waRoma 1:1 1 waRoma 1:5

Waraka ya Paulu kawaRoma

MwanzoEci kitabu‑ci ndi kikulu pakulu na ndi kitabu maalumu

pakulu nkati ya waraka za Paulu. Kusudi yake ndijavi: kwereza Injili namuna vyairi nawo uwezo waMwenyezimunguwakuwavusha piyaMayahudi na SawariMayahudi. Injili itolotera kuwa haki yetu yakuwana Mwenyezimungu ilawa ka Mwenyezimungu. Pauluakolota kwanza kuwa piya-fwe tiwa wamádambi natisakula kuvushiwa. Fala aikidirika kurivusha ofwewanyewe. Tisakula kutejemera cire Insa caatitendereofwe.

Ikisa Paulu arishuku kuwa wengi nkati ya rikolo rake,Mayahudi, wakiwa sawanamba kwamini Injili, ndimanawalaviwa ndaraja ra mainsha a milele. Mwinsho, iyeakwereza namuna Injili vyaijuzi kumiliki mainsha etu.

Iye kawandikira eyi waraka‑yi wanuwa jamati ya Romakiyasi ca mwaka wa 57 bandi ya Almasihi.

Salamu1 Omi Paulu, ntumisi wa Almasihi Insa, etiwe awe

walii, wapambari wa kwereza Habari Ngema yaMwenyez-imungu. 2 Eyi habari‑yi Mwenyezimungu kâlavyatamaa mida julu ya minabii wake mMandiko Matakat-ifu. 3 Habari‑yi íkiwa kuhusu Mwanawe. Upande wakibinadamu, iye kapongoriwa nkati ya rikolo ra Daudi.4 Upande wa roho yake, ákiwa takatifu, iye aturíwe nauwezo kuwaMwanawaMwenyezimungu kwa kufufuka kawafwi. Iye ndi InsaAlmasihi,Mwenyewetu. 5 Julu yake iyendi patipokerere rehema na uwalii ipate tiwete wanu wa

waRoma 1:6 2 waRoma 1:16mataifa piyawamwamini iye, wanfulate, kwa faida ya zinarake. 6Umwenovyomuwa kati yawanumwitiwe kuwawaInsa Almasihi.

7 Kwa piya umwe muri Roma, wenye kupendiwa naMwenyezimungu, mwitiwe muwe watakatifu, rehema nausalama viwe namwe kulawa ka Mwenyezimungu Babawetu na ka Insa Almasihi, Mwenye wetu.

Paulu kumwajibu kuka kuwawona waRoma8Cakwanza, ninshukuru Nlunguwangu, julu ya Insa Al-

masihi, kwa umwe piya, konta kwamini kwenu kwankw-ereziwa ulumwengu‑wu piya. 9 Shahidi wangu ndiMwenyezimungu, waniri kuntumika na roho yangu juluya kwereza Habari Ngema ya Mwanawe, kuwa panile-belanga duwa, nukukutajani nfululu moja. 10 Nilebelakuwa, kwa kufulata vyaasaka Mwenyezimungu, nipatenafasi ya kuja kwenu umwe. 11 Konta vinajibu pakulufuti nije nukuwoneni, ipate nukugabizini uwezomaalumummojawapo wakwisusiriwa na Roho, ipate murimbisiwe.12 Caniri kwamba ndi‑ci: tirimbisane myoyo nkati yakwamini kwetu kumoja, kwenu umwe na kwangu omi.13 Wanduzangu, vinajibu mwijiwe kuwa nipanga maranyingi zawenye kuja kukuwonani, fala mpaka sambi‑pasinapata nafasi. Vinajibu niwatenze wanu wamojawapowamwamini na wanfulate Insa, kati yenu umwe na novyokati ya wanuwengine Sawari-Mayahudi. 14Kusema kweli,vinilazimu kuwasaidiya wanu wa tabiya yetu na wanu watabiya nyengine, wanu wakusilimuka na wanu sawasil-imuke. 15Ntamana, niwa radi kuja kwenumwikala Roma-mwe kukwerezani Habari Ngema.

16Kusema kweli, siwona haya kwa eyi Habari Ngema‑yikonta ndi uwezo wa Mwenyezimungu kuwavusha piya

waRoma 1:17 3 waRoma 1:25wenye kumwamini, mwanzo wa Yahudi mpaka Saari-Yahudi. 17 Kamana ukamilifu wa Mwenyezimungu*ufafanuriwa nkati ya Habari Ngema, namuna za kwaminimwanzo mpaka mwinsho. Kamba vyavyandikiwe:“Kamilifu áinshi julu ya kwamini.”

Wabaya walamuriwa hukumu18 Ifafanuriwa nyongo yaMwenyezimungu binguni julu

ya piya kutowa kuwepo ka dini na kukosa ukamilifuka wanu, julu ya kutowa ukamilifu‑ko, ndi kuwatenzawanu kufuja ukweli. 19Kamana ukweli kuhusu Mwenyez-imungu ufafanuriwa kati yawo, kwa kuwa Mwenyez-imungu kawafafanurira. 20 Tangu kumbiwa ulumwengu,namuna zake saziwoneka, kwa nfano uwezo wake saunamwinsho na unlungu wake, vyeleweka na vijiwikanasana-sana julu ya vinu vyaatenda Mwenyezimungu. Basiewo awana shariya yakolota. 21 Kamana ingawa wamwi-jiwa Mwenyezimungu, fala awantukuze kamba Nlunguwawo wala awanshukurire. Kwasa javyo, wanza ku-fikiri mawazo saana mana, na myoyo yawo iwazizima,ikingíziwa nkisi. 22 Waritula kuwa wejiwifu kumbe ma-zozo. 23 Wasa kumwambudu Mwenyezimungu saabadi-lika, wapindula wambudumaswanamu awanuwakubadi-lika, a nyuni, a wadudu pamoja na a manyoka.

24 Ntamana, Mwenyezimungu kawasa watende vi-wájibu myoyo yawo, vitendo vya ucafu, watebeni miriyawo wanyewe. 25 Iye awatenda javyo konta wapindulaukweli wa Mwenyezimungu wafulata ulongo. Novyo,wamwabudunawantumika kiyumbe, wasa kumwambuduMwenyé kumba wawenye. Iye ájuzi asifiwe milele! Aam-ina.* 1:17 “Ukamilifu wa Mwenyezimungu” mana ake, namuna iye vyawatenzawanu kupatana naye.

waRoma 1:26 4 waRoma 2:326 Ntamana, Mwenyezimungu kâwasa watende vi-

tendo vyawo vyakuwajibu vyakuwatenza aibu. Antana wanawaka wapindula namuna yawajuzi kuloriwana walume wawo, wanza kulolana wanawaka watupu.27Namunammojanoyo, walumewasa kuwalola sanawakawawo, yanza kuwalunguza myoyo kwajibiwa pakulu nawalume wenziwawo. Walume watupu watenda vitendovya aibu, ntamana nkati yawo hukumu iwajuzire kwamakosa awo waritabisha wanyewe.

28 Kwa kuwa awolote kumwijiwa Mwenyezimungu,iye kawasa na ankili zawo za ubaya, watende vitendosawajuzi kutenda. 29 Myoyo yawo ijala udainfu wakila namuna, kusiyanisa masemo, ulwaziwa moyo, naubaya. Kusema kweli, uwejala nfululu wiyana, ukaka-tima, wivu, ulongo, na uzuda. Walawirira kuwawasemisemi, 30 wanu wakuwasowerera caputu wenzi-wawo, wamwinaMwenyezimungu, majauri, wakuritenza,wakuridãi, wakubuni vinu vibaya, na wakubishana nawawa zawo. 31Ewo awana ankili, awana kwamini, awamp-enda munu, na awana utungu. 32 Ewo wakwijiwa sana-sana shariya za Mwenyezimungu, kuwa wanu watendanovi vitendo‑viwajuziwaulaiwe. Evi vitendo‑vi awatendatu basi fala wawetikizira wengine watenda.

2Walamuriwa hukumu wenye kuwalamula wenziwawo

1 Ntamana auswamiiwa, uwe mwenyé kulaumu. Ka-mana unlaumu munu mwengine, kumbe kwankurilaumumwanyewe. Konta uwe kwankutenda vitendo vimojanovyo vyaulaumu-vyo. 2 Tukwijiwa kuwa Mwenyez-imungu, paabishana na wanu watenda vinu‑vi, hukumuyake ifulata shariya. 3 Tunza javi, uwe munu mmo-jawapo, uwalaumu watenda vitendo nnowe ukitenda

waRoma 2:4 5 waRoma 2:15novyo, udaniza kuwa utakunyema hukumu ya Mwenyez-imungu? 4Aukwankukejeli utajiri wawemawaMwenyez-imungu, na kuvumirira kwake, pamoja na imani yake?Awijiwa kuwa wema wa Mwenyezimungu ukulongozaupate kutubiya? 5 Fala uwe, kwa sababu ya ugumu wamoyo wako pamoja na ubishi, kwankurongeza nyongoikupate uwe mwanyewe suku yakwisuka nyongo, na sukuyakolotiwa hukumu ya haki ya Mwenyezimungu.

6 Iye mwenyé kunludisira kila mmoja kwa kitendocaatendire: 7 upande mmoja, wasakúla utukufu, in-shima, na uzima julu ya kutenda vinu vyema-vyema kwakuvumirira, Mwenyezimungu awapa mainsha a milele.8 Upande mwengine wafitíni na awafulata ukweli, wa-fuláta kukosa haki, Mwenyezimungu akimiyana nawo nanyongo pakulu. 9Zije tabu na shida kwa kila mwanadamuaténda ubaya, mwanzo wa Mayahudi na novyo Sawari-Mayahudi, 10 ila uje utukufu, inshima, pamoja na us-alama kwa kila mwanadamu aténda meema, mwanzo waMayahudi na novyo Sawari-Mayahudi. 11 Kamana akupokusiyana kawanumbere yaMwenyezimungu. 12Wakoriredambi sawana shariya, newo novyo sawana mpaka washariya wapoteya. Ila wakorire dambi wari na shariya,shariya noyo iwahukumu.

Walamuriwa hukumu Mayahudi13 Kamana sikuwa wasikíra shariya kuwa ndi makamil-

ifumbere yaMwenyezimungu ilawarewaja kwakikishiwandi waténda vyaisaka shariya. 14 Kamana wanu Sawari-Mayahudi sawana shariya, wakitenda vyaisaka shariyakwa kipongorero, ingawa awana shariya, wakolota kuwawakwijiwa wanyewe shariya ya cema na kibaya. 15 Ewowakolota kuwa shuruti ya shariya yandikiwa mmy-oyo yawo. Fahamu zawo pamoja na ankili zawo

waRoma 2:16 6 waRoma 2:29zilavya ushahidi. Wakati mwengine ziwalaumu, wakatimwengine ziwengirira, suku ya Kiyama. 16 Suku‑yo, kwakufulata utuba wangu, Mwenyezimungu julu ya AlmasihiInsa alamula siiri za wanu.

17Ona, uwe uritula kuwa Yahudi, utejemera shariya, nauridãi kuwa munu maalumu mbere ya Mwenyezimungu.18 Ukwamba kuwa ukwijiwa vyaasaka iye, na vikwajibuvinu bora vyaufundiwe kati ya shariya. 19 Ukuwa nauhakika kuwa uwakorera nkongojo vipofu, na kuwa nuruka wanu wenenda pakisi, 20 uwalongoza wenye kutikina,kuwa mwanlimu wa wanemba, na kuwa nazo namuna zawijiwifu na ukweli nkati ya shariya. 21 Uwe uwafundawanu wengine, kutowa kurifunda mwanyewe sababuni?Uwe ukwereza kuwa munu aajuzi kwiwa, uwe wiwaja?22 Ukwamba munu asizinge, sambi, uwe uzingaja? Uk-wamba kuwa ayukwajibu milungu ya ulongo, sambi, up-itaja ukiiwa mmanyumba a dini? 23 Uwe úridãi kwijiwashariya, fala aufulata noyo shariya‑yo, kwankunkejeliMwenyezimungu, sinovyo? 24KamanaMandiko akwambajavi:“Zina ra Mwenyezimungu riwankukejeliwa na wanu

Sawari-Mayahudi kwa sababu zenu umwe.”25 Kusema kweli, itani yanawo faida ukitimiza shariya.

Fala ikiwa kuwa nvunji wa shariya, ukuwa kambasawingire itani. 26 Ikiwa wanu sawengire itani ndiwafuláta shariya, awaturiwa nowo kamba wanu wen-gire itani? 27 Ntamana wanu sawengire itani watimízashariya, ewo wakulaumu kwa kuwa kwanawo shariyayakwandikiwa yawenye na kwingira itani, fala aufulatashariya. 28 Kamana iye siyo Yahudi wa vitendo vya panjatu basi. Itani sikinu, ila kitendo ca panja ca mmwiri tubasi. 29 Fala iye Yahudi* nkati ya roho yake, na itani* 2:29 “Yahudi” epa mana ake “swifa”.

waRoma 3:1 7 waRoma 3:9ndi yengiziwe mmoyo julu ya Roho wa Mwenyezimungu,siyo julu ya shariya yakwandikiwa. Iye swifa zake sizo zawanadamu ila za Mwenyezimungu.

31 Epa, faida yakuwa Yahudi ndi yepi? Au nkati ya

itani, cipatikana kinani? 2 Aye, ziwapo faida nyingi.Faida ya kwanza ndi kuwa Mayahudi wagabiziwa usemiwa Mwenyezimungu mwanyewe. 3 Iwaja? Mayahudiwamojawapo wakitowa kwamini, kutowa kauli kwawo,Mwenyezimungu afuja kauli yake? 4 Isiwe javyo, ilaingawa kila mwanadamu nlongo, fala Mwenyezimungundi mwenyé ukweli. Kamana mMandiko* vyandikiwajavi:“Wakikishiwe nkati ya usemi wako,ushinde pauja kulamuriwa.”

5 Fala ikiwa kutowa kukamilika kwetu kukolota ukamil-ifu wa Mwenyezimungu, tambani tena? TikwambaMwenyezimungu sikamilifu paatihukumu na nyongoyake? (Nisowera kamba vyawasowera wanadamu.)6 Kusema kweli, sivyo! Ikiwa javyo, Mwenyezimunguulumwengu‑wu alamulaja? 7 Fala ikiwa ulongo wanguukolota pakulu ukweli wake ipate iye atukuziwe pakulu,nihukumiriwani kamba mmadambi? 8 Mbana atamba(kamba wanu wengine vyawabuni kuwa tikwamba): “Ti-tende vitendo vibaya ipate vije vitendo vyema, sinovyo?”Kuhukumiwa kwawo ka haki.

Walamuriwa hukumu wanu piya9 Kinani tena? Itakuwa ofwe Mayahudi tiwa bora

pakulu koliko wengine? Anta! Tibainisha futi kuwa wanu* 3:4 Ona Zaburi 51:4.

waRoma 3:10 8 waRoma 3:21piya, Mayahudi pamoja na Sawari-Mayahudi, wamilikiwana dambi. 10Mandiko Matakatifu† akwamba:“Aapo munu kamilifu, anta mmoja.11Aapo anta munu mmoja wakwereriwa sana.Aapo munu antaja Mwenyezimungu.12 Piya wanu wanloza minyongo,waridanganya awafãi kinu.Aapo atenda meema, aapo anta mmoja.13 Paulo pawo pawa kamba kaburi ra kuwa wanzu.‡Kwa malulimi awo walongopa.Mivumbu yawo ílawa sumu ya nyoka wakofya.§14Viwejala pakanywa pawo lana na usowezi wa kuwawa.*15Maulu awo akwenenda upesi kusuja damu.†16Menenzi awo auwaribifu na ausikini.17Awejiwa njira ya usalama.‡18Mmaso mwawo awamopa Mwenyezimungu anta aba.§”

19 Sambi, tukwijiwa kuwa piya vyaisema shariya wak-wambiriwa ware wenendera shariya ipate kanywa zawozinyamare, na piya wanu mulumwengu‑mu wajuzi kun-jibuMwenyezimungu. 20Kamana kwa vitendo vya shariyaaapo munu anta mmoja aja kwakikishiwa mbere yaMwenyezimungu. Kamana shariya ndi intenza munukwijiwa kuwa kanawo madambi.

Almasihi atwala hukumu zetu21 Fala sambi, ukamilifu wa Mwenyezimungu* ubain-

isha namuna nyengine sairi ya kufulata shariya (ingawa† 3:10 Ona Zaburi 14:1-3. ‡ 3:13 Ona Zaburi 5:9. § 3:13 Ona Zaburi140:3. * 3:14 Ona Zaburi 10:7. † 3:15 Ona Izaya 59:7. ‡ 3:17 Ona Izaya59:8. § 3:18 Ona Zaburi 36:1. * 3:21 Ukamilifu wa Mwenyezimungundi namuna yake yakulamula haki.

waRoma 3:22 9 waRoma 4:2shariya pamoja na mandiko a minabii vilavya ushahidikuhusu ukamilifu‑wo). 22Ukamilifu wa Mwenyezimunguuwa julu ya kauli ya Insa Almasihi, kwa piya wenyekumwamini. Kati ya wanu akupo kusiyana, 23 kontawanu piya wakola dambi na uwapunguka utukufu waMwenyezimungu. 24Wanu piya wakikishiwa kwa rehemayake bila maripo, julu ya komboriwa na Insa Almasihi.25 Mwenyezimungu wantondore kuwa awe kafara yaku-patanisa julu ya damu yake ka ware wenye kuntumaini,iwa ipate olote ukamilifu wake. Mida, kwa sababu yaimani yake, iye akitowa kuhukumu madambi a munuakorire. 26 Epa sambi, Mwenyezimungu kantondola Insakuwa kafara yakupatanisa ipate wakati‑wu olote ukamil-ifu wake, kuwa iye ndi mwenyé shariya na wakumwakik-isha ire antumaini Insa.

27 Kwa javyo, tiridãi sababuni? Kuridãi akupo. Kwashariyani? Kwa shariya ya vitendo? Anta, kwa sababuya kwamini. 28 Konta tijiwa kuwa munu ápatana naMwenyezimungu julu ya kumwamini Insa, siyo julu ya ku-timiza shariya. 29Mwenyezimungu Nlungu wa Mayahuditu basi? Níkamba Nlungu wa wanu Sawari-Mayahudinovyo? Ndi kweli, wawo na Sawari-Mayahudi newonovyo! 30 Kamana Nlungu ndi mmoja, na iye antenzamunu kupatana naye julu ya kumwamini, awe Yahudiau Saari-Yahudi. 31 Kwa javyo tifuja shariya kwa sababuya kwamini? Kusema kweli, anta! Ila na shariya, neyotukwakikisha.

4Nfano wa kwamini wa Iburahima

1 Kwa javyo, kuhusu Iburahima, wawa wa mataifa etukibinadamu, iye kapata kinani? 2 Kamana ikiwa kakik-ishiwa julu ya vitendo vyake, kanawo haki ya kuridãi, ila

waRoma 4:3 10 waRoma 4:12aawa nawo haki‑yo mbere ya Mwenyezimungu! 3KamanaMandiko akwamba javi:

“Iburahima kamwamini Mwenyezimungu,ntamana Mwenyezimungu kamwisabu kuwa kamilifu.”4 Sambi, nshahara waapokera nkolakazi siyo zawadi iladeni. 5 Na munu saatumaini kazi yaatenda ila antumainiire amwakikisha mbaya, kwamini kwake ndi kuntenza iyeawe kamilifu. 6 Kwa namuna moja noyo, Daudi kuhusuheri ya munu wakuwa Mwenyezimungu ankubali kuwakamilifu bila kwisabu vitendo vyaatendire,* kaamba:7 “Heri wenye kuswamiiwa makosa awo,ware wafutiwe madambi awo!8Aye, heri munu wakuwa Mwenye aaisabu dambi zake!”

9 Sambi, noyi heri‑yi itakuwa ya wenye kwingira itanitu basi, au na ya wanu sawengire newo novyo? Ka-mana tikwamba kuwa Iburahima kesabiwa kuwa kamil-ifu kwa sababu ya kwamini kwake. 10 Kesabiwa rini?Iwa esire kutaiwa itani, au saanamba? Iwa saanamba,ila saanataiwa itani! 11 Kusema kweli, iye kapokereraalama ya itani, iwe kipaji cakuwa mwenyé haki kwasababu ya kwamini kwake, na evyo vikuna saanataiwaitani. Vikuna javyo, ipate awe wawa wa wanu piyawamwamini Mwenyezimungu sawengire itani, na warewesabiwe kuwa makamilifu. 12 Na iye ndi wawa wa warewengire itani, fala siwengire itani tu basi ila newo novyowari kulondoza kwamini ka babu yetu Iburahima kábulasaanataiwa itani.* 4:6 Ona Zaburi 32:1-2.

waRoma 4:13 11 waRoma 4:2513 Kamana aiwere kwa kufulata shariya kuwa ndi

citenzire Iburahima pamoja na ujukulu wake kupoker-era tamaa ya kuwa akúja kuriti ulumwengu‑wu, ila kwasababu ákiwamwenyé haki julu ya kwamini kwake. 14Kwakuwa, ikiwa wafulati shariya ndi wariti, basi kwaminiakufãi na tamaa ifujika. 15 Kamana shariya ikuja nanyongo, fala mahala saipo shariya, kukosa akupo.

16Ndi ntamana, tamaa ikuja julu ya kwamini ipate iwejulu ya rehema, na kuhusu tamaa‑yo, piya ujukulu waIburahima wawe na uhakika. Siware wafulata shariyabasi, fala na wari na kwamini ka Iburahima, wawa yetupiya-fwe. 17Kamba vyavyandikiwe:“Omi nukutula kuwa wawa wa kabila nyingi.”Iburahima kantumainiMwenyezimungu, ire awápamain-sha wafwi, na mwenyé kumba savikiwepo. 18 Ingawaupande wa kibinadamu aikiwepo tamaa, novyo-sivyo ka-tumaini na tamaa kuwa álawirira kuwa wawa wa kabilanyingi zawenye, kamba vyaisemiwe†: “Ujukulu wakoukuja kuwa mwingi.” 19 Iburahima aasokeziwe nkatiya kwamini kwake, ingawa akirinang'aniza mwiri wakewîsa (kwa kuwa hirimu yake íkiwa kiyasi ca myakamiya), na tumbo ra Sara rîfunga. 20 Novyo-sivyo, iyeaasire niya ya kutumaini tamaa ya Mwenyezimungu ilakarimbisiwa na kwamini kwake kuno akinsifu Mwenyez-imungu, 21 konta ákiwa na hakika piya kuwa Mwenyez-imungu tamaa yaalavire, ákiwa nawo uwezo wakutimizanovyo. 22Ntamana, Iburahima “kesabiwa kuwa kamilifu”.23Usemi ukwamba “kesabiwa kuwa kamilifu”, aamwambaiye tu basi, 24 ila wandikiwa novyo kwa faida yetu ofwe,tija kwisabiwa kuwa wenye ukamilifu kamana tintumainiire anfufure Insa ka wafwi, Mwenye wetu. 25 Insa‑yu† 4:18 Ona Mwanzo 15:5.

waRoma 5:1 12 waRoma 5:11aperekiwe kufwa kwa sababu ya madambi etu, na afufu-riwe ipate takikishiwe.

5Salama julu ya kuntumaini Mwenyezimungu

1Kwa kuwa takikishiwa julu ya kwamini kwetu, tanawosalama na Mwenyezimungu julu ya Mwenye wetu, InsaAlmasihi. 2 Julu ya kuntumaini Insa, tanawo uwezowakupata rehema yatiri nawo‑yi. Kusema kweli, tifurahikwa kuwa tirindira kuwona utukufuwaMwenyezimungu.

3 Visitoshe, tifurahi novyo pazitipata tabu, konta tuk-wijiwa kuwa tabu zitifunda kuhitamili. 4 Ikisa tena,kuhitamili kutitaya namuna yakusakikana, na namunayakusakikana ititaya tamaa. 5 Na eyi tamaa‑yi aititenzaaibu, konta pendo ra Mwenyezimungu rijala mmyoyomwetu julu ya Roho Takatifu watipewe ofwe.

6 Kamana ingawa tiveya, paufikire wakati wake, Al-masihi kafwa kwa ajili ya makafiri. 7 Kusema kweli,munu kufwa kwa ajili ya mwenyé ukamilifu, virigarigapakulu. Dalili, munu ákidiri kufwa kwa ajili ya ntenda-mema. 8 Fala Mwenyezimungu kolota pendo rakekwetu ofwe, kamana Almasihi kafwa kwa ajili yetu ofwepatíkiwa wamádambi. 9 Ntamana, kwa kuwa takikishiwana Mwenyezimungu julu ya damu ya Almasihi, kuzidipakulu iye akuja kutivusha nkati ya nyongo ya Mwenyez-imungu. 10 Kamana, kwa kuwa tipatanisiwa naye juluya kifo ca Almasihi patikiwa maaduwi wake, vizidi futipatipatanisiwe‑pa, tikuja kuvushiwa julu ya mainshaake. 11 Visitoshe, tifurahi novyo ka Mwenyezimungujulu ya Insa Almasihi, Mwenye wetu, konta julu yake,tipatanisiwa.

Adamu na Almasihi

waRoma 5:12 13 waRoma 5:2012 Kwa javyo, julu ya munu mmoja ingira dambi mu-

lumwengu‑mu, na kwa javyo cingira kifo novyo. Ikisa kifociwapata wanu piya, konta piya wakola dambi. 13Kusemakweli, sainamba kuwepo shariya, dambi ikiwapo mu-lumwengu‑mu. Fala, kwa kuwa aiwerepo shariya,dambi‑yo aikiwalangiwa. 14 Novyo-sivyo, kifo cîtawalawanu piya tangu wakati wa Adamu mpaka wakati waMusa, anta na ware sawakorire dambi kamba vyaatupirekauli Adamu. Adamu nfano wa namuna mmojawapo wamunu akirindiriwa kuja*.

15 Fala kitendo ca neema ca Insa aciri kamba ukosawa Adamu. Kamana kwa kukosa munu mmoja† wafwawanu wengi. Fala kwa rehema ya Mwenyezimungu na yamunummoja Insa Almasihi yolotiwe julu ya meema yake,wengezeka wanu wengi wakujanliiwa. 16 Novyo, kuwapokusiyana kuwonekana nkati ya neema na dambi ya munummoja. Konta kulaumiwa kufulata ukosa mmoja ujirena hukumu, fala neema yesusiriwe munu ifuláta makosamengi ajire na uhakika. 17 Kamana, ikiwa kukosa kamunummoja, kifo citawala kwa sababu ya noyomunu‑yo,kuzidi pakulu ware wapokerere rehema pakulu-pakulu naneema ya uhakika, ewowakuja kutawala nkati yamainshajulu ya munu mmoja, noyo Insa Almasihi‑yo.

18 Sambi, kamba ukosa wa munu mmoja vyaujire nahukumu ka wanu piya, ndi sawa‑sawa novyo kitendo ki-moja ca kukamilika cikuja na uhakika pamoja na mainshaka wanu piya. 19 Kamana, kamba ubishi wa munu mmojavyawaturiwe wengi kuwa wenye ukosa, ndi sawa‑sawanovyo kwa kusikiriza ka munu mmoja, wengi wakuja ku-turiwa kuwa wenye ukamilifu. 20 Shariya ija ipate yolotesana-sana ukosa wa kutupa shariya. Fala paizidire dambi,* 5:14 “Munu akirindiriwa kuja” ndi Almasihi. † 5:15 “Munu mmoja”ndi Adamu.

waRoma 5:21 14 waRoma 6:13izidi kwijala rehema, 21 ipate, kamba vyaitaware dambinkati ya kifo, na rehema novyo itaware, itipe ukamilifumbere ya Mwenyezimungu, tipate mainsha a milele juluya Insa Almasihi, Mwenye wetu.

6Mwinsho wa uwezo wa dambi

1 Sambi, tambe mwaja? Tibaki tikiinshi nkati ya dambi,ipate rehema yongezeke? 2 Anta! Ofwe tifwire dambi,tizidija kuinshi na dambi tena? 3Au mutikina kuwa piya-fwe toziwa tilungane na Insa Almasihi, toziwa tilunganenovyo na kifo cake? 4 Kamana tizikiwa pamoja naye juluya kutoza nkifo cake ipate, kamba vyafufuriwe Almasihinkifo julu ya utukufu wa Baba, na ofwe novyo tiinshi kwanamuna nyipya.

5 Konta ikiwa tilungana naye nkati ya kifo cake, ndisawa‑sawa novyo nkati ya kufufuriwa kwake, nofwe tifu-furiwa. 6 Tijiwe javi, kuwa umunu wetu watíkiwa midaugomezeriwa pansalaba pamoja neye ipate ufujike mwiriwetu wa dambi, tisiwe tena watwana wa dambi. 7Kamanammojawapo afwire onse namuna‑yo, komboriwa nkati yauwezo wa dambi. 8Na ikiwa tifwa na Almasihi, tukwaminikuwa novyo tiinshi naye. 9 Tukwijiwa kuwa Almasihikafufuriwa nkifo, ntamana aafwa tena, kifo acinkidiritena. 10 Paafwire, kafwa kwa sababu ya dambi, ntamanauwezowadambi ushindiwakwamilele. Na sambi, nkati yauhai wake, kankuinshi vyavimwajibu Mwenyezimungu.11 Kwa javyo, nnomwe novyo ritureni wanyewe kambamufwire, uwezo wa dambi ushindiwe, fala kwa kuwamulungananaAlmasihi Insa,mwankuinshi vyavimwajibuMwenyezimungu.

12 Kwa javyo, musase dambi kutawala mwiri wenukusikiriza wájibu wenu wa vitendo vibaya. 13Musipereke

waRoma 6:14 15 waRoma 6:23vifingo vya mwiri wenu kudambi, kutenda vinu sav-ina shariya. Ila, riperekeni umwe ka Mwenyezimungukamba wanu wakulawa nkifo ipate muinshi ka ukweli.Riperekeni vifingo vya mwiri wenu kuwa combo ca ku-tenda shariya ka Mwenyezimungu. 14 Kamana dambiaikukidirini, konta amutawariwa na shariya, muinshi juluya rehema ya Mwenyezimungu.

Uhuru wakuntumika Mwenyezimungu15 Mana ake kinani? Tikore dambi kwa kuwa atiri sini

yakumilikiwa na shariya ila timilikiwa na rehema? Anta!16 Amwijiwa kuwa mukiripereka ka munu kuntumika namukinsikiriza kamba watwana, muwa watwana wamun-tumika mukinsikiriza noyo? Anta iwe musikiriza dambimwinsho íja na kifo, anta iwe munsikiriza Mwenyez-imungu, mwinsho ája na uhakika. 17 Fala shukuruni kaMwenyezimungu! Ingawa mida múkiwa watwana wadambi, fala sambi musikiriza kwa myoyo yenu ngano za-mugabiziwe. 18 Basi, momboriwa mmakono mwa dambi,mulawirira kuwa watwana wa njira ya uhakika. 19 Ominisowera kwa kutumira nfanowa kibinadamukonta ankilizenu aba. Umwemidamupereka vifingo vyenu kuwawat-wana wa ucafu na udainfu pakulu. Epa sambi, riperekenivifingo vyenu viwe watwana wa njira ya haki ipate muwewatakatifu.

20 Pamúkiwa watwana wa dambi, múkiwa na uhuruamukifulata njira ya haki. 21 Faidani yamupatire nowowakati‑wo? Mukitenda vitendo vyamuriwonera hayakutenda sambi‑pa, na mwinsho yawo novyo vitendo-vyo ndi kifo! 22 Fala sambi, kwa kuwa momboriwankati ya uwezo wa dambi, mulawirira kuwa watwana waMwenyezimungu, mupata faida yenu ya kuwawatakatifu,na mwinsho ndi mainsha a milele. 23 Konta nshahara wa

waRoma 7:1 16 waRoma 7:9dambi ndi kifo, fala kitendo ca neema yaMwenyezimungundi mainsha amilele julu ya Almasihi Insa, Mwenye wetu.

7Amuwa tena wafungwa wa shariya

1Niwasowererawejiwa shariya. Mutikinawanduzangu,kuwa shariya yanawo uwezo julu ya munu ari hai tubasi? 2 Kwa nfano, mwanamuka wakulombiwa, alungananaye nlumake nkati ya shariya. Fala ikiwa nlume‑yokafwa, mwanamuka akuwa na uhuru wa noyi shariyaya ndowa‑yi. 3 Ndi ntamana, akilombiwa na nlumemwengine nlumake ari hai, iye akwitiwa nzinzi. Falanlumake akifwa, iye akuwa na uhuru nkati ya shariya, naakilombiwa na nlume mwengine, aawa nzinzi.

4 Basi, wanduzangu, paufwire mwiri wa Almasihi,nomwe novyo mufwira shariya, ipate muwewa mwengine, ire afufuriwe nkifo, muntendereMwenyezimungu vitendo vyema. 5 Kamana patikiwana hali ya kibinadamu, shariya íkisalamula wájibu mbayammwiri mwetu ipate tikore dambi, na mwinsho yawondi kifo. 6 Fala sambi tomboriwa nkati ya shariya kontatifwira cire citifungire, ipate titumike sairi kwa namunaya mida ya shariya yandikiwe, ila kwa namuna nyipya yaRoho.

Shariya ya Mwenyezimungu ifafanula madambi etu7 Sambi, tikwamba kinani? Shariya ndi dambi? Anta,

sivyo-javyo! Kusema kweli, singari kwijiwa dambi sairijulu ya shariya. Singari kwijiwa kuperereza saisemireshariya kuwa: “Usiperereze”. 8 Fala dambi ítwala nafasijulu ya ámuri‑yo inisalamurira kila namuna yakuper-ereza. Kamana, inatowa kuwepo shariya, dambi aingarikuwanauwezo. 9Wakati‑woominikiinshingi bila shariya,

waRoma 7:10 17 waRoma 7:24fala panijiwe ámuri, dambi yanza kuwepo julu yangu omi,nomi nikifwa. 10 Basi ámuri íkijuzi kuja nawo mainshakwangu, falakini inijisira kifo. 11 Kamana dambi itumiranafasi julu ya ámuri‑yo initesa, basi ámuri‑yo inulaya.12Kwa javyo, shariya kinu takatifu, na ámuri kinu takatifu,kamilifu, na cema.

13 Basi, kinu cema cinisalamurira kifo? Kusema kweli,sivyo! Ila dambi itumira kinu cema kunisalamurira kifo,ipate dambi iwoneke sana-sana kuwa dambi, na julu yaámuri izidi kuwa mbaya pakulu.

Vita na dambi14 Tikwijiwa kuwa shariya ndi ya Roho, fala omi niwa

kibinadamu, epa niuzanyiwa niwa ntwana wa kutu-mikira dambi. 15 Kamana vyanitenda sereriwa: vitendovyanisaka kutenda, sitenda, na vitendo vyakunikima,novyo ndi vyanitenda. 16 Canitowa kusaka kutenda, ní-tenda, ntamana omi nikwitikizira kuwa shariya ngema.17 Fala sambi, sumi mwanyewe niri kutenda ila dambi irinkati yangu. 18Nukwijiwa kuwa hapana kinu cema cisakakuwa conse kati ya hali ya kibinadamu. Kweli, nanawowájibu wakutenda cema, fala wájibu‑wo sitenda. 19Kontameema anisaka kutenda sitenda, fala ubaya sanisaka ku-tenda, nankuzidi kutenda. 20 Basi, omi nikitenda kinusanisakula kutenda, mana ake ndi kuwa sumi nitenda, iladambi iri nkati yangu ndi itenda.

21 Kwa javyo, nankuwona kuwa ndi kamba shariya:panisakula kutenda meema, kitendo kibaya ciwa mbereyangu. 22 Kamana inajibu shariya ya Mwenyezimungunkati ya mmoyo mwangu, 23 fala nankuwona uwezo washariya nyengine iri nvifingo vyangu. Ewo uwezo‑woubishana na shariya ya ankili zangu, initenza kuwanfungwa wa uwezo wa dambi iri nvifingo vyangu.24 Mama! Omi ndi mununi wakuwa na uzuni‑mi! Nani

waRoma 7:25 18 waRoma 8:7

anivusha nkati ya ewumwiri unipereka kukifo‑wu? 25He!Ninshukuru Mwenyezimungu kwa sababu ya Insa Al-masihi, Mwenye wetu.

Basi nomimi, upande mmoja kwa ankili zangu, nitu-mika uwezo wa shariya ya Mwenyezimungu. Kwa upandemwengine, kwa mwiri wangu, nitumika uwezo wa dambi.

8Mainsha a kunfulata Roho wa Mwenyezimungu

1 Kwa javyo, hapana hukumu ka wanu walungane naAlmasihi Insa. 2 Kamana uwezo wa shariya ya Rohowa mainsha nkati ya Almasihi Insa ukombola nkati yauwezo* wa dambi na wa kifo. 3 Kinu cakurigariga pakuluupande wa shariya kwa sababu ya kuveya ka hali ya kib-inadamu, kinu‑co Mwenyezimungu katenda pamperekeMwanawe mwanyewe, na mwiri wakulandana na wa bi-nadamu wa madambi†. Na kuhusu dambi, Mwenyez-imungu kahukumu dambi ya binadamu, 4 ipate shurutikamili ya shariya itimiziwe kwetu ofwe, ofwe atifulatawájibu mbaya watipongoreriwe fala tinfulata Roho waMwenyezimungu. 5 Kamana ware waínshi na wájibu wakibinadamu‡ washugulikira vitendo vya kibinadamu, falawaínshi na Roho washugulikira vinu vyakumwajibu Rohowa Mwenyezimungu. 6Namuna zakuwaza za kibinadamukifo, ila kunshugulikira Roho Takatifu ndi mainsha nausalama. 7 Kamana namuna zakuwaza za kibinadamuzibishana na Mwenyezimungu, konta azifulata shariyaza Mwenyezimungu, kusema kweli azikidiri kufulata.* 8:2 Kigeregu: “uwezo” weta “shariya”. † 8:3 Ila iye, Insa, aakosa.‡ 8:5 Wájibu wa kibinadamu ndi wájibumbaya waperekamunumwiri wakeau kifingo cake kutenda kitendo kimojawapo.

waRoma 8:8 19 waRoma 8:188 Wanu wari nkati ya hali ya kibinadamu awakidiri ku-tenda vyakumwajibu Mwenyezimungu.

9 Falakini umwe amuri nkati ya hali ya kibinadamu ilamwankulongoziwa na Roho wa Mwenyezimungu, ikiwakweli-kwelini Roho wa Mwenyezimungu muwa nayemmyoyo mwenu. Mmojawapo ikiwa aana Roho wa Al-masihi mmoyo mwake, siyo wake iye. 10 Ila ikiwa Al-masihi kawa mmyoyo mwenu, ingawa mwiri wenu ufwakwa sababu ya dambi, fala Roho wa Mwenyezimunguakupani mainsha kwa kuwa mwakikishiwa. 11 Ikiwa Rohowa Mwenyezimungu anfufure Insa ka wafwi kawa mmy-oyo mwenu, noyo akuja kukupani mainsha mwiri wenuwakufwa, julu ya Roho yake iripo mmyoyo mwenu.

12 Basi, wanduzangu, ofwe tidãiwa, fala sikibinadamu,tisiinshi kibinadamu. 13 Kamana ikiwa muinshi kibi-nadamu, mwinsho wenu mukufwa. Fala ikiwa mukulayavitendo vya kimwiri, julu ya uwezo wa Roho Takat-ifu, mukuja kuinshi. 14 Kamana piya walongóziwa naRoho wa Mwenyezimungu, ewo wana wa Mwenyez-imungu. 15 Kamana amupokerere roho yakukuten-zani kuwa watwana muludire kutetema kamba mida,ila mumpokerera Roho Takatifu akutendani kuwa wanawa Mwenyezimungu, ntamana titamuka kwita “Abba,Baba”. 16 Kusema kweli, Roho Takatifu mwanyewealavya ushahidi pamoja na roho zetu kuwa tiwa wana waMwenyezimungu. 17 Na kwa kuwa tiwa wanawe, tanawonovyo haki ya kuriti: upande mmoja, tanawo haki kuritika Mwenyezimungu. Upande mwengine, tanawo haki yakuriti pamoja na Almasihi, kamana tikitabika naye, tukujakutukuziwa novyo pamoja naye.

Tamaa ya furaha ya mbere18 Basi sambi, niwalanga kuwa tabu zetu za ewu

wakati‑wu azijuzi kuringanisiwa na utukufu usaka kuja

waRoma 8:19 20 waRoma 8:30watija koloteriwa ofwe. 19 Kamana viyumbe piyawankurindira na hamu pakulu wakati wawaja kufafa-nuririwa wana wa Mwenyezimungu. 20 Konta viyumbepiya vituriwe vyaufwabure, avitenda kinu kwa nafsi yawoila kwa kusaka ka ire aturire. Iye katenda javyo kwatamaa 21 yakuwa viyumbe vikuja komboriwa, visiwe tenavitwana vyakuvunda, viwe na uhuru nkati ya utukufu wawana wa Mwenyezimungu. 22 Kamana tikwijiwa kuwaviyumbe piya viwankurama na viwankutabika na mal-wazo a kupongola mpaka sambi‑pa. 23Na sivyo viyumbebasi. Ofwe wanyewe vyatiwa nawo Roho Takatifu kambavisumo vyakwanza, nofwe novyo wanyewe tankuramapatiwarindira na hamu pakulu tilawirire kuwa wanawe,mwiri wetu womboriwe nfululu. 24 Kamana tivushiwankati ya kutumaini tamaa‑yo. Ona, kinu cakuwonekasico ca tamaa. Kinu ciri kuwoneka, munu awaja natamaa? 25Falakini kinu satiwona, econdi catiwana tamaa,tirindira ka kuvumirira.

26 Sawa‑sawa novyo, patisokera Roho Takatifu ati-saidiya. Kamana atinéjiwa vyatijuzi kutenda duwa, falaRoho Takatifu mwanyewe átilebelela kaMwenyezimungukwa namuna saikidirika kwereza. 27 Na ire atúnzaciri nkati ya roho piya§ akwijiwa caawaza Roho Takat-ifu, konta iye áwalebelela watakatifu kamba vyaasakaMwenyezimungu.

28 Ofwe tukwijiwa kuwa, ka wenye kumpendaMwenyezimungu, piya vinu‑vi vikwenendera kuwemaka ware wetiwe watimize mpango wake. 29 Kontawawéjiwe tangu mwanzo iye kâwatondola wanlandeMwanawe ipate Mwanawe awe ntanzi kati ya wanduzewengi wawenye. 30 Ware watondoriwe tangu mwanzo,Mwenyezimungu kaweta. Ware wawetire, iye§ 8:27 “Ire atúnza ciri nkati ya roho piya” ndi Mwenyezimungu.

waRoma 8:31 21 waRoma 8:39

kawakikisha, na ware wawakíkishe, iye kawawanyirautukufu wake.

Hapana cakukidiri kutitanusa nkati ya pendo ra Mwenyez-imungu

31Kwa javyo, tambani kuhusu vinu‑vi? IkiwaMwenyez-imungu kawa upande wetu, akidiri kutilumbata nani?32 Mwenyezimungu aatituwire Mwanawe wawenye, ilakanlavya kuwa kafara kwa faida yetu ofwe piya. Kwajavyo, namunani vyaatowa kutipa neye novyo piya vinu?

33Ware watondoriwe na Mwenyezimungu, ari na hakiyakuwawonerera makosa nani? Mwenyezimungu ndimwenyé kumwakikisha munu. 34 Mwenyé kuhukumunani? Almasihi Insa ndi afwire, visitoshe kafufuriwaka wafwi, na iye kekala upande wa nkono nriro waMwenyezimungu, novyo iye ndi atilebelela. 35 Atitanusanani nkati ya pendo ra Almasihi? Kutabika, tafauti,kulumbatiwa, njala, diki, hatari au upanga? 36 Anta!Kamba vyaandikiwe*:

“Kwa sababu zako uwe, tikulaiwa suku‑zi piya,titafitiwa kamba makondoo vyawokisiwa kusinjiwa.”37 Fala nkati ya piya‑vi, ofwe tiwazaidi washindi wakulu,julu ya ire atipendire ofwe. 38Kamana omi nanawo hakikakuwa wala kifo wala uhai, wala malaika wala wenye ma-mulaka, wala mashuguli yetu a rero wala a makeso, walawenye uwezo, 39 wala viripo julu au sini, wala kiyumbecengine kimojawapo, acikidiri kutitanusa nkati ya pendora Mwenyezimungu, rolote julu ya Mwenye wetu, InsaAlmasihi.* 8:36 Ona Zaburi 44:22.

waRoma 9:1 22 waRoma 9:129

Utungu wa Mwenyezimungu1 Kwa kuwa nilungana na Almasihi, nisowera kweli,

silongopa. Fahamu yangu julu ya Roho Takatifu ilavyaushahidi pamoja nomi. 2 Nisowera kweli panisowerakuwa mmoyo mwangu unijala uzuni nkulu na kulwaziwasakuna mwinsho. 3 Kamana vinilwaza mpaka vikinajibunilaniwe ndaraja ra Almasihi kwa ajili ya wanduzangu,ware wa kabila yetu moja, 4 niwamba waIziraeli. Ewo wa-turiwa kuwa wana waMwenyezimungu, wawona utukufuwake, wapokerera miyadi yakupatana, wagabiziwa Tau-reti, wapewa nafasi ya kumwabudu, na wapokerera tamaazake. 5Nkati yawo wákiwa wababu zawo, na mmoja wawonkabila yawo ndi Almasihi, Nlungu ari julu ya mambopiya. Iye Almasihi asifiwe milele! Aamina.

6 Sambi, sikuwa usemi wa Mwenyezimungu ukosa. Ka-mana sikuwa piya ware wa Iziraeli kibinadamu, waIziraeliwakweli, 7 wala sikuwa piya wa rikolo ra Iburahimaujukulu wake. Konta Mandiko akwamba: “Wajukuluwozina rawo ndi riwalangiwa julu ya Izaki.” 8 Kinu‑cimana ake ndi kuwa wana wapongoriwe kibinadamu siwowana wa Mwenyezimungu ila wana wapongoriwe kambavyaalavire tamaa ndi wawalangiwa kuwa ujukulu. 9Kontatamaa isema javi:“Kwa muda wa mwaka mmoja nukuja,na Sara ampongola mwana mmoja nlume.”10 Visitoshe, Rebeka cinkuna kinu kimoja paawemitewanawe na nlume mmoja, Izaki baba wetu. 11 Antawanawe sawanapongoriwa, wala sawanatenda cema walakibaya,Mwenyezimungu kantondolamwanammoja ipatevyaalangele Mwenyezimungu kuhusu kutondola kwakekwendeleye, siyo kwa vitendo fala awepo wakwita,12 iye kambiriwa javi: “Mwana ntanzi akuja kuntumika

waRoma 9:13 23 waRoma 9:23wa mwinsho.” 13 Kamba vyavyandikiwe mMandiko:“Yankubu nimpenda, Ezau nimwina*.”

14 Sambi tambe mwaja? Mwenyezimungu aanashariya? Anta siyo javyo! 15 Kamana kamwambira Musajavi†:“Nintendera huruma waninsaka onse,nimmonera utungu anajibu onse.”16 Kwa javyo, avikuna kamba vyatisaka au vyatitenda ilavikuna kwa uwezo wa mwenyé kutendera huruma,Mwenyezimungu tu basi. 17 Javi ndi vyaasowereMwenyezimungu mMandiko Matakatifu, akimwambiranfalume wa Miswiri:“Ndi noco canukuturire kuwa nfalume ipate julu ya uwe

nolote uwezo wangu,na zina rangu rijiwikane ulumwengu nzima‑wu piya.”18 Kwa javyo, iye antendera huruma waansaka, na antulakuwa ngumu waansaka.

19 Umwe nanga munidairi javi: “Sababuni iye kuwapawanu ukosa? Kamana akidíri kubishana na vyaasakaiye nani?” 20 Fala uwe binadamu, kuwa nani wakunsu-tumu Mwenyezimungu? Kiyungu cakufiyangiwa cindairiafiyange kwamba: “Sababuni kunifiyanga javi?” 21Munuwakufiyanga, akitwala utope akifiyanga nringi wapam-bari, na utope mmoja nowo akifiyanga nringi mwenginewakutumiriwa pakaya, aana mamulaka a kutenda javyo?22 Sikuwa Mwenyezimungu ásaka kolota kukimiwa kwakena kwijiwisa uwezo wake? Ntamana iye ketamili naimani pakulu miringi yejaze nyongo yake, yaatengezekwaribiwa, 23 ipate ejiwise novyo utajiri wa utukufuwake ka miringi yejaze huruma zake, yaatengeze mida* 9:13 “Nimwina” epa mana ake “omi ninkatala”. † 9:15 Ona Kulawa33:19.

waRoma 9:24 24 waRoma 9:32kupokerera utukufu wake. 24 Miringi‑yo ndufwe titon-doriwe na Mwenyezimungu. Atitondoriwe nkati yaMayahudi tu basi, fala nkati ya Sawari-Mayahudi newonovyo. 25 Kamba Mwenyezimungu vyaambire julu yanabii Ozeya‡, akamba javi:“Niweta wanu sawari wangu, wawe wanu wangu;niweta sawari wapendani wangu, wawe wapendani

wangu.”26Novyo:“Na vikuja kukuna mahala pawâmbiriwe javi: ‘Umwe

amuri umati wangu’,mahala‑po ewo wakuja kwitiwa ‘wana wa Mwenyez-

imungu hai.’ ”27 Izaya nneye kankukuwa kuhusu Iziraeli, akwamba§:

“Ingawa ujukulu wa Iziraeli mwingikamba misanga ya mwani,fala aba javi ndi waja kuvushiwa.”28 Konta kulamula kwake muardhi, Mola aakawisa naatimiza nfululu. 29 Kamba tangu mida vyaâsemire Izaya,akamba:“InawaMola, Mwenyé Uwezo, aâtasire ujukulu* anta aba,nanga tiwa kamba Sodoma,nanga tilanda Gomora.”

Iziraeli na Habari Ngema30 Sambi, kuhusu novi vinu‑vi, tikwamba kinani?

Tikwamba kuwa Sawari-Mayahudi awakisakulaukamilifu, wakipata, fala vikuna julu ya kuntumainiMwenyezimungu. 31 Upande mwengine, Mayahudiwakisakula ukamilifu julu ya kufulata shariya, falaawapatire. 32 Konta ya kinani? Konta namuna zawoazíkiwa julu ya kwamini ila zíkiwa julu ya vitendo‡ 9:25 Ona Ozeya 1:10. § 9:27 Ona Izaya 10:22-23. * 9:29 Kigeregu:“mbeyu”.

waRoma 9:33 25 waRoma 10:8vyawo. Wakwakula riwe rakukwakuriwa, 33 kambavyayandikiwe†:“Ona, nankutula Ziyoni‡ riwe rawaja kukwakula,riwe risaka kuwagwisa.§Mwenyé kuntumaini iye, aaja kuriwonera haya.”

101 Wanduzangu, vinajibu pakulu mmoyo mwangu na

niwanlebelela kaMwenyezimunguMayahudi wavushiwe.2 Omi niwa shahidi kuhusu ewo kuwa wanawo hamupakulu na Mwenyezimungu, fala noyo hamu‑yo airinkati ya kumwijiwa. 3 Kamana awejiwa ukamilifu ulawaka Mwenyezimungu, ila wasakula kubainisha ukamil-ifu wawo wanyewe. Kwa javyo, awasaka kupokereraukamilifu wakulawa ka Mwenyezimungu. 4 Kamana Al-masihi ndi kusudi ya shariya, impa ukamilifu kilamwenyékumwamini.

Wanu piya wanawo nafasi ya kuvushiwa5 Musa kandika kuhusu ukamilifu ulawa julu ya ku-

fulata shariya. Kaamba javi: “Mwenyé kufulata ámuriza shariya, áinshi julu yake.” 6 Fala ukamilifu juluya kumwamini Mwenyezimungu ukwamba: “Usambemmoyo mwako: ‘Asáka kukwera mbinguni nani?’ ”Kwamba javyo, Almasihi umwisusa. 7 “Wala: ‘Asákakwisukira mahala ka wafwi nani?’ ” Konta eco Almasihikunlamusa ka wafwi. 8 Musa kankwamba kinani? Iyeakwamba javi:“Usemi uwa karibu yako,nkanywa mwako na mmoyo mwako.”† 9:33 Ona Izaya 8:14; 28:16. ‡ 9:33 “Ziyoni” mana ake “Yerusalemu”.§ 9:33 “Riwe risaka kugwawisa” mana ake Mwenye Insa.

waRoma 10:9 26 waRoma 10:18(Mana ake ndi usemi watitangaza, kuwa tijuzi timwaminiMwenyezimungu.) 9 Kamana ukisowera na kanywa yakokuwa Insa ndi Mwenye, na ukamini mmoyo mwakokuwaMwenyezimungu kanfufula nkifo, ukuja kuvushiwa.10 Kamana mmoyo munu akamini, apata kwakikishiwa.Julu ya kusema na kanywa yake, apata kuvushiwa.11Konta Mandiko akwamba javi:“Munu asáka kuwa onse akimwamini Mwenyezimungu,

aimpata aibu.”12 Akupo kusiyana nkati ya Mayahudi na Sawari-Mayahudi. Mwenye mmoja ndi Mwenye wa wanu piya,na iye ndi mwenyé utajiri ka piya wenye kunlebela.13 Kamana “Munu asaka kuwa onse anlébela Mwenyeakuja kuvushiwa.”

14 Fala wanu wanlebelaja sawanamba kumwamini? Nawamwaminija sawanasikira akitamburiwa? Na wasiki-raja sawerepo munu wakuwereza Habari Ngema? 15 Nawanu wokaja kwereza sawaperekiwe? Kamba vyandikiweMandiko Matakatifu:“Namuna vyasitawire maulu a ware wapita wakereza

Habari Ngema.”16 Fala siyo kuwa Mayahudi piya wafulata Habari

Ngema. Kamana Izaya kasema javi:“Mola, amíni habari zetu nani?”17 Basi, kwamini kukuja na kusikira Habari Ngema, nakusikira Habari‑yo ikuja nkati ya kwereza kuhusu Al-masihi.

18 Fala nukwamba, Mayahudi piya awasikire? Kusemakweli, wasikira. Mandiko awenye akwamba*:“Shauti zawo zenera ardhi piya,usemi wawo ufika mpaka mwinsho wa ulumwengu.”* 10:18 Ona Zaburi 19:4.

waRoma 10:19 27 waRoma 11:419Nukwamba, itakuwa wanu wa Iziraeli awereriwe? Aye,wereriwa. Cakwanza, julu ya Musa†, Mwenyezimungukaamba javi:“Omi nukushongani muwatendere wiyana wanu sawari

wa taifa.Julu ya taifa watikinifu, nukukimwisani.”20 Julu ya Izaya‡, Mwenyezimungu karikomarisa, kaambajavi:“Nisinganiriwa na wanu sawakinisakula,nirolota ka wanu sawakinidairi.”21 Fala ka Iziraeli, Mwenyezimungu kaamba javi:“Suku daima‑zi nikolosa makono angu kwawo ewo,fala ewo awanisikiriza, wanikaidi.”

11Mwenyezimungu awakatala waIziraeli piya

1 Sambi, omi nídairi: Mwenyezimungu wanu wakekawakatala? Anta! Omi mwanyewe niwa muIziraeli,ujukulu wa Iburahima, na wa rikolo ra Benjami.2 Mwenyezimungu aawakatare wanu wake wawatondoretangu mwanzo. Au amukumbukira vyaamba MandikoMatakatifu kuhusu Aliyasi, namuna vyanlalamikiraMwenyezimungu kuhusu wanu wa Iziraeli? 3 Iye kaambajavi:“Mola, ewo minabii wako wawolaya,mauralu ako a kafara wadangula.Ila wanasa omi tu basi yeka yangu,na wanisakula nomi novyo wanulaye.”4 Mukumbukira majibu a Mwenyezimungu mbere yake?Akwamba:“Niriturira omi mwanyewe wanu alufu saba sawankoko-

rere Baal!”† 10:19 Ona Kumbukumbu 32:21. ‡ 10:20 Ona Izaya 65:1.

waRoma 11:5 28 waRoma 11:145 Na wakati wa rero‑wu ndi novyo, ribaki kundi ra wanuaba futi, watondoriwe kwa rehema ya Mwenyezimungu.6 Kutondoriwa‑ko kuwa julu ya rehema, aiwere kwasababu ya vitendo vyawo wanu‑wo. Kamana rehemayakupatikana julu ya vitendo siyo rehema.

7 Sambi tambe, mwaja? Cawakisakula Mayahudi,kinu‑co awapatire. Ila wanu watondoriwe ndi wapatire.Wengine‑wo wataiwa myoyo migumu. 8 Kamba vyaambaMandiko*:“Mwenyezimungu kawapa roho ya usingizi,maso sawona, na masikiro sasikira,mpaka rero‑vi.”9Daudi neye novyo kasema javi†:“Sherehe ya vyakurya vyawo iwe nambo na kiruzi,cakuwakwakurisa awe ndi maripo awo.10Kuwenukare kumaso wasiwone,iwatumbe miyongo yawo suku piya‑zi.”

Kuvushiwa ka wanu Sawari-Mayahudi11 Kwa javyo, nídairi tena: Mayahudi wakwakula,

wagwe milele? Sivyo javyo! Ila kwa kuwa ewo wakosa,kuvushiwa kuja kwa ajili ya wanu Sawari-Mayahudi,kuwataye wivuMayahudi. 12Basi, ikiwa ukosa wawo uwa-tenza wanu mulumwengu‑mu kupata utajiri, na kupun-guka kwawo ndi utajiri wa Sawari-Mayahudi, utajirinkulu pakulu ulawirira Mayahudi pawasaka kuludira kaMwenyezimungu!

13 Epa nankukwambirani umwe, Samuri-Mayahudi.Kwa kuwa omi niwa walii wa wanu Sawari-Mayahudi,nintukuza Mwenyezimungu kwa kazi yanipere. 14 Konta,kwa namuna mojawapo, nisaka niwashonge wanu wakabila yangu wawe na wivu, niwavushe wamojawapo.* 11:8 Ona Kumbukumbu 29:4. † 11:9 Ona Zaburi 69:22-23.

waRoma 11:15 29 waRoma 11:2415 Kamana, ikiwa kutuwisiwa kwawo ndi sababu ya wanuwa mulumwengu‑mu kupatana na Mwenyezimungu,vikuja kukuna mwaja wakikubaliwa? Ndi kamba kulud-isiriwa uhai bandi ya kufwa, sinovyo? 16 Ikiwa mikateyakwanza kociwa takatifu, na ibakire neyo takatifu. Naikiwa nzipe wa muti takatifu, na vitambi nevyo takatifu.‡

17 Ikiwa visinjiwa vitambi vimojawapo vya muti§, nauwe kitambi ca nzaituni wa nnundu cikilunganisiwanawo, cisanganyika na mizipe ya nzaituni mwema, cipataunoni wake*, 18 basi usiridãi julu ya vitambi visinjiwevire. Ukiridãi, kumbukira kuwa uwe siwitamili nzipe‑wo,ila nzipe‑wo ndi ukwitamili uwe. 19 Dalili ukwamba:“Visinjiwa vitambi ipate nilunganisiwe omi.” 20 Vyema,ila kumbukira kuwa vitambi-vyo visinjiwa kwa sababuyakutowa kumwamini Mwenyezimungu. Na uwe kolokakwa sababu ya kwamini. Usiwaze kuridãi, ila wopesiwe.21 Kamana Mwenyezimungu, ikiwa aasire vitambi kaa-nuni, futi uwe, aatakukwasa.

22Kwa javyo, tunzawemana ukali waMwenyezimungu:upande mmoja, iye nkali ka ware wagwire, upandemwengine, iye akutenda meema, ukizidi kuinshinkati ya wema wake. Ukasa, nnowe novyo ukujakusinjiwa. 23 Mayahudi novyo, wakiludira kumwaminiMwenyezimungu, ewo walunganisiwa. KamanaMwenyezimungu kanawo uwezo wakuwaludisirakuwalunganisa. 24 Kamana uwe ndi kamba kitambicakusinjiwa munzaituni kaanuni wa nnundu,‡ 11:16 Mana ake: Kwa kuwa Iburahima pamoja na wababu zetu wenginewákiwa wanuwaMwenyezimungu, wana wawo newo novyo wakuja kuwawaMwenyezimungu. § 11:17 Mana ake: Mayahudi wamojawapo wakilaviwa.* 11:17 Mana ake: umwe mukuja kupokerera baraka zaalavire tamaaMwenyezimungu akinlaizira Iburahima pamoja na wanawe.

waRoma 11:25 30 waRoma 11:32cilunganisiwe munzaituni wakuvyariwa ingawa sicokaanuni. Futi vitambi kaanuni vilunganisiwe munzaituniwawo wawenye?

Huruma ya Mwenyezimungu ka wanu piya25Wanduzangu, vinajibumusitikine eyi siiri ya kweli‑yi

ipate musiwaze kuwa mwa wejiwifu pakulu. Eyi siiri‑yindi kuwa Mayahudi wamojawapo myoyo yawo ilawirirakuwa migumu mpaka isabu ya wanu Sawari-MayahudiMwenyezimungu waapangire kuvushiwa, wavushiwe.26 Kwa javyo, piya Iziraeli ikuja kuvushiwa, kambavyavyandikiwe†:“Nvushi akuja kulawa Ziyoni‡,akuja kulavya ubaya wa waIziraeli§.27Na eyi ndi miyadi yaniwaturire ewo,panija kuwalavya madambi awo.”28 Upande mmoja, kuhusu Habari Ngema, ewo maaduwiwa Mwenyezimungu kwa faida yenu. Fala, kwa kuwaMwenyezimungu kawatondola, ewo wapendiwa pakulukwa sababu ya tamaa yawâpewe wababu zawo. 29KamanaMwenyezimungu aapindula mawazo ake kuhusu wanuwawatondola na uwezo maalumu awajanliya. 30 Midaumwe amukinsikirizangaMwenyezimungu, fala sambi‑pamoloteriwa huruma kwa sababu ya ubishi wawo. 31 Kwanamuna moja novyo, Mayahudi sambi‑pa awansikirizaMwenyezimungu ipate kwa sababu ya huruma yamolo-teriwe, newo novyo sambi‑pawoloteriwe huruma. 32Basi,kwa sababu ya ubishi wa wanu piya, Mwenyezimunguawatula kamba wafungwa ipate awolotere wanu piyahuruma yake.† 11:26 Ona Izaya 27:9; 59:20-21. ‡ 11:26 “Ziyoni” mana ake“Yerusalemu”. § 11:26 Kigeregu: “Yankubu”.

waRoma 11:33 31 waRoma 12:633 He, namuna vyauri nkulu utajiri wa Mwenyez-

imungu! Na vyaziri nyingi fahamu zake na wijiwifu wake!Nani afafánula vyaalamula iye? Nani erériwa mipangoyake? 34Kamba vyaasema Mandiko*:“Nani ejíwa ankili za Mola?Nani akidiri kunlanga iye?35Mununi ampere kinu Mwenyezimungukwa kuwa ajuzi kuripiwa?”36Konta piya vílawa kwake iye, julu yake iye, na kwa faidayake iye. Mwenyezimungu apewe utukufu wa milele!Aamina.

12Mainsha a kuntumika Mwenyezimungu

1 Kwa javyo, wanduzangu, kwa sababu ya huruma yaMwenyezimungu, nukutafadalini mwiri wenu‑wo mu-pereke nfululu ka Mwenyezimungu, uwe kafara haina takatifu, kamba vyavimwajibu iye. Eyi ndi ibadayako ya kweli. 2 Musiinshi vyawainshi wanu wa mu-lumwengu‑mu, ila mwaseni Mwenyezimungu akupin-dureni ankili zenu muwe na mawazo mapya. Tendanijavyo ipate mwijiwe vyaasaka Mwenyezimungu, vyema,vyakwajibisa, na vyakukamilika.

3 Kamana, kwa sababu ya rehema yanipewe,nukulaizirani umwe kila mmoja: musiriwone pakulukupunda camuri‑co. Ila kila mmoja awaze kunyenyekeyamwanyewe kwa namuna ya kwamini Mwenyezimunguvyaantongera kila mmoja. 4Kamana kambamwiri mmojavyauri nawo vifingo vingi, fala vifingo-vyo piya avitendakazi moja, 5 ndi sawa‑sawa nofwe: tiwa wengi, fala kwakuwa tilungana na Almasihi, tiwa mwiri mmoja, nakila mmoja kifingo ka mwenziwe. 6 Mwenyezimungu,* 11:34 Ona Izaya 40:13.

waRoma 12:7 32 waRoma 12:19julu ya rehema yake, katipa neema ya uwezo jisijisi.Apéwe uwezo wakubushuru, atende kwa kufulatakiyasi ca kwamini kwake. 7 Apéwe uwezo wakutumika,atumike. Ikiwa wakufunda, afunde. 8 Apéwe uwezowakuwarimbisa myoyo wenziwe, basi awarimbise myoyo.Apéwe uwezo wakumera, amere asiwe na coyo. Apéweuwezo wakuwalongoza wenziwe, awalongoze kwa juhudi.Apéwe uwezo wakuwolotera wanu huruma, atende kwaradi.

Shuruti za wenye kwamini9 Kupenda kwenu kuwe ka kweli. Ubaya ukukimeni,

rimbisani kutenda meema. 10Pendanani munu na mwen-ziwe kwa pendo ra unduyu, na mwinshimiyane kwajuhudi. 11 Tenderani juhudi kazi, musiwe wafuko. Ntu-mikeni Mwenye kwa roho ya kukulunguzani. 12 Nkati yatamaa, furahini. Nkati ya tabu, vumirirani. Na nkati yaduwa, zidini kulebela. 13Wasaidiyeni wenye kwamini. Nawayeni wapokerereni na jitiyadi.

14 Wanu wakulumbatani, nlebeleni Mwenyezimunguawabariki. Lebelani wajanliiwe, musiwalani. 15Wenzenuwari kufurahi, furahini nawo. Wenzenu wari kurira,rirani nawo. 16 Munu na mwenziwe, mutafitiyane kwanamuna moja noyo. Musiriture ubora, ila pamulon-goziwa murinyenyekeye. Musiriwone kuwa wejiwifuumwe wanyewe!

17 Musiripirirane na munu awa onse, ubaya kaubaya. Tendani wanu vyawawona piya kuwa vyema.18 Camukidiri umwe wanyewe, tenderani juhudi muinshisalama na wanu piya. 19Wapendani wangu, musishupanewatupu ila mwasireni nyongo Mwenyezimungu atendeshariya.Konta yandikiwa javi*:* 12:19 Ona Kumbukumbu 32:35.

waRoma 12:20 33 waRoma 13:6“Omi ndi mwenyé maripo a ubaya.Omi ndi nija kuripa, amba ndi Mola.”20 Fala,“Aduwi wako, ikinkola njala, mpe cakurya.Ikinkola nyotwa, mpe maji.Ukintenda javyo,aduwi wako kuntula makala a moto patumela,alama ya kuntenza aya.”†21Usishindiwe na ubaya, ila shinda ubaya na meema.

13Kusikiriza mamulaka

1 Kila munu ariture kusikiriza mamulaka a mafalume,konta aangari kuwepo mamulaka a ufalume bilaMwenyezimungu. Piya wenye mamulaka, iye ndiawaturire. 2 Basi, wanu wakukatala mamulaka a ufalumewawankubishana na kauli ya Mwenyezimungu. Na warewabishana naye, wakuja kuhukumiwa. 3 Kusema kweli,mafalume awawataya wofi waténdameema, ila wawatayawofi, waténda ubaya. Úkisaka usiwopewenyemamulaka?Basi, tenda meema, ukuja kusifiwa nawo. 4 Kamanamwenyé mamulaka antumikira Mwenyezimungu kwawema wako uwe. Fala, ukitenda ubaya, ukuwa mofi,konta iye aakusukurira bakora* bure-bureni. Kamanaiye ndi ntumisi wa Mwenyezimungu wakunshupa nawakunlavira nyongo aténda ubaya. 5 Ntamana, ibidikuwasikiriza wenye mamulaka, siyo kwa kunyemanyongo ya Mwenyezimungu tu basi, fala novyo ipatefahamu zako zitengemane.

6 Kwa namuna moja novyo waripeni nsoko, konta ewowatumisi wa Mwenyezimungu, washugulikira kazi‑yo† 12:20 Ona Usowezi 25:21-22. * 13:4 Kigeregu: “upanga, alama yakuulaya”.

waRoma 13:7 34 waRoma 14:2suku daima. 7 Nripeni kila mmoja camujuzi kunripa:nripeni nsoko munu wamujuzi kunripa nsoko, mpenincango munu wamujuzi kumpa ncango, mopeni wamu-juzi kumopa, na nsifuni ire wamujuzi kunsifu.

Kutimiza shariya julu ya kuwapenda wenzenu8 Musiwiriwe anta kinu, sairi kupendana, konta am-

pénda munu mwengine, atimiza piya ámuri ziri nkati yashariya. 9 Kamana ámuri‑zo zikwamba, “Usizinge”, “Usi-ulaye”, “Usiwe”, “Usiperereze”, na ámuri vyaziri piya, zi-jumulanisiwa kwa ámuri mmoja tu basi: “Mpende mwen-ziwo kamba vyauripenda uwe mwanyewe.” 10 Munuampéndamwenziwe aantenda ubaya. Kwa javyo, kuwa napendo ndi kutimiza shariya.

11 Visitoshe, mukijiwa enzi zatiri‑zi, kuwa ufika futiwakati wakusisimuka. Kamana epa sambi kuvuka kwetukuwa karibu pakulu koliko patanzire kunkubali Insa.12Usiku wankupita, kuca kuwa karibu. Basi, tase vitendovya kisi, ila tivare sulaha za panlangaza. 13 Tiinshi kwanamuna ngema kamba wanu wari kuinshi nsana juwarikiwala. Musipite mmajambo a kurewiwa pakulu, walamusirewe. Musizinge, wala musitende kitendo kimo-jawapo ca ceje. Musumane, wala musiwatendere wiyanawenzenu. 14 Kwasa evyo, rikengereni na kuwapo kaMwenye Insa Almasihi. Musisakure kurinafusi wájibuwenu mbaya wa kibinadamu.

14Musiwalaumu wenzenu

1 Sawana nguvu nkati ya kwamini, wapokerereni, walamusiwakaidi mawazo awo. 2 Munu mmojawapo ak-wamini kuwa kanawo haki ya kurya kila namuna yacakurya, fala wakwamíni aba akurya unde namasamba tu

waRoma 14:3 35 waRoma 14:12

basi. 3 Munu árya cakurya kimojawapo asikejeli cakuryasaarya. Na saarya cakurya kimojawapo, asinlaumu munuwakurya piya vinu, konta Mwenyezimungu kawapoker-era nowo wanu‑wo. 4 Uwe nani wakusaka kunlaumuntumisi wa munu mwengine? Ntumisi‑yo akuja kolokaau kwinama mbere ya mwenye wake. Kweli, iye akujakoloka konta Mwenye Insa akidiri kumolosa. 5 Munummojawapo awaza kuwa iwapo suku bora pakulu kolikosuku nyengine, fala munu mwengine atula kuwa sukupiya sawa‑sawa. Sikirizani, kila munu oloke na mawoniake. 6 Atúla kuwa iwapo suku maalumu atenda novyoansifuMwenye. Na árya vyakurya piya, akurya ka kunsifuMwenye, konta anshukuruMwenyezimungu. Na sawarya,newo novyo watenda javyo ajili ya kunsifu Mwenye,na wanshukuru Mwenyezimungu. 7 Kamana kati yetuaapo munu ainshi kwa nafsi yake mwanyewe, wala aapoafwa kwa nafsi yake mwanyewe. 8 Ikiwa tankuinshi,tiinshi kunsifu Mwenye. Ikiwa tukufwa, tukufwa kunsifuMwenye. Kwa javyo, anta tiinshi au tifwe, tiwa waMwenye. 9 Kamana kwa sababu ya noco, Almasihi kâfwana kaludira kuinshi, ipate awe Mwenye wa wafwi na warihai.

10 Sambi, uwe, konta ya kinani kunlaumu nduyo? Nauwe, sababuni kunkejeli nduyo? Kamana ofwe piya tukujakujibu mbere ya Mwenyezimungu tilamuriwe. 11 Kontavyandikiwa*:“Kamba kweli-kwelini niwapo, amba ndi Mola,wanu piya wakuja kukokora mbere yangu omi,na kila lulimi rikuja kwakikisha kuwa omi ndi Mwenyez-

imungu!”12 Kwa javyo, ofwe kila mmoja akuja kujibu mwanyewembere ya Mwenyezimungu.* 14:11 Ona Izaya 45:23.

waRoma 14:13 36 waRoma 15:2Wenzenu musiwakorese dambi

13 Ndimana, tisilaumiyane tena. Kwasa javyo, kilammoja alamure asintende mwenziwe kinu cakunkos-esa au cakunkoresa dambi. 14 Omi nukwijiwa, vis-itoshe nukwakikishiwa na Mwenye Insa, kuwa acipocakuriharamisha wanyewe. Fala, ikiwa munu awaza ki-mojawapo kuwa haramu, kweli-kwelini cikuwa haramukwake. 15 Kamana, ikiwa nduyo abugudika kwa sababuya cakurya caúrya, auri kumpenda. Usase cakurya cakokuntenza kwasika munu wakuwa, kwa ajili yake, Almasihikâfwa. 16 Basi, musiwase wanu kusowerera caputu ki-tendo cenu cema. 17 Kamana ufalume wa Mwenyez-imungu siwo kurya wala kunywa, ila ndi ukamilifu nasalama pamoja na radi kati ya Roho Takatifu. 18AntumíkaAlmasihi kwa namuna‑yi, iye akwajibisa ka Mwenyez-imungu na akubaliwa na wanadamu. 19 Basi, tukenitisakure vinu vyakutipa usalama, na vyakujengana.

20 Isiwe kwa sababu ya cakurya úfuja kazi ya Mwenyez-imungu. Kweli-kwelini vinu piya halali kurya, fala cinyátandi munu kurya kinu cakunkosesa. 21 Vyema kutowakurya nyama au kunywa vinyu au kutenda kitendo kimo-jawapo cakuntenza nduyo kunkosesa. 22 Kwamini kaurinawo, zidi kuwa nawo mwanyewe mbere ya Mwenyez-imungu. Heri ire saarihukumumwanyewe kwa kinu caarikuyeza. 23Fala, munu árya akidanizira, ahukumiwa, kontaaarya ka kwamini. Basi, kila citendiwa bila kwamini ndidambi.

15Tenda vyakuwajibu wenziwo

1 Ofwe tiri na nguvu tijuzi tihitamili kuveya ka waresawana nguvu. Tisenendere vyakutajibu ofwe wanyewe.2 Ofwe kila mmoja atende vyakumwajibu mwenziwe

waRoma 15:3 37 waRoma 15:11kwa wema, apate kunjenga. 3 Kamana anta Almasihiaatendire vyakumwajibu iye mwanyewe. Ila kambavyavyandikiwe*:“Matukano awakutukana uwe, anigwirira omi.”4 Piya vyaandikiwe tangu mida, vyandikiwa vitifunde,ipate julu ya imani na kurimbisiwa myoyo vyatipewemMandiko, tiwe na tamaa. 5 Mwenyezimungu, mwenyéimani na mwenye kurimbisa moyo, akupeni mawazomamoja pamunfulata Almasihi Insa, 6 ipate kwa shautimoja muntukuze Mwenyezimungu, Baba wa Mwenyewetu, Insa Almasihi. 7 Basi sambi, kamba Almasihivyakukaribisheni, nomwe karibishanani ipate atukuziweMwenyezimungu.

Piya mataifa akuja kuntukuza Mwenyezimungu8 Omi nukwambirani kuwa Almasihi kâja awe ntumisi

wa Mayahudi†, olote kuwa Mwenyezimungu ndimwenyé ukweli, atimize tamaa zaawapere wababuzawo. 9 Almasihi kâja novyo kuwolotera huruma Sawari-Mayahudi ipate wantukuze Mwenyezimungu. Kambavyavyandikiwe‡:“Ntamana nukuja kukushukuru kati ya wanu Sawari-

Mayahudi,nukuja kwimba kusifu zina rako!”10Akamba tena§:“Furahini umwe, wanu Samuri-Mayahudi, pamoja na

umati wake.”11Na tena javi*:“Ntukuzeni Mola, piya Samuri-Mayahudi,wantukuze wanu wa mataifa piya!”* 15:3 Ona Zaburi 69:9. † 15:8 Kigeregu: “(wanu wa) itani”. ‡ 15:9Ona Zaburi 18:49. § 15:10 Ona Kumbukumbu 32:43. * 15:11 Ona Zaburi117:1.

waRoma 15:12 38 waRoma 15:2012 Tena nabii Izaya† kaamba:“Ukuja kuwepo nzipe wa rikolo ra Yese‡,iye alamuka awataware Sawari-Mayahudi.Iye Sawari-Mayahudi ndi wawaja kuwa na tamaa naye.”13 Basi sambi, Mwenyezimungu atípa tamaa akwijazeniradi pamoja na usalama piya, julu ya kumwamini iye,ipate tamaa yenu izidi kukula daima, kwa uwezo wa RohoTakatifu.

Kazi yaagabiziwe Paulu14 Wanduzangu, omi mwanyewe nanawo uhakika

kuhusu umwe, kuwa ukwijalani wema pamoja na wi-jiwifu piya, na mukidiri kulangana. 15 Kwa sababuya rehema zaanipere Mwenyezimungu, nukwandikiranikwa hakika kuhusu vimojawapo ipate nukukumbuseni.16Nipewa rehema‑zo niwe shikarakanzi wa Insa Almasihi,ka wanu Sawari-Mayahudi. Nituriwa kuwa ntumisimaalumu wakwereza habari ya Mwenyezimungu kambanlongozi wa dini ipate Sawari-Mayahudi wawe kafarayakwajibisa ka Mwenyezimungu, wakuswafiwa na RohoTakatifu. 17 Basi, kwa kuwa nilungana na Almasihi Insa,omi niridãi nkati ya kazi yangu yakuntumika Mwenyez-imungu. 18 Sitwakali kusowera kinu sairi cire caa-tendire Almasihi julu yangu omi kuwatwala wanu Sawari-Mayahudi wansikirize Mwenyezimungu. Evi vikuna juluya usemi wangu na vitendo vyangu, 19 julu ya uwezowa alama na maajuza, atendiwe na uwezo wa RohoTakatifu. Kwa javyo, nereza nfululu Habari Ngema zaAlmasihi, mwanzo wa Yerusalemu mpaka inti ya Ilíriko.20 Kweli-kwelini, anzima yangu daima íkiwa yakwerezaHabari Ngema mahala mwaritowire kusikirika zina ra† 15:12 Ona Izaya 11:10. ‡ 15:12 “Nzipe wa rikolo ra Yese”mana ake InsaAlmasihi.

waRoma 15:21 39 waRoma 15:31Almasihi, ipate nisijenge julu ya aluserusu zijengiwe nawanu wengine. 21 Ila kamba vyaandikiwe§:“Wanu sawambiriwe habari zake, wakuja kuwona.Wanu sawanasikira kuhusu iye, wakuja kwereriwa!”

Paulu akuka kuwona Roma22 Ndimana, mara nyingi zawenye sikipata nafasi ya

kuja kukuwonani. 23 Epa sambi, kwa kuwa sina mahalatena pakutenda kazi ezi inti‑zi, na kwa kuwa tangu midanilangela kuja kukuwonani, 24 nanawo tamaa yakupitakwenu nukuwoneni, panisaka kuka Shipanya. Tik-isa kutenda radi ya kuwonana wakati aba, vikinajibumunipereke Shipanya‑ko. 25 Fala sambi‑pa nankukaYerusalemu, nikawaudumu wenye kwamini. 26 Kontawafulatiwa InsaMakedoniya naAkayawawazisana vyemawacange wawaperekere wakosofu wenye kwamini waYerusalemu. 27 Wawaza vyema kutenda javyo. Kweli-kwelini, ewo Sawari-Mayahudi wákiwa na deni na nowowanu wa Yerusalemu‑wo. Basi, kwa kuwa ewo Sawari-Mayahudi wafaiwa na mambo a kiroho a Mayahudi,newo iwabidi wawahudumu kwa vinu vyawari nawo.28 Kwa javyo, nikimariza shuguli‑yi, nikiwagabizi sanaewu nsada‑wu*, nílawa nukuka Shipanya, na noyo sa-fari‑yo, ndi yanija kukuwonani. 29Nukwijiwa kuwa nikija,julu yangu omi Almasihi akujanliyani nfululu.

30 Wanduzangu, kwa kuwa tintumaini Mwenye InsaAlmasihi, na kwa sababu ya pendo ratipewe na RohoTakatifu, nukutafadalini mutende vita pamoja nomi juluyakunilebelela ka Mwenyezimungu, 31 ipate anivushemmakono mwa wabishi wari Yudeya. Munilebelele duwanovyo ipate kazi yangu yanuka kutenda Yerusalemu§ 15:21 Ona Izaya 52:15. * 15:28 Kigeregu: “nikiwataya tarimbo ya ecikisumo‑ci.”

waRoma 15:32 40 waRoma 16:10ikakubaliwe na wenye kwamini. 32Basi, Mwenyezimunguanijanliye, nije kwenu kwa radi, na nipate kupumuzikapamoja nomwe. 33 Mwenyezimungu mwenyé usalamaawe pamoja nomwe piya. Aamina.

16Salamu

1Omi nukulaizirani kuhusu nlumbwetu Foibe, ari kutu-mika njamati ya Kenkereya, 2 ipate mumpokerere vyemakwa zina ra Mwenye, kamba vyawajuzi kutenda wenyekwamini. Munsaidiye vinu piya vyaaja kusakula kwenuumwe, kamana kawasaidiya wanu wengi wawenye, antanomi kanisaidiya.

3 Salamu zawo Pirisila na Akila, ewo watenda kazipamoja nomi kuntumika Almasihi Insa. 4 Kusema kweli,ewo watwakali mainsha awo wanyewe ipate wanivusheomi. Omi niwashukuru, na sumi basi, anta na jamatipiya za wanu Sawari-Mayahudi ziwashukuru. 5 Salamuzawo novyo wenye kwamini wasimanananga nnyumbamwawo.

Salamu zake mpendani wangu, Epayinetu. Iye ndiawere nfulati ntanzi wa Almasihi*mporovinsiya ya Aziya.6 Salamu zake Mariyamu, akorire kazi pakulu kwa faidayenu umwe. 7 Salamu zawo Andoroniku pamoja na Ju-niya, jamaa zangu wa kwetu kumoja, wákiwa wenzangunkalaboshu. Ewo wakwinshimiwa pakulu pawenye nkatiya mawalii. Ewo wankubali Almasihi omi saninambakunkubali. 8 Salamu zake Ampiliyatu, mpendani wangunkulu nkati ya mainsha yetu upande wa Mwenye Insa.9 Salamu zake Urubanu, mwenzetu nkati ya kuntumikaAlmasihi, pamoja na mpendani wangu, Sitaku. 10 Salamu* 16:5 Kigeregu: “kisumo cakwanza”.

waRoma 16:11 41 waRoma 16:21zake Apele, olote kwaminika mbere ya wafulati wa Al-masihi. Na salamu zawo jamaawaArishitobulu. 11Salamuzake Herodiyana jamaa yangu, pamoja na wenye kwaminijamaa zake Narikisi. 12 Salamu zawo Turufena pamoja naTurufosa wantumikanga Mwenye, na mpendani wanguPerisi, akorire kazi pakulu kwa Mwenye. 13 Salamu zakeRufo atondoriwe na Mwenye awe wake. Na salamu zakemamaye Rufo, wanintendire kuwa mama. 14 Salamuzawo Asunkiritu, Feligoni, Herimeyu, Potoroba, Herima,pamoja na piya wafulati wa Insa wari pamoja nomwe.15Niwaperekera salamu novyo ka Filologu, Juliya, Nereyana nunuye, Olumpa, pamoja na piya wenye kwaminiwari pamoja nawo. 16 Musalimiyane kwa alama takatifuyakolota pendo ra Insa†. Piya jamati za Almasihi waku-perekerani salamu.

Vyakulaiza17 Sambi, wanduzangu, nukutafadalini muwatunze

wawatenza wanu kwawanyana na kuwadanganya nkatiya inlimu yamurifundire umwe, watanukeni. 18 Kamanawanu kamba ewo awantumika Mwenye wetu, Almasihi,ila waritumika ewo wanyewe. Julu ya kusowera usowezimwema nkijanja, wawatesa wanu sawana ankili. 19Wanupiya wakwijiwa kuwa umwe munsikiriza Mwenye Insa.Kwa javyo, niwa radi kwa sababu zenu umwe. Novyo-sivyo, vinajibu muwe wejiwifu mufulate wema, falamutikine kutenda vitendo vibaya. 20 Mwenyezimungu,Mwenyé usalama, kwa mpunde nowo, ansapa Ibilisimmaulu mwenu. Rehema ya Mwenye wetu, Insa, iwepamoja namwe.

21 Timotiyu, mwenzangu wa kazi, akuperekeranisalamu. Jamaa zangu wa kwetu kumoja, Lukiyu, Yasoni,† 16:16 Alama ya Mayahudi yakolota pendo ndi kupana “beju”.

waRoma 16:22 42 waRoma 16:27pamoja na Sosipateri, newo novyo wakuperekeranisalamu.

22 Omi Teritiyu, niri kwandika eyi waraka‑yi, nuku-perekani salamu kwa zina ra Mwenye Insa.

23 Gayu, wanifikire nnyumba mwake, iye aperekasalamu pamoja na jamati ijumananga nnyumba mwake.Erashitu, mwenyé kupokerera nzuruku wa kaya ulu,neye novyo akuperekerani salamu, pamoja na nduyetuKwarutu. 24 ‡

Mwenyezimungu atukuziwe25 Basi, atukuziwe Mwenyezimungu! Iye akidiri kuk-

wakikishani nkati ya kwamini kwenu, kwa namunavyaisema Habari Ngema yangu na vyereze Insa Almasihi.Iye akoloseni kwa kufulata siiri ifisiwe tangumwanzo falasambi ifafanúriwa. 26Siiri‑yo ifafanúriwa julu yamandikoa minabii, ikwijiwikana ka kabila piya, kwa kufulatavyaalazimishe Mwenyezimungu wa milele, ipate wantu-maini na wanfulate. 27Mwenyezimungu ndi Mwenyé wi-jiwifummoja tu basi. Iye, julu ya Insa Almasihi, atukuziwekwa milele! Aamina.

‡ 16:24 Mandikomaalumumengi aana eyi aya‑yi. [RehemayaMwenyewetuInsa Almasihi iwe pamoja namwe piya. Aamina.]

43Habari Ngema

New Testament in Mwanicopyright © 2013 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: MwaniTranslation by: Wycliffe Bible TranslatorsContributor: Wycliffe Bible Translators, Inc.

Copyright Information© 2013, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.This translation text ismade available to you under the terms of the Creative CommonsLicense: Attribution-Noncommercial-No Derivative Works. (http:// creativecom-mons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/) In addition, you have permission to port the textto different file formats, as long as you do not change any of the text or punctuationof the Bible.Youmay share, copy, distribute, transmit, and extract portions or quotations from thiswork, provided that you include the above copyright information:

You must give Attribution to the work.You do not sell this work for a profit.You do not make any derivative works that change any of the actual words or

punctuation of the Scriptures.Permissions beyond the scope of this license may be available if you contact us withyour request.The New Testamentin Mwani

© 2013, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rightsreserved.This translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2016-06-30

44

PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 13 Dec 2019 from source files dated 13 Dec2019b59c64ed-0fe2-582b-99e7-8752eb16e763