warunki termiczno-opadowe na obszarze warszawy w 2012 r...

IInnssttyyttuutt MMeetteeoorroollooggiiii ii GGoossppooddaarrkkii WWooddnneejjPPaańńssttwwoowwyy IInnssttyyttuutt BBaaddaawwcczzyy

TTeemmppeerraattuurraa ppoowwiieettrrzzaa.. Potwierdza się hi-poteza, że rozkład przestrzenny tempera-tury powietrza nad wielkim miastem(oprócz wpływów dużej skali meteorolo-gicznej) jest miarą oddziaływania jegospecyficznej struktury urbanistycznejw warstwie granicznej. Na obszarze War-szawy (517,2 km2) można wydzielićpod tym względem: � wielkomiejskie centra handlowo-admi-

nistracyjne i komunikacyjne� dzielnice, które można nazwać „sypial-

niami miasta”, tworzące również oso-bliwe obszary mikroklimatu

� obszary podmiejskie z budownictwemjednorodzinnym, dzielnice „zielone”z większymi kompleksami leśnymi orazenklawy przemysłowe. Stąd, już nawet rozkład przestrzenny

średniej rocznej temperatury powietrzapozwala wyróżnić dobrze zaznaczające

się „wyspy ciepła” obejmujące centralneoraz gęsto zabudowane dzielnice War-szawy (najbardziej nagrzewane i najinten-sywniej oddające nagromadzoną energięze źródeł naturalnych i sztucznych).

W stosunku do okresu sprzed 5-7 lat ob-szary tych wysp poszerzyły się o kolejnedzielnice, tworząc „archipelagi małychwysp” z najintensywniej zaznaczającą sięwyspą ciepła w rejonie prawobrzeżnejczęści aglomeracji tj. w rejonie Targówka.Również centrum Warszawy reprezento-wane przez stacje Filtry i ObserwatoriumAstronomiczne oraz Ursynów i Bielanyznajdują się na kolejnych miejscachpod względem enklaw termicznych mia-sta. Targówek z nową częścią tzw. Targó-wek Mieszkaniowy, to obecnie szczelniezabudowana dzielnica, otoczona trzemadużymi kompleksami zieleni ,stwarzającaosobliwe warunki klimatu lokalnego. Ist-nieje duże prawdopodobieństwo, żeprzy zagęszczonej sieci pomiarowej uzy-skano by bardziej szczegółowy obrazWarszawy, składający się z „archipelagu”podobnych enklaw termicznych. Załączo-na tab.1 wykazuje tę cechę równieżw 2012 r. potwierdzając podobną struktu-

rę termiczną z roku 2011, a rys.1 ilustrujezarys najcieplejszych rejonów miastaw roku 2012.

Najniższa temperatura powietrza w miesiącachzimowych 2012 r. wystąpiła w rejonie Kawęczy-na i Wilanowa (wschodnia część Warszawy)i wynosiła (°C):

Klęski żywiołowe a bezpieczeństwo wewnętrzne (cywilne i ekonomiczne) kraju

Warunki termiczno-opadowe na obszarze Warszawy w 2012 r. oraz w pierwszym i drugim kwartale 2013 r.

Stajameteorologiczna

Styczeń Luty

Kawęczyn -18,8 -26,9Wilanów -17,3 -23,8

Stacjameteorologiczna

2011 r. 2012 r.

Babice 9,0 8,9Bielany 9,4 9,2Filtry 9,5 9,3Okęcie 9,1 9,0Kawęczyn 9,0 8,8Międzylesie 8,7 8,6Ursynów 9,4 9,2Wilanów 9,0 8,9ZOO 9,6 9,4Różnica 0,9 0,8

Rys.

STRONA

1

Tabela 1. Średnia roczna temperatura powietrza (°C) na terenie Warszawyw 2011 i 2012 r.

Parametry lokalizcji stacji

Stacja meteorologicznaWarszawa-

Szerokość Długość Nr na mapiegeograficzna

Ursynów 52°09’ 21°02’ 11*Okęcie 52°10’ 20°58’ 8Wilanów 52°10’ 21°05’ 12*Międzylesie-CZD 52°12’ 21°11’ 10*Babice 52°16’ 20°54’ 1ZOO 52°16’ 21°02’ 13*Kawęczyn 52°16’ 21°08’ 9*Bielany 52°17’ 20°58 2Czajka 52°21’ 20°58’ 3Czerniakowska 52°13’ 21°03’ 4Filtry 52°13’ 21°00’ 5Obserwatorium 52°13’ 21°02’ 7* stacje Projektu KLIMAT

W ramach utrzymania trwałości Projektu KLIMAT na terenie Warszawy do grudnia 2017 r. będzie funkcjonować powiększonao 5 automatycznych stacji pomiarowych sieć pomiarów meteorologicznych. Pozyskane dane posłużą do opracowaniarocznej charakterystyki warunków pogodowych i rozkładu przestrzennego badanych elementów meteorologicznych.Przedstawiane będą najważniejsze wydarzenia pogodowe odnotowane w danym roku na obszarze stolicy




STRONA

2

Może się wydawać, że 1°C różnicy tempe-ratury powietrza między centrami urbani-stycznymi miasta, a obszarami „zielonymi”to niewiele. A jednak, zwłaszcza w letnimcyklu kilku upalnych dni każdy dodatkowystopień męczy i obniża sprawność organi-zmu ludzkiego. Jeśli dodatkowo tempera-tura w nocy nie spada poniżej 18°C, orga-nizm ludzki traci zdolność do regeneracjiw ciągu nocy, kiedy normalnie powinien sięnieco wychłodzić. Może to niekorzystniewpływać na zdrowie i samopoczucie

mieszkańców miasta, szczególnie w jejnajgorętszych dzielnicach. Z badań wyni-ka, że wysokie temperatury otoczeniai przegrzanie organizmu źle znoszązwłaszcza ludzie starsi, chorzy i małe dzie-ci. Statystyki pokazują, że zwiększa sięczęstość hospitalizacji, gdyż takie warunkisprzyjają chorobom serca i układu krąże-nia. Zaostrzają się też alergie oddechowe,gdyż w wyższej temperaturze rośliny za-czynają wcześniej i intensywniej pylić.

OOppaaddyy.. Jak wykazano we wcześniejszychopracowaniach rozkład opadów na tere-nie Warszawy wykazuje duże zróżnicowa-nie. Strukturę przestrzenną tych opadówmożna zaliczyć do osobliwości klimatustolicy. Już w skali roku zaznacza siebowiem ich dość charakterystyczny roz-kład, uwidacznia się wyraźnie specyfikadynamicznego oddziaływania miasta. Ce-cha ta polega na tzw. „przeskoku układówchmurowych przez miasto” w stosunkudo kierunku przepływu mas powietrzaz uwzględnieniem w porze letniej termikii rodzaju zabudowy miasta. W skali rokuprzebieg izohiet wykazuje, że przemiesz-czające się układy chmurowe w danej sy-tuacji meteorologicznej, niosąc zasób wo-dy, „wylewają” go najpierw po dowietrznejstronie miasta, zazwyczaj w zachodniejczęści jego centrum. Następnie uaktyw-niając się nad miastem poprzez dostar-czenie chmurom aktywnych, miejskich ją-der kondensacji oraz dużej porcji energii,przekraczają Wisłę i wylewają kolejny za-pas wody „wzbogacony” przez oddziały-wanie miasta po jego zawietrznej stronie.

Stacjameteorologiczna

Roczne sumyopadów (mm)

Babice 422,1Bielany 584,0Czajka 599,7Czerniakowska 572,4Filtry 586,6Okęcie 519,6Kawęczyn 668,3Ursynów 582,7Wilanów 579,3ZOO 587,5Różnica 246,2

Tabela 3. Roczne sumy opadów naobszarze Warszawy w 2012 r.

Rys. 2. Rozkład sum opadów w Warszawie w 2012 r. Rys. 3 Rozkład opadów w Warszawie 8 lipca 2012 r.

Stajameteorologiczna

Lipiec Sierpień

Babice 34,3 34,5Bielany 34,3 34,2Filtry 35,1 34,9Okęcie 34,6 34,8Kawęczyn 35,0 34,5Międzylesie 35,0 33,6Ursynów 35,6 34,0Wilanów 36,2 35,8ZOO 35,4 35,5

Tabela 2. Letnie ekstrema temperatury(°C) w 2012 r.


Zróżnicowanie opadów na obszarze Warszawy w skali roku jest bardzo duże i np. w 2012 r. w linii Okęcie-Kawęczynwynosi 148,7 mm, a w linii Bemowo-Ka-węczyn aż 246,2 mm, co stanowi 58%sumy rocznej Bemowa, a w stosunkudo sumy rocznej Okęcia – 29%. W tab. 3oraz na rys. 2 przedstawiono szczegóło-wo tą osobliwość.

Jeszcze bardziej skomplikowaną struktu-rę wykazują opady w sezonie letnim, pod-czas występowania opadów przelotnych,burzowych. Ich rozkład jest związany ści-śle z kierunkiem napływu mas powietrzaw danej sytuacji meteorologicznej oraz zkonfiguracją urbanistyczną miasta (zabu-dowa wysokościowa przedmieść Warsza-wy i jej centrum), a także Wisła). Rys. 3-4ilustrują zróżnicowanie przestrzenne opa-dów burzowych w zależności od kierunkunapływu mas powietrza i układów chmu-rowych. Jak można zauważyć, wielkośćopadów w różnych dzielnicach miastamoże się różnić nawet o 100%.

Mapa opadów z 16 października 2012 r.(rys. 5) pokazuje także, jak została zmie-

niona struktura opadów w tym dniu termi-ką obszaru Warszawy, bowiem sytuacjameteorologiczna sprzyjała raczej wystę-powaniu opadów o charakterze ciągłym.Polska wschodnia i obszar Warszawyznajdowały się pod działaniem ośrodkaniskiego ciśnienia znad Ukrainy z frontamiatmosferycznymi, z których jeden przy-brał charakter okluzji z bardzo intensyw-nymi opadami deszczu. Natomiastnad samym miastem uformowały się ko-mórki konwekcyjne wbudowane w układychmur warstwowych powodując inten-sywne opady ulewne. Są to najwyższeopady dobowe w Warszawie w ro-ku 2012. W tym dniu pozalewane byłystacje metra w rejonie Wilanowa i Ursy-nowa, ulice i piwnice domów orazwystępowały lokalne podtopienia.

Cały rok 2012 w Warszawie oceniono ja-ko lekko ciepły i opadowo normalny (za-sady klasyfikacji – tab. 4 i 4a.

WWiiaattrr ww WWaarrsszzaawwiiee – nie wykazywał du-żych przyspieszeń. Prędkości utrzymywa-ły się w granicach 3-5 m/s, malejąc w kie-runku dzielnic centralnych. Tworzyły sięnatomiast, w „kanałach” ulic o przebieguzgodnym z kierunkiem wiatru efekty Ber-nuliego – sztucznie wywołane przyspie-szenia przepływu powietrza.

OOggóóllnnaa cchhaarraakktteerryyssttyykkaa zziimmyy ii wwiioo--ssnnyy 22001133 rr.. Zima 2012/2013 i wio-sna 2013 r. wzbudzały wiele dyskusjimerytorycznych dotyczących ich szerokopojętej anomalności, dalej podano ocenętych sezonów, zgodną z przyjętą klasyfi-kacją.



Rys. 4. Rozkład opadów w Warszawie 13 czerwca 2012 r.

Tabela 4a. Skala klasyfikacji opadowej wg Z. Kaczorowskiej

Kolor Opis słowny Procent normy

skrajnie sucho < 50

bardzo sucho < 50

sucho 75-89

norma 90-110

wilgotno 111-125

bardzo wilgotno 126-150

skrajnie wilgotno > 150

Nrklasy

Kolor Opis słownyWartości progowe

temperatury powietrza

1 ekstremalnie ciepło tz > tśr + 2,5σ

2 anomalnie ciepło tśr + 2,0σ < tz ≤ tśr + 2,5σ

3 bardzo ciepło tśr + 1,5σ < tz ≤ tśr + 2,0σ

4 ciepło tśr + 1,0σ < tz ≤ tśr + 1,5σ

5 lekko ciepło tśr + 0,5σ < tz ≤ tśr + 1,0σ

6 norma tśr - 0,5σ ≤ tz ≤ tśr + 0,5σ

7 lekko chłodno (mroźno) tśr - 1,0σ ≤ tz < tśr - 0,5σ

8 chłodno (mroźno) tśr - 1,5σ ≤ tz < tśr - 1,0σ

9 bardzo chłodno (b.mroźno) tśr - 2,0σ ≤ tz < tśr - 1,5σ

10 anomalnie chłodno (anom. mroźno) tśr - 2,5σ ≤ tz < tśr - 2,0σ

11 ekstremalnie chłodno (ekst. mroźno) tz <tśr - 2,5σ

tśr – temperatura średnia z wielolecia; tz – temperatura średnia roku, sezonu,

miesiąca; σ – odchylenie standardowe

Tabela 4. Skala klasyfikacji termicznej wg H. Lorenc

STRONA

3

ZZiimmęę ((22001122//22001133)) zgodnie z przyjętymikryteriami można sklasyfikować, jako ter-micznie normalną, opadowo – bardzowilgotną. Grudzień – jako lekko chłodny,pod względem opadów – normalny, sty-czeń – termicznie normalny, opadowo– skrajnie wilgotny, luty – termicznie nor-malny, opadowo – wilgotny. Zimę charak-teryzowała więc duża dynamika i zmien-ność warunków termiczno-opadowych.Szczegółowe charakterystyki ilościowezostaną zamieszczone w podsumowaniu2013 r.

WWiioossnnaa ((mmaarrzzeecc––mmaajj)) 22001133 rr.. była lekkochłodna i skrajnie wilgotna: marzec – ano-malnie chłodny, opadowo – suchy, kwie-cień – termicznie normalny, opadowo– bardzo wilgotny, maj – ciepły i skrajniewilgotny. Opady w maju 2013 r. w Warsza-wie-Okęciu wyniosły 133,2 mm, co stano-wi 262,7% normy dla tej stacji. Maksimumdobowe 46,4 mm obserwowano 24 ma-ja 2013 r. (jest to wartość największa dlatej stacji za okres 2004-2013).

99 cczzeerrwwccaa 22001133 r. był dla Warszawy pogodowo dramatyczny, bowiemnad stolicą wystąpiły silne opady deszczutrwające od 1,5-3 godz., przechodząceokresami w natężenie deszczu nawalne-go. Maksymalne wysokości opadów od-notowano w rejonie Bielan – 38,9 mmi Bemowa, – 35,1 mm, spowodowały licz-ne podtopienia i zalania, szczególnie frag-mentu Trasy AK (trasa szybkiego ruchuprzedłużająca Trasę Toruńską do za-chodnich dzielnic Warszaw). Sytuacja tasparaliżowała także w całym mieście kilkawęzłów komunikacyjnych, zalane zosta-ły 4 stacje metra, piwnice i ulice. Straż in-terweniowała 220 razy w okresie 9czerwca godz 14.00 do 10 czerwcagodz. 2.50. Powodem był zalegający qu-asi-stacjonarny front chłodny z prze-mieszczającymi się wzdłuż niego komór-kami burzowymi wzbogaconymi dodatko-wo termicznym i dynamicznym oddziały-waniem miasta. Okresami pojawiał sięrównież grad.

Antropogenicznym powodem takiej sytu-acji była dodatkowo niedrożność studzie-nek burzowych i za małe przekroje rur ka-nalizacyjnych, które nie mogły pomieścićtakiej ilości wody w tak krótkim czasie. Po-nadto coraz mniejsze powierzchnie „zielo-ne” przeznaczane pod budownictwo sta-nowią teraz „zabetonowane” płaszczyzny.Na tych terenach woda nie wsiąka. Powin-na spływać do studzienek, które są jużprzepełnione wodą deszczową, więctereny te są zalewane. Rozkład wysokościopadów w Warszawie w tym dniu prezen-tuje mapa – rys. 6

Badania wykazują, że obszarami Warsza-wy, na których występuje największe ryzy-ko takich sytuacji, to rejony południowejczęści śródmieścia Warszawy aż po Ursy-nów (zalewane stacje metra) do Piasecz-na, rejon Bielan, obszary lewobrzeżnejczęści doliny Wisły, gdzie układy chmurburzowych „wylewają” największe ilościwody przed przekroczeniem rzeki,nad którą prądy wstępujące są osłabioneoraz zawietrzna strona miasta.




STRONA

4

Rys. 5. Rozkład opadów w Warszawie 16 października. 2012.

Rys. 6 Rozkład opadów w Warszawie 9 czerwca 2013 r.

warunki termiczno-opadowe na obszarze warszawy w 2012 r...

Documents