acordo con Ministerio de Relacións Exteriores do Perú, unhaexpedición que traspasando a Cordilleira Andina ata chegar ás fontes dorío Huallaga, deberá descender polo citado río ata á súa confluencia coAmazonas, para seguir despois o curso deste ata onde recibe as augas dorío Napo, polo cal descendeu a Expedición de Orellana no ano 1542 e encuxo lugar, por disposición do Goberno Peruano, se celebrará o acto deinaugurar un monumento en honor do conquistador español. Deconformidade con este proxecto saíu de Lima o día 22 de xaneiro por víaterrestre e despois de salvar a Cordilleira dos Andes polo paso deAnticona, a 4.840 metros de altura na rexión da Oroya e Cerro de Pascochegou a Huánuco, onde pasou a noite cos demais membros da Expediciónque dirixía, saíndo deste lugar o día 23 e chegando o mesmo día, tamén

por vía terrestre ao lugar nomeado Tingo María, na confluencia dos ríosMonzón e Huallaga, pasando a noite no citado punto, no que durante osdía 24 e 25 realizan os preparativos necesarios para o descenso polo ríoHuallaga, emprendéndoo o día 26, nunha balsa indíxena das usadas nocitado lugar, única embarcación que, por obstáculos e rápidos do citadorío, permitía usalo como vía fluvial, e coa cal debería efectuar anavegación ata o lugar denominado Yurimaguas, dende o cal o río se fainavegable. O citado dia 26 acada Ancayacu, onde pasa a noite, efectuandoao día seguinte 27, o percorrido Ancayacu-Situyo; o día 28 o deSituyu-Santa Ana; o 29, Santa Ana-Tocache e Esperanza; o 30,Esperanza-San Julián e o 31 o de San Julián a Trampa, despois de salvar opaso do Cayumba. O día 1 de febreiro navega de Trampa a Paraguay eBella Vista, onde pasa a noite e permanece ata o día 3, en que continua aviaxe, chegando no mesmo día a Shapaja, o día 4 a Chipeza, despois depasar a Correntada del Vaquero, e o día 5, ao Pongo Aguirre, seguindo aruta da Expedición de Ursúa e Lope de Aguirre, no século XVI, echegando o día 6 a Yurimaguas, despois dun percorrido de 490 km nacitada embarcación, e en cuxo poboado é recibido e atendido por todas asautoridades da mesma, permanecendo nela ata o día 9. O citado díatrasládase nun hidroavión militar da Base Peruana de Íquitos, a esta cidadesituada na marxe esquerda do Amazona e capital do Departamento deLoreto. O percorrido efectuado foi de 420 km en dúas horas de voo. Á súachegada a Íquitos é recibido por todas as autoridades do citadoDepartamento, tendo lugar no concello unha recepción no seu honor edeclarándoselle Hóspede Ilustre da cidade. Por Orde do S.E. o Sr. Ministrodo Aire, de data 10 de febreiro, disponse que a Comisión que lle foiconcedida para o Perú, lle sexa prorrogada ata o 31 de marzo e nasmesmas condicións fixadas. Durante os días 10, 11 e 12 asiste a variosactos de carácter oficial en conmemoración do IV Centenario doDescubrimento do Amazonas, trasladándose o día 13 en unión de todas asautoridades militares e civís na canoneira de guerra “Amazonas” a la bocadel río Napo, e asistindo no citado lugar á inauguración do monumentoerixido en memoria de Orellana, en representación de España e doExército do Aire; regresando o mesmo día a Íquitos por vía fluvial. Dendea citada data ata o día 19 realiza varias excursións e visitas a diversoslugares do río Amazonas e río Nanay, emprendendo no citado día 19 etamén por vía fluvial, viaxe a guarnición fronteiriza “Ramón Castilla”(Fronteira co Brasil) a onde chega o día 2, trasladándose dende ese punto aLeticia, porto colombiano situado na marxe esquerda do Amazonas e

facenda “La Victoria”, onde pasa a noite, volvendo ao día seguinte aLeticia, onde se erixe igualmente un monumento para honrar a memoria deOrellana, por iniciativa do goberno de Colombia, recibindo nesta praza unsaúdo do Presidente da citada República enviado dende Bogotá etransmitido polo Intendente Xeral do Amazonas. O día 24 trasládase aosportos de Tabatinga, Aramasa y Esperanza no Amazonas Brasileño,regresando de novo a “La Victoria” e emprendendo o día 25, viaxe deregreso a Íquitos, tripulando un hidroavión militar peruano, chegando aocitado porto o mesmo día, despois dunha visita a guarnición peruana de“Pijuayal”. O día 28 regresa tamén en hidroavión militar a Yurimaguas,permanecendo neste lugar ata o día 3 de marzo en que se traslada asímesmo por vía aérea á base de Chiclayo na costa norte do Perú,salvando a Cordilleira Andina pola rexión do Moyobamba y Chachapoyas.O día 4 trasládase de Chiclayo a Pátapo, regresando á citada cidade e o día5 diríxese en voo a Trujillo e Lima, a onde chega este mesmo díapermanecendo nesta capital ata o día 11 en que inicia a súa viaxe deregreso a España pola vía Bolivia-Argentina, despois de ser felicitadopersoalmente polo Excelentísimo Sr. Presidente da República de Perú,polo éxito da súa expedición polo río Huallaga. O citado día 11 trasládasepor vía terrestre de Lima a Nazca, efectuando o día 12 o recorrido deNazca-Arequipa. Permanecendo nesta cidade ata o día 16 en que continúaa súa viaxe por ferrocarril, chegando a Puno o mesmo día efectuandodurante a noite a travesía do lago Titicaca e chegando a Guaqui (fronteiraboliviana) na mañá do día 17, e a La Paz, por ferrocarril, o mesmo día. Nacitada capital é recibido por representacións oficiais e militares de Bolivia,Argentina, Chile, Perú e outros países, e o Ministro de España na mesma,na que permanece na mesma ata o día 20. Durante a súa estancia asiste adiversos actos de carácter oficial celebrados no seu honor, recibindo o día18 unha homenaxe que lle ofrece o Excelentísimo Sr. Ministro da Guerraen nome do Exército e da Aviación bolivianos e efectuando o día 19 unhavisita oficial á Escola Militar, onde é recibido polo director, Profesores eBatallón de Cadetes que lle renden honores. O día 20 emprende viaxe porferrocarril a Buenos Aires, a onde chega o día 24, permanecendo na capitalarxentina ata o día 7 de abril, no que emprende viaxe por vía marítima conrumbo a Lisboa. Durante a súa estancia en Buenos Aires é obxecto,igualmente, de numerosas atencións por parte do exército e aviaciónarxentinos que o declaran Hóspede de Honor, efectuando o día 28 unhavisita ao Colexio Militar e recibindo o día 30 a homenaxe do círculomilitar, no cal pronuncia o día 1 de abril unha Conferencia sobre a

Aviación Española, á que asiste o Ministro de Guerra Arxentino e altosmandos do Exército, Aviación e Marina, e o Embaixador de España.Embarcando o día 7 de este mes, chega a Montevideo o día 8, de ondeparte o día 10 chegando a Río de Janeiro o día 13, permanecendo nestacidade ata o día 25 do citado mes de abril en que continua a viaxe conrumbo a illa de Trinidad, á que chega o día 4 de maio, saíndo de PuertoEspaña o día 7 e chegando a Lisboa o 17 do citado mes de maio, ondedesembarca. O día 18 se traslada por ferrocarril a Oporto e Valença doMiño, a onde chega o día 19 e o mesmo día a Tui e Vigo, chegando aMadrid o día 21 do citado mes, incorporándose de novo ao Ministerio doAire en funcións de Secretario Xeral do mesmo e facéndose cargo da“Revista de Aeronáutica” da cal é Director, e da Representación doMinisterio na Vicesecretaría de Educación Popular. Por escrito doExcelentísimo Señor Secretario do Ministerio de Educación Nacional, dedata 19 de maio trasladando orde comunicada do Excelentísimo SeñorMinistro do mesmo Departamento, se lle comunica que en virtude deexpediente promovido, de acordo co disposto no artigo 4ª da Orde de 11 deabril de 1939 e en atención aos méritos que concorren neste Xefe, o citadoMinisterio tivo a ben concederlle o ingreso na Orde Civil de “Alfonso X ElSabio”, coa categoría de Comendador. Por Orde Ministerial de 21 de maio(B.O. del Aire nº64) se lle concede os títulos de Especialista enAeromotores, Especialista en Aeronaves e Enxeñeiro Aeronáutico, coaantigüidade de 31 de xaneiro de 1941. Por reunir as condicións que sedeterminan na orde de 30 de xullo último (B.O do Aire nº95) se lleconcede a este Xefe, por Orde Ministerial de 6 de xuño do ano 1942 (B.Onº68) catro quinquenios (2.000 pesetas anuais) por vinte anos de servizodende o seu ascenso a oficial, a partir do 1 de maio de 1942. Por orde doExcelentísimo Sr. Ministro do Aire de data 20 de xuño, el ExcelentísimoSeñor Xeral Subsecretario deste Departamento, se lle prorroga ata o 19 demaio do ano en curso, data da súa chegada a España, a Comisión Oficialque desempeña en Perú, nas mesmas condicións anteriores. Por Orde de 23de xuño (B.O.A nº 77), e por reunir as condicións que se determinan noDecreto de data 10 de febreiro de 1940 (B.O.E nº46), se lle declara aptopara o ascenso ao emprego inmediato. Por Orde 5 de outubro (B.O.Anº124), se lle concede ingreso na Escola inicial do Corpo de EnxeñeirosAeronáuticos, con carácter provisional, coa antigüidade no emprego deTenente Coronel de 7 de outubro de 1939. Segundo Orde de 7 deDecembro (B.O nº11), se lle concede a Cruz da Real e Militar Orde de SanHermenegildo, pensionado con 600 pesetas anuais, coa antigüidade de 16

de agosto de 1937, e a percibir dende o 1 de decembro de 1941. E naanterior situación e destino, finalizando o ano. Durante o mesmo foidesignado pola Dirección Xeral de Instrucións do Ministerio do Aire,como Conferenciante no II Curso de Mandos da Escola Superior doExército, na cal desenvolve varias Conferencias sobre o tema “LAAVIACIÓN COMO FACTOR DE POLÍTICA EXTERIOR”, ata aterminación do citado curso en decembro do ano 1942.

ANO 1943

En igual situación e destino que rematou o ano anterior, desempeñando ocargo de Secretario Xeral do Ministerio do Aire. Por Decreto de 10 defebreiro do ano en curso (B.O do Aire nº 28), e por atoparse comprendidona orde do 21 de decembro de 1939, ditando normas para a formación daEscola Inicial do Corpo de Enxeñeiros Aeronáuticos e por solicitalo, causabaixa definitiva na Arma de Aviación (Escola do Aire) e alta no citadocorpo a partires da revista do mes de marzo co emprego de TenenteCoronel, antigüidade de 7 de outubro de 1939 e colocación na citadaEscola no posto que lle sinalaba a orde do 5 de outubro de 1942 (B.O doAire nº124), pola que se lle concedeu o ingreso provisional no citadoCorpo. Por atoparse comprendido este Xefe no Decreto de data 10 defebreiro do ano 1943 (B.O nº50), que dispón que a medalla aéreaindividual será pensionada para todo o persoal que a posúa, xa que lle foiconcedida a citada condecoración por R.O.Cr. de 10 de xuño de 1927 (D.Onº125), a partir da data do citado Decreto e con carácter vitalicio, percibiráo 20% do soldo que en todo momento corresponda ao emprego de Capitán,emprego que gozaba cando foi outorgada, de conformidade co quedetermina o referido Decreto. Por oficio de data 11 de febreiro, dirixidopolo Excelentísimo Sr. Ministro do Aire ao Excelentísimo Sr. Secretario deEducación Popular, se lle designa para o cargo de Jefe de “Servicio deCensura y Propaganda de Prensa y Publicaciones” do Ministerio do Aire.Por Orde Ministerial de 29 de Marzo (B.O do Aire nº38), se confirma aeste Xefe no cargo de Secretario Xeral do Ministerio, que viñadesempeñando antes do seu ingreso no Corpo de Enxeñeiros Aeronáuticos,continuando así mesmo nos cargos de Director da Revista Aeronáutica eResponsable deste Ministerio na Vicesecretaría de Educación Popular. Porescrito do Excelentísimo Sr. Ministro do Aire de 5 de agosto, dirixido aoExcelentísimo Sr. Ministro Secretario Xeral de F.E.T e de las J.O.N.S, é

designado este Xefe para representar ao Exército do Aire na XuntaInterministerial que por iniciativa daquela Secretaría Xeral e baixo aPresidencia do Alto Estado Maior, se constitúe na citada data para aelección dun texto sobre “Educación Premilitar de la Juventud”. Con data12 de agosto se traslada en Comisión de Servicios a Lugo, Santiago, SantaEugenia de Ribeira, Vilagarcía, Pontevedra e Marín, acompañando aoExcelentísimo Sr. Ministro do Aire na súa visita de Inspección da obras deInfraestrutura e Protección do Voo que se realizan nos citados lugares e nainauguración da Escola Naval de Marín, celebrada o día 15 do citado mesde agosto, regresando a Madrid o día 23 do mesmo. O día 25 de setembro,trasládase novamente en Comisión de servizo a El Ferrol del Caudillo,para recibir a medalla de prata desta cidade, que lle foi outorgada poloConcello Pleno da mesma, en sesión 28 de agosto, e que foi imposta poloExcelentísimo Sr. Alcalde en acto celebrado o día 28 do citado mes desetembro, regresando a Madrid o día 1 de outubro e confirmándose porOrde Ministerial de 4 de decembro (B.O do Aire nº 149), a autorizaciónpara o uso sobre o uniforme da citada Medalla. A partir do 1 de decembro,e por designación do Excelentísimo Sr. Director Xeral de Instrución, se llefai cargo da Biblioteca Central deste Ministerio, como Director da mesma,finalizando o ano no desempeño dos cargos citados e na expresadasituación e lugar.

ANO 1944

Na mesma situación e destino que terminou o ano anterior, continuando noseu cargo de Secretario Xeral do Ministerio do Aire, e desempeñandoademais os de Director da Revista de Aeronáutica e da Biblioteca Central,Xefe de Servizo de Censura e Propaganda de Prensa e Publicacións desteMinisterio e o de Representante do Ministerio do Aire na Vicesecretaría deEducación Popular. Con data 12 de xaneiro e por orde do ExcelentísimoSr. Ministro do Aire trasládase en Comisión de Servizos a La Coruña, cofin de estudar a posibilidade de establecemento dun aeroporto nasproximidades daquela capital, que o concello da mesma desexa construír,regresando a Madrid, o día 22 do mesmo mes, despois de realizado ocitado estudo. Por O.C. de 20 de xuño (B.O do aire nº74), se lle autorizapara usar sobre o uniforme a Encomenda da Orde de Alfonso X El Sabio,da que está en posesión. E na citada situación e destino finaliza o ano.

ANO 1945

En igual situación e destino que rematou o ano anterior. Por Decreto de 26de maio (B.O.A nº62) cesa no cargo de Secretario Xeral do Ministerio doAire e por O.C de 18 de xuño (B.O.A nº64) se lle destina para desempeñaras Xefaturas das Zonas Territoriaias de Industrias nº7 e as Obras do SectorAéreo de Galicia. Segundo escrito número 401 do Excelentísimo Sr.Xeneral Xefe do E. M. do Aire, este Xefe cesa no cargo de Director daRevista Aeronáutica, o día 2 de xullo incorporándose ao Aeródromo deLavacolla, facéndose cargo da Xefatura de Obras do Sector Aéreo deGalicia, creada por Orde de 19 de xuño anterior (B.O.A nº64) e o día 4 naCoruña, se posesionou do cargo da Xefatura da Zona Territorial deIndustria nº7; o día 15 do citado mes trasládase a Lugo para inspeccionaras obras que se realizan nos aeródromos das Rozas e Guitiriz, e as deOuteiro de Rei, regresando a Santiago o 21 do mesmo; o día 3 de agostoefectúa nova viaxe a La Coruña en funcións de Xefe da Zona Territorial deIndustrias, regresando a Santiago o día 4; o 18 trasládase a Lugo, Rozas eOuteiro de Rei, regresando a Santiago o día 20; o día 29 marchou a ElFerrol del Caudillo co obxecto de inspeccionar as obras da estrada a MonteLagoa e edificacións no citado lugar e a La Coruña o día 30 regresando aSantiago o día 1 de setembro. O día 3 trasládase a Valladolid en comisiónde servizos para recibir instrucións da Xefatura da Rexión Aérea Atlánticaincorporándose ao seu destino en Santiago o día 7 do citado mes, despoisde inspeccionar as obras que se efectúan en Pedrafita (Lugo) e as demaisdeste Destacamento; o 26 efectúa unha viaxe a Vigo para visitar oaeroporto de Peinador, regresando a Santiago o día 28. O día 5 de outubrovolveu novamente a Vigo para estudar a posibilidade do establecementodun novo aeroporto regresando o mesmo día a Santiago; o día 13 marchoua El Ferrol del Caudillo e o 15 a La Coruña, para resolver asuntosdependentes da Zona Territorial de Industria, regresando o mesmo día aSantiago, ata o día 27, que marchou a La Coruña, regresando o mesmo día.O día 5 de novembro trasládase en comisións de servizos a Valladolid eMadrid, a onde chega o día 8 permanecendo nesta citada ata o 26 domesmo mes, en que regresa a Valladolid, trasladándose o 27 a León, o 28 aLugo e 29 a Santiago. O día 30 efectuou unha viaxe a La Coruña e Vigoacompañando ao Excelentísimo Sr. Xeneral Xefe da Rexión AéreaAtlántica, regresando o día 1 de decembro a Santiago e o día 2 co citadoSuperior Autoridade a Lugo, regresando o mesmo día a Santiago, o día 6efectúa unha nova viaxe a El Ferrol de onde regresa o día 7, trasladándose

o día 17 a Vigo, en funcións do seu cargo e regresando á Xefatura doServizo de Obras a Santiago, o día 19, nesta situación e destino finaliza oano.

ANO 1946

En igual situación e destino que rematou o ano anterior, realizandonumerosos desprazamentos ás cidades do Sector Aéreo de Galicia, nas quese realizan obras dependentes da súa Xefatura, en funcións de Enxeñeiro eInspector das mesma, así como os diversos destacamentos da ZonaTerritorial nº7 (La Coruña). O día 20 de xullo e sucesivos acompaña aoExcelentísimo Sr. Ministro do Aire, Xeneral Xefe da Rexión AéreaAtlántica e Director Xeral de Aeroportos, a visitar os diferentes aeroportosen confección e á Ensinada do Grove (La Toja) para estudar a posibilidadedun aeroporto na mesma, cuxo tenteo e anteproxecto se lle encomenda. Odía 28 de agosto acompaña novamente ao Excelentísimo Sr. Ministro doAire a La Coruña e o 29 a El Ferrol del Caudillo para visitar a Base Navalde La Grañan, as obras da Base de Hidros en construción e as edificaciónsde Mate Lagoa. O día 29 de outubro emprende viaxe a Valladolid e Madriden comisión de servizos para resolver asuntos varios na Xefatura daRexión Aérea Atlántica e Dirección Xeral de Aeroportos e Industria eMaterial, regresando a Santiago o día 6 de novembro. O día 28 do correntemes acompaña ao Excelentísimo Sr. Xeneral Xefe da Rexión a El Ferroldel Caudillo e ao dia seguinte efectúa un voo nun hidroavión HEINKELdende esta ría ata a de Marín, regresando a Santiago o mesmo día.Continúa nesta praza realizando diferentes visitas as diversas obras enexecución que ten ao seu cargo finalizando o ano sen máis vicisitudes.

ANO 1947

En igual situación e destino que finalizou o ano anterior desempeñando asfunción do seu cargo nas prazas de Santiago e La Coruña. O día 3 defebreiro emprende viaxe a Madrid en comisión de servizos, regresando odía 16 a Lugo onde visita as obras do aeródromo de Rozas e o 17 aSantiago onde continua por Orde de 22 de marzo (B.O.A nº36) por estardeclarado apto para o ascenso e existir vacantes, se lle concede o empregode Coronel do Corpo de Enxeñeiros Aeronáuticos con antigüidade da datada Orde continuando como Xefe da Zona Territorial de Industria nº7 e deObras do Sector Aéreo de Galicia. Por outra orde de 6 de xuño (B.O.A nº6)

se lle concede cinco quinquenios (5.000 pesetas) anuais por vintecincoanos de servizo dende a primeira revista administrativa pasada comooficial a partir do 1 de maio. Continúa efectuando visitas de inspección atodos os destacamentos dependentes da Xefatura de Obras, e da Xefaturada Zona Territorial. Segundo escrito do Excelentísimo Sr. XeneralSubsecretario do Aire nº R-1476, Dirección Xeral de Persoal, de 4 desetembro por reunir as condicións sinaladas na orde de 23 de Xullo (B.O.Anº 89) se lle concede o 60% do plus de voo a partir do 1 de agosto. O 20 domesmo e acompañando ao Excelentísimo Sr. Ministro do Aire e o XeneralSubsecretario se traslada á praia de Baldayo (La Coruña) para estudar aposibilidade da construción dun aeroporto na mesma. O día 26 de outubrosae en comisión de servizo para Lugo, León, Valladolid e Madrid,regresando o 14 de novembro e desempeñando os Cargos de Xefe da ZonaTerritorial nº 7 e do Sector Aéreo de Galicia, finaliza o ano sen máisvicisitudes.

ANO 1948

Na mesma situación e destino que finalizou o ano anterior de Xefe daZona Territorial de Industria nº7 e de Servizo de Obras do Sector Aéreo deGalicia desempeñando ademais o cargo de Xefe de Detall por non existirningún outro oficial enxeñeiro ás súas ordes na praza de Santiago erealizando numerosas visitas ás obras en execución no Ferrol del Caudillo,Guitiriz, Outeiro de Rei, Lugo e Vigo e estudos entre La Toja e Baldayopara a redacción de proxectos. Por orde comunicada da Subsecretaría doAire con data 1 de xullo se lle nomea Presidente da Xunta Técnica Mixtado Aeródromo de Peinador (Vigo) que se constitúe pola citada ordetraslada polo Excelentísimo Sr. Director Xeral de Aeroportos. O día 14 deXuño trasládase en comisións de servizos a Valladolid e Madrid,regresando o día 21 a Santiago. Con data 5 de xullo e por outra orde doExcelentísimo Sr. Xeneral Subsecretario do Aire en escrito nº 2753 se creaa Xunta Económica dependente da Dirección Xeral de Protección de Vooque terá ao seu cargo a administración dos créditos para obras do servizode Protección de Voo, no sector aéreo de Galicia, designándose na citadaorde a este Xefe como Presidente da citada Xunta sen prexuízo dosdestinos que ven desempeñando que queda constituída en 3 de agosto. Do25 ao 27 de xuño acompaña ao Excelentísimo Sr. Xeneral Xefe da Rexiónna súa visita de inspección ás obras de Rozas, Puente Castro, Outeiro deRei, Radio Lagoa e Peinador. En 15 de xuño trasládase en comisión de

servizos a Madrid para desempeñar asuntos nas Direccións Xerais deAeroportos, Protección de Voo e Industria e Material, regresando aSantiago o día 24 do mesmo mes e continuando no desempeño dasfuncións do seu cargo ata o 25 de outubro, data na que emprende de novoviaxe a Valladolid, en comisión de servizos, incorporándose á praza deSantiago o día 3 de novembro onde nos expresados destinos e sen máisvicisitudes finaliza o ano.

ANO 1949

En igual situación e destino que finalizou o ano anterior, efectuandodiversos desprazamentos dentro do sector aéreo para inspeccionar as obrasao seu cargo e zona territorial. Por orde do Excelentísimo Sr. XeneralSubsecretario do Aire de data 29 de marzo en escrito nº 1138, trasladadapor outro de 2 de abril do Excelentísimo Sr. Director Xeral de Aeroportosse designa a este Xefe para que represente ao Ministerio do Aire naComisión Interministerial que levará a efectos o estudo dun anteproxectode obra a realizar no Puerto e Ría de El Ferrol del Caudillo. Con data 4 domesmo mes recibiu do presidente da citada comisión, Coronel deEnxeñeiros do Exército, don Juan Noreña Echevarría copia da Ordecomunicada do Excelentísimo Sr. Subsecretario da Presidencia doGoberno de data 3 de febreiro, relativa á constitución de servizosencomendados á comisión, que se reuniu e constituíu en 20 de abril nacitada cidade. En 12 de maio emprende viaxe a Valladolid para despachode asuntos co Excelentísimo Sr Xeneral Xefe da Rexión continuando aMadrid para o mesmo fin co Excelentísimo Sr. Xeneral de Aeroportos,regresando a Santiago e facéndose de novo cargo da Xefatura de Servizose Obras e da Zona Territorial o día 28 do mesmo mes, continuando asfuncións propias de ambos cargos durante os meses sucesivos eacompañando ao Excelentísimo Sr. Director Xeral de Aeroportos do 4 ao11 de agosto na súa visita de inspección a todas as obras dos aeroportos edestacamentos do Sector Aéreo e aos lugares onde se proxectan novosaeroportos como La Toja e Baldayo. En 6 de novembro trasládasenovamente a Valladolid e Madrid en comisión para a consulta e resoluciónde asuntos, regresando a Santiago o día 18 do mesmo mes e finalizando oano na citada situación e destino.

ANO 1950

En igual situación e destino que finalizou o ano anterior, desempeñando asfuncións de Xefe do Servizo de Obras do Sector Aéreo de Galicia eeventualmente da Xefatura de Detall da mesma, ademais da zona territorialde industria nº7 e das Presidencias da Xunta Económica e de Obras doServizo de Protección de Voo. O día 11 de febreiro emprende a marcha aMadrid en comisión de servizo para informar e despachar expedientes endiversas Direccións Xerais do Ministerio do Aire, regresando a Santiago eincorporándose aos seus destinos o día 5 de marzo despois de despachar enValladolid co Excelentísimo Sr. Xeneral Xefe da Rexión. O día 11 domesmo mes emprende de novo viaxe a Madrid en comisión para asistir ásreunións de Xefes de Servizos de Obras, convocados polo ExcelentísimoSr. Director Xeral de Aeroportos que se celebrarán os día 13 e 14 do citadomes, regresando á praza de Santiago o día 19 do mesmo mes para seguirdesempeñando os seus cometidos. O día 21 de maio trasládase outra vez aMadrid tamén en comisión para asistir ás audiencias concedidas pola súaExcelencia o Xefe do Estado e Xeneralísimo dos Exércitos á promoción deaviación do ano 1925 da que forma parte e que ten lugar o día 23,continuando en Madrid por ter que asistir tamén á Xunta de Xefes deZonas Territoriais convocadas polo Excelentísimo Sr. Director Xeral deIndustria e Material, que ten lugar entre os días 29 de maio e 4 de xuño,regresando a Valladolid, tamén en comisión co fin de formar parte comoVocal do Consello de Guerra de Oficiais Xerais para ver e fallar a causa nº81-949 seguida contra o Alférez D. Claudio Roldán Bonilla, polo presuntodelito de imprudencia orixinaria de homicidio que se celebrara o día 10presidida polo Excelentísimo Sr. Xeneral Xefe da Rexión, e regresando aSantiago o dia 11 do mesmo mes. O 30 de xuño fixo entrega oficial daobra da pista afirmada do aeroporto de Lavacolla, en acto celebrado nomesmo, con asistencia do Excelentísimo Sr. Ministro do Aire, XeneralXefe da Rexión e Directores Xerais de Aeroportos, Protección de Voo eoutras autoridades civís e militares, pista que foi bendicida poloExcelentísimo e Reverendísimo Sr. Arcebispo de Santiago. O día 30 deagosto efectúa un voo nun Junker pilotado polo Excelentísimo Sr. XeralXefe da Rexión, dende este aeroporto, a Peinador Vigo, no que aterraprimeiramente outro pilotado polo Excelentísimo Sr. Ministro do Aire,que inaugura o citado aeroporto despois das obras que nel realizan dende oano 1947, regresando ao de Lavacolla no mesmo día. Continúa na funcióndos seus cargos realizando diversas inspeccións ás Obras do Sector, ata o

día 3 de novembro que se traslada novamente a Valladolid e Madrid para aresolución de asuntos de trámite na Xefatura da Rexión Aérea Atlántica eDireccións Xerais de Aeroporto, Industria e Material e Protección de Voo,que realiza ata o día 26 do citado mes, data en que se incorpora de novo aSantiago, onde finaliza o ano na situación e destino especificados.

ANO 1951

Na mesma situación e destino que finalizou o ano anterior desempeña asfuncións de Xefe do Servizo de Obras do Sector Aéreo de Galicia enSantiago de Compostela e o de Xefe da Zona Territorial de Industria nº7 deLa Coruña, realizando frecuentes saídas aos diversos destacamentos deaquel para dirixir e inspeccionar as obras de execución por carecer doutrosEnxeñeiros ás súas ordes. O día 20 de marzo emprende viaxe en comisiónde servizo a Valladolid e Madrid, para informar e recibir instrucións enrelación ás obras en proxecto e en execución nas Direccións Xerais deAeroportos e de Protección de Voo permanecendo nesta última cidade atao día 6 de abril na que emprendeu a viaxe de regreso ao seu lugar dedestino, ao que se incorpora o día 7. A partir desta data realiza numerososdesprazamentos sempre do Sector Aéreo de Galicia para dirixir einspeccionar as obras ao seu cargo e toma de datos para proxectos enestudo ou redacción. Por orde de 25 de maio (B.O.A nº60) se lle confirmanove trienios por 27 anos de servizos computables coa antigüidade do 1 demaio de 1949 e efectos administrativos do 1 de xaneiro 1951. Durante osmeses de xullo e agosto realiza varios desprazamento a La Toja e praza deA Lanzada co fin de obter os datos necesarios para os proxectos destesaeroportos así como o de Peinador en Vigo e o das Rozas en Lugo, paracomprobar a marcha das obras que nestes se desenvolven. O día 4 dedecembro se traslada a Lugo en visita de inspección daquel destacamento eobras continuando o 5 viaxe a Valladolid para recibir ordes doExcelentísimo Sr. Xeneral Xefe da Rexión e seguindo o día 6 a Madridpara evacuar consultas técnicas co Excelentísimo Sr. Director Xeral deAeroportos, Director Xeral de Protección de Voo e Director Xeral deIndustria e Material, permanecendo no citado lugar ata o día 20 queemprende o regreso a Valladolid e Lugo onde chega o 25, incorporándoseo mesmo día á praza de Santiago desempeñando os cometidos propios doseu emprego como Xefe do Servizo de Obras do Sector Aéreo de Galicia eda Zona Territorial de Industria nº7, finaliza o ano sen máis vicisitudes.

ANO 1952

En igual situación e destino que finalizou o ano anterior e na Praza deSantiago. Por orde do 3 de abril (B.O.A nº42) se dispón que a partir destadata quede sen efecto a orde do 16 de Xuño de 1945 pola que se creaba aXefatura de Obras do Sector Aéreo de Galicia, volvendo a depender ascitadas obras da Xefatura de Obras da Rexión Aérea Atlántica, e por outraorde de igual data no mesmo B.O do Aire se dispón que este Coronel ceseno cargo de Xefe de Obras do Sector Aéreo de Galicia e da ZonaTerritorial de Industria nº7, quedando na situación de “diponible forzoso”na Rexión Aérea Central procedendo en consecuencia á entrega de ambasXefaturas facéndoa da 2ª o día 14 de abril ao Tenente Coronel Xefe daZona Territorial de Industria nº5 por Orde da Dirección Xeral de Industriae Material na cidade de La Coruña e da 1ª o 15 como Xefe de Servizo eXefe Accidental de Parque e Detall, coas formalidades regulamentarias,facendo ademais entrega da caixa, cos Oficiais Pagador e Interventor, dascontas de efectos e materiais do Parque ao Servizo de Obras da RexiónAérea Atlántica e firmándose as actas correspondentes. O día 26 do mesmomes faise entrega como Presidente da Xunta Económica administrativa doscréditos da Dirección Xeral de Protección de Voo para as obras do SectorAéreo de Galicia, xunto cos Oficiais Pagador e Interventor da mesma deServizo de Protección de voo na Rexión Aérea Atlántica dando conta dascitadas entregas ao Ilmo. Sr. Director Xeral de Protección de Voo enescrito nº126 de 24 do mesmo mes. Por O.C de 3 de abril (B.O.A nº42)pasa a situación de dispoñible forzoso na Rexión Aérea Central. Por O.Cde 20 de xuño (B.O.A nº71) destínase á Dirección Xeral de Aeroportos encomisión. Por O.C de 28 de agosto (B.O.A nº 102) se lle concede 10trienios por 30 anos de servizos computables a percibir dende o 1 de maio1952. O día 16 de setembro se traslada a Vigo para presidir a XuntaTécnica Administrativa do Aeroporto de Vigo da que é Presidente,regresando a Madrid, o día 19 do mesmo mes. O día 11 de outubroemprende viaxe a Granada en Comisión para recibir o nomeamentoentregado por S.E. O Xeneralísimo Xefe do Estado Español, de “Miembrotitular del Instituto de Cultura Hispánica” e Placa correspondente,regresando a Madrid o día 14 do mesmo mes, data en que volta ao seudestino na Dirección Xeral de Aeroportos. E nesta situación e destino e senmáis vicisitudes que anotar finaliza o ano.

ANO 1953

Comeza o ano na mesma situación que finalizou o anterior destinado naDirección Xeral de Aeroportos en comisión. O día 4 de xaneiro trasládasea Vigo en comisión de servizos para inspeccionar as obras do aeroporto dePeinador e presidir a Xunta do mesmo da que é Presidente, regresando aMadrid o día 7 do mesmo mes. Con data 24 de febreiro emprendenovamente viaxe a Vigo en comisión, para inspeccionar as obras do citadoaeroporto de Peinador e presidir a Xunta Técnica Mixta do mesmoregresando a Madrid o día 2 de marzo e incorporándose á Dirección Xeralde Aeroportos. Por escrito número 91 de 24 de febreiro do ExcelentísimoSr. Xeral de Aeroportos é nomeado representante da citada Dirección no 1ºCongreso Nacional de Enxeñería Aeronáutica. Por escrito nº151 de 17 demarzo do Excelentísimo Sr. Director Xeral de Aeroportos é designadomembro da Comisión que ha de estudar o plan de necesidades dunHospital Central para o Exército do Aire no término de Canillejas(Madrid). Con data 16 de maio realiza outra viaxe a Vigo en comisión paravolver a inspeccionar as obras do aeroporto, e asistir á nova reunión daXunta regresando ao seu destino o día 23 de igual mes. Con data 4 de xuñoeleva instancia ao Excelentísimo Sr Ministro do Aire solicitando o pase ásituación de supernumerario a fin de poder desempeñar o cargo deEnxeñeiro Xefe do Material e Subdirector de la Cia Nacional Iberia deLíneas Aéreas S.A para o que fora proposto no Consello de Administraciónda citada empresa. Por Orde de 8 de xuño (B.O.A nº63) se lle concede opase á expresada situación de supernumerario, quedando afecto paradocumentación á Rexión Aérea Central. Por escrito número 1596-6 de data10 de xuño de 1953 do Excelentísimo Sr. Xeral Subsecretario doMinisterio do Aire se participa que o Excelentísimo Sr. Ministro desteDepartamento tivo a ben concederlle o uso sobre o uniforme do distintivode Membro Titular do Instituto de Cultura Hispánica do que se halla enposesión. Por O. do Ministerio do Exército (Consello Supremo da XustizaMilitar) de data 16 de xuño de 1953 (D.O. do Exército nº142 de data 25 dexuño) e de acordo co proposto pola Asemblea da Real e Militar Orde deSan Hermenegildo, S.E. o Xefe do Estado e Xeneralísimo dos Exércitostivo a ben concederlle a Placa da mencionada Orde pensionada con 2.400pesetas anuais, de conformidade á lei de 31 de decembro de 1946 (D.Onº2) e orde de 15 de marzo de 1947 (D.O nº 63 , con antigüidade do 1 dedecembro de 1952 e a partir da mesma data, que é a da solicitude dointeresado, de conformidade co apartado 6º do artigo 20 do vixente

Regulamento da Orde. E sen máis vicisitudes que anotar finaliza o mes dexuño do ano 1953. E sen máis vicisitudes e na indicada situación deSupernumerario no cargo de Subdirector e Xefe do Material da CompañíaIberia de Líneas Aéreas Españolas finaliza o ano.

ANOS 1954-1960

En súa anterior situación e prestando os mesmo servizos na Compañía deLíneas Aéreas Iberia transcorre e finaliza estes anos.

ANO 1961

Na súa anterior situación de Supernumerario na R.A Central. Por O.C de17 de febreiro (B.O.A nº21) e de conformidade co prevido no Decreto de1º de decembro último (B.O.A nº 146) pasa á situación de “Al Servicio deotros Ministerios primer Grupo” para prestar os seus servizos na Compañía“Iberia” de Línea Aéreas S.A como Subdirector e Xefe de Material damesma. Pola súa anterior situación de Supernumerario se lle fai o descontode tempo de servizo segundo determina o Decreto de 6 de setembro de1948 (B.O.A nº101) dende 8 de xuño de 1953 a 17 de febreiro de 1961 (8anos 8 meses e 9 días) como consta na 3ª Subdivisión e sen máisvicisitudes e na indicada situación finaliza o ano.

ANO 1962

Na súa anterior situación. Por O.C do Consello Supremo de XustizaMilitar (B.O.A nº20) e de acordo co disposto na Lei de 26 de decembro de1958 (D.O nº295), S.E o Xefe do Estado e Xeneralísimo dos Exércitos aproposta da Asemblea da Orde tivo a ben concederlle a mellora de pensiónda Placa da Real e Militar Orde de San Hermenegildo de 20.000 pesetasanuais con antigüidade de 13 de maio de 1953 e a partir do 1º de xuño de1961, a data de percepción que se lle sinala é a que lle corresponde deconformidade ao Decreto de 8 de maio de 1961 (D.O nº 109). Por O.C de24 de decembro (B.O.A nº 156) queda designado para asistir ao curso deaptitude para o ascenso a Xeneral, este curso terá unha duración do 6 deabril ao 12 de xuño do próximo ano, segundo Orde de 21 de novembroúltimo (B.O.A nº141). E sen máis vicisitudes e na indicada situaciónfinaliza o ano.

ANO 1963

Na súa anterior situación. Por O.C de 22 de Febreiro (B.O.A nº24) porreunir as condicións que se establece na Orde de 20 de decembro de 1950(B.O.A nº 141) se lle concede 11 trienios de 1.000 pesetas anuais cada unpor 33 anos de servizos computables a percibir dende 1º de febreiro do anoactual. De conformidade coa O.C. de 24 de decembro do ano anterior(B.O.A nº156) se incorpora o día 22 de abril na Escola Superior do Aire ao11ª Curso de aptitude para o ascenso a Xeneral, asistindo ao mesmo ata asúa finalización o día 12 de xullo do ano 1963. Formando parte do grupode Coroneis que asisten ao citado curso, se traslada o día 19 de maio porvía Aérea á Base de Gando (As Palmas) permanecendo na Zona Aérea deCanarias e África Occidental ata o día 26 de maio en que regresa taménpor vía aérea a Barajas. Durante este período se traslada aos aeródromos eBases de Sidi-Ifni, Smara, El Asiun, Lanzarote, Anleff e Villa Cisneros enavións T-4 e T-3 da Ala de Transporte a fin de coñecer e estudar o teatro deoperacións fixado para o exercicio do Arte Militar que debe realizarconxuntamente o Grupo de Coroneis do citado Curso, o cal continúa apartir da citada data na Escola Superior do Aire ata o 12 de xullo quefinaliza. Rematado o Curso de Aptitude continúa prestando os seusservizos na Compañía IBERIA de líneas Aéreas e Empresa TABSA derevisión de motores. E en la expresada situación de “Al servizo de OtrosMinisterios, Primer Grupo”, na que finaliza o ano.

ANO 1.964

Na súa anterior situación. Por O.C. de 22 de abril (B.O.A nº49) a peticióndo interesado se lle concede o pase á situación de retirado, debendofacérselle polo Consello Supremo de Xustiza Militar o sinalamento deHaber Pasivo que lle corresponda previa proposta regulamentaria. Faiseconstar que se deu cumprimento ao disposto na norma c) da regra 8ª daOrde de 15 de marzo de 1946 (B.O.A nº46) no sentido de que se foiformulada e remitida ao Conselle Supremo de Xustiza Militar aregulamentaria proposta para o sinalamento de Haber Pasivo que lle poidacorresponder, como así mesmo se lle fai entrega ao interesado dunha copiada presente documentación á que ten dereito.