· web viewbu anlayışın bilgi teknolojisine dayanan ve önemli bir seçenek...

T.C.ATATÜR ÜNİVERSİTESİEDEBİYAT FAKÜLTESİ

BİLGİ VE BELGE YÖNETİMİ BÖLÜMÜ

SOSYAL BİLİMLERDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

TÜRKİYE’DE ÜNİVERSİTE KÜTÜPHANELERİNDE WEB TABANLI EĞİTİM PROGRAMLARI

Hazırlayanlar:

Abdullah DEMİR Abdulsamet AKAN

& Barış ÇELİK Nusret AYDEMİR

Ders Sorumlusu: Doç. Dr. Hüseyin ODABAŞ

2011 ERZURUM

İÇİNDEKİLER

I.BÖLÜM

I.1.Araştırmanın Konusu……………………………………………………………………………………………..........1

I.2.Araştırmanın Amacı………………………………………………………………………………………………………..1

I.3.Araştırmanın Önemi……………………………………………………………………………………………………...1

I.4.Araştırmanın Yöntemi………………………………………………………………………………………………….…1

I.4.1. Kavramsal Çerçeve……………………………………………………………………………………………………..2

I.4.2. Varsayımlar…..…………………………………………………………………………………………………………...3

I.4.3. Kapsam………………..…………………………………………………………………………………………………….4

I.5.Araştırmanın Evreni……….…………..………………………………………………………………………………....4

I.6.Araştırmanın Gözlem Tekniği………………………………………………………………………………………….4

I.7. Araştırmanın Zamanlaması…………………………………………………………………………………………….5

II. BÖLÜM

II.1. Eğitim………………………………………………………………………………………………………………..………...6

II.2. Web Tabanlı Eğitim…………………………………………………………………………………………..………….6

II.3. Web Tabanlı Eğitimin Anlamı………..………………………………………………………………………….....6

II.4. Web Tabanlı Eğitimin Tarihçesi…………………………………………………………………………………….7

II.5. Web Tabanlı Eğitim Kavramları………..……………………………………………………………………….….7

II.6. Web Tabanlı Eğitimde Kullanılan Araçlar……………………………………………………………………...8

II.7. Web Tabanlı Eğitimin Özellikleri…………………………………………………………………………….……..8

II.8. Web Tabanlı Eğitimin Avantajları………………………………………………………………………………….9

II.9. Web Tabanlı Eğitimin Dezavantajları…………………………………………………………………………..10

II.10. Neden Web Tabanlı Eğitim..……………………………………………………………………………………..10

II.11. Kütüphanelerde Web Tabanlı Eğitim…..…………………………………………………………………...11

II.12. Web Kütüphaneciliği………………………………………………………………………………………………...12

II.14. Türkiye’de Web Tabanlı Eğitim Programının Gelişim Süreci ve Üniversite Kütüphanelerine Yansıması……………………………………………………………………………………………………………..12

II.15. DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ…………..………………………………………………………………………….………….14

II.15.1. İÇERİK………..………………………………………………………………………………………………………………..14

II.15.1.1. Kütüphane hakkında genel bilgilerin bulunması………………………………………………...14

II.15.1.2. Çalışma saatleri hakkında bilgilerin bulunması…………………………………………..……….14

I.15.1.3. Kaynak kullanım eğitimi…………………………………………………………………………………….…14

II.15.1.4. Yeni gelen yayınlar ve duyuruların bulunması………..……………………………………….….14

II.15.1.5. Kütüphane oryantasyon eğitimi………………………………………………………………………....14

II.15.2.6. Kütüphane erişim bilgilerinin bulunması…………………………………………………………….15

ii

II.15.2.7. Süreli yayın listesi ve mevcut /eksik bilgilerinin bulunması………………………….........15

II.15.1.8.Kütüphanelerarası belge sağlama hizmetleri…..…………………………………………………..15

II.15.1.9. Çevrim içi veri tabanlarına ilişkin kullanım bilgisi……..……………………………………...…15

II.15.1.10. Uzaktaki bilgi kaynaklarına ilişkin bağlantı…………………………………………………….....15

II.15.1.10. Ziyaretçi sayacı………..…………………………………………………………………………………...…15

II.15.2. YÖNTEM…….………………………………………………………………………………………………………...................15

II.15.2.1 Ses, Slayt ve Video Kaydı ………………..…………………..………………………………………………15

II.15.2.2. Web Kamera ve Kaynak Tanıtım Hizmeti………………………………………………………..…..15

II.15.2.3. E- posta hizmeti………...……………………………………………………………………………….........15

II.15.2.4. Anında mesajlaşma…………..………………………………………………………………………………..15

II.15.2.5. Yardım veya sıkça sorulan sorular sayfalarının (SSS) bulunması………………………....15

II.15.2.6. Web formları…………………………………………………………………………….………………………..15

II.15.2.8. Digital referans robotları aracılığıyla hizmet..……………………………………………………..16

II.15.1.9. Dil seçeneği…..……………………………………………………………………………………………………16

III.BÖLÜM

BULGULAR VE DEĞERLENDİRMELER………………..……………………………………………………………………………...17

III.1: Kütüphane Hakkında Genel Bilgi……………………………………………………………………………...17

III.2: Kütüphanelerin Çalışma Saatleri……………………………………………………………………………....17

III.3: Kütüphanelerde Kaynak Kullanımı Eğitimi………………………………………………………………...18

III.4: Yeni Gelen Yayınların Ve Duyurular…………………………………………………………………………..19

III.5: Kütüphanelerde Oryantasyon Eğitimi……………………………………………………………………...19

III.6: Kütüphaneye Erişim Bilgileri………….. …………..…………………………………………………………….20

III.7: Süreli Yayın Listesi…………………....……………………………………………………………………………….21

III.8: Kütüphaneler Arası Belge Sağlama Hizmeti……………….………………………………………………21

III.9: Çevrimiçi Veritabanlarına İlişkin Kullanım Bilgisi………………………………………………………..22

III.10: Uzaktaki Bilgi Kaynaklarına İlişkin Bağlantı……………………………………………………………….23

III.11: Ziyaretçi Sayacı…………………………………………………………………………………………………….….24

III.12: Ses, Slayt ve Video Kaydı……………….….……………………………………………………………………..24

III.13: Web Kamera ve Kaynak Tanıtım Hizmeti……………………….…………………………………………25

III.14: E- Posta Hizmeti……………………………………………………………………………….………...…………..25

III.15: Anında Mesajlaşma…..……………………………………………………….………………………….………..26

III.16: Sıkça Sorulan Sorular………………………………………………………………….……………………………27

III.17:Web Formları…………………………………………………………….……………………………………………..27

III.18: Dijital Referans Robotları Aracılığıyla Hizmet……..………………….…………….………………….28

III.19: Kütüphane Web Sayfalarında Dil Seçeneği……..…………………………………………………….…29

iii

IV. BÖLÜM

SONUÇ VE ÖNERİLER………………………………………………………………………………………………….…….30

IV.1. SONUÇLAR………………………………………………………………………………………………………..……..30

IV.2. ÖNERİLER…………………………………………………………………………………………………………….…..31

KAYNAKÇA…………………..…………………………………………………………………………………………….…….32

iv

I.BÖLÜM: GİRİŞ

I.1.ARAŞTIRMANIN KONUSU

İnsanlık bilgi toplumuna doğru ilerlerken, toplumsal kurumlarda ve eğitim sistemlerinde önemli değişiklikler olmaktadır. Öğretim sistemi içinde önemli yeri olan üniversite kütüphaneleri ve kütüphanecileri, bilgi teknolojilerinin getirdiği yeniliklerden en fazla etkilenenlerdendir (Çelik ve Çukadar, 2002, s.31).

Bilgi teknolojilerinin hızla gelişmesi ve bilgi miktarının artması üzerine bilgi hizmeti veren kurumların mevcut eğitim anlayışında değişim kaçınılmaz hale gelmiştir. Bu bağlamda değişimin öncü kurumları olan üniversiteler, kütüphanelerinde sunmuş oldukları hizmetleri sanal ortamlara aktarmaya başlamışlardır. Çağın bilgi kullanıcıları bilgiye erişimde daha çok web ortamlarını kullandıklarından dolayı bilgi merkezleri işlevselliklerini kaybetmemek ve varlıklarını devam ettirmek için geleneksel eğitim anlayışından sıyrılıp çağın gereklerine uygun eğitim anlayışını benimseme çabası içine girmişlerdir. Bu anlayışın bilgi teknolojisine dayanan ve önemli bir seçenek olarak ortaya çıkan web tabanlı eğitim modeliyle devam ettirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçların gerekliliğini kavrayan üniversite kütüphaneleri web tabanlı eğitim programları için çalışmalar yapmakta ve bu eğitim modelini web sayfalarında uygulamaya başlamışlardır (Alav, Odabaş, Yeniad, Çelik ve Çukadar).

Mesut Kurulgan ve Fatih Bayram’ın 2006 yılındaki çalışmasında, üniversite kütüphanesi web sitesinin, kütüphanenin elektronik ortamda dış dünyaya açılan bir pencere durumunda olduğu belirtilmiştir. «Web siteleri, kütüphanelerin hizmetlerini sunmada bir tanıtım aracı olarak son derece etkilidir. İyi düzenlenmiş bir web sitesi, kullanıcıların hizmetlerden en etkin şekilde yararlanmasını sağlayacağı gibi kurum hakkında bir izlenim edinilmesine de katkıda bulunmaktadır» (Keskin, 2005’te aktardığı gibi).

Bu çalışmada, Türkiye’deki üniversite kütüphanelerinin web tabanlı eğitim programları ve web sayfaları içerik-yöntem açısından irdelemek amacıyla elde edilen bilgiler ışığında değerlendirilmektedir.

I.2. ARAŞTIRMANIN AMACI

Araştırmanın amacı, Türkiye’de web tabanlı eğitim programlarının devlet üniversiteleri ve özel üniversitelerin web siteleri incelenerek üniversite kütüphanelerine yansımasının değerlendirilmesidir. Bu temel amaca göre web tabanlı eğitim programlarının niteliği hakkında yargıda bulunmak ve verilen hizmetleri tespit etmek amaçlanmıştır.

I.3. ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ

Bilgi teknolojilerinin gelişmesi beraberinde eğitim türlerinin çeşitlenmesine ve web tabanlı eğitimin yaygınlaşmasına neden olmuştur.

Web tabanlı eğitim (WTE), içerisinde barındırdığı çoklu ortam imkânlarıyla geleneksel sistemlere ve diğer uzaktan eğitim sistemlerine göre son derece dinamik bir yapıya sahiptir. İnternet üzerinden daha geniş kaynaklara anında erişme imkânı, kuşkusuz

1

WTE’nin üstünlüklerinden biridir. Bu sayede öğrenci, dersin kapsamını genişleterek araştırmalar yapabilmektedir. İnternet’in oluşturduğu sanal dünyayla iç içe olan ve buna uygun bir biçimde tasarlanmış ortamlar, öğrenme-öğretme sürecinde etkililiği ve verimliliği artırmaktadır (Yeniad, 2006, s.46). WTE zaman ve mekân kısıtlamalarını büyük oranda ortadan kaldırması, kullanıcı merkezli olması, bilgiye erişimde maliyeti azaltması, etkileşimli olması ve ihtiyaçlara cevap verebilmesi açısından önemlidir.

Araştırma kapsamında Türkiye’deki mevcut kaynakların, web tabanlı eğitim programları ve uygulamalarını ele aldığı görülmektedir. Web tabanlı eğitim programlarının kütüphane web sayfalarında içeriğiyle beraber hizmetlerinin incelenmesini ele alan bu araştırma literatüre kaynak sağlaması açısından önemlidir.

I.4. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ

I.4.1. Kavramsal Çerçeve

Teknolojiye paralel olarak hemen her disiplinde bazı değişimler yaşanmaktadır. Bu değişim geçmişin ve günümüzün bilgi hizmeti veren kuruluşları olan kütüphaneleri de verdikleri hizmet şeklini değiştirmeye yöneltmiştir. Özellikle üniversite kütüphaneleri bu değişimin gerekliliği konusunda öncülük yapmışlardır. Bilgiye erişim yöntemlerinin değişimi sonucunda bilgi merkezleri varlıklarını devam ettirebilmek için kullanıcı merkezli hizmet anlayışını benimsemiştir. Bilgi merkezleri bilgiye erişimde verilen hizmetleri sanal ortamlara taşıyarak web tabanlı hizmet anlayışını benimsemişlerdir. Türkiye’deki üniversite kütüphanelerinde web tabanlı eğitim ve uygulamalarını savunan bazı görüşler şöyle sıralanabilir;

Alav’ın, kütüphanelerde web [internet] tabanlı kullanıcı eğitimi adlı çalışmasında, internet ve web kütüphaneciliğinin dünyada yer almasıyla birlikte üniversite kütüphaneleri fonksiyonları itibariyle daha da önemli bir konuma geçmiştir. İnternet kütüphaneciliği olarak da isimlendirilen web kütüphaneciliği sayesinde; kütüphaneler kendilerini tanıtma, verdikleri hizmetleri, sundukları yenilikleri duyurabilme aynı zamanda diğer kütüphanelerin yeniliklerinden ve gelişmelerinden haberdar olma imkânı bulduğunu söylemiştir (Alav, 2000, s.4).

Konuyla ilgili Çukadar ve Çelik’in, İnternete dayalı uzaktan öğretim ve üniversite kütüphaneleri adlı çalışmasında, internete dayalı kütüphane hizmetlerinin gelişmeye başlaması ve elektronik kütüphanelerin oluşturulması kütüphane hizmetlerinin erişiminde zaman ve mekân sınırlamasını ortadan kaldırmıştır. Bu gelişmelerin uzaktan öğretim gören bireylere kütüphane hizmetlerinin verilmesinde kolaylık sağladığını söylemiştir (Çukadar ve Çelik, 2002, s.36).

Yeniad’ın Uzaktan Eğitimde Kullanılmak Üzere Web Tabanlı Bir Portal Yazılımı Geliştirme adlı çalışmasında, günümüzde sanal kurslar, sanal kütüphaneler ve hatta sanal üniversiteler giderek yaygınlaşmaktadır. Sanal sınıflarda cinsiyet, yaş ve sosyal sınıf farklılıklarının ortadan kalkması, öğrencilerin kendilerini daha rahat ve serbest hissetmesi, tüm dikkatlerini derse yoğunlaştırabilmesi, çoklu ortam nesneleri ile zenginleştirilmiş ders

2

materyallerinin kullanılabilmesi, zaman ve mekân sınırlamasının olmaması, coğrafi sınırların ortadan kalkması, yol, giyim, yiyecek, barınma vb. masrafların olmaması gibi avantajlarından dolayı önümüzdeki yıllarda WTE’nin öneminin daha da artacağını vurgulamıştır (Yeniad, 2006 s.2).

Odabaş ve Odabaş’ın Web Tabanlı Yüksek Öğretim Programları İçin Geliştirilen Kütüphane Hizmetleri ve Uygulamaları, adlı çalışmalarında Web tabanlı öğrenim modeli, öğrenim sürecinin önemli ölçüde yerleşke dışından sürdürüldüğü yeni bir modeldir. Söz konusu model daha çok üniversite ve iş dünyasında gelişim göstermiştir. Bu nedenle üniversite kütüphaneleri web tabanlı öğrenim sistemlerinde gereksinim duyulan her türlü bilgiyi sağlayacak yeterliliğe sahip olması gerektiğini belirtmiştir. (Odabaş ve Odabaş, 2008, ss.1-20).

Kurulgan ve Bayram’ın Üniversite Kütüphanelerinin Web Sitelerinin Biçim Ve İçerik Analizi: Türkiye deki Uygulamaya İlişkin Bir Araştırma adlı çalışmalarında, Üniversite kütüphane Web sitelerinin teknik açıdan temel düzeyde çalışabilir olmasını yanında, içerik olarak da iyi düzenlenmiş olması kullanıcılar açısından önem taşımaktadır. Herhangi bir kullanıcının aradığı bilgiye kolayca ulaşabilmesi ve karşılaşabileceği olası sorunların ortadan kaldırılabilmesi için Web sitelerinde etkin bir düzenlemenin yapılması gerekliliğini vurgulamıştır (Kurulgan ve Bayram, 2006, s.144).

Odabaş’ın İnternet tabanlı uzaktan eğitim ve bilgi ve belge yönetimi bölümleri adlı çalışmasında, elektronik eğitim kültürü ve alt yapısına sahip olmamakla birlikte, geçmişte yaşanmış olumsuz bir deneyime ve demode olmuş teknolojik alt yapıya da sahip değildir. Bu nedenle doğrudan geleceğe yönelik yatırımlar yaparak uzaktan eğitimin daha etkin bir şekilde sürdürülebilmesinin sağlanabilirliğini söylemiştir (Odabaş, 2003, s.6).

I.4.2. Varsayımlar

Sürekli gelişim ve değişim kaydeden bilgi teknolojilerine bağlı olarak kütüphaneler eğitim politikalarında farklılık oluşturmaktadırlar. Bu bağlamda web tabanlı eğitim programlarının kütüphanelere yansıması zorunluluk oluşturmaktadır. Buna göre araştırmanın varsayımları şöyle sıralanmıştır:

Türkiye’de üniversite kütüphanelerinde web tabanlı eğitim programları yeterince kullanılmamaktadır.

Üniversite kütüphanelerinde web tabanlı eğitim programları için yapılan çalışmalar istenilen seviyeyi karşılayamamaktadır.

Devlet üniversitesi kütüphanelerindeki genel web tabanlı eğitim programları, vakıf üniversitesi kütüphanelerinde yürütülen programların gerisinde kalmaktadır.

Vakıf üniversitesi kütüphaneleri kullanıcılarına eş zamanlı hizmet verme konusunda devlet üniversitesi kütüphanelerine göre daha aktif çalışmalar yürütmektedirler.

Vakıf üniversitesi kütüphanelerinde web formlarını daha çok kullanmaktadırlar. Vakıf üniversitesi kütüphaneleri, devlet üniversitesi kütüphanelerine göre web

sayfalarında oryantasyon eğitimine daha çok önem vermektedir.

3

Kütüphaneler arası belge sağlama hizmeti devlet üniversitesi kütüphanelerinde, vakıf üniversitesi kütüphanelerine oranla daha yaygın verilmektedir.

Vakıf üniversitesi kütüphaneleri devlet üniversitesi kütüphanelerine göre daha nitelikli eğitim vermektedir.

I.4.3. Kapsam

Çalışmanın kapsamını web tabanlı eğitim programlarının Türkiye’deki üniversite kütüphanelerine yansıması ve uygulamaları oluşturmaktadır. Çalışmada devlet ve vakıf üniversite kütüphanelerinin her birinden 30’ar kütüphanenin web sayfası seçilerek belirlenen ölçütlere göre incelenmiştir.

I.5. ARAŞTIRMANIN EVRENİ

Araştırmanın evrenini Türkiye’deki devlet ve vakıf üniversitelerinin kütüphaneleri oluşturmaktadır. Örneklem belirlenirken Türkiye’nin farklı bölgelerinde yer alan devlet ve vakıf üniversiteleri kütüphaneleri rastgele örnekleme yönteminden basit rastlantısal (tesadüfi) örneklemesine başvurulmuştur. Aziz ‘e göre basit rastlantısal örnekleme, örnekleme giren birey ve objelerin yerine başka birey ve obje koymadan örneklemin çekilmesidir. Örnekleme temel olarak alınan listeden alınan her birey ve objenin yerine başka bir birey ve obje konulmadan örneklem yapılması basit rastlantısal yöntemin esasını oluşturur. Bu yönteme göre örnekleme girecek birey veya objelerin seçilme şansı ise yeterli bir yöntem olarak kullanılabilir (Aziz, 2008, s.51).

I.6. ARAŞTIRMANIN GÖZLEM TEKNİĞİ

Bu araştırma mevcut durumu saptama ve çözüm önerileri getirmeye yönelik olduğundan öncelikle basılı veya elektronik kaynakların taranması ve toplanması tekniği olan dolaylı gözlem (veri toplama) yöntemiyle kaynak taranması yoluna gidilmiştir (Aziz, 2008, ss.73-74). Bununla beraber araştırmada, araştırma konusu birey ve objeleri, araya herhangi bir araç, kanal koymadan doğrudan gözlemleme ve araştırmadır (Aziz, 2008, s.77). Dolaysız gözlem (veri toplama) tekniğinden biri olan yoğun gözlem tekniği kullanılmıştır. Bu teknikte araştırmacı, araştırma konusu olan birey ve objeleri, kendi duyu organlarını bir araç gibi kullanarak doğrudan gözlemler. Bu teknikte araştırmacı olayın içindeki bireyleri sorgulayarak bilgi almak yerine, bireylerin içinde yer aldığı olguları gözlemleyerek veri toplar (Aziz, 2008, s.77).

Araştırmada kütüphane web sayfaları rastgele zaman dilimi içerisinde tek tek incelenerek web tabanlı eğitim programları hakkında belirlenen değerlendirme ölçütlerine göre durum saptaması yapılmıştır.

4

I.7. ARAŞTIRMANIN ZAMANLAMASI

Araştırma yaklaşık olarak iki aylık zaman diliminde gerçekleştirilmiştir. Bu süreç aşağıda belirtildiği gibidir;

Kaynak araştırması 2 hafta

Kaynakların okunması 2 hafta

Gözlemlemenin yapılması 1 hafta

Araştırma metninin yazılması 1 hafta

Toplam 6 hafta

5

II. BÖLÜM

II.1. EĞİTİM

Eğitim, tek tanım altında toplanmasının güç olmasına rağmen, genel anlamıyla, insanları belli amaçlara göre yetiştirme (Fidan, 1996, s.4) bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla değişim sürecidir (Ertürk, 1994, s.512). Diğer bir ifadeyle eğitim, “bireyde kendi yaşantısı ve kasıtlı kültürlenme yoluyla istenilen davranış değişikliğini meydana getirme sürecidir” (Demirel, 1999, s.5).

Web, birbirinden farklı yapıdaki bilgileri, ortak bir platformda insanlara sunan bir internet teknolojisidir (Yeniad, 2006, s.12).

II.2. WEB TABANLI EĞİTİM

Çağımızda bilgi ağlarının gelişimiyle birey edilgen olmaktan çıkmakta, yaparak öğrenmekte, diğer bireylerle işbirliği yapmakta, bilgiye anında ve her yerde ulaşabilmekte ve eğitim süreci ömür boyu devam etmektedir. Böylece eğitim, yer ve kişi bağımlı olmaktan uzaklaşmakta ve gün geçtikçe daha bireyselci, özgür ve etkin olmaktadır. Web teknolojilerinin kullanılmasıyla eğitimin tamamı veya belirli bir bölümü öğrencilere ulaştırılmaktadır (Gülnar, 1994, s.262).

Web Tabanlı Eğitim (WTE), Ortam olarak internet aracılığıyla birbirine bağlı olan bilgisayarların kullanıldığı, en iyi tanımını "etkin" ve "etkileşimli" sıfatlarında bulacak; eğitimi planlayanlar, yönetenler ve uygulayanlar ile öğrenciler arasındaki iletişim ve etkileşimin, bilgisayar ve ağ temelli teknolojiler aracılığıyla sağlandığı bir uzaktan eğitim modelidir (Yeniad, 2006, s.12).

Öğrenen ve öğretenin zaman ve mekân olarak birbirlerinden farklı durumlarda bulunduğu altyapı olarak internet tabanlı ortamların kullanıldığı gerçek zamanlı istendik davranışlar geliştirme sürecidir (Uşun, 2006, s.113). Genel olarak internet tabanlı uzaktan eğitim, gelişmiş teknolojik gereçlerle birbirinden uzak öğrenciler ve eğitim kadrosunun etkileşimli olarak veri alışverişinde bulunması şeklinde tanımlanabilir (Odabaş, 2003, s.24). Diğer bir ifadeyle WTE’in bir tanımı yapılırsa, web üzerinde uzaktan eğitimi desteklemek amacıyla hazırlanmış kişisel sayfalara ve bu sayfaların oluşturduğu eyleme “Web Tabanlı Eğitim (WTE)” denir (Kaptan, 2002, s.1).

II.3. WEB TABANLI EĞİTİMİN ANLAMI

2006 yılında yapmış olduğu çalışmasında Mustafa Yeniad, başlangıçta yazışmalı (mektup) olarak başlayan uzaktan eğitim uygulamalarında zamanla radyo, televizyon, telefon ve bilgisayardan da yararlanıldığını söylemiştir. Günümüzde ise, uzaktan eğitimde sözü edilen araç ve sunu sistemlerinin yanı sıra, elektronik posta, video konferans ve İnternet gibi çok ortamlı sunu sistemlerinden yararlanılmaktadır. Bu araçlar ve sunu sistemleriyle, eğitimciler ile öğrenciler arasında karşılıklı iletişim yazılı veya sözlü olarak sağlanmakta; hatta video konferans sistemleriyle sesli ve görüntülü etkileşim ortamları

6

kullanılarak uzaktan eğitim gerçekleştirilmektedir. Böylece hem araçlar hem de sunu sistemleri uzaktan eğitimde rol oynar duruma gelmektedir (Kaya, 1996’da aktarıldığı gibi).

II.4. WEB TABANLI EĞİTİMİN TARİHÇESİ

Uzaktan eğitim ilk olarak ABD Boston eyaletinde Evde Gelişmeyi Teşvik Derneği’nin kurulması ile başlamıştır. 1728 yılında Boston Gazetesi’nin mektup yolu ile Stenografi derslerine ilişkin reklamlar bulunmuştur. 1890’lı yıllara gelindiğinde Avusturalya Queensland Üniversitesi ve 1920 yılında Colombia Üniversitesi kampüs dışına eğitim programları düzenlemişlerdir. Radyonun gelişimi ile 1930 yılından başlayarak uzaktan eğitim aracı olarak kullanılmaya başlanmıştır (Üçkardeş, Küçükönder ve Şahin, 2011, s.351).

Telekonferans ve video konferans gibi gerçek zamanlı, çift yönlü senkronize teknolojilerin gelişimi ile coğrafi olarak dağınık yerlerde bulunan öğretmen ve öğrencilerin birbirleriyle kolayca iletişim kurmaları sağlanmıştır. Bilgiyi elde etme ve yayınlama aracı olarak Internet'in oluşturulması ve web sayfalarının sayısının adeta patlayarak büyümesi, günümüzde uzaktan eğitimi bir yayıncılık biçiminden interaktif biçime dönüştürmüştür. Video konferans, haber grupları ve File Transfer protocol (FTP) gibi ağ gereçleri ile birleştirildiğinde web, interaktif eğitim görmek isteyenler için uygun bir sanal sınıf ortamı oluşturmaktadır (Odabaş, 2003, s.25).

II.5. WEB TABANLI EĞİTİMİN KAVRAMLARI

Web tabanlı eğitim İnternetin gelişmeye ve yaygınlaşmaya başlamasıyla birlikte eğitime yeni kavramlar kazandırmıştır. İnternetin araçlarını kullanan eğitim modeli olan web tabanlı eğitim kavramlarının şekilsel açıklaması aşağıda verilmiştir.

Şekil.1: Web Tabanlı

7

Uzaktan eğitim, öğrenci ve öğretmenin birbirlerinden ayrı yerlerde, aynı anda veya farklı zamanlarda iletişim kurması yoluyla oluşturulan eğitimdir (Odabaş, 2003, s.24).

Bilgisayar destekli eğitim, uygun bir bilgisayar donanımı aracılığı ile bir ders yazılımının tek veya çok öğrencili ortamda öğretmen yardımı olsun ya da olmasın izlenmesiyle yürütülen eğitim yöntemi (Güllükaya, 2003).

WTE ile eğitimin etkileşimi artmış öğrenci ve öğretmenin senkron veya asenkron olarak fikir alışverişinde bulunması mümkün hale gelmiştir.

Senkron e –öğrenme, öğrenme ve öğretme aktivitelerinin; öğrenci ve eğitmenler fiziksel olarak farklı mekânlardayken, eş zamanlı olarak gerçekleşmesini ifade eder (Anlamgezgini.com, 2011).

Asenkron e –öğrenme, öğrenme ve öğretme aktivitelerinin; öğrenci ve eğitmenler fiziksel olarak farklı mekânlardayken, farklı zamanlarda gerçekleşmesini ifade eder (Anlamgezgini.com. 2011).

II.6. WEB TABANLI EĞİTİMDE KULLANILAN ARAÇLAR

Günümüzdeki eğitim anlayışı; bilgiye erişen, yorumlayan, üreten ve sunan bir bireyi amaçlamaktadır. WTE’de gelenksel öğrenci ve öğretmen gibi kavramlar kalkmakta ve bunların yerini e –öğrenci ve e –öğretmen gibi kimlikler rol almaktadır. Ayrıca geleneksel sınıfların yerine e –sınıflar almaktadır. Bu nedenle, WTE sürecinin nitelikli olması için sistemin sürekliliğini sağlayacak araçların oluşturulması gerekmektedir.

Bu bağlamda, İpek’in (2001, s.315) Khan’dan (1997) aktardığına göre WTE’de kullanılan araçlar özetle şöyle sıralanabilir:

İnternet ve internet araçları (internet, www, http, URL, FTP, sohbet, e- mail gibi) Bilgisayarlar ve depolama birimleri ( PC, sabit disk, disket,CD ve Flash bellek gibi) Bağlantı ve servis sağlayıcılar (Modem ve Ethernet kartları, TTnet gibi) Çoklu ortam (multimedya) unsurları (mp3 uzantılı, gif uzantılı, metin dosyaları

gibi)Web tabanlı eğitimin araçları tasarlanılırken kullanıcıların özellikleri, materyalin teknolojik uyumluluğu, ekonomik boyut ve en önemlisi internet’in sınırlılıkları unutulmamalıdır.

II.7. WEB TABANLI EĞİTİMİN ÖZELLİKLERİ

Geleneksel eğitim modellerinin eksiklerini tespit eden ve bu eksikleri gideren web tabanlı eğitim modelinin bazı özellikleri vardır.

Gündüz’ün (2009. s.15) belirttiği gibi Web tabanlı eğitimin sahip olduğu özellikleri şu şekilde sıralayabiliriz:

1) İlgi Çekici, web tabanlı eğitim, öğrencilerin geleneksellikten uzak ve normalden farklı olarak ilginç yollarla öğrenmelerini sağlar.

8

2) Öğrenci Merkezli, geleneksel eğitimde merkezde duran eğitimci; büyük ölçüde öğrenci merkezli bir uygulamanın izlendiği web tabanlı eğitimde, bilgi aktarma ve öğretme rolünden çok bir rehber ve yönlendirici görevi üstlenerek öğrencinin bilgiye ulaşmasında yardımcı olur.

3) Depolama, web tabanlı eğitim, içeriklerin seçimi için rehberlik yapabilecek belgeler içerir. Web tabanlı eğitimde, bulunan bilgileri, görüşmeleri ve öğrenci tarafından oluşturulan ürünleri saklama imkanı vardır.

4) Çeşitli Materyaller, web tabanlı eğitimde çeşitlilik desteklenir. Her çeşit materyal kullanılabilir ve kullanılması teşvik edilir. Bir eğitim sırasında akla takılanlar sonraya bırakılmadan anında internet üzerinde çözüme kavuşturulabilir.

5) iletişim, web tabanlı eğitimde, öğrenciler kendi aralarında iletişim kurma imkanına sahiptirler. Elektronik yazışma ortamları sayesinde konular üzerinde her türlü tartışma yapılabilir.

II.8. WEB TABANLI EĞİTİMİN AVANTAJLARI

Web tabanlı eğitimin gelişim göstermesi geleneksel eğitim sistemindeki yüksek maliyeti düşürme, geleneksel eğitim modelinden daha nitelikli eğitim verme, e –sınıflar aracılığıyla mesafe kavramını ortadan kaldırma ve eğitim ihtiyaçlarını karşılama olanaklarına kavuşturmaktadır.

İnternet tabanlı uzaktan eğitimin toplum için sosyolojik, psikolojik, mali ve kültürel açılardan bir takım avantajları vardır. Bu avantajları şu şekilde sıralayabiliriz (Odabaş, 2003, s.30):

• Dinamik ve geniş halk gruplarına yönelik mekân sorunu olmaksızın eğitimin sürdürülmesi,

• Eğitimin yalnızca ulusal değil uluslararası standartlar da gözetilerek yapılandırılması,

• Esnek ve objektif ölçme-değerlendirmeye olanak tanıması,

• Görsel-işitsel eğitime fırsat veren teknolojilerin kullanımı ile içeriği daha çok zenginleştirilmiş ve öğrenciyi motive eden Örneklerin sunulması,

• Çalışan insanlara işinden ve bulunduğu yerden ayrılmaksızın eğitim fırsatı sunulması,

• Gereğinden fazla kadroların azaltılması, öğretim kadrosu arasında rekabet ortamı oluşturulması ve öğrencilere istedikleri okulda eğitim yapma fırsatı sunulması,

• Eğitimin temel giderlerini ve öğrencinin yapması gereken harcamayı azaltması; öğrencilerin örgün eğitim için yapacakları barınma, yol masrafları ve geleneksel eğitimin temel giderleri olan bina, personel vb. masraflar göz önüne alındığında, Internet tabanlı uzaktan eğitim için yapılan altyapı harcamalarının çok önemli bir miktar tutmaması.

WTE’nin bu avantajlarının yanında sürekli değişen teknolojik gelişmeler beraberinde bazı dezavantajlarıda getirmektedir.

II.9. WEB TABANLI EĞİTİMİN DEZAVANTAJLARI

9

WTE’de sistemin tasarımı ve işletilmesi sorunları, web ortamında verilen eğitimin niteliğini ölçülebilirliğinin zorluğu, teknik donanım yetersizliği ve kullanıcının WTE araçları kullanımındaki bilgi eksiklikleri sorun oluşturmaktadır.

2006 yılında yapmış olduğu çalışmasında Mustafa Yeniad, (Büyükkaragöz ve Çivi, 1994; Yılmazçoban ve Damkacı, 1999; Özdil ve Çelik, 2000; Kaya, 2002, s.22’de aktarıldığı gibi) WTE’nin olumsuz yönlerini aşağıda şöyle belirtmiştir.

• Sürekli gerçekleşen teknolojik gelişmelerden dolayı teknik altyapının son gelişmeler seviyesinde güncellenmesinin zor olması,

• Öğrencilerin WTE ortamında başarılı olabilmeleri için bilgisayar ve İnternet kullanımı yeterliliğinin (bilgisayar okur-yazarlık, e-okur-yazarlık) gerekli olması,

• Beceri ve tutuma yönelik davranışların gerçekleşmesinde etkili olamaması,

• Kendi kendine çalışma alışkanlığı olmayan ve bu yeteneğini geliştirememiş öğrenciler için sınırlılık oluşturması,

• Uygulamaya dönük derslerden yeterince yararlanılamaması,

• Öğrencilerin sosyalleşmelerini sınırlandırması,

• Öğrencilerin (özellikle de küçük yaştaki öğrencilerin), canlı ile cansız arasındaki farkı ayırt etmelerini zorlaştırabilmesi, duygusal alanda körleşmelerine neden olabilmesi ve onları yalnızlığa itebilmesidir.

II.10. NEDEN WEB TABANLI EĞİTİM?

İnsan hayatını doğrudan etkileyen bilimsel ve teknolojik gelişmelere her an bir yenisinin eklenmesi, yaşam boyu öğrenmeyi gerekli kılan yeni ihtiyaçları da beraberinde getirmektedir. Bu nedenle, insan hayatının her alanında kendine bir yer bulmuş olan teknolojiden eğitim amacıyla da faydalanma zorunluluğu doğmaktadır (Yeniad, 2006, s.43). Bununla birlikte, eğitimde yeni eğilimler ortaya çıkmaktadır. 2006 yılında yapmış olduğu çalışmasında Mustafa Yeniad, bilgi teknolojilerindeki ilerlemelerle birlikte eğitim uygulamalarında ve modellerinde meydana gelen değişimleri ortaya çıkarmaktadır (İşman, 1998, ss.15-17’de aktarıldığı gibi.). Değişim sonuçlarından biri, bilgisayar ve ağ teknolojilerinin işe koşulmasıyla ortaya çıkan ve üçüncü nesil uzaktan eğitim uygulamaları olarak görülen WTE’dir. WTE’nin, bazı kavramsal hedefleri aşağıdaki gibidir (Alkan, 1998, ss.5-7’de aktarıldığı gibi):

Yaşam boyu eğitimi gerçekleştirme, Büyük kitlelere ulaşma, Teknoloji ile eğitimi birleştirme, Birey ve toplum gereksinimlerine yönelme, İş-eğitim bütünlüğünü sağlama, Yeni olanaklar oluşturma.

Geleneksel eğitim anlayışındaki aksaklıklar teknolojik gelişmelerin ilerlemesiyle modern eğitim modellerinin oluşmasını zorunlu kılmaktadır. Bu eğitim modellerinin en hızlı

10

gelişim göstereni WTE olarak gösterilmektedir. Bu doğrultuda WTE’yi zorunlu kılan etkenler;

Okullardaki nitelikli eleman ve bina eksikliği, Yaşam standartlarının değişmesi ve teknolojik ilerlemeye bağlı olarak kaliteli

eleman ihtiyacının artması, Evrensel eğitim anlayışının doğması, Öğrenci merkezli eğitimin gerekliliği, Sanal ortamın eğitim anlayışında değişimlere yol açması, Öğrenmeyi (genel anlamda) kolaylaştırması şeklinde sıralanabilir.

WTE, içerisinde barındırdığı çoklu ortam imkanlarıyla geleneksel sistemlere ve diğer uzaktan eğitim sistemlerine göre son derece dinamik bir yapıya sahiptir. İnternet üzerinden daha geniş kaynaklara anında erişme imkanı, kuşkusuz WTE’nin üstünlüklerinden biridir. Bu sayede öğrenci, dersin kapsamını genişleterek araştırmalar yapabilmektedir. İnternet’in oluşturduğu sanal dünyayla iç içe olan ve buna uygun bir biçimde tasarlanmış ortamlar, öğrenme-öğretme sürecinde etkililiği ve verimliliği artırmaktadır (Yeniad, 2006, s.46).

Eğitim kurumlarındaki materyallerin eksikliği, coğrafik koşulların oluşturduğu sorunlar, maliyet, nitelikli eleman, bina gibi unsurlar günümüz eğitim anlayışında aşılması gereken sorunlar olarak görülmektedir. WTE bütün bu sorunları ortadan kaldıran bir yapıya sahiptir.Bu imkanlarından dolayı WTE hızla yaygınlaşmakta ve söz konusu ihtiyaçlara cevap veren eğitim platformu olarak görülmektedir.

II.11. KÜTÜPHANELERDE WEB TABANLI EĞİTİM

Kütüphane toplumun bilgi ihtiyacını karşılamak ve kütürel itibariyle ülkenin diğer kurum ve kuruşlarından ayrılmaktadır. Bundan dolayı kütüphaneler teknolojik gelişmelerle ilerlemekte ve modern eğitim modellerine uyumlu hale getirilmektedir.

Kütüphane, çağımızın geçmişe oranla oldukça farklı olan koşullarında toplumun bilgiye olan gereksinmesini karşılamaya yönelik her türlü bilgi kaynağını bünyesinde toplayan, önceden belirlenmiş bir takım teknik ve yöntemlerle düzenleyen ve onlardan maksimum düzeyde yararın sağlanabilmesi için hizmetler veren toplumsal bir kurumdur (Çakın,1986, s.10).

Uzaktan kütüphane hizmetleri, kütüphanenin basılı ve elektronik her türlü kaynağının çok sayıda erişim aracıyla yerleşke dışına ulaştırılması olarak ifade edilebilir. Kaynakların elektronik ya da geleneksel posta aracılığıyla kullanıcılara ulaştırılması, çevrimiçi katalog hizmetinin verilmesi, çeşitli elektronik dergilerin ve veritabanlarının kullanıcıların kullanımına sunulması, kullanıcıların yerleşke dışından kütüphaneler arası ödünç verme hizmetinden yararlanabilmesi, uzaktan kütüphane hizmetlerinin başlıcalarıdır (Odabaş ve Odabaş, 2008, s.3).

Kütüphaneler gelişen teknolojiye bağlı olarak işlevlerini değiştirme yoluna gitmişlerdir. Bu değişim özellikle zaman, mekân ve yer kavramlarındaki sorunları gidermiştir. Bu sorunları gideren teknoloji (internet) sayesinde web kütüphaneciliğine geçilmiştir.

11

II.12. WEB KÜTÜPHANECİLİĞİ

Web kütüphaneciliği; internet üzerinden sesli, görüntülü, metin (text), fotoğraf (jpg), hareketli fotoğraf (gif), film (move) … türünde bilgiye kısa sürede erişim sağlayan kütüphanecilik modelidir (Alav, 2000, s.2). İnternet ve web kütüphaneciliğinin dünyada yerini almasıyla birlikte üniversite kütüphaneleri fonksiyonları itibariyle daha da önemli bir konuma geçmiştir. İnternet kütüphaneciliği olarak da isimlendirilen web kütüphaneciliği sayesinde; kütüphaneler kendilerini tanıtma, verdikleri hizmetleri, sundukları yenilikleri duyurabilme aynı zamanda diğer kütüphanelerin yeniliklerinden ve gelişmelerinden haberdar olma imkânı bulmuşlardır (Alav, 2000, s.4). Kütüphaneler web üzerinde hizmetlerini sunmaktadırlar. Bu hizmetleri başka kütüphanelerle ve kullanıcı kitlesiyle etkileşimli olarak içeriğine uygun nitelikte vermektedir. Web kütüphaneciliği sayesinde teknoloji bilimsel ya da diğer sistematik bilgilerin pratik alanlara sistemli bir şekilde uygulanması imkanı sağlamakta ve muazzam bir bilgi birikimini sistematik bir şekilde web kullanıcılarına internet üzerinden iletmektedir. Bu muazzam bilgi dünyasında, bilgiye sistemli bir şekilde ulaşmanın etkili yollarından biri de web tabanlı kullanıcı eğitiminden geçmektedir (Yalın, 1999, s.1).

II.14. TÜRKİYE’DE WEB TABANLI EĞİTİM PROGRAMININ GELİŞİM SÜRECİ VE ÜNİVERSİTE KÜTÜPHANELERİNE YANSIMASI

Türkiye’de uzaktan eğitim çalışmaları 1924 yılında Dewey’in sunduğu Öğretmen Eğitim Raporu ile gündeme girmiştir. 1933-34 yıllarında mektupla öğretim kurslarının düzenlenmesi ve ardından radyo yayınları ile kırsal kesime yönelik Ziraat Takvimi programı yapılmıştır. 1961 yılında MEB tarafından Mektupla Öğretim Merkezi kurularak öğretime başlanmıştır. 1983 yılında Anadolu üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi’ni kurarak günümüze kadar ilköğretim, ortaokul, lise ve üniversite düzeyinde eğitim vermeye başlamıştır. Türkiye’de 14 Aralık 1999 tarihinden itibaren İletişim ve Bilgi Teknolojilerine Dayalı Uzaktan Eğitim Enformatik Milli Komitesi (EMK) tarafından kontrol edilmektedir. Komite, yüksek öğretim kurumlarındaki “bilişim / uzaktan eğitim“ alanlarında çalışan öğretim elemanları ile ilgili YÖK üyeleri ve bazı kurumların temsilcilerinden oluşmaktadır (Üçkardeş, Küçükönder ve Şahin, 2011, s.352).

Türkiye’de web tabanlı yükseköğretim programlarının yaklaşık on yıllık bir geçmişi vardır. Bu süre içinde uzaktan eğitim uygulamaları konusunda ülkemizde önemli mesafeler alınmıştır. Üniversitelerin önemli bir kısmı uzaktan öğrenim programlarını hayata geçirebilmek için girişimlerde bulunmuşlardır. Bu girişimlerin bir sonucu olarak da çok sayıda üniversitede bazı temel derslerin uzaktan öğrenim modeli üzerinden sürdürülmesine başlanmış ve ön lisans, yüksek lisans ve sertifika programları oluşturulmuştur (Odabaş ve Odabaş, 2008, ss.13-14).

Üniversite kütüphaneleri

Üniversite kütüphaneleri, üniversitelere bağlı olarak çalışan, üniversitelerin kalbi ve bilgi bankalarıdır. Üniversite Kütüphaneleri, üniversitelerin teorik ve kısmen laboratuvarı niteliğindedir. Bu açıklamalar ışığı altında bir değerlendirme yapacak olursak üniversite

12

kütüphaneleri, bünyesi içinde bulundukları üniversitelerin özellikle akademik ve idari personeli, lisans ve lisans üstü öğrencileri olmak üzere dışarıdan gelen araştırmacılara kapılarını açan bilgi merkezleri olup bünyelerinde her türlü bilimsel yayına yer veren, bir çok bilimsel aktif faaliyetlere işlerlik kazandıran bugünün aday bilim adamlarını yarınlara taşıyan bilimsel ve sosyal kuruluşlardır (Alav, 2000, s.4).

Kütüphanelerde elektronik kütüphanecilik uygulamaları bilişim teknolojileriyle birlikte hayat bulmuştur. Bu uygulamaların sonucu olarak da web tabanlı kütüphane hizmetleri, günümüz kütüphanelerinde hizmete sunulan en modern uygulamalar olarak karşımızda durmaktadır (Odabaş ve Odabaş, 2008, s.4).

Eğitim sistemi içinde önemli bir yer edinen üniversite kütüphaneleri bilgi teknolojilerinin getirmiş olduğu yeniliklerden etkilenmişlerdir. Üniversite kütüphanelerinin bilgiyi iyi, kısa zamanda, ekonomik ve güncel şekilde kullanıma sunmaları gerekmektedir. Bundan dolayı kütüphaneler kullanıcılarına gereksinim duydukları bilgiyi sağlamak ve hizmetlerini web ortamına aktarma çabası içine girmişlerdir. Sonuç itibariyle üniversite kütüphaneleri hizmetlerini web tabanlı olarak vermeye başlamışlardır.

Alav’ın (2000, s.5) belirttiği gibi Üniversite kütüphanelerinin Web tabanlı sundukları hizmetlerin başında:

Kendi bünyelerinde bulundurdukları kitap ve süreli yayın koleksiyonlarının bibliyografik taramalarının anında (On-Line) yapılması,

Kütüphaneye yeni gelen yayınların [her türlü yayınların] güncel duyurularının en kısa sürede mümkünse hemen yapılması,

Kütüphanelerin kullandıkları veri tabanlarının (indeksler – fulltext makaleler v.b.) en kısa sürede (anında = on-line) kullanımlarını sağlamak,

Kütüphanelerin sunmuş olduğu yeni gelişmelerin duyurularını web üzerinden yapma,

Kütüphane kullanıcılarının kütüphaneyle ilgili ihtiyaçlarının Web üzerinden elektronik istek formuyla alınması,

Ulusal ve Uluslararası düzeydeki eşdeğer kütüphanelerin ve bilgi merkezlerinin sunmuş oldukları yenilikleri ve yeni gelişmeleri kullanıcılarına duyurmak ve iletmek,

Kütüphane hizmetlerinin beğeni ve şikâyetlerin Web üzerinden almak

oluşturmaktadır.

Üniversite kütüphaneleri kullanıcısına online eğitim veren ve onları web üzerinden en yeni gelişmelerden haberdar etme görevini üstlenmektedirler. Üniversite kütüphaneleri abone olunan veri tabanlarının kullanımını sağlamakta ve gerekli bilgilendirmeleri yapmaktadırlar.

13

Bilgi kaynaklarının basılı formattan elektronik ortama aktarılmasıyla kütüphanelerde bilgi paylaşımı ve kullanımı artmıştır. Kütüphaneler basılı kaynakların yanında e-kitap, e-dergi, e- veri tabanları, kataloglanmış otoriteli web siteleri gibi e-kaynaklarla koleksiyonlarını zenginleştirmektedir. Bu değişimle birlikte uzaktan öğrenim gören bireylere, kütüphane hizmetleri daha etkin biçimde sunulabilmektedir (Çelik ve Çukadar, 2002, s.32).

II.15. DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ

Yalçın’ın “Üniversite Kütüphaneleri Web Sayfaları” (Yalçın, s.348), Uçak ve Çakmak’ın “Web Sayfası Kullanılabilirliğinin Ölçülmesi: Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Web Sayfası Örneği” (Uçak ve Çakmak, 2009, s.287) ve Kurulgan ve Bayram’ın “Üniversite Kütüphaneleri Web Sitelerinin Biçim ve İçerik Analizi: Türkiye'deki Uygulamaya İlişkin Bir Araştırma” (Kurulgan ve Bayram, 2006, s.145) adlı kaynaklarından faydalanılarak değerlendirme ölçütleri aşağıdaki gibi sentezlenmiştir. Değerlendirme ölçütleri iki yönden ele alınmıştır. Bunlar içerik ve yöntem başlıkları altında ifade edilmiştir.

II.15.1. İÇERİK

II.15.1.1. Kütüphane hakkında genel bilgiler: Kütüphanenin genel olarak tanıtımı, kaynak sayısı, ödünç-alma, iade etme bilgileri, bilgisayar alt yapısı, kullanım alanları gibi konularına web sitelerinde yer verilip verilmemesidir.

II.15.1.2. Çalışma saatleri hakkında bilgiler: Kütüphanenin hafta sonu ve tatil günleri de dahil olmak üzere çalışma saatleri konularında bilginin varlığı incelenmektedir.

II.15.1.3. Kaynak kullanım eğitimi: Kütüphane hesabına giriş, kütüphane katalog taraması, elektronik dergilerde tarama, veri tabanlarında tarama, literatür taraması, kütüphanede olmayan kaynaklara erişim ve birleşik tarama hakkında bilgi vermektedir.

II.15.1.4. Yeni gelen yayınlar ve duyurular: Yeni yayınların aylık olarak web sayfasından duyurulması kütüphaneye olan ilginin canlı tutulması ve koleksiyon gelişiminin sergilenmesi açısından yararlı olmaktadır. Güncel duyuruların web üzerinden etkin bir şekilde verilmesi kullanıcılarla olan iletişimi güçlendirmektedir.

II.15.1.5. Kütüphane oryantasyon eğitimi: Bu programın kapsamında kütüphanede kitaba ve dergiye ulaşım, dergi ve kitap kataloglarının kullanımı, katalog kartlarındaki bilgilerin analizi (kart üzerindeki bilgilerin açıklanması, müracaat kaynaklarının ayırt edilmesi, özellikleri, ulaşımları), basılı kataloglardaki bilgilerin analizi, okuyucu olarak izlenmesi gereken yollar (kaynağa ulaşılamadığında yapılması gereken işlemler, örn. arama formu doldurulması vb.), özellikle okuyucu hizmetlerindeki personelin tanıtımı, kütüphanenin okuyuculardan beklentileri gibi konular üzerinde durulmaktadır.

II.15.1.6. Kütüphane erişim bilgileri: Kütüphanenin adres, telefon, faks gibi bilgilerin web’ de bulunması uzaktaki kullanıcıların kütüphaneye ulaşımında kolaylık sağlamaktadır

14

II.15.1.7. Süreli yayın listesi : Süreli yayınlar listesinin basılı olduğu gibi web ortamında da bulunması süreli yayınlar kullanıcıları için büyük bir kolaylık sağlamaktadır.

II.15.1.8. Kütüphaneler arası belge sağlama hizmetleri: Ödünç kitap/makale istek formlarının bulunması belge sağlama hizmetlerinin karşılanmasında kütüphane çalışanlarına yardımcı olmaktadır.

II.15.1.9. Çevrim içi veri tabanlarına ilişkin kullanım bilgisi: Çevrim içi bağlantıların, abone olunan elektronik veri tabanlarına ve dergilere bağlantıların bulunması kullanıcıların bu tür hizmetlerden en üst seviyede yararlanmalarına yardımcı olmasını ifade eder.

II.15.1.10. Uzaktaki bilgi kaynaklarına ilişkin bağlantı: Kullanıcıların yararlanması gerektiği düşüncesiyle diğer sayfalara bağlantılar olması gerekmektedir. Bunlar; sözlükler biyografiler, ücretsiz elektronik dergiler, diğer üniversite kütüphaneleri vb. olabilir

II.15.1.11. Ziyaretçi sayacı: Kütüphaneyi web üzerinden ziyaret eden kullanıcı sayısının istatiksel verilerini gösterir.

II.15.2. YÖNTEM

II.15.2.1. Ses, slayt ve video kaydı: Sahip olunan materyalin görsel-işitsel öğelerle desteklenmesini ifade eden hizmet olarak adlandırılmaktadır.

II.15.2.2. Web kamera ve kaynak tanıtım hizmeti: Görsel öğeleri içeren bir dijital danışma hizmeti türüdür. Bu hizmet daha çok metin tabanlı hizmetlerin doğasında bulunan iletişim sorunlarına çözüm olmaktadır. Kütüphaneciler ve kullanıcılar bu danışma işleminde hem metin hem de konuşma eylemini gerçekleştirebilmektedir. Web veya diğer elektronik kaynaklar başka bir pencere aracılığıyla kullanıcıya gösterilebilmektedir.

II.15.2.3. E- posta hizmeti: Kullanıcının, kütüphaneciye bir soru veya bir istek göndermesiyle veya danışma hizmeti birimine yönlendirilmiş düzenli bir e-posta aracılığıyla isteklerinin karşılanması şeklinde sunulan hizmettir.

II.15.2.4. Anında mesajlaşma: Bir bilgisayar programı aracılığıyla kütüphane web sayfalarına yüklenen ve o kütüphane hakkında bilgi almak için kütüphaneciyle çevrimiçi iletişim imkânı veren bir hizmettir. Kullanıcıların web üzerinden kütüphane hizmetlerinden yararlanırken yardım almak için kullandıkları bir hizmettir.

II.15.2.5. Sıkça sorulan sorular (SSS): İnternet üzerinde kütüphane hizmetlerine dayalı yardım veya SSS sayfaları kullanıcılara bilgi vermesi açısından yararlı olmaktadır.

II.15.2.6. Web formları: Bu hizmet doğrudan e-posta gönderme yerine kullanıcıların kütüphane web sayfası üzerinden ihtiyaç duydukları bilgiler için form doldurarak kütüphaneciye sorması şeklinde yürütülen hizmettir. Web formları kütüphanecilere ve kullanıcılara biçimsel bir format sağlayabilmektedir. Web formlarla kütüphaneciler sadece soruları belirlemede kullanıcılara rehberlik etmezler; aynı zamanda hizmet değerlendirmesi için önemli bilgiler de elde edilebilmektedir.

15

II.15.2.7. Digital referans robotları aracılığıyla hizmet: Soruları yanıtlamak için yapay bir zekânın kullanılması ilkesine dayanır. Bu hizmet türünün en tanınmışı internetten ulaşılabilen Ask Jeeves’tir. Bu tür hizmetler yazılım üzerinden çalışır.

II.15.2.8. Kütüphane web sayfalarında dil seçeneği: Üniversite İngilizce eğitim yapsa bile öncelikli dilin yerel dil olan Türkçe sayfanın gelmesi, istenirse İngilizce ve diğer dillerde hazırlanmış sayfalara bağlantı verilebilir.

III.BÖLÜM

BULGULAR VE DEĞERLENDİRMELER

16

Çalışmada değerlendirilen 60 Üniversite kütüphanesi web sayfası (30 Devlet üniversitesi kütüphanesi ve 30 Vakıf Üniversitesi kütüphanesi) rastgele örnekleme yönteminden basit rastlantısal (tesadüfi) örneklemesi ile seçilmiştir. Değerlendirme ölçütleri içerik ve yöntem olmak üzere iki ana başlık altında toplanmıştır. Değerlendirme sonuçları SPSS 11.5 paket programına yüklenerek değerlendirilmiştir. Değerlendirme ölçütleri, sonuç ve bulgular aşağıda verilmiştir.

III.1.Üniversite Kütüphanelerinin Web Sayfalarının Değerlendirilmesi

III.1.1.Kütüphaneler Hakkında Genel Bilgi

Kütüphane hakkında genel tanıtım bilgilerinin bulunması kullanıcının kaynak sayısı, ödünç alma ve iade etme gibi temel hizmetler hakkında bilgi sağlaması açısından önemlidir.

Tablo 1’de kütüphane hakkında genel bilgi hizmetine ilişkin veriler gösterilmektedir.

Tablo 1: Kütüphaneler Hakkında Genel Bilgi

Kütüphane TürüDevlet Vakıf Toplam

Bilgi N % N % N %

Var 28 93 30 100 58 97

Yok 2 7 0 0 2 3Toplam 30 100 30 100 60 100

Tablo 1’de devlet üniversitesi kütüphanelerinin 28 (%93)‘inin ve vakıf üniversite kütüphanelerinin 30 (%100)’unun kütüphane hakkında genel bilgi hizmeti verdiği görülmektedir. Devlet üniversitesi kütüphanelerinin 2 (%7)’sinde ve vakıf üniversite kütüphanelerinin hiçbirinde kütüphane hakkında genel bilgi bulunmamaktadır.

Üniversite kütüphaneleri benimsemiş oldukları hizmet politikası gereği, kullanıcıları kütüphane hizmetleri doğrultusunda bilgilendirmek ve bu hizmetlerin nasıl kullanılacağı konusunda aydınlatması önemli görülmektedir. Bu bağlamda incelenen üniversite kütüphanelerinin web sayfalarında kütüphane hakkında bilgi verme hizmetinin olduğu görülmektedir.

III.1.2. Kütüphanelerin Çalışma Saatleri

Belli gün ve saatler arasında hizmet veren kütüphanelerin çalışma saatleri hakkında bilgi vermesi kullanıcı memnuniyeti açısından önemlidir.

Tablo 2’de kütüphanelerin çalışma saatlerini gösteren istatistiki bilgiler verilmektedir.

Tablo 2: Kütüphanelerin Çalışma Saatleri

Kütüphane Türü

17

Devlet Vakıf Toplam

Çalışma saatleri N % N % N %

Var 30 100 28 93 58 97

Yok 0 0 2 7 2 3Toplam 30 100 30 100 60 100

Yukarıdaki veriler çerçevesinde, devlet üniversitesi kütüphanelerinin 30 (%100)’unda ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 28 (%93)’inde çalışma saatleri hakkında bilgi bulunmaktadır. Devlet üniversitesi kütüphanelerinin hiçbirinde bilgi bulunmazken vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 2 (%7)’sinde konuya ilişkin bilgi verilmemektedir.

Kullanıcılara çalışma saatlerine ilişkin bilgi verilmesi üniversite kütüphanelerinin kullanımı açısından gerekli görülmektedir. Yapılan araştırma sonucunda üniversite kütüphanelerinin web sayfalarında genellikle bu konuda hizmet verildiği görülmektedir.

III.1.3. Kütüphanelerde Kaynak Kullanımı Eğitim

Kaynak kullanım eğitimi, kullanıcının kütüphane materyaline erişimini kolaylaştırması ve daha verimli bir şekilde yararlanmasını sağladığından önem taşımaktadır.

Tablo 3’te kütüphanelerde kaynak kullanımı eğitimine yönelik veriler yer almaktadır.

Tablo 3: Kütüphanelerde Kaynak Kullanımı Eğitimi


Kaynak kullanımı N % N % N %

Var 30 100 30 100 60 100

Yok 0 0 0 0 0 0Toplam 30 100 30 100 60 100

Tablodan elde edilen sonuçlar doğrultusunda devlet üniversitesi kütüphaneleri ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin tamamı kaynak kullanım eğitimi konusunda hizmet vermektedir.

Üniversite kütüphaneleri sahip olduğu materyalin kullanımını kolaylaştırması ve bu materyalden etkili bir şekilde yararlanmayı sağladığından kaynak kullanım eğitimi gereklidir. Tablodaki verilere göre üniversite kütüphanelerinde bu konuda verilen hizmetin yeterli olduğu görülmektedir.

III.1.4. Yeni Gelen Yayınlar ve Duyurular

18

Yeni gelen yayınların ve duyuruların üniversite kütüphanelerinin web sayfalarında yer alması kullanıcı-kütüphane etkileşimini arttırması itibariyle önem ifade etmektedir.

Yeni gelen yayınların ve duyuruların üniversite kütüphanelerindeki mevcut durumu tablo 4’te verilmektedir.

Tablo 4: Yeni Gelen Yayınlar ve Duyurular


Duyurular N % N % N %

Var 29 97 29 97 58 97

Yok 1 3 1 3 2 3Toplam 30 100 30 100 60 100

Tablo 4’te görüldüğü gibi devlet üniversitesi kütüphanelerinin ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 29 (%97)’u yeni gelen yayınlar ve duyurular konusunda bilgi vermektedir. Devlet üniversitesi kütüphanelerinin ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 1 (%3)’i yeni gelen yayınlar ve duyurularla ilgili bilgi vermemektedir.

Kütüphane web sayfalarında yeni gelen yayınlar ve kütüphanenin yeni hizmetlerinin duyurulması, kütüphanenin dinamik bir yapısının olması ve sürekli kendini geliştirme amacını taşıması kullanıcısına verdiği önemin bir göstergesidir. Tabloya göre web sayfası incelenen üniversite kütüphanelerinin bu açıdan yeterli oldukları görülmektedir.

III.1.5. Kütüphanelerde Oryantasyon Eğitimi

Kütüphanenin web sayfasını ziyaret eden kullanıcılarına kütüphane ve materyalinin kullanımı, hizmetlerin işleyişi ve kütüphanenin görsel yöntemlerle tanıtılması kullanıcısına iyi bir izlenim vermesi yönüyle önemlidir.

Üniversite kütüphaneleri web sayfalarında oryantasyon eğitiminin kullanımını gösteren veriler tablo 5’te gösterilmiştir.

Tablo 5: Kütüphanelerde Oryantasyon Eğitimi


19

Oryantasyon N % N % N %

Var 23 77 16 53 39 65

Yok 7 23 14 47 21 35Toplam 30 100 30 100 60 100

Tablo 5’in verilerine göre devlet üniversitesi kütüphanelerinin 23 (%77)’ü ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 16 (%53)’sı oryantasyon eğitimi vermektedir. Devlet üniversitesi kütüphanelerinin 7 (%23)’si ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 14 (%47)’ü oryantasyon eğitimi vermemektedir.

Üniversite kütüphaneleri web sayfalarında kullanıcıya görsel veya işitsel olarak tanıtma hizmeti vermektedir. Yukarıdaki tablodan da anlaşılacağı gibi üniversite kütüphanelerinin oryantasyon eğitimi konusunda ortalamanın (az da olsa) üzerindedir. Sonuç olarak, devlet üniversitesi kütüphaneleri vakıf üniversitesi kütüphanelerine göre oryantasyon eğitimi konusunda daha ileri düzeyde olduğu görülmektedir.

III.1.6. Kütüphaneye Erişim Bilgileri

Kütüphaneye gerek fiziksel gerekse web ortamından erişimi kolaylaştırması yönüyle önemlidir.

Kütüphaneye erişim bilgilerine ait veriler tablo 18’de verilmektedir.

Tablo 6: Kütüphaneye Erişim Bilgileri


Erişim bilgisi N % N % N %

Var 30 100 30 100 60 100

Yok 0 0 0 0 0 0Toplam 30 100 30 100 60 100

Tablo 6’ya bakıldığında, devlet üniversitesi kütüphaneleri ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin tümünde kütüphaneye erişim bilgileri bulunmaktadır.

Kullanıcıların kütüphaneye erişebilmesi için kütüphane web sayfalarında kütüphanenin adresi, e- posta adresi, telefon ve fax numaraları gibi bilgilerin bulunması gereklidir. Tablo 6 verilerinin bu görüşü desteklediği görülmektedir.

III.1.7. Süreli Yayın Listesi

20

Kütüphane web sayfasında süreli yayınların listesinin bulunması bütün süreli yayınlara bir arada erişim imkânı sağlaması bakımından önemlidir.

Tablo 7’de süreli yayın listesinin üniversite kütüphanelerinin web sayfalarında gösterimine ilişkin verilere yer verilmiştir.

Tablo 7: Süreli Yayın Listesi


Süreli yayın N % N % N %

Var 20 67 24 80 44 73

Yok 10 33 6 20 16 27Toplam 30 100 30 100 60 100

Tablo 7’nin verilerine göre, devlet üniversitesi kütüphanelerinin 20 (%67)’sinde ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 24 (%80)’ünde süreli yayın listesi bulunmaktadır. Devlet üniversitesi kütüphanelerinin 10 (%33)’unda ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 6 (%20)’sında süreli yayın listesi bulunmamaktadır.

Kullanıcı memnuniyeti açısından üniversite kütüphanesi web sayfalarında süreli yayınların listesinin bulunması yararlı olmaktadır. Bu bağlamda tabloya bakıldığında üniversite kütüphaneleri web sayfalarının genelinde süreli yayın listelerinin yer aldığı görülmektedir. Bu durumun vakıf üniversitesi kütüphanelerinde daha yüksek oranda olduğu tabloya bakılarak anlaşılmaktadır.

III.1.8. Kütüphaneler Arası Belge Sağlama Hizmeti

Coşkun Polat’ın aktardığı “ bütün dergi makalelerine sahip bir dizin, bütün dizinlere sahip bir kütüphane yoktur” ifadesinde anlaşılacağı gibi kütüphanelerin bütün bilgi kaynaklarına sahip olması mümkün değildir. Bundan dolayı kütüphaneler arası işbirliği ve belge sağlama hizmeti önemlidir.

Tablo 8’de kütüphaneler arası belge sağlama hizmetinin istatistiksel verileri gösterilmiştir

Tablo 8: Kütüphaneler Arası Belge Sağlama Hizmeti


21

Belge sağlama N % N % N %

Var 24 80 25 83 49 82

Yok 6 20 5 17 11 18Toplam 30 100 30 100 60 100

Tablo 8’de belirtildiği gibi devlet üniversitesi kütüphanelerinin 24 (%80)’ü ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 25 (%83)’i kütüphaneler arası belge sağlama hizmetini vermektedir. Devlet üniversitesi kütüphanelerinin 6 (%20)’sı ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 5 (%17)’i kütüphaneler arası belge sağlama hizmeti vermemektedir.

Kütüphaneler kullanıcı memnuniyeti açısından mevcut koleksiyonlarında bulunmayan ancak; kullanıcının talep ettiği bilgi kaynaklarını temin etmek için kütüphaneler arası belge sağlama hizmeti vermektedirler. Tablo 8 verilerine göre üniversiteler arası belge sağlama hizmeti her iki kütüphane türünde de genel olarak verilmektedir.

III.1.9. Çevrimiçi Veritabanlarına İlişkin Kullanım Bilgisi

Web teknolojilerinin gelişmesiyle yeni nesil kullanıcıların bilgiye erişimde elektronik ortamları tercih etmesi çevrimiçi veritabanlarının ortaya çıkmasına kaynaklık etmiştir. Çevrimiçi bilginin elde edilmesi bilgiye erişimde zaman ve mekân kavramlarını ortadan kaldırarak basılı kaynakların kullanımını azaltmıştır. Buna paralel olarak üniversite kütüphaneleri için çevrimiçi veritabanlarına üyelik kaçınılmaz olmuştur.

Tablo 9’da devlet ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin çevrimiçi veri tabanlarına ilişkin kullanım oranları gösterilmektedir.

Tablo 9: Çevrimiçi Veritabanlarına İlişkin Kullanım Bilgisi


Veri tabanları N % N % N %

Var 26 87 21 70 47 78

Yok 4 13 9 30 13 22Toplam 30 100 30 100 60 100

Görüldüğü gibi, devlet üniversitesi kütüphanelerinin 26 (%87)’sı ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 21 (%70)’i çevrimiçi veri tabanlarına ilişkin kullanım bilgisi vermektedir. Devlet üniversitesi kütüphanelerinin 4 (%13)’ünde ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 9 (%30)’unda çevrimiçi veri tabanlarına ilişkin kullanım bilgisi verilmemektedir.

22

Üniversite kütüphanelerinin çevrimiçi veritabanları aracılığıyla kullanıcısına hızlı ve kolay erişim, zamandan tasarruf ve aynı anda birden çok kullanım imkânı sağlaması gerekmektedir. Bu gereklilik üniversite kütüphanelerine yansımıştır. Tablodan da anlaşılacağı gibi bu yansımanın devlet üniversitesi kütüphanelerinde daha yüksek oranda olduğu görülmektedir.

III.1.10. Uzaktaki Bilgi Kaynaklarına İlişkin Bağlantı

Kütüphaneler tüm bilgi kaynaklarını sağlayamayacağından kullanıcısının gereksinim duyduğu materyallere erişim için uzaktaki bilgi sağlayıcılarla işbirliği yapmaktadır. Böyle bir hizmetin varlığı kullanıcının bilgi ihtiyacını gidermede önem ifade etmektedir.

Tablo 10’da uzaktaki bilgi kaynaklarına ilişkin bağlantıların devlet ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinde kullanım oranları gösterilmektedir.

Tablo 10: Uzaktaki Bilgi Kaynaklarına İlişkin Bağlantı


Bağlantı N % N % N %

Var 25 83 26 87 51 85

Yok 5 17 4 13 9 15Toplam 30 100 30 100 60 100

Tablodaki verilere bakıldığında, devlet üniversitesi kütüphanelerinin 25 (%83)’i ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 26 (%87)’sı uzaktaki bilgi kaynaklarına ilişkin bağlantı bilgisi bulunmaktadır. Devlet üniversitesi kütüphanelerinin 5 (%17)’inde ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 4 (%13)’ünde uzaktaki bilgi kaynaklarına ilişkin bağlantılar bulunmamaktadır.

Üniversite kütüphaneleri uzaktaki bilgi kaynaklarına ilişkin bağlantı hizmeti vermektedirler. Buna bağlı olarak tablo 10’da de görüldüğü gibi her iki kütüphane türünün bu hizmeti verdiği görülmektedir.

III.1.11. Ziyaretçi Sayacı

Kütüphanenin web sayfasını ziyaret eden kullanıcı sayısı hakkında istatistiklerin tutulması imkânı verdiğinden önemlidir.

Tablo 11’de üniversite kütüphanelerinin web sayfalarının ziyaretçi sayacı kullanım verileri yer almaktadır.

23

Tablo 11: Ziyaretçi Sayacı


Ziyaretçi sayacı N % N % N %

Var 5 17 5 17 10 17

Yok 25 83 25 83 50 83Toplam 30 100 30 100 60 100

Tablodaki sayısal veriler, devlet üniversitesi kütüphaneleri ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 5 (%17)’inde ziyaretçi sayacı bulunduğunu göstermektedir. Devlet üniversitesi kütüphaneleri ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 25 (%83)’inde ziyaretçi sayacı bulunmamaktadır.

Üniversite kütüphaneleri web sayfalarının ne kadar ziyaret edildiğini göstermesi yönüyle gereklidir. Tabloya bakıldığında genel olarak bu hizmetin yeterli olmadığı görülmektedir.

III.1.12. Ses, Slayt ve Video Kaydı

Üniversite kütüphane web sayfasını ziyaret eden kullanıcının her türlü durumunu göz önünde bulundurularak kütüphanenin tanıtımı sesli ve görsel öğelerle verilmesi kütüphanenin kullanımı açısından önem ifade etmektedir.

Ses, slayt ve video kaydının üniversite kütüphanesi web sayfalarında kullanım oranları tablo 12’de yer almaktadır.

Tablo 12: Ses, Slayt ve Video Kaydı


Ses kaydı N % N % N %

Var 3 10 5 17 8 13

Yok 27 90 25 83 52 87Toplam 30 100 30 100 60 100

Tablo verilerine göre, devlet üniversitesi kütüphanelerinin 3 (%10)’ü ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 5 (%17)’inde ses, slayt ve video kaydıyla tanıtım verilmektedir. Devlet üniversitesi kütüphanelerinin 27 (%90)’si ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 25 (%83)’inde ses, slayt ve video kaydıyla tanıtım hizmeti verilmemektedir.

24

Üniversite kütüphanesi web sayfaları daha çok kullanıcıya hizmet vermek için sesli ve görsel öğeleri de tercih etmelidirler. Ancak tablodan da anlaşılacağı üzere üniversite kütüphanelerinin web sayfalarında bu hizmetin nicel olarak gerilerde olduğu görülmektedir.

III.1.13. Web Kamera ve Kaynak Tanıtım Hizmeti

Kütüphanelerin kullanıcılarına web kamera ve kaynak tanıtım hizmeti sunması basılı materyalde oluşan iletişimsizliği (anlamama, fark edememe gibi) gidermesinden dolayı önemlidir.

Tablo 13’te web kamera ve kaynak tanıtım videosu hizmetine ilişkin veriler yer almaktadır.

Tablo 13: Web Kamera ve Kaynak Tanıtım Hizmeti


Video, web kamera N % N % N %

Var 2 7 4 13 6 10

Yok 28 93 26 87 54 90Toplam 30 100 30 100 60 100

Tablo 13’te gösterildiği gibi, devlet üniversitesi kütüphanelerinin 2 (%7)’sinde ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 4 (%13)’ünde video konferans ve web kamera hizmeti verilmektedir. Devlet üniversitesi kütüphanelerinin 28 (%93)’inde ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 26 (%87)’sında web kamera ve kaynak tanıtım hizmeti verilmemektedir.

Üniversite kütüphanesi web sayfaları daha çok kullanıcıya hizmet vermek için görsel-işitsel öğelerle de eğitimi tercih etmektedirler. Bu açıdan tablo incelendiğinde bu hizmetin kütüphane web sayfalarında yeterince bulunmadığı kanısına varılmıştır.

III.1.14. E- Posta Hizmeti

Kütüphane web sayfalarında e- posta hizmetinin kullanılması öneri, şikâyet ve soruların iletilmesi kütüphane-kullanıcı etkileşimini arttırmasından dolayı önemlidir.

Tablo 14’te Kütüphane web sayfalarında e- posta hizmetinin kullanımına yönelik veriler bulunmaktadır.

Tablo 14: E- Posta Hizmeti

25


E- posta N % N % N %

Var 30 100 30 100 60 100

Yok 0 0 0 0 0 0Toplam 30 100 30 100 60 100

Tablo 14’ün verilerine göre devlet üniversitesi kütüphaneleri ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin tamamında e- posta hizmetinin kullanıldığı görülmektedir.

Kütüphane web sayfalarının daha etkin bir şekilde hizmet vermesi ve kullanıcıların kütüphaneden yararlanma derecelerini arttırması yönüyle e- posta hizmeti gereklidir. Tablo 14’teki veriler bu hizmetin yaygın olarak kullanıldığının delilidir.

III.1.15. Anında Mesajlaşma

Kullanıcının yaşadığı sorunları kütüphaneciyle iletişim sağlayarak sorunlarını dile getirme ve bu sorunlara anında cevap alabilmesi kütüphane web sayfaları açısından önemli bir yer edinmektedir.

Tablo 15’te kütüphane web sayfalarında anında mesajlaşmaya ilişkin veriler gösterilmektedir.

Tablo 15: Anında Mesajlaşma


Mesajlaşma N % N % N %

Var 8 27 9 30 17 28

Yok 22 73 21 70 43 72Toplam 30 100 30 100 60 100

Görüldüğü gibi, devlet üniversitesi kütüphanelerinin 8 (%27)’inde ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 9 (%30)’unda anında mesajlaşma servisi bulunmaktadır. Devlet üniversitesi kütüphanelerinin 22 (%73)’sinde ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 21 (%70)’inde anında mesajlaşma servisi bulunmamaktadır.

Web teknolojilerinin gelişmesiyle önem kazanan anında iletişim kavramı kütüphanelerin de web sayfalarında anında mesajlaşma hizmeti vermesini gerekli kılmaktadır. Yapılan inceleme sonucunda genel olarak bu hizmetin kütüphane web sayfalarında yaygınlaşmadığı görülmektedir.

26

III.1.16. Sıkça Sorulan Sorular

Kütüphane web sayfalarını ziyaret eden kullanıcıların verilen hizmetler kapsamında ne gibi sorunlarla karşılaştıklarını belirlemek ve bu sorunlara çözüm önerileri getirmek açısından önemlidir.

Tablo 16’da sıkça sorulan soruların üniversite kütüphanelerinin web sayfalarında kullanım verileri gösterilmektedir.

Tablo 16: Sıkça Sorulan Sorular


SSS N % N % N %

Var 16 53 13 43 29 48

Yok 14 47 17 57 31 52Toplam 30 100 30 100 60 100

Tablo 16’ya göre, devlet üniversitesi kütüphanelerinin 16 (%53)’sında ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 13 (%43)’ünde sıkça sorulan sorular bölümü yer almaktadır. Devlet üniversitesi kütüphanelerinin 14 (%47)’ünde ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 17 (%57)’sinde sıkça sorulan sorular bölümü yer almamaktadır.

Kütüphanelerin web sayfalarında daha verimli hizmetler sunabilmek ve kullanıcının ihtiyaçlarını tam olarak karşılayabilmek için SSS kütüphane web sayfalarınca gereklidir. Genel olarak tabloya bakıldığında bu hizmet türünün %50’nin altında olduğu görülmektedir. Kütüphane türü olarak bakıldığında ise SSS hizmetinin devlet üniversitesi kütüphanelerinde daha yaygın olduğu gözlemlenmiştir.

III.1.17. Web Formları

Kütüphane web sayfalarını ziyaret eden kullanıcıların e- posta yerine bir istek formu doldurarak isteklerini iletmesinde ve hizmetlerin ölçülmesinde kütüphaneye fayda sağlamaktadır.

Web formlarının üniversite kütüphane web sayfalarında kullanımına ilişkin veriler tablo 17’de gösterilmektedir.

Tablo 17: Web Formları


27

Web formları N % N % N %

Var 17 57 23 77 40 67

Yok 13 43 7 23 20 33Toplam 30 100 30 100 60 100

Yukarıdaki tablo verilerine göre, devlet üniversitesi kütüphanelerinin 17 (%57)’sinde ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 23 (%77)’ünde web formlarının kullanımı bulunmaktadır. Devlet üniversitesi kütüphanelerinin 13 (%43)’ünde ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 7 (%23)’sinde web formlarının kullanımı bulunmamaktadır.

Web formları kullanıcının ihtiyaç duyduğu bilgileri sağladığından dolayı kütüphanelerin kaynak türü ve hizmet şeklini belirlemede gerekli bir değerlendirme kriteridir. Tablodan elde edilen genel sonuca göre bu hizmet türü yaygın olarak kullanılmaktadır. Kütüphane türüne göre incelendiğinde ise vakıf üniversitesi kütüphanelerinin sayfalarında web formlarının daha yaygın kullanıldığı görülmektedir.

III.1.18. Dijital Referans Robotları Aracılığıyla Hizmet

Kütüphanelerin kullanıcılarına yönelik 7/24 hizmet verebilmesi açısından önemlidir.

Tablo 18’de dijital referans robotları aracılığıyla verilen hizmete yönelik veriler gösterilmektedir.

Tablo 18: Dijital Referans Robotları Aracılığıyla Hizmet


Dijital robot N % N % N %

Var 0 0 0 0 0 0

Yok 30 100 30 100 60 100Toplam 30 100 30 100 60 100

Tablo 18’de devlet ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin hiçbirinde dijital referans robotları aracılığıyla hizmet bulunmamaktadır.

Kütüphanelerin mesai saatlerinin dışında da hizmet verebilmesi için yapay bir zekanın ürünü olan dijital danışma robotlarının kullanılması gereklilik arz etmektedir. Ancak Türkiye’de devlet ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin hiçbirinde dijital referans robotları aracılığıyla hizmetin olmadığı tablodan anlaşılmaktadır.

III.1.19. Kütüphane Web Sayfalarında Dil Seçeneği

28

Eğitimin çeşitli dillerde verilmesi ve özellikle bazı dillerin (İngilizce, Almanca, Fransızca…) dünya genelinde yaygın olarak kullanılması üniversite kütüphanelerinde dil seçeneğinin önemini vurgulamaktadır.

Tablo 19’da dil seçeneğinin üniversite kütüphanelerinde kullanımına yönelik veriler gösterilmektedir.

Tablo 19: Kütüphane Web Sayfalarında Dil Seçeneği


Dil seçeneği N % N % N %

Var 12 40 21 70 33 55

Yok 18 60 9 30 27 45Toplam 30 100 30 100 60 100

Tablodaki verilere bakıldığında, devlet üniversitesi kütüphanelerinin 12 (%40)’sinde ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 21 (%70)’inde dil seçeneği hizmeti verilmektedir. Devlet üniversitesi kütüphanelerinin 18 (%60)’inde ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinin 9 (%30)’unda dil seçeneği hizmeti verilmemektedir.

Üniversite kütüphanelerinin mevcut dil seçeneğine alternatif olarak yaygın kullanılan dillerde eğitim vermesi önemli görülmektedir. Tablodaki veriler göz önünde bulundurulursa bu hizmet genel olarak ortalamanın üstündedir ancak; bu durum devlet üniversitesi kütüphanelerinde ortalamanın altındadır. Vakıf üniversitesi kütüphanelerinde bu oranın daha yüksek olmasının nedenleri vardır. Bu nedenler arasında en başta ticari kurumlar olmaları ve yabancı uyruklu öğrencileri barındırmaları gibi etkenler yer almaktadır.

IV. BÖLÜM: SONUÇ VE ÖNERİLER

IV.1. SONUÇLAR

Yapılan araştırmada web tabanlı eğitim uygulamalarının Türkiye üniversite kütüphanelerine yansıması irdelenmiştir. Devlet ve vakıf üniversitesi kütüphanelerinden 30’ar web sayfası, dolaysız gözlem (veri toplama) tekniğinden yoğun gözlem tekniği

29

uygulanarak incelenmiştir. Rastgele seçilen kütüphane web sayfalarının incelenmesi sonucunda elde edilen veriler şu şekildedir:

“ Türkiye’de üniversite kütüphanelerinde web tabanlı eğitim programları yeterince kullanılmamaktadır.” hipotezi yapılan incelemeler sonucu kısmen doğrulanmıştır. Bazı uygulama ve hizmetlerin yeterli (e- posta, süreli yayın listesi, oryantasyon eğitimi) bazılarının ise yetersiz (ses kaydı, video konferans ve web kamera hizmeti, dijital referans robotları aracılığıyla hizmet) olduğu sonucuna varılmıştır.

Varsayımda da ifade edildiği gibi üniversite kütüphanelerinde web tabanlı eğitim programları için yapılan çalışmaların istenilen seviyeyi karşılayamadığı hipotezi genel olarak yanlışlanmıştır. Araştırma sonucunda web tabanlı eğitim uygulama yöntemlerinin birçoğu üniversite kütüphanelerinin web sayfasında hizmet verdiği gözlemlenmiştir.

Devlet üniversitesi kütüphanelerindeki web tabanlı eğitim programları, vakıf üniversitesi kütüphanelerinde yürütülen programların gerisinde kaldığı varsayımı kısmen doğrulanmıştır. Bunun göstergesi olarak vakıf üniversitesi kütüphanelerinde bazı hizmetlerin (dil seçeneği, ses kaydı, video konferans ve web kamera hizmeti ve web formları) daha çok uygulandığı tablo sonuçlarından elde edilmiştir.

“Vakıf üniversitesi kütüphaneleri kullanıcılarına eş zamanlı hizmet verme konusunda devlet üniversitesi kütüphanelerine göre daha aktif çalışmalar yürütmektedir.” varsayımı yapılan araştırmalar sonucu doğrulanmıştır. Anında mesajlaşma ve video konferans ve web kamera aracılığıyla hizmetin bu varsayımı desteklediği kanısına varılmıştır.

Vakıf üniversitesi kütüphanelerinin web formlarını daha çok kullandığı hipotezi veriler sonucunda doğrulanmıştır.

Vakıf üniversitesi kütüphanelerinin oryantasyon eğitimine daha çok önem verdiği hipotezi incelemeler sonucu yanlışlanmıştır. Hipotezin aksine devlet üniversitesi kütüphanelerinin oryantasyon eğitimine daha çok önem verdiği ortaya çıkmıştır.

Varsayımlarda belirtilen kütüphaneler arası belge sağlama hizmeti devlet üniversitesi kütüphanelerinde, vakıf üniversitesi kütüphanelerine oranla daha yaygın verildiği hipotezi yanlışlanmıştır. Bu oranın vakıf üniversitesi kütüphanelerinde daha yüksek olduğu elde edilen veriler sonucunda ortaya çıkmıştır.

Son varsayımda ifade edilen vakıf üniversitesi kütüphanelerinin devlet üniversitesi kütüphanelerine göre daha nitelikli eğitim verdiği hipotezi incelemeler kapsamında belirlenen değerlendirme ölçütlerinin büyük bir kısmında çıkan sonuçlara göre doğrulanmıştır.

Vakıf üniversitesi kütüphaneleri bazı kriterleri yeteri kadar karşılamasına rağmen genel olarak beklenilen düzeyde hizmet vermediği incelemeler sonucu saptanmıştır.

Günümüz teknolojisine hitap eden hizmetler (ses kaydı, video konferans ve web kamera hizmeti, dijital referans robotları aracılığıyla hizmet, anında mesajlaşma) konusunda her iki kütüphane türünün de yetersiz kaldığı gerek gözlemler gerekse araştırma sonuçlarınca belirlenmiştir.

IV.2. ÖNERİLER

30

Araştırma bulgularına ve sonuçlarına bakıldığında gerek vakıf gerekse devlet üniversitesi kütüphanelerinde şu öneriler dikkate alınmalıdır;

Dijital referans robotları aracılığıyla hizmet hem devlet hemde vakıf üniversitesi kütüphanelerinde yaygınlaştırılmalıdır.

Anında mesajlaşma önemli bir hizmet olmasına karşın yeteri kadar kullanılmamaktadır. Bu alandaki çalışmalar arttırılmalıdır.

Çağın eğitim modeline uygun olmasına rağmen çok az kullanılan video konferans ve web kamera hizmetinin yaygınlaştırılması yararlı olacaktır.

Devlet üniversitesi kütüphane sayfalarında web formlarının kullanım hizmeti arttırılmalıdır.

Kütüphane anasayfasında web tabanlı eğitim uygulamaları aynı arayüzde bulunmalıdır. Anasayfa karışık olmamalı, sade bir arayüze sahip olmalıdır.

Kütüphane web sayfası üniversite anasayfasından bağımsız olmalıdır. Üniversite kütüphanesi web sayfası mevcut dile alternatif olarak yaygın kullanılan

dillerde hizmet verebilmelidir. Üniversite kütüphane web sayfalarında ziyaretçi sayacının bulunması kütüphaneye

istatistiksel bilgi sağlama konusunda yararlı olacaktır.

KAYNAKÇA

Alav, O. (2000). Kütüphanelerde web [ Internet ] tabanlı kullanıcı eğitimi. 10 Mayıs 2011 tarihinde http://ab.org.tr/ab2000/dokumanlar/alav-tam.doc adresinden erişilmiştir.

31

Alkan, C. (1998). Eğitim teknolojisi ve uzaktan eğitimin kavramsal boyutları. Ankara: Ünal Ofset Matbaaları.

Anlamgezgini.com. (2007). Türkiye’de Ve Dünyada Internet Tabanlı Uzaktan Eğitim Çalışmaları. 28 Nisan 2011 tarihinde http://anlamgezgini.com/proje.doc adresinden erişilmiştir.

Aziz, A.(2008). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel.

Büyükkaragöz, S. ve Çivi, C. (1994). Genel öğretim metodları. Konya: Atlas Kitabevi.

Çakın, İ. (1986). Kütüphanelerin toplumsal konumu ve işlevleri. Türk kütüphaneciliği: 35(1), 8-16. 16 Mayıs 2011 tarihinde http://tk.kutuphaneci.org.tr/index.php/tk/article/viewArticle/1018 adresinden erişilmiştir.

Çelik, S. ve Çukadar, S. (2002).İnternete dayalı uzaktan öğretim ve üniversite kütüphaneleri. 07 Mayıs 2011 tarihinde http://aof20.anadolu.edu.tr/bildiriler/Sami_Cukadar.doc adresinden erişilmiştir.

Demirel, Ö. (1999). Planlamadan değerlendirmeye öğretme sanatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.

Ertürk, S. (1994). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Meteksan A.Ş.

Fidan, N. (1996). Okulda öğrenme ve öğretme. Ankara: Akın Yayınları.

Güllükaya, F. (2003). “Bilgisayar destekli eğitim” sunumundan 12 Mayıs 2011 tarihinde http://okulweb.meb.gov.tr/52/03/691507/bde.ppt adresinden erişilmiştir.

Gülnar, B. (1994). Bilgisayar ve internet destekli uzaktan eğitim programlarının tasarım, geliştirme ve değerlendirme aşamaları. 17 Mayıs 2011 tarihinde www.sosyalbil.selcuk.edu.tr/sos_mak/.../GÜLNAR,%20BİROL.pdf adresinden erişilmiştir.

Gündüz, M. (2009). İnternet teknolojilerini kullanarak öğrenci başarısı ve öğrenmenin kalıcılığını artırma. Yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul. 15 Mayıs 2011 tarihinde http://libris.bahcesehir.edu.tr/dosyalar/Tez/077828.pdf adresinden erişilmiştir.

İpek, İ. (2001). Bilgisayarla öğretim tasarımı geliştirme ve yöntemler. Ankara: Tıp Teknik Kitapçılık Ltd. Şti.

İşman, A. (1998). İnternet ve eğitim, uzaktan eğitim - Distance Education. 1998 Yaz 1999 Kış, Ankara: Ünal Ofset Matbaacılık.

Kaya, Z. (1996). Uzaktan eğitimde ders kitapları (Açık öğretim lisesi örneği). Ankara: Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Baskı Atölyesi.

Kaya, Z. (2002). Uzaktan eğitim. Ankara: Pegem A yayıncılık.

32

Keskin, F. (2005). Hizmetlerin tanıtılması ve pazarlanması açısından üniversite kütüphanelerinin web sitelerinin değerlendirilmesi. Bilgi toplumuna açılan kapı: Kütüphaneler ve toplum bilincinin geliştirilmesi. 18 Kasım 2005 tarihinde http://www.library.itu.edu.tr/ilipg/itu_poster_ozet.doc adresinden erişildi.

Kurulgan, M. ve Bayram, F. (2006). Üniversite Kütüphaneleri Web Sitelerinin Biçim ve içerik Analizi: Türkiye'deki Uygulamaya ilişkin Bir Araştırma. Türk kütüphaneciliği: 35(2), 141-172. 11 Mayıs 2011 tarihinde http://tk.kutuphaneci.org.tr/index.php/tk/article/download/1983/3945 adresinden erişilmiştir

Kaptan, H. (2002). Uzaktan eğitim modeli olarak web tabanlı eğitime genel bir bakış. 14 Mayıs 2011 tarihinde http://mimoza.marmara.edu.tr/~hkaptan/wte.htm adresinden erişildi.

Odabaş, H. (2003). İnternet tabanlı uzaktan eğitim ve bilgi ve belge yönetimi bölümleri. Türk Kütüphaneciliği. 17(1), 22-36. 9 Mayıs 2011 tarihinde http://tk.kutuphaneci.org.tr/index.php/tk/article/viewFile/1854/3707 adresinden erişilmiştir.

Odabaş, H. ve Odabaş, Y. (2008). Web Tabanlı Yüksek Öğrenim Programları İçin Geliştirilen Kütüphane Hizmetleri ve Uygulamaları. 9‐11 Ekim 2008 Yaşar Üniversitesi, İzmir. 12 Mayıs 2011 tarihinde http://acikarsiv.atauni.edu.tr/browse/76/163.pdf adresinden erişilmiştir.

Özdil, B. ve Çelik, A. (2000). “İnternet’e dayalı uzaktan eğitim” Akademik Bilişim konferansları. 10-15 Şubat 2000, Isparta. 16 Ekim 2005 http://www.inet-tr.gen.tr/ab2000/dokumanlar/ozdil.txt adresinden erişilmiştir.

Uçak, N. ve Çakmak, T. (2009). Web Sayfası Kullanılabilirliğinin Ölçülmesi: Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Web Sayfası Örneği. Türk kütüphaneciliği: 23(2), 278-298. 10 Mayıs 2011 tarihinde http://tk.kutuphaneci.org.tr/index.php/tk/article/view/2142/4192 adresinden erişilmiştir.

Uşun, S. (2006). Uzaktan eğitim. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

Üçkardeş, F., Küçükönder, H., Şahin, M. (2011). Bilgi Ve İletişim Teknolojilerine Dayalı Uzaktan Eğitim. 11 Mayıs 2011 tarihinde http://4uzbk.sdu.edu.tr/4UZBK/POSTER/BGP/4UZBKP_064.pdf adresinden erişilmiştir.

Yalçın, Y. (). Üniversite kütüphaneleri web sayfaları. 9 Mayıs 2011 tarihinde http://kaynak.unak.org.tr/bildiri/unak03/u03-36.pdf adresinden erişilmiştir.

Yalın, H. İ. (1999). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Nobel kitabevi. Ankara.

Yeniad, M. (2006). Uzaktan eğitimde kullanılmak üzere web tabanlı bir portal yazılımı geliştirme. Yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana. 7 Mayıs 2011 tarihinde http://sosyalbilimler.cukurova.edu.tr/tezler/845.pdf adresinden erişilmiştir.

33

Yılmazçoban, S. ve Damkacı, F. (1999). İnternet’in eğitim amaçlı kullanılması. V. Türkiye’de internet konferansı, 19-21 Kasım 1999. 12 Mart 2005 tarihinde http://www.inet-tr.org.tr/inetconf5/tammetin/selami-tam.doc adresinden erişilmiştir.

34

EK.1. DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ

1. Kütüphane hakkında genel bilgilerin bulunması

2. Çalışma saatleri hakkında bilgilerin bulunması

3. Kaynak kullanım eğitimi

4. Yeni gelen yayınlar ve duyuruların bulunması

5. Kütüphane erişim bilgilerinin bulunması

6. Süreli yayın listesi ve mevcut /eksik bilgilerinin bulunması

7. Kütüphane oryantasyon eğitimi

8. Kütüphaneler arası belge sağlama hizmetleri

9. Çevrim içi veri tabanlarına ilişkin kullanım bilgisi

10. Uzaktaki bilgi kaynaklarına ilişkin bağlantı

11. Ziyaretçi sayacı

12. Ses, Slayt ve Video Kaydı

13. Web Kamera ve Kaynak Tanıtım Hizmeti

14. E- posta hizmeti

15. Anında mesajlaşma

16. Yardım veya sıkça sorulan sorular sayfalarının (SSS) bulunması…

17. Web formları

18. Digital referans robotları aracılığıyla hizmet

19. Dil seçeneği

35

EK.1. Üniversite Kütüphanelerinin Web Adresleri ve Kullandıkları Otomasyon Programları

Üniversiteler Kütüphane Web adresleri Programlar

Abant izzet baysal üniversitesi

http://kddb.ibu.edu.tr YORDAM BT

Acıbadem üniversitesi

http://kutuphane.acibadem.edu.tr/yordam.htm YORDAM BT

Adıyaman üniversitesi

http://www.adiyaman.edu.tr/idabirim/kutuphane YORDA BT

Akdeniz üniversitesi

http://kutuphane.akdeniz.edu.tr/tr YORDAM BT

Anadolu üniversitesi

http://www.kdm.anadolu.edu.tr/ KYBELE

Arel üniversitesi http://www.arel.edu.tr/kutuphane/ OPAC

Atatürk üniversitesi

http://www.atauni.edu.tr/#birim=kutuphane-ve-dokumantasyon-daire-baskanligi

YORDAM BT

Atılım üniversitesi http://library.atilim.edu.tr/ OPAC

Bahçe şehir üniversitesi

http://library.bahcesehir.edu.tr/ YORDAM BT

Başkent üniversitesi

http://lib.baskent.edu.tr/ BLISS

Bayburt üniversitesi

http://www.bayburt.edu.tr/%C4%B0dari%20Birimler/kutuphane_dokumantasyon_daire_baskanl%C4%B1g%C4%B1/kutuphane/index.html

KYBELE

Beykent üniversitesi

http://yeni.beykent.edu.tr/WebProjects/Web/kutuphane.php

YORDAM BT

Bilkent üniversitesi http://library.bilkent.edu.tr/tr/index.html BASIC SEARCH

Boğaziçi üniversitesi

http://www.library.boun.edu.tr/ MILLENNIUM

Celal Bayar üniversitesi

http://www.bayar.edu.tr/kutuphane/ YORDAM BT

Çankaya üniversitesi

http://library.cankaya.edu.tr/ BLISS

Çukurova üniversitesi

http://library.cu.edu.tr/ BLISS

Dokuz Eylül üniversitesi

http://www.deu.edu.tr/DEUWeb/Icerik/Icerik.php?KOD=109

MILLENNIUM

Fatih üniversitesi http://www.fatih.edu.tr/?kutuphane YORDAM BT

Fırat üniversitesi http://kutuphane.firat.edu.tr/ YORDAM BT

36

Gazi üniversitesi http://www.lib.gazi.edu.tr/ BLISS

Gaziantep üniversitesi

http://www1.gantep.edu.tr/~kutuphane/ YORDAM BT

Gazikent üniversitesi

http://kutuphane.gazikent.edu.tr/ YORDAM BT

Hacettepe üniversitesi

http://www.library.hacettepe.edu.tr/ MILLENNIUM

Haliç üniversitesi http://kutuphane.halic.edu.tr/ KYBELE

Harran üniversitesi http://library.harran.edu.tr/ YORDAM BT

İstanbul Aydın üniversitesi

http://www.aydin.edu.tr/library/ YORDAM BT

Işık üniversitesi http://www.isikun.edu.tr/kutuphane/kutuphane_anasayfa.aspx?SectionID=iEoeRr%2bnHqzp7mNkChjxqA%3d%3d&ContentId=AvW7CcOUELQlQzfWvBQMfQ%3d%3d

YORDAM BT

İstanbul Bilgi üniversitesi

http://library.bilgi.edu.tr/screens/mainmenu_tr.html

İstanbul Doğuş üniversitesi

http://kutuphane.dogus.edu.tr/ YORDAM BT

İstanbul Kültür üniversitesi

http://www.iku.edu.tr/TR/17632-2-0-1-605-0/kutuphane.html

YORDAM BT

İstanbul Ticaret üniversitesi

http://www.iticu.edu.tr/kutuphane/ YORDAM BT

İzmir ekonomi üniversitesi

http://kutuphane.ieu.edu.tr/ YORDAM BT

İzmir Yaşar üniversitesi

http://bm.yasar.edu.tr/ YORDAM BT

Kadir Has üniversitesi

http://www.khas.edu.tr/arastirma/kutuphane-6/lib/kutuphane-ana-sayfa.html

BLISS

Kafkas üniversitesi http://www.kafkas.edu.tr/kut_db/index.php YORDAM BT

Karadeniz teknik üniversitesi

http://www.ktu.edu.tr/library/ YORDAM BT

Kastamonu üniversitesi

http://www.kastamonu.edu.tr/Kastamonu,Kutuphaneler.html

YORDAM BT

Koç üniversitesi http://web.ku.edu.tr/ku/index.php?option=com_content&task=view&id=2099&Itemid=3023&lang=tr

YORDAM BT

Maltepe üniversitesi

http://kutuphaneweb.maltepe.edu.tr/ YORDAM BT

Mardin Artuklu http://kutuphane.artuklu.edu.tr/ YORDAM BT

37

üniversitesi

Mersin Çağ üniversitesi

http://www.cag.edu.tr/tr/cag.php?Kod=menu&menuI YORDAM BT

Mersin üniversitesi http://www.mersin.edu.tr/birimler.php?id=5&tip=3 YORDAM BT

Mevlâna üniversitesi

http://www.mevlana.edu.tr/ YORDAM BT

Muğla üniversitesi http://library.mu.edu.tr/ BLISS

Namık kemal üniversitesi

http://kutuphane.nku.edu.tr/ YORDAM BT

Okan üniversitesi http://www.okan.edu.tr/sayfa/kutuphane-ve-dokumantasyon

YORDAM BT

Orta Doğu Teknik Üniversitesi

http://ww2.lib.metu.edu.tr/tr/index.php MILLENNIUM

Özyeğin üniversitesi

http://library.ozyegin.edu.tr/Ana-Sayfa/Welcome?switchLang=1

MILLENNIUM

Sabancı üniversitesi

http://www.sabanciuniv.edu/bm/tr/ OPAC

Pamukkale üniversitesi

http://kutuphane.pau.edu.tr/ BLISS

Sakarya üniversitesi

http://www.kutuphane.sakarya.edu.tr/ YORDAM BT

Selçuk üniversitesi http://www.kutuphane.selcuk.edu.tr/

Süleyman Demirel üniversitesi

http://kutuphane.sdu.edu.tr/ BLISS

Trakya üniversitesi http://kutuphane.trakya.edu.tr/ YORDAM BT

Ufuk üniversitesi http://www2.ufuk.edu.tr/library/index.htm OPAC

Uludağ üniversitesi http://kutuphane.uludag.edu.tr/ KYBELE

Yeditepe üniversitesi

http://www.yeditepe.edu.tr/bilgi-merkezi/index.dot?catId=arastirma

YORDAM BT

Yüzüncü yıl üniversitesi

http://kutuphane.yyu.edu.tr/ YORDAM BT

Zirve üniversitesi http://kutuphane.zirve.edu.tr/ YORDAM BT

38

· web viewbu anlayışın bilgi teknolojisine dayanan ve önemli bir seçenek...

Documents