vrijdag, 11 november 2011

Mooder Maasaan de leiband

Ooijen-Wanssum kan door

aan de leibandEen historisch moment, noemt staatssecretaris Joop Atsma van Infrastructuur het.Gisteren tekende hij een overeenkomst voor de bescherming van Limburg tegenoverstromingen. Vierhonderd miljoen euro is door Rijk en andere overheden uitgetrok-ken om het project Grensmaas te redden en kades te bouwen. Een overzicht van de in-grepen die de voeten droog moeten houden. Voor zolang het duurt, want nieuwe bere-keningen zeggen dat nog hogere kades nodig worden. Atsma houdt die boot nog af.

HOoijen-Wanssum kan door

H et geldt als een landelijkvoorbeeldproject, maarde begroting wilde maarniet sluiten. Ooijen-Wan-

ssum. Een oude Maasarm in hetgebied moet heropend worden zo-dat de Maas bij hoogwater meerruimte krijgt. Dit werk wordt ge-combineerd met wat in ambtelijketaal ‘gebiedsontwikkeling’ is gaanheten. Kort gezegd: er wordt met-een een nieuwe haven aangelegd,woningbouw gepland, een rand-weg gemaakt en natuur ontwik-keld.

Het totale project kost 210 mil-joen euro. Staatssecretaris Atsmatrekt nu de beurs en betaalt 135miljoen euro mee. Samen met debedragen die gemeenten en pro-vincie al hadden toegezegd, kanhet project daarmee vooruit. Hetministerie zal het bedrag in demeerjarenplanning opnemen,waardoor het budget is veiligge-steld.

De ingrepen in dit stukjeNoord-Limburg hebben grote im-pact op de waterstand in zowelBrabant als de rest van Limburg.Het leidt tot 35 centimeter lagerewaterstand ter plaatse, maar het ef-fect is in Venlo en Roermond ooknog meetbaar. Daar daalt het wa-ter respectievelijk met twintig entien centimeter door het gebrui-

ken van de oude Maasarm. Dat iserg veel, als je bedenkt dat een da-ling van de waterstand van enkelecentimeters al moeilijk te bewerk-stelligen is. Het is dan ook deze im-pact die Atsma over de streepheeft gehaald, zegt de staatssecreta-ris. „Je kunt je in deze tijd afvra-gen of je als Rijk naast de investe-ring in dijken ook geld moet stop-pen in bijvoorbeeld natuurontwik-keling. In dit project doen we dattoch, vanwege het feit dat het veelextra veiligheid oplevert.”

Bomenkap voor de oude Maasarm.

In 2020 moet het project zijn af-gerond. Maar zowel Atsma als wa-terschapvoorzitter Toine Greselhouden een slag om de arm. Ats-ma: „Er zijn meerdere projectenmet elkaar verbonden. Als de ge-meente vindt dat eerst de rand-weg aangelegd moet worden, danvind ik dat prima. Als er miljoe-nen verdiend kunnen wordendoor een werkvolgorde waarbij deveiligheid een of twee jaar na 2020is gegarandeerd, dan moeten wedaar serieus naar kijken.”

foto Stefan Koopmans

DMeer grind, minder havens

D e inwoners van Itterenzijn gewaarschuwd. Hetdorp moet rekening hou-den met bijna drie jaar

extra werkzaamheden.De ontgrinding bij Itteren

wordt langzamer uitgevoerd om-dat er door de economische crisisminder vraag naar grind is. Daar-naast wordt de haven in Itterenstraks ook gebruikt om grind uitGeulle aan de Maas te verwerken.Oorspronkelijk zou daar een apar-te haven voor worden aangelegd.Dat gaat niet door. Het is goedko-per om grind met vrachtwagens,over een speciaal aangelegde wegom het gehucht Voulwames heennaar Itteren te brengen. Gepro-beerd wordt de ontgrinding in an-derhalf jaar af te ronden. Voordeelvoor de bewoners: oorspronkelijkzou het werk vijf jaar duren, on-der meer omdat de aanleg van denu geschrapte haven veel tijd zoukosten.

Het uitvoerend ConsortiumGrensmaas - een samenwerkingtussen grindbedrijven, aannemersen de Vereniging Natuurmonu-menten - zit in zwaar weer. Hetlijdt tientallen miljoenen euro’sverlies op het project door deslechte grindmarkt. Ter compensa-tie voor allerlei meerwerk trekthet rijk nu de beurs: 34 miljoen eu-ro en een mogelijkheid tot leningvan 40 miljoen. Verder wordt der-tig tot veertig miljoen euro be-spaard op de uitvoering. Bijvoor-beeld door de ontgrinding van elf

Meer grin

Geld voo

hectare bij Urmond af te blazen.Dat daardoor aanwezige bodemver-vuiling blijft liggen, levert volgensdeputé Patrick van der Broeckgeen gevaar op.

In Bosscherveld was de grind-winning door de afzetproblemenal stilgelegd tot 2013. Dat wordt nu2015. Eind 2017 moet de klus ge-klaard zijn. Als de machines uithet landschap verdwijnen, is er bijBosscherveld drie hectare en275.000 ton grind meer afgegravendan oorspronkelijk gepland. Hetcompenseert een maatregel in Itte-ren waar 500.000 ton mindergrind wordt gewonnen om te voor-komen dat de Itterse Weerd na af-loop nat blijft. Ook wint het con-

or kades is

sortium 600.000 ton extra grindmet de aanleg van een nieuwe vis-vijver bij Itteren. Van de op-brengst wordt onder meer tijdelijkdrie kilometer extra kade aange-legd om te zorgen dat bewonerslangs de Grensmaas na 2017 drogevoeten houden. Zo kan het graaf-werk nog enkele jaren doorgaanzonder de beloftes over Maasbe-scherming te schenden.

In Visserweert en Illikhovengaat het werk volgens de oudeplanning door. Het graven in Trier-veld start niet in 2013 maar in2015. Het totale werk aan de Grens-maas, inclusief natuurontwikke-ling, is in 2024 klaar. Een jaar laterdan oorspronkelijk de bedoeling.

s binnen

DGeld voor kades is binnen

D at Limburg beschermdmoest worden tegen eenoverstroming die gemid-deld eens in de 250 jaar

voorkomt, was al in 1995 afgespro-ken. Maar hoe de aanleg van voor-al kades gefinancierd moest wor-den, daar is menig gevecht over ge-voerd. Vorig jaar sprak voorzitterToine Gresel van het WaterschapPeel en Maasvallei nog in dezekrant het vermoeden uit dat DenHaag Limburg opzettelijk liet stik-ken. Hoe meer Limburgs landoverstroomt, hoe minder water in

Geld voo

e-

de Randstad terechtkomt, rede-neerde hij. Het werd hem niet indank afgenomen, erkende hij giste-ren.

De strijd over de aanlegkostenis nu gestreden. De gezamenlijkeNederlandse waterschappen trek-ken de beurs om Limburg te hel-pen. In totaal is 170 miljoen euronodig voor de bouw van kades inMidden- en Noord-Limburg. Dehelft van het bedrag wordt doorde schappen opgebracht. De ande-re helft komt uit de begroting vanstaatssecretaris Joop Atsma.

or kades isBij de bouw wordt ook alvast re-

kening gehouden met de voorspel-ling dat het weer in Nederlandsteeds extremer wordt. Ophogenin de toekomst moet mogelijkzijn, zonder dat meteen de helefundering op de schop moet. Ats-ma zelf stelt echter dat die nieuwemaatregelen nog niet nodig zijn.„Die voorspellingen over de toena-me van de waterafvoer gaan welvan heel veel aannames uit”, stelthij. Om daar aan toe te voegen datde budgetten ook niet meer ver-hoogd worden. „Dit is de limiet.”

s binnenBomenkap voor de oude Maasarm. foto Stefan Koopmans

ZANDMAAS

VENLO

WANSSUM

OOIJEN

ROERMOND

MAASTRICHT

MAASROUTE

GRENSMAAS

ind, minder havens

Er wordt bijna een half miljoen ton extra grind gewonnen. foto Grensmaas

Januari 1926: Overstroming. De Maas bereikt een maximum afvoer van 2959 kubieke meter per seconde bij Borgharen.

1975-1977: Commissie Rivierdijken bekijkt mogelijkhe-den voor dijkverster-king

1992: Commissie Boertien1 maakt voorstel rivierdijkver-sterking in combinatie met natuurontwik-keling.

Dec 1993: Natte kerstdagen in Limburg, de Maas heeft een afvoer van 3120 kubieke meter per seconde en overstroomt.

December 1994: De commissie Waters-nood Maas, ook wel Boertien2-genoemd, adviseert over maatrege-len: grindwinning combineren met natuurontwikkeling langs Zuid-Limburgse Grensmaas, verlagen zomerbed en zandwin-ning in Zandmaas tussen Roermond en Mook. Kades aanleggen waar andere maatregelen onvoldoende zijn.

Januari 1995: Opnieuw overstroomt de Maas. Afvoer 2870 kubieke meter per seconde.

Februari 1995: Het kabinet presenteert het Deltaplan Grote Rivieren. In 2015 moet de veiligheid langs de Zandmaas op peil zijn, in 2017 langs de Grensmaas. Afspraak is dat 70 procent van de bevolking langs de Zandmaas in 2006 is beschermd door de bouw van kades in Roermond, Venlo, Gennep en Mook en Middelaar.Er wordt meteen begonnen met de bouw van 145 kilometer noodkade die moet beschermen tegen overstromingen die gemiddeld eens in de vijftig jaar voor komen. De uiteindelijke bescherming moet 1:250 jaar worden. In dat geval stroomt er iedere seconde 3431 kubieke water door de Maas bij Borgharen.

1998: Het ontwerp-tracébesluit Zandmaas en Grensmaas wordt genomen. Totaal budget voor de beide projecten is 840 miljoen gulden, ofwel 381 miljoen euro. Vooral het Grensmaas-project moet zichzelf terugverdienen door de winning en verkoop van 53 miljoen ton grind.

December 2001: Het tracébesluit Zandmaas wordt genomen door de Tweede Kamer en de provincie Limburg stelt het Eindplan Grensmaas vast.

2003: Het ministerie van Landbouw maakt 35 miljoen euro vrij voor natuur-ontwikkeling langs de Zandmaas.

2005: Provincie, ministeries en het Consortium Grensmaas tekenen uitvoeringscontract. Het lukt niet om voor 2006 de beloofde 70 procent van de bevolking te beschermen. Het projectbureau krijgt twee jaar extra tijd. Voor 2008 moeten de kades klaar zijn.

December 2007: De kades die voor de jaarwisseling af moeten zijn, zijn dat niet. Vier van de geplande veertig kilometer kade liggen nog open. Voor die vier kilometer ligt een noodscenario klaar.

2008: Startsein voor werkzaam-heden Grens- maas wordt gegeven.

Oktober 2009: Het Consortium Grensmaas, een samenwerkings-verband van grindbedrijven, aannemers en Natuurmonumen-ten, vraagt extra geld aan het Rijk. Door de econo-mische crisis is de grindprijs gekelderd.

2010: De afgesproken einddata voor beide Maaspro-jecten blijken onhaalbaar. Provincie, water-schappen en ministerie spreken af dat de eind- datum verschoven wordt naar 2020.

Januari 2011: Het kabinet gaat bezuinigen op de aanleg van natuur. Dit kan grote gevolgen hebben voor de plannen in Ooijen-Wanssum, waar een oude Maasarm heropend wordt om hoogwater op te kunnen vangen.

Mei 2011: Staatssecretaris Joop Atsma stelt in de Tweede Kamer dat er desnoods maar meer grind gewonnen moet worden om de Grensmaas te financieren. Limburg reageert afwijzend. Kersvers gedeputeerde Patrick van der Broeck vraagt een totaaloplos-sing voor de Limburgse Maasproblemen met duidelijke deadlines.

Oktober 2011: De aangekondigde maatregelen zijn onvoldoende om Limburg tegen een overstroming van eens in de 250 jaar te beschermen, stelt het ministerie in de twintigste voortgangsrappor-tage. Voortschrij-dend inzicht volgens het ministerie.

November 2011: Staatssecretaris Joop Atsma van Infrastructuur en Milieu en gedeputeerde Patrick van der Broeck presente-ren hun ‘totaaloplossing’.