estandard.gov.mn · web view2020/07/01 · № Хөтөлбөр/төслийн агуулга....

“ҮНДЭСНИЙ ЧАНАРЫН ХӨТӨЛБӨР”-ИЙГ ТАЙЛАГНАХ ХҮСНЭГТ

(2020 оны эхний хагас жилийн эцсийн байдлаар)

№ Хөтөлбөр/төслийн агуулга Гүйцэтгэл

1.

Төсөл, хөтөлбөрийн нэр, огноо, шийдвэрийн дугаар (Жич: уялдаа холбоо бүхий дэд/төсөл, хөтөлбөр байвал нэгтгэн тайлагнана).Үндэсний чанарын хөтөлбөр, Монгол Улсын Засгийн Газрын 2016 оны 344 дүгээр тогтоол

2.1. Хөтөлбөрийн зорилгоХөтөлбөрийн зорилго нь чанарын дэд бүтцийг олон улсын жишигт нийцүүлэн хөгжүүлж, эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгосны үндсэн дээр экспортын чиг баримжаатай, импортыг орлох бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг дэмжин үндэсний үйлдвэрлэлийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх замаар хүнсний аюулгүй байдлыг хангаж, хүний эрүүл мэнд, амь нас, хүрээлэн буй орчны болон хүнсний аюулгүй байдлыг хамгаалан иргэдийн амьдралын чанарыг дээшлүүлэхэд чиглэнэ.

2. Санхүүжилтийн эх үүсвэр Улсын төсөв

3. Хэрэгжүүлэгч байгууллага/ хэрэгжих нийт хугацаа

Үндсэн хэрэгжүүлэгч байгууллага: Стандарт, хэмжил зүйн газарХамтран хэрэгжүүлэгч байгууллага: БОАЖЯ,Сангийн яам, БСШУСЯ, БХБЯ, ГХЯ, ЗТХЯ, ХХААХҮЯ, ЭМЯ, УУХҮЯ, МХЕГ, ШӨХТГ, МАОЭНХ, ХАБҮЛЛ, УМЭАЦТЛ, БХТ, ХҮСТҮБК ТӨААТҮГ, МҮХАҮТ

4. Төсөл, хөтөлбөрийн зорилтууд

Зорилт 1. Чанарын дэд бүтцийн эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох;Зорилт 2. Чанарын дэд бүтцийн тогтолцоог олон улсын жишигт нийцүүлэн бүрдүүлж хөгжүүлэх;Зорилт 3. Чанарын дэд бүтцийн хүний нөөцийн чадавхийг сайжруулах;Зорилт 4. Хэрэглэгч, үйлдвэрлэгчдийн чанарын талаарх мэдлэг, ойлголтыг дээшлүүлэх;Зорилт 5. Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний чанарыг дээшлүүлэх, байгаль орчинд ээлтэй ногоон технологийг нэвтрүүлэх;Зорилт 6. Экспортын тэргүүлэх салбарын бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг дэмжих;Зорилт 7. Импортыг орлох бүтээгдэхүүний өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх;Зорилт 8. Чанарын дэд бүтцийн байгууллагуудын мэдээллийн тогтолцоог боловсронгуй болгох, аюулгүй байдлыг хангах.

5. Зардал

Төсөв (нийт шаардагдах зардал)

Улсын төсөв

Үүнд: Төсөв (он) Гүйцэтгэл ХувьБагц 1Багц 2 (г.м)

№ Төсөл, хөтөлбөрийн Ажлуудын биелэлтийг доорх талбарт бичнэ.1

зорилт:Зорилт 1. Чанарын дэд бүтцийн эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох;

1-р зорилтын хүрээнд хүрэх үр дүн: Чанарын дэд бүтцийн байгууллагуудын үйл ажиллагааны эрх зүйн орчин боловсронгуй болсон байна;

1.

Стандартчилал, тохирлын үнэлгээний тухай хуулийг шинэчлэн боловсруулж, батлуулах

Улс орны нийгэм, эдийн засгийн харилцааны өөрчлөлт, шинэчлэлтэй уялдуулан сайжруулах, түүнчлэн Монгол Улс Дэлхийн худалдааны болон олон улсын, бүс нутгийн стандартчиллын байгууллагын өмнө хүлээсэн үүргээ биелүүлэх, бараа, бүтээгдэхүүн, үйлдвэрлэл, худалдаа, үйлчилгээний чанар, аюулгүйн шаардлагыг техникийн зохицуулалтаар тогтоох, техникийн зохицуулалттай бүтээгдэхүүнд аюулгүйн тэмдэг олгох, тохирлын үнэлгээний үр дүнг харилцан хүлээн зөвшөөрөх харилцааг зохицуулсан “Стандартчилал, техникийн зохицуулалт, тохирлын үнэлгээний итгэмжлэлийн тухай” хуулийг УИХ-ын чуулганы хуралдаанаар 2017-12-21-ний өдөр батлуулж, 2018-07-01-ний өдрөөс мөрдөж байна.

Гүйцэтгэл 100%2017 онд хэрэгжилт дууссан.

2.

Хэмжлийн нэгдмэл байдлыг хангах тухай хуулийг шинэчлэн боловсруулж, батлуулах

Засгийн газраас 2018 оны 6-р сарын 26-ны өдөр Монгол Улсын УИХ-д өргөн мэдүүлсэн Хэмжил зүйн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл ба дагалдан гарах 5 хуулийн төслийг УИХ-ын Чуулганы хуралдаанаар хэлэлцүүлэх бэлтгэл ажлыг ханган ажилласан.

УИХ-ын Хуулийн ажлын хэсгийн /УИХ-ын гишүүдээс бүрдсэн/ хуралд 2019 оны 01-03–р сард 8 удаа оролцож, шаардлагатай мэдээлэл, баримт бичиг, материалыг боловсруулж, УИХ-ын ЭЗБХ-ны зөвлөхүүдэд болон УИХ-ын ажлын хэсэгт гаргаж өгсөн.

УИХ-ын Чуулганы 2019 оны 01-р сарын 18-ны өдрийн нэгдсэн хуралдаанаар Хэмжил зүйн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл ба дагалдан гарах 5 хуулийн төслийг хэлэлцэх эсэх талаар хэлэлцүүлэн дэмжигдсэн болно.

УИХ-ын Эдийн засгийн Байнгын хорооны ба Хуулийн ажлын хэсгийн хуралдаанаар Хэмжил зүйн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг хэлэлцүүлэх бэлтгэл хангаж ажиллсан. Үүнд:

- ЭЗБХ-ийн зөвлөхүүд болон дэд ажлын хэсгийн хуралдаанд оролцож, шаардлагатай мэдээлэл өгч, харилцан ярилцлага хийх үйл ажиллагаанд оролцсон;

- Хэмжил зүйн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл дээр ажиллаж, төслийн бичвэрт нэмэлт өөрчлөлт оруулсан;- Шаардлагатай дараах мэдээлэл, тайлбар, баримт бичиг, материалыг боловсруулж, ЭЗБХ-ны зөвлөхүүдэд болон Хуулийн

ажлын хэсэгт гаргаж өгсөн. Үүнд: Хэмжил зүйн тухай болон түүнтэй хамт өргөн мэдүүлсэн бусад хуулийн төслийн талаарх зарчмын зөрүүтэй саналын томьёолол, тайлбар; Хуулийн төслийн танилцуулга/шинэчлэн гаргасан/;

Хэмжил зүйн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл ба дагалдан гарах 5 хуулийн төсөл 2019-05-09-ний өдрийн УИХ-ын Чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар дэмжигдэн батлагдаж, 2019-07-01-ний өдрөөс эхлэн мөрдөж байна.


3. Хэрэглэгчийн эрх ашгийг хамгаалах тухай хуулийг шинэчлэн боловсруулж,

ШӨХТГ: Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах тухай хууль /Шинэчилсэн найруулга/-ийн үзэл баримтлалыг Монгол Улсын Шадар сайд, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд хамтран баталсан. Үзэл баримтлалын дагуу хуулийн төсөл, нөлөөллийн судалгаа, зардлын тооцоолол зэрэг бусад холбогдох баримт материалыг боловсруулсан. Монгол Улсын Шадар сайдаас хуулийн төсөлд санал

2

батлуулах авахаар бүх яамдад хүргүүлж нийт 13 яамнаас хуулийн төсөлд саналаа ирүүлснийг хуулийн төсөлд тусган ажиллав.

Монгол банк, МУИС-ийн эрдэмтэн судлаачидтай хамтран Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах эрх зүйн тулгамдаж буй асуудлаар эрдэм шинжилгээний хурал зохион байгуулав. Тус хурлаар салбарын эрдэмтэн судлаачид болон Монгол банк, Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газраас илтгэл, мэдээлэл тавьж хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах эрх зүйн асуудлаар саналаа солилцлоо.

Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг боловсруулж 2019 оны 9 дүгээр сарын 18-ны өдрийн Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцүүлэн дэмжигдсэн.

2020 оны 5 дугаар сарын 12-ны өдөр УИХ-д өргөн барьсан.

Гүйцэтгэл: 100%0

4.

Итгэмжлэлийн байгууллагын дүрмийг шинэчлэн боловсруулж, батлуулах

Итгэмжлэлийн тогтолцоог олон улсын жишигт нийцүүлж, бие даан үйл ажиллагаа явуулах 2017 онд шинэчлэн баталсан Стандартчилал, техникийн зохицуулалт, тохирлын үнэлгээний итгэмжлэлийн тухай хуулиар дэмжсэн.

Тус хуулийг хэрэгжүүлэн, Стандарт, хэмжил зүйн газрын итгэмжлэлийн бодлого боловсруулах, хэрэгжүүлэх, тохирлын үнэлгээний байгууллагын үйл ажиллагааг үндэсний хэмжээнд уялдуулан зохицуулах чиг үүргийг Үндэсний итгэмжлэлийн төвөөр гүйцэтгүүлэхээр Засгийн газраас шийдвэрлэж, Үндэсний итгэмжлэлийн төвийн үйл ажиллагааны дүрмийг Засгийн Газрын 2018-08-29-ний 270 дугаар тогтоолоор баталсан.


5.

Хэмжил зүйн хөгжлийн бодлого, стратеги, төлөвлөгөөг боловсруулж батлуулах

Монгол Улсын хөгжлийн бодлого, чиглэл, хууль тогтоомжид болон хэмжил зүйн олон улсын хөгжлийн чиг хандлагад нийцүүлэн гадаадын төслийн хүрээнд боловсруулагдсан Хэмжил зүйг хөгжүүлэх стратегийн төсөлд тулгуурлан, Хэмжил зүйн тухай хуульд хэмжил зүйг хөгжүүлэх талаар шинээр зохицуулалт хийсэн болно.

СХЗГ-ын үйл ажиллагааны 2020-2030 оны Стратеги болон Хэмжил зүйн бодлого, хөтөлбөрийг шинээр 2020 онд боловсруулан батлуулахад өмнө боловсруулсан Хэмжил зүйг хөгжүүлэх стратегийн төслөөс тусгагдах ба ХБНГУ-ын РТВ-ийн “Эрчим хүчний салбарыг чанар дэд бүтцээр дэмжлэг үзүүлэх” төслийн хүрээнд РТВ-ийн эксперттэй 2020 онд хамтран ажиллахаар төлөвлөж байна.

Хэмжил зүйн салбарыг урт, дунд хугацаанд хөгжүүлэх ажлын хүрээнд хэмжлийн нэгжийн эталоны нэгж дамжуулалтыг хангах, гадаад шалгалт тохируулга, харьцуулалтын 2020 оны төсөв санхүүжилт, зардлын асуудлыг шийдвэрлүүлсэн.

Хэмжил зүйн салбарыг хөгжүүлэх шаардлагатай хөрөнгө оруулалтыг шийдвэрлүүлэхээр Улсын төсвийн 2020 оны төсөл, 2021-2022 оны төсөөллийг шинэчлэн боловсруулсан ба шийдвэрлүүлэхээр удирдах байгууллагад хүргүүлсэн.

Гүйцэтгэл 70%6. Хэмжил зүйн эрх зүйн

орчинг олон улсын ба Европын холбооны жишигт нийцүүлэх

Монгол Улсын Хэмжил зүйн тухай хууль батлагдсантай холбогдуулан уг хуулийг дагалдан гарах дараах дүрэм журам боловсруулах, хэмжил зүйн ажил үйлчилгээний төлбөрийн хэмжээг шинэчлэн тогтоох ажлын төлөвлөгөөг СХЗГ-ын дарга 2019 оны 6-р сард баталсан. Үүнд:

- Хэмжих хэрэгслийг үйлдвэрлэх, импортоор нийлүүлэх, суурилуулах, засварлах үйл ажиллагаа эрхлэх аж ахуйн нэгж байгууллагын чадавхыг үнэлэх, бүртгэх журам;

- Хэмжих хэрэгслийн загварын турших, батлах журам;

3

- Хэмжих хэрэгсэлд баталгаажуулалт хийх журам;- Улсын эталоныг хөтлөх, нэгж дамжуулах аргачлал;- Хэмжил зүйн мэргэжлийн байгууллагын чадавхыг үнэлэх, бүртгэх журам;- Хэмжлийн нэгжийн нэр, тэмдэглэгээ болон тэдгээрийг бичих, хэрэглэх журам/ЗГ-ын 1998 оны 320 дугаар тогтоол/;- Хэмжих хэрэгслийн баталгаажуулалтын төлбөрийн хэмжээ;- Улсын баталгаажуулалтад заавал хамруулах хэмжих хэрэгслийн жагсаалт, баталгаажуулалтын хугацаа- Хэмжил зүйн Зөвлөлийн бүрэлдэхүүн;- Хэмжил зүйн Зөвлөлийн дүрэм;- Хэмжих хэрэгслийн шалгалт тохируулгын төлбөрийн хэмжээ;- Хэмжих хэрэгслийн баталгаажуулалтын төлбөрийн хэмжээ;- Хэмжих хэрэгслийн баталгаажуулалт хоорондын хугацаа, нэгж хугацааны норм;- Хэмжих хэрэгслийн шалгалт тохируулгын ажилтны чадавхыг үнэлэх журам;- Савласан бүтээгдэхүүний тоо хэмжээнд хэмжил зүйн хяналт шалгалт хийх журам;- Хэмжүүрийн улсын шалгагчид эрх олгох, түүнийг аттестатчлах журам гэх мэт.

Шинээр болон шинэчлэн өөрчлөлт оруулсан дараах хэмжил зүйн дүрэм журмуудын төслийн танилцуулгыг санал асуулгын хамт бэлтгэж, 5 удаагийн хэлэлцүүлэг зохион байгуулсан. Хэнтий аймагт зохион байгуулагдсан “Стандарт хэмжил зүйн салбарын улсын зөвлөгөөнд оролцсон 20 аймгийн СХЗХ-үүдийн дарга, улсын шалгагч нарт танилцуулж, хэлэлцүүлэг зохион байгуулсан ба Засгийн газрын холбогдох яам, мэргэжлийн байгууллагуудаас санал авч тусгасан. Үүнд:

- Хэмжих хэрэгслийг үйлдвэрлэх, импортоор нийлүүлэх, суурилуулах, засварлах үйл ажиллагаа эрхлэх аж ахуйн нэгж байгууллагын чадавхыг үнэлэх, бүртгэх журам;

- Хэмжих хэрэгсэлд баталгаажуулалт хийх журам;- Хэмжих хэрэгслийн загварын турших, батлах журам;- Хэмжих хэрэгслийн баталгаажуулалтын төлбөрийн хэмжээ;- Улсын баталгаажуулалтад заавал хамруулах хэмжих хэрэгслийн жагсаалт, баталгаажуулалтын хугацаа.

Гүйцэтгэл 70%7. Бүтээгдэхүүний тухай

ерөнхий хуулийг шинээр боловсруулах

МХЕГ: МХЕГ-ын даргын 2018 оны 05 сарын 11-ний өдрийн А/67 дугаар тушаалаар батлагдсан “Бүтээгдэхүүний тухай хуулийн төслийг боловсруулах” ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүнд холбогдох хяналтын газрын улсын ахлах байцаагчид болон хуулийн асуудал хариуцсан мэргэжилтнүүд ажиллан, хүнсний бус бараа, бүтээгдэхүүнээс хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд сөргөөр нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг тодорхойлох, зарим бүтээгдэхүүн дээр эрсдэлийн үнэлгээ хийх, Европын холбооны улсын хүнсний бус барааны яаралтай сэрэмжлүүлэх систем /RAPEX/-ээр мэдээлэгдсэн сэрэмжлүүлгийн тоог сүүлийн 5 жилийн байдлаар барааны ангилал, эрсдэлийн төрлөөр гаргах, Австрали улсын хүнсний бус барааны яаралтай сэрэмжлүүлэх систем /ACCC/-ээр мэдээлэгдсэн сэрэмжлүүлгийн тоог 1986-2019 оны байдлаар барааны ангилал, эрсдэлийн төрлөөр гаргах судалгаа хийх зэрэг ажлыг хийж гүйцэтгэсэн. Уг хуулийн төслийн хэлэлцүүлгийг ХМХА, хэлтсийн улсын байцаагчдаар хэлэлцүүлэх зорилгоор МХЕГ-ын даргаар 2019 оны 05 дугаар сарын 24-ний өдөр сургалтын хөтөлбөр батлуулж, “Монголын худалдааг дэмжих” төсөлтэй хамтран Европын холбооны зөвлөх Жозеф Тоусийн зөвлөмжөөр 3 удаагийн сургалт хийсэн. 2019 оны 05 сарын 29-ний өдөр Буянт-Ухаа боомтын ХМХА, НМХГ-ын ЭИХХЦХХ-ийн 60 улсын байцаагч, 2019 оны 06 сарын 07-ны өдөр Дорноговь аймгийн Зам-Үүд сум, Сэлэнгэ аймгийн Алтан булаг сум, Улаанбаатар хотод нийт 300 орчим байцаагчдад тус тус бүсчилсэн сургалт зохион байгууллаа. Сургалтаар хууль болон үзэл баримтлалыг хэлэлцүүлж холбогдох саналыг авч төсөлд тусгасан. Арьсны өвчин судлалын Үндэсний төвд хүнсний бус бараа бүтээгдэхүүн /арьс, гоо сайхны болон ахуйн химийн бүтээгдэхүүн/-тэй холбоотой нийт 1600 гаруй өвчний түүхэнд судалгаа хийж дүнг нэгтгэсэн. Судалгааг үргэлжлүүлэн ГССҮТ, ЭХЭМҮТ-дэд судалгааны ажил хийгдэж байна.

4


8.

Төрийн хяналт шалгалтын тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулж батлуулах

МХЕГ: Хууль зүй, дотоод хэргийн яамнаас 2020.03.26-ны өдрийн 1-1/1311 дүгээр албан бичгээр ирүүлсэн УИХ-ын гишүүн Ж.Ганбаатарын санаачлан боловсруулсан Төрийн хяналт шалгалтын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөлтэй танилцаж, санал авахаар Төв орон нутгийн МХГ, ХМХА-дад хүргүүлсэн. Төв орон нутгийн хяналтын газруудаас ирүүлсэн 400 орчим саналыг нэгтгэн танилцсан. Хуулийн төслийг 8 багц, 23 дэд асуудал бүхий үндэслэлээр төслийг бүхэлд нь дэмжих боломжгүй гэсэн саналыг 2020.04.06-ны өдрийн 01/927 тоот бичгээр МУ-ын Шадар сайд, ХЗДХ-сайдад хүргүүлсэн. -Хуулийн төслийг боловсруулах үйл ажиллагаанд мэргэжлийн хяналтын байгууллагын төлөөллийг оролцуулж санал зөвлөмжийг аваагүй, Мэргэжлийн хяналтын байгууллагын нэгдсэн тогтолцоог задлах зохицуулалт агуулсан, эрсдэлд суурилсан хяналт шалгалтыг хэрэгжүүлэх зарчим, зорилгыг хэрэгжүүлэх боломжгүй болгосон, хууль зүйн нэр томьёо, зохицуулалт хоорондоо зөрчилдсөн зэрэг үндэслэлээр дэмжээгүй саналыг хүргүүлсэн.


9.

Барилгын материалд хяналт тавих эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох

МХЕГ: Барилгын материалд тавих эрх зүйн орчинг сайжруулах хүрээнд “Барилгын шил. Шилний гулзайлтын бат бэхийг тодорхойлох 1-р хэсэг: Шилний туршилт, Шиллэгээний шил 1-р хэсэг, Авто замын сүлжээ, гудамж талбайн гэрэлтүүлэг болон хотын цахилгаан тээврийн хэрэгслийн контактын шугамын ган багана MNS…2018, Өрөгт бүтэц. Өргийн барьц алдалтын бат бэхийг тодорхойлох арга MNS…2018, “Төмөр бетон бүтээцийн гал тэсвэршилийн хязгаарыг тодорхойлох заавар”, Ган арматурын хөндийрүүлэгч болон тулаас. Техникийн шаардлага MNS …2018, Барилгын шил. Шохой болон цахиурт шилний үндсэн бүтээгдэхүүн. 1-р хэсэг: Ерөнхий физик механик шинж чанар ба тодорхойлолт MNS EN 572-1:2018, 4-р хэсэг Цувимал хавтгай шил MNS EN 572-4-2018, 9-р хэсэг Тохирлын үнэлгээ MNS EN 572-9-2018, Цементийн техникийн шаардлага болон турших аргын 13 багц евро стандартын төсөл, “Гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээ хийх заавар, Газар хөдлөлтийн эрсдэлийн үнэлгээ хийх заавар, Химийн ослын эрсдэлийн үнэлгээ хийх заавар, Цацрагийн ослын эрсдэлийн үнэлгээ хийх заавар” зэрэг төслийг судалж санал боловсруулж СХЗГ, Барилгын хөгжлийн төв, ОБЕГ зэрэг байгууллагуудад нийт 8 албан бичгээр хүргүүлсэн.Барилгын материалд хяналт тавих эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох хүрээнд Барилга, хот байгуулалтын яамны боловсруулсан “Полиуретан болон эрдэс хөвөн дүүргэгчтэй сэндвич хавтангийн угсралтын аргачилсан заавар”, “Байгалийн ба үүсмэл эрэг далангийн бэхэлгээний габион системийн ажил гүйцэтгэх дүрэм ба технологийн заавар” БД.....2020”, “Ус тусгаарлах пенетрон, акватрон системийн ажил гүйцэтгэх дүрэм ба технологийн заавар” БД...2020, “Төмөр бетон бүтээцийг хялгасан полимер материалаар хүчитгэх ажил гүйцэтгэх дүрэм ба технологийн заавар БД...2020” зэрэг заавар, дүрмүүдэд Дэд бүтцийн хяналтын газраас холбогдох саналыг нэгтгэн 2020.01.24-ний 4/200, 2020-03-31-ний 07/879, 2020.04.20-ны өдрийн 07/1068 дугаар албан бичгүүдээр Барилгын хөгжлийн төвд тус тус хүргүүлэв.Барилгын дотоод заслын материалд 2020 оны 3-р улиралд тандалт судалгаа хийхээр төлөвлөсөн.

Гүйцэтгэл 100%10. Зах зээлийн хяналтын

хөтөлбөр боловсруулахМХЕГ: Стандартчилал, техникийн зохицуулалт, тохирлын үнэлгээний итгэмжлэлийн тухай хууль нь 2018 оны 7 дугаар сарын 01-ний өдрөөс хэрэгжиж байгаа бөгөөд тус хуультай холбогдон гарах дүрэм, журам батлагдаагүй, шинэчлэн боловсруулсан Хэмжил зүйн тухай хууль УИХ-аар батлагдаагүй байгаа учраас хөтөлбөр боловсруулах ажил эхлээгүй байна.Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын даргын 2019 оны 05 дугаар сарын 10-ны өдрийн А/73 дугаар тушаалаар БНХАУ-ын Ханжоу хотод болсон Чөлөөт бүсийн чиглэлээрх сургалтад ЭИХХЦХГ-ын улсын ахлах байцаагчийг хамруулсан.Сургалтад хамрагдсан улсын ахлах байцаагч тус улсын Жинхуа хотын Зах зээлийн хяналтын газрын үйл ажиллагаатай танилцаж, зах зээлийн хяналтын хөтөлбөр боловсруулах туршлага судалсан.Дээрх хяналтын газар эм, хүнсний бүтээгдэхүүн, хуурамч бараа болон зөрчилтэй үйлчилгээний гомдлыг шуурхай хянаж шийдвэрлэж, бусад холбогдох төрийн болон бусад байгууллагатай хамтын үйл ажиллагааг хангаж, хяналт шалгалтын цахим

5

мэдээллийн санг бүрдүүлэн ажиллаж байгаа давуу талтай байна.Шадар Сайдын харьяа агентлагуудын дунд зохион байгуулсан өдөрлөгийн үеэр 5.28.3 кодтой “Сав, баглаа боодолтой савласан бүтээгдэхүүний тоон хэмжээг хэрэглэгч үнэлэх”, 5.2 кодтой “Орон сууцны барилгыг худалдан авагч, хэрэглэгч үнэлэх”, 5.3 кодтой “Барилгын материалын чанар, аюулгүй байдлыг хэрэглэгч үнэлэх” хяналтын хуудаснуудыг хэрэглэгчдэд сурталчилж, 110 гаруй хяналтын хуудсыг хэрэглэгчдээр бөглүүлж, танилцуулан зах зээл дээрх хэрэглэгчийн хяналтыг сайжруулах ажлыг зохион байгууллаа. Ер нь зах зээлийн хяналтын хөтөлбөр нь Хүнсний бус бараа бүтээгдэхүүний тухай ерөнхий хууль батлагдсаны дараа уг ажил хийгдэнэ.

Гүйцэтгэл 100%

11.

Хяналтын үйл ажиллагаа эрхлэх улсын байцаагчдын ажиллах эрх зүйн орчинг бүрдүүлэх

МХЕГ: 1. ХХААХҮЯ-д 2020 оны 1-р улиралд “Ноос, ноолууран бүтээгдэхүүний баталгаажуулалтын “Тохирлын хороо” байгуулагдсан бөгөөд Мэргэжлийн хяналтын байгууллагаас ХАБХААХГ-ын улсын ахлах байцаагч гишүүнээр ажиллаж байна.2. МХЕГ-ын дэд даргын баталсан төлөвлөгөөт хяналт шалгалтын удирдамжийн хүрээнд арьс шир, ноос, ноолуурын 8 үйлдвэрийн урьдчилан цэвэрлэх байгууламжийн үйл ажиллагаанд шинжилгээтэй хяналт хийж, цэвэрлэсэн бохир уснаас 8 дээж авч, НМХГ-ын төв лабораторид шинжилгээнд хамруулахад, бохирдлын химийн үзүүлэлт болох биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч болон химийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч гэсэн үзүүлэлтээр стандартын шаардлага хангаж байна. Жигнэгдэгч бодис тодорхойлсон дүнгээр нэр бүхий 1 үйлдвэрийн бохир усанд стандартад заасан хэмжээнээс их, бусад үйлдвэрийн бохир ус стандартын шаардлага хангаж байна.ХХААХҮЯ:

- Засгийн газрын 2018 оны 73 дугаар тогтоолын хэрэгжилтийг хангах зорилгоор НЗД-ын 2020 оны А-661 тоот захирамжаар байгуулагдсан дэд ажлын хэсэгт ажиллаж, Төв цэвэрлэх байгууламжид ажиллаж байгаа ажилчин албан хаагчдын эрүүл аюулгүй нөхцөлд ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлэх үүднээс бохирдуулагч аж ахуй нэгж байгууллагын үйл ажиллагаатай газар дээр нь танилцаж, 12 ААН байгууллагад мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажилласан.

- Засгийн газрын 2020 оны 5 дугаар сарын 13-ны өдрийн 178 дугаар тогтоолыг батлуулж, "малын гаралтай түүхий эд боловсруулах үйлдвэрийн цэвэршүүлсэн технологийн бохир усыг үйлдвэрт дахин ашиглах стандарт боловсруулж, батлуулах" ажлыг Стандарт, хэмжилзүйн газарт үүрэгжүүлсэн.

- УБ хотын хүн амыг эрүүл хүнсний бүтээгдэхүүнээр жилийн турш найдвартай, тогтвортой хангах, ногоочдыг борлуулалтаар дэмжих үйл ажиллагааны менежментийн асуудлыг иж бүрнээр нь шийдвэрлэх хадгалалт, борлуулалтын ложистик төв байгуулах зорилгоор дараах ажлуудыг шат дараалан хийж байна. Үүнд: Улаанбаатар хотод төмс, хүнсний ногоо, жимс жимсгэнэ, махны хадгалалт борлуулалтын цогцолбор төв байгуулах

ТЭЗҮ, зураг төсөл төсвийг 2018 онд боловсруулсан. Нийслэлээс газрын асуудлыг шийдвэрлэсэн. СХД-ийн 20 –р хороо, Сонсголонгийн гүүр орчимд 9,6 га тазар олгосон. 2019 онд Байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын нарийвчилсан үнэлгээг хийлгэсэн. Үерийн уснаас хамгаалах, хөрсний усны

түвшин доошлуулах нэмэлт зураг төсөл боловсруулсан. Монгол Улсын Засгийн газрын 2020-04-15-ны өдрийн 138 дугаар тогтоолоор хөрөнгө оруулалтыг БНХАУ-ын Засгийн

газрын хөнгөлөлттэй зээлийн эх үүсвэрээс шийдвэрлэхээр заасан.

Гүйцэтгэл 70%12. Хүнсний тухай хуульд

нэмэлт өөрчлөлт оруулахХХААХҮЯ: Хүнсний тухай хуульд Хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний газарт зэрэглэл тогтоох тухай, хүнсний салбарын ажилтанд мэргэшлийн зэрэг олгох тухай журам батлах тухай, ХХААХҮ-ийн сайдад эрх олгосон нэмэлт оруулах тухай хуулийн үзэл баримтлалыг 2019 оны 6-р сард батлуулсан. Хүнсний тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг УИХ-д өргөн мэдүүлсэн.

ЭМЯ:. Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлөөс өгсөн үүрэг чиглэлийн дагуу Эрүүл мэндийн сайдын 2019 оны 02 дугаар сарын 26-ны өдрийн А/84 дүгээр тушаалаар Хүнсний салбарын хууль эрх зүйн орчны хэрэгжилтэд үнэлгээ хийхэд Монгол Улсын 4 хууль

6

(Хүнсний тухай, Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хууль, Нялх балчир насны хүүхдийн хоол хүнсний тухай хуулийн хэрэгжилтийг ханган, Баяжуулсан хүнсний тухай хууль,)-ийн нийт 29 заалтаас “Бүрэн хэрэгжсэн” буюу 100 хувийн хэрэгжилттэй 15 заалт, “Хэрэгжих шатанд” буюу 70 хувийн хэрэгжилттэй 5 заалт, “Хэрэгжилт хангалтгүй” буюу 30 хувийн хэрэгжилттэй 7 заалт, “Хэрэгжилтийг тооцох хугацаа болоогүй” 2 заалт байна. Үнэлгээний ажлын тайланг 4 дүгээр сард ҮАБЗ-д хүргүүлсэн. Яамдын үнэлгээний дүнд үндэслэн Хүнсний салбарын гол 2 хууль болох Хүнсний тухай, Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах нь зүйтэй гэсэн зөвлөмжийг ҮАБЗ-өөс гаргасан.УИХ-ын Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны 2019 оны 10 дугаар сарын 23-ны өдрийн 11 дүгээр тогтоолоор Хүнсний тухай хуульд өөрчлөлт оруулах болон Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүдийг УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдааны холбогдох шатны хэлэлцүүлэгт бэлтгэх, санал дүгнэлтийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсэг, ажлын хэсэгт мэргэжил арга зүйн туслалцаа үзүүлэх дэд ажлын хэсэг байгуулагдан, 2020 онд 3 удаагийн уулзалт, хэлэлцүүлэг зохион байгуулагдсан байна. Гүйцэтгэл: 70%

МХЕГ: Монгол улсын хууль тогтоомжийг 2020 он хүртэл боловсронгуй болгох үндсэн чиглэлийн 192 дахь заалтын дагуу ХХААХҮЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн даргын 2018 оны 01 сарын 23-ны А/22 дугаар тушаалаар батлагдасан Хүнсний тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах ажлын хэсэгт ажиллан холбогдох саналыг өгч ажилласан боловч өнөөдрийг хүртэл батлагдаагүй байна.Хэрэгжих хугацаа 2018 онд дууссан.

Гүйцэтгэл 100%13. Хүнсний бүтээгдэхүүний

аюулгүй байдлыг хангах тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах

ХХААХҮЯ: Хүнсний тухай хууль, Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуулийн хэрэгжилтэд Монгол Улсын ҮАБЗ-өөс 2019 оноос эхлэн дүн шинжилгээ хийсэн. Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн Сайдын 2020 оны А-27 дугаар тушаалаар "Баяжуулсан хүнс болохыг илэрхийлсэн тэмдэг, тэмдэглэгээний загвар, хэрэглэх журам"-ыг баталсан.

ЭМЯ: Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлөөс өгсөн үүрэг чиглэлийн дагуу Эрүүл мэндийн сайдын 2019 оны 02 дугаар сарын 26-ны өдрийн А/84 дүгээр тушаалаар Хүнсний салбарын хууль эрх зүйн орчны хэрэгжилтэд үнэлгээ хийхэд Монгол Улсын 4 хууль (Хүнсний тухай, Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хууль, Нялх балчир насны хүүхдийн хоол хүнсний тухай хуулийн хэрэгжилтийг ханган, Баяжуулсан хүнсний тухай хууль,)-ийн нийт 29 заалтаас “Бүрэн хэрэгжсэн” буюу 100 хувийн хэрэгжилттэй 15 заалт, “Хэрэгжих шатанд” буюу 70 хувийн хэрэгжилттэй 5 заалт, “Хэрэгжилт хангалтгүй” буюу 30 хувийн хэрэгжилттэй 7 заалт, “Хэрэгжилтийг тооцох хугацаа болоогүй” 2 заалт байна. Үнэлгээний ажлын тайланг 4 дүгээр сард ҮАБЗ-д хүргүүлсэн. Яамдын үнэлгээний дүнд үндэслэн Хүнсний салбарын гол 2 хууль болох Хүнсний тухай, Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах нь зүйтэй гэсэн зөвлөмжийг ҮАБЗ-өөс гаргасан.УИХ-ын Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны 2019 оны 10 дугаар сарын 23-ны өдрийн 11 дүгээр тогтоолоор Хүнсний тухай хуульд өөрчлөлт оруулах болон Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүдийг УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдааны холбогдох шатны хэлэлцүүлэгт бэлтгэх, санал дүгнэлтийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсэг, ажлын хэсэгт мэргэжил арга зүйн туслалцаа үзүүлэх дэд ажлын хэсэг байгуулагдан, 2020 онд 3 удаагийн уулзалт, хэлэлцүүлэг зохион байгуулагдсан байна. Гүйцэтгэл: 70%.

МХЕГ: 2020 оны эхний хагас жилийн байдлаар ХХААХҮЯ-д “Хүнсний тухай” хуулийн 13, “Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай” хуулийн 27 заалт, хүнсний бүтээгдэхүүнийг хилээр нэвтрүүлэх үеийн хяналттай холбоотой 26 заалтын хэрэгжилтийг гаргаж, нэгтгэн үнэлэлт дүгнэлт өгч, хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай саналыг боловсруулан хүргүүлэн ажилласан боловч өнөөдрийг хүргтэл хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулаагүй байна.Мөн 2 хууль мөрдөгдөж эхэлснээс хойш батлагдсан хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдалтай холбоотой хүнсний нэр, томьёоны, үйл ажиллагааны, түүхий эд, бүтээгдэхүүний, шинжилгээний аргын зэрэг нийт 87 стандартын жагсаалтыг гаргаж 2019 оны 03 дугаар сарын 20-ны өдрийн 03/926 дугаар албан бичгээр хүргүүлэв.

7

Хэрэгжих хугацаа 2018 онд дууссан.


14.

Ургамал хамгааллын тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах

ХХААХҮЯ: Ургамал хамгааллын тухай хуулийг шинэчлэн боловсруулахтай холбогдуулан ШХА-ийн “Монгол ногоо” төслийн багтай хамтран хуульд өөрчлөлт оруулах үндэслэл, хэрэгцээ шаардлагын талаарх судалгааг хийж байна.

МХЕГ: Ургамал хамгааллын тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах асуудал ХХААХҮЯ-ны 2020 оны төлөвлөгөөнд тусгагдаагүй байна. Харин НҮБ-ын Хүнс, Хөдөө аж ахуйн байгууллагаас хэрэгжүүлж буй “Монгол ногоо” төслийн хэрэгжүүлэх арга хэмжээний хүрээнд “Ургамал хамгааллын тухай” хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах төсөл боловсруулах ажил хийгдэж, ажлын хэсгийн анхны хэлэлцүүлэг 2020 оны 6 дугаар сарын 17-нд хийхээр төлөвлөгдсөн байна.

Хэрэгжих хугацаа 2018 онд дууссан байсан.

ЭМЯ: Энэ ажил манай яаманд хамаарахгүй бөгөөд хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах төсөл боловсруулах ажлын хэсэгт ЭМЯ-ны төлөөлөл орж ажиллах боломжтой.

Гүйцэтгэл 70%15. Хүнсний хуулиудад

нийцүүлж холбогдох УИХ, ЗГ-ын тогтоол, дүрэм, журам, зааварт нэмэлт өөрчлөлт оруулах

ХХААХҮЯ: Хүнсний тухай хууль, Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуулийн хэрэгжилтэд Монгол Улсын ҮАБЗ-өөс 2019 оноос эхлэн дүн шинжилгээ хийж байгаа бөгөөд холбогдох УИХ, ЗГ-ын тогтоол, дүрэм, журам, зааварт нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай санал, дүгнэлт боловсруулахаар ажиллаж байна.

Стратегийн хүнсийг экспортлох, импортлох зөвшөөрөл олгох түр журмыг шинэчилж Засгийн газрын 2019 оны 329 дүгээр тогтоолоор батлуулав. Журмаар стратегийн хүнсний дотоодын хангамжийн тогтвортой, тэнцвэртэй байдлыг хангах, стратегийн хүнсний нийлүүлэлтийн улирлын хамаарал, үнийн хэт хэлбэлзлээс сэргийлэх, гадаад худалдааны түнш орны зорилтот зах зээлд стратегийн хүнсийг экспортлохыг дэмжих, стратегийн хүнсийг экспорлох, импортлох зөвшөөрөл олгох үйл явцыг шуурхай болгох эрх зүйн зохицуулалтыг бүрдүүлэв.

Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.2.3 дахь хэсгийг хэрэгжүүлэн, “Ургамын эрүүл ахуй, хорио цээрийн аюулгүйн үзүүлэлт”-д нэмэлт өөрчлөлт оруулан, “Хүнсний бүтээгдэхүүний цацрагийн аюулгүйн үзүүлэлт”-ийг шинээр боловсруулж Эрүүл мэндийн сайдын 2019 оны А/200 дугаар тушаалаар батлан хэрэгжилтийг ханган ажиллаж байна.

Хүнсний тухай хуулийн 9.2. зарим төрлийн хүнсний бүтээгдэхүүнийг хүний бие махбодид зайлшгүй шаардлагатай биологийн идэвхт хүчин зүйлээр баяжуулах, эсхүл илүүдэл бодисын агууламжийг багасган зохицуулж болно” заалтыг хэрэгжүүлэх зорилгоор батлагдсан “Баяжуулсан хүнсний тухай хууль”-ийг хэрэгжүүлэх хүрээнд хуулийн 5.2-д заасан Албан журмаар баяжуулах хүнсний жагсаалтыг боловсруулан Засгийн газрын 255 дугаар тогтоолоор батлуулж, албан журмаар баяжуулах хүнсний стандартын төслийг боловсруулан, хамтрагч талуудаар хэлэлцүүлэн дараах 3 стандартыг батлуулсан. Үүнд:

- MNS 6812:2019, Буудайн баяжуулсан гурил. Техникийн ерөнхий шаардлага- MNS 5046:2019, Хүнсний зориулалтын иоджуулсан хүнсний давс. ТЕШ- MNS 6811:2019, Буудайн гурилыг баяжуулагч бэлдмэл. ТЕШ

Баяжуулсан хүнс үйлдвэрлэх зохицуулалтыг хэрэгжүүлэх зорилгоор Баяжуулсан хүнс болохыг илэрхийлсэн тэмдэг, тэмдэглэгээний загвар, хэрэглэх журам А-27 УБД 4699, Баяжуулсан хүнс үйлдвэрлэх, хадгалах, тээвэрлэх журам”-ыг А-26 УБД 4698 тус тус батлуулсан.

8

ЭМЯ: Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.2.3 дахь хэсгийг хэрэгжүүлэн, “Ургамын эрүүл ахуй, хорио цээрийн аюулгүйн үзүүлэлт”-д нэмэлт өөрчлөлт оруулан, “Хүнсний бүтээгдэхүүний цацрагийн аюулгүйн үзүүлэлт”-ийг шинээр боловсруулж Эрүүл мэндийн сайдын 2019 оны А/200 дугаар тушаалаар батлан хэрэгжилтийг ханган ажиллаж байна.Хүнсний тухай хуулийн 9.2. зарим төрлийн хүнсний бүтээгдэхүүнийг хүний бие махбодид зайлшгүй шаардлагатай биологийн идэвхт хүчин зүйлээр баяжуулах, эсхүл илүүдэл бодисын агууламжийг багасган зохицуулж болно” заалтыг хэрэгжүүлэх зорилгоор батлагдсан “Баяжуулсан хүнсний тухай хууль”-ийг хэрэгжүүлэх хүрээнд хуулийн 5.2-д заасан Албан журмаар баяжуулах хүнсний жагсаалтыг боловсруулан Засгийн газрын 255 дугаар тогтоолоор батлуулж, албан журмаар баяжуулах хүнсний стандартын төслийг боловсруулан, хамтрагч талуудаар хэлэлцүүлэн дараах 3 стандартыг батлууллаа. Үүнд:-Буудайн баяжуулсан гурил. Техникийн ерөнхий шаардлага, MNS 6812: 2019-Иоджуулсан хүнсний давс. Техникийн ерөнхий шаардлага, MNS 5046 : 2019-Буудайн гурилыг баяжуулагч бэлдмэл. Техникийн ерөнхий шаардлага, MNS 6811: 2019

2019 онд УИХ-аар батлагдсан Ерөнхий боловсролын сургуулийн хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний тухай хуулийн 10 дугаар зүйлийн 10.1.3 дахь заалтыг хэрэгжүүлэх зорилгоор Ерөнхий боловсролын сургуулийн хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээг дэмжсэн үндэсний хөтөлбөр боловсруулах БСШУС-ын сайдын 2020 оны 02 дугаар сарын 17-ны өдрийн А/85 дугаар тушаалаар байгуулагдсан ажлын хэсэг үндэсний хөтөлбөр боловсруулсан.Нялх балчир хүүхдийн хүнсний тухай хуулийн 14.2.3 дахь хэсгийг хэрэгжүүлэх зорилгоор “Нялхсын болон хүүхдийн сүүн тэжээл, нэмэгдэл хоол, хооллох хэрэгслийн сав, баглаа боодол, шошгын тухай журам” Эрүүл мэндийн сайдын 2019 оны 07 дугаар сарын 05-ны өдрийн А/328 дугаар тушаалаар батлагдсан.Нялх балчир хүүхдийн хүнсний тухай хуулийн14.2.2 заасан Эх, нялх, балчир,хүүхдийн эрүүл хүнс, зөв хооллолтыг дэмжих үндэсний хөтөлбөрийг боловсруулж, Засгийн газрын 2020 оны 5 дугаар сарын хуралдаанаар батлуулсан болно.

МХЕГ: Хүнс хөдөө аж ахуйн сайдын 2015 оны 08 сарын 24-ний өдрийн А-105 дугаар тушаалаар “Ургамал, түүний гаралтай хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний ул мөрийг мөрдөн тогтоох бүртгэлийн журам” батлагдаж 2016 оны 6 сарын 1-нээс эхлэн мөрдөж байна. Органик хүнсний тухай хуулийн 10.3 дахь заалтыг үндэслэн “Гадаад улсын баталгаажуулалтын байгууллагыг Монгол улсад бүртгэх” журам, “Органик үйлдвэрлэл эрхлэх болон хүнс үйлдвэрлэхэд баримтлах журам”, “Органик хүнсний орц найрлагыг тооцох аргачлал” зэрэг журмуудын төслүүдэд тус санал боловсруулан СХЗГ-т 2017.03.23-ны 8/843 дугаар албан бичгээр хүргүүлэв.Хэрэгжих хугацаа 2017 онд дууссан.

Гүйцэтгэл 100%16. Хяналтын тогтолцоо,

эрсдэлийн шалгуурыг боловсронгуй болгох,

МХЕГ: 1.МХЕГ-ын даргын зөвлөлийн хурлын шийдвэрт үндэслэн хяналт шалгалтын объектод 2019 оны эрсдэлийн үнэлгээг хийж, эрсдэлийн ангилалд хамаарах объектын жагсаалтыг Шадар сайдын 2019 оны 11-р сарын 29-ний өдрийн 113-р тушаалаар батлууллаа.2.Мэргэжлийн хяналтын байгууллагаас 2020 онд эрсдэл өндөртэй үнэлэгдсэн 14193 объектыг төлөвлөгөөт шалгалтад, зөвлөн туслах үйлчилгээнд 6392 объектыг хамруулахаар төлөвлөж МХЕГ-ын даргын 2019 оны 11-р сарын 29-ний өдрийн А/159 дугаар тушаалаар баталлаа.3.МХЕГ-аас 2020 онд хяналт шалгалтад ашиглах 12 хяналтын хуудас шинээр, 93 хяналтын хуудас шинэчлэн боловсруулах ажлыг зохион байгуулж, МХЕГ-ын даргын 2020 оны 03 дугаар сарын 02-ны өдрийн А/32 дугаар тушаалаар батлуулж, олон нийтэд http://inspection.gov.mn/ вэбсайтын Хяналт шалгалт /Хяналтын хуудас цэсэнд байршуулан хүргэх, улсын байцаагчдад able/ олон нийтийн цэсэнд байршуулж хүргэх ажлыг зохион байгуулсан.4.Эрсдэлийн шалгуураар хийсэн эрсдэлийн үнэлгээ, эрсдэлийн төлөв байдлыг цахим системд цуглуулсан мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийж, “Эрсдэлийн төлөв байдлыг олон нийтэд танилцуулах арга хэмжээ”-г 2020 оны нэгдүгээр улиралд зохион

9

https://l.facebook.com/l.php?u=http%3A%2F%2Finspection.gov.mn%2F%3Ffbclid%3DIwAR173kjVaVuCE4pN4FIcYQeBFErvZhNscLJzmuY-JqdegQ2szFiqvWk3MQM&h=AT3E43_S1XbFEk5PTchEo_Yfw6f6edFjBbrruYpTn5-0G25sZFnSluvtepxU9_WPbRSOAC2QtMteWEpgQpOYEIx1weH1ErtfsBq9CM3hrjvKGHkughX5Rboi5xOJUhv3wvHwkVrk2XaMhHyVoSzQDmcKyvPy1mJjM3YOoWb4fLv0QyQ1bDqAWCWx3nmSbumjPIkaPF9YhV4HdzWKIXAX7a5omOAFNLVgXNfnUP1gsUr4bb8VFxpdbNn1ntvIDsZ8INtjlWfamee-nCMWl1mLNsdd90JELTaWm1fVMaxpMSnrDXkl9JSpQR7hg1b7t73GUyIyK5egy2Qpis8LaHyXJS8ERts9OQjbDaObzkPL1pfJ3fnmvBMb9H61n8dUbrmBpvT7Pt5IrLflSZH9tnFBoY3Wemk9hB5pvJQoCwA9qL48qsiIH0jnSEu3zymls3KhkGZvctbH8M7fgVrajRLGiEpMMNiIMZ1-s_Z0Tkgcdy54m9CM8ia9fdsWW5OSi88oG4QJ7b39WRXmQBE3aK7GegalNX5AuzBeaKXdFoxUrFm37PQ

байгуулахад Дархан-Уул, Баянхонгор, Дорноговь, Булган, Сэлэнгэ, Ховд, Завхан, Орхон аймаг, нийслэлийн бизнес эрхлэгчид болон төрийн, төрийн бус байгууллагын төлөөлөл нийт 100 хүн оролцлоо.


17.

Хүнсний бохирдлын хяналт, тандалтын хөтөлбөрийг боловсруулж хэрэгжүүлэх

МХЕГ: Эрүүл мэндийн сайдын 2014 оны 384 дугаартай тушаалаар “Хүнсний бүтээгдэхүүний химийн аюулгүй үзүүлэлт”, “Хүнсний бүтээгдэхүүний нян судлалын аюулгүйн үзүүлэлт”, “Ургамлын эрүүл ахуй, хорио цээрийн аюулгүйн үзүүлэлт”, “Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүйн үзүүлэлт”-ийг хавсралтаар тус тус батлагдсан. Хүнсний бохирдлын хяналт, тандалтын бодлого, хөтөлбөрийг хамтран боловсруулахаар ЭМЯ, Нийгмийн эрүүл мэндийн үндэсний төв, ХАБҮЛЛ-ийн мэргэжилтнүүдтэй санал солилцсон. Төлөвлөгөөт болон урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалтаар хүнсний бүтээгдэхүүнээс дээж авч лабораторийн шинжилгээний дүнгээр шаардлага хангаагүй хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний талаар ХАБҮЛЛ-т жил бүр мэдээллийн сан үүсгэн ажиллаж байна.


18.

Бүтээгдэхүүнд пестицид, эмийн үлдэгдлийг хянах хөтөлбөрийг боловсруулж хэрэгжүүлэх

МХЕГ: 1. ХХААХҮСайдын 2019 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн А/178 тушаалаар “Малын эмийн үлдэгдлийн үндэсний хөтөлбөр” батлагдсан бөгөөд хөтөлбөрийн хүрээнд 2020 оны эхний хагас жилийн байдлаар Мал эмнэлгийн ерөнхий газрын даргын 2020 оны “Ажлын хэсэг батлах тухай” А/44 дугаар тушаалаар батлагдсан мал, амьтны эм, эмнэлгийн хэрэгсэл, биологийн идэвхт бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэх, худалдах, импортлох эм хангамжийн байгууллагын стандартуудыг шинээр боловсруулах, шинэчлэх ажлын хэсэгт ХАБХААХГ-ын холбогдох улсын ахлах байцаагчид ажиллаж, “Малын эмийн сан, малын эм ханган нийлүүлэх байгууллагын стандарт”-ын төсөлд СХЗГ-т 2020 оны 02/1502 албан бичгээр 10 заалт бүхий санал хүргүүлэн ажиллалаа.2. Мал эмнэлгийн ерөнхий газрын даргын 2020 оны 04 дүгээр сарын 09-ний өдрийн “Ажлын хэсэг батлах тухай” А/94 дүгээр тушаалаар батлагдсан “Малын мах, сүү, өндөг, тэжээлд антибиотикийн үлдэгдлийг E-reader багажаар тодорхойлох” Explorer 2.0 аргын стандарт, ажлын зааврыг баталгаажуулах ажлын хэсэгт холбогдох улсын ахлах байцаагчид ажиллаж, МЭЭСБУЛ-д 9 туулайд антибиотик тарьж, тус багажаар эмийн үлдэгдлийг тодорхойлоход хяналт тавьж, баталгаажуулах шинжилгээг УМЭАЦТЛ-д хийлгэж байна.3. “Загас, далайн гаралтай бүтээгдэхүүнд антибиотик, хүнд металлын үлдэгдэл тодорхойлох” 01/95, “Мал, амьтан тэдгээрийн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүнд малын эмийн үлдэгдэл, чанар, аюулгүй байдлыг тодорхойлох” 01/129 дугаар хяналт шинжилгээ хийх удирдамж боловсруулан батлуулж, аймаг, нийслэлийн МХГ-уудад хүргүүлэн, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажиллалаа.

Гүйцэтгэл 100%Зорилт 2. Чанарын дэд бүтцийн тогтолцоог олон улсын жишигт нийцүүлэн бүрдүүлж, хөгжүүлэх

2-р зорилтын хүрээнд хүрэх үр дүн: Олон улсын болон Европын холбооны жишигт нийцсэн стандарт, техникийн зохицуулалтыг боловсруулах тогтолцоо бүрдсэн байна; Олон улсын стандартчиллын байгууллагын Техникийн хороо, дэд хороод дахь үндэсний стандартчиллын байгууллагын гишүүнчлэлийн статусыг

нэмэгдүүлсэн байна; Тохирлын үнэлгээний байгууллагуудын чадавх олон улсын стандартын түвшинд хүрч, Олон улсын итгэмжлэлийн форум (IAF), Олон улсын

лабораторийн итгэмжлэлийн хамтын ажиллагааны байгууллага (ILAC)-ын олон талын харилцан хүлээн зөвшөөрөх хэлэлцээрт нэгдсэн гишүүн орнуудын хүрээнд хүлээн зөвшөөрөгдсөн байна;

19. Стандартчилал, техникийн зохицуулалтын тогтолцоог Европын холбооны жишгийн дагуу боловсронгуй болгох

ЗТХЯ: Зам, тээврийн хөгжлийн сайдын 2017 оны 121 дүгээр тушаалаар “Зам, тээврийн салбарын стандарт, техникийн баримт бичгийг боловсронгуй болгох хөтөлбөр”-ийг батлуулан хэрэгжилтийг ханган ажилласан. Стандартчилал, техникийн зохицуулалт, тохирлын үнэлгээний итгэмжлэлийн тухай хууль, Хэмжил зүйн тухай хууль, Авто замын тухай хууль шинэчлэн батлагдсантай холбогдуулан "Зам, тээврийн салбарын стандартчилал, техникийн зохицуулалт, тохирлын үнэлгээний итгэмжлэл, норм, норматив, техникийн баримт бичгийн тогтолцоог боловсронгуй болгох хөтөлбөр"-ийг Зам, тээврийн хөгжлийн сайдын 2019 оны 161 дүгээр

10

тушаалаар батлуулсан. Уг хөтөлбөрт зам, тээврийн салбарын стандарт, норм, техникийн баримт бичгийн тогтолцоог олон улсын болон Европын холбооны жишигт хүргэх зорилтыг дэвшүүлэн ажиллаж байна. Стандарт, хэмжил зүйн газраар дамжуулан Европын холбооны төмөр замд хамаарах 126 стандартыг орчуулан үндэсний стандарт болгон 2016-2020 онд батлуулсан. Зам, тээврийн салбарын эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх ажлын хүрээнд 2016 онд 11 норм, 131 стандарт, 2017 онд 19 стандарт, 2018 онд 1 норм, 11 стандарт, 2019 онд 8 норм, 30 стандарт, 2020 онд 5 стандарт нийт 216 стандарт, норм техникийн баримт бичгийг батлуулан мөрдөн ажиллаж байна.Авто замын тухай хууль шинэчлэн батлагдсантай холбогдуулан “Авто замын норм, нормативын сангийн ажиллах журам”-ыг боловсруулан Зам, тээврийн хөгжлийн сайдын 2018 оны 142 дугаар тушаалыг батлуулсан. Тус сангийн хөрөнгөөр 2017-2019 онд ойролцоогоор 2 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийг салбарын стандарт, норм, техникийн баримт бичиг, судалгааны ажил боловсруулахад зарцуулсан.

БХБЯ: Барилга байгууламжийн норм, нормативын баримт бичгийн ерөнхий тогтолцоог ЗГ-ын 2019 оны 106 дугаар тогтоолоор батлуулсан. Энэхүү баримт бичигт Барилга байгууламжийн норм, нормативын баримт бичгийн бүрдэлд шинээр техникийн зохицуулалтыг оруулсан. Барилга байгууламжийн норм, нормативын сангийн хөрөнгөөр 2018 онд 11 стандарт боловсруулж батлуулсан. 2019 онд 4 стандарт батлуулахаар дэмжигдсэн.

Стандартын мэдээллийн standard.gov.mn вэб хуудсыг шинэчлэн, үндэсний 6500 гаруй стандартыг мэдээлж байна. Үүнд MNS бүхий 4200 гаруй стандартыг нийтэд уншиж танилцахаар нээлттэй мэдээлж байна.Европын холбооноос 2015-2017 онд хэрэгжүүлсэн Монгол улсын стандартчиллын тогтолцоог боловсронгуй болгох төслийн хүрээнд эрх зүйн шинэчлэл хийгдснээр Монгол улсын стандартчилал, тохирлын үнэлгээний тогтолцоо олон улсын жишигт нийцсэн.

Гүйцэтгэл 100%20. Европын стандартчиллын

байгууллагад хамтрагч гишүүнчлэлтэйгээр ажиллах

Европын стандартын байгууллага (CEN)-тай хоёр талын эдийн засгийн хамтын ажиллагааг дэмжих зорилгоор СХЗГ нь CEN-ын Түнш стандартчиллын байгууллага болох гэрээнд гарын үсэг зурсан.

Түнш стандартчиллын байгууллага болох гэрээг байгуулснаар Европын холбооны стандартыг нутагшуулснаар худалдаан дахь техникийн саадыг арилгахад дэмжлэг үзүүлэх, бие биеэсээ суралцаж зах зээлийн уялдаа холбоог илүү сайжруулах, стратегийн салбарт хамтран ажиллаж шилдэг арга барилуудаа солилцох г.м олон боломж бий болно. Түүнчлэн CEN-ний Түнш стандартчиллын байгууллага (CSB)-ын статус нь СХЗГ-ын Олон улсын стандартчиллын байгууллага (ISO)-ын хүрээн дэх үйл ажиллагаанд нэмэлт болох бөгөөд хоёр байгуулага хоёулаа олон улсын стандарт, олон улсын ажлыг тэргүүн эгнээнд тавих үүрэг хүлээсэн болно.

СХЗГ нь Европын стандартын байгууллага (CEN)-тай амжилттай хамтын ажиллагаагаа үргэлжлүүлж 2017 оны 1 дүгээр сараас эхлэн Түнш стандартчиллын байгууллагын статусын ашиг тусыг хүртэж байна.

Евпропын стандартчиллын байгууллага CEN-тай Түншлэгч гишүүн байгууллагын статустайгаар хамтран ажиллаж байна. Үндэсний чанарын хөтөлбөр хэрэгжсэн2016 онд 72,2017 онд 5, 2018 онд 2,2019 онд 12 стандарт,2020 онд 18 стандарт,2016-2020 онд нийт 103 стандартыг баталсан. Өнөөдрийн байдлаар Европын 187 стандартыг ISO/IEC Guide 21 удирдамжийн дагуу баталж, Монгол улсад мөрдөж байна.

11

Бүтээцийн Еврокод CEN/TC 250-р техникийн хороо Төмөр замын CEN/TC 256-р техникийн хороо Усны хангамж CEN/TC 164-р техникийн хороо


21.

Стандартыг мөрдөх хэм хэмжээг сонгон хэрэглэх тогтолцоонд шилжүүлэх

Стандартчилал, техникийн зохицуулалт, тохирлын үнэлгээний итгэмжлэлийн тухай хуулийн 4.1.2-т зааснаар 2018 оны 7-р сарын 1-ний өдрөөс эхлэн стандартыг сонгон хэрэглэж байна.Гүйцэтгэл 100 %

22. Техникийн зохицуулалтыг боловсруулан батлах, мөрдүүлэх ажлыг хэвшүүлэх

Стандартчилал, техникийн зохицуулалт, тохирлын үнэлгээний итгэмжлэлийн тухай хуулийн 5 дугаар зүйлд зааснаар 2018 оны 7-р сарын 1-ний өдрөөс эхлэн хүний эрүүл мэнд, хүрээлэн байгаа орчин, бүтээгдэхүүн, үйлдвэрлэлийн аюулгүй байдлыг хангах, нийтийн ашиг сонирхлыг хамгаалах зорилгоор заавал мөрдөх техникийн зохицуулалтын баримт бичгийг боловсруулан, Засгийн газраар батлуулахаар заасан. Улсын хэмжээнд 2018 онд хэрэгжүүлсэн стандартын улсын үзлэгийн мөрөөр авах арга хэмжээний хүрээнд шинээр болон шинэчлэн боловсруулах, 8 яамны эрхлэх асуудлын хүрээнд 18 нэрийн техникийн зохицуулалтын жагсаалтыг МУ-ын ЗГ-ын 2019-06-19-ний өдрийн 235 дугаар тогтоолоор батлуулсан. Уг ажлыг эрчимжүүлэх зорилгоор Стандарт, хэмжил зүйн газрын даргын 1/... тоот албан тоотыг холбогдох яамдад хүргүүлсэн.Уг ажлыг арга зүгээр хангах зорилгоор “Техникийн зохицуулалт боловсруулах заавар”, "Техникийн зохицуулалтын төсөлд шүүлт хийх зөвлөмж" СХЗГ-ын даргын 2018.09.26-ний өдрийн А/313 дугаар тушаалаар батлагдсан. .

ХХААХҮЯ: ХХААХҮ-ийн сайдын 2019 оны 04 дүгээр сарын 12-ны өдрийн А-105 дугаар тушаалаар батлагдсан ажлын хэсэг “Ямааны ноолуурын үйлдвэрлэл, худалдаанд тавих техникийн зохицуулалт”-ын төслийг боловсруулж, холбогдох судалгаа, нөлөөллийн үнэлгээ, эрсдийн үнэлгээ болон эдийн засгийн тооцоог хийсэн. Тус техникийн зохицуулалтын төслийг Дэлхийн худалдааны байгууллагад мэдэгдэж, яамд болон холбогдох газруудаас санал авч, Засгийн газарт хэлэлцүүлэхээр Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газарт хүргүүлсэн. Дэлхий дахинд үүссэн цаг үеийн нөхцөл байдлыг харгалзан уг асуудлыг Засгийн газрын хуралдаанд хэлэлцүүлэхийг түр хугацаагаар хойшлуулсан.Хүнсний салбарт: “Мах, махан бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, худалдаанд мөрдөх техникийн зохицуулалт”-ын төсөл боловсруулж байна.Хөдөө аж ахуйн салбарт: “Согтууруулах ундаа, Тамхи, тамхин бүтээгдэхүүний техникийн зохицуулалт” боловсруулах ажлын хэсгийг ХХААХҮЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн даргын 2020 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн А/19 тушаалаар батлагдсан бөгөөд ажлын хэсэг төсөл боловсруулан ажиллаж байна.

ЗТХЯ: Монгол Улсын Шадар сайдын 2019 оны ЗГ-2/311 тоот албан бичгээр ирүүлсэн “Үзлэгийн мөрөөр авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний тухай” Засгийн газрын тогтоолын төсөлд “Авто тээврийн хэрэгслийн үйлдвэрлэл, ашиглалтын аюулгүй байдлын техникийн зохицуулалт”-ыг оруулах саналыг оруулсан. Уг асуудал Засгийн газрын 2019 оны 235 дугаар тогтоолын хавсралтаар батлагдсан.Уг тогтоолын дагуу “Авто замын тээврийн хэрэгслийн ашиглалт, аюулгүй байдал, үйлдвэрлэл, худалдаанд мөрдөх техникийн зохицуулалтын судалгаа”–ны ажлыг 2018 оноос Зам, тээврийн хүрээлэн ТББ гүйцэтгүүлсэн. Уг судалгааны ажлын тайланг Тус яамны Шинжлэх ухаан технологийн зөвлөлийн 2019 оны 7 дугаар хуралдаанаар хэлэлцүүлж дэмжсэн. Энэхүү судалгааны ажлын тайланд үндэслэн техникийн зохицуулалтыг 2020 онд багтаан боловсруулж батлуулахаар ажиллаж байна.

12

БХБЯ: “Барилгын материал, бүтээгдэхүүний чанар, аюулгүй байдлын техникийн зохицуулалт” шинээр боловсруулах ажлын Техникийн даалгавар /2020/28/-ыг батлуулж, БХТ-д 2020 оны 4 дүгээр сарын 8-ны 07/1744 тоотоор хүргүүлсэн.

“Барилга байгууламжийн чанар аюулгүй байдлын техникийн зохицуулалт”-ыг Барилгын инженерүүдийн холбоо 2020/72 тоот гэрээгээр гүйцэтгэж байна. Галын аюулгүй байдлын техникийн зохицуулалтыг Онцгой байдлын ерөнхий газар 2015/383 тоот гэрээгээр гүйцэтгэж байна. Барилгын салбарын 3 техникийн зохицуулалтыг боловсруулж байна.1.Барилга байгууламжийн галын аюулгүй байдлын техник зохицуулалт;2.Барилга байгууламжийн чанар аюулгүй байдлын техникийн зохицуулалт;3.Барилгын материалын бүтээгдэхүүний чанар байдлын техник зохицуулалт баримт бичгийн боловсруулалтын ажлыг хийж байна.

Хүнсний салбарт: “Мах, махан бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, худалдаанд мөрдөх техникийн зохицуулалт”-ын төсөл боловсруулж байна.

Хөдөө аж ахуйн салбарт: “Тамхи, тамхин бүтээгдэхүүний техникийн зохицуулалтыг боловсруулах ажил эхэлсэн. ХХААХҮЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн даргын 2020 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн А/19 тушаалаар батлагдсан ажлын хэсэг ажиллаж байна.

Байгаль орчны салбарт мөрдүүлэх “Агаар, ус, хөрсөн дэх бохирдуулах бодисын хүлцэх хэм хэмжээг тогтоох техникийн зохицуулалт” боловсруулах ажлын хэсгийг БОАЖЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн даргын 2020 оны 2 дугаар сарын 4-ний өдрийн А/33 дугаар тушаалаар байгуулсан. Төслийг боловсруулсан бөгөөд нөлөөлийн үнэлгээ, зардлыг тооцох ажлыг гүйцэтгэж байна.


23.

Олон улсын стандартчиллын байгууллагад Монгол Улсын стандартчиллын байгууллагын оролцооны идэвхийг нэмэгдүүлэх

СХЗГ: Одоогийн байдлаар Олон улсын стандартчиллын байгууллагын 251 ТХ/ДХ-ны үйл ажиллагаанд оролцож байна. Р буюу идэвхтэй гишүүнээр ажиллаж буй холбогдох техникийн хороодын баримт бичиг болон, олон улсын стандартын 224 төсөлд санал өгч үйл ажиллагаанд нь оролцож байна. Мах, махан бүтээгдэхүүний нэр томьёо, Зөгийн тоосонцорын стандартын төслүүдэд бодитой санал өгсөн.

Олон Улсын Стандартчиллын байгууллага (ISO)-ын санхүүжилтээр ISO TC 207/SC 01, ISO/TC 258, ISO/TC 20 стандартчиллын ТХ/ДХ-ны хуралд СХЗГ-ын холбогдох мэргэжилтнүүд оролцсон.ОУСБ-ын Аялал жуулчлалын стандартчиллын ТХ-228-д Жинхэнэ гишүүнээр хамтран ажиллах санал тавьж шийдвэрлэгдсэн.ISO TC 34/SC 06-ын 25 дугаар ажлын хэсгийн хуралд цахимаар оролцож, хатаасан махны шинжилгээний аргын холбогдолтой Монгол улсын саналыг олон улсын стандартын төсөлд тусган, хамтран ажиллаж байна.

Гүйцэтгэл 100%24. Төрөл бүрийн тохирлын

үнэлгээний байгууллагын итгэмжлэлийг хариуцан хэрэгжүүлэх чиг үүрэг бүхий бие даасан байгууллага, бүтцийг бий болгох

ЗТХЯ: Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газрын 2017 оны 14 дүгээр тогтоолыг үндэслэн Авто тээврийн үндэсний төвийн бүтэц, дүрмийг шинэчлэн автотээврийн салбарын бүтээгдэхүүн үйлчилгээнд тохирлын үнэлгээ хийж, баталгаажуулах, мөн салбарын хэмжээнд ашиглагдаж байгаа хэмжих хэрэгсэлд шалгалт тохируулга хийх үндсэн чиг үүрэг бүхий “Судалгаа, хөгжил, чанарын удирдлагын төв”-ийг шинээр байгуулан ажиллуулж байна.УБТЗ-ын хэмжээнд үл эвдэх сорилын ажлыг Техникийн бодлого, зураг төсөл инженерийн албанд “Замын хэмжээнд үл эвдэх сорилын үйл ажиллагаа явуулах бүтцийг бий болгосон.Ати консалтинг ХХК нь авто үйлчилгээ, нийтийн тээврийн үйлчилгээг баталгаажуулах ажлыг 2019 оноос эхлэн гүйцэтгэж байна.Гүйцэтгэл 100 %

СХЗГ: Стандарт, хэмжил зүйн газрын итгэмжлэлийн бодлого боловсруулах, хэрэгжүүлэх, тохирлын үнэлгээний байгууллагын үйл

13

ажиллагааг үндэсний хэмжээнд уялдуулан зохицуулах чиг үүргийг Үндэсний итгэмжлэлийн төвөөр гүйцэтгүүлэхээр Засгийн газраас шийдвэрлэж, төвийн үйл ажиллагааны дүрмийг 2018-08-29-ний 270 дугаар тогтоол баталсан.

2019-05-08-ны өдөр ШСАА-д 1/437 тоотоор Үндэсний итгэмжлэлийн төвийн үйл ажиллагааны стратеги, зохион байгуулалтын бүтцийн өөрчлөлтийн хөтөлбөрийг батлах тухай Монгол Улсын Шадар сайдын тушаалын төсөл-1 хуудас; Үйл ажиллагааны стратеги, зохион байгуулалтын бүтцийн өөрчлөлтийн хөтөлбөр-8 хуудас; Итгэмжлэлийн үндэсний төвийн зохион байгуулалтын бүтэц, орон тоо-2 хуудас мэдээллийг хүргүүлсэн.

Үндэсний итгэмжлэлийн төвийн үйл ажиллагааны стратеги, бүтцийн өөрчлөлтийн хөтөлбөр, бүтэц, зохион байгуулалтын схем шинээр батлагдаагүй байна. 2020 оны төсвийн төслийг гарган ажилласан.Итгэмжлэлийн удирдах зөвлөлийн журам шинээр боловсруулж Шадар Сайдын ажлын албанд хүргүүлж батлуулахаар хүлээгдэж байна.

БХБЯ: Барилгын салбарт материал, бүтээгдэхүүний баталгаажуулалтын үйл ажиллагаа явуулж буй 3 байгууллага ажиллаж байгаа бөгөөд тэдгээр байгууллагын Тохирлын үнэлгээний мэдээллийг нэгтгэн мэдээллийн сан үүсгэх зорилгоор БХТ ТӨААТҮГ, БАК ХХК, БХҮНТ ТББ-уудад 2019 оны 12 дугаар сарын 09-ний өдрийн 03/4591 тоотоор “Тохирлын үнэлгээний тайлан ирүүлэх тухай” албан бичиг хүргүүлж, мэдээллийг нэгтгэн БХТ-ийн Барилгын салбарын мэдээллийн нэгдсэн санд оруулахаар тус байгууллагад 2019 оны 12 дугаар сарын 24-ний 03/4832 тоотоор санал, зөвлөмж хүргүүлэв.ХБНГУ-ын Физик техникийн хүрээлэнгээс эрчим хүчний үр ашгийг дээлүүлэх чиглэлээр хэрэгжүүлж буй төслийн 3 дах шатны хүрээнд ЦТҮХ-ыг бэхжүүлэх, ISO 50001 стандартын баталгаажуулалтын тогтолцооны сургагч багш бэлтгэх, үндэсний аудитор, үнэлгээний мэргэжилтэн бэлтгэх талаар хөтөлбөрөө тохиролцон, сургалтыг цахим хэлбэрээр 2020 оны 6 дугаар сард 2 үе шаттай зохион байгуулж, давхардсан тоогоор 24 хүнийг хамрууллаа.


25.

Тохирлын үнэлгээний тогтолцоог бүрдүүлэгч талуудын тэгш оролцоог хангасан мэдээллийн солилцоог дэмжих бүтэц зохион байгуулалтыг бий болгох

Итгэмжлэлийн байгууллагын үйл ажиллагааг электрон хэлбэрт шилжүүлэх төсөл боловсруулж, Шадар сайдын ажлын албанд танилцуулаад байна.Европын холбооны TRAM төслийн санхүүжилтээр ecertification программыг боловсруулах гэрээг Гүйцтгэгчтэй тохирч,Гүйцэтгэл 30%

26.

Тохирлын үнэлгээний байгууллагын итгэмжлэлийн үйлчилгээний түвшинг тасралтгүй сайжруулна

Засгийн Газрын хэрэг эрхлэх газрын Даргын 2019 оны 47 тоот тушаалын дагуу СХЗГ-ын гүйцэтгэлийн төлөвлөгөөний дагуу шинээр, давтан болон магадлан итгэмжлэгдэх тохирлын үнэлгээний байгууллагад итгэмжлэлийн үнэлгээ явуулах төлөвлөгөөг жил бүр гарган биелэлтийг дүгнэн ажиллаж байна.

Гүйцэтгэл 100%27. Итгэмжлэлийн

байгууллагын үйл ажиллагааг техник, технологийн шинэ салбарт өргөжүүлэх судалгаа, шинжилгээ хийх, нөөцийг бүрдүүлж ажиллах

СХЗГ-ын Даргын 2019-04-11-ний өдрийн А/97 тоот тушаалаар “Гадаад улсын итгэмжлэгдсэн тохирлын үнэлгээний байгууллагыг бүртгэх журам”-ыг батлуулсан.

Энэхүү журмын нөлөөлийн шинжилгээг хийж, холбогдох баримт бичгийн хамт ХЗДХЯ-нд бүртгүүлэхээр 2019-04-11-ний өдрийн 01/319 тоот албан бичгээр хүргүүлсэн. СТЗТҮИТ хууль хэрэгжсэнтэй холбогдуулан, хуулийн дагуу итгэмжлэлийн байгууллагын бүтэц, зохион байгуулалт шийдэгдсэний дараа бүртгэхээр хүлээгдэж байна.

14

ISO 45001 Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлын менежментийн тогтолцооны стандартаар 1 байгууллага итгэмжлэлийн хүрээ өргөтгөсөн.

ISO 14065 стандартын дагуу 2 ТҮБ-д итгэмжлэлийн үнэлгээний бэлтгэл ажлыг ханган ажиллаж байна. Үүнтэй холбоотой итгэмжлэлийн байгууллагаас арга зүйн зөвлөгөө өгч ажилласан.

Техникийн хяналтын 11 байгууллага шинээр итгэмжлэгдсэн. Бетон, төмөр бетон бүтээцийн техникийн хяналтын чиглэлээр шинээр төрөл нэмэгдсэн.

Эрүүл мэндийн салбарт эмнэлгийн болон хувийн хэвшлийн нийт 15 лабораториуд 2019 онд итгэмжлэгдэж, итгэмжлэлийн үйл ажиллагааг өргөжүүлж байна.

Авто тээврийн салбарт 2 байгууллага шинээр итгэмжлэгдсэн.

Дараах 3 итгэмжлэлийн хөтөлбөрийн дагуу үнэлгээний мэргэжилтэн бэлтгэх сургалтыг зохион байгуулж, 69 хүнийг сурган Итгэмжлэлийн байгууллагыг чадавхийг дээшлүүлсэн. Үүнд:

1. 2019.03.12-13-нд үнэлгээний мэргэжилтэн бэлтгэх, эрх олгох сургалтыг зохион байгуулсан ба 43 хүн хамрагдсан байна. Сургалтад хамрагдсан оролцогчдоос шалгалт авч, тэнцсэн 20 тэргүүлэх мэргэжилтэн, 2 шинжээчийн мэргэжил, ур чадварын талаархи мэдээллийг Хүнс, байгаль орчны сорилтын лабораторийн итгэмжлэлийн техникийн хорооны 2019 оны 03 дугаар сарын 27-ны өдрийн хуралд танилцуулж, анкетыг бүрдүүлсэн. Хэмжил зүйн чиглэлээр үнэлгээ хийх үнэлгээний тэргүүлэх мэргэжилтэн, техникийн шинжээчийн сургалтад 8 хүн хамрагдсан ба шалгалт авч, эрх олгох үйл ажиллагаа хэрэгжиж байна.

2. СХЗГ, TRAM төслөөс 2019 оны 6 сарын 3-аас 4-ний өдрүүдэд зохион байгуулсан “Үнэлгээний мэргэжилтэн бэлтгэх” MNS ISO/IEC 17020 стандартын сургалтад холбогдох 12 үнэлгээний мэргэжилтэнг хамруулж, гэрчилгээжүүлсэн.

3. СХЗГ, TRAM төслөөс 2019 оны 6 сарын 5-аас 6-ны өдрүүдэд зохион байгуулсан “Үнэлгээний мэргэжилтэн бэлтгэх” MNS ISO/IEC 17065 стандартын сургалтад 14 үнэлгээний мэргэжилтэнг хамруулж, гэрчилгээжүүлсэн.

Гүйцэтгэл 100%28. Олон улсын итгэмжлэлийн

хамтын ажиллагааны байгууллагатай идэвхтэй хамтран ажиллах

ЗТХЯ: ЗТХЯ-ны Нислэгийн техникийн осол, зөрчлийг шинжлэн шалгах алба нь ISASI (Олон улсын шинжээчдийн нийгэмлэг) 2011 онд гишүүн болсон. Харилцан ойлголцлын санамж бичиг байгуулах ажлыг 2007 оноос эхлүүлж ОХУ, БНСУ, БНФУ-тай байгуулсан байсан. 2013 оноос БНХАУ, Канад, Сингапур, БНАСАУ, 2017 онд Япон, 2018 онд Казакстан улсуудтай шинжлэн шалгах байгууллагатай санамж бичгийг байгуулан хамтран ажиллаж байна.

СХЗГ: Монгол Улсын итгэмжлэлийн байгууллага нь 2012 оноос Олон улс, бүс нутгийн лаборатори итгэмжлэлийн хамтын ажиллагааны байгууллага (ILAC/APLAC)-ын олон талт Харилцан хүлээн зөвшөөрөх хэлэлцээрт, 2017 оноос Номхон далайн итгэмжлэлийн хамтын ажиллагааны байгууллага (PAC)-ын олон талт Харилцан хүлээн зөвшөөрөх гэрээ (MLA)-нд тус тус нэгдсэн бөгөөд энэхүү хэлэлцээрүүдэд нэгдсэнээр итгэмжлэгдсэн тохирлын үнэлгээний үр дүнг Олон улс, бүс нутгийн хэмжээнд хүлээн зөвшөөрүүлж, худалдааг хөнгөвчлөх, үндэсний үйлдвэрлэл, бизнесийг хөгжүүлэхэд дэмжин ажиллаж байгаа болно.

СХЗГ болон Евроазийн ЭЗК хооронд техникийн зохицуулалт, итгэмжлэлийн чиглэлээр байгуулсан ХОСБ-ийн 2018-2021 онд хамтран ажиллах үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний биелэлтийг гарган хүргүүлсэн.

15

БНХАУ-ын Итгэмжлэлийн байгууллага (CNAS)-тай байгуулсан хамтран ажиллаж байна. 2018 онд баталсан хамтын ажиллагааны төлөвлөгөөний дагуу 2 ажилтныг энэ онд сургахаар хэлэлцэж байна.

Болгар улсын итгэмжлэлийн агентлагтай ХОСБ-ийг Монгол, Болгар улсын ЗГХК-ын VII хуралдааны үеэр 6 сарын 23, 24-ний хугацаанд Улаанбаатар хотноо гарын үсэг зурсан. Болгарын талаас ирүүлсэн санамж бичгийн төсөлд саналаа тусган хүргүүлсэн.


29.

IAF (Олон улсын итгэмжлэлийн форум)-д гишүүнээр элсэх

2018 оны 7 сард IAF (Олон улсын итгэмжлэлийн форум)-д гишүүнээр элссэн.

2018 оны 10 сард тус байгууллагын Олон талын хүрээнд харилцан хүлээн зөвшөөрөх гэрээнд гарын үсэг зурсан.


30.

РАС/IAF (Номхон далайн итгэмжлэлийн хамтын ажиллагааны байгууллага/ Олон улсын итгэмжлэлийн форум)-ын олон талын хүрээнд харилцан хүлээн зөвшөөрөх хэлэлцээр (ХХЗХ)-т нэгдэх

2017 оны 06 дугаар сард РАС MLAРАС/IAF (Номхон далайн итгэмжлэлийн хамтын ажиллагааны байгууллагын ХХЗГ)-д дараах 4 төрлөөр нэгдсэн.

Бүтээгдэхүүний баталгаажуулалтын байгууллагын итгэмжлэл, Чанарын менежментийн тогтолцооны баталгаажуулалтын байгууллагын итгэмжлэл, Байгаль орчны менежментийн тогтолцооны баталгаажуулалтын байгууллагын итгэмжлэл, Хүнсний аюулгүй байдлын менежментийн тогтолцооны баталгаажуулалтын байгууллагын итгэмжлэл.

2018 онд IAF MLA-д нэгдсэн.

IAF MLA хамтарсан лого тэмдэг хэрэглэх тухай өргөдлийн маягт, гэрээний загварыг боловсруулж, СХЗГ-ын цахим хуудсанд олон нийтэд нээллтэй мэдээлж, үйл ажиллагаандаа хэрэгжүүлж байна.Үндэсний хэмжээнд итгэмжлэгдсэн баталгаажуулалтын 3 (БТБГ, Монсертф ХХК, Эс Эф Си Эс ХХК) байгууллага IAF MLA тэмдэг хэрэглэх гэрээ байгуулсан.

ILAC MRA тэмдэг хэрэглэх гэрээтэй итгэмжлэгдсэн 10 байгууллага бүртгэгдсэн ба бүгд гэрээний хүчинтэй хугацаа дууссан. Сунгуулах хүсэлт ирүүлээгүй байна.

ILAC MRA/IAF MLA тэмдэг хэрэглэх гэрээний биелэлтэд хяналт тавьж ажилласан.

“МИАТ” ХК-ийн лаборатори нь Олон талын харилцан хүлээн зөвшөөрөх хэлэлцээрийн тэмдэг хэрэглэх гэрээ байгуулахаар тохиролцсон.

“Номин тав трейд” ХХК-ийн “Номин стандарт” лаборатори ILAC MRA тэмдэг хэрэглэх талаар хүсэлт гаргасныг судлан хариу албан тоот хүргүүлсэн.

2020 онд 05 сарын 14-нд АРАС MRА-д 5 төрлөөр (ISO/IEC 17021-1, ISO/IEC 17025 сорилт, ISO/IEC 17065, ISO/IEC 17020, ISO/IEC 17025 шалгалт тохируулга ) нэгдсэн.

Гүйцэтгэл 100%31. APLAC/ILAC (Ази номхон

далайн лаборатори 2018 оны 5 сард магадлах үнэлгээг амжилттай хийлгэсэн.

16

итгэмжлэлийн хамтын ажиллагааны байгууллага/Олон улсын лаборатори итгэмжлэлийн хамтын ажиллагааны байгууллага)-ын олон талын хүрээнд ХХЗХ-т нэгдсэн статусаа хадгалах, хэлэлцээрийн хүрээг өргөтгөх

Засгийн газрын 253 дугаар тогтоолын дагуу Ази, Номхон далайн лаборатори итгэмжлэлийн хамтын ажиллагааны байгууллага (APLAC), Номхон далайн итгэмжлэлийн хамтын ажиллагааны байгууллага (PAC), Олон улсын лаборатори итгэмжлэлийн хамтын ажиллагааны байгууллага (ILAC)-д тус тус гишүүнээр элсэхийг дэмжих заалтын дагуу APAC-ийн 2020 оны 4 дүгээр сарын ижил түвшний давтан итгэмжлэлд бэлтгэн APAC-ааc зохион байгуулсан ур чадварын хөтөлбөрт үндэсний итгэмжлэгдсэн сорилтын лабораториудыг хамруулж, оролцооны байдалд дүн шинжилгээ хийж, судалгаа гаргасан. Үндэсний хэмжээнд ур чадварын сорилтын үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэгч 2 байгууллагын явуулсан ур чадварын сорилтын тайлангуудыг хүлээн авч, нэгтгэн лабораториудын чадавхийг дээшлүүлсэн. Сорилтын чиглэлээр шинэчлэгдсэн ISO/IEC 17025:2017 стандартад шилжих ажлыг зохион байгуулж, шилжилтийн төлөвлөгөөний дагуу жилд 2 удаа тайланг гаргасан. Мөн APAC-д шинэчлэгдсэн стандартын шилжилтийн үеийн тайланг гаргаж хүргүүлсэн ба Р704 журмыг шинэчлэн найруулсан.

2020 онд 05 сарын 14-нд АРАС MRА-д 5 төрлөөр (ISO/IEC 17021-1, ISO/IEC 17025 сорилт, ISO/IEC 17065, ISO/IEC 17020, ISO/IEC 17025 шалгалт тохируулга ) нэгдсэн.


32.

Үндэсний хэмжил зүйн хүрээлэнг олон улсын жишигт нийцүүлэн байгуулах, туршлага судлах, төсөл хөтөлбөр боловсруулах

Хэмжил зүйн тухай хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 19.4 дэх хэсэгт хэмжлийн нэгжийн эталоныг бий болгох, хадгалах, дамжуулах, хөгжүүлэх, судалгаа, шинжилгээний ажлыг гүйцэтгэх чиг үүрэг бүхий Хэмжил зүйн Үндэсний хүрээлэнтэй байхаар шинээр зохицуулалт хийсэн бөгөөд энэ нь хэмжил зүйн олон улсын нийтлэг зарчимд нийцэж байгаа болно. Цаашид СХЗГ хэмжил зүйн хүрээлэнгийн үйл ажиллагааг олон улсын жишигт нийцүүлэн хөгжүүлэх хүрээнд СХЗГ-ын үйл ажиллагааны стратегийг болон хэмжил зүйн бодлого, хөтөлбөрийг боловсруулж хэрэгжүүлэхээр зорилт дэвшүүлэн ажиллаж байна.


33.

Улсын эталоны тогтолцоог боловсронгуй болгох

ЗТХЯ: Авто тээврийн үндэсний төв нь автотээврийн салбарт хэмжлийн нэгдмэл байдлыг хангуулах, олон улсын нэгжийн СИ системийн дагуу үндэсний болон олон улсын эталоноос нэгж дамжуулалт бүхий “Хэмжил зүйн лаборатори” –ийг байгуулсан.Гүйцэтгэл 100 %

СХЗГ: Хэмжлийн нэн хэрэгцээтэй, өндөр нарийвчлалтай, харилцан хүлээн зөвшөөрөгдсөн эталон, хэмжлийн чадавхыг хангах, Хятад-Монголын эрчим хүчний салбар дахь хамтын ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор Монгол Улсын Стандарт, хэмжил зүйн газар БНХАУ-ын Хэмжил зүйн үндэсний хүрээлэн (NIM)–тэй хамтран эталоныг хөгжүүлэх хамтарсан судалгааны ажлыг хэрэгжүүлэх төслийг 2019 онд хэрэгжүүлсэн.

Нягт, урт, цахилгаан, эзэлхүүний хэмжлийн эталоныг хөгжүүлэх 4 төслүүдийг боловсруулж, БНСУ-ын КOIKA-д уламжлан шийдвэрлүүлэхээр дээд удирдах байгууллагад хүргүүлсэн болно.

Стандарт, хэмжил зүйн газар (СХЗГ) Монгол Улсын Эрчим хүчний яам, Хөдөлмөр нийгмийн хамгааллын яам болон ХБНГУ-ын Физик техникийн хүрээлэн (РТВ)-тэй хамтран “Монгол Улсын эрчим хүч, уул уурхайн салбарт чанарын дэд бүтцийг сайжруулах” I, II, III шатны төслүүдийг 2013 оноос хойш амжилттай хэрэгжүүлж Эрчим хүчний салбарт өндөр гүйдэл, хүчдлийн хэмжлийн эталоныг бий болгох, хөгжүүлэх, нэгж дамжуулалтыг хангуулах 1 мэргэжлийн байгууллагыг /Designated Institute/ шинээр бий болгохоор ажиллаж байна.

Гүйцэтгэл 100%34. Хэмжил зүйн чиглэлээр

олон улсын гишүүнчлэлийн статусыг

Хэмжил зүйн чиглэлээр олон улсын гишүүнчлэлийн статусыг нэмэгдүүлэх бэлтгэл хангах хүрээнд дараах ажлууд хийгдсэн. Үүнд:- ХБНГУ-ын Засгийн газраас Герман улсын буцалтгүй тусламжаар СХЗГ-т хэрэгжиж байгаа төслийн хүрээнд даралт, цахилгаан,

температурын эталоны чадавхыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр хамтран ажилласан.

17

нэмэгдүүлэх - Монгол Улсын эталоны хэмжил, шалгалт тохируулга (СМС)-ын үр дүнг олон улсад хүлээн зөвшөөрүүлэх хүрээнд Эталоны хэмжил, шалгалт тохируулгын чадавх (СМС)-ыг Хэмжил зүйн олон улсын байгууллага BIPM-ийн сайтад гаргах хүсэлт өргөдлөө Массын эталон лабораторитой хамтран Бүс нутгийн хэмжил зүйн олон улсын байгууллага(АРМР)-д 2019 онд хүргүүлсэн. Массын эталоны хэмжил, шалгалт тохируулгын чадавх (СМС)-ыг АРМР-ийн Чанарын менежментийн тогтолцооны Техникийн хороо (APMP TCQS) болон Массын Техникийн хороо (APMP TCМ)-нд шаардлагатай нэмэлт мэдээллийг 7-р сард дахин хүргүүлэн хамтран ажилласан.

- Тайлант хугацаанд АРМР-ээс санаачилсан хоёр талт буюу Hybrid comparison харьцуулалтыг уртын хэмжлийн төрлөөр NIM-тэй хамтран зохион байгуулсан.


35.

Химийн хэмжил зүйг хөгжүүлэх бодлого хөтөлбөр боловсруулах, хэрэгжүүлэх, мэргэжлийн байгууллагын үйл ажиллагааг дэмжих

Эрдэс баялаг, хүнс, мал эмнэлэг, хүн эмнэлэг, аж үйлдвэрлэл (арьс шир, ноос ноолуур), барилгын салбарт ашиглаж байгаа ажлын хэмжих хэрэгслийн нэгж дамжуулалтыг ханган ажиллаж байгаа бөгөөд мэргэжил аргазүйн зөвлөгөө өгч ажиллаж байна.


36. Шалгалт тохируулгын нэгдсэн тогтолцоог бүрдүүлэх, хэмжил зүйн нэгдсэн сүлжээг бий болгох

ЗТХЯ: Стандарт, хэмжил зүйн газрын даргын 2017 оны А/141 дүгээр тушаалаар Автотээврийн үндэсний төв /ТӨҮГ/-ын “Хэмжил зүйн лаборатори” ийг MNS ISO IEC 17025 – Сорилтын болон шалгалт тохируулгын лабораторийн чадавхид тавих шаардлага стандартын дагуу итгэмжилсэн. Лаборатори нь үндэсний хэмжил зүйн хүрээлэн болон бүс нутгийн БНХАУ, Энэтхэг зэрэг улс орнуудын хэмжилзүйн хүрээлэнгээс нэгж дамжуулалт бүхий хэмжил зүйн сүлжээг бүрдүүлээд байна. Анх 4 төрлийн хэмжих хэрэгсэлд нэгж дамжуулахаар итгэмжлэгдсэн бол 2018 онд салбарын хэмжээнд хэмжих хэрэгслийн судалгаа хийж лабораторийн эталоны тоог нэмэгдүүлж 4 төрлөөр нэмэгдүүлж нийт 8 төрлийн эталон хэмжих хэрэгсэлтэй болсон байна. Лаборатори нь энэ хугацаанд 930 хэмжих хэрэгсэлд шалгалт тохируулга хийж, 463 такси тоолуурыг СХЗГ -ын Хэмжих хэрэгслийн шалгалт, баталгаажуулалтын газартай хамтран баталгаажуулсан байна.СХЗГ, ХЗХ: СХЗГ-ын ХЗХ-ийн мэргэжилтнүүд Монгол Улсын шалгалт тохируулгын лабораториудыг итгэмжлэх үйл ажиллагаанд оролцож, шалгалт тохируулгын ажилтнуудад хичээл заах замаар нэгдсэн удирдлагаар ханган ажилласан.

Температурын хэмжлийн төрлөөр лаборатори хоорондын харьцуулалт үндэсний хэмжээнд зохион байгуулсан. Энэхүү харьцуулалтад эрчим хүч, уулуурхай, байгаль орчны хэмжил зүйн салбарын шалгалт тохируулгын лабораториуд оролцсон.

СХЗГ, ИХ:Стандарт, хэмжил зүйн газрын Хэмжил зүйн хүрээлэнгээс температур, даралтын хэмжлийн төрлөөр зохион байгуулсан харьцуулалтын материалыг бүрдүүлсэн.

Дараах гадаадын орны байгууллагаас зохион байгуулж буй ур чадварын хөтөлбөрт үндэсний итгэмжлэгдсэн лабораториудад мэдээллийг цаг тухайд нь хүргүүлж, дэмжиж оролцуулсан.

APMP-APLAC зохион байгуулж буй APLAC T110 Нунтаг будаанд хүнцэл, кадми тодорхойлох ур чадварын сорилтын хөтөлбөрт үндэсний 4 лабораторийг хамруулахаар мэдээллийг цаг хугацаанд хүргүүлсэн.

-МХЕГ-ын ХАБҮЛЛ -УМЭАЦТЛ -Номин тав трейд ХХК-ийн Эко стандарт лаборатори -Эрдэнэт үйлдвэр ХХК-ийн ЧХХ-ийн лаборатори БНХАУ-ын Ази номхон далайн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны байгууллага (APEC)-ын өөрөө санхүүжүүлэх төслийн

18

хүрээнд хүнсний бүтээгдэхүүнд Salmonella, Listeria Monocytogenes, Moulds & Yeast тодорхойлох ур чадварын сорилтын хөтөлбөрт 4 лабораторийг оролцуулахаар тодорхойлж, холбогдох мэдээллийг хүргүүлсэн. Үүнд:

-ХАБҮЛЛ /УЧСЛ/ -НМХГ-ын Нэгдсэн лаборатори -УМЭАЦТЛ -Сүү ХК БНСУ-ын KOLAS PT-2019-07, Pesticides (DDT) ур чадварын хөтөлбөрийг лабораториудад мэдээлж, оролцуулсан.

-ХАБҮЛЛ -НМХГ-ын Нэгдсэн лаборатори -УМЭАЦТЛ

Үндэсний хэмжээнд ур чадварын сорилт зохион байгуулагч 2 лабораториос 2019 онд хэрэгжүүлсэн хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн тайлангуудыг цаасаар болон цахимаар хүлээн авч, танилцан архивласан. Үүнд:

Геологийн төв лабораториос CGL PT 01 Нүүрсний 7-р тойрог, CGL PT 02 Хүдэр-7 УЧС-ийн тайлан. МХЕГ-ын ХАБҮЛЛ-ийн эхний хагас жилийн тайлан

Ази, Номхон далайн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны байгууллагын санхүүжилтаар БНХАУ-ын Хяналт, хорио цээрийн академи (CAIQ)–ааc Бээжин хотод 2019 оны 12-р сарын 10-11-ний өдрүүдэд зохион байгуулагдах Хүнсний сорилтын лабораторийн чадавхийг бэхжүүлэх семинарт оролцох лабораториудад мэдээлэл, нэр дэвшүүлэх маягтыг хүргүүлсэн. Нэр дэвшигчийг тодорхойлж, мэдээллийг ИГ-ын даргаар дамжуулан зохион байгуулагч талд илгээсэн.

Ур чадварын сорилтын хөтөлбөрт оролцогч лабораториудтай холбогдож, хуваарийн дагуу үйл ажиллагаанд оролцож байгаа эсэхэд нь хяналт тавин ажилласан.

БНХАУ-ын Ур чадварын сорилтын судалгааны төвөөс 2019 онд зохион байгуулах хөтөлбөр, Австрал улсын ур чадвар зохион байгуулагч (PTA)-аас 2019-2020 онд хэрэгжүүлэх хөтөлбөрийн талаарх танилцуулга мэдээллийг www.masm.gov.mn сайтад байршуулсан. Мөн орон нутгийн СХЗХ-үүд масс, эзэлхүүн, цахилгаан хэмжлийн төрлөөр шалгалт тохируулгын үйлчилгээг үзүүлж эхлээд байна. /Дархан, Орхон, Төв, Сэлэнгэ, Увс, Завхан, Говь-алтай аймаг/

Гүйцэтгэл 100%37. Олон улсын жишигт

нийцсэн тохирлын үнэлгээний мэргэшсэн байгууллагуудыг бий болгох

ХХААХҮЯ: Монгол ноолуурын өнгө, давуу шинж чанарт тулгуурлан “Монголын хаан ширхэгт” брэндийг хөгжүүлж, зах зээлд таниулах, сурталчлах, байгаль орчинд ээлтэй шинэ, дэвшилтэт техник, технологи үйлдвэрлэлд нэвтрүүлж, олон улсын чанар, аюулгүйн стандартын шаардлага хангасан бүтээгдэхүүн, органик бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх зорилгоор ХХААХҮЯ-ны эзэмшдэг “Монголын хаан ширхэгт” “ноос, ноолуурын чанарын гэрчлэх тэмдгийг үйлдвэрлэгчдэд олгох, сурталчлан таниулах үйл ажиллагааг гүйцэтгүүлэхээр Монголын ноос, ноолуурын холбоотой 2018 оны 10 дугаар сард гэрээ байгуулан хамтран ажиллаж байна.Монголын ноос, ноолуурын холбооны дэргэд “Монголын хаан ширхэгт” гэрчлэх тэмдэгт бүтээгдэхүүнийг баталгаажуулах баталгаажуулалтын албыг бий болгох зорилгоор ISO 17065 стандартын дагуу баталгаажуулалтын байгууллагад тавигдах шаардлагыг хангуулахаар АХБ-ны “Хөдөө аж ахуйн нэмүү өртгийн сүлжээг дэмжих” техник туслалцааны төсөлтэй хамтран холбогдох бичиг баримтыг боловсруулах болон боловсон хүчнийг чадавхижуулах ажлуудыг зохион байгуулж байна.

ЗТХЯ: Автотээврийн үндэсний төвийн чиг үүрэгт автотээврийн салбарын хэмжээнд стандартчилал, тохирлын үнэлгээний үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх чиг үүрэг бүхий Судалгаа, хөгжил, чанарын удирдлагын төвийг шинээр байгуулсан. Стандарт, хэмжил зүйн

19

http://www.masm.gov.mn/

газрын даргын 2018 оны А/355 дугаар тушаалаар Автотээврийн үндэсний төв /ТӨҮГ/-ын Судалгаа, хөгжил, чанарын удирдлагын төвийг MNS ISO/IEC 17065:2013 Тохирлын үнэлгээ-Бүтээгдэхүүн, үйл явц, үйлчилгээний баталгаажуулалтын байгууллагад тавих шаардлага” стандартын дагуу итгэмжилсэн. Судалгаа, хөгжил, чанарын удирдлагын төв нь Зам, тээврийн хөгжлийн яамтай 2018 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдөр байгуулсан № АГГ18/054/224 дугаартай “Автотээврийн салбарын бүтээгдэхүүн, үйлчилгээнд баталгаажуулалт гүйцэтгэх ажил эрхлэх гэрээ”-ний дагуу Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт нийтийн зорчигч тээвэр болон автотээврийн хэрэгслийн засварын үйлчилгээ эрхлэгч аж ахуйн нэгж, байгууллагын үйлчилгээнд олон улсын тохирлын үнэлгээний зарчим хэм хэмжээнд нийцүүлэн гүйцэтгэж байна.Ати консалтинг ХХК нь авто үйлчилгээ, нийтийн тээврийн үйлчилгээг баталгаажуулах ажлыг 2019 оноос эхлэн гүйцэтгэж байна.

БХБЯ: 2017 онд: 4 лаборатори2018 онд: 4 лаборатори2019 онд: орон нутгийн 2 лаборатори тус тус СХЗГ-аар итгэмжлэгдсэн.-Нийт 10 лаборатори итгэмжлэгдсэнээс MNS ISO/IEC 17025:2007 стандартаар 8, MNS ISO/IEC 17025:2018 стандартаар 2 лаборатори тус тус СХЗГ-аар итгэмжлэгдэн барилгын материалд сорилт шинжилгээ хийж гүйцэтгэж байна.-Орон нутагт Итгэмжлэгдээгүй 7 лаборатори барилгын материалд сорилт шинжилгээ хийж байна.

Техникийн хяналтын байгууллагын (ISO/IEC 17020 стандартын дагуу) итгэмжлэлийг 2 шинэ төрлөөр өргөжүүлсэн. Үүнд:1. Хөдөлмөрийн нөхцлийн үнэлгээ-Даблью Эйч Эй ХХК-ийн ТХБ,2. Авто тээврийн хэрэгслийн үзлэг, техникийн хяналт- “Автотээврийн үндэсний төв” ТӨҮГ-ын Баянгол, Баянзүрх, Сонгино

хайрхан дүүргийн Техник хяналтын үзлэгийн төвүүд орно.ISO/IEC 17065 стандартын шаардлагыг хангасан 3 байгууллага шинээр итгэмжлэгдсэнээс барилгын салбарт бүтээгдэхүүний баталгаажуулалт явуулахаар Барилгын хөгжлийн үндэсний нэгдсэн төв ТББ, авто тээврийн салбарт үйлчилгээний баталгаажуулалтын төрлөөр “Авто тээврийн үндэсний төв” ТӨҮГ, “АТИ Консалтинг” ХХК шинээр төрөн гарлаа.ISO 15189 стандартын шаардлага хангасан "Бона Вита" ХХК-ийн лаборатори, Ливер центр ХХК-ийн Элэгний төв лаборатори, Интермед ХХК-ийн лабораториуд эмнэлгийн салбарт шинээр нэмэгдсэн.Техникийн хяналтын 3 байгууллага анх удаа итгэмжлэгдэж, бетон, төмөр бетон бүтээцийн техникийн хяналтын чиглэлээр шинээр төрөл нэмэгдсэн.

2017 онд: 14 Барилгын материалын лаборатори2018 онд: 11 Барилгын материалын лаборатори2019 онд: 6 Барилгын материалын лаборатори2020 онд: 2 Барилгын материалын лаборатори тус тус СХЗГ-аар итгэмжлэгдсэн.-Нийт 33 лаборатори итгэмжлэгдэн, барилгын материалд сорилт шинжилгээ хийж гүйцэтгэж байна.

СХЗГ: Барилгын лифтний аюулгүй байдлыг хангахын тулд техникийн зохицуулалт боловсруулах, техникийн хяналтын байгууллагыг шинээр бий болгох асуудлыг Улаанбаатар лифт НӨГ, НЗДТГ-т тавьж уулзалт зохион байгуулав. Орон сууцны барилгын лифтний техникийн зохицуулалтын төслийг боловсруулах ажлыг эхлээд байна. Нийслэлийн иргэдийн эрүүл, аюулгүй амьдрах орчныг бүрдүүлэх зорилгоор НЗДТГ-тай хамтран ажиллах санамж бичиг байгуулахаар хүрүүлэв.Эрчим хүчний хэмнэлт, үр ашгийг сайжруулах чанарын дэд бүтцийг бий болгох зорилгоор эрчим хүчний салбарт 2 удаа сургалт мэдээлэл хийсэн. ISO 50001 баталгаажуулалтын байгууллагыг бий болгох зорилгоор Эрчим хүчний зохицуулах хороотой хамтран ажиллах санамж бичгийн төсөл боловсрууллаа.


20

38. Хүнсний бүтээгдэхүүн, органик хүнс, хувиргасан амьд организм агуулаагүй бүтээгдэхүүний баталгаажуулалтын схемийг бий болгон, баталгаажуулалтын ажлыг хэрэгжүүлэх

ХХААХҮЯ: “Органик хүнсний тухай” хуулийн хэрэгжилтийг хангах зорилгоор 2018 онд холбогдох 4 журам, 1 аргачлал, 1 хэрэглэх бодисын жагсаалтын төслийг Улаанбаатар хот болон хөдөө орон нутагт давхардсан тоогоор 50 гаруй удаагийн танхимын хэлэлцүүлгийг зохион байгуулж, Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн Сайдын 2018 оны А-09, А-180 дугаар тушаалаар тус тус батлуулсан. Органик хүнсний тухай хуулийг дагалдан гарах бүх журам, аргачлал, жагсаалт батлагдснаар Монгол улсад органик хүнс хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлийг явуулах эрх зүйн орчин бүрдсэн.

ХХААХҮЯ нь органик болохыг илэрхийлсэн 6 тэмдэг, тэмдэглэгээг өөрийн оюуны өмчөөр бүртгүүлж, гэрчлэх тэмдгийн 40-0019373 дугаарт бүртгүүлсэн. Ингэснээр зах зээлд худалдаалагдаж буй баталгаажуулалтад хамрагдаж, бүртгэгдсэн органик хүнсийг хэрэглэгчид хялбар таних боломжтой юм.Органик хүнсний бүртгэл, мэдээллийн www.organic.gov.mn цахим санг ашиглалтад оруулав. Хамгийн анхны баталгаажуулалтын байгууллага "Органик хөгжил" үйл ажиллагаагаа эхлүүлэв. Өнөөдрийн байдлаар Монгол улсад нийтдээ 12 хамтын, 1 хөндлөнгийн баталгаажуулалтын байгууллага органик хүнсийг баталгаажуулж байна.

2020 оны эхний хагас жилийн байдлаар дотоодын үйлдвэрийн 330 хүнсийг органик болон шилжилтийн үеийн органик хүнсээр баталгаажуулсан ба 50 импортын баталгаажсан хүнсийг Органик хүнсний бүртгэл, мэдээллийн санд бүртгэж, олон нийтэд мэдээлэв.

Ази, Номхон далайн магадлан итгэмжлэлийн хамтын ажиллагаа (APAC)-ны байгууллагын Органик бүтээгдэхүүн баталгаажуулахад ISO/IEC 17065-ыг хэрэглэх зааврыг англиас Монгол хэл орчуулж, СХЗГ-т хүргүүлэв.

Баяжуулагч бэлдмэл, хүнсний нэмэлт, өсгөврийн хөрөнгө болон шинэ технологиор үйлдвэрлэсэн хүнсийг бүртгэх, нийтийн хэрэгцээнд гаргах журмыг Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайдын 2019 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдрийн А-515 дугаар тушаалаар батлуулж, эрх зүйн нэгдсэн мэдээллийн санд бүртгүүлэхээр ХЗДХЯ-нд хүргүүлэв.

2. Хувиргасан амьд организмаас гаралтай хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүнд эрсдлийн үнэлгээ хийх, тэдгээрийг бүртгэх журмыг боловсруулж Эрүүл мэнд, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайдаар батлуулаад байна. Уг журмыг ЭМ, БОАЖ, ХХААХҮ-н сайдын тушаалаар батлуулах бөгөөд Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайдаар батлуулахаар тус яаманд хүргүүлсэн болно.

СХЗГ, БТБГ: Органик хүнсний тухай хуулийг хэрэгжүүлэх хүрээнд дараах ажлуудыг хийж гүйцэтгэсэн. Үүнд:- Органик бүтээгдэхүүний баталгаажуулалтын журмын төслийг боловсруулж, уг журмын төсөлд санал авахаар

www.masm.gov.mn цахим хуудсанд байршуулж санал авсан.- Органик хүнсийг бүртгэх, нийтийн хэрэгцээнд гаргах журмын танхимын хэлэлцүүлэгт оролцож холбогдох саналаа

ХХААХҮЯаманд хүргүүлсэн.- “Намрын ногоон өдөр” үзэсгэлэнгийн оролцогч төрийн (ХХААХҮЯ) болон төрийн бус (МҮХАҮТ), 30 аж ахуй нэгж, байгууллагын

төлөөллийг оролцуулан Органик хүнсийг баталгаажуулах журмын төслийн хэлэлцүүлэг хийсэн. (2018-09-21)- БТБГ-ын мэргэжилтэнг Хүнсний аюулгүй байдлын зөвлөлөөс зохион байгуулсан “Хүн амын хоол тэжээл, хүнсний аюулгүй

байдлын өнөөгийн байдал сайжруулах арга зам” сургалтад хамруулсан.

Органик хүнсний тухай хуулийн дагалдан гарах 7 журмын төслийг боловсруулан, 2018 онд ХХААХҮ-ийн сайдын тушаалаар батлуулсан. Үүнд:- -Органик болохыг илэрхийлсэн тэмдэг, тэмдэглэгээний загвар, хэрэглэх журам”,- -Органик хүнсийг харилцан итгэлцэлд тулгуурлан хамтран баталгаажуулах этгээдэд тавих шаардлага, бүртгүүлэх болон

баталгаажуулалт хийх журам”,

21

- -Органик хүнсний орцын найрлага тооцох аргачлал,- -Хөдөө аж ахуйн органик үйлдвэрлэл эрхлэх болон органик хүнс үйлдвэрлэхэд баримтлах журам”

Журам танилцуулах сурталчлах уулзалт, чуулганыг хэд хэдэн удаа зохион байгуулсан.

Стандартчиллын үндэсний зөвлөлийн 2018 оны 6-р сарын 21-ний өдрийн 20 дугаар тогтоолоор Хөдөө аж ахуйн зохистой дадал (ХААЗД) хэрэгжүүлэх удирдамж стандартыг батлав.

БОАЖЯ: Молекул биологи, генетик инженерчлэлийн аргаар шилжмэл ген илрүүлэх, эрсдлийн үнэлгээ хийх чадавхийг бүрдүүлж, хувиргасан амьд организм илрүүүлэх лабораторийг БОАЖЯ олон улсын байгууллагын санхүүжилтын дэмжлэгтэйгээр байгуулсан. Хувиргасан амьд организм илрүүлэхэд дараах стандартыг БОАЖЯ-аас боловсруулан батлуулсан. Үүнд:

1. Хүнсний бүтээгдэхүүн-Хувиргасан амьд организм, түүнээс гаралтай бүтээгдэхүүнийг таньж илрүүлэх шинжилгээний аргууд. Нуклейн хүчлийн чанарт суурилсан аргууд MNS ISO 21569

2. Хүнсний бүтээгдэхүүн-Хувиргасан амьд организм, түүнээс гаралтай бүтээгдэхүүнийг таньж илрүүлэх шинжилгээний арга MNS ISO 21572

3. Хүнсний бүтээгдэхүүн-Хувиргасан амьд организм, түүнээс гаралтай бүтээгдэхүүнийг таньж илрүүлэх шинжилгээний арга. Ерөнхий шаардлага ба тодорхойлолт MNS ISO 24276

4. Хүнсний бүтээгдэхүүн - Хувиргасан амьд организм. Нуклейн хүчилд суурилсан тоон тодорхойлолтын арга MNS ISO 21570 зэрэг стандартаар хувиргасан амьд организм агуулсан бүтээгдэхүүнийг таньж тодорхойлж байна. Харин эдгээр эрх зүйн баримт бичгийг ашиглан бүтээгдэхүүний баталгаажуулалт хийх эрх бүхий байгууллага байгуулагдаагүй болно.

Хувиргасан амьд организмаас гаралтай хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүнд эрсдлийн үнэлгээ хийх, тэдгээрийг бүртгэх журмыг ХХААХҮ-н сайдын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн. Уг журмыг эцэслэн боловсруулж, батлуулахад бэлэн болоод байна.

СХЗГ, БТБГ: Органик хүнсний тухай хуулийг хэрэгжүүлэх хүрээнд дараах ажлуудыг хийж гүйцэтгэсэн. Үүнд:- Органик бүтээгдэхүүний баталгаажуулалтын журмын төслийг боловсруулж, уг журмын төсөлд санал авахаар www.masm.gov.mn

цахим хуудсанд байршуулж санал авсан.- Органик хүнсийг бүртгэх, нийтийн хэрэгцээнд гаргах журмын танхимын хэлэлцүүлэгт оролцож холбогдох саналаа

ХХААХҮЯаманд хүргүүлсэн.- “Намрын ногоон өдөр” үзэсгэлэнгийн оролцогч төрийн (ХХААХҮЯ) болон төрийн бус (МҮХАҮТ), 30 аж ахуй нэгж, байгууллагын

төлөөллийг оролцуулан Органик хүнсийг баталгаажуулах журмын төслийн хэлэлцүүлэг хийсэн. (2018-09-21)- БТБГ-ын мэргэжилтэнг Хүнсний аюулгүй байдлын зөвлөлөөс зохион байгуулсан “Хүн амын хоол тэжээл, хүнсний аюулгүй

байдлын өнөөгийн байдал сайжруулах арга зам” сургалтад хамруулсан.

Органик хүнсний тухай хуулийн дагалдан гарах 7 журмын төслийг боловсруулан, 2018 онд ХХААХҮ-ийн сайдын тушаалаар батлуулсан. Үүнд:-Органик болохыг илэрхийлсэн тэмдэг, тэмдэглэгээний загвар, хэрэглэх журам”,-Органик хүнсийг харилцан итгэлцэлд тулгуурлан хамтран баталгаажуулах этгээдэд тавих шаардлага, бүртгүүлэх болон баталгаажуулалт хийх журам”,-Органик хүнсний орцын найрлага тооцох аргачлал,-Хөдөө аж ахуйн органик үйлдвэрлэл эрхлэх болон органик хүнс үйлдвэрлэхэд баримтлах журам”

Журам танилцуулах сурталчлах уулзалт, чуулганыг хэд хэдэн удаа зохион байгуулсан.

22

http://www.masm.gov.mn/

Стандартчиллын үндэсний зөвлөлийн 2018 оны 6-р сарын 21-ний өдрийн 20 дугаар тогтоолоор Хөдөө аж ахуйн зохистой дадал (ХААЗД) хэрэгжүүлэх удирдамж стандартыг батлав.


39.

Мэргэжлийн хяналтын бүтэц тогтолцоог боловсронгуй болгох

Нэгдсэн хяналтын тогтолцоог боловсронгуй болгох зорилгоор МУ-ын Шадар сайдын 2016 оны “Үйл ажиллагааны стратеги, бүтцийн өөрчлөлтийн хөтөлбөр, бүтэц, орон тоог шинэчлэн батлах тухай” 129 дүгээр тушаалыг үндэслэн МХЕГ-ын даргын 2017 оны 01 дүгээр сарын 13-ны өдрийн А/05 дугаар тушаалаар Тамгын газар болон Эрсдлийн удирдлага, стратеги төлөвлөлтийн гэсэн 2 газар, хяналт шалгалтын чиг үүрэг бүхий 7 газар, нийт 9 газар, 15 хэлтэс 170 орон тоотойгоор зохион байгуулагдсан бөгөөд аймаг орон нутгийн Мэргэжлийн хяналтын газруудын бүтэц орон тоог МХЕГ-ын даргын 2017 оны 01 дүгээр сарын 1-ний өдрийн А/06 дугаар тушаалаар 1003 албан хаагчтайгаар батлан аймаг нийслэлд төрийн хяналт шалгалтыг хэрэгжүүлэн ажиллаж байна.

2017 онд хэрэгжилт дууссан.


40.

Төв, орон нутгийн лабораториудын чадавхыг нэмэгдүүлэх

Барилгын материалын сорилтыг орон нутгийн 7 лабораториуд хийж эхлээд байна. Үүнд, Дорноговь, Хөвсгөл, Архангай, Орхон, Баян-Өлгий, Ховд Дорнод аймгийн Газрын харилцаа барилга хот байгуулалтын газрын харьяа лабораториуд шинээр итгэмжлэгдсэн.

БХБЯ:2017 онд: Нийт 16 аймгийн ГХБХБГ-ын БМЛ-д мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө, дэмжлэг үзүүлсэн.-Төв лабораторийн чадавхийг: шинжээч, лаборантуудыг Монгол улсад хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж буй 85 ширхэг, нэг зуун наян таван мянга хоёр зуун наян таван мянга жаран зургаан зургаан мянган (185 285.66) төгрөгний үнэтэй норм, дүрмээр, - 102 ширхэг дөрвөн сая нэг зуун арван гурван мянга дөрвөн зуун арван хоёр мянган (4 113 412) төгрөгний үнэтэй стандартаар тус тус хангасан.2018 онд: Нийт 16 аймгийн ГХБХБГ-ын БМЛ-д мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө дэмжлэг үзүүлсэн.-Төв лабораторийн чадавхийг сайжруулж давтан 3 жилийн хугацаатай СХЗГ-р итгэмжлэгдсэн.-шинжээч, лаборантуудыг Монгол улсад хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж буй 10 ширхэг, дөрвөн зуун тавин есөн мянга арван төгрөгний (459 010) үнэтэй стандартаар хангасан.2019 онд: нийт 16 аймгийн ГХБХБГ-ын БМЛ-д тус тус 36 удаагийн мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө, дэмжлэг үзүүлэн сорилт шинжилгээний тоо, үзүүлэлт нэмэгдэж нийт итгэмжлэгдсэн БМЛ-ийн тоо 9, итгэмжлэгдээгүй ажиллаж байгаа БМЛ-ийн тоо 7 болж чадавхи сайжирсан байна.- шинжээч, лаборантуудыг Монгол улсад хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж буй 3 стандартаар хангаж тус тус чадавхийг сайжруулсан.

Гүйцэтгэл 100%41. Барилгын материалд тавих

хяналтыг олон улсын жишигт нийцүүлэх

МХЕГ: Улсын хэмжээнд 39 барилгын материалын үйлдвэрийн үйл ажиллагаа, бүтээгдэхүүний чанар байдалд төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийж 146 төрлийн зөрчил дутагдал илрүүлж хяналт шалгалтаар илэрсэн зөрчил дутагдлуудыг арилгуулахаар 149 заалттай 13 албан шаардлага, 9 дүгнэлт, 7 зөвлөмж гарган холбогдох байгууллага аж ахуйн нэгжүүдэд хүргүүлж биелэлтийг хангуулан ажилласан. Барилга угсралтын аж ахуйн нэгж байгууллага, иргэдэд зориулсан “Барилгын материалын чанар, стандартын шаардлагыг хангуулах тухай” улсын ахлах байцаагчийн 2020 оны 04 дүгээр сарын 09-ний өдрийн 01-07-102/23 тоот улсын ахлах байцаагчийн зөвлөмжийг боловсруулан гаргаж 21 аймаг, нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын улсын байцаагчид болон 95 аж ахуйн нэгж байгууллага, иргэдэд хүргүүлж биелэлтийг хангуулан ажиллав.

БХБЯ: 2017 онд:MNS ISO/IEC 17025:2007 стандартаар 4

23

2018 онд: MNS ISO/IEC 17025:2007 стандартаар 42019 онд: MNS ISO/IEC 17025:2018 стандартаар 2 лабооратори тус тус СХЗГ-р итгэмжлүүлэн олон улсын жишигт үйл ажиллагаагаа нийцүүлсэн.

2017 онд: 14 Барилгын материалын лаборатори2018 онд: 11 Барилгын материалын лаборатори2019 онд: 6 Барилгын материалын лаборатори2020 онд: 2 Барилгын материалын лаборатори тус тус СХЗГ-аар итгэмжлэгдсэн.Нийт 33 лаборатори тус тус СХЗГ-р итгэмжлүүлэн олон улсын жишигт үйл ажиллагаагаа нийцүүлсэн.


42.

Хүнсний аюулгүй байдлын хяналтын нэгдмэл бүтцийг нийслэл, аймаг, орон нутгийн хэмжээнд бий болгох

ХХААХҮЯ: Засгийн газрын 2019 оны 52 дугаар тогтоолоор “Эрүүл хүнс – Эрүүл Монгол хүн” үндэсний хөтөлбөрийг батлуулж, тус үндэсний хөтөлбөрт хүнсний аюулгүй байдлын оновчтой тогтолцоог бүрдүүлэх, хүний нөөцийн чадавхийг бэхжүүлэх заалт тусгасан.

Мэргэжлийн хяналтын байгууллагыг бэхжүүлэх зарим арга хэмжээний тухай Засгийн газрын тогтоолын төсөлд дараах саналыг бэлтгэж хүргүүлэв. Үүнд: Хөдөө орон нутгийн сумын Хөдөө аж ахуйн тасгийн хүнсний асуудал хариуцсан мэргэжилтнийг мэргэжлийн хяналтын хүнсний чанар, аюулгүй байдлын байцаагчийн эрхтэй болгох санал боловсруулж тусгав.

ХХААХҮЯ-наас НҮБ-ын Хүнс, хөдөө аж ахуйн байгууллага, Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагатай хамтран “Хүнсний хяналтын тогтолцоог боловсронгуй болгох” техник туслалцааны төслийг хэрэгжүүлж байна. Энэ төслийн хүрээнд Хүнсний тухай, Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэд дүгнэлт хийсэн бөгөөд эдгээр хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах саналыг боловсруулж байна.

МХЕГ: Улсын хэмжээнд 72 барилгын материалын үйлдвэрийн үйл ажиллагаа, бүтээгдэхүүний чанар байдалд төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийж 293 төрлийн зөрчил дутагдал илрүүлж хяналт шалгалтаар илэрсэн зөрчил дутагдлуудыг арилгуулахаар 149 заалттай 25 албан шаардлага, 17 дүгнэлт, 16 зөвлөмж гарган холбогдох байгууллага аж ахуйн нэгжүүдэд хүргүүлж биелэлтийг хангуулан ажилласан. Барилга угсралтын 100 аж ахуйн нэгж байгууллагуудын 150 инженер техникийн ажилтнуудад барилгын даацын хийц бүтээцийн материалын чанар стандарт, тавигдах шаардлага, илэрч буй зөрчил, анхаарах асуудлын талаар хичээл заалж салбарын сургалт зохион байгуулж мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажиллав. Улсын комисст барилга хүлээж авахдаа барилгын материалын чанар аюулгүй байдлын тодорхойлох зорилгоор авсан 100 дээжийн 46,2 хувьд нь формальдегид, бүх дээжинд бензолын агууламж ЗДХ-ээс их байгаа нь Ногоон титэм ХХК-ийн лабораторид хийгдсэн шинжилгээгээр тогтоогдсон. Цаашид Мэргэжлийн хяналтын байгууллагын ХАБҮЛЛ-т барилагын материал дэгдэмхий органик нэгдэл болон хорт бодис тодорхойлдог болох зайлшгүй шаардлагатай байна.

2018 онд хэрэгжиж дууссан.

Гүйцэтгэл 70%43. Төв, орон нутгийн

лабораториудын хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлын үзүүлэлтийг тодорхойлох чадавхыг нэмэгдүүлэх

ХХААХҮЯ: ХХААХҮЯ-наас Засгийн газрын 2019 оны 52 дугаар тогтоолоор “Эрүүл хүнс – Эрүүл Монгол хүн” үндэсний хөтөлбөрийг батлуулж, тус үндэсний хөтөлбөрт хүнсний сорилтын лабораториудыг чадавхжуулах, лабораториудын сүлжээ байгуулах заалт тусгасан.

МХЕГ: 2020 оны эхний хагас жилд орон нутгийн Мэргэжлийн хяналтын газруудын итгэмжлэгдсэн лабораториудын хүчин чадлыг сайжруулж хүнсний аюулгүй байдлын үзүүлэлтийг нэмэгдүүлэхэд орон нутгийн хөрөнгө оруулалтаар нийт 111.5 сая төгрөгийн 16

24

нэр төрлийн тоног төхөөрөмжийн худалдан авсан. Тухайлбал: Хөвсгөлд 12 нэр төрлийн 35 сая, Говь-Алтайд 1 нэрийн 10 сая, Дорноговьд 1 нэрийн 7.5 сая, Сэлэнгэд 1 нэрийн 49 сая, Өвөрхангайд 2 нэрийн 10 сая төгрөгийн лабораторийн багаж төхөөрөмжийг тус тус худалдан авч, хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүнд микотоксин, пестицидийн үлдэгдэл, ургамлын үр, хорио цээрийн иж бүрэн үзүүлэлт зэрэг аюулгүйн үзүүлэлтээр шинжлэн тодорхойлох боломжийг бий болгон ажиллаж байна.

СХЗГ, ИГ: Орхон, Хэнтий, Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын лабораторийн хүнсний шинжилгээний аюулгүйн үзүүлэлтүүдийг өмнөх оныхоос 2,2%-иар өргөжүүлэн итгэмжлэлийн үнэлгээнд оров. Мөн СХЗГ-ын Итгэмжлэлийн газраас тавьсан шаардлагад нийцүүлэн орон нутгийн хяналтын лабораторид зайлшгүй хийгдэх хүнсний шинжилгээний үзүүлэлтийн жагсаалтыг шинээр боловсруулсан.

2020 оны 1 улирлын байдлаар нийт хүнсний 77 лаборатори, Ноос ноолуурын 3, арьс ширний 2 лаборатори тус тус итгэмжлэгдсэн байна.

Гүйцэтгэл 100%Зорилт 3. Чанарын дэд бүтцийн хүний нөөцийн төлөвлөлт, чадавхыг сайжруулах

3-р зорилтын хүрээнд хүрэх үр дүн: Чанарын дэд бүтцийн мэргэжлийн хүний нөөцийг бэлтгэх тогтолцоо бүрдэж, ажилтнуудын ур чадвар дээшилж, сургалтын орчин, материаллаг бааз

бэхэжсэн байна;44. Чанарын дэд бүтцийн

талаар (Стандартчилал, хэмжил зүй, итгэмжлэл, тохирлын үнэлгээ, чанарын удирдлага) холбогдолтой сургалтын материаллаг баазыг бүрдүүлэх

ХХААХҮЯ: Түүхий эдийг стандартад нийцүүлэн бэлтгэх талаар малчид болон бэлтгэн нийлүүлэгчдэд зориулж дараах видео сургалтын материалуудыг хий, аймгуудын ХААГ болон олон улсын төсөл хөтөлбөрүүдээр дамжуулан сургалт хийж байна. Үүнд:

1. Ямааны ноолуур бэлтгэх2. Хонины ноос бэлтгэх3. Сарлагийн хөөвөр бэлтгэх4. Тэмээний ноос бэлтгэх5. Арьс, шир бэлтгэх

ЗТХЯ: “Улаанбаатар төмөр зам” ХХН-ийн үндсэн өртөөдийг түшиглэн нэгдсэн техникийн сургалтыг бий болгох, стандарт, ном товхимол, арга зүйг сурталчлах ажлыг тогтмол зохион байгуулж байна. Авто тээврийн үндэсний төвийн Судалгаа, хөгжил, чанарын удирдлагын төв”-ээс чанарын дэд бүтцийн талаар сургалтын баазыг бүрдүүлэн ажиллаж байна.

СХЗГ, ХЗХ: Техникийн зохицуулалтыг хэрэгжүүлж, чанарын баталгааны үйлчилгээг үзүүлсний үр дүнд уул уурхайн салбарын ажиллагсдын хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл мэндийг сайжруулах зорилгоор ХБНГУ-ын Физик Техникийн хүрээлэн (РТВ), Монгол Улсын Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам (ХНХЯ), Стандарт, хэмжил зүйн газар (СХЗГ) нь хамтарсан төсөл хэрэгжүүлэхэд хамтран ажилласан. Үүнд:

2019 оны 3-р сард СХЗГ-ын болон орон нутгийн СХЗХ-үүд, эрүүл мэнд, уул уурхай эрчим хүчний салбарын мэргэжлийн байгууллагуудын ажилтнуудыг сургагч багш нарыг бэлтгэх сургалтад хамруулсан болно.

Монгол Улсын Хэмжил зүйн тухай хуулийн эмхэтгэлийг Монгол ба англи хэлнээ хэвлэн нийтлүүлсэн.

Хэмжлийн нэгжийн олон улсын SI системийн шинэчлэн батлагдсан нэгжийн талаар олон нийтэд танилцуулах, сурталчлах ажлын хүрээнд Дэлхийн Хэмжил зүйн өдрийг тохиолдуулан “Хэмжлийн нэгжийн SI олон улсын системийн нэгж” сэдвийн дор семинарийг

25

зохион байгуулсан. Шинэ SI системийн нэгжийн шинэ тодорхойлолтыг өөрийн улсын хэмжээнд буюу олон нийтэд танилцуулан сурталчлахаар танилцуулга, брошюр, тохимолын эхийг бэлтгэж, хэвлүүлэн түгээсэн.

СХЗГ, ИГ: Итгэмжлэлийн байгууллага, үйл ажиллагааны талаарх танилцуулгыг монгол, англи хэлээр бэлтгэн хэвлүүлсэн. СХЗГ-аас улирал тутам хэвлэн гаргадаг сэтгүүлээр тохирлын үнэлгээний байгууллагын итгэмжлэлийн асуудлаар мэдээлэл, гадаад орны туршлага, олон улсын итгэмжлэлийн хамтын ажиллагааны байгууллагаас гаргасан мэдээллийг орчуулан хэвлүүлэх ажлыг тогтмолжуулсан.

Итгэмжлэлийн ач холбогдлын талаар ILAC-аас гаргасан 5 төрлийн товхимлыг Германы Физик техникийн хүрээлэн (РТВ)-ийн дэмжлэгээр Ази Номхон Далайн Лаборатори Итгэмжлэлийн Хамтын Ажиллагааны Байгууллага (APLAC), Номхон Далайн Итгэмжлэлийн Хамтын Ажиллагааны Байгууллага (PAC)-тай хамтран хэрэгжүүлж буй SANAP (Strengthening Accreditation Network in Asia Pacific-Ази, Номхон Далайн бүсэд итгэмжлэлийн сүлжээг бэхжүүлэх) хөтөлбөрийн хүрээнд орчуулж, тус газрын ажилтнууд хянан хэвлүүлсэн.

AРАС-аас 2020 онд явуулах ижил түвшний үнэлгээний бэлтгэлийг хангахтай холбогдсон ILAC, IAF-с баталсан 17 баримт бичгийг англи хэлнээс монгол хэлэнд орчуулсан.

СХЗГ, СМЛСҮТ: Нэгдсэн менежментийн тогтолцоо, Дотоод аудитын сургалтын аргазүйн материал, гарын авлага, материалын үндэсний санг 3 багц хөтөлбөрөөр шинэчлэв.


45. Олон улсын туршлагын дагуу сургалтын агуулгад стандартчилал, хэмжил зүйн боловсрол олгох талаар тусгаж, хэрэгжүүлэх арга хэмжээ авах

БСШУСЯ: Дээд боловсролын тухай хуулийн 8.4 дэх хэсэгт “Их сургууль, дээд сургууль, коллежийн сургалтыг хөтөлбөрт үндэслэн зохион байгуулах бөгөөд сургалтын хөтөлбөр, төлөвлөгөөг сургуулийн Эрдмийн зөвлөл хэлэлцэж, сургуулийн захирал батлах” гэж заасан байна. БСШУС-ын яаманд их дээд сургуулиудаас стандартчилал, хэмжил зүйн боловсрол олгох чиглэлээр ямар нэгэн хүсэлт ирээгүй байна. Өнөөдрийн байдлаар “Мэргэжлийн чиглэл индекс батлах тухай” Боловсрол Шинжлэх ухааны сайдын 2014 оны А/78, Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын сайдын А/52 дугаар тушаалуудаар батлагдсан дээд боловсролын бакалаврын мэргэжлийн чиглэлийг мөрдөн ажиллаж байна.Стандартчилал, хэмжил зүйн боловсрол олгох, эдийн засгийн салбарын ажилтныг мэргэшүүлэх сургалтыг Стандарт, хэмжил зүйн газрын даргын 2018 оны 09 дүгээр сарын 25-ны өдрийн А/310 дугаар тушаалын хавсралтаар батлагдсан “Сургалтын журам”-ыг баримтлан төрөлжсөн сургалтууд зохион байгуулагддаг байна.

Хэмжил зүйн боловсролын тогтолцоог шинээр бий болгохоор их дээд сургуулиудтай хамтран ажиллах гэрээ байгуулан ажиллаж байна.

Боловсролын магадлан итгэмжлэх үндэсний зөвлөлтэй хамтран “Чанарын менежмент” магистрын хөтөлбөрийн төслийг боловсруулах зорилгоор ШУТ-ын сангаас дэмжлэг хүсч, хамтран хэрэгжүүлэх тухай саналыг БСШУС-ын сайдад /2020.02.17-ны 01/179 тоот/ уламжилсан. Уг төсөл хэрэгжснээр МУИС-ийн Бизнесийн сургуулийн дэргэд Чанарын менежмент хөтөлбөрт 2021 оноос элсэлт авч эхэлнэ.

Германы Физик техникийн хүрээлэнгээс хэрэгжүүлж буй төслийн хүрээнд техникийн мэргэжлийн их, дээд сургуулийн боловсролын хөтөлбөрт “Чанарын дэд бүтэц” хичээлийн агуулгын боловсруулан, ШУТИС-ийн Эрчим хүчний их сургууль дээр хэрэгжүүлэхээр 2020-2021 оны төлөвлөгөөнд тусган ажиллаж байна.

26


46.

Хэмжил зүйн боловсролын тогтолцоог шинээр бий болгох ажлыг зохион байгуулах

БСШУСЯ: Хэмжил зүйн боловсролын тогтолцоог шинээр бий болгох, Стандартчилал, хэмжилзүй, баталгаажуулалт, чанарын удирдлага, итгэмжлэлийн чиглэлээр шаталсан сургалтын хөтөлбөр боловсруулах талаар тодорхой ажил хийгдээгүй болно. БСШУСЯ-наас СХЗГ-тай хамтран мэргэжлийн төлөөллөөс бүрдсэн ажлыг хэсэг байгуулан тодорхой чиг үүргийг гүйцэтгүүлэх зэргээр зохион байгуулалтын болон мэргэжлийн дэмжлэг үзүүлэх чиглэлээр хамтран ажиллах боломжтой.

СХЗГ: Улаанбаатар их сургууль, Монгол Улсын Их сургуультай их дээд сургуулиудын хөтөлбөрт хэмжил зүйн хичээлийг оруулах сургалт, семинар, хурал зохион байгуулах, оюутнуудыг дадлагажуулах ажлыг зохион байгуулахаар хамтран ажиллах гэрээ байгуулж гэрээний үндсэн дээр судалгааны ажлыг хийж байна.


47.

Тохирлын үнэлгээний байгууллагуудад зориулсан сургалтын модуль шинээр боловсруулах

СМЛСҮТ: Чанарын дэд бүтцийн сонирхогч талуудын мэдлэг мэдээллийг сайжруулах, бүх нийтийн стандартын мэдлэгийг дээшлүүлэх, тохирлын үнэлгээний олон улсын арга аргачлалыг үндэсний хэмжээнд нэвтрүүлэх зорилгоор СХЗГ-ын Даргын 2018 оны А/310 тоот тушаалаар батлагдсан “Сургалтын журам”-ын дагуу ISO 31000, 45001 олон улсын стандартуудаар модульт сургалтын загварчиллыг гаргаж, сургалтын хөтөлбөрийг боловсруулан Лаборатори итгэмжлэл, баталгаажуулалт, чанарын болон байгаль орчны менежментийн тогтолцооны 5 сургалтыг зохион байгуулж салбарын хэмжээнд 201 хүнийг хамруулсан.

Германы физик техникийн хүрээлэнтэй хамтран, ISO 50001 стандартын сургалтын модул, IEC EE, IEC Re сургалтын модулуудыг боловсруулж байна.

МАОЭНХ: Тохирлын үнэлгээний байгууллагууд болон аж ахуйн нэгжид ажиллах мэргэшсэн ажилтнуудыг бэлтгэх олон улсын жишгийн дагуу тогтолцооны болон хяналтын байгууллагын сургалтын 3 модульт хөтөлбөрийг бэлтгэн гаргасан.

Гүйцэтгэл 70%48. Аудитор, шинжээчдийг

сургах, давтан сургах бүртгэх

ЗТХЯ: Иргэний нисэхийн ерөнхий газар, Автотээврийн үндэсний төв, Ати консалтинг ХХК, Галт тэрэгний хөдөлгөөн зохицуулалтын нэгдсэн төв зэрэг тус салбарын байгууллагуудаас аудитор, шинжээчдийн сургалтад холбогдох мэргэжилтнүүдээ тогтмол хамруулж байна.

СХЗГ, СМЛСҮТ: Стандартчилал, тохирлын үнэлгээний чиглэлээр 3 сургалтыг зохион байгуулж тохирлын үнэлгээний байгууллагуудын 76 ажилтнуудыг сургаж, баталгаажуулалтын орон тооны 9, орон тооны бус 27 шинжээчийн эрхийг шинээр, 9 шинжээчийн эрхийг сунгасан.

Үйлчилгээний баталгаажуулалтын шинжээчийг бэлдэх зорилтын хүрээнд Нийслэлийн 6 дүүргийн Үйлдвэр үйлчилгээний хэлтсийн мэргэжилтнүүдэд “Баталгаажуулалтын суурь асуудал” сэдэвт сургалтыг зохион байгуулж 31 ажилтанд үйлчилгээний баталгаажуулалтын шинжээчийн эрхийн үнэмлэх олгосон.

Менежментийн тогтолцоонд аудит явуулах арга зүйн чиглэлээр 4 удаагийн сургалтыг зохион байгуулж 125 хүнд дотоод аудиторын гэрчилгээ тус тус олгосон байна.

СХЗГ, БТБГ:

Удирдах ажилтны зөвлөгөөний үеэр орон нутгийн шинжээчдийн сургалтыг СТЗТҮИТХ-ийг даган гарсан дүрэм, журмуудын хүрээнд батлагдсан хөтөлбөрийн дагуу зохион байгуулсан. Нийт 40 шинжээч хамрагдав.

27

Дорнод, Баянхонгор аймгийн СХХ-ийн ажилтныг шинжээчийн эрх авахад бэлтгэж тохирлын үнэлгээ, баталгаажуулалтын эрхзүй, шаардлага, үнэлгээний шат дарааллын чиглэлээр практик дадлага хийлгүүлж, сургасан.

Засгийн газрын 291-р тогтоолоор батлагдсан “Тохирлын баталгаанд заавал хамрагдах бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний жагсаалт”-д заагдсан ахуйн үйлчилгээ, худалдаа, нийтийн хоолны үйлчилгээг тохирлын баталгаанд хамруулах хүрээнд НЗАА, 8 дүүргийн ХХҮХ-ийн нийт 30 ажилтнуудыг сургалтад хамруулан, орон тооны бус шинжээчийн эрх олгууллаа. Эдгээр ажилтнуудыг тохирлын үнэлгээний ажилд татан оролцуулж, дадлагажуулах ажлыг зохион байгуулав.

Гүйцэтгэл 100%49. Итгэмжлэлийн

байгууллагын ажилтан, үнэлгээний мэргэжилтэн, техникийн шинжээчдийг сургах, мэргэшүүлэх, хүний нөөцийн бэлэн байдлыг бүрдүүлэх

СХЗГ, СМЛСҮТ: Сорилтын болон шалгалт тохируулгын, эмнэлгийн лабораторийн мэргэжилтнүүдийн чадамжийг дээшлүүлэхэд олон улсын стандартын арга зүйгээр хангах, лаборатори итгэмжлэлийн шалгуур шаардлагуудыг хангуулахад 10 сургалтыг зохион байгуулж 551 лабораторийн мэргэжилтнүүдийг хамруулсан байна.

СХЗГ, ХЗХ: Дараах 3 итгэмжлэлийн хөтөлбөрийн дагуу үнэлгээний мэргэжилтэн бэлтгэх сургалтыг зохион байгуулж, 69 хүнийг сурган Итгэмжлэлийн байгууллагыг чадавхийг дээшлүүлсэн. Үүнд:2019.03.12-13-нд үнэлгээний мэргэжилтэн бэлтгэх, эрх олгох сургалтыг зохион байгуулсан ба 43 хүн хамрагдсан байна. Сургалтад хамрагдсан оролцогчдоос шалгалт авч, тэнцсэн 20 тэргүүлэх мэргэжилтэн, 2 шинжээчийн мэргэжил, ур чадварын талаархи мэдээллийг Хүнс, байгаль орчны сорилтын лабораторийн итгэмжлэлийн техникийн хорооны 2019 оны 03 дугаар сарын 27-ны өдрийн хуралд танилцуулж, анкетыг бүрдүүлсэн. Хэмжил зүйн чиглэлээр үнэлгээ хийх үнэлгээний тэргүүлэх мэргэжилтэн, техникийн шинжээчийн сургалтад 8 хүн хамрагдсан ба шалгалт авч, эрх олгох үйл ажиллагаа хэрэгжиж байна.

СХЗГ, TRAM төслөөс 2019 оны 6 сарын 3-аас 4-ний өдрүүдэд зохион байгуулсан “Үнэлгээний мэргэжилтэн бэлтгэх” MNS ISO/IEC 17020 стандартын сургалтад холбогдох 12 үнэлгээний мэргэжилтэнг хамруулж, гэрчилгээжүүлсэн.

СХЗГ, TRAM төслөөс 2019 оны 6 сарын 5-аас 6-ны өдрүүдэд зохион байгуулсан “Үнэлгээний мэргэжилтэн бэлтгэх” MNS ISO/IEC 17065 стандартын сургалтад 14 үнэлгээний мэргэжилтэнг хамруулж, гэрчилгээжүүлсэн.


50.

Химийн хэмжил зүйн салбарын ажилтнуудыг сургах, дадлагажуулах

СХЗГ: БНХАУ-ын Хэмжил зүйн үндэсний хүрээлэн NIM-ийн химийн хэмжлийн лабораторид СХЗГ-ын 1 мэргэжилтэнг 2019 онд 2 сарын хугацаатай сургалтад хамруулж, боловсон хүчний чадавхыг нэмэгдүүлж чадсан.

АРМР MEDEA төслийн хүрээнд 2019 оны 10-р сард Тайланд улсад зохион байгуулсан химийн хэмжил зүйн эталон болон стандартчилсан загвар, ур чадварын сорилт зохион байгуулах сургалтад СХЗГ-ын итгэмжлэлийн шинжээч хамрагдсан.


51.

Төв орон нутгийн стандартын мэдээлэл, лавлагааны ажилтныг сургаж, мэргэшүүлэх

СМЛСҮТ: Орон нутгийн СХХ-дийн хүний нөөцийг чадавхижуулах 12 сургалтад стандартын мэдээлэл лавлагааны 144 ажилтныг /давхардсан тоогоор/ хамруулан шинээр болон давтан сургасан.

Гүйцэтгэл 100%52. Бүсийн төвүүдийн зайны

сургалтын орчин нөхцлийг бүрдүүлэх, техник

СХЗГ, БХБЯ: Агентлагийн хэмжээний өнөөгийн техник хангамжийн нөөц бололцоонд тулгуурлан Баталгаажуулалтын шинжээч, хэмжилзүйн улсын шалгагчийн аттестатчиллыг зайнаас явуулах програм хангамжийг боловсруулан эхний ээлжинд 100 гаруй хүнийг онлайн сургалтаар бэлдсэн. Цаашид онлайн сургалтын техник хангамжийг сайжруулах, шинэчлэх асуудлыг 2019-2020 оны төсвийн

28

хэрэгслийг сайжруулах төсөөллийн саналд тусгуулаад байна.

Гүйцэтгэл 0%53. Сургагч багш нарын

мэдлэг чадварыг байнга дээшлүүлэх,Шалгуур үзүүлэлтүүдийг бий болгож дүрэм журмыг боловсруулах,сургагч багш нарыг бүртгэлжүүлэх, аттестатчилах

СМЛСҮТ: Европын холбооны ТРАМ төслийн дэмжлэгээр 4 ажилтныг Бүс нутгийн стандартчиллын сургалтад хамруулсан.

СХЗГ, ИГ: Тайлангийн хугацаанд ажилтнуудыг чадвхжуулах 15 төрлийн сургалтад хамруулсан байна. Үүнээс Ази Номхон далайн итгэмжлэлийн хамтын ажиллагааны байгууллага (АРАС)-ын буюу гадаад сургалтад 5 ажилтан, гадаад хамтын ажиллагаатай байгууллагуудаас зохион байгуулсан төрийн сургалтад давхардсан тоогоор 11 ажилтан, эрхзүй, менежментийн талаарх мэдлэг олгох 4 сургалтад ажилтнууд бүрэн бүрэлдэхүүнээр тус тус хамрагдсан. Үүнд:

Германы физик техникийн хүрээлэн (PTB)-ээс цахилгаан, температур, даралтын хэмжлийн төрлөөр зохион байгуулсан сургагч багш бэлтгэх сургалтад 2 ахлах мэргэжилтэн хамрагдсан.

ХЗХ-ээс явуулсан “Хэмжлийн эргэлзээг тооцох нь” сэдэвт сургалтад 2019 оны 2 сарын 25-26-ны өдрүүдэд хамрагдаж (№0248/19) гэрчилгээжсэн.

2019 оны 5 сарын 15, 16-ны өдрүүдэд АРАС-аас Хонг Конг–д зохион байгуулсан итгэмжлэлийн байгууллагын ажилтанд зориулсан ISO 15189:2012 стандартын (Эмнэлгийн лабораторийн чанар болон чадавхид тавих шаардлага) сургалтад ахлах мэргэжилтэн хамрагдсан.

СХЗГ, TRAM төслөөс 2019 оны 6 сарын 3-аас 4-ний өдрүүдэд зохион байгуулсан “Үнэлгээний мэргэжилтэн бэлтгэх” MNS ISO/IEC 17020 стандартын сургалтад холбогдох 12 үнэлгээний мэргэжилтэнг хамруулж, гэрчилгээжсэн.

СХЗГ, TRAM төслөөс 2019 оны 6 сарын 5-аас 6-ны өдрүүдэд зохион байгуулсан “Үнэлгээний мэргэжилтэн бэлтгэх” MNS ISO/IEC 17065 стандартын сургалтад 14 үнэлгээний мэргэжилтэнг хамруулж, гэрчилгээжсэн.

Ази Номхон далайн итгэмжлэлийн хамтын ажиллагааны байгууллага (АРАС), ХБНГУ-ын Физик техникийн хүрээлэн (PTB)-ээс хамтран хэрэгжүүлж буй “Ази номхон далайн орнуудын итгэмжлэлийн сүлжээг бэхжүүлэх нь” төслийн хүрээнд Сингапур улсын Итгэмжлэлийн Зөвлөл (SAC)-өөс 2019 оны 11 дүгээр сарын 11-нээс 13-ний өдрүүдэд зохион байгуулсан Сургагч багшийн II үе шатны сургалтад хамрагдсан.

АРАС болон NIER-аас хамтран БНСУ-ын Сөүл хотноо зохион байгуулсан “ISO/IEC 17029:2019, ISO 14065 ISO 14064-3:2019 стандарт” танилцуулах сургалтад 2019 оны 11 сарын 4-өөс 6-ны өдрүүдэд оролцсон.

БНХАУ-ын Бээжин хотноо 2019 оны 10 дугаар сарын 25-26 ны өдрүүдэд зохион байгуулсан Хүнсний аюулгүй байдал дахь хэмжилзүйн чадавхийг бэхжүүлэх сургалтад хамрагдсан.

Ази номхон далайн итгэмжлэлийн хамтын ажиллагааны байгууллага (APAC)-ын ижил түвшний үнэлгээний мэргэжилтэнд тавих шаардлагыг хангаж, 2019 онд 12 сард өөрийн зардлаар хамрагдсан.

БНХАУ-ын худалдааны яам, Жанг Су мужийн Чанар хяналт, шалгалт хорио цээрийн судалгааны төв хамтран 2019 оны 08 дугаар сарын 07-наас 2019 оны 09 дүгээр сарын 05-ны өдрүүдэд зохион байгуулсан Стандартчиллын хамтын ажиллагаа-2019 сургалтад БНХАУ-ын Чанжау хотод сургалтад хамрагдсан.

29

Гадны байгууллагын 1 ажилтанг гадаадын байгууллагын зардлаар семинарт дэмжиж оролцуулсан.

БНХАУ-ын Хяналт хорио цээрийн академи (ACAS)-иас Бээжин хотноо 2019/12/10-11-нд зохион байгуулагдсан Хүнсний сорилтын лабораторийн чадавхийг дээшлүүлэх семинарт НМХГ-ын чанарын менежер зохион байгуулагч талын зардлаар оролцсон.

МАОЭНХ: BSI академи, UICC групп 2 багш, Казахстан улсын Итгэмжлэлийн байгууллагаар 2 сургагч багшийг бэлтгэсэн. Сүүлийн 1 жилд 20 гаруй дотоод аудитор, 30 шахам хяналтын мэргэжилтэн, олон улсын сургалтаар 4 ахлах аудиторыг сургаж бэлтгэсэн.


54.

Улсын байцаагч,лабораторийн шинжээчдийг мэргэшүүлэх, чадавхжуулах тогтолцоог бий болгох

МХЕГ: -Хяналтын итгэмжлэгдсэн лабораториудын шинжээч нарыг мэргэшүүлэх, дадлагажуулах ажлын хүрээнд төлөвлөгөөний дагуу 2020 оны эхний хагас жилд сар бүр цахим сургалтыг 6 удаа зохион байгуулан ажилласан. Аймаг, нийслэл, ХМХА-дын лабораторийн шинжээчдэд “Ур чадварын хөтөлбөрт хамрагдахад анхаарах зүйл”, “Олон нийтийг хамарсан хоолны хордлого, хордлогот халдвар үүсгэгчийг шинжлэн тодорхойлох арга зүй”, “Химийн аюулгүйн үзүүлэлт, түүнийг шинжлэх арга зүй, шаардлагатай эм урвалж, тоног төхөөрөмж”, “Үрийн чанар, хорио цээрийн үзүүлэлтийг шинжлэн тодорхойлох арга зүй” зэрэг сэдвүүдээр зохион байгуулсан байна. - Аймаг, нийслэл, орон нутгийн хяналтын, Хилийн боомтын лабораторийн шинжээчдийг чадавхижуулах сургалтын төлөвлөгөөг ХАБҮЛЛ-ийн Ерөнхий захирлын тушаалаар батлуулав. Уг төлөвлөгөөний дагуу эхний хагас жилийн байдлаар 4 аймгийн 6 шинжээч 5-10 хоногийн хугацаагаар тус лабораторид дадлагажин суралцаад байна.- Хяналтын итгэмжлэгдсэн лабораторийн нэгдсэн сүлжээний шинжээч нарт нарт уламжлал болгон зохион байгуулдаг сургалт, зөвлөгөөнийг Микро биологийн шинжээчдийг хамруулан 2020 оны 10 дугаар сарын 07- 09-ний өдрүүдэд зохион байгуулахаар төлөвлөгөөн тусган ажиллаж байна.

СХЗГ, СМЛСҮТ: Стандарт боловсруулахад хяналтын байгууллагын оролцоо, дэмжлэг, стандартын хэрэгжилтийг хангуулахад анхаарах асуудлууд, лабораторийн итгэмжлэл, тохирлын баталгаа олгох, хэмжил зүйн төрийн хяналт шалгалтыг явуулахад баримтлах бодлого чиглэлийн хүрээнд “Стандартчиллын суурь асуудал, хууль эрх зүйн орчны шинэчлэл” сэдвээр 05-р сарын 30-ны өдөр МХЕГ дээр онлайн сургалт зохион байгуулсан. Сургалтад МХЕГ, НМХГ, 21 аймгийн МХХ-ийн хүнсний болон үйлчилгээний, хэмжилзүйн, байгаль орчны 510 улсын байцаагчид хамрагдсан.

МХЕГ-ын Ургамал хамгаалал, хорио цээр, газар тариалангийн үйлдвэрлэлд хяналт, шалгалт, шинжилгээ хийдэг улсын байцаагч, шинжээч нарын танхимын сургалтад Стандартчилал, техникийн зохицуулалт, тохирлын үнэлгээний итгэмжлэлийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг танилцуулав. /2019-04-16 МХЕГ-т/

БХБЯ: 2017 онд: Нийт 15 аймгийн ГХБХБГ-ын БМЛ-ийн 15 шинжээчийг сургаж дадлагажуулан чадавхижуулсан.-Төв лабораторийн 11 шинжээч лаборантуудыг 3 төрлийн сургалтад хамруулан сургаж чадавхижуулсан.2018 онд: Нийт 11 аймгийн ГХБХБГ-ын БМЛ-ийн 15 шинжээчийг сургаж дадлагажуулан чадавхижуулсан.-Төв лабораторийн 11 шинжээч лаборантуудыг 3 төрлийн сургалтад хамруулан сургаж дадлагажуулан чадавхижуулсан.2019 онд: Нийт 12 аймгийн 17 шинжээчийг сургаж дадлагажуулан чадавхижуулсан.-Төв лабораторийн 11 шинжээч лаборантуудыг 6 төрлийн сургалтад хамруулан сургаж дадлагажуулан чадавхижуулсан.

Гүйцэтгэл 100%55. Мал нядлах

үйлдвэрлэлийн тогтолцоог ХХААХҮЯ-наас Засгийн газрын 2019 оны 52 дугаар тогтоолоор “Эрүүл хүнс – Эрүүл Монгол хүн” үндэсний хөтөлбөрийг батлуулж, тус үндэсний хөтөлбөрт Мал төхөөрөх үйл ажиллагааг аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлөөр зохицуулах асуудлыг

30

боловсронгуй болгох судлахаар тусгасан. Энэ заалтын хүрээнд Зөвшөөрлийн тухай, Зөвшөөрлийн жагсаалт батлах тухай хуулийн төслүүдэд мал төхөөрөх үйл ажиллагааг аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлөөр зохицуулах санал боловсруулж хүргүүлсэн.2020 оны 05 дугаар сарын 18-аас эхлэн Мал эмнэлгийн ерөнхий газраас Нэгдсэн үндэсний байгууллагын Хүнс хөдөө аж ахуйн газрын SECIM төсөл, Азийн хөгжлийн банкны Хөдөө аж аж ахуйн өртөгийн сүлжээг дэмжих төсөлтэй хамтран Мах махан бүтээгдэхүүний ариун цэвэр, эрүүл ахуйн сургагч багш бэлтгэх сургалтыг 5 хоног зохион байгуулж сертификат олгосон. Сургалтанд Мал эмнэлгийн ерөнхий газар, Нийслэлийн мал эмнэлгийн газар, Мал эмнэлгийн сургууль, Мал төхөөрөх, мах боловсруулах үйлдвэрүүдийн төлөөлөл хамрагдсан.


56.

Мал нядлах үйлдвэр, зөгийн балны үйлдвэрт хяналт хийх улсын байцаагчдыг тогтмол сургах сургалтын системтэй болох

ХХААХҮЯ: МХЕГ-ын 2019 оны сургалтын төлөвлөгөөнд тусгагдсаны дагуу “Мал төхөөрөх, мах, махан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл эрхлэгчдийн үйл ажиллагаанд эрсдлийн үнэлгээ хийх, холбогдох хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэхэд анхаарах асуудал” сэдэвт сургалтыг 11-р сарын 2-нд зохион байгуулж нийслэл, дүүргийн болон 21 аймгийн МХГ-ын мал эмнэлэг, хүнсний чанар стандартын хяналтын улсын байцаагчид онлайнаар холбогдож мэдээлэлийг авав. Сургалтаар 2019 онд мал төхөөрөх мах боловсруулах үйлдвэрүүдэд хийсэн хяналт шалгалтын тайлангийн үр дүн, мал эмнэлэг, ариун цэврийн шаардлага, хүнсний аюулгүй байдалтай холбоотой гарч буй зөрчил дутагдал, үүсч болох эрсдэл, түүнээс урьдчилан сэргийлэх талаар улсын байцаагчдын мэдлэгийг дээшлүүлэх, төлөвлөлтөд анхаарах асуудлаар мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч, тэдгээрийн санал хүсэлтийг сонсов. Аймаг, нийслэлийн МХГ-т мал эмнэлгийн болон хүнсний чанар стандартын чиглэлээр байцаагчид олон орсонтой холбогдуулан Хүнсний тухай, Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хууль, тэдгээрийг дагаж гарсан дүрэм журмын талаарх мэдээллийг өгч ирэх онд хийх хяналт шалгалтын төлөвлөлтийг хэрхэн уялдуулах, баталгаажуулах хяналт шалгалтын дүгнэлт гаргаж байгаад улсын байцаагчид анхаарах асуудлаар мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгөв. Монголын махны холбоотой хамтран мал төхөөрөх, мах боловсруулах үйлдвэрийн ажилтан, улсын байцаагчдын сургалт зөвлөгөөнийг 2 удаа зохион байгуулж 75 хүнийг хамруулсан.

МХЕГ: 1.Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газраас махны экспортыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр 2020 оны 01/66 дугаар “Экспортлох эрх бүхий аж ахуйн нэгжид төлөвлөгөөт бус хяналт шалгалт хийх” удирдамж батлуулж аймаг, нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газарт хүргүүлсэн бөгөөд хяналт шалгалтын хийгдэж байна2.Экспортод гаргах мал төхөөрөх, мах боловсруулах үйлдвэрт хяналт тавьж ажиллах мал эмнэлгийн хяналтын 26 улсын байцаагч нарт 2020 оны 02 дугаар сард цахим болон танхимын сургалтыг”Үйлдвэрийн мал эмнэлэг, ариун цэвэр, эрүүл ахуйн шаардлага хангуулах, үйлдвэрт орж байгаа малын эрүүл мэнд, гарал үүслийн баталгаажилт, бэлтгэж байгаа махны чанар аюулгүй байдалд хяналт тавьж ажиллах” сэдвээр сургалт зохион байгуулж мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажиллаж байна.

Гүйцэтгэл 100%57. Эрүүл мэндийн салбарын

тоног төхөөрөмжийн хэмжлийн нэгдмэл байдлыг хангах тогтолцоог бүрдүүлэх

СМЛСҮТ: Эрүүл мэндийн салбарт ашиглаж байгаа хэмжих хэрэгслийг заавал баталгаажуулалтад хамруулах, хэмжилзүйн ажил үйлчилгээний тусгай зөвшөөрөл, хэмжих хэрэгслийн загварын туршилт, хэмжих хэрэгслийн шалгалт баталгаажуулалтын чиглэлээр дүрэм журам зааврыг мэдээлж, үйл ажиллагаандаа мөрдөх стандартын арга зүйгээр сургаж даралтын 5, цацрагийн 1, физик химийн 1 улсын шалгагчийг мэргэшүүлэн бэлдсэн.

СХЗГ: Бүс нутгийн хэмжил зүйн олон улсын байгууллага болох Ази номхон далайн Хууль эрхийн хэмжил зүйн форум (АРLMF)–аас ирүүлсэн эмнэлгийн тоног төхөөрөмжийн хэмжил зүйн үйл ажиллагааны талаарх санал асуулгад СХЗГ нь эрүүл мэндийн асуудал эрхэлсэн яамны харьяа Эрүүл мэндийн хөгжлийн төв, цөмийн энергийн комисстой хамтран оролцож, салбарын хэмжил зүйн мэргэжлийн байгууллагыг дэмжиж ажилласан болно.

СХЗГ-т хэрэгжиж байгаа гадаадын төсөл хөтөлбөрийн хүрээнд болон СХЗГ-аас зохион байгуулсан хэмжил зүйн мэргэжлийн сургалтуудад эрүүл мэндийн салбарын хэмжилзүйн асуудал хариуцсан ажилтнуудыг хамруулж, тэдгээрийг чадавхижуулах ажлыг

31

зохион байгуулсан.

СХЗГ, ИГ: 2019 оны 5 сарын 15, 16-ны өдрүүдэд АРАС-аас Хонг Конг–д зохион байгуулсан итгэмжлэлийн байгууллагын ажилтанд зориулсан ISO 15189:2012 стандартын (Эмнэлгийн лабораторийн чанар болон чадавхид тавих шаардлага) сургалтад ахлах мэргэжилтэн хамрагдсан.

Гүйцэтгэл 100%Зорилт 4: Хэрэглэгч, үйлдвэрлэгчдийн чанарын талаарх мэдлэг, ойлголтыг нэмэгдүүлэх

4-р зорилтын хүрээнд хүрэх үр дүн: Үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэгч болон олон нийтийн чанар, тохирлын үнэлгээний талаарх мэдлэг, ойлголт нэмэгдсэн байна;

58. Хэрэглэгч, үйлдвэрлэгч, үйлчилгээ эрхлэгчдийг соёон гэгээрүүлэх, мэдлэг боловсролыг дээшлүүлэх

ХЗХ: Хэмжил зүйн талаар хэрэглэгчдийн мэдлэг, мэдээллийг нэмэгдүүлэх чиглэлээр Дэлхийн стандартын өдөр, Хэмжил зүйн өдөр 5-р сарын 20-ны өдөр, Итгэмжлэлийн өдөр, Чанарын өдөр зэрэг тэмдэглэлт арга хэмжээг зохион байгуулах үеэр Чанарын үндэсний чуулган, хэмжил зүйн үйл ажиллагааг сурталчилсан үндэсний хэмжээний хэлэлцүүлэг, семинар зохион байгуулсан.

СХЗГ: 2019-03-29-нд Стандартчилал, тохирлын үнэлгээний үйл ажиллагаанд оролцогч талуудын төлөөллийг / ГХЯ, ХХААХҮЯ, МХЕГ / ЕАЭЗХ-той хамтран зохион байгуулсан “ЕАЭЗХ-ны стандартчилал, техникийн зохицуулалтын тогтолцооны бүтэц ба хөгжил” сэдэвт видео конференцид оролцуулсан. Энэхүү сургалтын талаар www.zasag.mn, www.news.mn сайтад мэдээлэл бэлтгэн, нийтлүүлсэн. /2019-03-31/

Стандартчилал, техникийн зохицуулалт, тохирлын үнэлгээний чиглэлээр Хүнсний салбарын стандартчиллын асуудлаар мэргэжлийн хяналтын 756 байцаагчид мэдээлэл хийж оролцсон. 2019-05-30

2019-09-16-нд Засгийн газраас зохион байгуулсан нээлттэй хаалганы өдөрт оролцож байгууллагын үйл ажиллагаа болон стандартчилал, тохирлын үнэлгээ, хэмжил зүй, сорьцын талаар сонирхсон иргэдэд мэдээлэл өгсөн.

СХЗГ, БТБГ: “Хүнс ба эрүүл мэнд”, “Нийлүүлэгчийн мэдэгдэл гаргах, бүртгэх журам” сэдвээр 2 цахим хичээлийг бэлтгэн СХЗГ-ын цахим хуудсанд байршуулсан.

Олон нийтийн мэдлэг ойлголтыг сайжруулах чиглэлээр Боловсрол телевизийн Моод нэвтрүүлэг, БСШУЯ-ны харьяа Насан туршийн боловсролын үндэсний төвтэй хамтран STAR телевизийн “Насан туршийн боловсрол” нэвтрүүлэгтэй тус тус хамтран ажиллаж байна.

ШӨХТГ:2017 оныг “Зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, соён гэгээрүүлэх” жил2018 оныг “Хууль бус зар сурталчилгаанд хяналт тавих” жил2019 оныг “Хариуцлагатай хэрэглээ- хэрэглэгчийн эрх” -ийн жил2020 оныг “Зах зээлийн өрсөлдөөнийг дэмжих” жил зорилтыг дэвшүүлэн ажиллаж байна. Жил бүрийн зорилтын хүрээнд үйлдвэрлэгч, үйлчилгээ эрхлэгчдэд хууль тогтоомжийн талаар, хэрэглэгчдэд хэрэглээний боловсрол олгох ажлуудыг төрөл бүрийн хэлбэр, мэдээллийн сувгуудаар дамжуулан зохион байгуулав.

“Хэрэглэгчийн мэдээллийн 1284” төв

32

Хэрэглэгчдэд зөвлөгөө мэдээлэл өгөх, хэрэглээний боловсрол олгох зорилгоор “Хэрэглэгчийн мэдээллийн 1284” төв-ийг байгуулсан. Тус төв нь 1800-1284 утсаар болон “Хэрэглэгчийн утас – 115” төлбөргүй ярианы дугаараар иргэд, хэрэглэгчдэд хууль тогтоомжийн талаарх мэдээллийг хүргэн ажиллаж байна. 2017-2020 оны 6878 хүнд зөвлөгөө, зөвлөмж хүргэн ажилласан. Хэрэглэгч, үйлдвэглэгч, үйлчилгээ эрхлэгчидрүү чиглэсэн компанит аян, арга хэмжээ: “Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах үндэсний хөтөлбөр”-ийн хэрэгжилтийг зохион байгуулах, хяналт тавих үүрэг бүхий орон тооны бус салбар зөвлөлүүдтай хамтран улс орон даяар дараах аянуудыг амжилттай зохион байгуулав.

“Хүүхэд – хэрэглэгч” аян – 2018, 2019, 2020 “Ахмад настан хэрэглэгч” аян – 2019 “Аюулгүй, ухаалаг бараа бүтээгдэхүүн” аян “Тогтвортой хэрэглээ -Хариуцлагатай хэрэглэгч”

Хэрэглэгч, аж ахуйн нэгж, бизнес эрхлэгчдэд 37 удаагийн сургалт хийж зөвлөгөө, зөвлөмж өгч, хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах асуудлаар 21 гарын авлага, зөвлөмж боловсруулан хэвлүүлж түгээсэн байна.

МАОЭНХ: ХАБЭМ-ийн талаар сургалт, чуулган, семинар тогтмол зохион байгуулсан. ISO 45001 стандартаар 4 удаа ажил олгогч нарт танилцуулах сургалт зохион байгуулж 80 шахам хүн оролцсон. Аж ахуйн нэгж байгууллагуудад зориулсан ISO 45001 стандартыг хэрэгжүүлэх гарын авлага боловсруулсан. Мөн Ласонта эмнэлэгт ISO 9001 стандарт, Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал эрүүл мэндийн төвд MNS ISO/IEC 17020 стандартыг нэвтрүүлэхэд зөвлөгөө өгч ажиллаж байна.

Гүйцэтгэл 100%59. Чанарын дэд бүтцийн

бүрэлдэхүүн, оролцогч ба сонирхогч талуудад чиглэсэн хэлэлцүүлэг, семинар, зөвлөгөөнийг зохион байгуулах.

ЗТХЯ: Зам, тээврийн салбарт чанарын дэд бүтцийн бүрэлдэхүүн, оролцогч ба сонирхогч талуудад чиглэсэн хэлэлцүүлэг, семинарыг жилд 1-2 удаа зохион байгуулж ирсэн. 2019 онд зохион байгуулсан “Төрийн захиргааны байгууллагуудад чанарын удирдлагын стандарт нэвтрүүлэх нь” сэдэвт Үндэсний чуулган”-д тус яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга, газар, хэлтсийн дарга, мэргэжилтнүүд оролцсон.

СХЗГ, ХЗХ: Дэлхийн Хэмжил зүйн өдөр 5-р сарын 20-ны өдөр “Хэмжлийн нэгжийн олон улсын SI системийн шинэчлэн батлагдсан нэгжийн тодорхойлолтын талаар СХЗГ нь их дээд сургуулиудтай хамтран семинар зохион байгуулсан.

Орхон аймагт 2019 оны 6-р сард зохион байгуулсан "Эрчим хүчний салбарын чанарын дэд бүтцийн оролцогч, сонирхогч талуудад мэдээлэл түгээх" семинарыг зохион байгуулсан ба түүнд Орхон, Дархан-Уул, Сэлэнгэ, Өмнөговь, Булган, Төв аймгуудын Стандарт хэмжил зүйн хэлтэс болон Мэргэжлийн хяналтын газар, Эрчим хүчний салбарын байгууллагын 140 гаруй төлөөлөгчид оролцсон. Уг семинарт Хэмжил зүйн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын танилцуулга, эрчим хүчний салбарт хэрэгжиж байгаа төслийн танилцуулга хийгдэж, Олон улсын цахилгаан техникийн хороо (IEC)-ны "Цахилгаан эрчим хүчний нэр томьёо" 19 стандартын орчуулгын төслийг хэлэлцэж оролцогчдын саналыг авсан.

2020.05.20-ны Дэлхийн Хэмжил зүйн өдрийг “Дэлхийн худалдаан дахь хэмжил” уриан дор хэрэглэгчид чиглэсэн цахим сэтгүүл, мэдээ мэдээлэл, видео шторк гаргах мэдээллийн олон нийтийн цахим сувгуудаар дамжуулан түгээх байдлаар зохион байгуулсан.

СХЗГ, ИГ: Олон улсын итгэмжлэлийн Форум (IAF) болон Олон улсын лаборатори итгэмжлэлийн хамтын ажиллагааны байгууллага (ILAC)-аас хамтран санаачилсан “Дэлхийн итгэмжлэлийн өдөр-2019”–ийг 2019 оны 06 дугаар сарын 07-ны өдөр зохион байгуулсан. СХЗГ-ын даргын А/136 тоот тушаалаар арга хэмжээг зохион байгуулах ажлын хэсэг болон хийх ажлын төлөвлөгөөг батлуулсан. Төлөвлөсөн бэлтгэл ажлыг бүрэн ханган, “Хангамжийн сүлжээний үр өгөөжийг нэмэгдүүлэхэд итгэмжлэлийн үүрэг” уриан дор

33

Дэлхийн итгэмжлэлийн өдөр 2019-ийн семинарыг Кемпинский зочид буудлын Алтай танхимд амжилттай зохион байгуулсан. Дэлхийн итгэмжлэлийн өдөрт зориулсан семинарт “Махны хангамжийн сүлжээг тохирлын үнэлгээ, итгэмжлэлээр хэрхэн дэмжих” талаар 7 илтгэл мэдээлэл (Osman Camci, ХХААХҮЯ, МХЕГ, УМЭАЦТЛ, ШУТИС, ИГ-2) бэлтгэн явуулсан. Итгэмжлэгдсэн ТҮБ, итгэмжлэлийн үнэлгээний мэргэжилтнүүд, ТХ-ны гишүүд, СХЗГ-ын удирдлага, төлөөлөл нийт 93 оролцогч оролцов.

Дэлхийн итгэмжлэлийн өдөр-2019-ийг “Махны хангамжийн сүлжээг тохирлын үнэлгээ, итгэмжлэлээр хэрхэн дэмжих” уриан дор тэмдэглэж, итгэмжлэлийн үйл ажиллагааг сурталчлан таниулсан.

СХЗГ, БТБГ: Дэлхийн чанарын өдөр, Үндэсний чанарын долоо хоногийг “Чанар-Амжилтын түлхүүр” уриан дор тэмдэглэн өнгөрүүлэхээр шийдвэрлэж, 2019 оны 11-р сарын 14-нд Монгол Улсын Шадар сайдын ивээл дор “Үндэсний чанарын чуулган”-ыг Стандарт, хэмжил зүйн газар болон Монголын Үндэсний Худалдаа Аж Үйлдвэрийн Танхимтай хамтран МҮХАҮТанхимд амжилттай зохион байгуулсан. Давхардсан тоогоор 39 аж ахуйн нэгж байгууллагын материалыг 3 номинацид шалгаруулан дүгнэж, 14 компанийн үзэсгэлэн гаргаж, нийт 210 гаруй хүний бүрэлдэхүүнтэй чуулган зохин байгуулсан. Чуулганд 6 илтгэл тавигдаж, 1 хэлэлцүүлэг хийгдсэн.

Хэрэглэгчдийг чанартай бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээр хангах, үндэсний үйлдвэрийн өрсөлдөх чадварыг сайжруулах, экспортыг нэмэгдүүлэх, импортыг орлосон компаниудыг чанарын дээд шагналаар шагнах зорилгоор “Үндэсний чанарын шагнал”-ыг 5 дахь жилдээ олгосон.

“Үндэсний чанарын чуулган”-д нийт 200 гаруй төрийн болон төрийн бус байгууллагын төлөөлөл оролцсон болно.

БХБЯ: Хятадын турших аргын химийн шинжилгээний стандартуудыг шинээр боловсруулан Бетоны стандартын техникийн хорооны хурлаар хэлэлцүүлэн батлуулж, Хятадын Стандартын байгууллага, СХЗГ-тай хамтран 2019 оны 12 дугаар сарын 2-4-ний хооронд холбогдох үйлдвэр, лаборатори, итгэмжлэлийн байгууллагуудад сурталчилан таниулах арга хэмжээг зохион байгуулсан. Үүнд:

- 12 дугаар сарын 2-нд форум – 50 хүнтэй- 12 дугаар сарын 3-нд лабораторийн эрхлэгч, шинжээч нарт сургалт – 25 хүнтэй,12 дугаар сарын 4-нд лабораторийн дадлага ажил – 25 хүнтэй зохион байгуулсан.

МАОЭНХ: Нийт 15 байгууллагад ISO 45001, ISO 9001, ISO 50001, ISO 14001, ISO 22000 ISO 37001, ISO 26000 стандартын танилцуулах сургалтуудыг зохион байгуулсан.Барилгын хөгжлийн төв, Эрчим хүчний хөгжлийн төвөөс зохион байгуулсан семинарт стандартчилал, тохирлын үнэлгээний эрх зүйн орчны талаар мэдээллийг 120 гаруй ажилтанд хийсэн.Цахилгаан техникийн үндэсний хорооны 2020-2030 оны стратегийг оролцогч талуудтай хамтран боловсруулж, цахим хэлэлцүүлэг зохион байгууллаа. 2020 оны 6-р сард

Гүйцэтгэл 100%-

60.

Чанар хяналтын олон улсын туршлага, арга техник, менежментийг эзэмшүүлэх төрөл бүрийн сургалтыг зохион байгуулах

СМЛСҮТ: Үндэсний үйлдвэрлэгчид, экспортын үйл ажиллагаа эрхэлдэг байгууллагууд, ААН байгууллагуудын өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэх тэдэнд чанарын дэд бүтцийн мэдлэг мэдээллийг олгох, үйл ажиллагаандаа олон улсын болон өндөр хөгжилтэй орнуудын тэргүүн туршлага, арга барил, техник технологийг эзэмшүүлэхэд дэмжлэг болгох зорилгоор 18 хөтөлбөрт програмыг боловсруулан 53 удаагийн сургалтыг зохион байгуулсан нийт 2390 хүнийг сургалтад хамруулснаас 164 хүн буюу 10.02 хувь нь Төрийн өмчит үйлдвэр компаниуд, 580 буюу 35,43 хувь нь аж ахуйн нэгж компаниуд 55,55 хувь нь стандартчилал, тохирлын үнэлгээний салбарын боловсон хүчин, төрийн албан хаагчид эзэлж байна.


34

61.

Байгууллагын дунд дээд түвшинд зориулсан сургалтыг үе шаттайгаар явуулах

ХХААХҮЯ: СХЗГ-ын Стандартын мэдээлэл, лавлагаа, сургалтын үндэсний төв, Монголын ноос, ноолуурын холбоо, АХБ-ны “Хөдөө аж ахуйн нэмүү өртгийн сүлжээг хөгжүүлэх” техник туслалцааны төсөлтэй хамтран “Монголын хаан ширхэгт” ноос, ноолуурын гэрчлэх тэмдэгт бүтээгдэхүүнийг баталгаажуулахтай холбогдуулан шинжээч бэлтгэх 5 хоногийн цахим сургалтыг зохин байгуулж,” нийт 14 “Баталгаажуулалтын мэргэшсэн шинжээч”-ийг бэлтгэсэн.

ЗТХЯ: Зам,тээврийн салбарт стандартчилал, хэмжил зүй, итгэмжлэл, баталгаажуулалтын чиглэлээр сургалтанд холбогдох мэргэжилтнүүдийг үе шаттайгаар хамруулсан.

БХБЯ: 2017 онд: Нийт 15 аймгийн ГХБХБГ-ын БМЛ-ийн 15 шинжээчийг сургаж дадлагажуулсан.- Төв лабораторийн 11 шинжээч лаборантуудыг 3 төрлийн сургалтад хамруулан сургаж дадлагажуулсан.-ШУТИС-ийн 35 оюутанг танилцах, 5 оюутан үйлдвэрийн дадлага хийсэн.2018 онд: Нийт 11 аймгийн ГХБХБГ-ын БМЛ-ийн 15 шинжээчийг сургаж дадлагажуулсан.- Төв лабораторийн 11 шинжээч лаборантуудыг 3 төрлийн сургалтад хамруулан сургаж дадлагажуулсан.- ШУТИС-ийн 25 оюутан танилцах, 6 оюутан үйлдвэрийн дадлага хийсэн.2019 онд: Нийт 12 аймгийн 17 шинжээчийг сургаж дадлагажуулсан байна.- Төв лабораторийн 11 шинжээч лаборантуудыг 6 төрлийн сургалтад хамруулан сургаж дадлагажуулсан.-ШУТИС, МҮДС-ийн 15 оюутанг танилцах, 6 оюутан үйлдвэрийн дадлага хийсэн.-ШУТИС, Каритас Чех, МБМҮХолбоо, БХҮНТөв зэрэг Төрийн Бус Байгуулллагуудтай -хамтран 3 удаагийн сургалтад Барилгын салбарын 75 мэргэжилтэнг хамруулсан.

СМЛСҮТ: Бизнес эрхлэгчдийн хэрэгцээ шаардлагад нийцсэн сургалтаар хангах, сургалтаар олж авах мэдлэг мэдээллийн үр өгөөжийг нэмэгдүүлэхэд чиглүүлэн Үйлдвэр, ААН байгууллагуудын хүсэлтээр Лаборатори итгэмжлэл, Хяналтын байгууллагад тавих шаардлага, Аудит явуулах арга зүй, Хөдөлмөрийн эрүүл мэнд аюулгүй байдлын менежментийн тогтолцоо, Стандарт боловсруулах арга зүй, Хэмжлийн эргэлзээ, Усны тоолуурын шалгалт тохируулга сэдвээр 9 сургалтыг зохион байгуулж 295 хүнийг хамруулсан.

СХЗГ, ХЗХ: Хэмжил зүйн үйл ажиллагаа эрхэлдэг аж ахуйн нэгж байгууллагын, итгэмжлэгдсэн шалгалт тохируулгын лабораторийн, аймаг орон нутгийн болон салбарын хэмжил зүйн байгууллагуудын удирдах ажилтан, чанарын менежер, инженер техникийн ажилтан, засвар тохируулгын ажилтнуудын дунд Хэмжил зүй, түүний үйл ажиллагааны талаар сургалтыг шат дараалсан төрөлжсөн хэлбэрээр болон ганцаарчилсан сургалт зохион байгуулсан.

СХЗГ, ИГ: ААН, байгууллагын хүсэлтийн дагуу шинэчлэгдсэн MNS ISO/IEC 17025:2018 стандартын дагуу 7 сургалт явуулж, нийт 164 хүн хамрагдан, байгууллагын үйл ажиллагааны шаардлагатай зардал, ажилтнуудын нийгмийн асуудлыг шийдвэрлэх 12 000 000 төгрөгийн нэмэлт орлогыг байгууллагын дансанд төвлөрүүлсэн.

1. Гоёо ХХК, УБТЗ /2019 оны 03 дугаар сарын 05, 06-нд, 60 хүн оролцсон/2. Ургамал хамгаалал эрдэм шинжилгээний хүрээлэн /2019 оны 4 сарын 25-26-нд 33 хүн оролцсон/3. Мал эмнэлэг ариун цэврийн төв лаборатори, 21 аймгийн сүлжээ лабораториуд /2019 оны 6 сарын 10-11-нд, 41 хүн оролцсон

/4. МУИС-ын судлаач багш нарт зориулсан сургалт /2019 оны 10 дугаар сарын 31, 11 дүгээр сарын 01-нд, 30 хүн оролцсон /5. Дорноговь аймгийн СХХ6. Сангийн яам7. Эрдэнэт үйлдвэр ТӨҮГ


35

62.

Үйлдвэрлэгчдэд зориулсан сургалт, сурталчилгааг үе шаттайгаар зохион байгуулах

ХХААХҮЯ: Үйлдвэрлэгчдэд зориулан дараах арга хэмжээг зохион байгуулав.1) “Намрын ногоон өдрүүд – 2019” үзэсгэлэн худалдаа;2) “Хүүхдэд зориулав – 2019” үзэсгэлэн худалдаа;3) “Чингис хааны цом – 2019” олон улсын хоолны фестивал;4) “Органик хүнс үйлдвэрлэгчдийн чуулган”;5) “Хүнсний аюулгүй байдал” эрдэм шинжилгээний бага хурал;6) “Давс багатай бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг дэмжье” аян;7) “Алсыг харъя, органикийг сонгоё” сарын аян;8) Сүү үйлдвэрлэгчдийн үндэсний чуулган;9) “Их Хүрээ” 2019 худалдаа эрхлэгчдийн чуулган.

Хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний салбарт эрүүл ахуйн зохистой дадал хэвшүүлэх, батлагдсан стандартыг сурталчлах бүсчилсэн сургалтыг Улаанбаатар, Сэлэнгэ, Дорнод, Өмнөговь аймагт 1000 гаруй хоол үйлдвэрлэлийн салбарын ажилтнуудыг хамруулан зохион байгуулсан.Засгийн газраас 2019 оныг “Эх оронч худалдан авалтын жил” болгон зарласантай холбогдуулан төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр худалдан авах дотоодын үйлдвэрийн 14 бүлгийн 155 нэр төрлийн бүтээгдэхүүний жагсаалтыг Засгийн газрын 2018 оны 90 дүгээр тогтоолоор шинэчлэн батлуулж, дотоодын үйлдвэрлэлийг бодитой дэмжих нөхцөлийг бүрдүүлэв.“Эх оронч худалдан авалт-Үндэсний үйлдвэрлэл-2019” үзэсгэлэнг 2019 оны 4 дүгээр сарын 02-03-ны өдрүүдэд Мишээл экспо” үзэсгэлэнгийн танхимд зохион байгуулсан. Үзэсгэлэнд 150 орчим үйлдвэр эрхлэгчид, 50 төрийн байгууллагууд оролцсон. Үзэсгэлэнгийн үеэр дотоодын үйлдвэрээс худалдан авсан бараа, ажил, үйлчилгээний биелэлтийг танилцуулах, төрийн худалдан авалтанд хэрхэн бэлтгэх, стандартын тохирлын үнэлгээний талаар ойлголтыг өгч, тохирлын үнэлгээг хийлгэх, тендерт оролцогчдод тулгардаг асуудлыг хэрхэн шийдвэрлэх талаар сургалт зохион байгуулж, зөвлөгөө мэдээллээр хангаж ажиллав.

“Нэг сум-Нэг бренд” аяны хүрээнд 21 аймагт бренд бүтээгдэхүүнийг бий болгох, стандартын шаардлага хангасан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн талаар сургалтыг 925 үйлдвэрлэл эрхлэгчдийг хамруулан зохион байгууллаа.“Монгол экспорт экспо-2019” дотоодын үзэсгэлэн худалдааг 2019.11.17-21-ны хооронд Мишээл экспо төвд зохион байгууллаа. Уг үзэсгэлэн худалдаанд арьс шир, ноос ноолуур, хүнс, гоо сайхан, хэвлэл, сав баглаа боодол, дахин боловсруулах, оёдол, модны үйлдвэрлэлийн салбарын 116 үйлдвэрлэгчид оролцлоо. 5 өдрийн үзэсгэлэн худалдаанд 400 гаруй сая төгрөгийн борлуулалт хийлээ. Үзэсгэлэнгээр нийт давхардсан тоогоор 5000 гаруй хүн очиж сонирхон худалдан авалт хийгээд байна.

УУХҮЯ: Уул уурхай хүнд үйлдвэрийн сайдын 2018-02-26-ны А/46 дугаар тушаалаар батлагдсан ЭБМЗ-ийн дүрэмд Боловсруулах үйлдвэрийн салбар хуралдаан шинээр нэмэгдэж үйл ажиллагаагаа явуулж эхэлсэн бөгөөд 2018-2019 онуудад нийт 10 удаагийн хуралдааныг зохион байгуулж боловсруулах үйлдвэрийн салбарын 20 төслийн ТЭЗҮ, стратегийн ач холбогдол бүхий 3 үйлдвэрийн ТЭЗҮ-г тус тус хэлэлцэж холбогдох шийдвэрийг гаргаад байна.

Гүйцэтгэл 100%63. Чанартай аюулгүй

бүтээгдэхүүнийг зөв сонгож, хэрэглэх талаар сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллага, дунд сургуулийн сургалтын хөтөлбөрт тусгуулж,

БСШУСЯ: Сургуулийн өмнөх, бага боловсрол, хүүхдийн байгууллагад хэрэглэгдэх хоол хүнс, хувцас, тоглоом гэх мэт өргөн хэрэглээний бүтээгдэхүүнд стандарт одоогийн байдлаар дараах стандартууд батлагдан мөрдөгдөж байна. Үүнд:1.”тоглоомын аюулгүй байдал 1-р хэсэг: Физик болон механик шинж чанартай холбоотой аюулгүй байдал ”-MNS ISO 8124-1:2011,2. ”тоглоомын аюулгүй байдал 2-р хэсэг: Шатамхай шинж чанартай холбоотой аюулгүй байдал ”-MNS ISO 8124-2:2011,3. ”тоглоомын аюулгүй байдал 3-р хэсэг: Зарим элементийн шилжилт”-MNS ISO 8124-3:2011, 4. ”тоглоомын аюулгүй байдал 4-р хэсэг: Орон сууцны гадна болон дотор талд байрлуулан хэрэглэдэг савлуур, гулсуур болон түүнтэй төстэй тоглоомын ажиллагаа” MNS ISO 8124-4:2011,

36

хэрэглэгчийн мэдлэг боловсролыг дээшлүүлэхэд хамтарч ажиллах

5. ”цэцэрлэгийн хүүхдийн гудас техникийн шаардлага MNS 6354:2012 6. ”цэцэрлэгийн хүүхдийн хөнжил, цагаан хэрэглэл техникийн шаардлага MNS 6353:2012. 7. Сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллагын сургалтын орчин. Ерөнхий шаардлага MNS 6558:2015, 8. Ерөнхий боловсролын сургуулийн дотуур байрын орчин, үйлчилгээ. Ерөнхий шаардлага MNS 6781:2019 9. Сурагчийн дүрэмт хувцасны хагас ноосон даавуу. Техникийн шаардлага. MNS 6232:2011 10. Цэцэрлэгийн мебель, техникийн шаардлага. Зориулалтын хэмжээ. MNS 3742:1964-нь MNS 1098:70, MNS 1099:70, MNS 1100:70, MNS 1481:71-ийн оронд.11. Монгол гэр техникийн шаардлага: MNS 0370:2011 зэрэг стандартууд хэрэгжиж байна.

Чанартай аюулгүй бүтээгдэхүүнийг зөв сонгон хэрэглэх талаар сургуулийн өмнөх боловсролын сургалтын хөтөлбөрт “Хүүхдийн бага насандаа эзэмшсэн эрүүл амьдрах дадал хэвшил нь тэдний насан туршид нь хадгалагдан эрүүл мэндэд сайнаар нөлөөлж, ач тусаа өгнө” гэж үр дүнг томьёолон эрүүл мэнд суралцахуйн чиглэлийн агуулгад дараах байдлаар тусган хэрэгжүүлж байна. Үүнд:

•2 нас- Насанд хүрэгчдийн анхааруулсан үйлдэл (бохирдсон хүнсийг идэхгүй байх гэх мэт)-ийг хийхгүй байх•3-4 нас- Өөрийн эрүүл мэндэд хортой зүйлсээс зайлсхийх, эрүүл мэндээ хамгаалах үйлдэл (түүхий ус уухгүй байх, ханиадны эсрэг массаж хийх гэх мэт)-үүд хийх•5 нас- Гэмтэж болзошгүй үйлдлээс зайлсхийх, биед сайн, муу хүнсийг ялгах

Хүүхдийн тоглоомын аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор олон улсын стандартчиллын байгууллагын ISO:8124 "Тоглоомын аюулгүй байдал" багц стандартуудыг эшлэл болгон Монгол улсын стандартаар баталсан “Сургалт хүмүүжлийн орчны эрүүл ахуйн шаардлага” MNS 6799:2019 стандартыг шинээр батлуулан мөрдөж байна. 2019 онд батлагдсан дээрх стандартын 8.1 дэх хэсэгт хүүхдийн хувцасны эрүүл ахуйн шаардлагыг заасан.МХЕГ:1.Ерөнхий боловсролын сургуулийн хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний тухай хуулийн төсөл боловсруулах ажлын хэсэгт орж ажиллан 2019.05.30-ны өдөр УИХ-ын нэгдсэн чуулганаар хэлэлцүүлж батлагдсан бөгөөд хуулийн хүрээнд сургуулийн хүүхдийн хоол үйлдвэрлэлд тавигдах шаардлага стандартын төслийг ажлын хэсэг боловсруулж байна.2.“Сургалт-хүмүүжлийн байгууллагад мөрдөх эрүүл ахуй, халдвар хамгааллын үлгэрчилсэн дүрэм”-ийг шинээр боловсруулж МХЕГ-ын даргын А/179 дугаар тушаалаар батлуулан мөрдүүлж, хэрэгжилтэд нь хяналт тавьж байна. Уг үлгэрчилсэн дүрмээр хүүхдийн хоол хүнс, хувцас, тоглоом, ширээ сандал, сурах бичигт тавигдах шаардлагуудыг тусгасан болно.3. Хүүхдийн хувцас, тоглоомд хяналт тавих асуудлыг “Хүнсний бус бараа бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай” хуулийн төсөл боловсруулж байна. Хуулийн үзэл баримтлал боловсруулахад шаардлагатай мэдээлэл цуглуулах, үнэлгээ дүгнэлт хийхээр холбогдох газруудаас мэдээлэл цуглуулж байна. Хүүхдийн тоглоомын физикийн болон аюулгүй байдлын шаардлагын талаарх ОУ-ын ISO 4 стандартыг үндэсний стандарт болгон батлан мөрдөгдөж байна.4.ЕБС-ийн сурагчдын дотуур байрын орчин, үйлчилгээ MNS 6781:2019, ЕБС-ийн орчны аюулгүй байдал. MNS 6782:2019, Хүүхдийн тоглоомын талбай MNS 6751:2019, Сургалт хүмүүжлийн орчны эрүүл ахуйн шаардлага MNS 6799:2019 стандартуудын төсөлд холбогдох саналыг боловсруулж хүргүүлэн, батлагдсан. Дээрх стандартуудад хүүхдийн хоол хүнс, тоглоомын талаарх шаардлагуудыг тусгасан болно.5. Эрүүл мэндийн хичээлийн сургалтын хөтөлбөрийг авч үзэхэд хувийн эрүүл ахуй, орчны эрүүл мэнд, хооллолт ба хөдөлгөөн, сэтгэцийн эрүүл мэнд, нөхөн үржихүй, аюулгүй байдал бүлэг сэдвээр нэг хичээлийн жилд бага ангид-64 цаг, дунд ангид-140 цаг, ахлах ангид-105 цаг судалж байна.

ШӨХТГ: “Хүүхэд – эрхэм хэрэглэгч” Үндэсний өдөртэй боллоо Монгол Улсын Шадар сайд, Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан спортын сайдын хамтарсан 2018 оны 121/А/780/ тугаар тушаалаар Олон улсын хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах өдөр буюу жил бүрийн 3 сарын 15-ны өдрийг “Хүүхэд-хэрэглэгч” Үндэсний өдөр болгон

37

тэмдэглэж, хүүхдийн хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах, хүүхдэд зориулсан бараа, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг чанаржуулах, хүүхэд эцэг эх, багш сурган хүмүүжүүлэгч, үйлчилгээ үйлдвэрлэл эрхлэгчид, олон нийт буюу хүүхдийн өмнө үүрэг хүлээгч хүн бүрт зориулан зохион байгуулж байхаар болсон. Сургалт: БСШУСЯам, Багшийн мэргэжил дээшлүүлэх институттэй хамтран Нийслэлийн Ерөнхий боловсролын 150 гаруй сургуулийн удирдлага, нийгмийн ажилтнуудад “Хүүхэд хэрэглэгч” сургалтыг 2019 оны 3 дугаар сарын 13-ны өдөр “Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах тухай хуулийн танилцуулга, “Хэрэглэгч гэж хэн бэ?”, “Аюулгүй ухаалаг бүтээгдэхүүн” гэсэн сэдвүүдийн хүрээнд зохион байгуулав.

Хамтарсан тушаалын хүрээнд МУ-д үйл ажиллагаа явуулж буй өмчийн бүх хэлбэрийн ЕБС-иудад 3 дугаар сарын 15-ны өдөр “Хүүхэд – эрхэм хэрэглэгч” хичээлийг заалаа.

БСШУСЯ-тай хамтран Ерөнхий боловсролын сургуулиудын сурагчдын дунд хэрэглэгчийн эрхийн талаарх мэдлэг олгох сургалтыг улсын хэмжээнд 2017 оны 3 дугаар сарын 15-ны өдөр тухайн сургуулийн нийгмийн ажилтнуудаар дамжуулан заасан.

“Хүүхэд эрхэм хэрэглэгч” өдөрлөг: БСШУСЯ, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам, Шударга өрсөлдөөн хэрэглэгчийн төлөө газар, Нийслэлийн боловсролын газар, Аж үйлдвэрийн зөвлөл, JCI impact салбар байгууллага хамтран “Хүүхэд-эрхэм хэрэглэгч” өдөрлөг арга хэмжээг 2019 оны 3 сарын 15-нд Монголын хүүхдийн ордонд зохион байгууллаа.

Уриалга: Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын яам, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам, Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газар, Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн газар, Харилцаа холбооны зохицуулах хороо, Монголын телевизийн холбоо, Монголын хэвлэл мэдээллийн зөвлөл хамтран НИЙТ АРД ИРГЭДДЭЭ хандан “Хүүхэд хэрэглэгч”-ийн эрхийг хамгаалах үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэн ажиллах УРИАЛГА -ыг 2019 онд гаргав.

“Хүүхэд – эрхэм хэрэглэгч” теле хичээл Хүүхэд, багачуудыг хэрэглээний зөв дадалд сургах, хэрэглэгчийн боловсролыг дээшлүүлэх, тэдэнд Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах тухай хууль тогтоомжийн талаар мэдлэг олгох үүднээс “Хүүхэд эрхэм хэрэглэгч” теле хичээлийг 2017 он, 2019 онд тус тус бэлтгэн нийгмийн сүлжээгээр түгээв.

Гарын авлага: 2019 он: “Хүүхэд хэрэглэгч” гарын авлагыг БСШУСЯамтай хамтран боловсруулан яамны харьяа газрууд болон орон нутаг дахь Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах орон тооны бус салбар зөвлөлүүдэд хүргүүлэн хүүхэд хэрэглэгчийн эрхийг танилцуулан сурталчлах ажлыг зохион байгуулав. 2020 он: “Хүүхэд – эрхэм хэрэглэгч” аюулгүй орчин шалгах хуудсыг БСШУЯ-тай хамтран бэлтгэж түгээв.

Орон нутагт: Үндэсний хэмжээнд Олон улсын хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах өдрөөр хүүхэд багачуудын хэрэглэгчийн боловсролыг нэмэгдүүлэх, Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах тухай хууль тогтоомжийг сурталчлан таниулах чиглэлээр 21 аймаг, 9 дүүргийн хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах орон тооны бус салбар зөвлөлүүдэд удирдамж чиглэлийг хүргүүлэн ажиллав. 21 аймаг, нийслэл, 9 дүүрэгт “Хүүхэд эрхэм хэрэглэгч” сургалтын үйл ажиллагааг зохион байгуулав.

38

Гүйцэтгэл: 100 хувьЗорилт 5: Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний чанарыг дээшлүүлэх, байгаль орчинд ээлтэй ногоон технологийг нэвтрүүлэх

5-р зорилтын хүрээнд хүрэх үр дүн:

64. Олон улс ба бүс нутгийн дэвшилтэт стандартыг үндэсний хэмжээнд нутагшуулах

БОАЖЯ: Олон улсын стандартын байгууллага /ISO/ -аас гаргасан ISO 21401, ISO 18065 болон Солонгос, Япон, Европын холбооны стандарт шаардлагуудыг судлан “Амралтын газар, жуулчны баазад тавих ерөнхий шаардлага” MNS 6043 шинэчлэн боловсруулсан. Тус стандартын төслийг холбогдох яамд, агентлаг, мэргэжлийн холбоодоос санал авч, Аялал жуучлалын стандарчиллын техникийн хорооны хурлаар хэлэлцүүлэн 2019 оны 12 дугаар сард Монгол Улсын үндэсний стандартаар шинэчлэн батлуулсан.

ЗТХЯ: Зам, тээврийн салбарт 2016-2020 онд нийт 216 стандарт, норм, техникийн баримт бичгийг шинээр болон шинэчлэн батлуулсан нь тус салбарт мөрдөж байгаа нийт 50 орчим хувьтай байна. Дээрх стандартын 80 гаруй хувь Европын холбоо, Олон улсын стандартчиллын байгууллага (ISO) стандартууд байна.Мах, зөгийн бал, амралтын газар, бетон, автозам, арьс шир гутлын ОУСБ болон ОХУ ба БНХАУ-ын дэвшилтэт 30 стандартыг үндэсний болгож нутагшуулсан. Үүнд:MNS 6790:2019, Чанаж боловсруулсан мах. Техникийн ерөнхий шаардлага стандартыг СХЗГ-ын даргын 2019-12-13-ны өдрийн С/63 дугаар тушаалаар баталсан.MNS 6294:2019, Зөгийн бал. Техникийн ерөнхий шаардлага стандартыг СХЗГ-ын даргын 2019-03-04-ний өдрийн С/08 дугаар тушаалаар баталсан. 50 % ENMNS ISO 22000:2019, Хүнсний аюулгүй байдлын менежментийн тогтолцоо. Хүнсний чиглэлийн үйл ажиллагаа эрхлэгчид тавих шаардлага, 2019-08-15 С/35MNS 6043:2019, Амралтын газар, Жуулчны бааз стандартыг СХЗГ-ын даргын 2019-12-13-ний өдрийн С/60 дугаар тушаалаар баталсан.MNS ISO 15535:2019, Антропометрийн хэмжээний өгөгдлийн санг бий болгох ерөнхий шаардлага, 2019-12-16, С/71MNS ISO 20685:2019, Олон улсын хэмжээний антропометрийн гурван хэмжээст хэмжилтийн өгөгдлийн сан үүсгэх аргазүй 2019-12-16, С/71MNS GOST 19917:2019, Сууж болон хэвтэж амрах мебель /зөөлөн буйдан/. Техникийн ерөнхий нөхцөл стандартыг СХЗГ-ын даргын 2019-03-15-ны С/09 дугаар тушаалаар баталсан.

MNS GOST 31310:2019, Гурван үет дулаалгатай ханын төмөрбетон хавтгайлж. ТЕШ стандартыг СХЗГ-ын даргын 2019-12-11-ны С/57 дугаар тушаалаар баталсан.БНХАУ-ын бетоны 8 нэрийн стандарт шинээр баталсан. 2019-08-23 С/37MNS 4596, Авто замын тэмдэг, тэмдэглэл, гэрлэн дохио, хашилт, чиглүүлэх хэрэгслүүдийг хэрэглэх дүрэм, 2019-11-18 C/50MNS 4597, Авто замын тэмдэг. Техникийн ерөнхий шаардлага, 2019-11-18 C/50MNS 4759, Авто замын тэмдэглэл. Техникийн ерөнхий шаардлага 2019-11-18 C/50MNS AASHTO T 313:2019, Авто замын байгууламжийн материал: Гулдмай гулзайлгагч реометр (ГГР)-ээр битумын гулзайлтын хөшүүн чанарыг тодорхойлох туршилтын арга 2019-10-11 С/42MNS AASHTO T 316:2019, Авто замын байгууламжийн материал Эргэлдэгч вискозиметрээр битумын зунгааралтыг тодорхойлох туршилтын арга 2019-10-11 С/42MNS AASHTO TP 70:2019, Авто замын байгууламжийн материал. Битумд олон удаагийн ачаалал өгсний дараах хэв гажилтын дахин сэргэлтийг динамик шилжилтийн реометр (ДШР)-ээр тодорхойлох туршилтын арга 2019-10-11 С/42MNS GOST 1510:2019, Газрын тос болон газрын тосон бүтээгдэхүүн. Хаяглалт, сав баглаа, тээвэрлэлт болон хадгалалт 2019-10-11

39

С/42MNS GOST 9128:2019, Авто зам, нисэх онгоц хөөрөх, буух зурваст хэрэглэх органик барьцалдуулагч материал. Асфальтбетон болон полимерасфальтбетон хольц.Техникийн шаардлага 2019-10-11 С/42MNS GOST 12801:2019, Авто зам, нисэх онгоц хөөрөх, буух зурвасын барилгын ажилд хэрэглэх органик барьцалдуулагч материал. Турших арга 2019-10-11 С/42MNS GOST 31015:2019, Чулуун мастик асфальтбетон болон асфальтбетон хольц. Техникийн шаардлага 2019-10-11 С/42MNS 6756:2019, Aчаа тээврийн автомашин болон чиргүүлийн бүтээлэг. Ерөнхий шаардлага. 2019-06-11 C19MNS 6757:2019, Автомашины дизель хөдөлгүүрийг утааны тортгийн шүүлтүүр (DPF)-ээр тоноглох, ашиглах. Техникийн ерөнхий шаардлага 2019-06-11 C19MNS 6758:2019, Цахилгаан тээврийн хэрэгслийг цэнэглэх станцын төрөл, тоноглолыг суурилуулах болон байрлуулахад тавих. Ерөнхий шаардлага 2019-06-11 C19MNS 4410-1:2019, Автотээврийн хэрэгслийн улсын дугаарын тэмдэг. 1-р хэсэг: Ерөнхий шаардлага 2019-06-11 C19Хөнгөн үйлдвэрийн судалгаа, туршилт, үйлдвэрлэл, бизнесийн корпораци ТӨААТҮГ-аас 2018-2019 онуудад арьс ширэн бүтээгдэхүүний экспортыг дэмжих зорилгоор:● MNS 6722:2018, Арьс шир. Пикельдсэн арьс. Техникийн шаардлага● MNS 6765:2019, Гутлын олон нугаралт тэсвэрлэх чадвар● MNS 6764:2019, Гутлын улны бэхэлгээний бат бөх зэрэг стандартуудыг боловсруулан батлуулсан.

ХХААХҮЯ: Засгийн газрын 329 дүгээр тогтоолоор шинэчлэн батлагдсан журмын хэрэгжилтийг хангах зорилгоор дулааны аргаар боловсруулсан буюу чанаж боловсруулсан махны стандартын төслийг Монголын махны холбоотой хамтран боловсруулж, батлуулсан. (MNS 6790:2019). Шинээр БТКУС-ын ангилалын кодтой болсон.Зөгийн балны стандартыг ЕХ-ны улс орнуудад тавих шаардлагын дагуу шинэчлэн, малын эмийн болон пестицидийн үлдэгдлийн хэмжээг тусган боловсруулж, 2019 онд СХЗГ-ын даргын тушаалаар батлуулсан.Хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний салбарт “Хоолны газарт тавих шаардлага MNS 4946:2019, “Хоолны газрын нэр томъёоны тодорхойлолт MNS 6777:2019 стандартыг бүс нутгийн болон олон улсын стандартуудтай харьцуулан боловсруулж, 2019 онд СХЗГ-ын даргын тушаалаар батлуулсан.Хөнгөн үйлдвэийн салбарын шинээр болон шинэчлэн батлуулах 14 стандартын төслийг нэгтгэн ТНБД-ын 02-р сард 06/674 албан тоотоор СХЗГ-т хүргүүлснээс

1. Гутлын улны стандартын төсөлд ТНБД-ын 01/69 албан бичгээр саналыг хүргүүлэв2. Хэвлэлийн үйлдвэрийн стандарт, хэвлэмэл бүтээглэхүүнд тавигдах стандартын төслийг 2019 оны 06-р сард Баримт

бичгийн Техникийн хороогоор хэлэлцүүлэн, Хэвлэлийн бүтээгдэхүүний чанарт тавих шаардлага MNS;6789-2019 батлагдсан

Мод, модон бүтээгдэхүүний салбарын “Мод, модон бүтээгдэхүүний стандартчиллын техникийн хороо”-ны бүрэлдэхүүнд холбогдох төрийн байгууллагуудыг оролцуулан шинэчлэв. Уг Техникийн хороогоор дараах 4 багц стандартыг хэлэлцүүлэн дэмжигдэн батлуулав,Үүнд:

3 Хатуу биотүлш – Түлшний чанарын баталгаажуулалт – Үйлдвэрийн бус зориулалттай хорголжин шахмал түлш, MNS EN 15234-2:2019,

4 Хатуу биотүлш – Түлшний чанарын баталгаажуулалт – Үйлдвэрийн бус зориулалттай брикетэн шахмал түлш, MNS EN 15234-3:2019,

5 Түлшний зориулалттай модон цавчдасны ангилал MNS ISO17225-4:2019,Технологийн цавчдас. Ерөнхий шаардлага MNS ГОСТ 15815:2019

6 “Монголын хаан ширхэгт” сүлжмэл, нэхмэл бүтээгдэхүүний чанарын стандарыг боловсруулах ажлын хэсгийн хурлыг 2 удаа зохион байгуулж, стандартын төслийг хэлэлцүүлж, эцсийн хувилбарыг СХЗГ-ын Ноос, ноолуурын

40

стандартчилалын Техникийн хороогоор хэлэлцүүлэн батлуулсан.7 Сурагчийн дүрэмт хувцасны стандарт” боловсруулах ажлын хэсгийг ТНБД-ийн А-192 тоот тушаалаар байгуулан,

стандартын төсөл боловсруулж, холбогдох мэргэжлийн холбоодод цахимаар санал авч, төслийг хэлэлцэн СХЗГ-т ТНБД-ын 1/3642 албан бичгээр хүргүүлэв.

8 Гоо сайхны салбарын кластер гишүүн байгууллагуудтай хамтран органик, байгалийн гаралтай бүтээгдэхүүнд тавигдах шаардлага ISO16128 стандартыг орчуулан СХЗГ-т бүртгүүлэхээр хүргүүлсэн

9 Мөн баяжмалын зориулалттай хүнд даацын шуудайн ерөнхий стандартын төсөл Сав баглаа боодлын Техникийн хороогоор 7-р сард хэлцэгдэхээр товлосон

10 Ахуйн үйлчилгээний стандартыг шинэчлэх ажлын хэсгийн үсчин, гоёлын гоо засал, хумс, эрүүл ахуй, халдваргүйжүүлэлтийн стандартын төсөлд санал тусгасан.

Арьс ширний салбарын 160 гаруй стандартаас Хөнгөн үйлдвэрийн судалгаа, туршилт, үйлдвэрлэл, бизнесийн корпораци ТӨААТҮГ-ын шинжилгээний лаборатори MNS ISO-ийн нийт 70 стандартыг өдөр тутмын үйл ажиллагаандаа хэрэгжүүлэн ажиллаж байна. Тус газраас “Үндэсний чанарын хөтөлбөрийн хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөө”-ний биелэлтийн хүрээнд 2019 онд дараах ажлуудыг хийж гүйцэтгэсэн болно. Үүнд:

1. 2018-2019 онуудад арьс ширэн бүтээгдэхүүний экспортыг дэмжих зорилгоор Арьс шир. Пикельдсэн арьс. Техникийн шаардлага. MNS 6722:2018 стандарт боловсруулсан нь үйлдвэрлэгчдэд чухал ач холбогдолтой болсон. Мөн Гутлын олон нугаралт тэсвэрлэх чадвар MNS 6765:2019, Гутлын улны бэхэлгээний бат бөх MNS 6764:2019 зэрэг стандартуудыг боловсруулан батлуулсан.

2. 2019 онд арьс ширний 13 нэр төрөл бүхий, гадаад болон дотоодын зах зээлд зориулан 147 дээжид 1192 үзүүлэлтээр шинжилгээ хийсэн.

3. Сорилтын болон шалгалт тохируулгын лабораторийн чадавхид тавих ерөнхий шаардлага MNS ISO/IEC 17025:2018 стандартын шаардлага өөрчлөгдсөнтэй холбоотойгоор “Чанарын гарын авлага”-ын 8 дахь хувилбарыг удирдлагын 20 журам, бүртгэлийн 36 маягттайгаар шинэчлэн боловсруулж итгэмжлэлийн эрхээ сунгуулахаар хүсэлтээ өгсөн бөгөөд энэ удаа итгэмжлэлийн хүрээгээ гутлын шинжилгээний Гутлын олон нугаралт тэсвэрлэх чадвар MNS 6765:2019, Гутлын улны бэхэлгээний бат бөх MNS 6764:2019 стандартын дагуу ............. төрлөөр, мөн бээлийн арьсны шинжилгээний 12 үзүүлэлтээр өргөтгөхөөр төлөвлөж байна.

Японы Олон Улсын Хамтын Ажиллагааны Байгууллага (ЖАЙКА)-ийн Өвсний үндэс техникийн хамтын ажиллагааны хөтөлбөрийн хүрээнд Японы Ямагүчи Сангёо ХК нь Монгол улсад шилдэг технологи нэвтрүүлэх, арьс ширэн бренд бүтээгдэхүүн хөгжүүлэх суурь судалгааг 2019 оны 2-р сараас хэрэгжүүлж байна. Уг төслийн хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд 2019 оны 04-р сарын 18ны өдөр Ямагүчи Сангёо ХК нь Монголын анхдагч арьс ширний үйлдвэр болох Монгол Шевро ХХК, Мон Ирээдүй ХХК-тай “Рассети” идээлэх технологи нэвтрүүлэх хамтын ажиллагааны санамж бичигт гарын үсэг зурах ёслолын ажиллагаа болж өнгөрсөн. Эх сурвалж: http://mofa.gov.mn/exp/article/entry/1691

“ISO 50001 Эрчим хүчний менежментийн тогтолцоо”-нд хамаарах 6 стандарт, Эрчим хүчний аудитын Европын 4 стандартыг -2019 онд үндэсний стандартаар баталсан.

БХБЯ: Барилгын норм, нормативын сангийн хөрөнгөөр салбарт мөрдөж буй олон улсын стандартыг орчуулан нутагшуулах ажлыг үе шаттай гүйцэтгэж байна. Цементийн евростандартыг орчуулан нутагшуулах ажлын хүрээнд 14 төрлийн цементийн турших аргын багц стандартыг боловсруулан, бетоны стандартын техникийн хорооны хурлаар 2019 оны 11 дүгээр сард хэлэлцүүлэн батлуулсан. Үүнд:

1. Цемент. 1–р хэсэг Ердийн цементийн найрлага, техникийн шаардлага ба тохирлын шалгуур. /MNS EN 197-1:2018/ 2. Цемент. 2-р хэсэг Тохирлын үнэлгээ. /MNS EN 197-2:2018/ 3. Өргийн цемент. 1-р хэсэг Найрлага, техникийн шаардлага болон тохирлын шалгуур. /MNS EN 413-1:2018/

41

http://mofa.gov.mn/exp/article/entry/1691

4. Өргийн цемент. 2-р хэсэг Турших арга. /MNS EN 413-2:2020/ 5. Цемент турших арга. 1-р хэсэг Бат бэх тодорхойлох. /MNS EN 196-1:2020/ 6. Цементийн турших арга. 2-р хэсэг Химийн шинжилгээ. /MNS EN 196-2:2020/ 7. Цемент турших арга. 3-р хэсэг. Барьцалдах хугацаа болон эзэлхүүний жигд өөрчлөлтийг тодорхойлох арга. /MNS EN 196-3:2020/. Барьцалдах хугацаа болон эзлэхүүний жигд өөрчлөлтийг тодорхойлох арга. 8. Цемент турших арга. 5-р хэсэг. Пуццолант цементийн пуццолант чанарыг турших арга. /MNS EN 196-5:2020/ 9. Цемент турших арга-6-р хэсэг Нунтаглалт тодорхойлох. /MNS EN 196-6:2020/ 10. Цемент турших арга. 7-р хэсэг Цементийн дээж авах болон бэлтгэх арга. /MNS EN 196-7:2020/ 11. Цемент турших арга. 8-р хэсэг Бэхжилтийн үеийн дулааныг зуурмагийн аргаар тодорхойлох. /MNS EN 196-8:2020/ 12. Цемент турших арга. 9-р хэсэг Бэхжилтийн турших үеийн дулааны хэмжээг тодорхойлох хагас адибатик арга. /MNS EN 196-9:2020/ 13. Цемент турших арга. 10-р хэсэг. Цементийн усанд уусдаг хромын агуулгыг тодорхойлох. /MNS EN 196-10:2020/ 14. Дулаан ялгаруулалт хэт багатай тусгай зориулалтын цементийн найрлага, техникийн шаардлага болон тохирлын шалгуур. /MNS EN 142-16:2020/.Мөн БНХАУ-д мөрдөж буй цементийн турших аргын химийн шинжилгээний стандартуудыг шинээр боловсруулан Стандарт, хэмжил зүйн газрын Бетоны стандартын Техникийн Хорооны хурлаар 2019 оны 11-р сард хэлэлцүүлэн, дэмжигдсэн.

СХЗГ-ын даргын 2019.11.28-ны С/54 дугаар тушаалаар Бетон, бетон бүтээгдэхүүний стандартчиллын дараах стандартуудыг батлуулсан. Үүнд: Автоклавын хийт төмөрбетон эдлэхүүн MNS EN 12602:2019 стандарт, Автоклавын хийт төмөрбетон болон сүвэрхэг бүтэцтэй хөнгөн бетон эдлэхүүний хөндлөн ачааллын туршилт MNS EN 1356:2019 стандарт, Автоклавын сүвэрхэг бүтэцтэй хөнгөн бетон эдлэхүүний арматурын тор, каркасны ширээсэн холбоосын тасралтын бат бэхийг тодорхойлох арга MNS EN 1737:2019 стандарт, Автоклавын хийт төмөрбетон, сүвэрхэг бүтэцтэй хөнгөн бетон доторх арматурын зэврэлтийн хамгаалалтын туршилтын арга MNS EN 990:2019 стандарт, Автоклавын хийт төмөрбетон, сүвэрхэг бүтэцтэй хөнгөн бетон эдлэхүүний хэмжээс тодорхойлох арга MNS EN 991:2019 стандарт.

СХЗГ-ын даргын 2020.04.03 С/11дугаар тушаалаар дараах стандартуудыг батлуулсан. Үүнд: Дахин боловсруулалтаас гарган авсан бетонон дайрга. Техникийн шаардлага. MNS 6830:2020, Дүүргэгчийн геометр шинж чанарыг тодорхойлох арга-11-р хэсэг: Дахин боловсруулалтаас гарган авсан бетон дайрганы бүрэлдэхүүн хэсгүүдийг тодорхойлох арга. MNS EN 933-11:2020, Цементийн барьцалдаж эхлэх хугацаанд дахин боловсруулалтаас гарган авсан дүүргэгчийн хандалсан уусмалын үзүүлэх нөлөөг тогтоох арга “Дүүргэгчийн химийн шинж чанарыг тодорхойлох арга”. MNS EN 1744-6:2020.

Гүйцэтгэл 100%65. Европын холбооны

стандартчиллын байгууллагын стандартчиллын техникийн хороодтой хамтран ажиллах, холбогдох салбарын стандартыг хөгжүүлэх

Европын стандартчиллын байгууллагын дор дурдсан техникийн хороодтой хамтран ажиллаж байна. CEN/TC 256 Төмөр зам CEN/TC 250 Бүтээцийн Еврокод CEN/TC 164 Ус хангамж

Европын стандартын түвшинд хүрсэн барилгын салбарын 10 стандартыг үндэсний болгож нутагшуулсан. Үүнд:Европын холбооны барилгын салбарын /бетон/ 5 стандартыг үндэсний болгож нутагшуулсан. 2019-01-22 С/22Европын холбооны барилгын салбарын /шил/ 5 стандартыг үндэсний болгож нутагшуулсан. 2019-11-28 С/54

БХБЯ: Үндэсний стандартын шинжлэх ухаан техникийн түвшинд хийсэн улсын үзлэгийн дүнг үндэслэн ЗГ-ын 2019 оны 106 дугаар тогтоолоор шинэчлэн баталсан “Барилгын салбарын норм нормативын баримт бичгийн ерөнхий тогтолцоо”-г хэрэгжүүлэх ажлын

42

хүрээнд Барилга байгууламжийн норм, нормативын сангийн 2019 оны үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд дараах техникийн зохицуулалтыг боловсруулахаар тусган батлуулсан. Үүнд: 1. Барилга, байгууламжийн аюулгүй байдлын техникийн зохицуулалт 2. Барилгын материал бүтээгдэхүүний чанар, аюулгүй байдлын техникийн зохицуулалт 3. Барилга байгууламжийн галын аюулгүй байдлын техникийн зохицуулалт; Техникийн зохицуулалтуудыг боловсруулахад 300 сая төгрөг төсөвлөж, СХЗГ-ын даргын 2018 оны А/313 дугаар тушаалын нэгдүгээр хавсралтаар баталсан "Техникийн заавар боловсруулах заавар"-ын дагуу дараах боловсруулалтын ажлыг ханган ажиллаж байна. Үүнд: - “Барилга байгууламжийн галын аюулгүй байдлын техникийн зохицуулалт”-ын төслийг холбогдох журмын дагуу боловсруулан техникийн зохицуулалтын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагад хүргүүлэхээр бэлтгэж байна. Техникийн зохицуулалтын төсөлд Монгол Улсын зөвлөх инженерүүдээр редакц шүүмж хийлгэн, МХЕГ, ОБЕГ, Нийслэлийн хот байгуулалт, хөгжлийн газар, ШУТИС, Барилга архитектур корпораци, Барилгын зураг төсөл зохиогчдын холбоо, Монголын барилгын инженерүүдийн холбоо, Монголын Архитекторуудын эвлэл зэрэг холбогдох төрийн болон мэргэжлийн байгууллагуудаас санал авч тусган боловсруулж дүгнэлт гаргуулахаар бэлтгэж байна.

“Барилга байгууламжийн аюулгүй байдлын техникийн зохицуулалт”-ыг хүний эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчин, барилга байгууламжийн аюулгүй байдлыг хангах мөн барилгын зураг төсөл боловсруулах, барилга угсралт, засвар, ашиглалт болон буулгалттай холбоотой барилгын үйл ажиллагааг зохицуулах чиглэлээр техникийн даалгаврыг боловсруулж 2019.11.28-ны 24/2019 тоотоор батлуулж, 2020 оны төлөвлөгөөнд тусган ажиллаж байна.

2020 оны эхний хагас жилийн байдлаар “Барилга байгууламжийн чанар, аюулгүй байдлын техникийн зохицуулалт” баримт бичгийг Барилгын инженерүүдийн холбоо 2020/72 тоот гэрээгээр, “Галын аюулгүй байдлын техникийн зохицуулалт”-ыг Онцгой байдлын ерөнхий газар 2015/383 тоот гэрээгээр тус тус гүйцэтгэж байна.

“Барилгын материал, бүтээгдэхүүний чанар, аюулгүй байдлын техникийн зохицуулалт” шинээр боловсруулах ажлын Техникийн даалгавар /2020/28/-ыг батлуулж, гүйцэтгэгч сонгон шалгаруулах арга хэмжээг авч байна.

Гүйцэтгэл 100%66. Барилгын салбарын олон

улсын болон бүс нутгийн стандартуудыг орчуулах хянах зардлыг тогтмол санхүүжүүлэх

БХБЯ: Цемент экспортлох ажлын хүрээнд цементийн евростандартыг орчуулан нутагшуулах шаардлагатай болсон тул цемент үйлдвэрлэгч нартай хамтран ШУТИС-ийн багш нарын багийг ажиллуулж, цементийн турших аргын багц стандартыг боловсруулан Бетоны стандартын техникийн хорооны 3 удаагийн хурлаар хэлэлцэн дэмжсэн. Дараах Евростандартуудыг МАК ХХК-ийн дэмжлэгтэйгээр орчуулан үндэсний стандарт болгон батлуулсан. Үүнд:

1. MNS EN 197-1 :20202. MNS EN 197-2 :20203. MNS EN 413-1 :20204. MNS EN 413-2 :20205. MNS EN 196-1 :20206. MNS EN 196-2 :20207. MNS EN 196-3 :20208. MNS EN 196-5 :20209. MNS EN 196-6 :202010. MNS EN 196-7 :202011. MNS EN 196-8 :202012. MNS EN 196-9 :202013. MNS EN 196-10: 202014. MNS EN 14216 : 2020

43

Салбарын олон улсын стандартыг боловсруулах ажлыг жил бүр нормчлолын сангаас тодорхой хэмжээний санхүүжилт гарган шийдвэрлэж байна

Гүйцэтгэл 100%67. Үр ашигтай, байнга

сайжруулж буй удирдлагын тогтолцоонд суурилсан итгэмжлэлийн үйл ажиллагаа явуулах

Стандартчилал, техникийн зохицуулалт, итгэмжлэлийн тухай хуулийн төсөлд итгэмжлэлийн байгууллагын бие даасан, хараат бус байх талаар тусгасан.


68.

Итгэмжлэлийн хамтын ажиллагааны олон улс, бүс нутгийн байгууллагаас баталсан тохирлын үнэлгээний аргазүйн баримт бичиг, журмыг мөрдөх

ISO/IEC 17011; ISO/IEC 17025; ISO/IEC 17028 стандартын шинэчилсэн хувилбарыг орчуулан, үндэсний стандартаар батлуулсан.


69.

Хэмжлийн эталоны нарийвчлалыг дээшлүүлэх, нэгж дамжуулалтын тогтолцоог боловсронгуй болгох

ХБНГУ-ын Физик техникийн хүрээлэн РТВ-тэй хамтран хэрэгжүүлж байгаа төслийн хүрээнд цахилгаан эрчим хүчний хэмнэлт, чанарын үзүүлэлтийг шалгах эталоны баазыг 2019 онд шинээр бий болгож чадсан.

Масс, температур, хүч, даралт, физик хими, нягт, эзэлхүүн багтаамжийн хэмжлийн эталоны нарийвчлалыг үйлдвэрлэлийн хэмжил зүйн шаардлагын түвшинд хүргэж дээшлүүлэх чиглэлээр эталоны баазыг нэмэгдүүлэх төсөл боловсруулж, Улсын төсөв болон гадаадын хөрөнгө оруулалтын санхүүжилтээр шийдвэрлүүлэхээр саналаа хүргүүлсэн болно.

ХБНГУ-ын Физик техникийн хүрээлэн РТВ-тэй хамтран “Уул уурхайн салбарыг чанарын дэд бүтцээр дэмжлэг үзүүлэх” III шатны төслийн хүрээнд даралт температурын лабораторийн боловсон хүчинг сургаж мэргэшүүлэх, эталоны нарийвчлалыг дээшлүүлэх, нэгж дамжуулалтыг хангах талаар хамтран ажилласан.Мөн физик хими, цахилгаан, эзэлхүүн, зарцуулалт, уртын хэмжлийн улсын болон анхдагч эталоныг сайжруулах төслийг шинэчлэн боловсруулж холбогдох байгууллагуудад хүргүүлсэн.

Гүйцэтгэл 100%70. Импортоор нийлүүлж буй

хэмжих хэрэгслийн загварын туршилтын үр дүнг гэрээ, хэлэлцээрийн үндсэн дээр хүлээн зөвшөөрөх үйл ажиллагааг дэмжин хэрэгжүүлэх

ГХЯ: Хэмжих хэрэгслийн асуудал эрхэлсэн байгууллагаас шинэ, дэвшилтэт хэрэгслийн судалгаа хийлгэх, үйлдвэрлэгч, худалдаалагчидтай холбоо тогтоох, мөн загварын туршилт хийх талаар санал гаргасан тохиолдолд гадаад оронд суугаа Дипломат төлөөлөгчийн газруудад тодорхой чиглэл өгөн дэмжлэг, туслалцаа үзүүлэн ажиллаж байна. Түүнчлэн импортоор нийлүүлж буй хэмжих хэрэгслийн загварын туршилтын үр дүнг зохих гэрээ, хэлэлцээрт тусган хүлээн зөвшөөрөх үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэхэд ГХЯ мэргэжил, арга зүйн зөвлөлгөө өгч дэмжлэг үзүүлэхэд ямагт нээлттэй хандаж байна.

Тайлант хугацаанд 3 ААНБ—аас хэмжих хэрэгслийн анхдагч баталгаажуулалтыг хүлээн зөвшөөрүүлэх хүсэлтийг СХЗГ-т ирүүлсэн ба 1 ААНБ-ын хүсэлт болгосон хэмжих хэрэгслийн загварын гэрчилгээний хугацаа дууссан тул буцаагдсан.Оросын Холбооны Улсын Эквател үйлдвэрлэгчийн СВК-15, Геррада групийн СВК-15, загварын Украйн Улсын “Новатор” улсын үйлдвэрийн ЛК, ЛТ загварын нийт 3 усны тоолуурын анхдагч баталгаажуулалтын үр дүнг хүлээн зөвшөөрөх ажлыг зохион байгуулан газар дээрх үнэлгээ хийгдэж, дүгнэлт гарсан бөгөөд гэрээ байгуулахаар ажиллаж байна.2019 онд 82 ш хэмжих хэрэгсэлд загварын туршилт хийгдэж, Монгол Улсын Хэмжих хэрэгслийн улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн бөгөөд Япон улсын “Shanghai Teraokа Electronics” -д үйлдвэрлэсэн SM-100-5600 загварын худалдааны электрон жингийн загварын

44

туршилтын гэрчилгээ, үр дүнг шууд хүлээн зөвшөөрсөн болно.

СХЗГ, ИГ: ОХУ-ын Татарстаны бүгд найрамдах улсын ахуйн болон үйлдвэрийн усны тоолуур үйлдвэрлэгч “Эквател” ХХК нь усны тоолуурын анхдагч баталгаажуулалтыг “Гидродинамика” ХХК-иар гүйцэтгүүлэн, Монгол улсын “Үлэмж тэлэхү” ХХК-иар тус Улсад нийлүүлэх хүсэлтийг тус фирмийн усны тоолуурт загварын туршилтыг гүйцэтгэсэн дүгнэлт, СВК-15 загварын ахуйн зориулттай усны тоолууруудыг Монгол Улсад ашиглахыг зөвшөөрч улсын бүртгэлд бүртгэсэн гэрчилгээ, ОХУ-ын Самара бүсийн “Гидродинамика” ХХК нь ISO/IEC 17025:2005 стандартын шаардлагыг хангаж ОХУ-ын Итгэмжлэлийн байгууллага (РОСАККРЕДИТАЦИЯ)-аар 2016 онд итгэмжлүүлсэн байдлыг үндэслэн, ОХУ-ын “Эквател” компанийн халуун, хүйтэн усны тоолуурын анхдагч баталгаажуулалтыг гүйцэтгэж байгаа “Гидродинамика” ХХК-ийн лабораторийг итгэмжлэх, анхдагч баталгаажуулалтыг хүлээн зөвшөөрөх шийдвэрийг 2019 оны 5 сард гаргасан байна.

Гүйцэтгэл 100%71. Хүнс, малын гаралтай

бүтээгдэхүүн, барилга, арьс шир, ноос, ноолуурын салбарын хэмжил зүйн үйл ажиллагааг дэмжих

Хүнс, малын гаралтай бүтээгдэхүүн, барилга, арьс шир, ноос, ноолуурын салбарын байгууллагын ба сорилт туршилт, шалгалт тохируулгын лабораторийн хүсэлтийн дагуу Хэмжил зүйн нэгж дамжуулалтыг масс, физик хими, нягт, эзэлхүүн, урт, даралт температур, цахилгааны хэмжлийн өндөр нарийвчлалтай ажлын эталон хэмжих хэрэгсэлд хийсэн.

Химийн хэмжил зүйн салбарт мэргэшсэн томилогдсон байгууллагыг бий болгож, ажиллуулах талаар хариуцсан болон чадавхтай боловсон хүчин байхгүй, хангалттай төсөв санхүүжилтгүйгээс шалтгаалан энэ ажил хийгдээгүй болно.

ХХААХҮЯ: Монгол Улсын Засгийн газрын 2018 оны 15 дугаар хуралдааны тэмдэглэлээр согтууруулах ундааны үйлдвэрлэл эрхлэгч 32 аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагаанд 2019 онд багтаан хяналт шалгалт явуулж дүнг Засгийн газрын хуралдаанд танилцуулахыг даалгасан. ХХААХҮЯ, МХЕГ хамтран “Согтууруулах ундааны үйлдвэрлэл эрхлэх тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагаа, тусгай зөвшөөрлийн хугацаа, нөхцөл, шаардлагын хэрэгжилтэд хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжийн дагуу хяналт шалгалтыг 2019 оны 03 дугаар сарын 15-ны өдрөөс 2019 оны 04 дүгээр сарын 25-ны өдрийн хооронд гүйцэтгэсэн.Шалгалтад хамрагдахаар удирдамжид заагдсан 32 аж ахуйн нэгжийн согтууруулах ундааны үйлдвэрүүдээс спиртийн 2, архины 18, дарсны 3, шар айрагны 9 үйлдвэр байсан бөгөөд хяналт шалгалтыг Хэмжил зүйн хяналтын чиглэлээр 5.28.1 кодтой “Хэмжүүр хэмжих хэрэгслийн нэгдмэл байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар хийсэн.Хэмжилзүйн хяналтын чиглэлээр шалгалтад хамрагдсан согтууруулах ундааны 12 үйлдвэрийн архи, спиртийн тоолуур, цахилгаан, дулааны эрчим хүч, цэвэр усны төлбөр тооцооны, даралт температурын хэмжих хэрэгслүүдийн загварын туршилт, суурилуулалт, баталгаажуулалт, ашиглалтын байдал, хэмжил зүйн үзүүлэлтүүд болон савласан бүтээгдэхүүний тоон хэмжээ, хаяг шошгололтын байдал нь холбогдох хууль, дүрэм журам, стандартын шаардлагад нийцэж байгаа эсэхийг шалгахад “Хэмжлийн нэгдмэл байдлыг хангах тухай” хуулийн хэрэгжилт шалгалтад хамрагдсан аж ахуйн нэгж байгууллагуудад дунджаар 64,8 хувьтай байна.Шалгалтын дүнг үндэслэн Стандарт, хэмжилзүйн газарт цаашид дараахь арга хэмжээг авч ажиллахыг санал болгосон:-Хэмжих хэрэгслийг худалдах, суурилуулах, засварлах тусгай зөвшөөрөлтэй аж ахуйн нэгжүүдийн мэргэжлийн ур чадварыг дээшлүүлэх, тусгай зөвшөөрлийн хүрээнд хийж гүйцэтгэсэн ажлын тайланг тусгай зөвшөөрөлтэй аж ахуйн нэгжүүдтэй байгуулсан гэрээний дагуу жил бүр авч дүн шинжилгээ хийх, тайлангаа ирүүлээгүй аж ахуйн нэгжүүдэд хариуцлага тооцож байх;-Согтууруулах ундааны үйлдвэрүүдийн дотоод хяналтын лабораториудыг итгэмжлэх ажлыг зохион байгуулах, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө, зөвлөмж өгөх;-АЛКО-2М загварын тоолуурыг ашиглалтаас хасах талаар судалж шийдвэрлэх зэрэг болно.Засгийн газрын 2019 оны 10 дугаар сарын 2-ны өдрийн "Арьс ширний үйлдвэрлэлийн салбарт авч хэрэгжүүлэх зарим арга хэмжээний тухай" 370 дугаар тогтоолоор "Хөнгөн үйлдвэрийн судалгаа, туршилт, үйлдвэрлэл, бизнесийн корпораци" /Армоно/ ТӨААТҮГ тус яамны харьяанд шилжив.Хөнгөн аж үйлдвэрийн салбарын 85 жилийн ойн хүрээнд ШУТИС-ын ҮТС-ийн Хувцас судлалын төвд 2019 оны 10-р сарын 03-нд

45

ХХААХҮЯ-ны дэмжлэг, АХБ-ны “ХАА, хөдөөгийн хөгжлийн нэмэлт санхүүжилт” төслийн санхүүжилтээр үйлдвэрлэл сургалтын загвар төв- Инновацийн лабораторитой болов.Энэхүү лаборатори нь оюутнууд болон ЖДҮ-лэл эрхлэгчдийг сургах, салбарын боловсон хүчнийг давтан сургах, мэргэшүүлэх, мэргэжлийн зэрэг ахиулахад нь дэмжлэг үзүүлэх зорилготой юм.ХҮСХХ-нд АХБ-ны санхүүжилтээр 508.2 сая төгрөгийн ноос, ноолуурын ширхэгтийн SEM багаж, 121.4 сая төгрөгийн лабораторийн орчны чийглэг, агааржуулалтыг тохируулах төхөөрөмжийг нийлүүлэх нээлттэй тендэр зарлаж, тендерт шалгарсан компаниудад уг багаж төхөөрөмжүүдийг нийлүүлсэн. Тус хүрээлэнгийн шинжээчдийг чадавхижуулах ажлын хүрээнд Японы JEOL компани болон “Кекен” олон улсын итгэмжлэгдсэн лаборатортой хамтран сургалт зохион байгуулав.

БХБЯ: Барилгын материалын сорилт шинжилгээний төв лабораторид 95 ширхэг тоног төхөөрөмжөөр 96 нэр төрлийн дээжинд 202 үзүүлэлтээр шинжилгээ хийж байна. Тус лабораторид 2019 онд улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар /1.4 тэрбум төг/ 28 иж бүрэн тоног төхөөрөмж нийлүүлсэн. Тоног төхөөрөмж болон 5 лабораториор хүчин чадлаа нэмэгдүүлсэнээр 2020 оноос 715 үзүүлэлтээр шинжилгээ хийх боломж бүрдсэн.

Монгол Улсын Засгийн газрын 2014 оны 308 дугаар тогтоолоор батлагдсан “Барилгын материалын чанарт тавих лабораторийн хяналтыг өргөжүүлэх хөтөлбөр”-ийн хүрээнд 21 аймгийн төв тус бүрт цемент, цонх, металл, зэрэг 3 нэр төрлийн лабораторийн тоног төхөөрөмжүүдийг үе шаттайгаар хангах зорилт тавин ажиллаж байгаа бөгөөд шаардлагатай тоног төхөөрөмжийг ханган нийлүүлэх санал боловсруулан 2020 оны улсын төсвийн төсөлд санал хүргүүлсэн боловч тусгагдаагүй.

Мөн дээрх 3 төрлийн лабораторийн тоног төхөөрөмжийг ханган, нийлүүлэх төсөл боловсруулж Олон Улсын Жайка байгууллага /JICA/-д 2020 оны 6 дугаар сарын 8-ны өдрийн 03/2072 тоотоор хүргүүлсэн.

БХБСайд Арабын Нэгдсэн Эмират Улсад 2020.02.08-13-ны өдрүүдэд айлчлан 21 аймгийн лабораторийг өргөжүүлэх 5 сая долларын тоног төхөөрөмжийг ханган нийлүүлэх төслийг дэмжихээ илэрхийлж хоёр улсын харилцан ойлголцлын санамж бичиг байгуулсан.

Монгол Улсын 21 аймгуудад төлөвлөж буй төсөл хэрэгжсэнээр аймаг тус бүр металл хийц эдлэхүүний лаборатори, цонх хаалганы лаборатори, цементийн лабораториудыг ашиглалтад оруулж хүчин чадал сайжирч, лабораторийн орон тоог 3 болгож нэмэгдүүлэх боломжтой болно.

Барилгын материалын сорилт шинжилгээний лабораторид 451 ширхэг стандарт ашиглагдаж байна. Барилгын материалд хэрэглэгдэж байгаа дотоодын түүхий эдэд хэрэглэгдэх стандартуудын тооллогын хийж, шинэчлэх шаардлагатай цементийн 14 нэр төрлийн евро стандартыг СХЗГазарт хүргүүлэн батлуулаад байна.

Гүйцэтгэл 100%72. Тохирлыг илэрхийлэх

тэмдэг (чанар аюулгүй байдал, эко тэмдэг)-ийг бий болгох

МХЕГ: 2017.12.21-ний өдөр батлагдаж, 2018.07.01-ний өдрөөс эхлэн мөрдөж байгаа Стандартчилал, техникийн зохицуулалт, тохирлын үнэлгээний итгэмжлэлийн тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.9-д /“аюулгүйн тэмдэг” гэж бүтээгдэхүүн нь техникийн зохицуулалтаар тогтоосон шаардлагыг бүрэн хангаж байгааг тодорхойлсон тэмдэглэгээ/ гэж тодорхойлсон ба 14 дүгээр зүйлийн 14.9-д /аюулгүйн тэмдгийн хэлбэр хэмжээ, хэрэглэх журмыг стандартчилал, техникийн зохицуулалтын асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага батална/ гэж заасны дагуу СХЗГ-аас энэ тэмдгийн загвар, хэрэглэх журмыг баталсан байна. Тус хуулийн 14.8 дахь заалтын дагуу энэхүү аюулгүйн тэмдгийг Стандартчилал, техникийн зохицуулалтын асуудал асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагын саналаар томилогдсон салбарын тохирлын үнэлгээний ажлыг хариуцан гүйцэтгэх итгэмжлэгдсэн мэргэшсэн байгууллага олгохоор зохицуулагдсан байна.

46

2019.05.30-ны өдөр улсын хэмжээнд онлайнаар зохион байгуулсан сургалтаар Аюулгүйн тэмдгийн талаарх мэдээллийг мэргэжлийн хяналтын байгууллагын нийт улсын байцаагчдад хүргэн ажилласан байна.2020 оны эхний хагас жилд Стандартчилал, техникийн зохицуулалт, тохирлын үнэлгээний итгэмжлэлийн тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.9-д /“аюулгүйн тэмдэг” гэж бүтээгдэхүүн нь техникийн зохицуулалтаар тогтоосон шаардлагыг бүрэн хангаж байгааг тодорхойлсон тэмдэглэгээ/ гэж тодорхойлсон хуулийн 14.9-д /аюулгүйн тэмдгийн хэлбэр хэмжээ, хэрэглэх журмыг стандартчилал, техникийн зохицуулалтын асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага батална/ гэж заасны дагуу СХЗГ-аас энэ тэмдгийн загвар, хэрэглэх журмыг баталсан байна. “COVID-19”-ын халдвар тархсантай холбоотой хяналт шалгалтыг ажил хийгдээгүй байна

СХЗГ, БТБГ: Заавал баталгаажуулалтад хамрагдах бүтээгдэхүүнд “аюулгүйн тэмдэг” хэрэглэх эрх олгох ажлыг эхлүүлэв.

2019 онд 13 ААН-ын 99 нэр төрлийн бүтээгдэхүүнд “Аюулгүйн тэмдэг хэрэглэх эрх” олгов.

БХБЯ: Стандартчилал, техникийн зохицуулалт, тохирлын үнэлгээний итгэмжлэлийн тухай хуулинд бүтээгдэхүүнд аюулгүйн тэмдэг олгоно гэж заасны дагуу заавал баталгаажуулалтанд хамруулах бүтээгдэхүүнд аюулгүйн тэмдэг олгох асуудлыг судалж байна.


73.

Байгаль орчинд ээлтэй арга, ажиллагаа, технологи нэвтрүүлж буй үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, бизнесийг дэмжих

БОАЖЯ: Байгаль орчны менежментийн тогтолцооны ISO 14001 стандартыг хэрхэн нэвтрүүлэх, түүний ач холбогдлыг танилцуулах зорилгоор “Greening business DNA” форум, сургалтыг 2016-2019 онд жил бүр тогтмол зохион байгуулж, 300-аад аж аж ахуйн нэгж байгууллагын төлөөллийг хамруулсан болно. Түүнчлэн уг стандартын талаар “Өөрчлөлтийн жимээр” ТВ нэвтрүүлэг бэлтгэж, ETV сувгаар нэвтрүүлсэн болно. Байгаль орчны менежментийн тогтолцооны ISO 14001 стандартыг олон нийтэд сурталчлах зорилгоор Байгаль орчны менежментийн гарын авлага эмхэтгэлийг 1000 хувь хэвлүүлэн аж ахуйн нэгж байгууллагад тараасан. Байгаль орчны менежментийн тогтолцоо MNS ISO 14001 стандартыг 2017-2020 онд Цэцүүх ХХК, Агь ХХК, Дархан-Уул аймгийн АШУҮИС–ийн салбар Анагаах ухааны сургууль, Еврохан ХХК, Хаанзаа сервис ХХК, Альянс минерал ХХК, АПУ ХК, Энержи ресурс ХХК, МСS проперти ХХК, Эко ноос ХХК, Жансон констракшн ХХК, Актив Адвенчер Турс Монголиа ХХК, Монкрем ХХК зэрэг байгууллагууд үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлж баталгаажсан байна.

СХЗГ, БТБГ: ISO14001-ээр гэрчилгээжсэн байгууллагын тоо 2019 онд 1-ээр нэмэгдэж нийт дүн 4-д хүрсэн;

Гүйцэтгэл 100%74. Хог хаягдлын менежмент,

эвдэрсэн газрын нөхөн сэргээлтийг зохицуулсан баримт бичгийг бий болгох

БОАЖЯ: Хог хаягдлын менежментийг сайжруулах зорилгоор гадаад орнуудын арга аргачлал, стандарт холбогдох эрх зүйн баримт бичгүүдийг судлан Хог хаягдлын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын дагуу дараах баримт бичгүүдийг боловсруулан батлуулав. Үүнд:

1. Засгийн газрын 2017 оны 290 дүгээр тогтоолоор “Байгаль орчинд ээлтэй, дэвшилтэт арга, технологи нэвтрүүлсэн иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагыг урамшуулах журам”

2. Засгийн газрын 2018 оны 116 дугаар тогтоолоор “Аюултай хог хаягдлыг түр хадгалах, цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, устгах болон бүртгэх, тайлагнах журам”, “Аюултай хог хаягдлын жагсаалт”

3. Засгийн газрын 2019 оны 199 дүгээр тогтоолоор “Монгол Улсын хилээр нэвтрүүлэхийг хориглосон барааны кодолсон жагсаалт”

4. Засгийн газрын 2019 оны 468 дугаар тогтоолоор “Байгалийн нөөцийг хэмнэлттэй ашиглах, орчны бохирдол, хаягдлыг багасгах, байгальд ээлтэй техник, тоног төхөөрөмжийн жагсаалт”

5. Засгийн газрын 2018 оны 189 дүгээр тогтоолоор ”Нэг удаагийн нийлэг хальсан уутыг хориглох тухай;6. Сангийн сайд, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайдын хамтарсан 2018 оны 192/А243 тушаалаар “Хог хаягдлын

үйлчилгээний хураамжийн хэмжээг тооцох аргачлал”, “Энгийн хог хаягдлыг цэвэрлэх, цуглуулах, тээвэрлэх, булшлах

47

зардлын нэгж тарифыг тооцох аргачлал”7. Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд, Сангийн сайдын 2018 оны А/429-257 дугаар хамтарсан тушаалаар “Үүсэх хог

хаягдлыг үйлдвэрлэгч болон импортлогч хариуцах зарим бүтээгдэхүүний жагсаалт“8. Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайдын 2017 оны А/349 дугаар тушаалаар “Эх үүсвэрээс гарах хог хаягдлын кодчилсон

жагсаалт, тэдгээрийн зэрэглэл”9. Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайдын 2017 оны А/368 дугаар тушаалаар “Энгийн хог хаягдлын норматив хэмжээг

тогтоох аргачлал”10. Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайдын 2018 оны А/21 дугаар тушаалаар “Аюултай хог хаягдлын дагалдах бичгийн

маягт”, “Аюултай хог хаягдлын үүсгэгч болон тээвэрлэх, цуглуулах, дахин боловсруулах, устгах, экспортлох үйл ажиллагаа эрхлэгчийг бүртгэлийн маягт”, “Аюултай хог хаягдал үүсгэгчийн тайлангийн маягт”, “Аюултай хог хаягдал тээвэрлэгчийн тайлангийн маягт”, “Аюултай хог хаягдал цуглуулах үйл ажиллагаа эрхлэгчийн тайлангийн маягт”, “Аюултай хог хаягдал дахин боловсруулах үйл ажиллагаа эрхлэгчийн тайлангийн маягт”, “Аюултай хог хаягдал сэргээн ашиглах үйл ажиллагаа эрхлэгчийн тайлангийн маягт”, “Аюултай хог хаягдал устгах (ландфиллд булшлах, биологийн болон хими, физикийн аргаар боловсруулах, шатаах, халдваргүйжүүлэх, савлаж хадгалах) үйл ажиллагаа эрхлэгчийн тайлангийн маягт”

11. Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайдын 2018 оны А/18 дугаар тушаалаар “Аюултай хог хаягдлыг тээвэрлэх, цуглуулах, хадгалах, дахин боловсруулах, устгах, экспортлох үйл ажиллагаа эрхлэх аж ахуйн нэгж, байгууллагад зөвшөөрөл олгоход тавигдах шаардлага болон зөвшөөрөл олгох журам”, “Аюултай хог хаягдлын экспортлох өргөдөл”, ”Аюултай хог хаягдал цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа эрхлэх түр зөвшөөрөл”, Аюултай хог хаягдал цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл”, Аюултай хог хаягдлын экспортлох зөвшөөрөл”

12. Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайдын 2018 оны А/428 дугаар тушаалаар “Хог хаягдлын мэдээллийн санг бүрдүүлэх, мэдээллээр үйлчлэх журам“

13. Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайдын 2018 оны А/443 дүгээр тушаалаар “Энгийн хог хаягдлыг ангилах, цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, устгах, булшлах үйл ажиллагаанд тавигдах ерөнхий шаардлага“

14. Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайдын 2018 оны А/444 дугаар тушаалаар “Энгийн хог хаягдал цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, устгах, булшлах үйл ажиллагаа эрхлэгчийг бүртгэх маягт”, “Энгийн хог хаягдал цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, шатаах, устгах, булшлах үйл ажиллагааны тайлангийн маягт”

Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайдын 2018 оны А/445 дугаар тушаалаар “Энгийн хог хаягдлын төвлөрсөн цэг байгуулах, үйл ажиллагаа явуулах, хаах аргачилсан заавар“ –ыг тус тус батлуулж, www.legalinfo.mn, www.mne.mn болон www.eic.mn сайтад байршуулсан.

БХБЯ: “Барилгын хог хаягдлыг цэвэрлэх, цуглуулах, ангилах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, устгах, булшлах журам”-ыг БХБСайдын 2020 оны 2 дугаар сарын 27-ны өдрийн 48 дугаар тушаалаар батлуулан, ХЗДХЯ-нд 2020 оны 2 дугаар сарын 27-ны өдрийн 03/742 тоотоор хүргүүлэн захиргааны хэм хэмжээний актын улсын нэгдсэн бүртгэлийн 4731 дугаарт бүртгүүлэв.

Уг журмыг олон нийтэд сурталчлах зорилгоор “Өнөөдөр” сонины 2020 оны 3 дугаар сарын 12-ны өдрийн №049 (6851) дугаарт ярилцлага өгсөн. Мөн Барилгын мэдээлэл сэтгүүл”-ийн 2020 оны 03 дугаар сарын дугаарт хэвлүүлсэн.

“Барилгын хог хаягдлаар үйлдвэрлэх бүтээгдэхүүний стандарт”-ын төслийг боловсруулж, хэлэлцүүлгийг 2019 оны 9 дүгээр сарын 18-ны өдөр зохион байгуулж, стандартын төслийг Бетоны стандартын техникийн хорооны хурлаар 2020 оны 1-р улиралд хэлэлцүүлэн дэмжигдсэн.

48

“Каритас чех репаблик Монгол” ТББ-тай хамтран Монгол Улсын барилгын салбарын нөөцийн үр ашигтай байдал, цэвэр үйлдвэрлэлийг дэмжих төслийн хүрээнд дахин төлөвлөлтөөр нураагдаж буй Барилгаас үүсэх хог хаягдал ба түүнийг дахин ашиглах нь сэдэвт сургалтад нийт 75 барилгын салбарын мэргэжилтэнд практик сургалт зохион байгуулсан. 2019 оны 12 дугаар сарын 04-ний өдөр Стандарт, хэмжил зүйн газар, БНХАУ-ын үндэсний барилгын материалын хяналт, баталгаажуулалтын групп, химийн шинжилгээг Мон-Цемент, Мак, Хөтөл, Налгартүшиг, БАК, ШУТИС-ийн БАС, Зам Тээврийн Хөгжлийн Төвийн лабораторийн нийт 20 химичид практик сургалт зохион байгуулж хийж цементийн химийн сорилт шинжилгээ зааж сургасан болно.

СХЗГ: Хог хаягдлын менежмент, аюултай хог хаягдлыг байгаль орчинд хор хөнөөл багатайгаар устгах арга, шаардлага, байгалийн нөхөн сэргээлтийн холбогдох 7 стандартыг үндэсний болгосон. Үүнд:MNS ISO 16075-1-4:2018, Цэвэрлэсэн хаягдал усыг усалгаанд ашиглах гарын авлага багц 4 стандарт;MNS 6734:2018, Дахин ашиглах цэвэрлэсэн ус. Техникийн ерөнхий шаардлага;MNS BS 5906:2018, Барилга доторх хог хаягдлын менежмент-Ашиглалтын дүрэм; MNS 6733:2018, Хөрсний чанар. Хөрсөн дэх газрын тосны бүтээгдэхүүний агуулгыг тодорхойлох нил улаан туяаны спектроскопын арга

Гүйцэтгэл 100%75. Бүтээгдэхүүн,

үйлчилгээний Евро стандарт болон менежментийн тогтолцооны стандартыг нэвтрүүлсэн байгууллагын тоог нэмэгдүүлэх

СХЗГ, БТБГ-2019 онд:

а/ ISO9001-ээр гэрчилгээжсэн байгууллагын тоо 2019 онд 15-аар нэмэгдэж нийт дүн 115-д хүрсэн;б/ ISO14001-ээр гэрчилгээжсэн байгууллагын тоо 2019 онд 1-ээр нэмэгдэж нийт дүн 4-д хүрсэн;в/ OHSAS18001--ээр гэрчилгээжсэн байгууллагын тоо 2019 онд 3-аар нэмэгдэж нийт дүн 10-д хүрсэн;г/ ISO 22000-ээр гэрчилгээжсэн байгууллагын тоо 2019 онд 4-өөр нэмэгдэж нийт дүн 12-д хүрсэн.д/ НАССР-аар гэрчилгээжсэн байгууллагын тоо 2019 онд 3-аар нэмэгдэж нийт дүн 11-д хүрсэн.Нйит менежментийн тогтолцооны стандартыг үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлсэн ААНБ-ын тоо 162 болсон байна.

ЗТХЯ: УБТЗ ХНН-ийн Эрчим хүч, ус хангамжийн 1 дүгээр анги, Зүүнхараа дахь Ачааны вагон депо ISO 9001:2016 гэрчилгээг аваад байна.Нисэхийн мэдээллийн үйлчилгээний чанарыг сайжруулахын тулд бүтээгдхүүн, үйлчилгээндээ Чанарын Удирдлагын Тогтолцооны ISO MNS 9001:2016 шинэ стандартыг нэвтрүүлэн ажиллаж байна.Монголын хөлөг онгоцны бүртгэл" хамтарсан компанийн менежмент, хүний нөөц, төлөвлөгөө, архив, баримт бичгийн бүрдүүлэлтийн стандартыг нэвтрүүлэхэд шаардлагатай гол нөлөөлөх хүчин зүйлсийг дэс дараалалтайгаар төлөвлөгөө гарган.Сингапур Улс дахь итгэмжлэгдсэн стандартын тохирлын үнэлгээ хийж гэрчилгээжүүлэлт хийдэг "Bureau Veritas Singapore" компанитай үнэлгээ хийлгэхээр 2017 оны 09 дүгээр сарын 29-ний өдөр байгуулсан. Гэрээний дагуу 2 удаа аудитын шалгалтыг зохион байгуулсан бөгөөд шалгалтандаа амжилттай дүн үзүүлснээр 2018 оны 05 дугаар сарын 07-ны өдөр "Чанарын удирдлагын ISO 9001-2015" стандартыг компанид бүрэн нэвтрүүлж батламж гэрчилгээ /3 жилийн хугацаатай/ аваад байна.“Чингис хаан” ОУНБ нь Олон улсын стандарт ISO 9001:2008, Монгол улсын стандарт MNS ISO 9001:2010-ын дагуу нисэх буудлын үйл ажиллагааг сайжруулах, үр дүнтэй хэрэгжүүлэх зорилгоор 2011 оноос Чанарын удирдлагын тогтолцоог нэвтрүүлэн гэрчилгээжсэн байгууллага болсон. “Чингис хаан” ОУНБ нь 2011 оноос 2013 он хүртэл 2 жилийн хугацаатай, 2014 оноос 2017 он хүртэл 3 жилийн хугацаатай гэрчилгээжсэн. Олон улсын стандарт ISO 9001:2008, Монгол улсын стандарт MNS ISO 9001:2010-ын дагуу нэвтрүүлэн хэрэгжүүлсэн стандартад өөрчлөлт орж, Олон улсын стандарт “ISO 9001:2015”, Монгол улсын стандарт MNS ISO 9001:2016 болж шинэчлэгдсэнтэй холбогдуулан нисэх буудал нь шинэ стандартын дагуу өөрчлөлтийг хийж, давтан аудитад хамрагдан стандартын шаардлагыг бүрэн хангасан. Стандартчилал, хэмжил зүйн газрын даргын 2017 оны 06 дугаар сарын 07-ны өдрийн А/171 дугаар тушаалаар олон улсын ISO 9001:2015 (Монгол улсын MNS ISO 9001:2016) стандартыг хэрэгжүүлэн

49

нэвтрүүлснийг баталгаажуулсан гэрчилгээг 2017 оны 05 дугаар сарын 30-ны өдрөөс эхлэн 3 жилийн хугацаатай эзэмшиж ашиглаж байна.Нисэхийн мэдээллийн үйлчилгээний алба: Олон улсын стандарт ISO 9001:2008, Монгол улсын стандарт MNS ISO 9001:2010-ын дагуу 2010 оноос гэрчилгээжсэн ба шинэчлэгдсэн Олон улсын стандарт “ISO 9001:2015”, Монгол улсын стандарт MNS ISO 9001:2016-ын дагуу 2022 он хүртэл сунгалт хийгдсэн байна.Нисэхийн хөдөлгөөн үйлчилгээний алба: 2015 онд “ISO 9001:2015” нэвтрүүлж, гэрчилгээжсэн ба 2018-2021 он хүртэл сунгалт хийгдсэн байна.Нисэхийн сургалтын төв нь 2013 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдөр Чанарын удирдлагын тогтолцоо ISO 9001:2010 стандартыг үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлснийг Стандартчилал хэмжил зүйн газраас баталгаажуулан гэрчилгээ олгосон. 2018 оны 11 дүгээр сарын 28-нд ISO 9001:2015 шинэ стандартыг нэвтрүүлж 2021 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийг хүртэл сунгасан байна. Хөвсгөл аймаг дахь Мөрөн нисэх буудал 2019 онд гэрчилгээжсэн байна.Авто замын салбарт Эсто ХХК, Монроуд ХХК, Аж капитал ХХК-ууд "Чанарын удирдлагын ISO 9001-2015" стандартыг нэвтрүүлээд байна.

БХБЯ: Барилгын салбарт бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний евро стандарт, менежментийн тогтолцооны (ISO 9001, ISO 50001, OHSAS 18001 гэх мэт) стандартыг нэвтрүүлэх ажлын хүрээнд олон улсад мөрдөж буй стандартуудын талаарх сургалтуудыг барилгын салбарын аж ахуйн нэгж байгууллагуудын инженер техникийн ажилтнуудын дунд үе шаттай зохион байгуулж байна.

Барилгын салбарын оны шилдэг аж ахуйн нэгж байгууллага шалгаруулах журамд “Чанарын удирдлагын ISO 9001 стандарт”, “Хөдөлмөрийн эрүүл мэнд, аюулгүй байдлын MNS ISO 14001 стандарт”-ыг нэвтрүүлсэн байх үндсэн шаардлагуудыг тусгасан.

Барилга байгууламжийн төсөв, үнэ бүрдлийн томсгосон үнэлгээнд шилжихэд төсвийн суурь нормуудын хөдөлмөр зарцуулалтын жишиг үнэлгээг шинэчилсэний үндсэн дээр томсгосон өртөгт шилжүүлэх зорилгоор Барилга байгууламжийн норм нормативын сангийн 2018-2020 оны үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд Хөдөлмөр зарцуулалтын жишиг нормыг шинэчлэн боловсруулахаар тусгасан. Энэхүү нормыг шинэчилсэнээр төсвийн суурь нормын хөдөлмөр зарцуулалт шинэчлэгдэн томсгосон үнэлгээ рүү шилжих нөхцөл бүрдэнэ. Мөн Барилга байгууламжийн норм нормативын сангийн 2020 оны үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд “Барилгын үнэ бүрдлийн үндсэн дүрэм” болон “Барилга байгууламжийн нэгж хүчин чадлын жишиг үнэлгээ”-г шинэчлэн боловсруулахаар тусгагдсан.Хөдөлмөрийн эрүүл мэнд, аюулгүй байдлын менежментийн тогтолцоо MNS ISO 45001:2018 стандартыг үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлж, баталгаажуулалт хийлгүүлэхээр барилгын салбарын аж ахуйн нэгж байгууллагууд ажиллаж байна. Тухайлбал:Премиум Бьюлдинг Материалс ХХК нь үйл ажиллагаагаа олон улсын хэмжээнд хүргэж, “ISO 9001:2015 чанарын удирдлагын тогтолцоо” стандартыг 2018 онд үйл ажиллагаандаанэвтрүүлсэн бол, 2019 онд “ISO 450001:2018 хөдөлмөрийн эрүүл мэнд аюулгүй байдлын удирдлагын тогтолцоо”стандартын шаардлагыг хангаж батламжаа авч, тус стандартыг Монгол Улсын барилгын материалүйлдвэрлэлийн салбарт нэвтрүүлсэн анхдагч байгууллага боллоо.

Барилга байгууламжийн норм, нормативын баримт бичгийг цахимжуулах, мэдээллийн сан үүсгэх ажлыг зохион байгуулж, норм, нормативын баримт бичгийн талаарх мэдээлэл авах, норм, дүрмийг үзэх, бүрэн эхээр нь худалдан авах боломж бүхий www.enorm.gov.mn вэбсайтыг 2018 оноос хойш тогтвортой ажиллуулж байна.

Гүйцэтгэл 100%76. Хүнсний үйлдвэрлэлийн

салбарт НАССР, ISO ХХААХҮЯ: Мэргэжил арга зүйн дэмжлэг үзүүлэх бодлогын хүрээнд АХБ-ны Төв Азийн бүс нутгийн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны дагуу хүнсний аюулгүй байдлын стандартчиллыг боловсронгуй болгох төслийн сургалтыг 2019 оны 02 дугаар сарын

50

http://www.enorm.gov.mn/

22000 стандартыг нэвтрүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх

20-ны өдөр зохион байгуулсан. Сургалтад МХЕГ, ХАБҮЛЛ, УМЭАЦТЛ, ШУТИС, ТДС, МХХ, ММХ зэрэг байгууллагын 30 гаруй хүнийг хамруулж, олон улсын эксперт оролцон хүнсний боловсруулах салбарт Үйлдвэрлэлийн зохистой дадал, НАССР нэвтрүүлэх талаар мэдээлэл, зөвлөгөө өгөв.Монгол Улсад НАССР, ISO 22000 стандарт нэвтрүүлсэн 11 үйлдвэр ажиллаж байна.

СХЗГ, БТБГ:

а/ ISO 22000-ээр гэрчилгээжсэн байгууллагын тоо 2019 онд 4-өөр нэмэгдэж нийт дүн 12-д хүрсэн.б/ НАССР-аар гэрчилгээжсэн байгууллагын тоо 2019 онд 3-аар нэмэгдэж нийт дүн 11-д хүрсэн.

СХЗГ: СХЗГ-ын Даргын 2019-08-15-ны өдрийн С/35 дугаар тушаалаар MNS ISO 22000:2019, Хүнсний аюулгүй байдлын менежментийн тогтолцоо. Хүнсний чиглэлийн үйл ажиллагаанд эрхлэгчид тавих шаардлага стандартыг шинэчлэн баталсан.

МХЕГ: СХЗГ-ын даргын 2019 оны А/94 дүгээр тушаалын 2 дугаар хавсралтаар батлагдсан “Бүтээгдэхүүн тогтолцоо, баталгаажуулалтын зөвлөл”-ийн ажлын хэсэгт хүнсний улсын байцаагч ажиллаж бүтээгдэхүүн, үйлчилгээнд тохирлын гэрчилгээг 20 аж ахуйн нэгжид шинээр олгох, 10 аж ахуйн нэгжийн тохирлын гэрчилгээг сунгах, аюулгүйн тэмдгийг 2 байгууллагын 2 бүтээгдэхүүнд олгоход шошгын зөрчилтэй, зарим бүтээгдэхүүний аюулгүйн үзүүлэлтийг лабораторийн шинжилгээнд хамруулах, лабораторийн шинжилгээний хариу зөрүүтэй байгаа 1 бүтээгдэхүүнийг дахин шинжилгээнд хамруулах, сургалтад хамруулах зэрэг 15 саналыг нэгтгэн СХЗГ тус тус гаргаж асуудлыг шийдвэрлүүлсэн байна.ОУ-ын ISO 9001 стандартын дагуу чанарын удирдлагын тогтолцоог нэвтрүүлсэн аж ахуйн нэгж 2020 оны эхний хагас жилийн байдлаар 13 байгууллагаар 172 болж, , хүнсний аюулгүй байдлын удирдлагын тогтолцооны ISO-22000 стандартыг нэвтрүүлж гэрчилгээжсэн байгууллага 1-ээр тус тус нэмэгдсэн байна.

Гүйцэтгэл 100%77. Эрсдэлийн шалгуур,

үзүүлэлтийг шинэчлэн сайжруулах

МХЕГ: 1.Импортын барааны эрсдэлийн шалгуур, үзүүлэлтийг шинэчлэх ажлыг АХБ-ны “KSTA 9500: Ургамал, малын эрүүл ахуй, хүнсний аюулгүй байдлыг хангах арга хэрэгслийг шинэчлэн сайжруулах замаар худалдааг дэмжих” төслийн олон улсын зөвлөхүүдтэй хамтран төсөл, танилцуулгын эхний хувилбарыг боловсруулан, улсын байцаагчдаар хэлэлцэж, Англи, Канадын зөвлөхүүдтэй “Эрсдэлийн шалгуурыг боловсронгуй болгох” онлайн хэлэлцүүлгийг 3 удаа зохион байгууллаа.2.Монгол Улсын Шадар сайдын 2014 оны 60 дугаар тушаалаар баталсан Мэргэжлийн хяналт шалгалтад хамрагдах импортын барааны жагсаалтад нэмэлт өөрчлөлт оруулах саналыг хавсралтын дагуу гаргаж ирүүлэхийг МХЕГ-ын даргын 2020 оны 01/1434 дугаар албан бичгээр аймаг, нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газар, хилийн боомт дахь Хилийн мэргэжлийн хяналтын албадад хүргүүлэн ажиллалаа. Мэдээллийг нэгтгэн боловсруулж байна.3.Хилийн эрсдэлд суурилсан хяналт шалгалт, эрсдэлийн үнэлгээ, эрсдэлийн шалгуур, үзүүлэлтийг боловсронгуй болгох зорилгоор Дэлхийн банк групп Олон улсын санхүүгийн корпорацийн санхүүжилтээр ГЕГ-тай хамтран Баян-Өлгий аймгийн Цагааннуур, Замын-Үүд, Алтанбулаг, Сүхбаатар, Буянт-Ухаа боомт болон АБТЭМА, Монголтранс гүний терминалын 3740 ачилт дээр олон улсын аргачлалын дагуу “TRS” судалгаа хийж, гадаад худалдаанд зарцуулж буй цаг хугацааг тодорхойллоо.4.Судалгааг хэрэгжүүлэхийн тулд 8 боомт, гүний терминалын бизнес процессын зураглалыг гаргаж, 16 төрлийн цаг хугацааг тодорхойлох асуумжийг боловсруулж, улсын байцаагч, судлаачдыг бэлтгэх олон улсын зөвлөхтэй сургалтыг зохион байгуулж, мэдээллийг Олон улсын Гаалийн байгууллагын цахим системд бүртгэж, боловсруулалт хийсэн. Хяналт, бүрдүүлэлт хийгдэж буй бүхий л шатанд зарцуулсан цаг хугацааны бодит мэдээлэлд үндэслэн хил дээрх хяналтын байгууллагуудын ачаалал, оролцогч байгууллагуудтай холбоотой саад тотгорыг багасган, бүс нутаг, олон улсын түвшинтэй харьцуулж үнэлэн, үр нөлөөг хэмжих суурь үзүүлэлтийг тогтоож, хяналт шалгалтын үр ашгийг нэмэгдүүлснээр Дэлхийн худалдааны байгууллагын “Худалдааг хөнгөвчлөх хэлэлцээр”-т заасан үүргээ хэрэгжүүлэх нөхцөл бүрдэх юм.

51

5.Импортын химийн хорт болон аюултай бодисын хяналтын хуудаснуудад шинээр болон шинэчлэн батлагдсан хууль тогтоомжтой холбогдуулан нийт 7 хяналтын хуудсанд нэмэлт өөрчлөлт оруулж , эрсдэлийн шалгуур


78.

Лабораторийн шинжилгээт шалгалтын давтамжийг шинэчлэн тогтоох

МХЕГ: -“Бизнес эрхлэгчдэд лабораторийн шинжилгээтэй холбоотой тулгамдсан асуудлыг тодорхойлох” тандалт судалгааг МХЕГ-ын даргын 2019 оны 01/186 дугаар удирдамжаар Дундговь, Дорнод, Дархан-Уул, Сэлэнгэ аймаг, ХАБҮЛЛ, НМХГ-ын НТЛ-ийн 202 бизнес эрхлэгч, лабораторийн ажилтныг хамруулан хийж тандалт судалгааны мэдээллийг 2020 оны 1-р улиралд SPSS программаар боловсруулахад Эрүүл мэндийн сайдын 384-р тушаалаар баталсан аюулгүйн үзүүлэлтээр шинжлэх хүчин чадал нь хангалтгүй буюу 21%-67%-ийг шинжилж байна. Лабораториудын үйл ажиллагаа ISO 17025 шинэчлэгдсэн стандартад заасан эрсдэлд суурилсан үйл ажиллагааг нэвтрүүлээгүй бөгөөд хүчин чадал, боловсон хүчин дутмаг, сүүлийн жилүүдэд засвар үйлчилгээ, тоног төхөөрөмжийн шинэчлэл хийгдээгүй байна. Судалгааны хүрээнд аюулгүй байдлыг хангахын тулд аж ахуйн нэгж байгууллагуудын бүтээгдэхүүнээ шинжлүүлж буй байдлыг судлан үзэхэд хамгийн өндөр давтамжтай шинжилгээ хийлгэсэн байгууллага нь 2018 онд Шинь Шинь ХХК 4,485,500 төгрөгийн шинжилгээ хийлгэж байсан бол 2019 оны 3-р улирлын байдлаар Петрочайна Дачин тамсаг ХХК 2,271,000 төгрөгийн шинжилгээ хийлгэсэн байна. Сүүлийн жилүүдэд бизнес эрхлэгчид аюулгүй байдлаа хянахын тулд байгууллагууд өөрсдийн хүсэлтээр тогтмол хугацаанд шинжилгээ өгдөг болж хэвшиж байгаа тухай Лабораторийн ажилтнууд дүгнэж байгаа нь сайшаалтай байна. Лабораторийн шинжилгээт шалгалтын давтамжийг шинэчлэн тогтоогоогүй байна.


79.

Барааны хорио цээрийн болон аюулгүйн үзүүлэлтийг нарийвчлан тогтоох

МХЕГ: Хүнсний аюулгүй байдлын Үндэсний лавлагаа лаборатори нь Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуулийн 15.2.3 дахь заалтын дагуу Хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүнд тавих аюулгүйн үзүүлэлтэд нэмэлт оруулахаар 2018 оны 05 дугаар сард саналаа хүргүүлсний дагуу ЭМЯ-ны сайдын 2019 оны 04 дүгээр сарын 22-ны өдрийн “Аюулгүйн үзүүлэлт батлах тухай” 200 дугаар тушаалаар батлагдсан болно. Тус тушаалд Ургамлын эрүүл ахуй, хорио цээрийн 4 бүтээгдэхүүнд 10 чиглэлийн 103 аюулгүйн үзүүлэлт, Хүнсний бүтээгдэхүүний цацрагийн 4 бүтээгдэхүүний 16 үзүүлэлтийг нэмэлтээр оруулав. Энэ оны эхний хагас жилийн байдлаар Монгол Улсад мөрдөгдөх аюулгүйн үзүүлэлтийг нэмэгдүүлэн батлуулах ажлын хүрээн суурь судалгааг хийж байна.

Гүйцэтгэл 100%80. Зам тээврийн салбарын

бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний тохирлын үнэлгээний мэргэшсэн байгууллагуудыг бий болгож, чадавхжуулах

ЗТХЯ: Стандарт, хэмжил зүйн газрын даргын 2018 оны А/355 дугаар тушаалаар Автотээврийн үндэсний төв /ТӨҮГ/-ын Судалгаа, хөгжил, чанарын удирдлагын төвийг MNS ISO/IEC 17065:2013 Тохирлын үнэлгээ-Бүтээгдэхүүн, үйл явц, үйлчилгээний баталгаажуулалтын байгууллагад тавих шаардлага” стандартын дагуу итгэмжилсэн.Тус төв Зам, тээврийн хөгжлийн яамтай 2018 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдөр байгуулсан № АГГ18/054/224 дугаартай “Автотээврийн салбарын бүтээгдэхүүн, үйлчилгээнд баталгаажуулалт гүйцэтгэх ажил эрхлэх гэрээ”-ний дагуу Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт нийтийн зорчигч тээвэр болон автотээврийн хэрэгслийн засварын үйлчилгээ эрхлэгч аж ахуйн нэгж, байгууллагын үйлчилгээнд олон улсын тохирлын үнэлгээний зарчим хэм хэмжээнд нийцүүлэн гүйцэтгэж байна. Тус төвд 2020 оны 06 дугаар сарын 12-ны байдлаар 57 иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас тохирлын үнэлгээнд хамрагдах хүсэлт ирүүлсэн бөгөөд хүсэлтийн шаардлага хангасан 41 байгууллагад тохирлын үнэлгээ хийж баталгаажуулалтын схемын шаардлага хангасан 17 н байгууллагад тохирлын гэрчилгээ олгосон байна.Тус төв СХЗГ ын Сургалт, мэдээллийн төвтэй хамтран автотээврийн салбарын баталгаажуулалтын шинжээч бэлтгэх сургалтыг зохион байгуулж 9 мэргэжилтнийг хамруулсан байна. Мөн европын холбооны тусламжаар хэрэгжиж буй төслийн хүрээнд ахлах мэргэжилтэн Н.Мөнхзулыг MNS ISO/IEC 17065:2013 Тохирлын үнэлгээ-Бүтээгдэхүүн, үйл явц, үйлчилгээний баталгаажуулалтын байгууллагад тавих шаардлага” стандартын олон улсын шинжээчийн сургалтад хамруулсан. Төвийн баталгаажуулалтын үйл ажиллагаанд оролцож буй ажилтнуудыг чадвахжуулах зорилгоор давхардсан тоогоор 21 удаагийн сургалтад хамруулсан байна.

52

Ати консалтинг ХХК нь авто үйлчилгээ, нийтийн тээврийн үйлчилгээг баталгаажуулах ажлыг 2019 оноос эхлэн гүйцэтгэж байна. 2020 оны 2 улирлын байдлаар нийт 50 гаруй ААН-д баталгаажуулалтын гэрчилгээ олгоод байна.

БХБЯ: Улсын хэмжээнд ажиллаж байгаа Стандарт, хэмжил зүйн газраар итгэмжлэгдсэн 4, баталгаажуулалтын албаар дамжуулан нийт 600 гаруй дотоодын болон импортын барилгын материал стандартын дагуу бүтээгдэхүүнээ тохирлын гэрчилгээгээр баталгаажуулан зах зээлд нийлүүлж байна. Барилгын материалын үйлвэрлэгч болон импортлогчдод манай улсад мөрдөгдөж байгаа Тохирлын үнэлгээ. Биет бүтээгдэхүүний баталгаажуулалтын схемийн загвар MNS ISO/IEC TR 17026:2017 стандартын хүрээнд материалаа баталгаажуулалт яаж хийлгэх талаархи мэдээллийг тогтмол хийж ажилласан. Дотоодын болон импортын 1200 гаруй нэр төрлийн барилгын материал зах зээлд нийлүүлэгддэгээс 2018-2019 онд 50-иас илүү хувьд нь баталгаажуулалт хийгдсэн байна.

Стандарт, техникийн зохицуулалтын талаар хамтран ажиллах, цаашид хэрэгжүүлэх арга хэмжээний санал боловсруулах уулзалтыг Стандарт, хэмжил зүйн газартай 2020 оны 2 дугаар сарын 4-ний өдөр хамтран зохион байгуулсан. Цаашид стандартын боловсруулалтын асуудлыг Стандарт, техникийн зохицуулалтын асуудал хариуцсан төв байгууллага хийж байх тохиролцоонд хүрсэн.

Барилгын материал, бүтээгдэхүүнд Тохирлын үнэлгээ хийж, баталгаажуулалтад хамруулан Тохирлын гэрчилгээ олгох 3 байгууллага ажиллаж байна. 2019 онд нийт барилгын хөгжлийн төвөөс 80, БАК-62, БХҮНТөв-40 нийт 182 аж ахуй нэгжид тохирлын гэрчилгээ олгон, “Барилгын салбарын нэгдсэн мэдээллийн сан”-д оруулах ажил хийгдэж байна.

Гүйцэтгэл 100 %

81.

Автотээврийн хэрэгслийн техникийн хяналтын үзлэгийн тогтолцоо, авто үйлчилгээний байгууллага, нийтийн тээврийн үйлчилгээний эрх зүйн орчинг боловсронгуй болгох

ЗТХЯ: Стандарт, хэмжил зүйн газрын даргын 2018 оны А/355 дугаар тушаалаар Автотээврийн үндэсний төв /ТӨҮГ/-ын Улаанбаатар хотын Баянгол, Баянзүрх, Сонгино хайрхан техникийн хяналт үзлэгийн төвүүдийг MNS ISO/IEC 17020:2013 “Тохирлын үнэлгээ. Хяналтын ажил эрхэлдэг төрөл бүрийн байгууллагын ажиллагаанд тавих шаардлага” стандартын шаардлагын дагуу тус бүр 2 жилийн хугацаатай итгэмжилсэн. Энэ ажлын хүрээнд техникийн хяналтын төвүүдийн үйл ажиллагаанд чанарын удирдлагын тогтолцооны 11 н журмыг баримтжуулан мөрдөж байна.Мөн тээврийн салбарын стандартын техникийн хороо (ТХ15) ын ажлын төлөвлөгөөний дагуу автотээврийн хэрэгслийн техникийн хяналтын үзлэгийн тогтолцоо, авто үйлчилгээний байгууллагад дагаж мөрдөх 5 стандартыг 2020 онд шинэчлэн батлуулсан. Түүнчлэн шинээр үндэсний стандартаар батлуулах 8 стандартын төслийг боловсруулж, олон улсын стандартын байгууллага /ISO/ ын 13 стандартыг орчуулж үндэсний стандартаар батлуулах ажил хийгдэж байна.

Гүйцэтгэл 100 %Зорилт 6. Экспортын тэргүүлэх салбарын бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг дэмжих


Мах, махан бүтээгдэхүүн, чацаргана, зөгийн бал, хүнсний бүтээгдэхүүн, ноос, ноолуур, арьс шир, оёмол бүтээгдэхүүн, аялал жуулчлалын үйлчилгээ, хог хаягдлын стандарт олон улсын жишигт хүрсэн байна;

Экспортын бүтээгдэхүүнд хийсэн тохирлын үнэлгээ худалдааны түнш орнуудад хүлээн зөвшөөрөгдөх түвшинд хүрсэн байна;82. Хоёр талт чөлөөт

худалдааны хэлэлцээр байгуулах, бүс нутгийн худалдааны хэлэлцээрт

1.Эдийн засгийн түншлэлийн тухай Монгол-Японы хэлэлцээрийг хэрэгжүүлэх:- Бүс нутгийн хэлэлцээрийн хорооны 2018 оны 4 дүгээр сарын 9-ний өдрийн 88 дугаар хуралдаанаар хэлэлцээрийн биелэлтийг хэлэлцүүлэв. Хэлэлцээрийн үр ашгийг нэмэгдүүлэх зорилгоор Гадаад харилцааны сайдын Япон Улсад 2018 оны 02 дугаар сард хийсэн айлчлалын хүрээнд Бизес форум зохион байгуулав. Мөн 2018 оны 09 дүгээр сард “Монгол-Хоккайдогийн III бизнес форум”-

53

нэгдэх явдлыг дэмжих ыг “Хоккайдо-Монголын эдийн засгийн харилцааг дэмжих нийгэмлэгтэй хамтран зохион байгуулсан. Жил бүр уламжлагдан зохион байгуулагддаг “Төр хувийн хэвшлийн уулзалт”-ыг Токио хотноо 2018 оны 12 дугаар сард зохион байгуулав.- 2019 оноос эхлэн МҮХАҮТ-ын Худалдааны академийн сургалтын хөтөлбөрт ЭЗТХ-ийг тусгуулав. МҮХАҮТ-ын дэргэдэх “Монгол-Японы бизнесийн зөвлөл”-тэй хамтран ЭЗТХ-ийн хэрэгжилтийн талаар хэлэлцүүлэг зохион байгуулав. Эдгээр болон бусад ажлын үр дүнд Япон Улсад гаргах манай экспорт нэмэгдэж байна. Тухайлбал, 2017 онд манай экспорт өмнөх онтой харьцуулахад 5,6 хувиар, 2018 онд өмнөх онтой харьцуулахад 78,6 хувиар тус тус өссөн дүнтэй байна. 2018 онд манай экспорт 26,5 сая ам.долларт хүрсэн нь сүүлийн 10 гаруй жил байгаагүй үзүүлэлт юм.ЭЗТХ-ийн хэрэгжилтийг сайжруулах зорилгоор Хамтарсан хороо эсвэл Барааны худалдаа, Гарал үүслийн дүрэм, дэд хороодын хурлыг 2019 оны 4 дүгээр улирал эсхүл 2020 оны 1- 2-р улиралд зохион байгуулах саналыг айлын талд тавив.- Дэд хороодын хурлыг 2020 оны 4 дүгээр сад зохион байгуулах саналаа Японы тал илэрхийлсэн бөгөөд Ковид-19 цар тахлын нөхцөл байдлаас шалтгаалж хойшлогдсон. 2020 оны сүүлийн хагаст зохион байгуулахаар төлөвлөн айлын талтай хугацааг жич тохиролцохоор ажиллаж байна.

2. БНСУ-тай чөлөөт худалдааны хэлэлцээр байгуулах боломжийг хамтран судлах, хэлэлцээг эхлүүлэх:- Хамтарсан судалгааг эцэслэж, үр дүнг Гадаад харилцааны сайдын зөвлөлд 2018 оны 03 дугаар сард танилцуулсан. Хэлэлцээг эхлүүлэх зөвшөөрлийг Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцүүлж зохих шийдвэрийг гаргуулсан.- Хэлэлцээг эхлүүлэхэд монголын тал бэлэн гэсэн агуулгатай ноотыг өмнөд солонгосын талд хүргүүлсэн. 2019 оны 6 дугаар сард болсон ЗГХК-ын хуралдааны үеэр манай тал хэлэлцээ эхлэхэд бэлэн байгаагаа нотолсон. Холбогдох байгууллагын албан тушаалтнуудыг ЧХХ-ийн чиглэлээрх гадаад, дотоодод сургалтад хамруулж, хэлэлцээний багийн чадавхийнг дээшлүүлэх арга хэмжээ авав. Түүнчлэн гадаадын мэргэжилтэн урьж сургалт явуулан, хэлэлцээ эхэлсэн тохиолдолд манай талаас баримтлах ерөнхий удирдамжийн төслийг боловсруулсан. Хэлэлцээ эхлүүлэх хугацааг эцэслэн тохирохоор ажиллаж байна.

3. Евразийн эдийн засгийн холбоотой чөлөөт худалдааны хэлэлцээр байгуулах боломжийг судлах, хэлэлцээг эхлүүлэхМонгол Улс, Евразийн эдийн засгийн холбооны хооронд худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааг өргөжүүлэн хөгжүүлэх, монголын бараа бүтээгдэхүүнийг тус Холбооны зах зээлд нийлүүлэхэд илүү таатай боломж бүрдүүлэх үүднээс Монгол Улс, Евразийн эдийн засгийн холбоо хооронд Чөлөөт худалдааны хэлэлцээр байгуулах боломжийг судлах Хамтарсан ажлын хэсгийг байгуулах саналыг монголын тал 2016 оноос хойш зохиогдсон бүх шатны уулзалт, арга хэмжээний үеэр Евразийн эдийн засгийн холбооны гишүүн орнууд болон Евразийн эдийн засгийн комисст тогтмол тавьж ирсний үр дүнд 2019 оны сүүл, 2020 оны эхэнд тодорхой ахиц гарлаа. Тухайлбал, Москва хотноо 2019 оны 10 дугаар сарын 21-ний өдөр болсон Монгол Улсын Засгийн газар, Евразийн эдийн засгийн комисс хоорондын Ажлын хэсгийн III хуралдаанаар Хамтарсан ажлын хэсэг байгуулах асуудлыг үргэлжлүүлэн судлахаар тохиролцож, хуралдааны Протоколд тусгасан бол Монгол Улсын Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхийн 2019 оны 12 дугаар сарын 3-5-ны өдрүүдэд ОХУ-д хийсэн албан ёсны айлчлалын үеэр Монгол Улсын Засгийн газар болон Евразийн эдийн засгийн комисс хооронд 2020-2021 онд хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд гарын үсэг зурж, Чөлөөт худалдааны хэлэлцээр байгуулах боломж, түүний дотор энэхүү байгуулж болох хэлэлцээрийн үндэслэл, эдийн засгийн ач холбогдлыг үргэлжлүүлэн судлахаар төлөвлөгөөнд тусгасан. Энэхүү төлөвлөгөөний хэрэгжилтийг урагшлуулах зорилгоор Монгол Улсаас ОХУ-д суугаа Элчин сайд Д.Даваа 2020 оны 3 дугаар сарын 24-ний өдөр Евразийн эдийн засгийн комиссын Сайд нарын зөвлөлийн гишүүн, Худалдааны сайд А.А.Слепневтой уулзалт хийж, Чөлөөт худалдааны хэлэлцээр байгуулах боломжийг судлах Хамтарсан судалгааны багийг ойрын хугацаанд байгуулах, энэхүү хэлэлцээрийн эдийн засгийн үр ашиг, хамрах хүрээг тогтоох ажлыг эхлүүлэхээр зарчмын тохиролцоонд хүрсэн болно. Улмаар Монгол Улс, Евразийн эдийн засгийн холбоо хооронд Чөлөөт худалдааны хэлэлцээр байгуулах боломжийг судлах хамтарсан ажлын хэсгийг байгуулах асуудлаарх анхдугаар зөвлөлдөх уулзалтыг 2020 оны 5 дугаар сарын 22-ны өдөр цахим хэлбэрээр амжилттай зохион байгуулав. Уулзалтад ГХЯ-ны Гадаад худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааны газрын дэд захирал Г.Өлзийсайхан, Евразийн эдийн засгийн комиссын Худалдааны бодлогын газрын захирал А.Э.Кудасов нар хоёр талын төлөөлөгчдийг тэргүүлж оролцов. Түүнчлэн, уулзалтад Евразийн эдийн

54

засгийн холбооны гишүүн орнууд болох Армен, Беларусь, Казахстан, Киргиз, Оросын албаны төлөөлөгчид өөр өөрсдийн нийслэлээс цахимаар холбогдон оролцов. Уулзалтын үеэр талууд Чөлөөт худалдааны хэлэлцээр байгуулах боломжийг судлах хамтарсан ажлын хэсгийн ажлын даалгавар, судалгааны ажлын хамрах хүрээний талаар харилцан санал солилцож, албан ёсны хамтарсан судалгааг эхлүүлэхэд шаардагдах зарим зохион байгуулалтын асуудлаар зөвшилцсөний зэрэгцээ дэлхий нийтийг хамарсан цар тахал намжих хүртэл дараагийн уулзалтуудыг цахим хэлбэрээр зохион байгуулж байх нь зүйтэй гэдэгт санал нэгдэв. Дараагийн уулзалтыг 2020 оны 6 дугаар сард зохион байгуулахаар бэлтгэлийг ханган ажиллаж байна.

Монгол Улс, Евразийн эдийн засгийн холбоо хооронд Чөлөөт худалдааны хэлэлцээр байгуулах боломжийг судлах хамтарсан ажлын хэсгийг байгуулах асуудлаарх анхдугаар зөвлөлдөх уулзалтын бэлтгэлийг хангах монголын талын ажлын хэсгийн хурлыг 2020 оны 5 дугаар сарын 15, 19-ний өдрүүдэд ГХЯ-нд 2 удаа зохион байгуулж, хэлэлцэх асуудлын талаарх монголын байр суурийг нэгтгэсэн. Түүнчлэн, Монгол Улс, Евразийн эдийн засгийн холбоо хооронд чөлөөт худалдааны хэлэлцээр байгуулах хамтарсан судалгааны бэлтгэл ажлыг хангах, айлын талтай холбогдох мэдээлэл солилцох, хэлэлцээнд баримтлах боломжит байр суурийн талаар санал боловсруулах Ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүн, баримтлах удирдамжийг Гадаад харилцааны сайд, Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайд нарын 2020 оны 5 дугаар сарын 21-ний өдрийн А/22, А-190 тоот Хамтарсан тушаалаар баталсан болно.

4. Ази, Номхон далайн худалдааны хэлэлцээрт нэгдэх, Үндэсний үйлдвэр-лэлийг дэмжих, экспортын бараа, бүтээгдэхүүний гадаад зах зээлд гарах нөхцлийг сайжруулах

Ази, Номхон далайн худалдааны хэлэлцээрт нэгдэн орох тухай хуулийг 2019 оны 12 дугаар сарын 12-ны өдөр УИХ –аар соёрхон батлуулав. Соёрхон батласан тухай батламжийг нарийн бичгийн дарга нарын газарт хүргүүлэв. Манай Улсын гадаад худалдааны нийт бараа эргэлтийн 64,7 хувь, экспортын 90 хувь, импортын 30 хувийг АНДХХ-ийн гишүүн орнууд тус тус эзэлдэг. Уг хэлэлцээрт нэгдэн орсноор гадаад зах зээлийг тэлэх таатай орчин бий болох бөгөөд манай экспортын бараа, бүтээгдэхүүн БНХАУ, БНСУ-ын зах зээлд дунджаар 40%-ийн хөнгөлөлт эдлэх боломж бүрдэх юм.

5.БНХАУ-тай чөлөөт худалдааны хэлэл-цээр байгуулах боломжийг хамтран судлах,Монгол Улс, БНХАУ хооронд Чөлөөт худалдааны хэлэлцээр байгуулах боломжийн талаар хамтарсан судалгаа хийх Монголын талын багийн бүрэлдэхүүн, удирдамжийг Гадаад харилцааны сайдаар батлуулав. Хамтарсан судалгааны багийн анхдугаар уулзалтыг Улаанбаатар хотноо 2018-ны 9 дүгээр сарын 26-27-ны өдрүүдэд зохион байгуулав. Уулзалтаар хамтарсан судалгааны ажлын даалгаврыг тохиролцов. Хоёр талын хамтарсан судалгааны багийн хоёрдугаар уулзалтыг 2019 оны 2 дугаар сарын 14-15-ны өдрүүдэд Бээжин хотноо зохион байгуулсан. Уулзалтаар хамтарсан судалгааны ерөнхий хүрээ, бүтцийг тохирсон. Судалгааны төлөвлөгөөний дагуу хоёр талаас бэлтгэх мэдээллийн эхний төслийг харилцан солилцсон. ЧХХ-ийн эдийн засгийн үр өгөөжийн судалгааг МУИС-ийн Бизнесийн сургууль болон олон улсын бие даасан шинжээчээр захиалга өгч хийлгэсэн. Судалгааны ажил төлөвлөгөөний дагуу явагдаж байна.

- Ноос ноолуурын салбарт экспортын гол нэрийн бүтээгдэхүүн болох Текстил. Ноос, ноолууран нэхмэл драп. Техникийн ерөнхий шаардлага, MNS 6816 : 2020 стандартыг Текстилийн m- стандартчиллын ТХ-ны 1-р сарын 09-ний өдрийн хурлаар хэлэлцүүлж, СХЗГ-ын даргын 2020 оны 2-р сарын 11 -ны өдрийн С/04 дүгээр тушаалаар батлуулсан.

- Дэлхий нийтээр тархаад буй цар тахалтай тэмцэхэд хүн амын эрүүл мэндийг хамгаалах зорилгоор цаг үеийн байдалтай уялдуулан, ЗГ-аас өгсөн үүрэг чиглэлийн дагуу импортын бүтээгдэхүүнийг орлох Текстил. Амны даавуун хаалт. Техникийн шаардлага, MNS 6828 : 2020 стандартыг СХЗГ-ын даргын 2020 оны 3-р сарын 13-ны өдрийн С/09 дүгээр тушаалаар батлуулсан. НЭМЖ ОРУУЛАХ

55

Гүйцэтгэл: 100%83. Үндэсний үйлдвэрлэлийг

дэмжих, экспортын бүтээгдэхүүний тоог нэмэгдүүлэх

УУХҮЯ: Монгол Улсын үйлдвэржилтийн газрын зураглал боловсруулах ажлыг экосистем, хүн ам нутагшил, суурьшил, түүхий эдийн нөөц, дэд бүтцийн бодлоготойуялдуулан судалгааны мэргэшсэн байгууллага болох “Олон улсын санхүүгийн зөвлөх” ХХК-иар гүйцэтгүүлэн 2017-12-12-ны өдөр Монгол Улсын хүнд үйлдвэр төлөвлөлтийн судалгааны тайлан болон Хүнд үйлдвэрийн газрын зураглал гаргах судалгааны ажлын тайланг Уул уурхай хүнд үйлдвэрийн яамны техник, технологийн хэлтэст хүлээн авсан. Уг тайланд үндэслэн хүнд үйлдвэрийн хөгжлийн үндэсний хөтөлбөрийг боловсруулан Монгол Улсын Засгийн газрын 2019-05-29-ний өдрийн өдрийн “Үндэсний хөтөлбөр батлах тухай” 214-р тогтоолоор батлуулсан бөгөөд хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө боловсруулан Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайдын 2019-08-26-ны өдрийн А/180 дугаар тушаалаар батлуулсан.

ГХЯ: Уул уурхайн бус бүтээгдэхүүний экспортыг дэмжих, олон улсын зах зээлд үндэсний үйлдвэрлэлийн бүтээгдэхүүний өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх, шинэ зах зээл нээх, экспортыг бүтээгдэхүүний нэр төрлийг нэмэгдүүлэх,, гадаадын зах зээлд экспортлох боломжтой тэргүүлэх ач холбогдол бүхий бүхий бараа бүтээгдэхүүний судалгаа, маркетингийг дэмжих зорилго бүхий “Монгол экспорт” хөтөлбөрийг боловсруулж батлуулав. Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний дэлгэрэнгүй төлөвлөгөөг батлуулан хэрэгжүүлж байна. Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд салбар хоорондын уялдааг хангах Экспортыг дэмжих зөвлөл”-ийг байгуулж, бүрэлдэхүүнийг Ерөнхий сайдын 2019 оны 37 дугаар захирамжаар батлуулав.Үндэсний үйлдвэрлэгч, экспортлогчдыг дэмжих, үйл ажиллагааг нь урамшуулах, сурталчлах зорилгоор Засгийн газрын 2019 оны 204 дүгээр тогтоолын 1 дүгээр хавсралтаар батлагдсан “Түүхэн үйл явдал, тэмдэглэлт өдрийн жагсаалт”-д Засгийн газрын 2020 оны 1 дүгээр тогтоолоор нэмэлт өөрчлөлт оруулав. Уг тогтоолын дагуу жил бүрийн 12 дугаар сарын гурав дахь долоо хоногийн “Бямба гараг”-т экспортлогчдын тэмдэглэлт өдрийг тэмдэглэж байхаар тогтов.“Уул уурхайн бус экспортыг дэмжих, хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрлэлийн салбарт гадаад орнуудтай хөгжүүлж буй хамтын ажиллагааг идэвхжүүлэх чиглэлээр 2019-2020 онд ГХЯ, ХХААХҮЯ хамтран хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө”-г сайд нараар батлуулан хэрэгжүүлж байна. Төлөвлөгөөний 2019 оны хэрэгжилттэй 2020 оны 4 дүгээр сарын 28-ны өдөр болсон ГХЯ, ХХААХҮЯ хоорондын удирдлагуудын уулзалтын үеэр сайд нар танилцалж цаашид бүрэн хэрэгжүүлэх, эрчимжүүлэх талаар чиглэл өгөв. Уулзалтаар “ГХЯ, ХХААХҮЯ-наас Ковид-19 цар тахлын нөхцөл байдалд экспортыг дэмжих, импортыг тогтвортой байлгах чиглэлээр хамтран хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөггөө”-г баталж, хэрэгжүүлж байна.Төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх замаар эдийн засгийн өрсөлдөх чадвар, гадаад худалдааны үр ашгийг дээшлүүлэх, экспортыг төрөлжүүлэх, хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх зорилтыг ханган биелүүлэх зорилгоор бизнесийн төлөөллийн байгууллага болох Монголын үндэсний худалдаа, аж үйлдвэрийн танхимтай хамтын ажиллагааны Санамж бичиг байгуулав.Санамж бичгийн хүрээнд ГХЯ, МҮХАТ хооронд 2020 онд хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөг батлан хэрэгжүүлж байна.

ХХААХҮЯ: Стратегийн хүнсийг экспортлох, импортлох зөвшөөрөл олгох түр журмыг шинэчилж Засгийн газрын 2019 оны 329 дүгээр тогтоолоор батлуулав. Журмаар стратегийн хүнсний дотоодын хангамжийн тогтвортой, тэнцвэртэй байдлыг хангах, стратегийн хүнсний нийлүүлэлтийн улирлын хамаарал, үнийн хэт хэлбэлзлээс сэргийлэх, гадаад худалдааны түнш орны зорилтот зах зээлд стратегийн хүнсийг экспортлохыг дэмжих, стратегийн хүнсийг экспорлох, импортлох зөвшөөрөл олгох үйл явцыг шуурхай болгох эрх зүйн зохицуулалтыг бүрдүүлэв.

Үйл ажиллагаа Хугацаа Хамрагдсан үйлдвэр, аж ахуйн нэгж

Улаанбуудайн гурил экспортлох

2019.05.29-06.11 Гурилын 13 үйлдвэр

Сүү, сүүн бүтээгдэхүүн экспортлох

2019.11.06-12 Сүү боловсруулах үйлдвэр - 4

56

Сүү хүлээн авах цэг – 1Сүүний эрчимжсэн ферм - 2

Мах, махан бүтээгдэхүүн экспортыг нэмэгдүүлэх, адууны дайвар бүтээгдэхүүний протокол тохирох

2019.12.12-21 Мал төхөөрөх, мах боловсруулах үйлдвэр- 12

БНХАУ-ын эрх бүхий байгууллагын экспертүүдийг урьж дотоодын хүнсний үйлдвэрүүдэд хянан магадлагаа хийлгэв.Монгол, Вьетнамын Засгийн газар хоорондын комиссын 16 дугаар хуралдаанаар тохиролцсоны дагуу Монгол Улсаас БНСВУ-д гүн хөлдөөсөн хонь, ямаа, адуу болон үхрийн мах экспортлох талаар яриа хэлэлцээ хийж, мал эмнэлэг, эрүүл ахуйн гэрчилгээний загварыг Вьетнамын талд хүргүүлсэн.Мөн Лаос улсад ажиллаж, хоёр улсын Мал эмнэлгийн ерөнхий газар хооронд хамтран ажиллах хэлэлцээр байгууллаа. Хэлэлцээрийн хүрээнд Монгол Улсаас Лаос Улсад гүн хөлдөөсөн мах, махан бүтээгдэхүүн нийлүүлэх нөхцөл, боломж бүрдсэн.Хүнсний үйлдвэрийн хөгжлийн бодлого зохицуулалтын газраас 2019 оны 12 дугаар сард дотоодын махны нөөц бүрдүүлэх, мах, махан бүтээгдэхүүний экспортыг дэмжих чиглэлээр дараах арга хэмжээг хэрэгжүүлэв. Үүнд:Хүнсний аюулгүй байдлын үндэсний зөвлөлийн хурлаар Монгол Улсын 2019 оны 12 дугаар сард болон 2020 онд экспортлох, импортлох стратегийн хүнсний нэр төрөл, тоо хэмжээний саналыг зөвлөмжөөр батлуулав.“Чанасан мах” техникийн ерөнхий шаардлага MNS 6790:2019 стандартыг шинээр батлуулав.Давхардсан тоо 60 гаруй аж ахуйн нэгжийн ирүүлсэн материалыг хянаж, бодлогын гэрээ байгуулав.Нийслэлийн хүн амын хүнсний хэрэгцээнд нөөцийн мах бэлтгэх зарим арга хэмжээний тухай санал боловсруулж Засгийн газрын хуралдаанд хэлэлцүүлэв./2019.12.25/Мах, махан бүтээгдэхүүний экспортын хэмжээ 2019 оны 12 сарын эхний 3 долоо хоногт 10.0 мянган тн-оор нэмэгдэв.Арьс ширний үйлдвэрлэлийн салбарт LWG leather working group –ийн сертификатыг нэвтрүүлэх чиглэлээр Арьс ширний Олон Улсын Зөвлөл (Leather Working Group-LWG) –ийн албан ёсны Аудитор ирж урьдчилсан аудит хийв /2019.12.01-10/. Урьдчилсан аудит хийлгэсэн аж ахуй нэгжүүд:

- Дархан нэхий ХК- Дархан минж ХХК- Булигаар ХК- Мон Ирээдүй ХХК

Гүйцэтгэл 100%84. ДХБ-ын Худалдаан дахь

техникийн саад тотгорын тухай хэлэлцээрээр хүлээсэн үүргийг биелүүлэх

ДХБ-ын Худалдааг хөнгөвчлөх хэлэлцээрийн Үндэсний хорооны II хуралдааныг 2018 оны 2 дугаар сарын 14-ний өдөр зохион байгуулж, Хорооны болон Дэд хороодын 2018 оны үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг батлав.Худалдааг дэмжих чиглэлээр хэрэгжүүлж буй төслүүдийн удирдлагатай уулзалт хийв.Олон улсын санхүүгийн корпорацитай хамтран ГЕГ, МХЕГ-ын ажилтнуудад зориулсан “Итгэмжлэгдсэн оператор”, “Барааг урьдчилан тодорхойлох”, “Эрсдэлийн удирдлага” сэдэвт сургалтыг 3 дугаар сарын 19-23-ны өдрүүдэд зохион байгуулав.Худалдааг хөнгөвчлөх ажлын хэсгийн уулзалтыг зохион байгуулж “Үндэсний хороо”-ны хөтөч зураг, стратеги төлөвлөгөөний төслийг боловсруулав.Дэлхийн Банк групп, Олон улсын санхүүгийн корпорацитай хамтран 2018 оны 9 дүгээр сарын 11-ний өдөр Худалдааг хөнгөвчлөх

57

хэлэлцээрийн хэрэгжилт, үүний дотор хилийн хяналт, шалгалтыг сайжруулах асуудлын хүрээнд олон улсын хурал зохион байгууав.Үндэсний хорооны III хуралдааныг 2018 оны 10 дугаар сарын 04-ний өдөр зохион байгуулав. Хуралдаанаар “Худалдааг хөнгөвчлөх Үндэсний хөтөч зураг” болон “Үндэсний хорооны стратеги төлөвлөгөө”-г батлав. Гадаад худалдааны нэгдсэн портал хөгжүүлэх ажлын хэсэг байгуулж үндэслэл, үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний төсөл боловсруулан Үндэсний хорооны IV хуралдаанд хэлэлцүүлэн батлуулахаар шийдвэрлэв. Уг ажлын хэсгийн анхдугаар хуралдааныг 2018 оны 11 дүгээр сарын 02-ний зохион байгуулж “Гадаад худалдааны нэгдсэн портал хөгжүүлэх” журмын төсөлд холбогдох байгууллагууд өөрсдийн чиг үүргийн хүрээнд саналаа нарийвчлан ирүүлэхээр тогтов.ГЕГ-тай хамтран Худалдааг хөнгөвчлөх чиглэлээр сургагч багш бэлтгэх сургалтад ГЕГ, МХЕГ, ХХЕГ зэрэг холбогдох байгууллагуудын 30 гаруй албан хаагчдыг хамруулав.ДХБ-ын Худалдааг хөнгөвчлөх Үндэсний хорооны дэргэд “Гадаад худалдааны мэдээллийн нэгдсэн сан” байгуулах төслийг хэрэгжүүлэх Ажлын хэсэг байгуулж, анхны хуралдааныг 2020 оны 6 дугаар сарын 12-ны өдөр хийв.

Гүйцэтгэл: 100%85. Итгэмжлэлийн

байгууллагуудын хоорондын харилцан хүлээн зөвшөөрөх хэлэлцээрт нэгдэх

ГХЯ: Экспортын бүтээгдэхүүнд хийх тохирлын үнэлгээний үр дүнг худалдааны түнш БНХАУ, ОХУ гэх мэт орнуудад итгэмжлэлээр дамжуулан хүлээн зөвшөөрүүлэх чиглэлээр бүхий л түвшний яриа хэлэлцээний сэдэвт тусгуулан ажиллаж байна. Түүнчлэн мэргэжлийн байгууллага хооронд байгуулах гэрээ, хэлэлцээр, санамж бичгийн төсөлд мэргэжил, арга зүйн зөвлөлгөө өгч, хянан, дэмжлэг үзүүлж байна.

2018 оны гуравдугаар сард СХЗГ, БНХАУ-ын Баталгаажуулалт, итгэмжлэлийн товчоо хооронд тохирлын үнэлгээний салбарт хамтран ажиллах хамтын ажиллагааны санамж бичгийг шинэчлэн, гарын үсэг зурлаа. Шинэчлэн байгуулсан санамж бичгийн хүрээнд хоёр улсын тодорхой салбарт мөрдөгдөж буй стандарт, техникийн баримт бичгийн шаардлагыг ижилтгэж, тохирлын үнэлгээний үр дүнг харилцан хүлээн зөвшөөрснөөр бараа бүтээгдэхүүнийг давтан тохирлын үнэлгээнд хамруулахгүй байх нөхцөл бүрдэж бизнес эрхлэх таатай орчин бий болох зэрэг олон давуу тал үүсэх юм. Ялангуяа шинэчлэн батлагдсан Стандартчилал техникийн зохицуулалт, тохирлын үнэлгээний итгэмжлэлийн тухай хууль болон БНХАУ-ын шинэчлэгдсэн хуулийн мэдээллээ хоёр талаас харилцан солилцох, хуульдаа нийцүүлэн баталгаажуулалт, итгэмжлэлийн үйл ажиллагааг дэмжиж ажиллах дээр санал нэгдсэн.

Түүнчлэн экспорт, импортод шууд хамааралтай Монгол Улсын байгууллагуудын чадавхийг дээшлүүлэх, Монгол улсын хилийн боомтод ажиллаж байгаа лабораториуд, баталгаажуулалтын байгууллагын үйл ажиллагааг дээшлүүлэх, хилийн ойролцоох байгууллагуудын харилцааг сайжруулах зэрэг асуудлуудаар ярилцаж тохирсон.

Санамж бичгийн хүрээнд дараах ажлын төлөвлөгөөг тусгасан. Тухайлбал:1. TBT буюу худалдааны техникийн саад тотгорын хэлэлцээрээр хүлээсэн үүргийн биелэлтийг хангахын тулд талууд стандартчилал, итгэмжлэл, баталгаажуулалтын байгууллагын тогтолцоог тогтоосон баримт бичгийн мэдээллийг харилцан солилцох;2. Заавал баталгаажуулах бүтээгдэхүүнд сорилт, баталгаажуулалт хийх томилогдсон лаборатори, баталгаажуулалтын байгууллагын мэдээлэл, холбогдох эрх зүйн баримт бичиг, заавал баталгаажуулалтад хамрагдах бүтээгдэхүүний жагсаалт буюу каталоги, тохирлын үнэлгээний үр дүнг илэрхийлэх гэрчилгээ, тэмдгийн мэдээллийг талууд харилцан солилцох;3. Хөдөө аж ахуйн гаралтай бүтээгдэхүүний баталгаажуулалтын схем, тухайн төрлийн баталгаажуулалтын байгууллагын итгэмжлэлийн үйл явцын журам /хилээр оруулахад тавих шаардлагын мэдээлэл/ солилцох;4. Тодорхой нэр төрлийн бараа бүтээгдэхүүнийг сонгож худалдааг хөнгөвчлөх;5. “Нэг бүс нэг зам” ба “Талын зам” хөтөлбөрийт хэрэгжүүлэхэд талууд идэвхтэй оролцох6. Харилцан нийлүүлж буй бараа бүтээгдэхүүний лабораторийн чадавхийг нэмэгдүүлэх ур чадварын сорилтыг хамтран зохион

58

байгуулах;7. Мэргэжилтнүүдийг сургах, итгэмжлэлийн үнэлгээ болон баталгаажуулалтын үйл ажиллагааг хамтран зохион байгуулах.


86.

Хэмжил зүйн лаборатори хоорондын олон улсын харьцуулалтад тогтмол оролцох

ЗТХЯ: ИНЕГ-ын Оношилгоо хэмжил зүйн лаборатори нь Сорилт шинжилгээний чиглэлээр Авто бензин, дизелын төрлөөр, Хэмжил зүйн чиглэлээр зайн хэмжил, цахилгаан хэмжлийн төрлөөр Монгол улсын ижил төстэй үйл ажиллагаа явуулдаг лабораториудын дунд зохион байгуулсан лаборатори хоорондын харицуулалтад оролцсон.

СХЗГ: Ази номхон далайн хэмжил зүйн хөтөлбөр (АРМР) олон улсын байгууллагаас санаачилсан хоёр талт буюу Hybrid comparison харьцуулалтад СХЗГ уртын хэмжлийн төрлөөр NIM-тэй хамтран оролцож, уг харьцуулатыг анх удаагаа зохион байгуулсан.

Температурын хэмжлийн төрлөөр /Тоон заагчтай үйлдвэрлэлийн цагаан алтан эсэргүүцлийн термометр IPRT, хэмжих хязгаар: (0-200)C/ лаборатори хоорондын харьцуулалтыг үндэсний хэмжээнд амжилттай зохион байгуулсан. Энэхүү харьцуулалтад эрчим хүч, уул уурхайн салбарын нийт 8 шалгалт тохируулгын лаборатори оролцсон.

Олон улсын зохицуулсан цаг (UTC)–ийн гишүүн орны хувьд UTC (MASM)–ийн цагийн харьцуулалтын дохиог дамжуулах ажил тасралтгүй явагдаж байна.

Гүйцэтгэл 100%87. Хэмжил зүйн лабораторийг

олон улсын түвшинд үнэлүүлэх, итгэмжлүүлэх

ЗТХЯ: ИНЕГ-аас 2016 оны 04 дүгээр сард СХЗГ-ын олон улсын түвшинд үнэлэх, итгэмжлэх ажлын хэсгийн олон улсын үнэлгээчдийн багт Оношилгоо хэмжил зүйн лабораторийн чанарын менежер орж ажилласан. 2016 оны 04 сард СХЗГ-ын Хэмжил зүйн лабораторийг олон улсын түвшинд үнэлэн, итгэмжлэх ажлын хэсгийн олон улсын үнэлгээчдийн багын бүрэлдэхүүнд, 2018 оны 09 сард СХЗГ-ын Хэмжил зүйн хүрээлэнг олон улсын түвшинд үнэлэх, ISO17025:2018 шинэчлэгдсэн стандартаар үнэлж, итгэмжлэх ажлын хэсгийн олон улсын болон Монголын үнэлгээчдийн хамтарсан багийн бүрэлдэхүүнд Оношилгоо, хэмжил зүйн лаборатораас чанарын менежер багтаж ажилласан.

НИК” ХХК-ийн Оношилгоо, шалгалт тохируулгын лабораторид итгэмжлэлийн давтан үнэлгээ хийх ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүнд орж ажилласан.

СХЗГ: Итгэмжлүүлэхээр хүсэлт гаргасан шалгалт тохируулгын лабораторийн итгэмжлэлийн үнэлгээг MNS ISO/IEC 17025 стандартын дагуу хийж хэвшсэн. Шалгалт тохируулгын лабораторийн итгэмжлэлийн үнэлгээний үр дүн нь ILAC MRA-д нэгдсэний дагуу хүлээн зөвшөөрөгдөж байгаа.

ХБНГУ-ын Физик техникийн хүрээлэн(РТВ)-тэй хамтран СХЗГ-т хэрэгжүүлж байгаа төслийн хүрээнд СХЗГ-ын Хэмжил зүйн Хүрээлэнгийн даралтын лабораторийг менежментийн тогтолцооны ISO/IEC 17025 стандартын дагуу итгэмжлүүлэх бэлтгэл ажлыг хангах хүрээнд РТВ-ийн зөвлөхөөс заавар зөвлөгөө авч ажилласан. Тус лабораторийг 2020 онд итгэмжлүүлэх өргөдлөө гаргахаар зорилт дэвшүүлэн ажиллаж байна.

Хэмжил зүйн Хүрээлэнгийн менежментийн тогтолцооны хэрэгжилтэд хөндлөнгийн үнэлгээ хийгдэж, РТВ-ийн зөвлөхүүд хүрээлэнгийн ажилтнуудад менежментийн тогтолцоог хэргэжүүлэх талаар сургалт зохион байгуулан, заавар зөвлөгөө өгсөн.

СХЗГ нь массын хэмжлийн төрлөөр хэмжил, шалгалт тохируулгын чадавх (СМС)-ыг олон улсад хүлээн зөвшөөрүүлэхээр бус нутгийн хэмжил зүйн олон улсын байгууллага (APMP)-д хүсэлтээ анх удаагаа гаргасан болно. Цаашид цахилгаан, урт, температур,

59

даралтын хэмжлийн төрлөөр СМС-ийн гаргахаар төлөвлөж байна.


88.

Хэмжил зүйн алба, лабораторийн хэмжил, шалгалт тохируулгын чадавхыг бэхжүүлэх, нийтэд түгээх

ЗТХЯ: Автотээврийн үндэсний төв” /ТӨҮГ/-ын хэмжил зүйн лаборатори нь MNS ISO/IEC 17025:2007 стандартын дагуу олон улсын удирдлагын тогтолцоог нэвтрүүлж 2017 оны 5 дугаар сард итгэмжлэгдсэн. Лаборатори нь нийт 12 төрлийн хэмжих хэрэгсэлд шалгалт тохируулга, сорилт туршилт хийх бэлтгэл ажлыг хангууллаа.Япон Улсын ЖАЙКА олон улсын хамтын ажиллагааны байгууллагаас хэрэгжүүлсэн “Монгол улс Улаанбаатар хотын Агаарын бохирдлын хяналтын чадавхыг бэхжүүлэх төсөл”-ийн хүрээнд Цаг уур, орчны шинжилгээний газрын харьяа Байгаль орчин, хэмжил зүйн төв лабораторид нийлүүлсэн тээврийн хэрэгслийн хөдөлгүүрээс ялгарах хорт бодисыг хэмжлийн олон төрлийн үзүүлэлтээр өндөр нарийвчлалтай хэмжих “VEHICLE ANALYZER KSR-600A, HORIBA MEXA-720N, HORIBA MEXA-600S, “COTEK”- dc, ac master power” иж бүрдэл тоног төхөөрөмжийг тус үйлдвэрийн газарт шилжүүлэн авсан.Гүйцэтгэл 100 %

СХЗГ: Эрчим хүч, уул уурхай, эрүүл мэнд, байгаль орчин, зам тээвэр, геодези зураг зүй, батлан хамгаалах ба химийн хэмжил зүй зэрэг салбарын болон аймаг орон нутгийн хэмжил зүйн байгууллагуудын шалгалт тохируулгын үйлчилгээг сайжруулах зорилгоор тэдгээр байгууллагуудын ажилтнуудыг гадаад, дотоодын сургалт, семинарт хамруулан чадавхижуулах ажлыг зохион байгуулж, заавар зөвлөгөө өгч, мэргэжил арга зүйн удирдлагаар ханган ажиллалаа.

Гүйцэтгэл 100%89. Лабораториудыг олон улс,

бүс нутгийн ур чадварын сорилтын хөтөлбөрт хамруулах

ХХААХҮЯ: Засгийн газрын 2019 оны 52 дугаар тогтоолоор баталсан “Эрүүл хүнс – Эрүүл Монгол хүн” үндэсний хөтөлбөрт “улс, орон нутгийн түвшний хүнсний аюулгүй байдлын лабораториудын чадавхийг сайжруулах, итгэмжлэлийн хүрээг өргөтгөх, олон улсын итгэмжлэлд хамруулах” заалтыг тусгуулаад байна.Засгийн газраас НҮБ-ын Хүнс, хөдөө аж ахуйн байгууллага, Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагатай хамтран хэрэгжүүлэх “Хүнсний хяналтын тогтолцоог сайжруулахад дэмжлэг үзүүлэх” техник туслалцааны төслийн баримт бичигт гарын үсэг зурав. Энэ төсөл нь хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн салбарт анх удаа гурвалсан хамтын ажиллагааны хүрээнд хэрэгжүүлж байгаагаараа онцлогтой.Засгийн газрын 2019 оны 10 дугаар сарын 2-ны өдрийн "Арьс ширний үйлдвэрлэлийн салбарт авч хэрэгжүүлэх зарим арга хэмжээний тухай" 370 дугаар тогтоолоор "Хөнгөн үйлдвэрийн судалгаа, туршилт, үйлдвэрлэл, бизнесийн корпораци" /Армоно/ ТӨААТҮГ тус яамны харьяанд шилжив.Хөнгөн аж үйлдвэрийн салбарын 85 жилийн ойн хүрээнд ШУТИС-ын ҮТС-ийн Хувцас судлалын төвд 2019 оны 10-р сарын 03-нд ХХААХҮЯ-ны дэмжлэг, АХБ-ны “ХАА, хөдөөгийн хөгжлийн нэмэлт санхүүжилт” төслийн санхүүжилтээр үйлдвэрлэл сургалтын загвар төв- Инновацийн лабораторитой болов.Энэхүү лаборатори нь оюутнууд болон ЖДҮ-лэл эрхлэгчдийг сургах, салбарын боловсон хүчнийг давтан сургах, мэргэшүүлэх, мэргэжлийн зэрэг ахиулахад нь дэмжлэг үзүүлэх зорилготой юм.ХҮСХХ-нд АХБ-ны санхүүжилтээр 508.2 сая төгрөгийн ноос, ноолуурын ширхэгтийн SEM багаж, 121.4 сая төгрөгийн лабораторийн орчны чийглэг, агааржуулалтыг тохируулах төхөөрөмжийг нийлүүлэх нээлттэй тендэр зарлаж, тендерт шалгарсан компаниудад уг багаж төхөөрөмжүүдийг нийлүүлсэн. Тус хүрээлэнгийн шинжээчдийг чадавхижуулах ажлын хүрээнд Японы JEOL компани болон “Кекен” олон улсын итгэмжлэгдсэн лаборатортой хамтран сургалт зохион байгуулав.

ЗТХЯ: ИНЕГ-ын Оношилгоо хэмжил зүйн лабораторийн сорилт шинжилгээний хэсэг нь лаборатори хоорондын харьцуулалтыг ижил төстэй лабораториудын дунд жил бүр зохион байгуулж байна.Авто замын салбарт гүүрийн чанарыг сайжруулан гүүр барилгын ган хийц хэрэглэх зорилгоор шинэ технологи дамжуулах ажлын хүрээнд Монгол орны цаг уурын нөхцөлд 2011 оноос хойш Япон улсад бэлтгэсэн гантөмөр бэлдэц, хийцүүдийн зэврэлтийн

60

судалгааг хийж байна. Судалгаагаар Улаанбаатар хотод 100 айлын гүүр, “ЗТХТ” ТӨҮГ-ын хашаа, Гурвалжингийн гүүр болон Сонсголонгийн гүүрнүүд дээр ил задгай болон бороо цас, нарны шууд тусгалаас хамгаалан талбайд 6 жилийн турш байрлуулсан бэлдэц хийцүүдийг “Ниппон стийл” ХХК-ийн мэргэжилтнүүдийн хамт авч Япон Улс руу лабораторийн шинжилгээнд хамруулав.

СХЗГ, ИГ: Үндэсний тохирлын үнэлгээний байгууллагуудын техникийн чадавхийг сайжруулах ажлыг хүрээнд дараах танилцуулга, мэдээллийг www.masm.gov.mn цахим хуудсанд байршуулж, олон нийтэд хүргэсэн. Үүнд:

БНХАУ-ын Ур чадварын сорилтын судалгааны төвөөс 2019 онд зохион байгуулах хөтөлбөр Австрали улсын ур чадвар зохион байгуулагч (PTA)-аас 2019-2020 онд хэрэгжүүлэх хөтөлбөр


90.

Баталгаажуулалтын байгууллагын үйл ажиллагааны хүрээг менежментийн тогтолцооны, организ, эко бүтээгдэхүүний төрлөөр нэмэгдүүлэх

СХЗГ, БТБГ:

- СХЗГ-ын Бүтээгдэхүүн, тогтолцооны баталгаажуулалтын газраас “Органик хүнсийг баталгаажуулах схем”–ийг СХЗГ-ын даргын 2019.12.20-ны өдрийн А/380 тушаалаар батлуулан органик хүнсийг баталгаажуулах бэлтгэл ажлыг хангаад байна.- Менежментийн тогтолцооны баталгаажуулалтын хамрах хүрээг хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн менежментийн тогтолцоог (ISO45001)-ээр өргөжүүлэхээр итгэмжлэлийн байгууллагад хүсэлт гаргасан.- СХЗГ-ын харъяа орон нутгийн 3 салбарын үйл ажиллагааг менежментийн тогтолцооны баталгаажуулалтын чиглэлээр өргөтгөх асуудлыг “Салбарын стратеги төлөвлөгөө (2021-2024 он)” баримт бичигт тусгуулсан.- Хүрээг өргөтгөх бэлтгэл ажлын хүрээнд “Монголын худалдааг дэмжих-EU TRAM” төсөл, ХБНГУ-ын Физик техникийн хүрээлэн (PTB)-гийн төслийн багт сургалтын саналыг хүргүүлээд байна.


91.

Хяналт шалгалтын үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох журмыг шинэчлэх

МХЕГ: Мэргэжлийн хяналтын байгууллагын 2020 оны үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд тусгагдсаны дагуу зөвлөн туслах үйлчилгээ болон төлөвлөгөөт хяналт шалгалтаар орон нутагт мал эмнэлгийн ажил үйлчилгээ эрхэлж байгаа 426 аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагааг МХЕГ-ын 2020 оны даргын тушаалаар батлагдсан 1.15.1 кодтой “Төрөлжсөн мэргэжлийн тусламж үйлчилгээний мал эмнэлгийн нэгжийн үйл ажиллагааг шалгах” хяналтын хуудас, “Мал эмнэлгийн үйлчилгээний нэгжийн бүтэц, үйл ажиллагаа” MNS 5368:2018 стандартын үзүүлэлтээр шалгахад 2017-2020 оны эхний хагас жилийн байдлаар мал амьтны халдварт, гоц халдварт, паразит өвчний гаралт тархалтыг бууруулсан, мал эмнэлгийн урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээний төлөвлөлт, хэрэгжилт дундаас бага эрсдэлд шилжсэн, стандартын шалгуураар 70-80%-тай байгаа нь хяналт шалгалтын үр дүнд тогтоогдсон байна.


92.

Сүүлийн үеийн шинжилгээний арга аргачлалыг нэвтрүүлэх, шинэ багаж тоног төхөөрөмжөөр хангах

МХЕГ: Хүнсний бүтээгдэхүүнд ивермектин пестицидийн үлдэгдэл тодорхойлох шинжилгээг perkin elmer-ийн elisa test kit ашиглан малын шингэн сүү, петрапак савлагаатай сүү, шинэ өргөст хэмх, хонины маханд тус тус тодорхойлж, туршилт судалгааг хийв. Судалгааны дүнд тус elisa kit-ийн арга нь хурдан хугацаанд олон дээжид шинжилгээ хийж, тооны тодорхойлолт хийх боломжтой болох нь тогтоогдов. Тус аргаар шинжилгээний аргын стандарт ажлын заавар боловсруулан шинжилгээнд ашиглахад бэлэн болгов.Perkin elmer-ийн elisa test kit болон ивермектины HPLC grade стандарт уусмал, С18 HPLC колонкийг тус тус жилийн эцсийн захиалгад оруулахаар ажиллаж байна.

Гүйцэтгэл 70%93. Антибиотикийн үлдэгдэл

тодорхойлох урвалж бодис, оношлуурын хангалтыг нэмэгдүүлэх

МХЕГ: Сүү, сүүн бүтээгдэхүүн, зөгийн баланд антибиотикийн үлдэгдэл болох хлорамфеникол, тетрациклиний үлдэгдлийг, мах, малын гаралтай хүнсний бүтээгдэхүүнд хлорамфеникол, тетрациклин, нитрофураны үлдэгдлийг энзиматикийн арга (Ridascreen test kit-цомог оношлуур)-аар тогтмол тодорхойлж байна.Хүнсний бүтээгдэхүүнд ивермектин пестицидийн үлдэгдэл тодорхойлох шинжилгээг perkin elmer-ийн elisa test kit ашиглан малын

61

шингэн сүү, петрапак савлагаатай сүү, шинэ өргөст хэмх, хонины маханд тус тус тодорхойлж, туршилт судалгааг хийв.Судалгааны дүнд тус elisa kit-ийн арга нь хурдан хугацаанд олон дээжинд шинжилгээ хийж, тооны тодорхойлолт хийх боломжтой болох нь тогтоогдов. Тус аргаар шингжилгээний аргын стандарт ажлын заавар боловсруулан шинжилгээнд ашиглахад бэлэн болгов.perkin elmer-ийн elisa test kit болон ивермектины HPLC grade стандарт уусмал, С18 HPLC колонкийг тус тус 2-р хагас жилийн захиалгад оруулж захиалав.

2018 онд хэрэгжилт дууссан.


94.

Мах, махан бүтээгдэхүүн, зөгийн бүтээгдэхүүнд хүнд метал тодорхойлох шинжилгээ хийх чадавхтай болох

ХХААХҮЯ: “Чанасан мах” техникийн ерөнхий шаардлага MNS 6790:2019 стандартыг шинээр батлуулав.Зөгийн балны стандартыг ЕХ-ны улс орнуудад тавих шаардлагын дагуу шинэчлэн, малын эмийн болон пестицидийн үлдэгдлийн хэмжээг тусган боловсруулж, 2019 онд СХЗГ-ын даргын тушаалаар батлуулсан.

МХЕГ: Хүнсний бүтээгдэхүүнд төмөр тодорхойлох шинжилгээний аргын САЗ ЭАХХСХЛ.7.2.96 боловсруулж шинжилгээг хийж байна.Хүнсний бүтээгдэхүүнд төмөр тодорхойлох шинжилгээний үзүүлэлтээр ANAB-ын итгэмжлэлийн хүрээг өргөтгөн итгэмжлэгдсэнээр экспорт, импортын зөгий, мах махан бүтээгдэхүүнд төмөр тодорхойлох үзүүлэлт нэмэгдсэн байна.

Гүйцэтгэл 100%95. Монгол улсын эрдэнэсийн

санг тогтвортой нөөцөөр хангах

14.Монгол улсын эрдэнэсийн санг тогтвортой нөөцөөр хангах2019 онд Сорьцын баталгааны тэмдэг/клейм/-ийн дардасыг тод, гаргацтай болгох зорилт тавин 7,8 сая төгрөгний өртөг бүхий сорьцын баталгааны тэмдэгийг ОХУ-ын Монетный двор үйлдвэрт захиалж хийлгэсэн. Нийт 16 ш сорьцын баталгааны тэмдгийг хүлээн авч үнэт эдлэлд шинэ баталгааны тэмдгийг дарж эхэлсэн.2019 оноос Алтны гарал үүслийг бүртгэх ажлын эхлэл болгож Баянхонгор, Дархан-Уул аймгийн Үнэт металлын сорьц тогтоох лабораторид сорьцын программд гарал үүсэл бүртгэж эхэлсэн.Монголбанк, ҮМСХГ-ын хооронд сорилтын үр дүнгийн хуудсыг цахимаар илгээх ажлыг амжилттай туршиж, цаашид тоон гарын үсгээр баталгаажуулахаар ажиллаж байна. 2018-2019 онуудад сорилтийн үр дүнг цахимаар илгээх ажлыг хэрэгжүүлж, 2020 оны хагас жилээс сорилтийн үр дүнг тоон гарын үсгээр баталгаажуулалт хийгдэхээр төлөвлөж байна.Хөтөлбөрийн хүрээнд 2017 онд Швейцарийн хөгжлийн агентлагийн Тогтвортой бичил уурхай төслөөс ҮМСХГ-ын хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх, бичил уурхайгаар олборлосон бага хэмжээний алтыг хайлж гулдмайлах зорилгоор Итали улсад үйлдвэрлэсэн 3 кг хүртэлх хэмжээтэй алт хайлуулах 40 сая төгрөгийн өртөг бүхий индукцийн зуухыг хөргөлтийн төхөөрөмжийн хамт худалдан авч суурилуулж өгснийг ажил үйлчилгээндээ ашиглаж байна.2018 онд ТБУТөслөөс 45 сая төгрөгийн өртөг бүхий Швейцар улсад үйлдвэрлэсэн алтны сорьц тогтоох өндөр нарийвчлал бүхий 2 ширхэг аналитик жинг дагалдах хэрэгсэлийн хамт хүлээлгэн өгсөн нь ҮМСХГ-ын ажлын ачааллыг багасгах, тус аналитик жинг ашигласнаар шинжилгээний үр дүн гарах хугацаа тодорхой хэмжээгээр богиносох болон шинжилгээний үр дүн найдвартай үнэн зөв гарахад сайнаар нөлөөлсөн юм.Алт олборлотын томоохон бүс нутагт алтны сорьц тогтоох лаборатори байгуулахад онцгой анхаарч төсөл хэрэгжүүлэгч байгууллагуудад мэргэжлийн зөвөлгөө өгч хамран ажилласны үр дүнд “Лаборатори байгуулах тухай” Засгийн газрын 2018 оны 9 дүгээр сарын 5-ны өдрийн 275 дугаар тогтоол гарч 2018 оны 10 дугаар сарын 15-ны өдөр Дархан-Уул аймаг дахь Стандарт, хэмжил зүйн хэлтэст Үнэт металлын сорьц тогтоох салбар лаборатори, 2018 оны 10 дугаар сарын 18-ны өдөр Баянхонгор аймаг дахь Стандарт, хэмжил зүйн хэлтэст үнэт металлын сорьц тогтоох салбар лабораторийг Швейцарийн хөгжлийн агентлагаас 500 сая, Монголбанкнаас 265 сая, орон нутгийн ЗДТГ-аас 30 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар, СХЗГазраас байрны асуудлыг шийдвэрлэн, тоног төхөөрөмжийг ажилд оруулах ажилтан албан хаагчдийг сургаж дадлагажуулах, мэргэшүүлэх ажлыг зохион

62

байгуулан ашиглалтанд тус тус оруулсан.Дээрх хугацаанд ажлын үр дүн, гүйцэтгэлд хяналт үнэлгээ хийх, хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаанд хяналт тавин, мэргэжил арга зүйгээр ханган ажиллаж байна.Орон нутгийн салбар лабораториуд 2018 онд 235 кг, 2019 онд 1,4 тн алтыг хайлуулж гулдмайлан, сорьц тогтоож баталгаажуулсан байна.Хөтөлбөрт тусгагдсан Монгол улсын эрдэнэсийн санг тогтвортой нөөцөөр хангах ажлын хүрээнд улсын хэмжээнд олборлосон алтны сорьц тогтоосон тоо хэмжээ урд жилийнхээс нэмэгдсэн нь Монгол улсын валютын нөөцийг өсгөхөд жинтэй хувь нэмэр оруулсан байна.Тус газрын Үнэт металлын сорьц тогтоох лаборатори улсын хэмжээнд 2017 онд 19,9 тн алтны, 1,8 тн мөнгөний сорьц, 2018 онд 20,7 тн алтны, 2,4 тн мөнгөний, 2019 онд 16,2 тн алтны 1,8 тн мөнгөний сорьц тогтоож баталгаажуулан худалдан борлуулах нөхцөлийг бүрдүүлсэн байна.Үүнээс Дархан-уул, Баянхонгор аймагт байгуулсан үнэт металлын сорьц тогтоох салбар лаборатори 2018 онд 235 кг, 2019 онд 1,4 тн алтны сорьц тогтоож баталгаажуулан орон нутагт алт худалдан борлуулах нөхцөлийг ханган ажилласан байна.

Гүйцэтгэл 70%Зорилт 7: Импортыг орлох бүтээгдэхүүний өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх


96.

Барилга, замын салбарт Европын стандартыг нэвтрүүлэх, нутагшуулах, евро кодыг үндэсний норматив бичиг болгон боловсруулах, шаардлагатай техникийн зохицуулалт бий болгон боловсруулах

ЗТХЯ: Зам, тээврийн салбарт Европын стандартыг нэвтрүүлэх, нутагшуулах, евро кодыг үндэсний норматив бичиг болгон боловсруулах ажлыг зохион байгуулан ажиллаж байна. Зам, тээврийн салбарт 2016-2020 онд нийт 216 стандарт, норм, техникийн баримт бичгийг шинээр болон шинэчлэн батлуулсан нь тус салбарт мөрдөж байгаа нийт 50 орчим хувьтай байна. Дээрх стандартын 80 гаруй хувь Европын холбоо, Олон улсын стандартчиллын байгууллага (ISO) стандартууд байна.

БХБЯ: Барилгын салбарын 3 техникийн зохицуулалтыг боловсруулах ажлын Техникийн даалгаврыг БХБ-ын сайдаар батлуулан БХТ-д хүргүүлж, тус баримт бичгүүдийг боловсруулах ажлыг зохион байгуулж байна

1.Барилга байгууламжийн галын аюулгүй байдлын техник зохицуулалт;2.Барилга байгууламжийн чанар аюулгүй байдлын техникийн зохицуулалт;3.Барилгын материалын бүтээгдэхүүний чанар байдлын техник зохицуулалт баримт бичгийн боловсруулалтын ажлыг хийж байна.

Гүйцэтгэл 70%97. Дотоодын үйлдвэрлэлийн

барилга, замын материал, бүтээгдэхүүний чанарыг олон улс, бүс нутгийн стандартын түвшинд хүргэх

ЗТХЯ: Дотоодын үйлдвэрлэлийн замын материал, бүтээгдэхүүний чанарыг сайжруулах, бүс нутгийн стандартын түвшинд туршилтын төслүүдийг хэрэгжүүлж байна. Энэхүү ажлын хүрээнд дотоодын эрдсээр сайжруулсан болон полимер бетум, шилэн асфальтыг ашиглан зам барьж туршиж байна. Зам тээврийн хөгжлийн төв” ТӨҮГ –тай зөвлөх үйлчилгээний гэрээ байгуулан хэрэгжүүлсэн “Авто замын тэмдэг, тэмдэглэгээний стандартыг шинэчлэх, аргачлал боловсруулах”, Битумын туршилтын стандартуудыг шинэчлэн боловсруулах ажлууд СХЗГ-ын даргын 2019 оны С/50 дугаар тушаалаар батлагдсан. “Авто замын чанарын хяналт үнэлгээний стандарт боловсруулах”, ”Явган хүний зам талбайн төлөвлөлт болон техникийн шаардлага” СХЗГ-ын Авто замын стандартчиллын техникийн хорооны 2019 оны 12 дугаар сарын 3-ны хурлаар хэлэлцэгдэн дэмжигдсэн. Эдгээр ажлуудыг Авто замын норм нормативын сангийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлсэн.Төмөр замын салбарт “Улаанбаатар төмөр зам” ХНН-ийн Хөтөлийн төмөр бетон дэрийн үйлдвэр, БУК ХХК, “Дорнодын ган хийц” ХХК, “Суурь” ХХК зэрэг аж ахуйн нэгжүүд төмөр бетон дэрийг евро стандарт (EN13230-1,2:2013)-аар үйлдвэрлэж, Тавантолгой-Зүүнбаян чиглэлийн төмөр замын бүтээн байгуулалтад оролцож байна. Мөн Улаанбаатар төмөр зам” ХНН-ийн Олон овоо өртөөн

63

буталмал чулууны шинэ ордыг ашиглалтад оруулан төмөр замын буталмал чулуун чигжээс үйлдвэрлэж, Тавантолгой-Зүүнбаян чиглэлийн төмөр замын хэрэглэж байна.

БХТ: Монгол Улсын Засгийн газрын 2019 оны 70 дугаар тогтоолоор “Барилгын салбарын төрөөөс баримтлах бодлого”-ын баримт бичгийг батлуулсан. Энэ ажлын хүрээнд 1.Барилга байгууламжийн галын аюулгүй байдлын техник зохицуулалт;2.Барилга байгууламжийн чанар аюулгүй байдлын техникийн зохицуулалт;3.Барилгын материалын бүтээгдэхүүний чанар байдлын техник зохицуулалт баримт бичгийн боловсруулалтын ажлыг хийж байна.

БХБЯ: “Барилга байгууламжийн норм, нормативын баримт бичгийн ерөнхий тогтолцоо” баримт бичгийг боловсруулж, Засгийн газрын хуралдаанаар 2019 оны 3 дугаар сард хэлэлцүүлэн, дэмжигдэж, 106 дугаар тогтоолоор батлуулан, хэрэгжүүлэн ажиллаж байна. Уг баримт бичигт дараах зохицуулалтуудыг тусгасан. Үүнд:

- Барилга байгууламжийн норм, нормативын тогтолцооны баримт бичигт “Барилга, ус, эрчим хүч, харилцаа холбоо, нефтийн барилга байгууламжийн норм, нормативын баримт бичиг”-үүд хамрагдахаар томьёолж өгсөн.

- Салбар хоорондын зохицуулалттай тохиолдолд техникийн даалгавар батлуулахаас эхлэн холбогдох төрийн захиргааны төв байгууллагатай хамтрах, санал авахаар тусгасан.

Монгол Улсын Засгийн газрын тухай хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэг, Барилгын тухай хуулийн 33 дугаар зүйлийн 33.1.1 дэх заалтын хэрэгжилтийг хангах, мэргэжлийн хяналтын байгууллагуудтай хамтын ажиллагааг сайжруулах, өргөх байгууламжийн ашиглалтын үеийн аюулгүй ажиллагааг хангуулах, салбарын бодлого төлөвлөлтийг сайжруулах зорилгоор Барилга байгууламжийн зураг төсөл зохиогч аж ахуйн нэгж байгууллага, иргэд, зураг төсөлд магадлал хийх экспертүүд, холбогдох эрх бүхий байгууллага, удирдлагуудад хуулийн хэрэгжилтийг хангаж ажиллах тухай БХБС-ын албан даалгаварыг батлуулсан.

“Барилгын материал, бүтээгдэхүүний чанар, аюулгүй байдлын техникийн зохицуулалт” шинээр боловсруулах Техникийн даалгаврыг Төрийн нарийн бичгийн даргаар 2020 оны 5 дугаар сард батлуулж, гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах ажлыг зохион байгуулж байна.

“Барилгын үйл ажиллагаанд олон улсын байгууллага, гадаадын барилга байгууламжийн норм, дүрэм, стандартыг бүртгэх, хэрэглэх журам”-ын төслийг Засгийн газрын 03 дугаар сарын 21-ний хуралдаанаар хэлэлцэж дэмжсэн бөгөөд Засгийн газрын 107 дугаар тогтоолоор батлуулаад байна. Тус журмын дагуу “Улаанбаатар байгалийн хий” ХХК нь шингэрүүлсэн байгалийн хийн агуулах, бага хүчин чадлын шингэрүүлсэн байгалийн хийн үйлдвэрлэл болон хийн ашиглалт, тэдгээрийн галын аюулгүй байдлын шаардлагын ОХУ-д мөрдөгдөж байгаа норм, нормативын баримт бичгийг бүртгүүлэн хэрэглэхээр хандсаны дагуу тус дүрмүүдийг ШУТТЗХурлаар хэлэлцүүлэн дэмжигдсэн.


98.

Стандартчиллын үйл ажиллагаанд оролцогч талуудын оролцоог нэмэгдүүлэх

Стандарт, хэмжилзүйн газрын дэргэдэх 61 Стандартчиллын техникийн хорооны 910 гишүүний 487 гишүүн буюу 53,5 хувь нь төрийн бус байгуулага, Шинжлэх ухааны боловсролын судлагаа шинэжилгээний, Хувийн хэвшлийн төлөөлөл байна.

БХБЯ: Стандарт боловсруулах мэргэжлийн холбоо, зөвлөх үйлчилгээний эрх бүхий байгууллагуудтай хамтран ажиллаж байна.

Гүйцэтгэл 100%99. Сав баглаа боодлын

стандартуудыг шинэчлэхХХААХҮЯ: Олон улсын стандартын байгууллагын “Хүнсний сав баглаа боодлын үйлдвэрлэлд тавигдах аюулгүй байдлын шаардлага” ISO/TS 22002-4:2013 стандарт, Европын Холбооны сав баглаа боодлын хуванцар материалаас хүнсний бүтээгдэхүүнд шилжих химийн бодисын хэмжээг тодорхойлоход ашигладаг EN 1186-1, 3, 9:2002 цуврал 3 стандартад тулгуурлан Үндэсний 4

64

стандартын төслийг боловсруулав. СХЗГ-тай хамтран ондоо багтаан батлуулна. Дотоодын үйлдвэрлэсэн сав баглаа боодлын материалд хүнсний зориулалтынх гэдгийг илэрхийлэх олон улсын (АНУ, ЕХ, Ази) тэмдгийг хэрэглэх Үндэсний стандартын төслийг боловсруулав. Ингэснээр хүнсний бус зориулалтын савыг хүнсэнд хэрэглэх эрсдлийг 2022 он гэхэд 50%-иар бууруулах боломжтой. ХАБУЛ болон ШУА-ийн Хими, химийн технологийн хүрээлэнгээс сав баглаа боодлын материалын аюулгүй байдлыг хянах, хүний биед сөрөг нөлөө үзүүлэх химийн хорт бодисыг тодорхойлох боломж бүрдэнэ. Мөн Монгол улсад үйл ажиллагаа явуулж буй хүнсний сав баглаа боодлын үйлдвэрлэлийн аюулгүй байдлыг хангах бололцоо бүрдэнэ.

МХЕГ: 2020 оны эхний хамгас жилийн байдлаар хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний 2476 газарт хийсэн хяналт шалгалтаар нийслэл, Дархан-Уул аймагт зориулалтын тэмдэг тэмдэглэгээгүй 4 төрлийн хуванцар аяга, шанага болон меламин тэмдэглэгээтэй 774 ширхэг аяга таваг, нийт 750.0 мянган төгрөгийн хуванцар савыг хоолны газрын хэрэглээнээс хасуулсан. Баянзүрх дүүргийн Базилико ХХК-ийн “Додо” ресторан, Сүхбаатар дүүргийн Ариг Интернэшнл ХХК-ийн “Ариг аня” ресторанд шинжилгээний дүн, баталгаажилтгүй хэрэглэж байсан 3 төрлийн хуванцар савыг /нэг удаагийн хуванцар сав, шөлний сайжруулсан хуванцар аяга, 2 дугаар хоолны сайжруулсан хуванцар аяга/ улсын ахлах байцаагчийн 02-02-224/160 дугаар албан шаардлагаар хугацаатай үүрэг даалгавар өгч, МХЕГ-ын ХАБҮЛЛ-д шинжилгээнд хамруулахад ХАБҮЛЛ-ийн 2020 оны 05 дугаар сарын 12-ны өдрийн 20-2259 дугаартай бүртгэлтэй шинжилгээний дүнгээр хуванцар саванд агуулагдаж буй будгийн тогтворжилт, pH, формальдегид, кадьми, хар тугалга үзүүлэлтүүд зөвшөөрөгдөх хэмжээнд байна.Бусад аймагт хоолны газарт хүнсний зориулалтын бус хуванцар сав, аяга таваг ашигласан зөрчил илрээгүй болно.Худалдааны хяналтын чиглэлээр бүх төрлийн 0.035 мм болон түүнээс нимгэн, нэг удаагийн нийлэг хальсан уутыг худалдаа, үйлчилгээнд сав, баглаа боодлын зориулалтаар хэрэглэж байгаа эсэхэд аймаг, нийслэлийн МХГ-аас 2080 хүнсний худалдааны газруудыг хамруулан шалгалт хийж, давхардсан тоогоор 1532 зөрчил илрүүлэн газар дээр нь 71%-ийг арилгуулж, улсын /ахлах/ байцаагчийн 20 акт, 377 зөвлөмжийг 1986 хүнд хүргүүлж, 2 газрын үйл ажиллагааг түр зогсоож зөрчлийг арилгуулан үйл ажиллагааг сэргээсэн, 81 нэр төрлийн 19388 ширхэг 8830.6 мянган төгрөгийн шаардлага хангаагүй нийлэг хальсан уутыг устгуулахаар захиргааны журмаар хураагдсан эд зүйлийг үнэлэх, устгах комисст шилжүүлсэн байна. Шалгалтын явцад улсын байцаагчийн 715 заалттай 129 албан шаардлага хүргүүлж, биелэлтийг тооцон ажилласнаар хэрэгжилт 71%-тай байна.Дээрх нийлэг хальсан уутыг хориглох тухай шийдвэрийг хэрэгжүүлэхээр 3085 хүнд мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч, хууль тогтоомжийг сурталчлан таниулах ажлыг хийсэн байна. Аймаг нийслэлийн МХГ-аас хориглосон нийлэг хальсан уут, түүний хор хөнөөлийн талаар телевизээр 18 удаа, радиод 5 удаа, сонинд 3 удаа мэдээлэл хийж, 113 удаа байгууллагын веб сайт, фасевүүкэд байршуулсан бөгөөд 11 шторк, 123 постерыг бэлтгэж олон нийтийг соён гэгээрүүлэх ажлыг хийсэн байна.

Гүйцэтгэл 100%100. Газар тариалан,

эрчимжсэн мал аж ахуй аж үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх зорилгоор стандартыг шинэчлэн сайжруулах

ХХААХҮЯ: Текстил. Ямааны ноолуур, тэмээний ноос, сарлагийн хөөврөн нэхмэл, сүлжмэл бэлэн бүтээгдэхүүн. Техникийн шаардлага стандартыг 12 дугаар сарын 02-ны өдөр ТХ-ны хурлаар хэлэлцүүлэн СХЗГ-ын даргын 2019-12-30-ны өдрийн С/70 дугаар тушаалаар батлуулсан.

MNS 3024, Төмс, хүнсний ногоог хадгалар арга стандартыг шинэчлэн боловсруулсан төслийг ТХ-ны хурлаар хэлэлцүүлэн дэмжсэн.Дараах 2 нэрийн стандартыг орчуулан боловсруулсан төслийг ТХ-ны хурлаар хэлэлцүүлэн дахин боловсруулалтад буцаасан. Үүнд:ISO 2167, Бөөрөнхий байцай. Хүйтэн хадгалалт ба хөргөлттэй тээвэрлэх зааварCAC RCP 44, Шинэ ногоо, жимсийг савлах ба тээвэрлэх ажиллагааны дүрэм

МХЕГ: 2020 оны эхний хагас жилд мал аж ахуйн чиглэлээр стандарт шинэчлэх, шинээр стандарт боловсруулах ажил хийгдээгүй байна.Мөн газар тариалангийн чиглэлээр “Монгол улсын үрийн буудай. Сортын чанар. Ерөнхий шаардлага” MNS 0246:2010 стандартыг шинэчлэн боловсруулж, ХХААХҮЯ-д 2020 оны 01.14-ний өдрийн 02/117 дугаар албан бичгээр хүргүүлсэн.

65


101.

Хувиргасан амьд организм, түүний гаралтай бүтээгдэхүүн, түүхий эдийг илрүүлэн тодорхойлох лабораторийн чадавхыг сайжруулах

МХЕГ: ХАБҮЛЛ-ийн Ерөнхий захирлын баталсан удирдамжийн дагуу Улаанбаатар хотын иргэдийн хэрэглээнд хувиргасан ген бүхий улаан лоолийг илрүүлэх тандалт судалгааны ажлыг хэрэгжүүлж байна. Одоогийн байдлаар санамсаргүй түүврийн аргаар 20 цэгээс 42 дээжийг авч, энгийн ПГУ (PCR)-ын машинаар шинжилгээг хийж, үр дүнг гаргаад байна. Урьдчилсан байдлаар хувиргасан ген бүхий улаан лооль илрээгүй бөгөөд судалгааны тайлангийн төслийг боловсруулж байна. Хүний нөөцийн чадавхыг сайжруулах үүднээс Японы олон улсын хамтын ажиллагааны байгууллагын сургалтад “Молекул биологийн ахисан түвшинд 6 шинжээч 21 хоногийн хугацаанд хамрагдсан. Харин Лабораторийн техникийн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр 2013 оноос хойш ажил хийгдэхгүй байгаа тул хувиргасан амьд организмыг өндөр нарийвчлалтайгаар илрүүлэх бодит цагийн полимеразын гинжин урвалын машиныг авах санхүүгийн асуудлыг шийдвэрлэх хэрэгтэй байна.

СХЗГ, ИГ: МХЕГ-ын дэд бүтцийн хяналтын газрын хүсэлтээр ТХБ-ын итгэмжлэлийн талаар хамтарсан уулзалт хийж, илтгэл бэлтгэж танилцуулсан. /2019-09-30/

Монгол улсын эдийн засаг, нийгмийг 2019 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэл Хүнсний үйлдвэрлэлийн салбарын эрх зүйн орчныг сайжруулж, хүнсний хангамж, аюулгүй байдлыг дээшлүүлэх 4.1 заалтын дагуу дараах ажлуудыг хийж гүйцэтгэв. Үүнд:

- Монгол Улсын Шадар сайдын 2019 оны 03 дугаар сарын 06-ны өдрийн 18 дугаар тушаалаар Азийн хөгжлийн банкны зээлийн хөрөнгөөр хэрэгжих “Ургамал малын эрүүл ахуй, хүнсний аюулгүй байдлыг хангах арга хэрэгслийг сайжруулах /МОН-3313/ төслийн үнэлгээний хороонд гишүүнээр томилогдон ажиллаж байна. Энэ ажлын хүрээнд 7 удаагийн үнэлгээний хорооны хуралд оролцож, лабораторийн тоног төхөөрөмж, худалдан авах, барилга байшин барих, боловсон хүчнийг сургах талаар тендерийн баримт бичигтэй танилцах, үнэлгээ өгөх ажлуудыг хийсэн. Тус төслийн CS9 багц ажлын удирдамжид ISO/IEC 17025:2017 стандартын дагуу үнэлгээ явуулах итгэмжлэлийн үнэлгээний мэргэжилтнүүд, лабораторийн ажилтнуудад тодорхой бүлэг сэдвээр асуудалд суурилсан гүнзгийрүүлсэн сургалтыг нэмж оруулах саналыг төслийн зохицуулагчид албан тоотоор хүргүүлсэн.

- Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн ажлын албанаас ирүүлсэн хүсэлтийн дагуу хүнсний багц хуулийн хэрэгжилтийн үр дагаварт үнэлгээ өгөх, хуулийг шинэчлэх танадан судлах төлөвлөгөөнд заасан Хүнсний аюулгүй байдлын чиглэлээр сорилт гүйцэтгэдэг итгэмжлэгдсэн лабораториудын судалгаа гаргасан ба энэхүү хуулийн хэрэгжилттэй холбоотой асуудлыг нэгтгэн Хяналт шинжилгээ, дотоод аудитын газраас хариу албан тоот хүргүүлсэн. Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн ажлын албанаас дээрхи асуудалтай холбоотой зохион байгуулсан хуралд оролцсон.

- МХГ-ын сүлжээ лабораториудын итгэмжлэгдсэн байдал, илэрч буй нийтлэг үл тохирол, цаашид анхаарах арга хэмжээний талаар мэдээлэл бэлтгэж өгсөн.

Хүнсний үйлдвэрийн дотоод хяналтын лабораториудад олон улсын стандартын дагуу үнэлгээ хийх, сургалт явуулах, олон улсын ур чадварын хөтөлбөрт оролцуулах байдлаар техникийн чадавхийг итгэмжлэлээр дамжуулан сайжруулан ажиллаж байна.


Гүйцэтгэл 100%102. Барилгын материал, хийц

бүтээц болон өргөх машин, механизм, техник хэрэгслийн техникийн хяналтын тогтолцоог бий болгох

БХТ: Уг ажлын хүрээнд Стандарт, хэмжил зүйн газраас зохион байгуулсан MNS ISO/IEC 17020:2013 “Тохирлын үнэлгээ-хяналтын ажил эрхэлдэг төрөл бүрийн байгууллагын ажиллагаанд тавигдах шаардлага” стандартын сургалтад холбогдох мэрэгжилтнүүдийг хамруулж, техник хяналтын байгууллагад шаардлагатай хүний нөөц, багаж тоног төрөөмжийг судалж төвийн удирдлагуудад танилцуулсан.

Онцгой байдлын ерөнхий газар, Японы олон улсын хамтын ажиллагааны байгууллага Жайкатай хамтран “Монгол Улсын Газар

66

хөдлөлтийн гамшгаас хамгаалах чадавхийг бэхжүүлэх төсөл”-ийн хүрээнд сургалтад хамрагдаж барилгын газар хөдлөлт тэсвэрлэлтийн үнэлгээнд ашиглагдах дараах багаж, төхөөрөмжийг хүлээн авсан. Үүнд:1. Бетоны болон өрөгт бүтээцийн бат бэхийг тодорхойлох шмидтийн алх,2. Арматурын байрлал болон бетоны хамгаалалтын үеийн зузаан хэмжигч профометр багаж,3. Бетоны нүх сүв, ан цавын гүний хэмжээг хэт авианы долгионоор хэмжин шахалтын бат бэх, уян харимхайн коэффицентийг

тооцоолон гаргах Pundit lab багаж.

Дээрх багажыг ашиглах, үр дүнг боловсруулах, тайлагнах эрх бүхий мэргэжилтнүүдийг бэлтгэхээр “Үл эвдэх сорилтын монголын нийгэмлэг” ТББ болон ШУТИС-БАС “Зураг төсөл, оношлогооны Реконстракшн төв”-тэй холбогдож мэргэжилтнүүдийг чадавхжуулах, сертификатжуулах сургалтад хамруулахаар холбогдож, зөвшилцсөн ба 2020 оны эхний улиралд дээрх сургалтыг зохион байгуулахаар ажиллаж байна.

БХБЯ: 2017 онд: Хатаагуур, хэмжээ тавигч2018 онд: 10х10х10-ийн хэмжээтэй хэвнүүд, штангенциркулид, шил савнууд2019 онд: Метал, холбогч, бетон дүүргэгч материалын гэсэн 3 лабораторийн 28 багц тоног төхөөрөмж нийлүүлэгдэн сорилт шинжилгээний тоо хэмжээг нэмэгдүүлэхийн зэрэгцээ үр дүнд итгэх итгэл үнэмшилийг нэмэгдүүлэн шинжээч, лаборантуудыг тоног төхөөрөмж дээр сургаж дадлагажуулсан.

Гүйцэтгэл 100%103. Барилга, замын

материалын сорилт шинжилгээний лабораторийг шинэ дэвшилтэт тоног төхөөрөмжөөр хангах

ЗТХЯ: Авто замын салбарт 2019 оны 4 дүгээр сараас Япон Улсын буцалтгүй тусламжаар хэрэгжүүлэх техник туслалцааны “Монгол орны байгаль цаг уурын нөхцөлд тохирсон авто замын хучилтын технологийн чадавхийг сайжруулах төсөл”-ийн хүрээнд замын материалын сорилт шинжилгээний лабораторийг шинэ дэвшилтэт тоног төхөөрөмжөөр хангахаар тусгагдсан бөгөөд 2020 оны эхний хагас жилд 14 тоног төхөөрөмжүүд нийлүүлэгдэн суурилагдсан. 2018 оны 9 дүгээр сард “Газрын тос боловсруулах үйлдвэрийн зам барих төсөл”-ийн хүрээнд барилгын ажлын үед далан суурийн нягт тодорхойлох Hanboldt EDG багаж шинээр авсан. Уг багаж уламжлалт шинжилгээний аргыг электрон хэлбэрт шилжүүлсэнээрээ давуу талтай юм. Ингэснээр далан суурийн туршилт шинжилгээнд ахиц дэвшил гарч байна.УБТЗ-ын хэмжил зүйн төв" байгуулах 3 үе шаттай төсөл боловсруулан 2019 оны 11 дүгээр сарын 29-ний өдөр УБТЗ-ын Техник-эдийн засгийн зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн шийдвэрлэсэн. Төслийн эхний үе шатанд "Үл эвдэх сорилтын лаборатори" байгуулах бэлтгэл ажлыг хангаад байна. Төсөл хэрэгжилтийн хүрээнд "УБТЗ-ын Хэмжил зүйн төв"-ийг Толгойт өртөөнд байрлуулахаар шийдвэрлэсэн ба барилгын их засварын ажлыг эхлүүлэн явагдаж байна.


БХТ: “Зос трейд” ХХК нь 1. Метал эдлэхүүний лаборатори-3ш1. Бетон дүүргэчийн лаборатори-12ш2. Холбогч материалын лаборатори-10ш3. Керамик эдлэхүүний лаборатори-3ш

Цонх хаалганы лаборатори-1 ширхэг нийт 29 ширхэг тоног төхөөрөмж, багаж БНХАУ-аас нийлүүлэн угсарсаны дараа нийлүүлсэн компаний мэргэжилтэн ирж шинжээч, лаборант нарыг дадлагажуулж сургасан.

СХЗГ, ИГ: Монгол-Хятадын хамтран зохион байгуулсан “Барилга, байгууламжийн чанарт цементийн чанар, бүтэц нөлөөлөх нь” сэдэвт 3 хоногийн сургалт, арга хэмжээнд 12 сарын 02-04 өдрүүдэд 50 хүн оролцсон.

67

БХБЯ: 2017 онд: Хатаагуур, хэмжээ тавигч2018 онд: 10х10х10-ийн хэмжээтэй хэвнүүд, штангенциркулид, шил савнууд2019 онд: Метал, холбогч, бетон дүүргэгч материалын гэсэн 3 лабораторийн 28 багц тоног төхөөрөмж нийлүүлэгдэн сорилт шинжилгээний тоо хэмжээг нэмэгдүүлэхийн зэрэгцээ үр дүнд итгэх итгэл үнэмшилийг нэмэгдүүлэн шинжээч, лаборантуудыг тоног төхөөрөмж дээр сургаж дадлагажуулсан.


104.

Автомашин ба түүний эд ангийн үйлдвэрлэлд тавих эрх зүйн зохицуулалтыг сайжруулах, олон улсын стандартыг нутагшуулах, сорилт туршилтын лабораторийг бий болгох.

ЗТХЯ: НҮБ-ын 1958 оны “Дугуйт тээврийн хэрэгсэл, тэдгээрт суурилуулан ашиглаж болох тоног төхөөрөмж, эд ангид зориулсан техникийн нэгдсэн шаардлагыг батлах тухай болон эдгээр шаардлагад үндэслэн олгосон зөвшөөрлийг харилцан хүлээн зөвшөөрөх хэлэлцээр”-т нэгдэн орох асуудлыг УИХ-ын Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны 2017 оны 7 дугаар сарын 04-ний хуралдаанаар хэлэлцүүлэн дэмжигдсэн. Уг хэлэлцээрийг соёрхон батлуулахаар хуулийн төслийг боловсруулж, ХЗДХЯ, ГХЯ-тай зөвшилцөөд байна. Уг хууль батлагдсанаар Монгол Улсад үйлдвэрлэх автомашин, түүний эд ангийн техникийн зохицуулалтыг бүрдүүлэх болно.Монгол Улсын Шадар сайдын 2019 оны ЗГ-2/311 тоот албан бичгээр ирүүлсэн “Үзлэгийн мөрөөр авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний тухай” Засгийн газрын тогтоолын төсөлд “Авто тээврийн хэрэгслийн үйлдвэрлэл, ашиглалтын аюулгүй байдлын техникийн зохицуулалт”-ыг оруулах саналыг дэмжиж ЗТХ-ийн сайдын 2019 оны 01/2128 албан бичгийг хүргүүлсэн. Уг техникийн зохицуулалтыг боловсруулах асуудлыг Засгийн газрын 2019 оны 235 дугаар тогтоолоор батлагдсан.Авто тээврийн хэрэгслийн ашиглалт, аюулгүй байдал, үйлдвэрлэл, худалдаанд мөрдөх техникийн зохицуулалтын судалгааг гүйцэтгүүлэхээр 2018 оны 06 дугаартай ажлын даалгаврыг боловсруулан “Авто замын норм, нормативын сан”-гийн 2018-2019 онд хэрэгжүүлэх төсөл, арга хэмжээний төлөвлөгөөний 4.3-т тусгуулсан бөгөөд, “Зам, тээврийн хөгжлийн төв” ТӨҮГ-аас сонгон шалгаруулалт зарлан “Зам, тээврийн хүрээлэн” НҮТББ-аар гүйцэтгүүлэхээр 2018 оны 11 дүгээр сарын 23-ны өдрийн 2018/287 дугаартай гэрээг байгуулж, судалгааны ажил, техникийн зохицуулалтын төслийг боловсруулсан. Зам, тээврийн хүрээлэнгээс боловсруулсан "Авто замын тээврийн хэрэгслийн ашиглалт, аюулгүй байдал, үйлдвэрлэл, худалдаанд мөрдөх техникийн зохицуулалтын судалгааны эцсийн шатны тайланг Зам, тээврийн салбарын Шинжлэх ухаан, технологийн зөвлөлийн 2019 оны 12 дугаар 12-ны өдрийн хуралдаанаар хэлэлцүүлээд байна


105.

Автозамын барилгын үйлдвэрлэлийн эрх зүйн орчин, тогтолцоог боловсронгуй болгон, автозамын барилгын материал, хийц, бүтээцийн чанарыг олон улсын стандартын түвшинд хүргэх

ЗТХЯ: Авто замын тухай хууль”-ийн шинэчилсэн найруулга 2017 оны 07 дугаар сарын 01-нээс эхэлж мөрдөгдөж эхэлсэнтэй холбогдуулан авто замын барилга, үйлдвэрлэлийн журмуудыг шинэчлэх ажлыг хийсэн. Жайкагийн техник хамтын ажиллагаагаар хэрэгжиж буй “Монгол орны зам цаг уурын нөхцөлд тохирсон хучилтын технологийн чадавхийг сайжруулах төсөл”-ийн хүрээнд 2019 онд Дугуй мөрний ховил тодорхойлох багаж, Асфальт холигч, Асфальт нягтруулагч, Гидростатик жин болон Сорьц бэлдэх хэвийг тус төвд нийлүүлээд байна.


Зорилт 8. Чанарын дэд бүтцийн байгууллагуудын мэдээллийн тогтолцоог боловсронгуй болгох, аюулгүй байдлыг хангах

8-р зорилтын хүрээнд хүрэх үр дүн: Чанарын дэд бүтэц, зах зээлийн болон хүнсний аюулгүй байдлын хяналтын үйл ажиллагааны мэдээллийн тогтолцоо боловсронгуй болж,

мэдээллийн аюулгүй байдал хангагдсан байна.106. Үндэсний чанарын шагнал

олгох журам боловсруулж, Үндэсний чанарын хөтөлбөрийн 2.2 дахь заалт, Үндэсний чанарын бодлого, хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх төлөвлөгөөний 8 дугаар зорилтын хүрээнд Үндэсний чанарын шагналын журмыг боловсруулан 2018-10-31-өдрийн Шадар сайдын 108 дугаар тушаалаар

68

батлуулах батлуулсан.

Үндэсний чанарын шагналын журмын төсөлд МҮХАҮТ-аас нийт 9 зүйл заалт бүхий саналыг тусгуулсан.


107.

Үндэсний чанарын шагналын шалгаруулалтыг жил бүр явуулж, олгох

БТБГ-2019 онд:

Дэлхийн чанарын өдөр, Үндэсний чанарын долоо хоногийг “Чанар-Амжилтын түлхүүр” уриан дор тэмдэглэн өнгөрүүлэхээр шийдвэрлэж, 2019 оны 11-р сарын 14-нд Монгол Улсын Шадар сайдын ивээл дор “Үндэсний чанарын чуулган”-ыг Стандарт, хэмжил зүйн газар болон Монголын Үндэсний Худалдаа Аж Үйлдвэрийн Танхимтай хамтран МҮХАҮТанхимд амжилттай зохион байгууллаа.

Хэрэглэгчдийг чанартай бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээр хангах, үндэсний үйлдвэрийн өрсөлдөх чадварыг сайжруулах, экспортыг нэмэгдүүлэх, импортыг орлосон компаниудыг чанарын дээд шагналаар шагнах зорилгоор “Үндэсний чанарын шагнал”-ыг 5 дахь жилдээ олголоо.

“Үндэсний чанарын чуулган”-д нийт 200 гаруй төрийн болон төрийн бус байгууллагын төлөөлөл оролцсон болно.


108.

Төрийн болон хувийн хэвшлийн байгууллагуудыг удирдлагын тогтолцооны шилдэг арга барилыг үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлэхийг дэмжин ажиллах

БТБГ-2019 онд:

а/ ISO9001-ээр гэрчилгээжсэн байгууллагын тоо 2019 онд 15-аар нэмэгдэж нийт дүн 115-д хүрсэн;б/ ISO14001-ээр гэрчилгээжсэн байгууллагын тоо 2019 онд 1-ээр нэмэгдэж нийт дүн 4-д хүрсэн;в/ OHSAS18001--ээр гэрчилгээжсэн байгууллагын тоо 2019 онд 3-аар нэмэгдэж нийт дүн 10-д хүрсэн;г/ ISO 22000-ээр гэрчилгээжсэн байгууллагын тоо 2019 онд 4-өөр нэмэгдэж нийт дүн 12-д хүрсэн.д/ НАССР-аар гэрчилгээжсэн байгууллагын тоо 2019 онд 3-аар нэмэгдэж нийт дүн 11-д хүрсэн.Нйит менежментийн тогтолцооны стандартыг үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлсэн ААНБ-ын тоо 162 болсон байна.

Гүйцэтгэл 100%109. Хүнсний бүтээгдэхүүний

үйлдвэрлэлийн сүлжээний бүх үе шатанд зохистой дадал нэвтрүүлж, хэвшүүлэх явцыг нэмэгдүүлэх, дотоод хяналтын тогтолцоог төлөвшүүлэх механизмыг бүрдүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх

ХХААХҮЯ: Азийн хөгжлийн банкны шугамаар Төв Азийн бүс нутгийн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны хүрээнд хүнсний аюулгүй байдлын стандартчиллыг боловсронгуй болгох төслийн сургалтыг 2019 оны 2 дугаар сарын 20-ны өдөр зохион байгуулсан. Сургалтад МХЕГ, ХАБҮЛЛ, УМЭАЦТЛ, ШУТИС, ТДС, МХХ, ММХ зэрэг байгууллагын 30 гаруй хүнийг хамруулж, олон улсын эксперт оролцон үйлдвэрлэлийн зохистой дадал, НАССР нэвтрүүлэх талаар мэдээлэл, зөвлөгөө өгөв. Хүнсний боловсруулах салбарт үйлдвэрлэлийн зохистой дадал хялбаршуулан нэвтрүүлэх зааврын төслийг шинэчлэн боловсруулсан. Зааврын төсөлд санал авахаар яамны вэбсайтад байршуулсан. Тус зааврын төсөлд санал авах хэлэлцүүлгийг Монголын хүнсчдийн холбоотой хамтран 2019 оны 12 дугаар сарын 13-ны өдөр зохион байгуулж, гарсан саналыг тусгав.Жимс, жимсгэнэ, хүнсний ногооны үйлдвэрлэлд хөдөө аж ахуйн зохистой дадлыг хялбаршуулан нэвтрүүлэх зааврыг Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайд болон Эрүүл мэндийн сайдын 2019 оны 5 дугаар сарын 29-ний А/166, А/251 дүгээр хамтарсан тушаалаар баталсан.

Газар тариалангийн үйлдвэрлэлд “Хөдөө аж ахуйн зохистой дадлыг нэвтрүүлэх нь” сургалтыг ХХААХҮЯ-д хэрэгжиж буй НҮБ-ийн 4-р бүрэлдэхүүн хэсэг Эрх зүйн орчин /Монгол ногоо/ төслийн хүрээнд 2 үе шаттай зохион байгуулагдлаа. Тус сургалтад 7 аймгийн 8 улсын /ахлах/ байцаагч оролцлоо.

69

МХЕГ: 2019 онд “Хүлэмжийн аж ахуй эрхлэгчид болон төмс, хүнсний ногоо. жимс жимсгэнийн үйлдвэрлэлд хөдөө аж ахуйн зохистой дадал нэвтрүүлэх” хялбаршуулсан заавар ХХААХҮС, ЭМС-ын А/166, А/251 тугаар тушаалаар тус тус батлагдсан.Тус хялбаршуулсан зааврын дагуу 2020 оны эхний хагас жилд анхны хүлэмжийн 2 аж ахуйн нэгж хөдөө аж ахуйн зохистой дадал нэвтрүүлэх шаардлагыг хангаж батламж авсан байна.-Зөгийн аж ахуйд хөдөө аж ахуйн зохистой дадал хэрэгжүүлэх шаардлага MNS :2020 стандартын төсөлд 6 заалт бүхий санал хүргүүллээ.


110.

Хүнсний бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн сүлжээний үе шат бүрт ул мөрийг мөрдөн тогтоох тогтолцоог нэвтрүүлэн хэрэгжүүлэх нөхцлийг бүрдүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх

ХХААХҮЯ: Хүнсний бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн сүлжээний үе шат бүрт ул мөрийг мөрдөн тогтоох тогтолцоог нэвтрүүлэх зорилгоор МЭЕГ, ШХА-ийн “Ногоон алт-Малын эрүүл мэнд” төсөлтэй хамтран “Хариуцлагатай нүүдэлчин” цахим системийг хөгжүүлэхээр ажиллаж байна.

МХЕГ: Мал эмнэлгийн ерөнхий газрын даргын 2018 оны А/51 дүгээр тушаалаар батлагдсан “Мал эмнэлгийн цахим гэрчилгээ хэрэглэх, гэрчилгээг цахим хэлбэрт шилжүүлэх” зааврыг шат дараалалтай авч хэрэгжүүлснээр 2020 оны эхний хагас жилийн байдлаар улсын хэмжээнд 21 аймаг, нийслэл, сум дүүргийн мал эмнэлгийн тасаг, аж ахуйн нэгжүүдэд нэгдсэн цахим сүлжээнд холбогдох, мэдээллийн сан үүсгэх ажил 70%-тай байна. Энэ нь цахимаар мах, махан бүтээгдэхүүний ул мөрийг мөрдөн тогтоох боломжийг бүрдүүлж хяналт шалгалтын ажлыг хөнгөвчилсөн бодитой үр дүнтэй ажил болон хэрэгжиж байна.


111.

Үйлдвэрлэл үйлчилгээний үйл ажиллагааны онцлогт тохирсон GAP, GMP, GHP, НАССР-ыг хэрэгжүүлэх механизмыг бүрдүүлэх

ЭМЯ: Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.2 дахь хэсгийг хэрэгжүүлэх зорилгоор "Жимс жимсгэнэ, хүнсний ногооны үйлдвэрлэлд хөдөө аж ахуйн зохистой дадлыг хялбаршуулан нэвтрүүлэх заавар”-ыг ХХААХҮ-ийн сайд, Эрүүл мэндийн сайдын 2019 оны 05 дугаар сарын 29-ны өдрийн А /166/А/251 хамтарсан тушаалаар батлан хэрэгжилтийг ханган ажиллаж байна. Стандартчиллын техникийн хороод, дэд хороодын бүрэлдхүүнийг шинэчлэн батлах тухай Стандарт хэмжил зүйн газрын 2020 оны 05 дугаар сарын 13-ны өдрийн А/103 дугаар тушаалаар батлагдсан Хүнсний стандартчиллын техникийн хорооны бүрэлдхүүн /Т18/-д Эрүүл мэндийн яамны төлөөлөл ажиллаж орж ажиллаж байна.“MNS ISO TS 22002-4:2020, Хүнсний аюулгүй байдлын угтвар нөхцлийг хангах хөтөлбөр. 4-р хэсэг: Хүнсний сав баглаа боодлын үйлдвэрлэл , ISO TS 22002-4:2013-ын оронд MNS “Хүнстэй хүрэлцэхэд аюулгүй” тэмдэг стандартын төслүүдэд санал өгсөн болно.

Гүйцэтгэл 70%112. Хэрэглэгчийн эрх ашгийг

хамгаалахад төрийн болон төрийн бус байгууллага, хэрэглэгчийн оролцоог нэмэгдүүлэх

МУ-ын Шадар сайдын 2017 оны 43 дугаар тушаалаар “Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах үндэсний хөтөлбөр”-ийн хэрэгжилтийг зохион байгуулах, хяналт тавих үүрэг бүхий үндэсний зөвлөлийг төрийн болон төрийн бус байгууллагуудын төлөөлөл бүхий орон тооны бус салбар зөвлөлийг 13 яам, 21 аймаг, нийслэл, 9 дүүрэг, 242 суманд байгуулсан.

2019 онд зарим зохицуулах салбарт тухайлбал, Харилцаа холбооны зохицуулах хороо болон Санхүүгийн зохицуулах хороонд “Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах үндэсний хөтөлбөр”-ийн хэрэгжилтийг зохион байгуулах, хяналт тавих үүрэг бүхий орон тооны бус салбар зөвлөлийг байгуулав.

Уг орон тооны бус салбар зөвлөлүүд байгуулагдсанаар хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах, иргэдэд хэрэглээний боловсрол олгох ажил улсын хэмжээнд амжилттай зохион байгуулах нөхцөл бүрдсэн.

Орон тооны бус салбар зөвлөлүүдтэй хамтран Олон улсын хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах өдөр, “Хүүхэд – хэрэглэгч” аян – 2018, 2019, 2020, “Ахмад настан хэрэглэгч” аян – 2019-ыг тус тус зохион байгуулав.

70

МУИС-тай хамтарсан “Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах эрх зүйн асуудал” эрдэм шинжилгээний хурлыг 2019 онд зохион байгуулав. Хурлаар хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах эрх зүйн орчинг бүрдүүлэх талаар 10 эрдэм шинжилгээний хурал хэлэлцэгдэв.

Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийн хэлэлцүүлэг 2019 онд 20 гаруй ТББ-уудын төлөөлөгчийг оролцуулан зохион байгуулж Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөлд саналыг авлаа.

Монголын хэрэглэгчдийн эрх ашгийг хамгаалах нийгэмлэгүүдийн үндэсний холбоотой 2019 онд хамтран ажиллах төлөвлөгөөг батлан хэрэгжүүллээ. Батлагдсан төлөвлөгөөний хүрээнд “Хэрэглэгчийн мэдээллийн 1284 төв”-д ТББ-ын 5 хүн ажлын өдрүүдэд ээлжлэн ажиллаж иргэд, хэрэглэгдэд мэдээлэл өглөө.

Мөн төлөвлөгөөт ажлын хүрээнд зарим хяналт шалгалтуудад ТББ-ын төлөөллүүдийг оролцуулан ажиллаж байна.

Гүйцэтгэл: 100 хувь

113.

Хэмжил зүйн хяналт шалгалтын ажлыг боловсронгуй болгож, буруу хэмжлээс эдийн засаг, нийгэмд учруулах сөрөг үр дагаврыг бууруулах;

МХЕГ: Зах зээл дээр худалдаалагдаж байгаа сав баглаа боодолтой савласан хүнсний болон хүнсний бус бүтээгдэхүүний тоон хэмжээний дутагдлыг арилгах, хэмжлийн аргаар хэрэглэгчдийг эдийн засгийн хувьд хохироодог зөрчлийг арилгуулахад хэрэглэгчийн оролцоог нэмэгдүүлэх зорилгоор боловсруулан хэрэглэж байгаа 5.28.3 кодтой “Сав, баглаа боодолтой савласан бүтээгдэхүүн /хүнс, хүнсний бус/-ий тоон хэмжээг хэрэглэгч үнэлэх” хяналтын хуудсыг шинэчлэн боловсруулсан байна.Covid-19 халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор 2020 оны 04 дүгээр сарын 02-ны өдрийн 01-07-099/24 дугаартай “Хэмжих хэрэгслийн хэмжлийн нэгдмэл байдлыг хангуулах тухай” улсын ахлах байцаагчийн зөвлөмжийг боловсруулж, улсын хэмжээнд хүнсний болон хүнсний бус худалдаа үйлчилгээ эрхэлж буй нийт 1210 гаруй аж ахуйн нэгж байгууллагад хүргүүлснээс 964 байгууллага хэрэгжилтийг хангаж хариу ирүүлсэн.Зөвлөмжийн дагуу хэрэглэгчдийн худалдаа үйлчилгээний төлбөр тооцооны хэрэгсэл болох цахилгаан, дулаан, усны тоолуур, бензин болон хийн түгээгүүр, хүний биеийн даралт болон халууныг хэмжигч, хүнсний худалдааны жин, гэр хорооллын ухаалаг худгийн ус түгээлтэд ашиглаж байгаа тоолуурын товчууд, түгээх хоолой зэрэг хүний гар хүрэлцэж буй 1919 гаруй хэмжих хэрэгслүүд, тэдгээрийн байрлах өрөө, гадаргууд ариутгал халдаргүйжүүлэлт, агаар сэлгэлт хийлгэж, 1 удаагийн хамгаалах хувцас хэрэглэл, нүүрний хаалт, маск, бээлийгээр ажиллагсдаа хангах, тэдгээрийн нөөцүүдийг бүрдүүлж, халдвараас урьдчилан сэргийлэх тухай аж ахуйн нэгж, байгууллагын удирдлагуудад зөвлөлөө. Зөвлөмжийн дагуу аймаг, нийслэлийн улсын байцаагчид хүнсний зах, супермаркет, дэлгүүрүүдээр худалдаалж буй савласан хүнсний бүтээгдэхүүний сав баглаа боодол, тоон хэмжээнд хяналт хийж, дутуу савласан 115 уут бүтээгдэхүүнийг зөрчилгүй болгож худалдан авагчийг хохироохгүй байх арга хэмжээ авч ажиллав.

ШӨХТГ: Стандарт хэмжил зүйн газрын даргын тушаалаар байгуулагдсан Үнэт металын сорьцын газраас байгуулагдсан ажлын хэсэгт улсын байцаагч орж ажилласан. 14 аж ахуй эрхлэгчийн үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийсэн.

Гүйцэтгэл 100%114. Хэмжил зүйн хяналт

шалгалтыг олон улсын жишигт нийцүүлэх

МХЕГ: СХЗГ-аас 2019.03.21-ний өдрийн 05/250 тоот албан бичгээр ирүүлсэн хүсэлтийн дагуу “Евразийн эдийн засгийн холбоон дахь техникийн зохицуулалтыг бүрдүүлэх, хөгжүүлэх” сэдэвт олон улсын видео сургалтад оролцож, техникийн зохицуулалт боловсруулах, техникийн зохицуулалт дахь хэмжил зүйн үүрэг, оролцооны талаар санал солилцлоо. Дээрх сургалтын талаар орон нутгийн улсын байцаагчдад мэдээлэл өглөө.МХЕГ, СХЗГ-ын 2019 онд хамтран ажиллах төлөвлөгөөнд тусгагдсаны дагуу “Стандартчилал, техникийн зохицуулалт, тохирлын үнэлгээний итгэмжлэлийн тухай” хуулийн эрх зүйн өөрчлөлт, түүнтэй холбогдон баталсан дүрэм, журмын талаар мэдээлэл өгөх, тус хуулийн 29 дүгээр зүйлийн 29.4 дэх заалтын дагуу хуулийн хэрэгжилтэд хяналт тавих улсын байцаагчдад гэрчилгээ олгох

71

сургалтыг СХЗГ-тай хамтран 2019 оны 05 дугаар сарын 30-ны өдрийн 0900-1730 цагт Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын сургалтын танхимаас онлайнаар зохион байгуулж, нийслэл, аймгийн МХГ, ХАБҮЛЛ, ХМХА-дын нийт хэмжил зүйн хяналтын болон бусад хяналтын чиглэлийн 698 гаруй улсын байцаагчдыг хамруулав. Сургалтаар тус хуулийн хэрэгжилтийг хангуулахаар дагалдан гаргасан эрх зүйн баримт бичгүүд, стандарт боловсруулах батлах үе шат, тохирлын үнэлгээний итгэмжлэл, баталгаажуулалт, баталгаажуулалтын гэрчилгээ олгох шалгуур, техникийн зохицуулалт боловсруулах, шүүлт хийх заавар болон байгаль орчин, газрын харилцаа, хүнсний салбарын стандартчиллын талаар мэдээлэл өглөө. Сургалтад хамрагдсан улсын /ахлах/ байцаагчдад СХЗГ-аас сертификат олгуулсан.2020 оны эхний хагас жилийн байдлаар хэмжил зүйн хяналтын шинэ тогтолцоогоор хэрэгжүүлэх ажлын дадал эзэмшүүлэх сургалт Covid-19 халдварт өвчний улмаас хийгдээгүй байна. Нийт хэмжил зүйн хяналтын улсын байцаагчдад хийх сургалтыг 3-р улиралд хийхээр төлөвлөж байна.

СХЗГ: Ази номхон далайн хууль эрхийн хэмжилзүйн байгууллагаас зохион байгуулсан хэмжил зүйн хяналт шалгалтын 3 сургалтуудад СХЗГ-ын 6 ажилтнууд хамрагдаж, зах зээлийн хяналтын чиглэлээр олон улсын туршлагаас суралцлаа.

Хэмжил зүйн тухай хууль шинэчлэгдэн батлагдсантай холбогдуулан түүнийг дагалдан гарах техникийн зохицуулалт, дүрэм журам, аргачлалыг боловсруулах, батлуулах ажлыг зохион байгуулсан.

СХЗГ-аас зохион байгуулсан хэмжил зүйн 8 сургалтад хэмжил зүйн хяналт шалгалтын талаар хичээл зааж, суралцагчдын мэдлэг чадварыг дээшлүүлэх ажлыг зохион байгуулсан.

Гүйцэтгэл 70%115. Цахим хяналтын

тогтолцоог бүрдүүлэхМХЕГ: Мэргэжлийн хяналтын байгууллагаас үзүүлж буй төрийн үйлчилгээг цахим хэлбэрт шилжүүлэх ажлын хүрээнд Цөмийн болон цацрагийн хяналтын газраас олгож буй экспорт, импортын лиценз, ашиглах, хадгалах, тээвэрлэх зөвшөөрөл, Экспорт, импорт хилийн хорио цээрийн хяналтын газраас олгож буй импортын болон дамжуулан өнгөрүүлэх мэдэгдэл, экспортын гэрчилгээг олгох үйл ажиллагааг цахим хэлбэрт шилжүүлэн байцаагчдад туршилтын хувилбар дээр ажиллуулж байна.Хил, гүний хяналтын алба, хэлтсийн мэдээллийн санг бүрдүүлэх үйл ажиллагаа: “Боомт бүртгэл” гэсэн дэд программ байдлаар загварчилна түүндээ “Ачааны бүртгэл”, “Тээврийн хэрэгслийн бүртгэл”, “Тэжээвэр амьтан”-ы бүртгэлийг гаалийн цахим систем, “Барааг тодорхойлох, кодлох уялдуулсан систем” – ашиглан боловсруулан бэлэн болгосон. Боомтын бүртгэлийн дэд системийн Буянт-Ухаа, Замын-Үүд хилийн мэргэжлийн хяналтын алба туршилтын байдлаар ашиглуулан сайжруулалтыг хийж тогтмол хийж байна. Цахим системийн нэвтрүүлэлтийн явцыг 2020 оны 3 дугаар сард Экспорт, импорт хилийн хорио цээрийн хяналтын газрын дарга, улсын /ахлах/ байцаагчдад танилцуулсан.

Систем нэвтрүүлэлтийн ажилтай холбоотой цахим төлбөрийн систем болон “ХУР”, “ДАН” системийн нэвтрүүлэлтийн гэрээг хийж, туршилт тохируулга хийж igov.mn, I inspector-д ашиглалтыг туршилт хийж байна. Хяналт шалгалтын удирдлагын систем боловсруулах ажлын хүрээнд Азийн хөгжлийн банкны экспертүүдтэй 2 удаагийн уулзалт хийж системийн бүтэц зохион байгуулалт төлөвлөлтийн талаар мэдээлэл солилцсон.

Азийн хөгжлийн банкнаас хэрэгжүүлж байгаа Ургамал, малын эрүүл ахуй, хүнсний аюулгүй байдлыг арга хэрэгслийг сайжруулах төслийн Хяналт шалгалтын удирдлагын систем боловсруулах ажлын даалгавартай 2020 оны 05 дугаар сарын 20 өдөр танилцаж санал өгсөн.Цөмийн болон цацрагийн аюулгүй байдлын хяналтын газрын зөвшөөрлийн үйл ажиллагааг цахимжуулах ажлыг явцыг 2020 оны 05 дугаар сарын 29-нд газар, хэлтсийн дарга, улсын /ахлах/ байцаагчдад танилцуулж, 2020 оны 06 дугаар сард багтаан ашиглалтад оруулахад шаардлагатай хийгдэх ажлыг талаар мэдээлэл өгсөн.

72



116.

Стандарт, хэмжил зүй, итгэмжлэл, баталгаажуулалтын мэдээллийн цахим сан байгуулах

СХЗГ, ИГ: Итгэмжлэгдсэн ТҮБ-ын талаарх мэдээлэл, итгэмжлэлийн хүрээг байгууллагын цахим хуудсанд тогтмол шинэчлэн мэдээлж байна. Үүнд:Итгэмжлэлийн техникийн хорооны хурлаар хэлэлцэгдэн шийдвэрлэгдсэн ТҮБ-ын 40 итгэмжлэлийн тушаал, гэрчилгээ, мэдээллийг байгууллагын цахим хуудсанд байршуулсан.

IAF Cert Search Data base-ийг Монгол улсад бий болгох ажилд үндэсний баталгаажуулалтын байгууллагуудын мэдээллийг оруулж ажилласан.

БТБГ 2019 онд: Байгууллагын цахим хуудсаар баталгаажсан аюулгүйн тэмдэгтэй, тохирлын гэрчилгээтэй бүтээгдэхүүн, тогтолцооны стандарт нэвтрүүлсэн байгууллагуудын нэгдсэн мэдээллийг тогтмол шинэчлэн мэдээлж ажиллав.


117.

Зах зээлийн хяналт шалгалтын үйл ажиллагаанд мэдээллийн технологи нэвтрүүлж, хөгжүүлэх, хяналтын нэгдсэн мэдээллийн сан бүрдүүлэх

МХЕГ: Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай” хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.1-д заасны дагуу МХЕГ-ын даргын “Заавар батлах тухай” А/37, А/129 тушаалуудаар “Хүнсний чиглэлийн үйл ажиллагаа эрхлэгчийн мэдээллийг бүртгэх, сан бүрдүүлэх, ашиглах” тухай заавар батлан хэрэгжүүлснээр тус мэдээллийн бүртгэлийн программд 2020 оны 06 дугаар сарын 08-ны өдрийн байдлаар улсын хэмжээнд 152254 хүнсний чиглэлийн үйл ажиллагаа эрхлэгч 400782 төрөл хэлбэрээр үйл ажиллагаа явуулахаар бүртгэгдсэн байна. Хүнсний аюулгүй байдлын удирдлагын систем” www.fsi.gov.mn сайтыг боловсронгуй болгох зорилгоор Хүнсний хяналтын тогтолцоог сайжруулахад дэмжлэг үзүүлэх төслийн хүрээнд хүнсний аюулгүй байдлын бүртгэл, мэдээллийн цахим сан байгуулах төслийн танилцуулга, үндэслэл, практик шаардлагыг бичиж, үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг батлуулснаар зарим санхүүжилтийн асуудлыг ХХААХҮЯ шийдвэрлүүлсэн болно.


118.

Олон улсын байгууллагад мэдэгдэл гаргах, лавлагаа олгох үйлчилгээг боловсронгуй болгох

ГХЯ: "ДХБ-д “Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай хууль”-д оруулсан нэмэлт, өөрчлөлт /барааны гарал үүслийг нотлох баримт бичигтэй холбоотой заалтууд/-ийн талаарх мэдэгдэл /2018.03.29/, Монгол Улсад 2018, 2019, 2020 онд мөрдөж буй нэн тааламжтай болон хөнгөлөлттэй тариф, 2017, 2018, 2019 оны гадаад худалдааны статистик мэдээллийн тухай мэдэгдэл /2018.01.28, 2019.03.15, 2020.03.26./-ийг Женев дэх БТГ/ЭСЯ-аар дамжуулан тус тус хүргүүлээд байна.

ЗТХЯ: Иргэний нисэхийн мэдээллийн лавлагаа үйлчилгээг гадаад, дотоодыг хэрэглэгчдэд хүртээмжтэй, нээлттэй байлгах зорилгоор ais.mn сайтад мэдээллийг англи, монгол хэл дээр тавьсан.

Дэлхийн Худалдааны Байгууллагын Худалдаан дах техникийн саад тотгорын тухай хэлэлцээрийн мэдэгдэл хүргүүлэх ажиллагаа бүрэн цахимжсан. nss.wto.org сайтаар гадаад худалдааны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага болон Стандартын мэдээлэл, лавлагааны төв хамтран мэдэгдлийг хүргүүлж байна. Үйл ажиллагааны журмыг СХЗГ-ын ISO 9001 гарын чанарын авлагад тусгасан.ДХБ-ын Гишүүн орнуудаас гарсан мэдэгдлүүдийг ePing.org сайтаас тогтмол хүлээн авч, шаардлагатай мэдээллийг холбогдох байгууллагуудад хүргэж байна.


73

http://www.fsi.gov.mn/

Дүгнэлт (ололт, дутагдал, анхаарах асуудлууд)

Ололт:- ЗГ-ын 2019 оны 106-р тогтоолоор “Барилгын салбарын норм нормативын баримт бичгийн ерөнхий тогтолцоо”-г шинэчлэн батлуулсан нь салбарын норм нормативын баримт бичгүүдийг шинэчлэх, шинээр боловсруулж, батлуулахад чухал ач холбогдолтой ажил болсон.-Барилгын норм, нормативын баримт бичгийн талаарх мэдээлэл авах, норм, дүрмийг үзэх, бүрэн эхээр нь худалдан авах боломж бүхий www.enorm.gov.mn вэбсайтыг 2018 оноос хойш тогтвортой ажиллуулж байна.

-Төрөөс барилгын материалын сорилт шинжилгээний лабораторийг байгуулах талаар арга хэмжээ авч ажилласны үр дүнд Улаанбаатар хотод өөрийн байртай 9 төрлийн лаборатори үйл ажиллагаа явуулж байна. Аймаг орон нутагт барилгын материалын лабораторийн эхлэл тавигдаж улсын төсвөөр Ховд, Дорноговь, Архангай, Өвөрхангай, Хөвсгөл, Увс, Өмнөговь, Баянхонгор аймгууд барилгын материалын лабораторийн барилга бариулан ашиглалтанд оруулаад байна.

Дутагдал:- ОХУ-ын барилгын норм, нормативын баримт бичгийг 1960 оноос одоог хүртэл хэрэглэж ирсэн, цаашид тухайн орны евронормтой нийцүүлсэн норматив баримт бичгийг хэрэглэхэд орос хэлтэй боловсон хүчин дутмаг байгаагаас орчуулж, нутагшуулахад хүндрэл үүсч байна.

-Улс орны эдийн засгийн байдалтай холбоотойгоор олон улсын стандарт, норм нормативыг орчуулах, нутагшуулах, лабораторийн тоног төхөөрөмжийг бүрэн нийлүүлэх зэрэг ажлуудад санхүүжилт олгогдохгүй байна.

Анхаарах асуудлууд:-Хууль эрх зүйн орчныг сайжруулах гм төсөв хөрөнгөтэй холбогдолгүй удирдлага, зохион байгуулалтаас шалтгаалж хэрэгжээгүй арга хэмжээ байгаад анхаарах,- Барилгын салбарын машин, механизм, техник хэрэгслийн техник хяналтын тогтолцоог боловсронгуй болгоход чиглэсэн арга хэмжээг үе шаттай хэрэгжүүлэх.

Төсөл, хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэгчталуудын хамтын ажиллагаандөгөх хөндлөнгийн үнэлгээ

Стандарт, техникийн зохицуулалт, барилгын норм, дүрэм боловсруулах, батлуулахад стандартчиллын асуудал хариуцсан холбогдох байгууллагуудтай нягт хамтран ажиллаж байна. Хамтын ажиллагаа сайн.

9 Төсөл, хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн үнэлгээ, дүгнэлт (өөрийн үнэлгээ)

Биелэлт дундаж

Зорилтын тоо

Зорилт 1 Зорилт 2 Зорилт 3 Зорилт 4 Зорилт 5 Зорилт 6 Зорилт 7 Зорилт 8

90,8% 8 89,4% 88,0% 83,5% 100% 98,3% 91,4% 94,0% 90,0%

10 Төсөл, хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн нэгдсэн үнэлгээ(ЗГХЭГ-ын үнэлгээ)

Нэгдсэн үнэлгээ

%__________

Үндэсний чанарын хөтөлбөрийн биелэлт, 2020-07-01-ний байдлаар74

http://www.enorm.gov.mn/

Хөтөлбөрийн зорилт Арга хэмжээний

тоо

Гүйцэтгэл,% Дүн, %100 70 30 0

Зорилт 1. Чанарын дэд бүтцийн эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох; 18 13 4 1 - 89,4%

Зорилт 2. Чанарын дэд бүтцийн тогтолцоог олон улсын жишигт нийцүүлэн бүрдүүлж, хөгжүүлэх

25 19 3 3 88 %

Зорилт 3. Чанарын дэд бүтцийн хүний нөөцийн төлөвлөлт, чадавхыг сайжруулах

14 10 2 1 1 83,5%

Зорилт 4: Хэрэглэгч, үйлдвэрлэгчдийн чанарын талаарх мэдлэг, ойлголтыг нэмэгдүүлэх

6 6 - - - 100%

Зорилт 5: Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний чанарыг дээшлүүлэх, байгаль орчинд ээлтэй ногоон технологийг нэвтрүүлэх

18 17 1 - - 98,3%

Зорилт 6. Экспортын тэргүүлэх салбарын бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг дэмжих 14 10 4 - - 91,4%

Зорилт 7: Импортыг орлох бүтээгдэхүүний өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх 10 8 2 - - 94%

Зорилт 8. Чанарын дэд бүтцийн байгууллагуудын мэдээллийн тогтолцоог боловсронгуй болгох, аюулгүй байдлыг хангах

13 10 2 1 - 90%

Хөтөлбөрийн биелэлт 118 92 19 6 1 90,8%

75

Биелэлт ирүүлсэн байгууллага 2017 2018 2019

2020 хагас жил

2020

1 БОАЖЯ + - + +2 Сангийн яам - - + +3 БСШУСЯ - - + +4 БХБЯ + + + +5 ГХЯ + + - +6 ЗТХЯ + + + +7 ХХААХҮЯ + + + +8 ЭМЯ + + + +9 УУХҮЯ - + -10 МХЕГ + + + +11 ШӨХТГ + + + +12 МАОЭНХ + - +13 ХАБҮЛЛ + + +14 УМЭАЦТЛ + + -15 БХТ + + +16 ХҮСТҮБК ТӨААТҮГ + + + +17 МҮХАҮТ - + +

76

estandard.gov.mn · web view2020/07/01 · № Хөтөлбөр/төслийн агуулга....

Documents