Vit 6 An. Num.7 ~IGusht . 1902 - AoCit

FiJUiBFi:ftIRE perkoheshme shcip

Del muaj per muaj.

U-themelua me 1896.

1~Te mlmhet e teritet Kombesia.'l'elerohet e te zbu-kurohet Ghuha seGhuha eshte she-nimi i Kornbesise,te p'ermiresohetghendja II Popl1l-lit, se, kur esht ipasur PopulI iKombesia rnba-het e tere, e fortae e lire. 1IE

* *

99

iKViersha. Kenge"te Popullit. Ghu-

hesie. Histori~.Shkentse. Te Ra.

Revue albanaise. Pa-.....

rait to us les mois.

Fondee en 1896. 9

LI~:TnA, NDIH~lA,. PA.JTIME, DERGOHf:N NE KETE

To the Editor of the" Albania ..Oakley Crescent, City Road,

London. E. C.

*Conservation et

~evelo~penJent del'Individualite na-tionale. Culture dela Langue, qui estl'expression decette individua-lite. Ameliorationdes conditionseconomiques quipermettent a. l'in-dividualite natio-nale de se mainte-nir entiere, forteet libre. * * *

99

WLitterature,Fol-klore, Linguisti-que, Histoire etNouvelles.m* *

DRECTI~1 :

ALBANIAf"

Organe des interets albanais.E porkoheshme shcip (toskerisht e gegnisht), frenghist e turcisht. Mpron

te drectat e Kombit shcipetar.

.9

UN' NUMERO SEP ARE Ofr.il) ~.; Nun.:u [ V};CHANT :1 g.'ash

{TNABONNEMENT noUN AN (pour tons liB)'!!) 10 fro

.9

..".I)AJTD([ PElt NE YIT 10 frenga

~

Pour tous les livres concernant 111.langue albanaise, on peut s'adresser soit it. 111.n\clactionde 1'" ALBANIA" soit a 111.LIBRAIRIESPIRGATIS,~3, :Marienstrasse, Leipzig, qui reo;oit egalementdes abonnements a notre revue.

..On trouve I' II Albania" - II Albania" ndodhet :

it. LEIPZIG, Librairie SPIRGATIS, 23, Marienstrasse.

a BRUXELLES, Librairie KISSLING, IMBRE&HTSlIT Cie, Montagne 'Ie 111.COUl',

a PARIS, Librairie ERNEST LEROUX, 80, rue Bonaparte.

It VIENNE. Librairie WILHELM FRICK, 27, Graben.

It TRIESTE, Librairie JULIUS DABE,

R VENISE, Librairie MUNSTER.

it. ATHENES, Librairio BKCK,

a PHILIPPOPLE, Librairie CIU.VAREFFFRERER.

au CAIRE, Librairie BARBIER.

it. ALEXANDRIE, Librairie VITA CO~;N.

..

Historla e Shcypnlis, prej N. D. N., 1 libel' 412 facesh, kush ton 2 florin a t' Austries.Karta dheshkrlmtare €Idheut t' ono, 1 metro e 20 €Ighate, me 7 nghyra, kushton 2 fl'. no

Shciperie, 5 fl'. e ghysme ghetke.

SHTATORI TETORI

Dita shkurtohet 1 h. 44 m. Dita shkurtohet 1 h. 45 m.

1 H 8h. Eghidi, Ab. 1 M 8h. RemJnghi, Ip. 'j)2 11 8h. 8htiMni, Mb. i Ungeriis. (j) 2 E 8h. 8h. Eiiit e-Rois.3 1\1 8ht. Serape, Vir. Dsh. 3 P 8h. Gherardi, Ab4 E 8ht. Drano, Vir. 4 8 8h. Francesk Asizi.5 P 8h. Lorenz Ghustiniani, Jp. t 5 D Zoja Ruzare.6 8 8h. Eleuteri, Ab. G H Sh. Brunoni, Rr.

t 7 D 8h. Adriani, Pp. 7 1\1 Sh. 8erghi.t 8 H '1" leemit e-Zojes. H 1\1 8ht. Brighita e-veL

9 1\1 8h. Pieter KlaverL » 9 E 8h. Dionisi, Ip. Osh. ])10 1\1. 8h. Nikoll 'l'olentini. 10 P Fatmiri Fra Mitri i VIOliS (1).11 E 8h. Ghacinii. Dsh. 11 S Sh. Nikasi. Jp. Dbh.12 P 8h. Silvini, Jp. Rr. t 12 D AmnIa e-Zojes.1.J R 811. Ligori, Dsh. 13 H 811. Eduardi, Mb.d

t 14 D Pernnerimi i 8heites Kryc. 14 1\1 811 Kalisti, Pp.15 H 8h. Nikomedi, Dsh. 15 1\1 811t. 'l'6resp, Vir.1(; l\I Sht. Eufemija, Vir. Dsh. 16 E 8h. Gali, Ab.17 ?II Varrt e 8h. Franceskut (TeKater-koht).flj 17 P E Lumia Margerita Alakok. CO18 E 8ht. Hikarda, Mb. 18 8 811. Luka, Ap. Uii.19 P 8h. Jenari, Jp. Dsh. (TeKatez-koht). t 19 D Pastria e-Zois. Fatmiri rra Vitali(2).20 8 Sh. Stak, Dsh. (Te Kater-kohl). t 20 H Zoja e-8hkoders.

t 21 D 8h. 1\fateu. Ap. Uii. 21 1\1 8ht. Orsola, Vir. Dsh.22 H 8h. '1'om Villanova, Jp. 22 1\1 8h. 1\1arku, Jp. Dsh.23 1\1 811. Lino, Pp. Dsh. 23 E 811perblyesi. Sh. Ghini Kapistr. ([24 1\1 Zoja < e-Pshtimit '.

([ 24 P 811. Rafaeli, Krye-Eiiell.25 E 8h. Firmini, Ip. Dsh. 2[) 8 811. Bonifazi, Pp.26 P 8ht. Gh.vstina, Vir. Dsh. t 26 D 8h. Mitri.27 8 8h. 811. Kosma e Damiani, Dsh. Dsh. 27 H 8h. Frumenzi, Jp.

t 28 D 8h. Venceslau, Dsh. 28 1\1 8h. 8h. 8imoni e Juda, Ap. Ap.~29 II 8h. Mhilli, Krye-enell. 29 l\I 8h. Narcisi, Ip.30 M 8h. 8himshia, Dj. 30 E 8h. Alfonz Rodriguez.

31 P 8h. Stak, Jp. (.I\;Iiiille).

Vit 6 An. Gusht. - 1902 - Aout. Num.7

1tJLr1i31tDI1t

(1) ~hcyptar. Leu n' Vlon, n' viet 1441.Hini. n'Ur-dhen t'Hh. Franceskut. Kie vorrue n'Spolet (Italia).

(2) 8hcyptar ; kie n' Fratnij t'Sh. Frances-k.:it. Ddic n'Apulia (Italia) kah vieta 1'160.

...

178 ALBANIA G

v dekia e ProfessoritRudolf Virchow.

.BROPESSORI Rudolf Virchow, i mad hi

1~ dietar gherman, vdic me 5 tovieshtes se pare ne Berlin. Kish

lindur me 31 te vieshtes se dyte, e kishmesuar miekesine n' Universitet te Ber-linit. Me 1856, u-kthye ne Berlin si Pro-fessor; atie, punoj shume per t' i dhenefie chkelcim te math Institutit Patholo-ghik, te themeluar ahere ce nga pakekohe e i tsili u-be fie centre per dietarete rifi ci kerkojin te bejin zbulime shken-tsetare te ra.

Emeri i Virchowit do te jete ghithefiei lidhur ne zbulimet e shkentses, setsiles i beri sherbime te shuma. Po kapiese edhe ne historie polilike te sotme.Me 1859, u-zghoth piesetar ,i Kuvenditte Prusies. N e pake kohe, u-fioh si ne

~~~

I:*:~~",Y'\Y",

". ~ ~w~

.'I

~~,~\~Nt

~

~.

_. ~ I;",.."

,

;~'J'"[- '::.~)' '\\,\'~,,j, ,-". j\,I, """. --.)

,/, i'I/n/fir \~ ~\\I . .

1'it~J0::'\I'~\~.' ,

~i/~~/'11\-

t.:;:,1/ ~

{.«nd!b 11/1- /h -,~,,

"I /"'I'''~~'Idl/ if/ I

~F .!l/,llij!lUIT?/-:-\11';.. '#/ ,AX£:;liH/ili' !"/1

\\\\\{~;f~._,t~

,~li~ ~

~I,

.

,J}[ttl/!ili/ i/1f

~\\1\\j::i\' / /? 'I I:;:

,

ner kryetaret e kundershtimit ne Ku-vent, d. m. tho ne ner te paret e aty-reve ci cendrojin kundre politil}es se

ceverise. Ace rebt e goditi politiken e \

cev~rise, sa, me 1865, 'u-be fiale per fiedyleftim (fl'. duel) midis atij e Bismar-kut. U-hoth me ziar e me Rage ne lufteci u-be ahere neGhermanie mid,is Kishosedhe Shtetit, lufte e 'fiohur nen ~merin« Kulturkampf », te tsilin emer i akadhene Virchow-i vete. Bashke me Dr.-inBugen Richter, drectoj Laghen Perpa-rim tare kundre politikes se Bismarlmtgher sa ra Kantsellari i helm1't. Vir-chowi i eshte kundershtuar ghitheiiepolitikes ghermane n' Afrike, e kete pershkake shkentsetare: thosh se esht eteper te kete kolonira n' Afrike, se s' .eshte pune Europianet te munt te kIi-matisen e te rojne n' ata vise.

Mendimet e Professorit Virchowpermi rats en shcipetare jane te fiohma. "I refyem ne n~ numer te shkuar t' « AI-banies » (1901).

Ja edh8 fie dietar ci po shkon !... :-r

... Ja ce po hl;mbet edh8 fie fieri i' \math fiala e te tsilit 'deghohej e. ci 'thosh se Shcipetaret jane fie ratse oimunt te ritet, te lartesoh8t e te veje.perpara.

..GAZETA E PARE E EUROPES. ,

millET - e kemi thene edhe ketu

~ disa here - se me te parat ga-. zeta te botes kane dale ne Ohine,

disa cindera viet para J esu-Krishtit. 'Per Europen, shkrimtaret nuke jane fie rmenclimit. Gazete, si i kuptojme sot)

G ALBANIA 179

I

gazetat, e pare ka dale fie flete ne ghuheho11andishte, me 1605, nene titllinNienwe Tydinghen. Po ka pasur gazetaec1he shume me pare. Me te paren eghith Europes e ka botuarJulius Caesar,nen emerin Acta diurna.

.

Po duket se Acta diurna -t e JulKaisarit jane e dyta gazete. Ne dietarVB 're se historiani roman Sa11ustiusCrispns, ci ronte ne kohe te Uiceronit,botonte fie Commentarillm rerum urba-narum, i tsili dilte te merkuren, me cei ish falur perendise Merkur, perendiai tregerise e i viedhies. Prape mbasatij dietari, kushtimi i ch' do numeritka cene 72 cindare (3 grosh e 30). Nu-mori i gazetave ci botoheshin ch' dohere ish 15,000. ,Si e pa Kaisari se kymendim ish i mire, zuri edhe ay tendziere Acta diurna -t, te tsilat, si du-ket nga emeri i tyre, u caseshin meteper gazetave te sotme.

Per te mbaruar, Ie te permendimketu se, disa viet me pare, ne Dalmasie.

- ku ce -moti kishin zene vent te forte. ushterite romane -- ghetne ne ghi tedheut, neper germadat e fie ke15htiellitroman, tsa te mbetura ci japin t; 1e150-het se Romanet kane ditur te shtypindisa kartera te ceverise me letra teghishteruara (fl'. lettres moulees).

\

, .

..,.

/

..

MADHESIA KOMBETARE.

It ARAKTERIeshte ci ka rendesie si

1\ te kombi si te neriu. Eshte fie~ghe e mire te kete mendie te ho11a

e te larta ne fie komp, te ghenden fia-letore, artiste, tregetare mieshter (suc-cessful business men); pOl' eshte fieghe fie mij here ms e mire te ndodhenato miresira te shenc10sha c' i mbledhimbashke nen emerin karakter:- te kena-curit me pake, te mos-Ievizurit ng-a fiece11im, kuptimi i detyres ce ka sitsilidote mos ngase cetesine edh6 besimet efcifive, fie zemel' te mire, e, bash1re ~ete ghitha keto, edlie fie. dashurie teflagte per ghithe punet e drecta. Ketojane miresite ci e bejne me te vertet fiekomp te math. »

ROOSEVELT(Kryetari i Shteteve-te-Bashkuara).

.

..NE KUPE E THYER.

~1E e perkoheshme inglize refen fie1,,1 te nghare shume te hieshme ci

goditi keto dite ne London:« Ne zot, shume dore- mbajtur. (tc. -

necez), kish per te dhene fie dhuntie fiezofies se madhe. Hyn ne fie magazecelcesh e gherash prej balte te piekur,e shikon me fi'. ane fie kupe. te Chin~sshume te kushtushme, e tsila ce ethyer ne fi' a dhiete tsope: « - Sakerkon per kete? - Si ? per ketotsope? tha kumerkari i habitur: munt

180 GALBANIA

t' i maresh per fie shilling (6 grosh e20 para). S' eshte pune te nghiten dot. »

Myshterin dha edhe ghysme shillingme teper ce t' i vene ne fie kuti e te i adergojne zofies. tdhe dolli i.geznar e ikenacur ce shpetoj me ace palm teholla, duke menduar se zofia do tebesonte ce knpa u-thye udhes. Kur ehapi kio kutine, ch' do tsope ish e mpsh-tielle vech e vech ne karte. »

(NGA E PERK. .L1Iodern Society.)

-.

N E KOCEKRIPE. - N e batakchi - ba-takchi a bndalla, a ndofta te dyjabashke - hapi fialen se 100,000 Shci- ,petare nen arme e emeruan prints.

- A te duket se ky fieri punon mement? pyet fie Shcipetar.

- Diallerisht punon, thote tiateri.

Ne l esht e teper aty, u-perghigh itreti.

.. ..

KUITIME NGA SHCIPERIA.

E!SHTE menghezi i fie dite vel" e bukur, cielli esht i kulluar" e vesa ka rene

~ mbi bar po si mijera margaritare te hedhur e te perhapur kudo; rezet edjellit te pa dale, ce se largu duket si tslmcin majrat e malevet me fie nghyre

te ghalle, e tsila pak nga pak po humbet, e djelli me madhesie del e po ndrit. Bim-nit chelen, e :fienghyr' e ghelber l11breteron kudo, ce te mbush shpirtin me fie p~l-cim e :fiegas te pa sosur.

.

tdhe une duke u-nghitur rrezes bregut, ci esht edhe ndene hijen e ma18vecelar-tesohen madheshtorishtpermi te,mbetem si i habitur kur heth syte tatepjete edMshoh fushen nd' ate bukuri end' ate lulezim ce te chmall zemren. Bagetia dukedale nga fshati tube tube, po nghiten kodrave te gezuara e te chelura, elhe herehere deghohet vershellimi i bariut ce ben te ulerijne ma18t.

.

Kodrat edhe brighet gher me krye te majes se ma16vet te mveshura me pylle, evise vise lendinat plot me bar e me lule shume nghyrash te kenacin shpirtin, edMera e perzjere me ushetimn' e fteteve edh' e ujes te mburimeve e te perefive te mbu-shin deshiren e :fie16htesi ndjen nde zemel'.

life tutje perroji po riethduke u-dredhur po si fie gharper, dM shelghet ceghelberojne anes me kryet te ufiura, e puthin duke u-tundur e duke lare maj,ratnd' ate uje te celcte, po si vasha Imr anes lumit lahet, e, flokt' e kokes se saj teleshuara, puthin duke perkedhelur ujen e kulluar: Ushetimi, ci deghohet kurujerat riedhin me ndzitim e duke te rungullisura neper guret e gropat ce ndodMnudhes tek shkon, ndzjerin :fie ze te chuditeshme, i tsili,

.e me teper naten kur

- ... ALBANIA 181G

,

heshtia esht e perghitheshme, to ben te besosh se, per se largu kenclojne muziha a'

trumbeta ushtaresh, here to cluket se jo prane ndoi'ie fshati 1m kenclojne konclezeta 1ehin conte, here sikur cleghohen zera prej neres co there sin a vajtohon, a enghejsikur kenclojne e 1avclerojne Zotin. A1'1! sa embelsire ce ndjen, sa bukllr eshte kurkcyr te ghit1m keto chudi te natyres, sa e mftlleshme je 0 e dashur Shci pei'i !!

Me poshte duket vija si gharperon rrezes malit, e anesuar me bar 0 me.'luM, meshe1ghe e me barishta, ndeper te tsilat here here nja po si enghervie dukot sishk6t e cote, ghGr sa derdhet me buchim nde mulliri c' esht atje aefer, ce te kthejerroten e tsila duke kertsellyor levis gurin e rende ce bluan. Prane deres ne plak ithinur me leshrat e bardha pO'si dbore, ri i thelluar nde mofitim !

Perpjete bredhat e lisat madheshtorisht po tunclin deget kurdohere ce fryn er'e fl'esk' 0 malit, Ah! sa bukur esht atje ne mes te bredhave, prane mburimit t6kbari esht gher mi ghufie, e bilbilet 1m kenclojne !

0 natyre! sa bukuri ce paske, sa mall te math ndjen fi.eriu, kur je nde madhesitce te fa1i Zoti !

Cershor 1902. ..,

T' perpiekun.Shcypnia me ni Prift...

ERIFTI. - Squittire ,... shIm don me

l~ thanun kio fial taliano ?... oh bu-bu per mue, ci nuk po munnemi

me e diktue !

SHCYPNIA. - Pse po ghimon, morebiir, e pse po i shtergon tamthat ?

PRIFTI. - Ah moi Nan !... nuk pomunnemi me marrun vesht ni ket fial :squittire.

. SHCYPNIA.- Miera une per shka tra-zohet fmia eme !... A ke ghetun nnofliher, 0 biir, n' ghuhe t' Nanes nnoiii £1111ci s' ke muitun me marrun vesht ?

PRIFTI.- Oh! sa e sa her, e kushmunnet me i fi.oftun ?

ASDREN.

-. '.SHCYPNIA.- A e ke trazue vete,n per

me i diktue ?PRIFTI.- A drue jam la£1t!SHCYPNIA. - ShIm thae? shIm vielle

prej gojet ?.. mos e gzosh, 0 biir, t' rJ-miin t' anne !

PRIFTI. -:It shof gabimin,... m' fal,0 Nan; e mos me nam ma !..~:psem' k8.namun e marrue miaft Pere~nia, cishm' at kohe, m' t' tsillen u-msova, e ghu-hen t' eme mas shpinet e lshova...... Shpnes ma nllk ki1per mue; e ghi-thmon kam me ken i mierue !...

SHCYPNIA.- Avit-u, 0 zemra ir,ne, tete puthi Nana !...per para gao~niit, 0biir, duhet me u-frikue; pOl' mas gabi-mit, duhet me u-chue prej ghwnit, e meshpnesue .-:It ku je msue?

182 GALBANIA

PRIFTI. - N' kuvenn t' J esuitve, n'Shkoder.

SHCYPNIA. - Sa ghuhe ke dzanun ?PRIFTI.- Talianchen e latinchen, sa

me laskarue shcypen.SHCYPNIA.- Shcypen jo? shcypen jo?

n'Shcypnii mos me u-dzannn shcypia?..Baj, 0 shpirt, baj 1... Iota, 0 zemer,10t01... Nna.I-e, 0 Zot, doren t'anne, efmiit e mii mos i derma 1... Jan t' vor-fen, jan t' rii... fal-i-a fain, 0 Perennii 1...A je perparue fort, 0 biir, per me u-msue?

PRIFTI. - As me thanun Iii groshit.Austria ka pague per mue, per vllaznite mii, e Msimtart.

SHCYPNIA.- Oh Austrii e Ungari.i t'a shperbleft i madhi Perennii t' falmenci ke bamun e ban fmivet mii! ...J an t'vorfen, jan t' ngrat, jan t' rii !:.. anmicti kan rethue annej e knnej, per me idamun e me i rennue, e te lutem doretkure mos me i Ishue1... :It shof miir cidisa ner fmiit e mii, ne fe mramenmledhmenii n' Shkoder, sileur-se u-dane,kan bamun me ktsie KIiaz Nikollin eKIiazitsen me loder; por ani fal-i-a-ufain !...

« Pater ignosce illis, nesciunt emmquid faciunt! "...

Fial m' fia.I tui kaIne, po t' bvetNana: ghuhen turche n' at kuvenn a eke msue ?

PRIFTI. - As me thanun Iii fial !SHCYPNIA.-:It cish fletme vecilin e

Mretit ner.travai tnja?PRIFTI. - T' ishte Shcyptar, kishe

me i folun porsi Iii fmii i vorfen vecilit

t' babes vet; por massi Mm;;n sghethene sunnimit i a u ka lanun n' dor t' tyne,me duhet me folun me vecilin e tij :Vili, vili, vi-li-vii, tervert e tertevert, e ti-ri, ti-ri-tii I... Marimi asht : lnej, 0 drec,

leu nul. ka vllaznii. .

SHCYPNIA. - Navare ghuhen e t'lYladhnushmit Bamirit t' an F. J. n' atshkollii do t' a kesh dzan?

PRIFTI. - As me thanun Iii fial !SHCYPNIA.- Shka fole ?..PRIFTI. - Ni kshtu asht e dreita.SHCYPNIA.- Habii e madhe !... Del

zot Fratsa nJ:'nnoIii venn, del zot Rusia,del zot Italia... e deri i mrami hamaH ipazarit ghuhen e bamirit vet din me efolun. .

Punt ci jan tni punue n' mue, zem-ren jan tu' m' a tsptue.

SHCYPTARI I NIKOPOLIT.

.~ J

SHCYPERIA PERPARA !...

'Albania (tl!anti! ~.\

« Shcypria perpara ! > po nnijm pa pushueTui than, e zemmrat t' ona p:hith gazmohen;Ket fjal n' ghytet t' on te t~.n e-kan msue ;Fmiit udhs vika,:in nga shkolla kur lshohen,Pm dhe na t' thona: « Perpara Shcypnia ! >Me zaa t' trash, sa t' munnet me pas forts

[mClshlmia!

« Shcypria perpara! . l\:ommi po gezohet(Si kalit verbt knr i hypi Nasradini,Ci : - po shkoi perpara deri knr te rrzohet, -Tha - vech HI bje nuk dii, as ju nuke-dini!-)Pm, « perpara > edhe na po shkoim, por kG.

[shkoimNf!k e-dim, se ace hall as iii her s'mennoim!...

'".... G 183ALBANIA

r

c Shcypria perpara! » me mjerim ShcyptariU-ngop edhe i kalbi paltsin vorfenia :Art rrin pa punfte, votret katfmnari

,Nflk lot, pret se i chon bukon Perennia;B populli, ec1he ky, ki\mm mi kamm rri pshtot :Coft bektm 1... flsht msuu pa mitalikn' kulet... !

« Shcypria perpara! » Oh pse me u-mfmnfLeMe mih, me mmjell, me korr, e kec pse me

[hiek

Mo u-holluu nga mennia, edhe me punueSi pUllon t' tan bota ?... Ni c1it kom me ddok !Pa kputs n' kamm kem ardhfm n' ket bot kur

[kem lee,

Dhe.., kur t' ddesim s' duhen kputst me hii(nen elhOe I...

\'".

c Shcypria perpara ! » i l\Iadh fisht Perennia,I jep me Il!;ran zogut ci shkon tni flntruu,I jep lulet bletes, lop a ec1hOdhiaPrOi Tii t' tan ushcehen, pa 10c1h, pa J-mun-

[ntlu:Nflk po tsof fmit as Iii her gomari,Pm, pa buk si ka me ngo~'dhun Shcyptari ? !...

/:

c Shoypri!\. pOl'para ! » Oh sa mil' po shkoinToska edhe Gega, mas zakonit vjeter,Vetllat i vraain knl' hasin 11' shoci-shoin,(Se kshtll egersira han kur shM fti tjeter)

Dhe kio dashtnii c-bukuJ" faret n'a nnerol1,Bdhe n' face t' botes ftyren n'a sbarc1hon !...

}

c Shcypria perpara! » me t' KrishtOn t' Shoy-[pris

Shkon Mohamec1ani porsi vllau me vllaa:Prei dashtniit... koken do me i pree kauJ"J"is (I)

Kshtft Mh' ata t' Ulcinit, t' Potgorits e-saaTjer l\Iohamedan ci Mal' i Zii Il' a i mfmrKet dashtnii kan pas, por... kjo dashtnii u-

[buar!... (1)

c Shcypria pOl'para! » Printsi i l\Ialit ZiiDolli n'drit se me t' l\lelhai t' botes u-miesuu;

,)

./ \.

(I) Ce me c1it ci mne nner thoi t' Malit Zii,mohamec1anat t' Ulcinit, t' Potgoritses, t' Zhab-jakut e te '.rivarit, u-bane ma te but se kili-ghat: kupetuene, pOl' teper von, se ]{anr1'iishte Sheau e nfLk i Krishteni i Sheyporis!...-Chuc1! na te Krishtent te'Shcyperis bflimghith se si me u-fortsue me bashkerim per mos

l\le Viktor l\Ianuelin ka bamnn krnshcii,Me l\f aria t' Serbit c1jalin ];:a martun : (2)Kshtfl, Naltsia e-'rii, per nat po shM Il'annerSe Serbiin c1hO ghymson t' Sheypris];:a me

[hanger !...

< Shcypria perpara! » 1\le Kzarin t' llnsisDhe l\Imr6t' i Hales voiti me u-perpieknn ;Sa mennime t' bukra kan per c1heen t' Shct

(pris ....Sa me shpirt n' a cluan dhe me zemmer t'dje-

[gun!...Se me n'a vfm sgheclhen n' eaf shpresoin,... e. [thonSe do t' n'a nnrroin emnill edhe ghflhEm t'on!...

« Sheypria perpal'a! »Po, kjo asht me t' vertetMnyra ma e-shpeita kommin m' e-hummue ;Dclhes, ei m' e-bjerrll1l vehtpll t'on per jet,« POl'para » po shkoim korkfmn pa u -nnalue:« Perpara» si i verbti ei nuk e-shM tokenDhO rrzohet e shluepet e per mfu' then koken.

c Sheypria perpara? !... » ICy asht porparimiPrei t' tsilitshpreson kommi me lulzumnn ? I...A kshtu isht' e-t' parvet t' on besa e dasht-

[nimi ? !...A kshtiUshin Sheyptart at-her te mjerumun?!...A pOl' ato bnrra, oi mft sot nflk jfm,T' pa djelm kan ddekun e Atdhen shkret kflll

[Ian? !...

c Shcypria perpara... ? ! » Nanfl e.jon e-mjemPerpara ke VOitUllkur ke pftS bashlmlin !Sot m'je poshtnflmfm e t' asht bjerrun nnera,Se rreth ke finmikfm e mmrenn ke vobsiin:Cftai, Sheypria e'-mjer, pm, sa t' munnesh me

[caa,Se n'a kan ddaa besat e n' nee bashkim 5' kaa !

GEG. POSTRIPPA.

me raa ne robnii to Shcant ; e vllaznit t' on,l\Iohamedanat, bain ghith se 5i me u-dc1aaprei nesh e koshtll me raa nner thoi teKaHn'it,.. 1

(:2)1\1irko,i biri i Prints Nikolls, ei u-martueme 12 te Korrikut, ll1uar Maria Konstantino-vich, te biin te Iii Kollonelit te Serbiis.

184 ~ALBANIA G

Carku Shcipetareve teBukuresht.

rin ne

~A VEN J shkuar , carlm i Shcipeta-('

': ~ reve te rin « Shpresa », ne Buku-resht, dha ne te kremte (feste) ne

ne kopsht te boteshm te kryecytetitrumen. Ne numer i math Shcipetaresh,zona shcipetare, Rumene te fwhul', ze-vendes gazetas~ ishin mbledlmr me nete math shpejtim. Gazetat rumene, tetsilat bejne flale gher' e ghate per ketembledhie, thone se bota zune te vijneme pare ores se shenuar. Dy orcestra.,neri rumen, tiateri shcipetar, u bijinviolive me radhe.

N eneI' me te nohurit piesetare tecarkut na shkruan : t ndel'shemi ZotiThoma G. Hadshiu

« As nuke besonim te na nderojne '1 ne numer 39 te gazetes se tijace shume Shcipetaret e Bulnm\shtit, te i)«

AfJTY,P~, duke pel'kthyer arti-tsilet, pervech tsa te raIle, te ghithe po kullin t' one ci dolli te Albanin nenethuaj erthne,edh'.6 shkuan shume bnknr titllin me sip~r, na perghighet ghel" ekohen, si ch' munt te shohesh nga pro- ghate. N a vien kec ce ngushtesia e ven-gramma. Na nderuan edhe disa gaze- dit na shtrengon t' i refejme shkurtishttare Rumene, te tsilet na epnin zemel' mendimet e tija.te punojme perpara, se Rumenet e me - Kemi nderin t' a pyesim Faikteper shtypi do t' na ndihin per kete Bene - thote Zoti 'l'homa - hur i u-cellim. - Dshadsha Nachon e kishim lmndershtua Grecia ghuhes shcipe? Neatje, u-gezua shume. cofte se Shcipetaret e Delvinos, te Ghi- .

» Tani muarme edhe ne dhome per.;j rokastres, te Paramithise, te :Margellc~Carkun, ku te mundim te mbajme per- chit, te Permetit, te Leskovikut, tefialime (fl'. conferences), e te ghithe Korches, te Duresit e ghetke Rasin gre-Shcipetaret jane gezuar per kete men- cisht, mesuan grecishten, kush i shtren-dim ce patme te fillojme kete shoce- goj, tsili esht ay propagandist ci u.ari. » futi me pahir ? Ne Grecie ka 900,000

Progra.mmen e se kremtes, te shtypur Shcipetare ei Rasin ghuhen e tyre, acerumanisht, e kemi ne dore, e po ken- sa n' Athine te duket se ndodhej ne mesdojme : te Shciperise.

Te dielen, 18 Gusht, mbledhie etj.1. Marsh shcipetare. II.:Me 4, luft' emadhe lulesh, konfettesh e serpanti-nash. III. Do te nghitet i pari balon imath, me armet kombetare te Shciperisenga fl' ane, me armet e Rumanise ngatiatera ane. IV. :Me6, orcestri rumennene drectim te kapelmieshterit D. Gh.llieseu. - Tombola (Ioterie) e madhe,me shume dhuntira. Lodra me ehmime.Ziare te bengalit, e te tiera.

U lumte Shcipetareve te rin. Hurrahtri here! ..Grecia edhe e Perkoheshmia jone. '

\.

G ALBANIA 185

,

Ne cofte se Zoti Thoma Hadshiu. kerkon te lozim, a te gellE\jmeneri tia-.terIn, me mire Ie t' i presim ketu. N e

. do te thomi te verteten, na vien kec tenohim se e verteta eshte nc1ryshe.. Rhkollat grecishte, sa pa nisur pro-paganda shcipe, ishin shume to dobish-me. Pa shkollat grecishte, do te kishimrene fare ne kafsherie. 'l'urete do t' nakishin mare neper kembet e tyre, e do

t' ighim edhe ne si zaptiete celbaniko teToskerise ci Imdzojne t' i vene kengetper dervishe me fie me viershat 13peren-dishme te Homerit. Grecishtia na hapisyte, na holloj mendiet, 13 bori reth ereth nesh ne atmosfere cyteterie. Shumemire. Keto e fiohim.

Po tani erthne kohera te tiera. Ghithekombet'e Ba]]kanit a u-ehliruan a per-picen te chlirohen. 'rurcia europiakeoshte ne te humbur e siper. Helesnimieshte ne rezik, Bu11garet s' jane te hollesi Greket e si Shcipetaret: po jane ratseme e forte; s' jane ngordhanike si Ser-bet, jane f1epopuU me virtute te shu-ma, ner te tsilat me e p~~a e tyre eshtedurimi, Te fode e te du'rueshm, Bull-garet po perparojne per dite, 13, siga-risht, fie dite do t' mbulojne me Leper seghysmen 13Ba11kanit.

Zghimi i kombit shcipetar, ne keto 13siper, eshte ne 13mire e pa-pritur perhelenismin. Grelu>:rt kane ment, po du-het te kuptojne mire kete: ce ch' do

. tsope dheu e humbur per Shcipetaret,esht 13humbur edhe per helenismin ; atetsope nuk 13fiton helenismi, e fit onbullgarismi. N e u-shofte ne dite hele-

.,

~\

,

nismi, do te shuhet se Greket nuk 6kane Imptuar kete te vertete.

Ka shko11a greke. Shume mire. Po temos u kunder"htohen shko11ave sheipe!Per kundre, Greket te kuptonin inte-'],(~slin e tyre, do te vejin edh8 fie klase

shcipe ne g!iithe shkoUat e tyre ne Tos-'kE'rie. Jo vetem kete nak e bejna, poperpicen te prishin edh8 ato shko11a topaka ce kemi. ]'lIendimi i botes thote seshkollan shcip6 te Korches e mby11ne fspitsat e Grekeve. Kundershtimi i Gre-keve kundre shko11ave sh6ip6, Imndreghuhes shcipe, kundre ndieses kombe-tare te Sheipetareve orthodhokse janete fiohnra jo vetem ne mes t' one, pOl'edhe ner ghithe tFJhuajte. As n' Athines' ka, harruar neri pU'llen e AnastasKullutiotit.

Nevent ce te perpicen te mohajne teverteten, nuk eshte me mire te fiohinGreket se u-gabuan, se politika e tyreka cone kundr' interesteve te helenismitgher me sot? :It tsila eshte. ceveria ci s'gabohet?

.Ne cofte se Grecia eshte sigur 5e, si

punan, punon mire per veten e saj, Ie tepunoje prape ashtu : se sitsilido popullkerkan interestin e tij. Pa ne thomi segabohet; thomi se a s' ka Grecia politi- .kane te vertete, aka neres ci punojneper interest te Sl1eveve; thami se fie ditedo t' pendohet, '13se, ne ka zemora ci ce-110jne edhe per helenismin, eshte kohete zghoh8n. F. K.

..

186 G ,~ALBANIA

NE FACE SHKENTSE.

KANUNET E PIELUES.

JZANUNET e piellies (fl'. les lois de re-

I\.production) jane miaft per te vene

'1'13,e, me ce kane ne rendesie temad he n' ate dege te shkentses c' ithone biologie, duhet sa do mo!! t' i dimete ghithe.

1. Piellia 1m riegulla miaft te ngush-ta. ShurJ~esia e saj eshte ne lmndersh-tim me madhesin' e kafsheve: do methene, me e vogel- eshte kafsha, meteper piell; me 13madhe eshte, me pakepi elL Kafshet si elManti (tc. fili),hunde-briri (rhinoeerua), deveja, piellinfie te vogel per here; kafshet shume mete veghel, si liepuri i bute, etj., piellinper fie here dhiete 13fie-zet.

2. Bntesia dhe egersia kane fie fuciete maclhe permi fortse te shtimit : Lie-puri i bute ben gher dy-mbe dhiete teveghel per mot; liepuri i egel', n' ate koh'e siper, piell vetem tre a kateI'. Dosa(femera e derit te bute) piell dy here nevit, e ch' do here pese-mbedhiete gherfie-zet te veghel; fem~ra e derit t' egerpiell vetem ne here ne mot, e ch' dohere vetern tete, te teperen dhiete teveghel.

3. Durimi i mbarsies vete me lle memadhesien e kafsheve. EIManti, me emadhia, kafshe e dheut, ri i mbarsur ne-zet muaj. Hundebririt mbarsia i duronghashte-mbe-dhiete muaj, devese cafe-larosM (gr. kamilopardhalis) dymbe-

dhiete muaj : liepuri i bute, per lmn-dre, ri i mbarsur vetem tri-dhiete dite.

4. Kanuni i perparimit dhemastar tekafsheve, 13 i penarimit numerta:r tebarishtave.

ThoMt perparim numertar (fr. pro-gression arithmetique) ne serenumerashte tille ce sitsilido numer eshte sa me iperpareshmi i shtuar me ne numer tepa-ndruar. Per tregim : 2, 4,6, 8, 10,12, etj. Ch' do numer eshte sa me i per-pareshmi i shtuar me 2. Sepse, 8 =6 + 2..10=8+2; 12=10+2, etj. -

Thohet perparim dbemastar (fl'. pro-gression geometrique) fie sere numerashte tille ce sitsilido nnmer eshte sa me iperpareshmi i shumezuar me fie numerte pa-ndruar. Per tregim : 2, 4,8,.16,32, 64, etj. Sitsilido numer i kesaj sereeshte sa me i perpareshmi i shumezuarme 2. Sepse, 16=8 x 2; 32=16 x 2;64=32 x 2, etj.

Kane provuar, duke nemeruar 13dukevene 're, se kafshet shtohen me ne per-parim dhemastar, dM barishtat me ileperpm'im numertar. Kane vene 're ngha-riet me te medha pielliesh, e numerimj,duke mare keto ngharie per themel, karefyer se shtimi d.o te behej mbas rie-gullave te me-siperme sikur termeti,bresheri, semundia, etj., ne mos i ambajin perparimin rities. Per tregim,el8fanti, me i ngadalti .per te piellur, rii mbarsur ii' a dy viet. Kane nemeruarse ne pese-cint viet e siper, do te kish .pese-mbe-dhiet miliune elMantesh teghalle, te zbritur vetem nga ne pale. Oh'do t' ish pBr pishcte, dif'a ner te tsiletkane gher tre miliune veze !

/

G ALBANIA 187

NE TSOP E LETRETURE TE HUAJ FYTYRA E TURIN TE SHCIPERISE

\

\ ~,~

HARRI M

') (Blow, blow, that( winter wind.)

n

E'!RY, fry, ti er' Gdimerit; s' je ae' e~+ lige sa harrimi i iieriut; dhembi

yt s' esht ae i mprehte, se nukedukej, sa do ce fyroma jote esht e

~shper. Hoi-ho ! vershelle, hoi-ho, neperhs te ghelber (1): Micesia e madheeshte geiieshtre, dashuria e madhe s'eshte perveeh maresie: Pra, hoi-ho, lis !kio jete eshte shum e bukur.

Ngrini, ngrini, ju re te ashpera, senuke ehponi ace fort SA,mireberat eharruara : Sa do e' i beni ujerat te bien,maja juaj s' esht ac e mprehte sa mos-kuitimi i ne miku.

Hoi-ho! vershelle, hoi-ho, neper lis tegMlber : Micesia e madhe eshte genesh-tre, dashurit1 e madhe s' eshte pervechmaresie: Hoi-ho, pra! kio jete eshteshum e bukur.

)-

WILLIA:Io[ SHAKESPEARE.

(1564-1616).

(English Songs and Ballads, F. 80.)

(1) lng'. holly, fro houx,s' dime si thohet

shcip. Eshtc fie lis i vOg'el, ghithefie i O'hel-ber, me ghemba ne fletet.

b

..

III. SILAHU I ZAPTIESE

1\'t E mik me dergoj ne tsope £lete ce.

~I gIfeti ne silah te fie zapticse tos-ke. Kio karte eshte per te vone

're : E ndotur ne fie yent me vaj a me ,dhiame, ne fie tiator me ghak - ghakkauri, a po ghak pule? - bie ere hu-dher, duhan e raki. E, me fie dore cidridhet a 'ska zakon te shkruaj, fiesere mendimesh radhohen, si fie seremargaritaresh.:It vura nene calc, e po eyo're dite per dite me chudi si fie ghete kushtushme a te raHe, ci duket fiemij vietsh e vietor e ci esht ~ re, etanishme. Duke mos cene fie neri ci kazakone t' i mbaje fare per veten e tiigherat e mira, si lakmimtar i pa-ngo-pur, - po u chfac ketu se ch' thote

KARTA E SILAHUT :

1. Nuke me pelcen penda e hekurt.Kalemi i shkrete eshte m' i mire: i benne maje nga te dy anet, a, me neronshkl'uan, me tiateren kruan koken akurrizin kur te hane.

~. Nghyra s' me pelcen ac e hone:duhej t' ish e trashe ce edhe te shkruajedhe te me zere vendin e mehlemit perplaget e kembes.

3. Kendova programmen politike tefie shocerie sheipetare~.. S' me pelceu.Programma ime eshte: Kush ka viedhurme taper pula neper pshaterat e kau-

188 GALBANIA

reve, eshte me teper matriote a meme-dhetar, e ay duhet te jete me i pari.

4. Kur to behet Shciporia me vete,krojte do te derdhin raki ne vont t'ujes, e do te rime tere diton te shtrihurne diell, te « llafosemi », te prime, e tekruhemi me kalem.

5. Jam gati te vritem per Shciperillo,« velacin» me lie «shart»: Te mosvdes ! co pastaj te roli mire, se te ghithedo t' me nderojne e do t' me japinduke thene : « J a, ky u-vra per Shcipe-rine! »

T. Sr.-.

TE RA LETRERISHTE.

~ ndriteshmi bashkepunetori yne, Geg

l'Postrippa, po gatit fie libel' vier-shash. E dinim ce me kohe kete

te re, po s' deshme t' a chfacim pa Ieje :Me ce fletoria mike e 1\Iisirit « Toska »beri flaIe, 16 te thomi se titlli i Iibrit dote jete « Zani i zemres ». Jemi sigur seShcipetaret e neserm do t' a shenojneme ne gur te bardhe diten kur do tekete dale ne drite kio kuti margaritareshci do te jete stolia e pare e lie Ietretureskombetare !

Jakin Shkodra po punon ne viersheto ghate, me teper se lie mij radhesh,-nete tsilen do t' kendoje trimerit' e Lekeste Math.

V orf Dukaghini po mbMth dokumen-tat e nevojshem~ porte shkruar lie his-torie te Kishes katholike ne Shciperie.Kio pune s' ka cen' e bel" edhe, e do te

jete me shume rcndesie per ata ci eduan historien. N ene pende te V orf Du-kaghinit, do te jot' edlle lie libel' ci do-

t' kondohet me pelcim edlle prej ghitheShcipetar~ve te Ietresuar te tsiJove u-k'enda lie ghe e shluuar mire..

Zoti Aleksi St. Drenova, te dielen edyte te vieshtes ,;e pare do' te beje neperfialim ne centre te shocerise « Shpre-sa » ne Bukuresht. Fundi i perfialimiteshte: «Viershesia popullore Shcipe ».Sa i bukur mendim, e sa gezohemi tekete Shcipetare ~i i u-a kuptojne ren-desine viershave popullore !

Zoti N. D. N., auktori i «Histories seShcypniis », mbaroj edhe lie «Historieto Turkiis ». E kemi nene shtyp, e, ne ,X

funt te shtatorit, jemi sigur t' a kem~gati per te shitur. Kushton 1 frengetsopa.

I,I

I'., . \!

PYETIE DHE PERGHIGHIE.

!Z'Sp. D., ne Shibin-el-Kom,duke

1!:1.pare fytyren e Skenclerbeut prejZ. N. S. K. nga Bostoni, na pyet

ne Shcipetaret e vieter me ato kesulla Bmbulojin koken. Vetem kete mundimte perghigllemi se Shci petaret ci vejince-moti ne Frantse porte hyre ne sher-bim t' ushterise mbreterore, cuheshincapelets ; se ky emer u ish dhene prejkcsulles se vechante ce kishill; se lie imath shkroiietor frenk, Rabelais-i, ishekullit XV, thote se kesulla e Shcipe-tareya nuke nghiste me as lie tiater.Nga

-\

... of' ,G 189ALBANIA

,\

te ghitha keto, e nga te tiera, duket sekesulla e Shcipetareve ka cene ne kesullee kuce, e ghate e e thyer, po thua si(estia moraite, IvIos harroj me dhe 118ghe : kesulla e vieter e Turcvo ish kaule-

, /u, lie pelhure 15-20 kutesh 0 mpshtielleroth e reth kokes; i pari Turk ci vurifeste ish sulltan Mahmuti; per keteshkak, Sheh-Islami i ahereshm deshi t'a perjashtolie (t' a aforise) e u-be aherepo thua lie kryecitie e vogel ne Stam-boll.

~ N;3 Shcipetar nga Stambolli na pyetpse shcipia e Shciperise ka dy krere, sene memcdhetar a matriote i paska thenece do te refeje Gegerine edhe Toske-rine. J 0 ! shcipia me dy luere, ci e,;hte

n' armet e Austries, te Rusise, e teshume vend eve e shtepi ve te tiera, refenpoteren shpirtare e poteren uotetare (fl'. Ie

'\..- pou voir spirituel et Ie pouvoir tempo-s, reI). Nc cofte se memedhetari a mat.

rioti eshte fieri i mire e i urte, jep-i t' akuptoje gabimin ; ne cofte se 0 kuitonveten krua te se vertetes e e 1m hundenperpiete, lye-ja me pekmez e mos i folfare.

§ Z. Nik. R. K., ne Klagenfurt, napyeti Hamurin e Shciperise a e bemene te kuc me shcipe dy-kreres, a poashtu ka cene. J 0, ashtu ka cene ne kohete Skenderbeut, Ne ne numer te shkuar-t' Aluanies refyem krojin historiak tekesaj pune. Shihni jeten e Skenderbeutte Bal:etsit, Biemmit, Lavardinit, -- ehistorien shcipetal'e prej N. D. N.

§ Ne Shcipetar, nga ata ci lepijne sa-hanet (Grekerit i thresin nerezit e tille

/1

~\(

tsanakogli(tas), shkruan ne ne Rete turkese eshte kot te punojme per zbukurimte shcipes, vetem tre a kater Shcipetruena kendojne, sot per sot duhen puner3.te tiera. Po jo, s' eshte kot! ay e divete se ne gheti sot 118 sahan PQr te le-pire, eshte se ne punuam per ghuhenshcipe. Ja dobia e ghuhes shcipe, nemos i kupton tiater dobie! Ghuha shcipei gheti glmhes se tij fie sahan per te lepil'e.

§ Nga zetra e lie Shcipetari, citim

kete tsope : - Shume me kane pelcyerato artikulla ce kini zene te shtypni nenemerin « Kohetore shkentsetare ». l\Iete vel'tet, do te jene fort te dobishme, sedo t' u ndihin per te kuptuar shum6ghera atyreve ci s' kane pasur kohe t' imesojnc neper sko1ite. Po nuke do t'ish mire te nisjit me pare lie sere arti-kulla ne te tsilat to shkurtoni ne pakefjale te ghitha gherat e ditura to shken-tses ce eshte nevoje te nihen, se pastajdo te jene edbe me lehte per te kuptuargherat e rea me te rend a ?...

..LIBRA TE RA.

it E atdbetar i ndzehte - i tsili, nuke

1,,1 dime pse? i thote vetes se tij meme-dhetar - botoj, me ane te «shtype-

shkronas shcipe l\Ibrothesia » (do methene me ane te shtypetores shcipe Per-parimi), ne libel' shume te mire pershkollat : « Hristomathi, me kateI' piese:I. Vjersha. II. Kenge. III. Dhialloge.

'190 ALBANIA G

rql

I

IV. Peralla. Gherra te ndryshme e tevejejtura per kendim edhe per dobi temesofietorevet shcipe, - A udhehecesper ch' do shtepi Shcipetari, - 're sha-tuara edhe fie pjese nga dhialloget tekthyera prej fie lVIemedhetari ».

Ky libel' e~hte 320 facesh, kushton2 frenga, e - sa do i shkruar me letratce perdorin meemuret shcipetal'e te hy-cymetit t' Anadollit - besojme se kaper te cen' i dobishme ner ghith ata ci,te zakonuar t' ufiin koken perpara'rurcve, nuke kane kudzuar te mesojneabetarin kombetar.

-.

KOHA ERE.

Ne fie kohe ne iie mot-Na pat ardhur fie Dhespot,Ish bari i fierezisePo zemren e kishte pise,Ermin e kish Fillaret,Ishte ujk me te vertet.Doni te msoni ch' ka bere,Vireni nde ment te tere:Vetem dot pune s' mbaronte,Me tsa te tjere kudzonte,Ata kjene ShcipetarePo nga ne ishin te ndareDhe punonine per botePer Patrik e per Dhespote.Pa cell oj dhe fie mydzyreShume sherre kishne hyre,Tsa fieres kjene mahniturDhe sy kishne per te citur,Dojnine te ndanin grate,Pa faj pa bere mekate.Te ghorat faj s' kishin bereIshin si lulet ne sere,Kjene enghej te Perndise.Po armiku i iierezise,

Ay djall i mallekuarCe shketerren ka fituar,Ish bashkuar me DhesponeN e zemer te tij kish frone,Ay flit ay ghykonteDhe dhespoti ato donte,Donte ar donte arghentSe kish ghet te verber vent,

rDhe i mlau grat' e mjera,Kush i ndau i u-mbyll dera,Nuke rroj as pak as shumeDhe te iiyten lit per lume.Te tillet nuk trashegohenDhe per fieres s' nemerohen,Vene ndrej ti ne shketerreSe atje e ghejne nderre,Atje ghejne SatananeDhe Dhespotne sy-lugane.Po dhe sot ne kete diteKemi tsa neres te mpile,Per drite nuk desherojneGhume per jete kerkojne,Tsa i verbon e padija,Tsa nakari, tsa zilia,Edhe te tjere pel' mite,

0 syt e verber pa driteChapni ju lahi ne gurre,Pa t' i shihni drites nurre

C' eshte bukuria vete.Prej Zotit e suall reteDhe nga ghir' i PerendiseI pru drite Shciperise,Edhe kush nuk i sjell beseNga nakari do te vdese,Emri fare do t' i shuhetShcipetar po s' r~unt te kjuhet,Pa as Grek as Bullgar eshteVete si cene ne veshte,Chpejtni sot ne kete dite,Hapni syte shihn1 drite,Dhe pendohi 0 te mjereTe mos vini ne shketerre,Se sot u-nderrua botaDhe ndryshe u-kthye rrota.Armicte mos i deghoniDhe per 'ta po mos punoni.Vetem nder i beni fese,Dhe Krishti nder ju te jese,Pa na dergon Shcipetaro

/ G ALBANIA 191

Dhespoter t' urt' e te mbare :Ata do t' na pro§dikojne:Me ghuhe ce kupetojmeT' i falemi PerendiseNe tece, dshami a kishe!

K. krLLANTIK.

Ne Auufrike te Vel'iut, mars 14, 190;d.

Male, brighe 'chelenDhe sot si kurdoher',E' cenghi me delen

, Po lozin nde prehel'.

II

BOTA.

Vjeshtrt tashi hyriDhe vera fluturoj,Kudo c' kthehet ByriS' sheh vech iie jet' ce lldroj.

I Ditet, vjetet shkojneDhe bota po kemhen,Ghithe sa Jane lldrojneVech Shcipria me s' kthell !

Vera u-afruaDimeri po shkon,Bilbili u-zghuaNga ghumi c' e pushton, ASDRf;N.

,"

-. -. ..

T' NNRICHMIT ATDHETAR" N. D. N." ./TINGLLHr

A me Ty flas, 0 Kastriot, at' shof per fusha t' blera,Tuj e hjedh klIychin, e tuj perghymsu, ghith ch' t'vjen nnen dore?A po tuj gabuejam, 13mennen m' a siillill greraOi kshtll i hutuushem ghinnem per-ore 13per-ore?!

Jo, jo ! Kenkesh me rrug, nner mennime me u-hutue,Per se, kam para syshe iii ngaj, ci Ty po t' 13pertriill :Si leeve !... Si shkove !... 8i u-kiheve !.., Un jam tuj knnueK' « Historii ~ t' Nllrichmit« N. D. N~» ch'Atdhent i a don Gniniin

Oh, praa, « N. D. N. ~ Zemel' perflakshmi 13Dor-prarumi !Nuk dii, a t' pelcein, iie-kto dy fjal, n' ghuh t' on HynoreOi une t' i dergoj, oh, Atdheut t' on Ti i Lumi ! ?

8i 'i gurr, ci n' e Veer e n' e Dimen nuk pran tuj rrjedheAshtu Ti, mos prfLjsh « NnolIniit» e vjetra me na i shkrue

"U iiimennofsh Blets. ci mjaltin nner lule shkon tuj mledhe! ?

1" pel'chafon Atdhetm' i Jot,

LKENI I fuSIT,

24-v. 1!J02.

.~

192 ALBANIA ~.rG

LES ALBANAIS CELEBRES

X. FEllHAD PAOHA.

Comme Sinan Paeha, il avait eMamene encore jeune garyon dans.. Ie pa-lais imperial a Constantinople et mis auservice des cuisines. Grace a leurs ta-lents, les deux garyons Albanais furentbientOt dispenses de ce service et ins-truits pour entrer dans l'armee. Ferhaddevint bientOt sandjakbeg, puis begler-beg de Roumelie et en 1582 vizir etcommandant en chef de l'armee dans laguerre contre la Perse qu'il finit victo-rieusement en 1590. En 1591 il futnomme grand vizir, mais 7 mois apres ilfut destitue et exile. En 1595 il futnomme pour la seconde fois grand vizir,succedant a son compagnon et compa-triote Sinan. Oeiui-ci et ses partisans su-rent conc1uire si bien leurs intrigues queFerhad Pacha fut destitue 6 mois apreset relegue dans une ferme pres de Oon-stantinople. Poursuivi jusque dans cetteretraite par ses ennemis, Ferhad Pachafut, par ordre du Sultan, arrete et jetedans la prison des Sept Tours (Yedi-kou18) ou il fut execute en 1595.

Une famille de savants franr;:aisd'origine albanaise.

LES ES'L'IENNE

Sait-on que cette celebre famille desEstienne - qui a illustre la typographicet les lettres franyaises, qui a donnetant d'erudits a la Renaissance, ou toutIe monde parlait latin, meme les enfantset les domestiques, dit Jun~us Rubiriusdans une ode a Robert Estienne :

Nemp?; uxor, ancilla, clientes, liberi,Non scgnis exam en don;us,

Qu.o Plautus OJ.e,quo Terentius, s.olentQuotidiane colloqui... (1) -

sait-on qu'elle passait pour etre d'ori- .

gine albanaise? Voici en effet, ce qu'onIi t, dans l' Etat de la noblesse de Pro-vence (cite par A. F. Didot, d:ms sonEssai sur la typographie, Paris, 1851):

« Estienne, en latin Stephanus et enprovenyal Esteve, sont l'une des plusanciennes familles de Provence, doutl'origine se perdait dans la nuit destemps des l'an 1270 et qu'on croit ee-pendant originaire d'Albanie; ils sesout toujours maintenus dans tous lesdroits et prerogatives de vieille no-blesse. »

(1) V ers cites dans l'Origine de l'imprimeriede Paris, par CHEVJLLIER,Paris, 1G!J4.

~~

*~..I~ ,.,.03' ~

*

* ~ ~..,1' ~..~, ********(:)4?~'~ ~,3' - *

~'d ~, ,J.1' ...,.JJ.'****** ~,~, ~, ~ ,J.-J'...,.JJ.'

- (:)..16.8>.;60~..I\...' -

--....-

\~j \J'

~.Ji\;)'J\A.:o.'6J.!'Ni~,~ , ~4 (:)~W~, 4-0 JfL , @~l{...

, J.f'>- ~ 6.."i~ o.y.:, J,..I 6!'; ..1;\;)' ..I~ .:J) ~!'

~..I;\;)' ,,.-1,' ~ ~ ~.I.!', ).I.!' <l.!lo,...,.w'..I,.e~u...

)..1OJ;A~}-i'J" , ~f'!

~ Jf\i ~..I'T-!~,.)~ ";'4 =4 ~ 1'..1 6.:-.OJ~ ~..I;\;)'

: )~g,.. ~!;\! ~..u), ,.6o ~)j,' ~,.. )f!)~~

T a the Editor of the" Albania"

Oakley Crescent, City Road,

.London, E. C.

---""

.6 ...

SHKURTORE t< SOMMAIRE

1~

I

-..""---'

Kalendari i Shtatorit.

Kalendari i Tetorit.

Vdekia e Professorit Rudolf Virchow.

Gazeta e pare e Europes.

Madhesia Kombetare: ROOSEVELT.

Ne hupe e thyer.

Kuitime nga Shciperia : ASDREN.

T'perpiekun. Shcypnia me ni Prift:SHCYPTARI I NIKOPOLl'l'.

Shcyperia perpara 1... : GEG. POSTRIPPA.

Carku i Shcipetareve te rin ne Bukll-

resht.

Grecia edhe e Perkoheshmia jone: F. K.

Kanunet e piellies.

Harrim: \VILLIAM SHAKKSPEARE.

Fytyra e turin te Shciperisc.

Te ra letrerishte.

Pyetie dhe perghighie.

Libra te ra.

Koha e re : K. ATLLANTIK.

Bota: ASDREN.

T'Nnrichmit Atdhetar « N. D. N. »

LKENI I HASIT.

..Les Albanais celehres.

Une famille de savants franyais d'ori-gine albanaise: Les Estienne.

~

Bruxelles. A. Vromant et C", Imprimeurs.