Wachters

van de tijd

Jongeren opvoeden

tot rechtvaardigheid en vrede

Inleiding

Het begin van een nieuw jaar - een geschenk van God aan de mensheid -

zet me ertoe aan om aan allen, van harte en met groot vertrouwen, mijn

beste wensen over te maken: moge de tijd die voor ons ligt concreet

gekenmerkt worden door rechtvaardigheid en vrede.

Met welke ingesteldheid zien we het nieuwe jaar tegemoet? In Psalm 130

vinden we een heel mooi beeld. De psalmist zegt dat de gelovige mens

op de Heer wacht, “meer nog dan de wachters die uitkijken naar de

ochtend” (vers 6); hij ziet met vaste hoop uit naar de morgen, want hij

weet dat die licht, barmhartigheid en heil zal brengen.

Die verwachting is ontsproten aan de ervaring van het uitverkoren volk,

dat erkent dat God hen leert om de wereld te zien zoals hij is en niet te

bezwijken voor tegenspoed. Ik nodig jullie uit om naar het jaar 2012 te

kijken met deze ingesteldheid van hoopvol vertrouwen. Het is waar dat in

het jaar dat nu ten einde loopt, het gevoel van frustratie is toegenomen

als gevolg van de crisis die de samenleving en de wereld van de arbeid

en de economie treft; een crisis waarvan de wortels vooral van culturele

en antropologische aard zijn. Het is bijna alsof een donkere sluier onze

tijd in duisternis heeft gehuld en niet toelaat het daglicht duidelijk te

herkennen.

Paus Benedictus xvi

Deze boodschap schreef de

paus op 8 december ter

gelegenheid van wereld-

vrededag 1 januari 2012.

Deze tekst werd vertaald

door Jan Vanden Berghe,

Pax Christi Vlaanderen &

Ipid.

Deze tekst wordt u aangeboden door Kleopas.

Elke week zendt Kleopas een nieuwe aflevering van

Bijbel in 1000 seconden uit, het kookprogramma

voor de zondagsliturgie. De uitdaging is telkens

weer: hoe breng je het bijbelverhaal op smaak,

in het bijzonder voor de kinderen die mee aan tafel zitten?

Bijbel in 1000 seconden biedt inspiratie d.m.v. een wekelijkse e-mail, een

map met fiches en een website vol verwerkingssuggesties voor elke zondag.

In deze duisternis houdt het hart van de mens nochtans niet op het

morgenrood, waarover de psalmist spreekt, te verwachten. Die

verwachting leeft uitgesproken bij de jongeren, en daarom gaan mijn

gedachten naar hen en naar de bijdrage die zij kunnen en moeten

leveren aan de samenleving. Daarom zou ik deze boodschap voor de 45e

Wereldvrededag willen wijden aan het thema van de opvoeding:

Jongeren opvoeden tot rechtvaardigheid en vrede, in de overtuiging dat

zij, met hun enthousiasme en gedreven door hun idealisme, nieuwe

hoop in de wereld kunnen brengen.

Mijn boodschap richt zich ook tot de ouders, tot de gezinnen, tot

iedereen aan wie opvoeding en vorming toevertrouwd zijn, alsook tot

hen die verantwoordelijkheid dragen in de diverse domeinen van het

religieuze, maatschappelijke, politieke, economische en culturele leven

en in de media. Aandacht hebben voor de wereld van de jongeren,

bekwaam zijn om naar hen te luisteren en hun inbreng te waarderen, is

niet alleen een uitgelezen kans, maar een fundamentele opgave voor de

hele samenleving in de uitbouw van een toekomst van rechtvaardigheid

en vrede.

Het gaat erom jonge mensen de smaak voor de positieve waarde van het

leven bij te brengen door in hen het verlangen te wekken om zich in te

zetten in dienst van het Goede. Dat is een opgave die ons aller

persoonlijke engagement vereist.

De zorgen die vele jongeren de laatste tijd in verschillende regio’s in de

wereld hebben geuit, drukken de wens uit om met gerechtvaardigde

hoop naar de toekomst te kunnen kijken. En er zijn vandaag heel wat

aspecten waarover ze zich ernstig zorgen maken: ze verlangen naar een

opleiding die hen grondiger voorbereidt op de confrontatie met de

werkelijkheid; ze zien hoe moeilijk het is om een gezin te vormen en vast

werk te vinden; ze vragen zich af of ze effectief een bijdrage zullen

kunnen leveren aan de politiek, de cultuur en de economie, om zo mee

te bouwen aan een samenleving met een menselijker en meer solidair

gezicht.

Het is belangrijk dat wat bij de jongeren gist en het idealisme dat eraan

ten grondslag ligt, in alle geledingen van de samenleving de aandacht

krijgen die ze verdienen. De Kerk kijkt vol hoop naar de jongeren, ze

heeft vertrouwen in hen en moedigt hen aan op zoek te gaan naar de

waarheid, het algemeen welzijn te behartigen en open te staan voor de

wereld rondom hen, met ogen die in staat zijn om “nieuwe dingen” (Js

42,9 en 48,6) te zien!

2

w

w

w

.

p

a

x

c

h

r

i

s

t

i

.

b

e

/

v

r

e

d

e

s

s

p

i

r

i

t

u

a

l

i

t

e

i

t

De verantwoordelijken voor de opvoeding

Opvoeding is het meest fascinerende en moeilijkste avontuur in het

leven. Opvoeden – van het Latijnse educere – wil zeggen iemand naar

buiten leiden, weg uit zichzelf, om hem binnen te leiden in de

werkelijkheid, naar een volheid die hem doet groeien. Dit proces wordt

gevoed door de ontmoeting van twee vrijheden, die van de volwassene

en die van de jongere. Dit vraagt verantwoordelijkheid vanwege de

leerling, die open moet staan om zich te laten leiden naar de kennis van

de werkelijkheid, en van de opvoeder, die bereid moet zijn om zichzelf te

geven. Daarvoor zijn meer dan ooit authentieke getuigen nodig, mensen

die niet alleen regels en informatie doorgeven; getuigen, die verder

kunnen kijken dan de anderen, omdat hun leven zoveel breder is. Een

getuige is iemand die allereerst zelf voorleeft wat hij een ander

voorhoudt.

Waar zijn de plaatsen waar een echte opvoeding tot vrede en tot

rechtvaardigheid rijpt? Op de eerste plaats is dat het gezin, want de

ouders zijn de eerste opvoeders. Het gezin is de kiemcel van de

samenleving. “In het gezin leren de kinderen de menselijke en

christelijke waarden, die een constructief en vreedzaam samenleven

mogelijk maken, kennen. In het gezin leert men solidariteit tussen de

generaties, respect voor regels, vergeving en aanvaarding van de

ander”.1 Het is de eerste school waarin men opgevoed wordt tot

rechtvaardigheid en tot vrede.

We leven in een wereld waarin het gezin en ook het leven zelf

voortdurend bedreigd en niet zelden verbrijzeld worden.

Arbeidsvoorwaarden die vaak nauwelijks verenigbaar zijn met familiale

verantwoordelijkheden, zorgen om de toekomst, het opgejaagde

levensritme, migraties op zoek naar geschikte middelen om in het

levensonderhoud te voorzien – als het al niet gaat om puur overleven –

maken het uiteindelijk erg moeilijk om een voor de kinderen bijzonder

kostbaar goed te verzekeren: de aanwezigheid van de ouders.

Die aanwezigheid maakt het mogelijk om op een almaar diepgaandere

manier samen op weg te gaan om zo de ervaring en de met de jaren

verworven zekerheden door te kunnen geven. En die overdracht wordt

w

w

w

.

p

a

x

c

h

r

i

s

t

i

.

b

e

/

v

r

e

d

e

s

s

p

i

r

i

t

u

a

l

i

t

e

i

t

3

pas mogelijk dankzij de tijd die ouders en kinderen samen doorbrengen.

Ik zou de ouders willen aansporen om de moed niet te verliezen! Mogen

zij met het voorbeeld van hun eigen leven hun kinderen aanmoedigen

om hun hoop vooral op God te stellen. Van Hem alleen immers gaan

echte rechtvaardigheid en echte vrede uit.

Ik zou me ook tot de verantwoordelijken van instellingen met een

opvoedingsopdracht willen richten: dat zij met een groot

verantwoordelijkheidsgevoel erover zouden waken dat in alle

omstandigheden de waardigheid van elke persoon geëerbiedigd wordt

en recht wordt gedaan. Dat zij ervoor zorgen dat elke jongere zijn

persoonlijke roeping zou kunnen ontdekken, door hem zo te begeleiden

dat de talenten die de Heer hem heeft toevertrouwd vrucht mogen

dragen. Dat zij de gezinnen ook de verzekering bieden dat hun kinderen

een vormingstraject kunnen afleggen dat niet in tegenspraak is met hun

geweten en hun religieuze principes.

Moge elke opvoedingsinstantie een plek zijn waar men open staat voor

het transcendente en voor de anderen; een plaats van dialoog, van

samenhorigheid en luisterenbereidheid, waar de jongere met zijn eigen

mogelijkheden en zijn innerlijke rijkdom tot zijn recht kan komen en zijn

medemensen echt leert hoogachten. Een plek ook waar jongeren

kunnen leren proeven van de vreugde die ontspringt daar waar men

elke dag opnieuw leeft in naastenliefde en medeleven met de naaste en

in de actieve deelname aan de uitbouw van een menselijker en

broederlijker samenleving.

Vervolgens richt ik me tot de politieke verantwoordelijken en roep hen

op gezinnen en opvoedingsinstellingen concreet te helpen om hun recht

en hun plicht tot opvoeden uit te oefenen. Aangepaste ondersteuning

van het moeder- en vaderschap mag nooit ontbreken. Mogen de politici

ervoor instaan dat niemand de toegang tot scholing geweigerd wordt en

dat de gezinnen in alle vrijheid de opvoedingsinstellingen kunnen kiezen

die ze als de best geschikte beschouwen voor het welzijn van hun

kinderen. Mogen ze zich daadwerkelijk inzetten voor de hereniging van

gezinnen die verdeeld zijn geraakt om in hun levensonderhoud te

voorzien. Mogen ze de jongeren een helder beeld van de politiek bieden,

als een echte dienst aan het algemeen welzijn.

w

w

w

.

p

a

x

c

h

r

i

s

t

i

.

b

e

/

v

r

e

d

e

s

s

p

i

r

i

t

u

a

l

i

t

e

i

t

Bovendien kan ik niet anders dan ook de wereld van de media op te

roepen om haar bijdrage in de opvoeding te leveren. In de huidige

samenleving spelen de massacommunicatiemiddelen een bijzondere rol:

ze informeren niet alleen, maar ze bewerken ook de geest van hen tot

wie ze zich richten, en ze kunnen bijgevolg aanzienlijk bijdragen tot de

opvoeding van de jongeren. Het is belangrijk voor ogen te houden dat er

een erg nauwe band bestaat tussen opvoeding en communicatie:

opvoeding gebeurt immers bij middel van communicatie, die de vorming

van een mens positief of negatief beïnvloedt.

Ook de jongeren moeten de moed hebben om op de eerste plaats zelf te

beleven wat ze van hun omgeving vragen. Er rust een grote

verantwoordelijkheid op hun schouders: mogen ze de kracht hebben om

hun vrijheid op een goede en verantwoordelijke manier te gebruiken. Zij

zijn zelf ook verantwoordelijk voor hun opvoeding en vorming tot

rechtvaardigheid en vrede!

Opvoeden tot waarheid en vrijheid

Sint-Augustinus vroeg zich af: “Quid enim fortius desiderat anima quam

veritatem? – Waarnaar verlangt de menselijke ziel nog sterker dan naar

de waarheid?” Het menselijk gezicht van een samenleving hangt sterk af

van de mate waarin de opvoeding bijdraagt om deze niet te verdringen

vraag levendig te houden. De opvoeding heeft immers te maken met de

globale vorming van de mens, met inbegrip van de morele en spirituele

dimensie van zijn bestaan, met het oog op zijn uiteindelijke bestemming

en op het welzijn van de samenleving waartoe hij behoort. Daarom moet

men, om tot waarheid op te voeden, allereerst weten wat de mens is,

moet men zijn natuur kennen.

Terwijl hij de hem omringende werkelijkheid in ogenschouw neemt,

bedenkt de psalmist: “Als ik de hemelkoepel zie, door uw vingers

gevormd, als ik maan en sterren zie, door U daar aangebracht: wat is de

mens, dat U aan hem denkt, en het mensenkind, dat U voor hem zorgt?”

(Psalm 8, 4-5). Dat is de fundamentele vraag die men zich moet stellen:

wie is de mens? De mens is een wezen dat in zijn hart een dorst naar

oneindigheid draagt, een dorst naar waarheid – geen deelwaarheid,

maar een waarheid die de zin van het leven kan verklaren - want hij

5

w

w

w

.

p

a

x

c

h

r

i

s

t

i

.

b

e

/

v

r

e

d

e

s

s

p

i

r

i

t

u

a

l

i

t

e

i

t

werd naar Gods beeld en op hem gelijkend geschapen. Het leven

dankbaar erkennen als een onschatbaar geschenk leidt zo tot de

ontdekking van de eigen innerlijke waardigheid en de onaantastbaarheid

van elke persoon.

Daarom bestaat de eerste opvoeding erin in de mens het beeld van de

Schepper te leren herkennen en bijgevolg een diep respect te koesteren

voor elk menselijk wezen en de anderen te helpen om hun leven uit te

bouwen in overeenstemming met deze hoogste waardigheid. Men mag

nooit vergeten dat “de ware ontwikkeling van de mens de gehele

persoon in al zijn dimensies betreft”, met inbegrip van zijn

transcendente dimensie, en dat de persoon niet mag opgeofferd worden

om een specifiek goed te bereiken, zij het van economische of sociale,

individuele of gemeenschappelijke aard.

Alleen in zijn relatie met God begrijpt de mens ook de betekenis van zijn

eigen vrijheid. En het is de taak van de opvoeding tot echte vrijheid op te

leiden. Die bestaat niet in het ontbreken van verbondenheid of in de

heerschappij van de willekeur en zij is niet de verabsolutering van het

“ik”. De mens die zichzelf verabsoluteert, die denkt dat hij van niets of

niemand afhankelijk is en alles kan doen wat hij wil, spreekt uiteindelijk

de waarheid van zijn eigen bestaan tegen en verliest zijn vrijheid. De

mens is integendeel een relationeel wezen, dat leeft in relatie met de

anderen en vooral met God. Echte vrijheid kan nooit bereikt worden

door zich van God te verwijderen.

De vrijheid is een kostbare, maar delicate waarde; ze kan misverstaan en

misbruikt worden. “Een bijzonder bedreigende hindernis voor het

opvoedingswerk vandaag vormt in onze samenleving en cultuur de

massieve aanwezigheid van het relativisme, dat niets als definitief erkent

en alleen het eigen ik met zijn begeertes als ultieme maatstaf laat gelden

en onder het mom van vrijheid voor iedereen een gevangenis wordt,

omdat het de mensen uit elkaar haalt en iedereen reduceert tot iemand

die zich in zijn eigen “ik” opsluit. Binnen zulk een relativistische horizon

is echte opvoeding daardoor niet mogelijk: zonder het licht van de

waarheid ziet elk mens zich immers vroeg of laat veroordeeld om te

twijfelen zowel aan de kwaliteit van zijn eigen leven en van de relaties

die het mee vormgeven, als aan de waarde van zijn inzet om samen met

anderen iets op te bouwen.

6

w

w

w

.

p

a

x

c

h

r

i

s

t

i

.

b

e

/

v

r

e

d

e

s

s

p

i

r

i

t

u

a

l

i

t

e

i

t

Om zijn vrijheid uit te oefenen, moet de mens bijgevolg de relativistische

horizon oversteken en de waarheid over zichzelf en de waarheid

omtrent goed en kwaad leren kennen. In de diepte van zijn geweten

ontdekt de mens een wet, die hij niet zelf uitvaardigt, maar waaraan hij

integendeel gehoor moet geven en waarvan de stem hem oproept om

lief te hebben, om het goede te doen en het kwade te laten, en om de

verantwoordelijkheid op te nemen voor het goede dat hij doet en het

kwaad dat hij begaat. Daarom is de uitoefening van de vrijheid

fundamenteel verbonden met de morele natuurwet, die een universeel

karakter heeft. Ze geeft uitdrukking aan de waardigheid van elk mens,

vormt de basis voor zijn fundamentele rechten en plichten, en bijgevolg

en in laatste instantie, voor het samenleven van mensen in

rechtvaardigheid en vrede.

Het juiste gebruik van de vrijheid staat dus centraal in de bevordering

van de rechtvaardigheid en de vrede, die respect voor zichzelf en voor

de andere vereisen, zelfs als die sterk afwijkt van de eigen bestaans- en

levenswijze. Die basishouding brengt de elementen voort zonder

dewelke vrede en rechtvaardigheid loze woorden blijven: wederzijds

vertrouwen, het vermogen om een constructieve dialoog te voeren, de

mogelijkheid tot vergeving – die we zo vaak voor onszelf willen bekomen,

maar o zo moeilijk zelf schenken – wederzijdse liefde, het meevoelen

met de zwaksten en de bereidheid offers te brengen.

Opvoeden tot rechtvaardigheid

In onze wereld, waarin de waarde van de persoon, zijn waardigheid en

zijn rechten – voorbij alle intentieverklaringen – ernstig bedreigd worden

door de algemeen verspreide tendens om uitsluitend rekening te

houden met criteria van nuttigheid, winst en materieel bezit, is het

belangrijk het begrip rechtvaardigheid niet los te snijden van zijn

transcendentale wortels. Rechtvaardigheid is immers niet zomaar een

menselijke overeenkomst; wat rechtvaardig is, wordt in oorsprong niet

bepaald door een positieve wet, maar door de diepe identiteit van de

mens. Het is de integrale visie op de mens die ons in staat stelt niet te

vervallen in een contractuele visie op rechtvaardigheid, maar ook,

dankzij haar, de horizon van de solidariteit en de liefde te openen.

7

w

w

w

.

p

a

x

c

h

r

i

s

t

i

.

b

e

/

v

r

e

d

e

s

s

p

i

r

i

t

u

a

l

i

t

e

i

t

We kunnen niet ontkennen dat bepaalde stromingen in de moderne

cultuur, steunend op rationalistische en individualistische principes uit

de economie, het begrip rechtvaardigheid hebben vervreemd tot in zijn

transcendente wortels door het te scheiden van de naastenliefde en de

solidariteit: “De aardse stad wordt niet alleen vooruitgeholpen door

betrekkingen op grond van rechten en plichten, maar allereerst en

vooral op grond van relaties die worden getekend door belangeloze

vrijgevigheid, barmhartigheid en samenhorigheid. De naastenliefde

openbaart, ook in de menselijke relaties, altijd de liefde van God; die

verleent aan iedere inzet voor rechtvaardigheid in de wereld een

theologische en heilbrengende waarde.”

“Gelukkig die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid, want zij zullen

verzadigd worden” (Mt 5,6). Zij zullen verzadigd worden omdat ze

hongeren en dorsten naar een juiste relatie met God, met zichzelf, met

hun medemens en met de hele schepping.

Opvoeden tot vrede

"Vrede betekent niet slechts afwezigheid van oorlog en beperkt zich niet

tot het in stand houden van het evenwicht tussen tegenovergestelde

machtsblokken. Vrede op aarde kan niet tot stand komen zonder de

bescherming van het persoonlijk eigendom, de vrije communicatie

tussen de mensen, de eerbied voor de menselijke waardigheid van

personen en volkeren, en van de toegewijde beoefening van de

broederlijkheid." Vrede is een vrucht van de rechtvaardigheid en een

gevolg van de naastenliefde. Zij is vooral een geschenk van God. Wij

christenen geloven dat Christus onze ware vrede is: in Hem en in zijn

Kruis, heeft God de wereld met Hem verzoend en de scheidsmuur

tussen ons neergehaald (zie Ef 2,14-18); in Hem is er nog maar één

familie, in liefde met elkaar verzoend.

De vrede is echter niet alleen een geschenk dat men ontvangt, maar ook

altijd een werk dat moet worden opgebouwd. Om echte vredestichters

te zijn, moeten we onszelf opvoeden tot mededogen, solidariteit,

samenwerking en broederlijkheid. We moeten actief aanwezig zijn in de

8

w

w

w

.

p

a

x

c

h

r

i

s

t

i

.

b

e

/

v

r

e

d

e

s

s

p

i

r

i

t

u

a

l

i

t

e

i

t

samenleving, waakzaam blijven om het geweten van de mensen wakker

te schudden voor nationale en internationale vraagstukken en voor het

belang van het zoeken naar geschikte modaliteiten voor de herverdeling

van de rijkdom, voor het bevorderen van de groei, voor de

ontwikkelingssamenwerking en de vreedzame oplossing van conflicten.

"Gelukkig die vrede brengen, want zij zullen kinderen van God genoemd

worden", zegt Jezus in de Bergrede (Mt 5,9).

Vrede voor allen is de vrucht van de rechtvaardigheid voor iedereen.

Niemand kan zich onttrekken aan de wezenlijke plicht om de

rechtvaardigheid te bevorderen volgens zijn eigen bekwaamheden en

verantwoordelijkheden. Ik nodig in het bijzonder de jongeren uit, om

met de sterke gehechtheid aan idealen die hen eigen is, met geduld en

standvastigheid op zoek te blijven gaan naar rechtvaardigheid en vrede

en om de smaak voor wat rechtvaardig en waar is te cultiveren, zelfs als

dit offers zou kunnen vragen en de bereidheid om tegen de stroom in te

zwemmen.

De ogen op God richten

Met de moeilijke uitdaging voor ogen om de wegen van de

rechtvaardigheid en de vrede te bewandelen, kunnen we in de bekoring

komen om ons met de psalmist af te vragen: “Ik sla mijn ogen op naar

de bergen: van welke berg komt mijn hulp?” (Ps 121, 1).

Tot u allen, in het bijzonder tot de jongeren, zou ik met nadruk willen

zeggen: “Het zijn niet de ideologieën die de wereld zullen redden, maar

alleen een terugkeer tot de levende God, die onze Schepper is, die

garant staat voor onze vrijheid, voor wat werkelijk goed en waar is… de

terugkeer, zonder enige terughoudendheid, tot God, die de maat is van

wat rechtvaardig is en die tegelijk eeuwige liefde is. En wat anders zou

ons kunnen redden dan alleen de liefde?” De liefde vindt vreugde in de

waarheid, ze is de kracht die ons in staat stelt ons in te zetten voor de

waarheid, de gerechtigheid en de vrede, want ze verdraagt alles, gelooft

alles, hoopt alles en verduurt alles (cf. 1 Kor 13,1-13).

Dierbare jonge mensen, jullie zijn een kostbaar geschenk voor de

samenleving. Laat je niet ontmoedigen als jullie met moeilijkheden te

kampen hebben. Verlaat je niet op valse oplossingen, die vaak de

9

w

w

w

.

p

a

x

c

h

r

i

s

t

i

.

b

e

/

v

r

e

d

e

s

s

p

i

r

i

t

u

a

l

i

t

e

i

t

eenvoudigste weg lijken om problemen te boven te komen. Wees niet

bang je in te zetten, je in te spannen en offers te brengen, te kiezen voor

wegen die trouw en volharding, eenvoud en toewijding vergen. Vertrouw

op je jeugd en je diepe verlangens naar geluk, waarheid, schoonheid en

oprechte liefde die jullie ervaren! Beleef intens deze periode in je leven

die zo rijk en vol van enthousiasme is.

Wees je ervan bewust dat jullie zelf een inspirerend voorbeeld zijn voor

de volwassenen. En hoe meer jullie je inspannen om een einde te maken

aan onrecht en corruptie, en hoe meer jullie verlangen naar een betere

toekomst en je engageren om die waar te maken, des te meer zullen

jullie een echt voorbeeld zijn. Wees je bewust van je mogelijkheden en

sluit je nooit op in jezelf, maar probeer te werken aan een mooiere

toekomst voor iedereen. Jullie zijn nooit alleen. De Kerk heeft

vertrouwen in jullie, ze gaat met jullie mee, moedigt jullie aan en wil

jullie graag haar meest kostbare geschenk aanbieden: de mogelijkheid

om je ogen op te slaan naar God, om Jezus te ontmoeten, Hij die

rechtvaardigheid en vrede is.

Aan u allen, mannen en vrouwen, die de zaak van de vrede sterk ter

harte nemen: de vrede is niet iets wat al verworven is, maar een doel dat

wij allen en ieder van ons moeten nastreven. Laten we met nog meer

hoop naar de toekomst kijken. Laten we elkaar bemoedigen op onze

tocht. Laten we samenwerken om onze wereld een menselijker en

broederlijker gezicht te geven. En laten we ons samen verantwoordelijk

voelen voor de huidige en de komende jonge generaties, vooral door

hen op te voeden tot vredelievende mensen en vredestichters. Vanuit dit

besef stuur ik u deze overwegingen en richt ik mijn oproep tot u: laten

we onze geestelijke, morele en materiële krachten verenigen om “de

jongeren tot rechtvaardigheid en vrede op te voeden”.

10

w

w

w

.

p

a

x

c

h

r

i

s

t

i

.

b

e

/

v

r

e

d

e

s

s

p

i

r

i

t

u

a

l

i

t

e

i

t