+?

IÍ

f-;-Ë

-a.

t '

i',:*;i:j',,

.a!?,*i,

' " . : . " i rn

, '

j "

Át l

s.;?

r!

t*

á

Pfl-. it'i .';.,,-.

en ln

Door

eeds Hippokrates schreef medische verhandelingen over kuren met bronwater,

het decadente Rome wedijverden de keizers met elkaar in verfijnde badcultuur.

geheel Europa zijn nog restanten te vinden van Romeinse thermen en aquaduc-

ten: van Boedapest in Hongarije tot het Britse Bath (een toepasselijker naam is nau-

welljks denkbaar), waar de Romeinen al in de eerste eeuw warme bronnen ontdekten.

In de l9e eeuw waren bij vele leden van de Europese jetset vooral de Boheemse

kuuroorden bijzonder populair. In steden als Karlsbad en Mariénbad (nu Karlor,yVary

en Marianske Lazne in Tsjechië) is veel van dit romantische Boheemse verleden be-

waard gebleven. Goethe bezocht Karlsbad liefst 13 keer, en ontmoette daar tljdens één

van zljn bezoeken Beethoven. De eeuwenoude 'Sprudel'-bron spuwt hier nog immer

2000 liter dampend water per minuut l2 meter hoog de lucht in. Pas op met drinken:

de temperatuur is 73 graden Celsius! De historie wil dat de honden van keizer Karel fV

de hete bron in 1350 ontdekten, door aan hetwater de lippen te branden. Deze oer-

bron wordt afgetapt naar 12 bronnen in fraaie colonnaden en priëlen. In de glorieja-

ren van de Donau-monarchie flaneerde en flirtte hier de Habsburgse chique. In 1911

schuifelden er welgeteld 70.935 eeregistreerde kuurgasten langs de Sprudel. De tijden

zijn veranderd; nu wandelen hier de 'nieuwe-rljken' uit Rusland, met heel wat minder

oog voor historisch besef.

Kuren maar ook golfen en tennissen in Bad DriburgOnze Oosterburen beschikken over een zeer rijke kuurtraditie. Duitsland kent vele

tientallen plaatsnamen die beginnen of eindigen met'Bad', soms zelfs dubbelop zoals

het wereldvermaarde Baden-Baden, één van de meest luxueuze kuuroorden van Eu-

ropa tegen de westelijke hellingen van het Zwarte Woud.

Het grafelijke Bad Driburg is eigendom van de aan ons koningshuis verwante familie

Von Oeynhausen-Sierstorpff en de geboorteplaats van prinses Armgard, de moeder

van prins Bernhard..faren geleden verbleefprins Claus hier om enkele maanden te ku-

ren. Naast kuurbaden en weldadige rust wierpen ook de sportieve inspanningen op

golÊ en tennisbaan hun vruchten af, waarblj onze Prins-gemaal vaak gezelschap kreeg

van zijn goede vriend Caspar graafvon Oeynhausen-Sierstorpff. En het gehele sym-)

Zondagochtendconcert (Friihschop-

pen) in Bad Ems, omstreeks de jaren

twintig. Maar nog steeds is het er goed

toeven, bijvoorbeeld in het Kurhotel,

gelegen aan de Lahn. Onder de impo-

sante colonnade in Baden Baden.

l8 VORSTEN Augustus 2000

pathieke kuurstadje wist na zijn succesvolle verblijf: 'Prinz Claus kann wieder lachen,

geheilt durch Deutsches Quellwasser!'.

Het voormalige Mariënbad met z'n Habsburg-gele ton-sur-ton huizen met rode en

groene daken telt liefst 40 natuurlijke bronnen. In de heuvels rondom bevinden zich

er nog eens 100, veelal niet gecultiveerd en soms sPontaan onspringend voor de voe-

ten van een verraste wandelaar. De eerste Habsburg op de Boheemse troon, Ferdinand

I, dacht zijn land onafhankelijker te maken door hier zout te gaan winnen. Het werd

geen succes. Hoewel... de bron spuwt nu glauberzout, een probaat laxeermiddel.

Veel landen hebben zo hun eigen kuurtraditie. Dicht bij huis is Spa een bekende

naam. Nadat de Russische tsaar Peter de Grote er in l7l7 van zijn chronische maag-

problemen genas troonde heel sophisticated Europa naar de Belgische Ardennen om

te kuren. De Britten gingen zo ver dat z1j de plaatsnaam adopteerden om er hun ther-

male baden mee aan te duiden, zodat in het Engelse spraakgebruik met een 'spa' in

het algemeen een kuuroord wordt bedoeld.

Bad Ems: zomerhoofdstad van EuropaDe Oranjes hebben meer voetstappen in Duitse kuurplaatsen gezet. Ten noorden van

Bad Driburg, in het voormalige vorstendom Waldeck-Ppmont, ligt Bad $rmont te-

midden van zijn unieke palmentuinen, de meest noordelijke van Europa. Koning Wil-

lem III leerde hier prinses Emma kennen, met wie hij in 1879 huwde.

Bad Ems, schitterend gelegen aan de Lahn en vooral bekend om de geneeskrachtige

nitriumhoudende bronnen, werd ooit de 'Zomerhoofdstad van Europa'genoemd. AIs

men door de toenmalige gastenlUsten bladerde met ernaast de opengeslagen Gotha

trof men daarin nauwelijks namen aan die de kuurstad niet bezochten. Wilhelm I

kwam elkjaar in de woege zomer voor enkele weken naar Bad Ems om zijn luchnve-

gen te verzorgen, eerst als Koning van Pruisen en vanaf 1871 als Duits Keizer hoewel

hij die laatste waardigheid nimmer ambieerde. Bad Ems viel zelf in 1866, evenals het

nabijgelegen Nassau, aan Prt-risen toe. Wilhelm resideerde in de zuidoostvleugel van

het Kurhaus, nog steeds de keizerlijke vleugel genoemd. Hier zat hij dagelijks van 9 tot

12 en van 3 tot 6 achter zijn schrijftafel met stapels indrukwekkende akten voor zich'

Hij was een graag geziene gast, en toen hij in 1888 op 9Ojarige leeftijd stierfwerd het

kuuroord voor even een treuroord. In het kuurpark staat nog steeds het imposante wit

marmeren gedenkteken te zljner nagedachtenis.

Wilhelm I kon gul zijn voor anderen ÍÍtaar spaarzaam voor zichzelf ' Bad Ems schonk

hij grote sommen geld voor de bouw van verschillende kerken, zoals de Russisch or-

thodoxe kerk uit 1876 aan de Wilhelms Allee. Maar aangebroken flessen wijn moesten

weer afgesloten worden tot de volgende maaltijd, dat deed aan de smaak niets af vond

h!j. Wat hij niet wist, was dat zijn bedienden steeds nieuwe flessen lieten aanrukken

maar deze eerst leeggoten tot het peil waar de keizer de vorige keer gebleven was'..

Een bezoek van tsaar Alexander II aan Bad Ems ging nooit onopgemerkt voorbij met

zijn gevolg van 150 personen, waaronder alleen al zes topkoks. Evenals zijn oom Wil-

Gellért

helm l droeg ook de Tsaar uit

het hrr is Ronranov t i jdens zi jn

verbl i j f in Bad Ems meestal

burgerkleding. Iedere ochtend

gafhij om acht nur precies, be-

geleid door zijn adjudant, acte

de présence blj de ger-rezende

bronnen voor z i jn behande-

ling. Op één van zljn uitstapjes

bezocht hi j het Diakonessen-

htr is in het verderop aan de

Rljn gelegen Kaiserswerth.

Daar was ooi t eert heel b i jzon-

dere verpleegster opgeleid, die

haar sporen verdiende in de

door Alexander I I jammerl i jk

verloren Krimoorlog: Florence

Night ingale. . .

Anno 2000 is het nog steecls

goed toeven en ktrren in Bad

Ems. Tussen het kur-en door

kan men genieten van een

wandel ing door het schi lder-

acht ige Ktrrpark, een open-

Iuchtconcert b i jwonen of een

rilje maken in de tandradbaan

naar de Malberg nlet f raai u i t -

zicht op het Lahndal waarvan

in een ron)ant isch ver- leden

ook art ist ieke genieën als Ri-

c l ra ld Wagrrer. Patr l Delacroix

en Dostojewski gerroten. Het

Iuxueuze Kurhotel Bacl [ ,ms

was eens toneel van Europa's

gekroonde hoofden en hoge

adel. Var-r hoeveel vorsten err

prinsen staan hier de voetstap-

pen?

TEKST: WALÏER WIJNHoVEN

Foro's: ABC, Cnprrnr PHoros,

RBP