คำ�บรรย�ยวช� PS 702 ระเบยบวธวจยท�งรฐศ�สตร

Research Methodology in Political Science

รศ.ดร.ดำ�รงศกด จนโททย วนท 7 พฤศจก�ยน พ.ศ.2551

สปดาหนอาจารยจะพดถง Research Population, Sample and Sampling, Variable, ระดบการวดหรอคณสมบตของตวแปร เครองมอการวจย สปดาหทแลวอาจารยไดพดถง

1. ความหมายการวจย วตถประสงค กระบวนการวจย วธการวจย Deduction, Induction

2. แนวทางการศกษาการวจยในปจจบน ไดแก-Positivism ปฏฐานนยม เนนประจกษนยม สงเกต

เหนตรวจพสจนไดดวยประสาทสมผสทงหา ไมเชอ Sixth Sense ฝกใฝในระเบยบวธวจยทเปนวทยาศาสตร วดพสจนไดอยางเปนรปธรรมชดเจน ทกฝายสามารถเขาถงได

-Post Positivism มองวาความรโดยเฉพาะความร ดานสงคมศาสตรทเปนความจรงในเชงสมพทธ จำาเปนตองมการวเคราะห วพากษ เพอใหไดความจรงออกมา แตกเปนความจรงเชงสมพทธไมมความจรงใดทจรงในทกททกเวลาเปนอกาลโก

เนอหาการบรรยายปรชญาทมาของการวจยเชงปรมาณกบการวจยเชง

คณภาพ มรากฐานมาจากปฏฐานนยม (Positivism) แตการ

1

วจยเชงคณภาพพฒนามาเปนปรากฏการณวทยา (Phenomenology)

วธการแสวงหาความรมสามวธคอ1. จต (A Priori) จตคอความคด เปนความรในตนจาก

การคดใครครวญ ทเราบอกวาสงนนมอยจรงกเพราะจตคดนนเอง เชน คนทเชอวาผมจรงกเพราะจตหมกมน เหนเปนรปคนนนคนน คดวาคนตายไปแลวมาหา ในอดตทยงไมมความเจรญดานวทยาศาสตรใชวธการแสวงหาความรแบบนกนมาก วทยาศาสตรเพงเขามามอทธพลใน Pure Science ประมาณ 300 กวาปมานเอง กอนหนานนทงโลกสนใจเรองจต ไสยศาสตร

2. วตถ (A Posterior) เมอวทยาศาสตรเจรญเรมสนใจแสวงหาความรจากประจกษหลกฐานตาง ๆ Posterior แปลวา สงทมาทหลง หมายความวาความรมาทหลงจากทเราไดเหนสงนน เชน เมอกอนมนษยไมรวารปพรรณสณฐานของโลกเปนอยางไร จนกระทงกาลเลโอสรางกลองสองดดาวเหนดาวดวงอนกลมกสนนษฐานวาโลกเรากลมเชนกน จนทศวรรษ 1960 มนษยเดนทางไปดวงจนทรได

3. จตและวตถ นกคดกลมหนงเชอวาความรเกดจากทงจตและวตถ บางกรณจตเราคดทำาใหเกดสงประดษฐหรอนวตกรรมกลายเปนวตถ

ปรชญ�ทม�ของก�รวจยและวธก�รแสวงห�คำ�ตอบ1. A Priori เปนทมาของการวจยเชงคณภาพ

(Qualitative Research) ในอดตสมยเพลโต อรสโตเตล โสเครตส เปนการวจยเชงคณภาพจากการใครครวญหาเหตผลของปรชญาเมธ เกด Intuition (การรแจง ผดร) แตการผดรน

2

เปนผลมาจากประสบการณอยางทพระพทธเจาเดนทางไปทวชมพทวป ไดพดคยสนทนาธรรมกบคนมากมาย เกดการคดใครครวญ การแสวงหาความรแบบนจะสรางกฎสากลขนมา (Universal Knowledge) เชน กฎเกณฑของผปกครองทด รฐทด ความสมพนธระหวางรฐกบประชาชน ฯลฯ

2. ในยคกลางการแสวงหาความรใชเหตใชผล ใชหลกนรนยอปนย มกฎทเปนสากลแลวนำาไปนรนยกบเหตการณเฉพาะ เชน คนทกคนตองตาย นาย ก.เปนคน ดงนน นาย ก.ตองตาย นำาไปสการวจยเชงคณภาพทนรนยจากกฎเกณฑสากล

3. การถามผร ถามนกคด นกปราชญราชบณฑต นกทฤษฎ ทกวนนยงใชวธการหาความรแบบนซงคอนไปทาง Subjective (อตวสย) เปนการใชความรภายในตนของคนทถกถาม อยางนกขาวชอบถามคนอยางนายแพทยประเวศ วะสวาสงคมไทยจะมทางออกอยางไร (เมอกอนชอบถาม ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช)

4. ยคปจจบนทกคนสามารถเปนนกปราชญได ถามระเบยบวธวจยททำาอยางรดกมถกตองยอมสามารถเขาถงความรตาง ๆ ได เปนการแสวงหาความรแบบ A Posterior (ความรไดมาทหลง) ไมใชการผดรเหมอนปรชญาเมธในอดต แตถาทกคนใชระเบยบวธวจยทถกตองสามารถคนหาหรอสรางองคความร (Body of Knowledge) ไดทกคน วธการแบบนคอนไปทางการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) แสวงหาความรความจรงดวยประจกษหลกฐาน

คณคาของปรชญาแหงศาสตรในยคปจจบน1. สามารถสรางความรไดตามกระบวนการทาง

วทยาศาสตร

3

2. สามารถตรวจพสจนความรนนได เชน นกศกษาทำา 796 สามารถใหใครกไดมาพสจนวางานของนกศกษาเปนเชนนนจรง ๆ

3. วธการแสวงหาความรในปจจบนชวยพฒนาองคความร ทำาใหเกดนวตกรรมกบโลกนมากมาย เพราะวธการนไมจำาเปนตองพงพาผร ทกคนสามารถแสวงหาความรไดถาใชวธการเชงศาสตร

4. การวจยในเชงศาสตรทำาใหเกดการวจารณอยางวตถวสยได เพราะทมาของความรนนไมไดมาจากอตวสยของใคร

ความคดในเชงศาสตรมรากฐานมาจากฟร�นซส เบคอน (Francis Bacon 1561-1626) เปนนกคดทศกษาคนควาหลการพนฐานของความคดในเชงวทยาศาสตร และตอมาเปนพนฐานของศาสตรในเชงการทดลอง เขาไดคดคานหลกการใหเหตผลทไมเหมาะสมของอรสโตเตลซงขนอยกบตรรกะในเชงนรนย ซงเนนในดานสาเหตมากกวาการสงเกตการณดผลกระทบ เขาเนนการทดลองอนเปนทมาของประจกษนยม

เรเน เดสค�รท (Rene Descartes 1596-1650) นำาองคความรของเบคอนมาขยาย โดยเชอวาทฤษฎของความรทเปนศาสตรแบบนรนย (Deduction) นนความรตองมาจากเหตผลทสามารถตรวจสอบไดอยางเปนระบบ

วทยปรชญ� (Philosophy of Science) ในปจจบน

วธการแสวงหาความรในปจจบนถกครอบงำาโดยวทยปรชญาเชงศาสตรแบบ Positivism ตองมการสงเกต (ประจกษนยม) ทดลอง เสาะแสวงหาเหตผลใหเหตผลในเชง

4

ตรรกะ มระเบยบวธการแสวงหาความรทชดเจน เปนวธการทางวทยาศาสตร บางครงตองนำาความรทไดไปเขาสทประชมวชาการใหเปนทยอมรบเสยกอน มการประชมวชาการในสาขาตาง ๆ มากมาย เปนประชาคมทางวชาการ (Academic Community) นกวชาการแตละสาขาพยายามนำาความรทตนคนพบเขาสทประชมเพอใหเกดการวพากษวจารณ จนกระทงตกผลกทางความคดทำาใหความรนนแขงแกรงยงขน เปนการแสวงหาความรผานพาราไดม (Paradigm) อนหมายถงตวแบบทางวชาการทนกวชาการผสรางพยายามนำาเสนอใหทประชมวชาการยอมรบ ขอเทจจรงนนตองพรอมทจะนำาไปสการพสจนตรวจสอบตอไป

กรอบคว�มคดก�รสร�งทฤษฎในเชงศ�สตร

ขอมล

บนทกวเคราะห ตวแบบทฤษฎในเชง

ศาสตรกรอบแนวความคด

ทดลองโดยสรปแลวการแสวงหาความรจากอดตจนถงปจจบนม

ววฒนาการมาเปนลำาดบ ดงน1. ยคโบราณมการแสวงหาความรแบบอภปรชญา คอการ

ศกษาใครครวญหาเหตผลเพอการสรปไปสความรทเปนสากลเปนการวจยเชงคณภาพในยคโบราณ ปจจบนนกวชาการเหน

5

ตรงกนวาเราไมสามารถเสาะแสวงหากฎเกณฑทเปนสากลแบบนไดอกตอไป โดยเฉพาะทางสงคมศาสตร เชน ทฤษฎประชาธปไตยแบบตะวนตกไมสอดคลองกบบานเรา ยงไปใชในจนยงใชไมได เพราะกฎเกณฑนใชไดเฉพาะตะวนตกยงไมเปนสากล คนผวดำาไดรบสทธเลอกตงเมอประมาณสสบกวาปมานเอง ปนโอบามาไดรบเลอกตงเปนประธานาธบดแลว

2. การวจยเชงคณภาพในยคกลางเรมนำากฎเกณฑทางคณตศาสตรมาอธบาย และการอปนยโดยการสงเกตแบบโคเปอรนคส ผสานกบการทดลองทางวทยาศาสตรแบบกาลเลโอ

3. ยคการศกษาทางสงคมศาสตร ในยคตอมาการศกษาทางสงคมศาสตรไดรบความสนใจมากขน และพยายามเลยนแบบวทยาศาสตร เชน ทำาการทดลอง สรางกฎเกณฑทางสงคมศาสตรทชดเจน การศกษาแนวนเรมตนจากหลงกาลเลโอ 300 ป จนถงออกส คอมพ จนใกลศตวรรษท 20 สงคมศาสตรเรมไดรบอทธพลจากการศกษาเชงพฤตกรรมศาสตรอยางมาก และเรอยมาจนถงกลางศตวรรษท 20 การศกษาเชงพฤตกรรมศาสตรในสงคมศาสตรมความชดเจนมากขน

ตนศตวรรษท 20 สำานกเบอรลนและสำานกเวยนนาไดรบอทธพลจากปฏฐานนยม (เชอโลกภายนอก ผสสะ สงทประจกษแจงดวยอายตนะของมนษย) แตกมความคดแทรกขนมาเรยกวา Post-positivism ตวอยางการศกษาสงคมศาสตรในแนวทางพฤตกรรมศาสตร เชน ปจเจกมการกระทำาทางการเมองอยางไรโดยพยายามอธบายพฤตกรรมเหลานน อาท ตองการทราบพฤตกรรมการลงคะแนน การถกอภปราย การตดตอกบเจาหนาทรฐ การเดนขบวน การกอจลาจล ฯลฯ โดยศกษาจาก

6

ประจกษหลกฐาน ผศกษาจำาเปนตองมหลกฐานทนาเชอถอเกยวกบพฤตกรรมทางการเมองอยางความรสกของผกระทำา ความเชอ ความคดในทางการเมอง ซงเปนสาเหตของพฤตกรรมในเรองเฉพาะตาง ๆ สวนใหญการวจยเชงพฤตกรรมศาสตรจะเนน Survey Research เปนหลก (สำารวจความเหน ทศนคต) เปนความพยายามคนหากระสวนในเชงพฤตกรรมทเกดขนเปนปกต ตรวจพสจนโดยการสงเกตปรากฏการณทางการเมอง ใชเทคนควธทางวทยาศาสตร เชน เฝาสงเกต การสมตวอยาง เพอใหไดขอเทจจรงทปราศจากอคต ปราศจากปจจยแทรกซอนหรอลดทอนใหนอยลงมากทสด

การศกษาเชงพฤตกรรมศาสตรในรฐศาสตรจำาเปนตองปลอดจากคานยม (Value Free) โดยศกษาเรองทมองเหนเปนวตถวสย ใชวธการเชงศาสตรคอนไปทางวทยาศาสตรบรสทธ มงไปสการสรางองคความร ทฤษฎ หรอขอสรปความสมพนธเชงเหตผล เชน ทำาไมประเทศหนงประชาธปไตยเบงบานเมอเปรยบเทยบกบอกหลาย ๆ ประเทศ การศกษากคอการสงเกตพฤตกรรมของคนในสงคมนนวาเปนอยางไร มความเปนเหตเปนผล ยอมรบในความคดของคนอนหรอไม หรอเชอในเรองทเหนอธรรมชาตมากกวาวทยาศาสตร มแตจตคามรามเทพ เลขยนตเตมไปหมด

4. การวจยเชงคณภาพแบบอปนยและปรากฏการณวทยา หลงจากสนใจวทยาศาสตรนำามาใชในสงคมศาสตรจนเกดแนวทางการศกษาแบบพฤตกรรมศาสตรทองหลกการปฏฐานนยมอยางเขมขนแลวกกลบไปสการวจยเชงคณภาพแบบอปนยอกครงหนง เมอนกวชาการกลมหนงสนใจในปรากฏการณ

7

วทยา ซงคดคานปฏฐานนยมโดยมองวานอกจากจะแสวงหาความรจากการสงเกตแลวตองนำามาใครครวญดวยความรภายในตนอกครงหนง กลายเปนการวจยเชงคณภาพแบบอปนย สนใจเฉพาะทเฉพาะแหง ไมใชการวจยเชงคณภาพแบบนรนยเหมอนปรชญาเมธโบราณทตองการสรางกฎเกณฑสากล

ดงนนการแสวงหาความรในปจจบนจงเปนการวจยเชงคณภาพทเปนความจรงในเชงสมพทธ (มความหมายหรอความจรงเฉพาะเรองหรอเฉพาะพนท เฉพาะเวลา) เปดโอกาสใหกบความอสระของนกวจยในการวเคราะห วจารณ อธบาย เนนกระบวนการทคอย ๆ สะสมขอมลพรอมกบการใครครวญในขอเทจจรงและนำาไปสการเปดเผยประเดนปญหา เปดพนททางสงคมใหกบผทยากไรดอยโอกาส เชน โลกของคนไรบาน งานวจยเชงคณภาพรางวลชเกยรต อทกพนธ ผวจยตองไปฝงตวในสนามหลวงจนทราบวาคนไรบานใชชวตและมความคดอยางไร เมองานชนนถกเปดเผย ส.ส. และ ส.ว.กลมหนงผลกดนใหกำาหนดไวในรฐธรรมนญ 2550 วารฐมหนาทจดหาทอยอาศยใหประชาชน

การวจยแบบนสาระสำาคญอยทการปรบปรงแกไขปญหาชวตมนษยและสงคมอยางมศกดศร เปลยนจากการสรางทฤษฎการพฒนาทครอบคลมมาเปนการมงสรางมโนทศนบางอยาง เชน ความยงยน (นำาผลการวจยไปใชประโยชนและแกปญหาไดจรง) การสรางศกยภาพ สมรรถนะและความเปนสถาบน การลดปญหาความยากจน การเพมพลง เพศสภาพ และการตระหนกในเรองสงแวดลอม

ก�รวจยเชงปรม�ณ

8

หลกการเบองตนของวจยเชงปรมาณ1. เชอเรองจำานวนไมวาจะเปนวธคด การเกบขอมล มาตร

วด เครองมอ การวเคราะห 2. สงทวดตองประจกษได 3. ตองการประเมนวาสงใดเปนสาเหต สงใดเปนผล

(Cause – effect) ซงตางจากการวจยเชงคณภาพทตองการทราบเหตผล (Rationality) ความเปนเหตเปนผลนจะมเงอนเวลาทเกยวเนองกน (สอดคลองกบหลกอรยสจ 4 เมอมทกขกตองมเหตแหงทกข) เหตการณทเปน Cause – effect ตองเปนเหตการณทประจกษได

4. เหตผลในทนไมใชโดยการใครครวญโดยอาศยความร ภายในตน แตเปนเหตผลในเชงประจกษหรอเปนรปธรรม และพรรณนาตามการดำารงอยของมน (Presence = Existence) เหนแคไหนอธบายไปแคนน อยาขยายผลการวจยเสยจนเวอรเกนไป ไมคดวเคราะหนอกเหนอไปจากสงทประจกษ

5. มงสรางทฤษฎหรอองคความร จงจำาเปนตองวางเงอนไข (Manipulation) เพอทดสอบสงนน

เครองมอของก�รวจยเชงปรม�ณกำาหนดเงอนไขโดยมนษย (Manipulation) ไมใชเทคนค

ทไมเกยวของโดยมนษย (Unobtrusive) แมวาการวจยทางสงคมศาสตรจะกำาหนดเงอนไขไดไม 100% กตามแตกมความพยายามทจะทำา ไดแก

1. การยอนรอยหาความจรงในอดต เชน ศกษาปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมของเดกแวน

9

2. การใชแบบจำาลองทางสถตเพออนมานความสมพนธ เชน Survey Research ใชแบบสอบถามเกบขอมลจากกลมตวอยางนบรอยนบพน ทำาใหไดขอเทจจรงทเปนกระสวนพฤตกรรมของกลมตวอยาง นำามาอนมานไปสประชากรทงหมดได

3. การทดลอง4. การสงเกตการณ เปรยบเทยบคว�มแตกต�งระหว�งก�รวจยเชงปรม�ณ

กบเชงคณภ�พ 1. แนวคดพนฐาน-เชงปรมาณ มพนฐานมาจากปฏฐานนยม เนนสงทประจกษ

หรอผสสะได-เชงคณภาพ คดคานปฏฐานนยม แตกมรากฐานมาจากปฏ

ฐานนยมโดยนำาสงทประจกษมาคดใครครวญอกทหนง (ปรากฏการณนยม)

2. เนอหาการศกษา-เชงปรมาณ มาจากวทยาศาสตรธรรมชาต แลว

สงคมศาสตรนำาวธการมาใชเลยนแบบ-เชงคณภาพ เปนแบบฉบบเฉพาะของการวจยทาง

สงคมศาสตรเทานน 3. สมมตฐาน-เชงปรมาณ นยมตงสมมตฐานไวลวงหนา-เชงคณภาพ ไมตงสมมตฐานไวลวงหนา มหรอไมมกได

สวนใหญจะไมคอยม อยางมากแคขอสนนษฐาน 4. หนวยทศกษา

10

-เชงปรมาณ กำาหนดประชากรเลอกสวนหนงมาเปนตวอยาง

-เชงคณภาพ ศกษารายกรณ (บคคล กลม ชมชน) 5. สงทคนพบ-เชงปรมาณ เนนการสรางทฤษฎ หากฎเกณฑความ

สมพนธ หรอธรรมชาตพฤตกรรมของมนษยในสงคม -เชงคณภาพ ตองการคนหาความหมายของ

พฤตกรรม/ปรากฏการณวาสงนหมายความวาอยางไร 6. ลกษณะของขอมล-เชงปรมาณ วตถวสย วดไดในเชงปรมาณ เชน จำานวนครง

ทไปใชสทธเลอกตง -เชงคณภาพ เนนขอมลภายใน ความรสกนกคดของคน

แตละคนซงเปนขอมลอตวสย 7. การวเคราะหขอมล-เชงปรมาณ วเคราะหผานตวแบบทางสถต เพอเปรยบ

เทยบความแตกตางหรอวเคราะหความสมพนธ-เชงคณภาพ เนนการตความหมาย/แปลความหมายของ

แตละพฤตกรรม สภาพปญหาของการวจยเชงปรมาณไดจากการสงเกต

(ประจกษได) เพอใหปญหานนแคบและชดเจนมากขนนกศกษาตองพจารณาวา

-ความคดหลกคออะไร -ปรากฏอะไรขน-ประเดนปญหาอยตรงไหน (ทผวจยสงสย) -อะไรเปนเหตและผลกระทบ

11

-ทำาไมเปนเชนนน การอานมาก ๆ จะชวยใหเขยนความสำาคญของปญหาได

อยางชดเจน ดงดดผอานใหรบรวานคอปญหาทเปนรปธรรม สมควรทำาวจยตอไป การกำาหนดสภาพปญหาทศกษาตองเลาหรอบรรยายใหเหนความเปนเหตเปนผล และสรปประเดนปญหาใหเหนเปนขอ ๆ อยางชดเจน สงทจะทำาใหผวจยเหนปญหาไดชดเจนยงขนผวจยจะตองลงสสนามวจยสกระยะหนงกอนเพอซมซาบถงปรากฏการณของปญหา หรอพอมองเหนสภาพปญหาทจะวจย

ก�รกำ�หนดวตถประสงควตถประสงคหรอเงอนไขของงานวจยคอสงทเปนรปธรรม

ชดเจน ประมวลสภาพปญหาออกมาเปนรปธรรมสำาหรบการนำาไปศกษา การกำาหนดวตถประสงคเปนการบอกวาเราสงสยอะไร คนหาอะไร เพอเปนบทกลบไปตอบโจทยสภาพปญหาทบรรยายมาแตแรก แมจะลดระดบความเปนนามธรรมมาเปนวตถประสงคแลว วตถประสงคซงเปนขอสงสยหรอประเดนทจะคนหากยงมลกษณะความเปนนามธรรมอย แตชดเจนขนกวาสภาพปญหา

คำ�บรรย�ยวช� PS 702 ระเบยบวธวจยท�งรฐศ�สตร

Research Methodology in Political Science

รศ.ดร.ดำ�รงศกด จนโททย วนท 8 พฤศจก�ยน พ.ศ.2551 ภ�คเช�

12

การวจยทางรฐศาสตรและ รปศ.ทำาไดทงการวจยเชงปรมาณ คณภาพ และเชงประเมน การจะทำาวจยทางรฐศาสตรและ รปศ.นกศกษาตองเขาใจวาการเมองเปนเรองของ

-การวางแผนและการกำาหนดกฎหรอมาตรฐานในสงคม เพอทจะวางแนวทางความสมพนธของคน นอกจากนยงเปนการจดสรรทรพยากรทามกลางการแขงขนและความตองการทรพยากรนนของมนษย

-กจการสาธารระทเกยวของกบการตดสนใจในการจดสรรทรพยากรโดยสถาบนทมอำานาจและความชอบธรรม

-การทำาอยางไรทรฐจะประกนความยตธรรมทางสงคม ในกรณทตลาดเกดความขดแยงในการหาขอสรป ตลอดจนในกรณทการจดสรรทรพยากรใหมเพอเปลยนโครงสรางการแบงปนทรพยากรทลมเหลว

การเมองปรากฏอยในรปความพยายามของประชาชนทงในและนอกระบบรฐในการกำาหนดนโยบายการพฒนาหรอใชทรพยากร จงเกยวของกบประเดนในเรองของ

-การใชอำานาจ -ตวอำานาจเอง-อำานาจอทธพล (Power)-อำานาจหนาท (Authority) (ประเดนเหลานนำาไปทำาวจยไดทงนน) มตทเกยวของกบการวจยทางรฐศาสตรและ รปศ.-การพงพงพงพาอาศยตางตอบแทน ความขดแยง -นโยบายสาธารณะ กระบวนการผลกดนนโยบายสาธารณะ

13

-การปลดปลอย ความเปนไท การใชดลพนจในการตดสน ตลอดจนการเชอฟงยนยอมทำาตามของประชาชนตออำานาจรฐ การไมยนยอมเชอฟงรฐ (Civil Disobedience)

-การใชความพยายามจากภายนอกหาแนวรวมสนบสนนการเคลอนไหว เชน การเคลอนไหวภาคประชาชน

-อำานาจทางการเมองทงทเปนทางการและไมเปนทางการ เบองหลงการตดสนใจ พวก Lobbyist และกลมทอยเบองหลงพรรคการเมอง

-จรยธรรมนกการเมองและขาราชการ Conflict of Interest ทงระดบชาตและระดบทองถน การคอรรปชน (ทำาไดถานกศกษามความสามารถในการเขาถงขอมล)

ปรากฏการณเหลานเปนปญหาการวจยได เพราะจะเกดขนซำาแลวซำาเลา

ก�รตงสมมตฐ�น (Hypothesis)Hypo = ตำา thesis = ขอเสนอ ดงนนสมมตฐานจงทำา

หนาทเปนขอเสนอเบองตนหรอการคาดเดาคำาตอบของการศกษา หรอเปนสงเฉพาะทรอการพสจน ประกอบดวยขอความทรอยเรยงกน ซงขอความนนตองประกอบดวยตวแปร สมมตฐานเชงปรมาณจำาเปนตองบงชทศทาง เชน สงคมทมชนชนกลางมากมแนวโนมเปนประชาธปไตยสง ตวแปรตนคอ สงคมทมชนชนกลาง ตวแปรตามคอระดบประชาธปไตย

การตงสมมตฐานไมใชการคาดเดาอยางเลอนลอย แตมาจากทฤษฎหรอกฎเกณฑอนเปนการตงแบบนรนย (Deduction) สมมตฐานทวา สงคมทมชนชนกลางมากมแนว

14

โนมเปนประชาธปไตยสง กนำามาจากทฤษฎประชาธปไตยในชวงทศวรรษ 1960-1970

การตงสมมตฐานตงไดสองแบบ1. Induction Hypothesis เมอนกวจยพบวาชนกลม

นอยทางศาสนามแนวโนมทจะนยมแนวทางการเมองเฉพาะ เปนขอคนพบเฉพาะกรณทศกษาจะตงสมมตฐานวา ทก ๆ ชนกลม“นอยทางศาสนามแนวโนมทจะมทศนะทางการเมองไปในแนวทางเดยวกน ”

2. Deduction Hypothesis นกวจยทใหเหตผลในเชงนรนยจะเรมทหลกในเชงตรรกะ เชน การนบถอศาสนามอทธพล“ตอทศนะทางการเมอง ”

นกศกษามกตงสมมตฐานแบบพดอกกถกอก เชน ระดบการศกษาทแตกตางกนทำาใหทศนคตทางการเมองแตกตางกน ตงแบบนไมตองวจยกได ควรตงสมมตฐานใหมแงมมทมคณคาตอการวจย เวนเสยแตตองการพสจนทฤษฎทมาจากตะวนตก เชน ทฤษฎของคารล ดบเบลย. ดอยช (Karl W. Deutsch) บอกวา สงคมทมชนชนกลางมากจะมแนวโนมเปนสงคมประชาธปไตย ประเทศอนเดยมแตคนจนแตมความเปนประชาธปไตยสง คนอนเดยอดทนตอการถกอภปราย รบฟงความคดเหนทแตกตาง แสดงวาทฤษฎนใชไมไดในอนเดย แตถานกศกษาอยากทาทายทฤษฎกตงสมมตฐานแบบนไวกอนกได แลวคอยไปหาขอเทจจรงในสงคมอน ๆ ถาไมเปนไปตามนเทากบปฏเสธสมมตฐานวาสมมตฐานนใชไมไดในสงคมน

หนวยวเคร�ะห (Unit of Analysis)

15

หนวยวเคราะห หมายถง ใครหรออะไร (คนหรอสงของ) ทจะศกษา เปนหนวยทเราตองไปเฝาสงเกตการณ อธบาย พรรณนา เชน ปจเจกบคคล กลม ครวเรอน องคการ ผลงานของมนษย (Social Artifact เชน หนงสอ ภาพวาด กลอน เพลง ขยะ ฯลฯ อาท จดหมายเหตหมอมราโชทย พระราชนพนธไกลบาน) หรอศกษาเครองมอทำานา กระตายขดมะพราวซงเกยวของกบวถชวต ระบบความสมพนธ วธคด ภมปญญาของชาวบานอยางแยกไมออก

การวจยทางสงคมศาสตรสวนใหญจะมหนวยการวเคราะหเปนปจเจกบคคล แมวาสวนใหญจะศกษากลม องคกร หรอครอบครวกตาม แตกตองศกษาผานปจเจกบคคลเกบขอมลจากปจเจกบคคลทงสน เชน ศกษาทศนคตการวางแผนครอบครว หนวยวเคราะหคอครวเรอนแตตองไปถามทงผวทงเมย เปนตน

สงทงหลายทเราตองการตรวจสอบเพอทจะหาขอสรป อธบาย พรรณนา เรยกวาหนวยวเคราะหไดทงสน ในการทำาวจยจะตองมหนวยวเคราะหทชดเจนวาจะศกษาใคร ศกษาอะไร เพราะเปนพนฐานสำาคญในการเกบขอมลหรอสงเกตการณในการวจย การศกษาในบางกรณตองการอธบายหรอพรรณนาผลทเกดขนไมเฉพาะหนวยวเคราะหทศกษา เชน ตองการศกษาเพอทจะทราบวานกศกษาปรญญาโทภาคพเศษคนใดไดคะแนนสงสด (ปจเจกบคคล) เรายอมตองการทราบดวยวาสาขาใดทมบรรยากาศการเรยนการสอน การชวยเหลอเกอกลกนมากทสดดวย (องคการ)

อยางไรกตามการสรปผลจากหนวยวเคราะหตองตรงตามหนวยวเคราะห ขอพงระวง เชน

16

-ผลการศกษาชวตสมรสกบขอมลจากคสมรส -การศกษาอาชญากรรมกบอาชญากร -การศกษาบรรษทกบการบรหารบรรษทเรองเหลานอาจไดขอสรปตางกนแมวาหนวยวเคราะห

เดยวกน ดงนนผวจยตองตงสตใหดวาเรากำาลงศกษาอะไร เพอจะตอบโจทยใด อยาหลงประเดน

ก�รว�งแผนตวอย�งการวางแผนตวอยางเกยวของกบประชากร การไดมาซง

ตวอยาง การสมตวอยาง การวจยเปนความพยายามคนหาขอเทจจรงจากพนทเฉพาะพนทหนงหรอเหตการณเฉพาะเหตการณหนง เพอพยายามอธบายไปสพนททกวางขวางขนหรอตอบโจทยประชากรทงหมด ซงขนอยกบขดความสามารถของตวอยางหรอระเบยบวธทใช เรองนเกยวของกบการวางแผนตวอยาง (Sampling Plan)

ในการวจยเชงคณภาพจะไมนยมเรยกตวอยางหรอกลมตวอยางในฐานะวตถ (Specimen) เพราะไมมอง Sample as Object เนองจากคำานงถงศกดศรความเปนมนษย (Dignity) ดงนนศพทในการวจยเชงคณภาพจะเรยกวาผใหขอมล (Informants) ในฐานะองคประธาน (Subject)

การวางแผนตวอยางเกยวของกบตวอยาง ประชากร สถตอนมานและพรรณนา เพราะการวจยเชงปรมาณจะวเคราะหผานตวแบบทางสถต เมอไดตวอยางมากนำามาวเคราะห สรปผล แลว Generalized ไปสประชากร แตตองเปนประชากรเฉพาะใน Sampling Frame ทมอยเทานน จะอางไปถงประชากรอนไมได เชน วจย อบต.ในจงหวดบรรมยยอม Generalized ได

17

เฉพาะ อบต.ในบรรมย ไมอาจขยายผลไปถง อบต.ทวประเทศได ยกเวนการวจยบางอยางทถอวาครอบคลมทวทงประเทศ

ในการสมตวอยางตองคำานงถงความคลาดเคลอนในการสม (Sampling Error) เทคนคในการสมตวอยาง ขนาดตวอยาง วธการสม พนทและระยะเวลา อยางทกลาวแลววาการวางแผนตวอยางเกยวของกบประชากรและตวอยาง การวจยประยกตเชงสงคมศาสตรสวนใหญสนใจหาขอสรปจากเฉพาะกลม (หรอตวอยาง) เพอหวงขยายผลใหกลายเปนขอสรปทวไปยงกลมใหญ เรยกกลมนวาประชากรในการศกษาวจย ดงนนสองกลมนจงเกยวของกนในสวนทวา ใครทเราตองการทจะขยายผลไปส (To whom do you want to generalize?) นคอความฉลาดของการวจยทวจยจากกลมตวอยางทสมมาอยางถกตอง ไดขอสรปมากเพอจะขยายผลไปสกลมใหญ มความเกยวของกนในรายละเอยดระหวางคำาตอบหรอตวแปรทตอบกบคำาทสรปจากตวอยาง และการขยายผลไปสประชากร (คาพารามเตอร) ดงนนจำาเปนตองมทงประชากรและตวอยาง

กรอบการสมตวอยาง (Sampling Frame) คอ บญชรายชอหรอรายชอหรอรายการทงหมดทมความนาจะเปนวาจะถกเลอกจากการสมตวอยาง เชน ตองการมอบรางวลใหคนไปใชสทธเลอกตงกตองนำารายชอจรง ๆ ของคนทอยในหมบาน ไมไดลมหายตายจากไปไหน ไมไดออกไปทำางานทอน นำารายชอคนเหลานนทงหมดมาทำา Sampling Frame เพอจบฉลากใหรางวล หากนกศกษาจะทำาวจย Sampling Frame กคอบญชรายชอผมสทธเลอกตง Sampling Frame เปนภาษาทางเทคนคคลายคำาวาประชากรแตไมใชเพราะอาจมนอยกวา เชน หากจะเลอกผ

18

โชคดทไดไปใชสทธเลอกตงคณะผเลอกตงประธานาธบด (Electoral College) ในวนท 4 พ.ย.2008 กรอบการสมตวอยางกรณนคอ List ของประชาชนผมสทธเลอก Electoral College ทไปใชสทธจรงในวนนน

สรปไดวาประชากรการวจยมมากกวา Sampling Frame ทเปนกรอบในการสมเพอใหไดตวอยางในการศกษาจรง ๆ ดงนนเมอไดขอสรปจากตวอยาง (Samples) จะขยายผลไปแคประชากรเทานน

การศกษาจากตวอยางเปนวธการทงาย ประหยด และมความแนนอน สามารถนำาไปสขอสรปทวไปของประชากรทงหมดได จงจำาเปนตองมตวอยางทมความเปนตวแทน วธเดยวทใชคอการสมตวอยาง การวจยเชงปรมาณจะเครงครดในเรองของระเบยบวธ การสมตวอยางทถกตองนำามาซงความเปนตวแทน การสรปยอมนำาไปสความเปนทฤษฎได

การสมตวอยางจะมหลกการสมอย ซงเราไมจำาเปนตองลงทนสมใหไดตวอยางจำานวนมาก สมมานอย ๆ แค Minimum Requirement ถอวาลงทนอยางมประสทธภาพ สามารถวเคราะหและขยายผลไปสประชากรได ตวอยางทดของการสมตวอยางทไมด เชน เมอประมาณสามปกอนมการวจยพบวา แซ“หล ยงครองแชมปชาวจนมากทสด สำารวจจากประชากร ” 296 ลานคน ใชเวลา 2 ป รองลงมาเปนแซหวงและแซจางในสดสวนรอยละ 7.9, 7.4 และ 7.1 ตามลำาดบ รวมเปนคนจนประมาณ 300 ลานคน ถาสมโดยใชหลกความเปนตวแทนอาจไมตองใชตวอยางถง 296 ลานคน และคงใชเวลาทนอยกวาน นคอตวอยางของการลงทนมากเกนไป เปนตวอยางทไมดในการวจย

19

เทคนคในการสมตวอยาง1. สมตวอยางโดยอาศยความนาจะเปน (Probability

Sampling) มวธยอย ๆ คอ-การสมอยางงาย (Simple Random Sampling)

N/n ทก ๆ ตวอยางทถกสมจะใสกลบคนแทนททำาใหโอกาสในการไดรบเลอกเทากน (ถาไมใสกลบคนคนหลง ๆ จะมโอกาสทจะถกเลอกมากกวาคนแรก ๆ) หรอการใชตารางเลขสม

-การสมอยางเปนระบบ (Systematic Sampling) เชน อาจารยกำาหนดหวขอรายงานตามเลขทายรหสนกศกษา ใครเลขทายเทาไหรกทำาในหวขอทอาจารยกำาหนดโดยปราศจากอคต หรอแบงเปนกลมแลวใชการอนมานจากกลมแรก เชน ประชากร 100 คนแบงเปนกลม ๆ ละ 10 คน สมหาจดเรมตนสมมตวาไดคนท 3 กเลอกคนท 3, 13, 23, 33, 43,... ไปจนถง คนท 93

-การสมแบบชนภม เปนการชดเชยขอบกพรองของสองแบบแรกทอาจไมครอบคลม เชน กำาหนดใหสมทก ๆ จงหวด ในจงหวดสมอำาเภอ ในอำาเภอสม อบต. เปนตน

-การสมแบบหลายขน (Multistage Sampling) เปนการสมในแนวดง เชน สมภาคในประเทศ สมจงหวดในภาค สมอำาเภอในจงหวด สมตำาบลในอำาเภอ สมหมบานในตำาบล สมคนในหมบาน

-การสมแบบกลม (Cluster Sampling) เชน สมภาคในประเทศ สมจงหวดในภาค สมอำาเภอในจงหวด สมตำาบลในอำาเภอ สมตำาบล เอาทกคนในตำาบล

20

2. สมตวอยางโดยไมอาศยความนาจะเปน (Non Probability Sampling) ทก ๆ หนวยทจะสมมโอกาสไดรบเลอกไมเทากน แบงยอยเปน

-การสมแบบบงเอญ (Accidental Sampling) เจอใครกถามคนนน วธนงาย ประหยด แตอาจมขอบกพรองและมอคตได

-Volunteer Sampling ปดประกาศรบสมครผทจะมาใหขอมล การวจยบางกรณอยางในวงการแพทยอาจประกาศหาอาสาสมครทดลองยา เปนตน

-Snowball Sampling คนทตอบกอนจะแนะนำาคนทสามารถใหขอมลไดตอไปเรอย ๆ

-Purposive Sampling สวนใหญใชในการวจยเชงคณภาพทไมเนนจำานวนตามเกณฑความเปนตวแทน แตจะเนนทความครอบคลม ตรงประเดน ทำาวจยเรองใดกตรงไปหาแหลงขอมลทคดวาจะใหขอมลไดตรงประเดน เชน อยากทราบทศนคตเรองการยายตลาดนดสนามหลวงไปสวนจตจกรกไปถามคนทชอปป งทตลาดนดสนามหลวง แตขอมลทไดอาจมอคตเพราะคนทชอปป งยอมไมอยากใหยายไปทอนอยแลว

-Quota Sampling สมโดยยดเอาคณลกษณะตามธรรมชาตเปนกรอบในการคดเลอกตวอยาง เชน ศกษาการเมองใน อบต. กกำาหนดสดสวนผทเกยวของใหครบทกฝาย หรอการเมองใหมทพนธมตรเสนอประเดนคอมการจดระบบกลมวชาชพไวครอบคลมหรอยงในสงคมไทย บางครงจดเปนกลมวชาชพทใหญเกนไป ภายในยงมกลมวชาชพเลก ๆ อยในนน แลว

21

คนกลมนจะไดรบเลอกใหเปนตวแทนหรอไม เรองนเปนปญหาไมรจบเลยตองตดปญหาโดยใชวธการเลอกตงทงหมด

ตวอยางทจะเปนตวแทนไดนนขนอยกบทงขนาดของตวอยางและวธการสมตวอยางหากทกอยางเปนไปตามนนจะเหลอแตขอกงวลในเรองขนาดหรอจำานวนของตวอยาง ถางบประมาณไมจำากดกศกษาทงประชากร จะไดไมตองมปญหากงวลวาตองสมตวอยางจำานวนเทาใด แตในความเปนจรงทำาไมได เรามทรพยากรและเวลาจำากดจำาเปนตองสมตวอยาง สตรการคำานวณทนยมใชในการหาขนาดตวอยาง (Sample Size) สวนใหญใชของยามาเน ความฉลาดของการวจยคอขนาดตวอยางไมใชยงมากยงดแตตองยงนอยยงด นอยในทนตองเปน Minimum Rate ตามระดบคาความเชอมนทกำาหนด

การวจยเชงปรมาณจำาเปนตองคำานงถงความเปนตวแทน แตการวจยเชงคณภาพตองคำานงถงปจจยตอไปน

1. ความครอบคลมของขอมลทได 2. ความอมตวของขอมล ในระเบยบวธวจยของการวจยเชงคณภาพจงแคเขยนไววา

ผใหขอมลเปนใคร ครอบคลมถงกลมไหน จำานวนเทาใดเทานน เพราะในการปฏบตจรงขอมลเชงคณภาพจะเพยงพอกตอเมอมความอมตว ถามตอไปกไดขอมลเดม ๆ ซำา ๆ ซาก ๆ จงหยดเกบ ในการเขยนระเบยบวธวจยกควรประมาณการคราว ๆ ไวกอนวาจะเกบขอมลจากตวอยางจำานวนเทาใด โดยอยบนฐานของ Purposive Sampling วาตองการตอบโจทยใด ควรหาขอมลจากใครทครอบคลมคำาตอบนน เชน ตองการศกษาการเมองใน อบต.ซงมทงกลมฝายการเมอง ฝายขาราชการประจำา ฝาย

22

ประชาชนซงแบงเปนกลมยอยเปน NGOs ประชาชนธรรมดา ฝายการเมองแบงยอยเปนฝายสภา ฝายบรหาร

อยางไรกตามการวจยเชงคณภาพจะใหความสำาคญกบบรบทดวย บางครงผใหขอมลตอบมาอยางหนงแตบรบทเปนคนละเรองกบสงทพด นกวจยตองคดใครครวญดวยตนเองอกครงหนง ในแงระเบยบวธการวจยเชงคณภาพจะยดหยนมากกวาเชงปรมาณ

เรองพนทและระยะเวลาตองเขยนไวในระเบยบวธวจยวาทำาในพนทไหน ชวงเวลาใด เปนการกนตวนกวจยดวยวาไมไดศกษาไปเรอย ๆ แตศกษาในขอบเขตเงอนไขในชวงเวลานน ๆ อธบายไดวาในชวงเวลาดงกลาวมปจจยแทรกซอนในการเกบขอมลอยางไร เชน เปนชวงรฐประหารทำาใหนกวจยไมอาจลงพนทเกบขอมลทำาประชมกลมยอยได เดยวจะโดนขอหามวสมทางการเมองเกนหาคน สวนคนอานงานกตองทำาความเขาใจบรบทในชวงเวลานน ๆ ดวยวาเปนอยางไร

ก�รเกบรวบรวมขอมลการใหไดมาซงขอมลจำาเปนตองมเครองมอ เชน วดนำาหนก

ตองใชตาชง วดความยาวใชไมบรรทด แตการวดทางสงคมศาสตรตองใชเครองมอทซบซอนกวาน เชน จะมเครองมอวดทศนคตไดอยางไร ไดขอมลมาแลวจะนำามาทำาเปนคำาตอบสดทายไดอยางไร จะสรางเครองมอใหถกตองตรงประเดนมความนาเชอถอไดอยางไร

************************************************************

23

คำ�บรรย�ยวช� PS 702 ระเบยบวธวจยท�งรฐศ�สตร

Research Methodology in Political Science

รศ.ดร.ดำ�รงศกด จนโททย วนท 8 พฤศจก�ยน พ.ศ.2551 ภ�คบ�ย

เครองมอก�รวจย1. เครองมอในเชงกลไก (Mechanical Tools) เชน เทป

บนทกเสยง กลองถายรป กลองวดโอทชวยบนทกประจกษหลกฐานได ปจจบนเครองมอมขนาดเลกแตคณภาพสง

2. แบบทดสอบ (Test Form) คลายกบแบบสอบถาม แตใชสำาหรบการวจยบางอยางทตองทำาการทดสอบกอนและหลงการใส Treatment

3. แบบสมภาษณ (Interviewing Form) จำาเปนตองมสำาหรบการวจย ไมเชนนนจะถามสะเปะสะปะเสยเวลาไปเปลา ๆ วธการสมภาษณทดผสมภาษณตองจำาคำาถามไดวาตองถามเรองอะไรบาง จากนนถามแหลงขอมลอยางเปนธรรมชาตใหเหมอนกบการพดคยกนธรรมดา ไมใชถามทกมลงดคำาถามในแบบสมภาษณท

4. แบบสงเกตการณ (Observational Form) การสงเกตไมใชสงเกตแบบสะเปะสะปะแตตองกำาหนดเปาหมายเสยกอนวาตองสงเกตอะไรบางแลวบนทกไว ขอมลทนอกเหนอจากนอาจไมตองบนทก

24

5. แบบสอบถาม (Questionnaire) ชวยใหการเกบขอมลงายและสะดวก แตแบบสอบถามนนตองถกตองสอดคลองกบขอมลทตองการและวธการทจะใชวเคราะห แบบสอบถามทดควรมความชดเจน ขอคำาถามนอยทสดครอบคลมมากทสด แบบสอบถามทมขอคำาถามนอย ชดเจน ผตอบจะตอบไดอยางครบถวน

คณสมบตของเครองมอวด1. เปนวตถวสย (Objectivity) ถามในสงทไดคำาตอบถก

ตองชดเจน เขาใจตรงกน ไมตองตความไปใหหลากหลาย 2. เชอถอได (Reliability) วดอยางไรกไดอยางนนทก ๆ

ครง วดคน ๆ เดยวกนหลาย ๆ ครงไดคำาตอบทเหมอนกน 3. ตรงประเดน (Validity) วดในสงทตองการจะวด 4. เหนขอแตกตางหรอมความไว (Sensitivity) เมอ

ปจจยบางตวเปลยนไปเครองมอกสามารถวดได 5. สามารถนำาไปเปรยบเทยบใหเหนขอแตกตางได

(Comparability)6. ผลของการวดอยในประเดนหรอสมพนธกน (Unity)

จดหมวดหมคำาถามใหเปนหมวดเดยวกน เชน สวนท 1 คณลกษณะของผตอบ (เพศ อาย รายได การศกษา อาชพ) สวนตอมากจดใหสอดคลองกบสมมตฐานขอตาง ๆ

แบบสอบถามเปนเครองมอทนยมใชมากในการวจยเชงสำารวจ การสรางขอคำาถามเรมตนจากการแตกสมมตฐานใหเหนวาตวแปรตน ตวแปรตามคออะไร สงทเหนอยเสมอคอนกศกษาลอกแบบสอบถามกนมา ทง ๆ ททำาคนละเรองกน

25

การแกไขปรบปรงคำาถามเพอหลกเลยงความผดพลาด 9 ประการทมกจะปรากฏในแบบสอบถาม

1. หลกเลยงการถามนำา 2. หลกเลยงคำาถามทจะนำาไปสอคตหรอความโนมเอยงทาง

สงคม 3. หลกเลยงทจะถามหลายคำาถามเพอนำา แตละขอควรม

คำาถามหรอตวแปรเดยว อยาถามซอนกนหลายตวแปร เชน ทานมกจะเขาไปมสวนรวมและแสดงความคดเหนในชมชน

4. หลกเลยงคำาถามทเยนเยอ 5. หลกเลยงคำาถามในเชงนเสธ เชน ทานมอาจไม..

.(ปฏเสธซอนปฏเสธ) 6. หลกเลยงคำาถามทไมเกยวของ 7. หลกเลยงคำาถามทยากแกการตอบ 8. หลกเลยงคำาถามทจะนำาไปสความยงยาก9. หลกเลยงคำาถามหรอวลทกำากวม การจดลำาดบคำาถามตองรอยเรยงกนตามสมมตฐาน มหลก

ในการจดเรยงลำาดบดงน1. เพอดงดดใจใหตอบควรนำาคำาถามทผตอบรสกไมเปนพษ

เปนภยขนมากอน สวนคำาถามสวนตวเอาไวทาย ๆ อยางขอมลสวนตวเอาไวทาย ๆ จะดกวา แตเรามกเอาไวสวนแรก

2. เพอหลกเลยงการเสยเวลาเปลาควรแนะนำาขอกำาหนด (คณสมบต) ของผตอบเสยตงแตแรก

3. เพอเพมความแนนอนในการตอบควรนำาเอาคำาถามทคลายคลงกนไปจดไวในกลมเดยวกน

26

4. เพอเพมอตราการตอบแบบสอบถามควรเอาภมหลงประชากรไวถามทาย ๆ

บางกรณนกวจยบางคนตองนำาแบบสอบถามไปใหผเชยวชาญไดทดสอบเครองมอกอน เพอดวาโครงสรางคำาถามตรงประเดนหรอไม ใหคนในวงการยอมรบวาเครองมอนใชได นำาไปเกบขอมลกลบมาวเคราะหเพอตอบโจทยการวจยนนไดอยางถกตองสอดคลองกน

การสรางขอคำาถามจากการแตกสมมตฐานออกมาจะทำาใหเหนตวแปร จากนนนยามปฏบตการ (Operational Definition) เปนเรองของการทำาใหนามธรรมเปนรปธรรมเพอสามารถนำาไปคำานวณในเชงปรมาณได ผลทเกดขนจากการแปลงดงกลาวจะไดตวชวด (Indicators) ตวแปรหนงตวอาจประกอบไปดวยหลายตวชวด ตวชวดหนงตวอาจประกอบไปดวยหลายตวช (Index) กได หรออาจจะมแคตวชวดหลาย ๆ ตวเพอตอบสมมตฐาน

(ในการวจยเชงคณภาพจะเรยกนยามปฏบตการวานยามศพท)

เชน สมมตฐานทวา สงคมทมชนชนกลางมากมแนวโนมทจะเปนประชาธปไตยสง ตวแปรตนคอ ชนชนกลาง ตองนำาไป“ ”สรางขอคำาถามวาสงคมนนมระดบเศรษฐกจอยางไร คนมรายได มเงนออมเทาใด วถการใชชวต ระดบการศกษาเปนอยางไร เพอวดความเปนชนชนกลางในสงคมนน

ระดบก�รวดระดบการวดทแตกตางกนนำาไปสการใชสถตทแตกตางกน

27

1. Nominal Scale มาตรวดแบบนามบญญต ไมมระยะหางระหวางกน เปนแคการจดกลมมากกวา (นกวชาการบางคนไมถอเปนมาตรวดดวยซำาไป) เชน

-เพศ แบงเปน 1 หญง 2 ชาย -อาชพ แบงเปน 1 ราชการ/รฐวสาหกจ 2 ลกจางเอกชน 3

ธรกจสวนตว 4 อน ๆ 2. Ordinal Scale เรมมการจดลำาดบ แตหยาบ ๆ หรอ

ลำาดบไมชดนก เชน Likert Scale (5, 4, 3, 2, 1) หรอระดบการศกษาจดลำาดบจากตำาไปหาสง ทงหมดนเปน Non Matrix ใชสถตพรรณนา เชน การแจกแจงความถ

3. Interval Scale มาตรวดอนตรภาค/ชวงชน เปนมาตราสวนทใชวดคณสมบตของสงทวดโดยมระยะหรอตวเลขเรยงลำาดบขนาดของคณสมบตนน ๆ ตวเลขจะแสดงถงความแตกตางระหวางคณสมบต ณ จดทตาง ๆ เชน ระยะหางของการวดอณหภม ระยะเวลา ซงตวเลขมความตอเนองกนและสอดคลองกบความเปนจรง สถตทใชคอคาเฉลยเลขคณต การเบยงเบนมาตรฐาน สหสมพนธถดถอย

4. Ratio Scale เปนมาตราสวนทใชวดคณสมบตของสงทวดโดยมระยะหรอตวเลขเรยงลำาดบขนาดของคณสมบตนน ๆ แตจะมคณสมบตเพมเตมคอมจดศนย (Zero Point) ทแนนอน เปนการเปรยบเทยบระหวางคะแนนตงแตสองกลมขนไป แตกตางจาก Interval Scale คอ Interval Scale เปนการสมมตบนระยะหางทเหนไดชด เชน ระยะหางของระยะทาง ระยะหางของเกรดจาก A (4.00) กบ A- (3.77) B+ (3.5) ซงคนทตกไมไดหมายความวาเขาไมมความรเลย เกรดตาง ๆ เปนเพยง

28

ขอสมมตบนระยะหางทชดเจนเทานน สวน Ratio Scale จะมจด 0 ทแทจรง เชน คนมเงน 0 บาทกคอไมมเงนเลย

ประเภทของการวด (Types of Scaling) ขอคำาถามในแบบสอบถามจะเปนดงตอไปน

1. การจด/เรยงลำาดบ (Ranking) 2. การใหคะแนน (Rating)3. การใหความหมายทมจดเนน (Semantic

Differential)4. มาตรแบบไลเครท (Likert Scale) ปญหาทางสงคมศาสตรคอนกศกษาจะสรางมาตรวดความ

รสก ทศนคตไดอยางไร ทางหนงคอตองอานงานวจยดานนใหมาก แลวจะทราบวากรอบความคดในเรองนน ๆ วดจากอะไร

ถงตรงนขอยอนกลบไปอธบายเรองสมมตฐานอกครงหนง สมมตฐานคอคำาตอบทคาดเดาอยางเปนรปธรรม ประกอบไปดวยตวแปรทแบบของความสมพนธของตวแปรในสมมตฐานอาจเปนไปไดดงน

1. ไมมความสมพนธ (No Relationship) 2. มความสมพนธในเชงบวก (Positive Linear

Relationship) ตวแปรตนและตวแปรตามเปลยนแปลงไปในทศทางเดยวกน เชน การศกษานำามาซงรายได

3. มความสมพนธในเชงลบ (Negative Linear Relationship) ตวแปรตนกบตวแปรตามเปลยนแปลงไปในทศทางตรงขามกน เชน อาชพหมอนวดเมออายมากขนรายไดลดลง

4. มความสมพนธในเชงขน-ลง (โคง) (Curvilinear Relationship)

29

สมมตฐานทางการวจย (Research Hypothesis) จะระบทศทางในการทดสอบใหชดเจนพรอมทจะเปนทฤษฎ เชน ชายเปดรบสอมากกวาหญง สมมตฐานนเปนสมมตฐานตวแปรเดยว (Univariate Hypothesis) ไมไดแสดงความสมพนธระหวางตวแปร สวนสมมตฐานตวแปรค เชน สงคมทมชนชนกลางมากจะเปนประชาธปไตยสง

ตวแปรมาจากสภาพปญหา วตถประสงค สมมตฐาน แตไมใชขอมล เปนถอยคำาภาษาไมใชกรอบความคดหรอมโนทศน ตวแปรจะบงบอกถงพสย ขอบเขต หรอขนาด เชน เพศ ถาพดเฉย ๆ เปนมโนทศน แตถามาอยในสมมตฐานเพศจะกลายเปนตวแปร (ชาย หญง)

-รายได (จดพสยหยาบ ๆ ไดเปนสง กลาง ตำา) -การศกษา (ประถม มธยม อดมศกษา หลงอดมศกษา) -สไตลการบรหาร (เสรนยม ประชาธปไตย CEO เผดจการ

ทรราชย) -สถานภาพทางเศรษฐสงคม (ชนชนสง ชนชนกลางระดบ

บน ชนชนกลาง ชนชนกลางระดบลาง ชนชนลาง) ตวแปรเหลานตองแตกออกมาเปนขอคำาถามใหผตอบเลอก

ตอบแปรตามพสยทไดตงไว ในการวจยไมไดมแคตวแปรตนกบตวแปรตาม แตยงมตวแปรภายนอก ตวแปรแทรกซอน ตวแปรควบคมอกดวย บางครงเราคดวาตวแปรตามเกดจากตวแปรตนแตจรง ๆ อาจไมใชเพราะยงมตวแปรแทรกซอนเขามามอทธพล การศกษาตวแปรแทรกซอนตองใชสถต Path Analysis

ในทางสงคมศาสตรมกจะศกษาความสมพนธระหวางตวแปรตนกบตวแปรตาม แตความสมพนธดงกลาวมกจะไดรบ

30

อทธพลจากตวแปรอนคอตวแปรควบคม หากนกวจยตองการทราบและวดอทธพลนนกคอไปวดตวแปรควบคม ตางจากตวแปรภายนอกทเราไมตองการใหมนเขามาเกยวของกบความสมพนธระหวางตวแปรตนกบตวแปรตาม

(ชวงทายม Quiz) คำ�บรรย�ยวช� PS 702 ระเบยบวธวจยท�ง

รฐศ�สตรResearch Methodology in Political

Scienceรศ.ดร.ปยะนช เงนคล�ย วนท 1 พฤศจก�ยน

พ.ศ.2551 ภ�คเช�

เปาหมายการวจยสมพนธกบคำาถามการวจย1. ในการกำาหนดปญหาการวจยอาจศกษาปญหาทไมเคย

ศกษามากอน ไมเคยมองคความรในเรองนน ถอเปนการบกเบกความร

2. เพอบรรยาย ทำาการวจยเพอเลาเรองราว ๆ ตางทเกดขน ชวยใหเหนภาพในสงทตองการศกษา เปนการเลาสภาพทว ๆ ไป

3. เพออธบาย เปนการตอบคำาถามวาทำาไม เชน ทำาไมคนไมไปใชสทธเลอกตง

4. เพอทำานายเหตการณทเกดขนเปาหมายของการวจยในแตละระดบเกยวของกบระดบความ

ซบซอนของตวแปร ถาตองการบรรยายมตวแปรเพยงตวเดยวกได แตถาตองการอธบายจะตองมตวแปรมากกวาหนงตว

การเลอกปญหาการวจย

31

1. ปญหาเชงประจกษ เปนการบรรยายสภาพทว ๆ ไป เชน พฤตกรรมการเลอกตงของคนในชมชนเปนอยางไร

2. ปญหาเชงวเคราะห นำาสภาพทเหนมาตความบนพนฐานทฤษฎวาทำาไมเหตการณแบบนนจงเกดขน เชน การแจกเงนซอเสยงในสหรฐฯ ทำาไมไดผลเพราะคนอเมรกนมองออกวา ถารบเงนกไดประโยชนแคนแตถาไมรบเงนจะไดประโยชนมากกวาน นนคอตวแทนทดทมนโยบายด ๆ แตคนไทยมองเหนประโยชนเฉพาะหนา

ตวอยางชอเรองทนกศกษาตงไดด -การประนประนอมขอพพาทในอำานาจหนาทของนายอำาเภอ

กรณศกษาอำาเภอปทมราชวงศา (ชอเรองบอกประเดนและพนท แตควรบอกจงหวดดวย)

-บทบาทของพระสงฆกบการพฒนาการศกษาในเขตตำาบล-บทบาทของพลเมองกบการมสวนรวมในการพฒนาทอง

ถนอำาเภอลออำานาจ จงหวดอำานาจเจรญททำาดรองลงมาคอ-ประสทธภาพในการใหบรการประกนสงคม-พฤตกรรมการเลอกตงผบรหารองคกรปกครองสวนทอง

ถนเขตเทศบาลตำาบลชานมาน จงหวดอำานาจเจรญ-การพฒนาโครงการสงเสรมอาชพ -การศกษากบการพฒนาการเมองของประชาชนในเขตพนท

อำาเภอชานมาน จงหวดอำานาจเจรญ (ควรตดคำาวาการศกษาออก การตงชอในปจจบนนยมเนนทตวแปรตามตวเดยว ไมตองใสตวแปรอสระกได ชอเรองทดควรสน กระชบ อยางทพนธมตรวจารณดษฎนพนธ ร.ต.อ.เฉลมวายาวตงสามบรรทด)

32

-ปญหาการทำางานของสาขาพรรคการเมอง-ปญหาระบบอปถมภกบพฤตกรรมการเลอกตง กรณศกษา

การเลอกตงสมาชกองคการบรหารสวนตำาบล....อำาเมอง จงหวดอำานาจเจรญ

-ปญหาการบรหารงานบคคลกบผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดอำานาจเจรญ (หรอแกเปนปญหาการบรหารงานบคคลในองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดอำานาจเจรญ)

ชอเรองทนยมมากในสมยกอนแตปจจบนไมนยมแลว เชน-ปจจยทสงผลตอการพฒนาผนำาชมชนในพนทเทศบาล

เมองอำานาจเจรญ (ควรตดใหเหลอแคการพฒนาผนำาชมชนในพนทเทศบาลเมองอำานาจเจรญ)

-การมสวนรวมของประชาชนในการจดทำาแผนพฒนาสามป -ปจจยความสำาเรจตอเปาหมายของพนกงาน ธ.ก.ส. (เปา

หมายเรองใด) -การประเมนผลการดำาเนนงานตามมาตรการยาเสพตด -การประเมนผลการเลอกตงในเขตเทศบาล ชอเรองทไมเปนชอเรอง เชน -การไมไปเลอกตงของประชาชนในการไปใชสทธเลอกตง

เทศบาล (เปนเรองทเลกมากอาจไมตองทำาวจย)-การประเมนการจดซอขององคกรปกครองสวนทองถน

(เลกเกนไปทจะทำาวจย) -เงนกองทนหมบานทำาใหชาวชนบทชมชอบ พ.ต.ท.ทกษณ

จรงหรอ (เปนคำาถามไมใชชอเรอง การตงชอเรองไมตองตงเปนประโยคคำาถาม ฟงดแลวเปนการวดความคดเหนมากกวาจะเกดองคความร)

33

-ปญหาการดอยคณภาพของเยาวชน (ชอเรองเปนศกษาศาสตรมากกวารฐศาสตร)

-การประเมนผลความรของเดกมธยม -โครงการถายโอนสถานขนสงใหองคกรปกครองสวนทอง

ถน (เรองเลกเกนไป)เมอไดชอเรองแลวนำามาเขยนเปนวตถประสงค ซงมสอง

ประเภทคอ1. วตถประสงคเชงพรรณนา -เพอศกษาคณลกษณะของประชากร-เพอศกษาความรของกลมตวอยาง-เพอศกษาความคดเหนของกลมตวอยาง-เพอศกษาทศนะของกลมตวอยาง-เพอศกษาพฤตกรรมของกลมตวอยาง 2. วตถประสงคเชงเปรยบเทยบ3. วตถประสงคเชงเสนอแนะอยางเรองบทบาทของพระสงฆในการพฒนาการศกษา

วตถประสงคตงตามชอเรองไปเลยวา เพอศกษาบทบาทของพระสงฆในการพฒนาการศกษา

บทบาทของพลเมองในการมสวนรวมพฒนาทองถนในอำาเภอลออำานาจ จงหวดอำานาจเจรญ วตถประสงค

1. เพอศกษาบทบาทของพลเมองในอำาเภอลออำานาจ จงหวดอำานาจเจรญ

2. เพอศกษาการมสวนรวมพฒนาทองถนของพลเมองในอำาเภอลออำานาจ จงหวดอำานาจเจรญ

34

3. เพอศกษาบทบาทของพลเมองในการมสวนรวมพฒนาทองถนในอำาเภอลออำานาจ จงหวดอำานาจเจรญ

4. เพอเสนอแนวทางในการพฒนาบทบาทของพลเมองทสงผลตอการพฒนาทองถน

จากชอเรองมตวแปรสองตวคอบทบาทพลเมองกบการมสวนรวมพฒนาทองถน นำามาเขยนวตถประสงคเชงพรรณนาไดสองขอคอ 1, 2 และวตถประสงคเชงเปรยบเทยบในขอ 3 ซงอาจจะเขยนไดวา ศกษาความสมพนธระหวางบทบาทของ“พลเมองกบการมสวนรวมพฒนาทองถน กได ”

รปแบบทวไปของการเขยนวตถประสงค1. เพอศกษา.............(ใสตามชอเรองซงเปนตวแปร

ตาม) 2. เพอเปรยบเทยบความแตกตางระหวาง......(ตวแปร

อสระ) กบ.......(ชอเรอง/ตวแปรตาม) 3. เพอศกษาความสมพนธระหวาง.........กบ................4. เพอเสนอแนะ....................(ใหนกศกษาจำาตรงน นำาไปใชกบงานวจยไดทกเรอง) บทบาทสตรในการพฒนาทองถน: ศกษาเฉพาะกรณ

จงหวดลำาปาง วตถประสงค 1. เพอศกษาบทบาทสตรในการพฒนาทองถนในจงหวด

ลำาปาง 2. เพอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคณลกษณะของ

สตรและคณลกษณะของชมชนกบบทบาทสตรในการพฒนาทองถน

35

3. เพอเปรยบเทยบความสมพนธระหวางการมสวนรวมในการพฒนาของสตรกบบทบาทสตรในการพฒนาทองถน

4. เพอเสนอแนะแนวทางในการพฒนาชมชนของสตร ตวแปรอสระทตองศกษามสามตวคอ คณลกษณะของสตร

คณลกษณะของชมชน การมสวนรวมในการพฒนาของสตร ตวแปรตามคอบทบาทสตรในการพฒนาทองถน

กรอบคว�มคดทใชในก�รดำ�เนนก�รวจยถาตงชอเรองไวดจะเปนตวกำาหนดทกสงทกอยางทตองการ

ศกษา ตวแปรทตองศกษาไดมาจากการสำารวจและทบทวนวรรณกรรม ทำาใหไดกรอบความคดในการดำาเนนการทำาวจย เปนการแสดงความสมพนธระหวางตวแปรอสระกบตวแปรตาม ตวแปรอสระเปนสาเหตทกอใหเกดผล (ตวแปรตาม)

ตวแปร (Variable) คอ คาทสามารถแปรผนได (มมากกวาหนงคา) เชน เพศ มสองคาคอชายกบหญง แตถาตองการศกษาเรองการเบยงเบนทางเพศตวแปรเพศยอมมคามากกวาสองคาคอ ชายทเปนชาย ชายทเปนหญง หญงทเปนหญง หญงทเปนชาย ดงนนอะไรกตามทมมากกวาหนงคาเปนตวแปรไดทงสน เชน คณลกษณะสวนบคคลเปนตวแปรหลกประกอบดวยตวแปรยอย (ตวแปรองคประกอบ) คอ เพศ อาย อาชพ การศกษา รายได สถานภาพสมรส ฯลฯ แตถาเปนการวจยเชงคณภาพจะไมใชคำาวา ตวแปร จะเรยกวาประเดนในการ“ ”ศกษาแทน

ตวแปรตาง ๆ ไดมาจากการสำารวจและทบทวนวรรณกรรมแลวนำามาสรางกรอบแนวความคดในการวจย เปนการกำาหนดชดของตวแปรทอยในขอบขายความสนใจของนกวจย งานวจยจะ

36

ชดเจนหรอไมขนอยกบชดตวแปรวาครอบคลมเรองทตองการศกษามากนอยแคไหน งานวจยทดทสดคองานวจยทมตวแปรนอยทสดแตอธบายไดมากทสด ผวจยจงตองเลอกตวแปรทสำาคญจรง ๆ เพออธบายใหไดมากทสด เชน พฤตกรรมการเลอกตงประกอบดวย

-ไปฟงผสมครหาเสยง-เหนปายหาเสยง-รจกผสมคร ตวแปรเหลานจะบอกรายละเอยดทครอบคลมพฤตกรรม

การเลอกตง โดยผวจยตองใหความหมายของพฤตกรรมการเลอกตงวาหมายถงอะไร และตองนยามปฏบตการเปนการใหความหมายในปรากฏการณทเปนจรงทสามารถวดได การวจยคอการเกบขอมลจากปรากฏการณทเปนจรงโดยนกวจยจะตองถอดปรากฏการณออกมาเปนแนวคดใหได

การสรางกรอบแนวความคดมสองวธ1. เรมตนจากทฤษฎนำามาศกษาปรากฏการณ เปนการ

แสวงหาความรแบบอนมาน (Deductions) 2. เกบขอมลโดยการสงเกตจากปรากฏการณแลวนำามา

สรปเปนขอสรปทวไป (Generalization) เปนการแสวงหาความรแบบอปมาน (Inductions)

ตวแปรทใชในการศกษาซงไดมาจากการสำารวจและทบทวนวรรณกรรมไดแก

1. ตวแปรหลก หมายถง กลมของตวแปรยอยทอยในเรองเดยวกน

2. ตวแปรองคประกอบ

37

หากพจารณาตามความสมพนธของตวแปรอาจแบงไดเปน1. ตวแปรอสระ2. ตวแปรตาม(หนา 68) ตวแปรอสระคอภมหลงของบคคล ตวแปรตาม

คอความพงพอใจในการทำางานซงเปนผลมาจากภมหลงตวแปรอสระตวแปรตามภมหลงของบคคลความพงพอใจในการทำางาน3. ตวแปรแทรกซอน หมายความวา ความสมพนธระหวาง

ตวแปรอสระกบตวแปรตามจะไมเกดขนถาไมผานตวแปรแทรกซอน

ตวแปรอสระตวแปรแทรกซอนตวแปรตามเพศการเรยนรความสามารถ กลาวคอเพศทแตกตาง

กนจะมความสามารถแตกตางกนแตความสามารถยอมเปนผลมาจากการเรยนร (ตวแปรแทรกซอน)

4. ตวแปรนำาตวแปรนำาตวแปรอสระตวแปรตาม หมายความวา

ตวแปรอสระจะมความสมพนธกบตวแปรตามไดตองมตวแปรนำามากอน เชน

การอบรมเลยงดลกษณะนสยความขดแยงในททำางาน5. ตวแปรกด เปนตวแปรทสงผลตอตวแปรอสระและ

ตวแปรตาม กลาวคอตวแปรอสระกบตวแปรตามมความสมพนธกน แตมตวแปรกดทำาใหไมพบความสมพนธนน เชน ความสามารถ (ตวแปรอสระ) ประสทธผล (ตวแปรตาม) ความสามารถทำาใหเกดประสทธผลอยางแนนอน แตทำาไมคนมความสามารถแตทำางานไมมประสทธผล ทงนเพราะมตวแปรกดเขามา

38

คอไมชอบเจานาย พอไมชอบปบยอมไมอยากทำางาน ผลงานจงไมมประสทธผล

6. ตวแปรบดเบอน ตวแปรอสระกบตวแปรตามมความสมพนธกนในทศทางหนงแตตวแปรบดเบอนเขามาทำาใหความสมพนธนนเปนไปในทศทางตรงกนขาม เชน ความไมรบผดชอบ (ตวแปรอสระ) มความสมพนธทเปนลบกบประสทธผล (ตวแปรตาม) แตไดเจานายด เอาใจใสลกนอง ทำาใหคนทไมรบผดชอบเกรงใจเจานายเปลยนตวเองมาทำางานดเกดประสทธผล อยางการศกษาทฮอวธอรนเรองสภาพแวดลอมมผลตอประสทธผล แตพบตวแปรบดเบอนคอการถกจบตามอง ทำาใหแมสภาพแวดลอมจะไมดแตพนกงานรวามคนสนใจตางกมงมนทำางานใหดขน

7. ตวแปรภายนอก ถาไมมตวแปรภายนอกจะทำาใหตวแปรอสระกบตวแปรตามไมมความสมพนธกน เชน ความมชอเสยง (ตวแปรอสระ) สงผลตอตำาแหนงในสงคม (ตวแปรตาม) แตความมชอเสยงยอมาจากฐานะทางเศรษฐกจ (ตวแปรภายนอก) และตวแปรภายนอกนจะสงผลทงตอความมชอเสยงและตำาแหนงในสงคม

การวจยในอดตมกศกษาเฉพาะตวแปรอสระกบตวแปรตามเทานน ปจจบนมโปรแกรมคอมพวเตอรทคำานวณไดซบซอนขนสามารถวเคราะหตวแปรหลายตวพรอม ๆ กนได ชวยใหศกษาความซบซอนในสงคมได

เมอไดตวแปรแลวนำามาสรางกรอบแนวความคดเพอกำาหนดรปแบบความสมพนธของตวแปร ในความสมพนธเชงเหตและผลเหตตองเกดกอนผลเสมอ

39

รปแบบความสมพนธ1. ความสมพนธแบบมทศทาง XY X ทำาใหเกด Y2. ความสมพนธแบบไมมทศทาง XY ไมรวา X ทำาให

เกด Y หรอ Y ทำาใหเกด X รแตวาสองตวนมความสมพนธกน นกวจยจะตองหาความสมพนธระหวางตวแปรวาเปนความ

สมพนธทศทางเดยวหรอความสมพนธซงกนและกน ความสมพนธเหลานหาไดจากทฤษฎ เชน ทฤษฎทกลาวถงพฤตกรรมของเดกวาเปนผลมาจากการเลยงด สอสารมวลชน (รายการทว)

ก�รกำ�หนดกรอบแนวคดและสร�งม�ตรวด (คำาศพทในเรองนเคยออกขอสอบ)

แนวความคด (Concepts) คอ องคความรทนกวชาการตาง ๆ กำาหนดขน ซงอาจจะถกรวบรวมอยในรปแบบของทฤษฎหรอผลงานวจยตาง ๆ กรอบแนวความคดทางรฐประศาสนศาสตรจะชวยใหเขาใจในปรากฏการณทเปนปญหา ซงหาความสมพนธของความเปนจรงทจะพสจนและทดสอบได สวนแนวคดทเปนนามธรรม เชน ความแปลกแยก (Alienation) การยกยองสรรเสรญ (Self – esteem) และความตองการภายในบคคล (Interpersonal Needs) เปนตน ซงสงตาง ๆ เหลานสามารถอธบายพฤตกรรมทางสงคม แตแนวคดทเปนนามธรรมเชนนไมสามารถอธบายไดดวยตวบงชเชงประจกษ (Empirical Indicators) เพยงตวเดยวได ตองทำาการนยามเชงปฏบตการ (Operational Definitions) และใชการวดในหลาย ๆ ทางทแตกตางกน

มาตรวด คอ กระบวนการทเชอมโยงระหวางกรอบแนวความคดทเปนนามธรรม (Abstract Concepts) มาสตวบงช

40

ในสถานการณทเปนจรง (Empirical Indicants) ซงเซลเลอรและคารไมลไดอธบายความหมายของมาตรวดไววา เปนการทนกสงคมศาสตรอธบายความจรงทเปนนามธรรมมาสแนวคดทฤษฎทสามารถสงเกตเหนได

ตวบงชเชงประจกษคอกลมของดชนชวดทเปนตวแทนของแนวความคด เชน แนวคดเรองการยกยองสรรเสรญ ตองหาความหมายของการยกยองสรรเสรญเพอมาชวดพฤตกรรมของคนใหได

กระบวนการกำาหนดกรอบแนวความคด (Conceptualization Process) เปนความพยายามนำาแนวคดทเปนนามธรรมมานยามความหมาย เพออธบายปรากฏการณทางสงคมวามลกษณะอยางไร เปนการระบรายละเอยดของสงทตองการเกบรวบรวมขอมล หรอการกำาหนดกฎเกณฑ หรอนำาเอาเกณฑนน ๆ มาใชกบการเกบรวบรวมขอมล จากนยามปฏบตการนจะนำาไปสการสรางเครองมอวดซงวดเหตการณในสถานการณทเปนจรง กระบวนการนเปนการเปลยนรปจากนามธรรม (Abstract) มาสรปธรรม (Concrete)

ตวอยาง เชน การมสวนรวมทางการเมองเปนกรอบแนวคดทเปนนามธรรม ตวบงชเชงประจกษ ไดแก

-การไปลงคะแนนเสยงเลอกตง-การไปฟงการหาเสยง-การชวยผสมครหาเสยง-การลงสมครรบเลอกตง

41

เอกสารหนา 271 แสดงใหเหนมาตรวดความสนใจทางการเมอง เปนขอคำาถามทแสดงถงการมสวนรวมทางการเมอง โดยถามวาในรอบปทผานมาทานเคยทำากจกรรมเหลานหรอไม

-เขยนจดหมายถงเจาหนาทรฐบาล -รวมเซนชอรองเรยนปญหาสาธารณะ-มอบเงนในการทำากจกรรมสาธารณะ-มอบเงนใหผสมครหรอพรรคการเมอง-เขยนวพากษวจารณลงหนงสอพมพปรากฏการณในมาตรวดเหลานเปนรปธรรมทนำามาสรปเปน

ความสนใจทางการเมองอนเปนแนวคดทเปนนามธรรม คณภาพชวตดานการศกษา ตวบงชเชงประจกษ ไดแก-การอานออกเขยนได-การเรยนตอในระดบปรญญา-การวางงานของผสำาเรจการศกษา คณภาพชวตดานสาธารณสข ตวบงชเชงประจกษ ไดแก-การตายของทารก-การปวยเรอรง-การมและใชนำาสะอาด-การฆาตวตาย -ความรในการปองกนโรค-อายเฉลย-การเปนโรคทปองกนไดฯลฯ สภาพทอยอาศย ตวบงชเชงประจกษ ไดแก

42

-จำานวนคนตอเนอทในครวเรอน มทฤษฎบอกไวชดเจนวาคนหนงคนควรมเนอทอยอาศยกตารางเมตรจงจะพอเหมาะ

-อปกรณอำานวยความสะดวกในการทำางาน-การบนเทงภายในบาน ภาพลกษณของเมอง ตวบงชเชงประจกษ ไดแก-ชองทางในการตดตอ เชน โคราชสามารถเดนทางตอไปได

หลายจงหวด -เสนแบงเขต-เขตยอยภายในเมอง-สถานทสำาคญ -จดอางอง เชน หอนาฬกา อนสาวรยมลภาวะและสงแวดลอมในเมอง ตวบงชเชงประจกษ ไดแก-ปญหาการกำาจดของเสย-ระดบมลพษทางอากาศ-ปญหานำาเสย-ความรวมมอของประชาชนในการเคารพกฎหมาย ตวอยางการเขยนรายงานบทบาทสตรในการพฒนาทองถน: ศกษาเฉพาะกรณ

จงหวดลำาปาง วตถประสงค 1. เพอศกษาบทบาทสตรในการพฒนาทองถนในจงหวด

ลำาปาง 2. เพอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคณลกษณะของ

สตรและคณลกษณะของชมชนกบบทบาทสตรในการพฒนาทองถน

43

3. เพอเปรยบเทยบความสมพนธระหวางการมสวนรวมในการพฒนาของสตรกบบทบาทสตรในการพฒนาทองถน

4. เพอเสนอแนะแนวทางในการพฒนาชมชนของสตร สมมตฐาน (เปนไปตามวตถประสงค) 1. คณลกษณะของสตรทแตกตางกนทำาใหบทบาทของสตร

ในการพฒนาทองถนแตกตางกน2. คณลกษณะของชมขนทแตกตางกนทำาใหบทบาทสตรใน

การพฒนาทองถนแตกตางกน3. การมสวนรวมในการพฒนาทองถนของสตรมความ

สมพนธกบบทบาทสตร ตวแปรทศกษา 1. ตวแปรอสระ

-คณลกษณะของสตร-คณลกษณะของชมชน-การมสวนรวมในการพฒนาของสตร

2. ตวแปรตาม บทบาทสตรในการพฒนาชมชน กรอบความคดในการวจย (ความสมพนธระหวางตวแปร

แสดงเปนแผนภาพ)

บทบาทของสตรในการพฒนา

ชมชน

คณลกษณะของสตร

คณลกษณะของชมชน

การมสวนรวมในการพฒนา

44

ตวแปรในวตถประสงคจะตองปรากฏอยในสมมตฐานและกรอบแนวความคด

แบบฝกหด จากชอเรอง ความคดเหนของประชาชนใน“การขยายตวของเมอง: ศกษาเฉพาะกรณจงหวดลำาปาง ให”นกศกษาเขยนวตถประสงค สมมตฐาน กรอบความคด

ชวงทายอาจารยสงรายงานเคาโครงการวจย ประกอบดวยหวขอตอไปน

-ชอเรอง-ความสำาคญของปญหา (เลาปรากฏการณทเปนจรงทใกล

กบเรองทศกษา ไมตองเลายอนไปไกลมาก) -วตถประสงค-ขอบเขตการศกษา-สมมตฐานในการศกษา (วจยเชงปรมาณตองม แตวจย

เชงคณภาพอาจไมมกได) -ตวแปร/ประเดนในการศกษา-นยามศพท-ประโยชนทคาดวาจะไดรบ (เปนผลจากวตถประสงค) -ขอจำากดในการศกษา (ถาม) เขยนในกรณทรวาวธการทำา

วจยทดทสดทำาอยางไรแตทำาไมได จงตองชแจงเหตผลใหทราบวาทำาไมถงทำาไมได

-ทฤษฎทใชในการศกษา-ผลงานวจยทเกยวของ -กรอบแนวคดในการศกษา (เฉพาะการวจยเชงปรมาณ) -ระเบยบวธวจย ประกอบดวยรปแบบการวจย ประชากรและ

กลมตวอยาง เครองมอทใชในการศกษา (เชงคณภาพใชแบบ

45

สงเกต แบบสมภาษณ) วธการเกบรวบรวมขอมล วธการวเคราะหขอมล (นกศกษาชอบเขยนวาใชโปรแกรม SPSS ในการวเคราะหขอมล ซงผด อยาเขยนแบบน ตองบอกวาสมมตฐานใดใชสถตใด เพราะอะไร)

**************************************************************

คำ�บรรย�ยวช� PS 702 ระเบยบวธวจยท�งรฐศ�สตร

Research Methodology in Political Science

รศ.ดร.ปยะนช เงนคล�ย วนท 1 พฤศจก�ยน พ.ศ.2551 ภ�คบ�ย

อาจารยเรมตนดวยการเฉลยแบบฝกหดเมอเชาวตถประสงค 1. เพอศกษาความคดเหนของประชาชนในการขยายตวของ

เมองในจงหวดลำาปาง 2. เพอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคณลกษณะของ

ทองถนและคณลกษณะของชมชนกบความคดเหนของประชาชนในการขยายตวของเมอง

3. เพอเปรยบเทยบความสมพนธระหวางระดบการพฒนาของเมองกบความคดเหนของประชาชนในการขยายตวของเมอง

4. เพอเสนอแนะแนวทางในการพฒนาเมอง ตวแปรอสระ1. คณลกษณะของทองถน2. คณลกษณะของชมชน

46

3. ระดบการพฒนาของเมองตวแปรตาม: ความคดเหนของประชาชนในการขยายตวของ

เมองสมมตฐานในการศกษา1. คณลกษณะของทองถนทแตกตางกนทำาใหความคดเหน

ของประชาชนในการขยายตวของเมองแตกตางกน 2. คณลกษณะของชมชนทแตกตางกนทำาใหความคดเหน

ของประชาชนในการขยายตวของเมองแตกตางกน3. ระดบการพฒนาของเมองมความสมพนธกบความคด

เหนของประชาชนในการขยายตวของเมอง

กรอบความคดทใชในการวจย

ตงแตการกำาหนดปญหา สำารวจและทบทวนวรรณกรรมจนไดสมมตฐานเรยกวากระบวนการสรางกรอบแนวความคด (Conceptualization Process) เปนการระบตวแปรทตองการศกษาซงตองปรากฏอยในวตถประสงคและสมมตฐาน ตวแปรไดมาจากการทบทวนวรรณกรรม

การสรางกรอบแนวความคดเรมตนจากการนยามความหมาย (Nominal Definition) เปนการหาคำาทงายมาอธบายแนวคดนน ๆ อาจหามาจากพจนานกรม นกวชาการ จากนนจง

1. คณลกษณะของทองถน2. ระดบการพฒนาของเมอง

ความคดเหนของประชาชนในการ

ขยายตวของเมอง

47

นยามความจรง (Real Definition) ใหความหมายทแทจรงของคำา ๆ นนวาในปรากฏการณทเกดขนคำา ๆ นนหมายถงอะไร ซงแตละสงคมอาจใหความหมายไมเหมอนกน แลวลงไปสนยามปฏบตการ (Operation Definition) เปนสวนทสำาคญทสดในการวจย การวจยเชงปรมาณทกเรองตองมนยามปฏบตการ ไมเชนนนแลวจะไมสามารถสรางเครองมอวดได การนยามปฏบตการเปนการระบรายละเอยดของสงทตองการศกษา

ตวอยางการสรางนยามปฏบตการ เชน แนวคดเรองระบบมาตรฐานภาครฐ มแนวคดในการศกษาสามตวคอ คณภาพ ประสทธภาพ ความเสมอภาค

-คณภาพ มดชนคอ ใหบรการตรงกบทสญญา ใหบรการตรงกบความตองการ ประชาชนพงพอใจในบรการ

-ประสทธภาพ มดชนคอ ตนทนตำาทสดเทยบกบผลทได ใชระยะเวลานอยทสด ใช จำานวนพนกงานนอยทสด

-ความเสมอภาค มดชนคอ ไดรบบรการเหมอนกน เรยงตามลำาดบกอนหลง ไดรบบรการอยางเทาเทยมกน

แนวคดคอถอยคำาทแทนคณสมบตทตองการศกษาซงไมสามารถสงเกตไดโดยตรง ตองกำาหนดตวแปรขนมาโดยมดชนซงเปนคณสมบตทสงเกตได

นามธรรม ทฤษฎ

สมมตฐาน

การวดคาตวแปรในสมมตฐาน

รปธรรม การรวบรวมขอมลตามดชน

48

การวเคราะหขอมลตามสมมตฐาน

การสรปยนยนตามสมมตฐาน

นามธรรม ทฤษฎขอวจารณความเปนศาสตรของสงคมศาสตร1. ศาสตรตองทดลองได ซงการทดลองทางสงคมทำาได

ยากทำาใหสงคมศาสตรยงคลมเครออย2. ศาสตรทกศาสตรตองศกษาไดในเชงปรมาณ แต

สงคมศาสตรทำาไดยาก(รายละเอยดขออน ๆ อยในเอกสาร)ระเบยบวธทใชในก�รศกษ�ประกอบดวยรปแบบทใชในการศกษา กำาหนดประชากรเปา

หมายและการสมตวอยาง การนยามปฏบตการและสรางเครองชวด การเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมล (ในรายงานนกศกษาตองเขยนทกหวขอตามน)

รปแบบการวจย แบงไดสองกลมใหญคอ1. การวจยเชงปรมาณ ไดแก

-การวจยสำารวจ (Survey Research) งานวจยททำากนมากคอการวจยสำารวจ (Survey Research) เปนการจดทำาแบบสอบถามไปยงกลมตวอยางทเปนตวแทนของหนวยในการศกษา เหมาะในการพรรณนาคณสมบตของประชากรทถกศกษาทมขนาดใหญ และขอมลทไดยงสามารถใชในการอธบายปรากฏการณดวยการอธบาย (Explanatory) หรอการ

49

บรรยายประกอบการอธบาย (Descriptive and Explanatory) โดยใชแบบสอบถาม

-การวจยทดลอง (Experimental Research) เปนเครองมอในการจดเกบขอมลภายใตสถานการณทผวจยสามารถควบคมตวแปรตาง ๆ ไดโดยวธ Randomization and Matching ผวจยสามารถใสสงทตองการเปลยนแปลงไปได เชน ตองการศกษาการเปลยนแปลงพฤตกรรมของนกโทษกตองมอำานาจในการสรางการเปลยนแปลงนน (เปน ผ.อ.เรอนจำา) เงอนไขของการทดลองคอตองมกลมทดลองและกลมควบคม กลมทงสองไดมาดวยการสมตวอยาง มการวดผลในกลมทงสองอาจมการวดผลกอน (Pre – test) เพอยนยนความถกตองของการสมตวอยาง และวดผลหลง (Post – test) เพอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางกลมทงสอง

-การวจยเชงประเมน (Evaluation Research) เหมอนกบการวจยทวไปแตตองมเปาหมายในการประเมน เชน การประเมนผลโครงการตองดวาโครงการนนมวตถประสงควาอยางไร วตถประสงคโครงการจะเปนตวแปรในการศกษาวาตวแปรนนเปลยนแปลงไปตามทตองการหรอไม การประเมนมสองระดบคอ

-ประเมนกระบวนการในการดำาเนนงาน ดวาปญหาอปสรรคมอะไรบาง

-ประเมนผลลพธโครงการ เชน โครงการพกชำาระหนเกษตรกรมเปาหมายทำาใหคณภาพชวตของประชากรดขน การประเมนตองดวาผทเขารวมโครงการมคณภาพชวตดขนหรอไม

50

การวจยเชงประเมนเปนการวจยประยกต มขอบเขตแคบและเปนรปธรรม ผกำาหนดนโยบายเปนผกำาหนดปญหามใชผวจย การตดสนใจใชเกณฑมาตรฐาน บทบาทของนกประเมนขนอยกบผบรหาร ผลงานไมนยมตพมพเผยแพรมกใชเฉพาะในหนวยงาน ภาพลกษณนกวจยตกตำาเสยงตอการถกวพากษวจารณ (ถาประเมนออกมาเปนลบ)

-การวจยและพฒนา (Research and Development) เปนการหารปแบบของการศกษาโดยปรบเปลยนเงอนไขตลอดเวลา นำาขอมลทไดจากการศกษามาหารปแบบทเหมาะสมเพอทจะทำาการคนควาในขนตอไป ขอสรปของขนตอนหนงเปนปญหาในการศกษาในขนตอนตอไป เชน โครงการวจย 5 ป ผลสรปของปท 1 เปนปญหาของปท 2 ผลสรปของปท 2 เปนปญหาของปท 3 กระทรวงสาธารณสขเกงมากในการทำาวจยและพฒนา

-การวจยปฏบตการ (Operation Research) เปนการทดลองทจดเลก ๆ ในปญหาเลก ๆ เพอหาขอสรปทดทสดตามเงอนไขทกำาหนด มเปาหมายเพอหาทางเลอกทดทสดเพอมาเปนขอสรปในทางปฏบต เนนทการทดลองกบของจรงเปนการวจยประยกตบวกการวจยกระทำาการ

2. การวจยเชงคณภาพ ไดแก-การวจยเอกสาร (Documentary Research)

เปนการรวบรวมขอมลจากเอกสารโดยกำาหนดประเดนทตองการศกษา และทำาการคนควาขอมลจากเอกสารตาง ๆ ทเกยวของทงหลกฐานทางประวตศาสตร ตำารา เอกสารการวจย เอกสารทางราชการ หนงสอพมพ หนงสอ วารสารตาง ๆ เปนตน

51

-การวเคราะหเนอหา (Content Analysis) เปนการวจยทางสงคมทเหมาะตอการศกษาเกยวกบการสอความเขาใจของมนษย นอกจากจะใชในการศกษาขบวนการสอความเขาใจแลวยงใชในการศกษาพฤตกรรมทางสงคมรปอนดวยวธการในการสอขอความ เชน คำาพด ขอความ หนงสอ จดเปนเปนหนวยในการศกษาเกยวกบ Content Analysis

-การวจยสนาม (Field Research) เปนการวจยทผวจยเลอกหมบานใดหมบานหนง หรอพนทใดพนทหนงเพอทำาการศกษา โดยการวจยประเภทนมขอจำากดอยวาไมสามารถนำามาขยายผลในพนทอนได เพราะผลการวจยเปนลกษณะเฉพาะของแตละพนท ซงขอดของการศกษาประเภทนคอเขาใจตวอยางทศกษาไดอยางละเอยด ครอบคลมในทกประเดนทตองการ

-การวจยกระทำาการ (Action Research) เปนการพฒนาทกษะใหม ๆ หรอแนวทางใหม ๆ ทจะนำามาใชในการแกปญหาในทางปฏบต สวนใหญใชในการฝกอบรมหรอสรางกระบวนการเรยนร เนนทความสมฤทธผลตามกรอบทฤษฎโดยมงไปทการทดสอบโดยการปฏบต

-การวจยกระทำาการแบบมสวนรวม (Participation Action Research: PAR) เหมอนกบการวจยกระทำาการทกอยางแตกตางตรงทใหผเขารวมในการศกษาเปนผกำาหนดกจกรรมตาง ๆ เอง ผวจยเปนเพยงพเลยงทคอยแนะนำาหรอใหกจกรรมตาง ๆ สามารถดำาเนนไปไดดวยตวของมนเอง

คว�มแตกต�งระหว�งก�รวจยเชงปรม�ณกบก�รวจยเชงคณภ�พ

52

การวจยเชงปรมาณเนนขอมลตวเลขเปนหลก เกบจากคนจำานวนมากแลวนำาขอมลเหลานนมาคำานวณโดยใชสถตเปนเครองมอ มวตถประสงคเพอทดสอบทฤษฎ ตองการสรปขอมลจำานวนมาก ตองมสมมตฐาน (ไมมไมได) เกบขอมลโดยการสมตวอยางจากประชากรทงหมดโดยคำานงถงความเปนตวแทนหรอไมเปนตวแทน ใชแบบสอบถามหรอการสมภาษณตามแนวเปนเครองมอในการเกบขอมล วเคราะหขอมลดวยสถตขนสง

สวนการวจยเชงคณภาพจะเกยวของกบความรสกนกคด มวตถประสงคเพอสรางทฤษฎใหม ตองการขอมลระดบลกและทำาความเขาใจความหมายของขอมล อาจจะมหรอไมมสมมตฐานกได เกบขอมลเฉพาะคนทสามารถใหขอมลสำาคญเพยงไมกคนเทานน เชน ดร.สงศต พรยะรงสรรค ทำาวจยเรอง หวย บอน ซอง ซงตองเกบขอมลจากคนทมความรในกระบวนการเหลานจรง ๆ แมเกบมาไมกคนกไดขอมลครบถวน ใชการสมภาษณแบบเจาะลกหรอการสงเกตเปนเครองมอในการเกบขอมล วเคราะหขอมลดวยการสรปแบบอปนย

รปแบบการวจยพจารณาตามวตถประสงคเฉพาะอยาง แบงไดเปน

1. การวจยแบบบกเบก (Exploratory Research) เปนการวจยทยงไมมผใดศกษามากอน เปนการรเรมองคความร ใหมทตองรวบรวมปรากฏการณตาง ๆ แลวนำามาจำาแนกตามหลกการขององคความรในสาขาทผวจยสนใจและจดกลมตามหลกการจำาแนกทกำาหนดขนเอง และสรปเปนผลการศกษา

2. การวจยเชงอธบาย (Explanatory Research) มวตถประสงคทจะตอบคำาถามวาทำาไมและอยางไรปรากฏการณนน

53

ๆ ถงไดเกดขน การวจยประเภทนเปนจดเรมตนของการสรางองคความรทจะเกดการเปนศาสตร

3. การวจยเชงสาเหตและผล (Causal Research) ตองการพสจนความเปนสาเหตและผลกนตามโครงสรางของทฤษฎ การวจยประเภทนจำาเปนตองอยบนพนฐานของทฤษฎทตองการศกษา มทฤษฎสนบสนนผลการศกษาและกอใหเกดความเขาใจปรากฏการณตาง ๆ ตามหลกเหตผลตามโครงสรางของทฤษฎทนำามาศกษา

4. การวจยเชงพรรณนา (Descriptive Research) เปนการวจยเพอมงหาขอเทจจรงใหม ๆ เทานน มไดมวตถประสงคเพออธบายวาปรากฏการณทศกษานนเกดขนไดอยางไร เชน ตองการศกษาความขดแยงในชมชนกพรรณนาวามความแตกตางขดแยงในเรองใดบาง เรองผลประโยชน ความคดเหน พฤตกรรมทปฏบต เปนตน

5. การวจยระยะยาว (Longitudinal Research) เปนการวจยทเกบขอมลมากกวา 1 ครง และนำาขอมลแตละครงมาเปรยบเทยบกน วธการศกษาเปรยบเทยบอาจทำาไดสองวธคอ

-การหาความแตกตางระหวางประชากรในเรองในเรองหนงในเวลาเดยวกน และดถงผลของการเปลยนแปลงทเกดจากความแตกตางดงกลาว

-วเคราะหขอมลการเปลยนแปลงแลวนำาขอมลนนมาหาความสมพนธกนระหวางการเปลยนแปลงของตวแปรตาง ๆ

ดร.ประชยเคยทำาวจยระยะยาวโดยศกษาทศนคตของนายรอยตำารวจแจกแบบสอบถามตงแตเรมเขาโรงเรยนนายรอย เรยนจบกวดทศนคตอกครงหนง เรยนจบไปทำางานอกสปกไปวด

54

ทศนคตอกครง (8 ป) ผานไป 4 ปวดอกครงหนง งานวจยชนนใชเวลา 12 ปในการดการเปลยนแปลงทศนคตของตำารวจ

ประช�กรในก�รศกษ�ในการกำาหนดประชากรตองตอบคำาถามวา ศกษาจากใคร

ทไหน จำานวนเทาใด ศกษาทงหมดของประชากรหรอไม ตองการการเปนตวแทนหรอไม ถาตองการศกษาประสทธผลในองคการประชากรกคอพนกงานในองคการ โดยทวไปถามความสามารถศกษาทงประชากรไดควรศกษาทงประชากร แตถาศกษาทงหมดไมไดตองสมตวอยาง ถาประชากรเหมอนกนไมจำาเปนตองสมตวอยางจำานวนมาก แตถาประชากรหลากหลายมากตองสมตวอยางจำานวนมากดวย

การสมตวอยางมสองแบบ1 .Probability Random Sampling ผลของการ

ศกษาจะเปนตวแทนของประชากรได แบงยอยได 5 แบบคอ สมแบบงาย สมแบบมระบบ แยกประเภทสม สมแบบแบงกลม สมแบบหลายขนตอน

2. Nonprobability Random Sampling ผลของการศกษาไมอาจเปนตวแทนของประชากรได ใชไดเฉพาะกบกลมตวอยางเทานน แบงยอยได 5 แบบ คอการสมแบบบงเอญ แบบโควตา ใชผเชยวชาญระบ สมแบบลกโซ และการเลอกตวอยางแบบผสม

วธการเกบรวบรวมขอมล1. การสงเกต มสองประเภทคอ

-การสงเกตแบบเขาไปมสวนรวม (Participant Observation) ผสงเกตจะเขาไปอยรวมในหมผถกสงเกต เชน

55

อยากศกษาเรองการเรยนปรญญาโทในรามคำาแหงกตองสมครเขามาเปนนกศกษาเองเพอจะไดรความจรงวาการเรยนรามฯ เปนอยางไร ถาเปนการสงเกตแบบมสวนรวมโดยสมบรณผถกสงเกตจะไมรตวเลยวาใครเปนผสงเกต

-การสงเกตแบบไมมสวนรวม (Non Participant Observation) วธนผสงเกตจะอยวงนอกของผถกสงเกตและทำาตวเปนบคคลภายนอก ไมเขาไปรวมกจกรรมของกลมเลย อาจจะอยในบรเวณทสงเกตหรออยภายนอกกได โดยทผถกสงเกตอาจจะรตวหรอไมกได

วธการสงเกตมสองวธคอ-การสงเกตทมเคาโครงลวงหนา (Structured

Observation) มแบบฟอรมหรอตารางการสงเกตวาจะสงเกตสงใดบาง ผสงเกตตองกำาหนดหวเรองของการสงเกตไวอยางแนนอนวาจะสงเกตปรากฏการณใดบาง ซงจะมเครองมอชวยสงเกต เชน แบบตรวจสอบรายการ มาตรวดประเมนคา แบบบตรคะแนน เครองบนทกจำาพวกวดโอเทป เทปบนทกเสยง เปนตน

-การสงเกตทไมมเคาโครงลวงหนา (Unstructured Observation)

ขอดของการสงเกตคอไดขอเทจจรงดวยวธการโดยตรง ไดขอมลทเปนตวแทนของพฤตกรรมโดยแทจรง สามารถบนทกปรากฏการณในขณะทปรากฏการณนน ๆ กำาลงเกดขน ชวยใหไดขอเทจจรงทไมบดเบอน ไดขอมลบางชนดทผถกสงเกตไมเตมใจทจะบอก ชวยรวบรวมขอมลเพมเตมจากวธการอนทำาใหงานวจย

56

มความนาสนใจมากยงขน ไดผลการวจยทผวจยไมคาดคดมากอน

ขอจำากดของการสงเกตคอ ขนอยกบความรและประสบการณของผสงเกต ถาผสงเกตไมเขาใจพฤตกรรมอาจตความหมายผดพลาด สนเปลองเวลามากเพราะพฤตกรรมบางอยางตองอาศยเวลา อาจมเหตการณทไมคาดคดเกดขนทำาใหพลาดโอกาสในการสงเกต พฤตกรรมบางอยาง เชน พฤตกรรมสวนตวอยากตอการสงเกต เหตการณบางอยางเกดขนหลาย ๆ อยาง หลาย ๆ แหงยากแกการสงเกตไดครบถวน เหตการณบางอยางไมสามารถมองเหนไดดวยตาเปลาจงไมสามารถบนทกได ถาผถกสงเกตรตววากำาลงถกสงเกตอาจพยายามเสแสรงทำาใหไมไดขอเทจจรง

2. การสมภาษณ3. การออกแบบสอบถาม4. การเกบขอมลจากเอกสาร การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ1. กำาหนดดชน ระดบในการวด และการจำาแนกประเภทของ

ขอมล 2. กำาหนดตวแบบในการวเคราะห อธบายถงความเชอมโยง3. ตรวจสอบความถกตองของขอมลการวเคราะหขอมลดวยสถต ปจจบนมการใชคอมพวเตอร

ในการวเคราะหขอมลดวยโปรแกรม SPSS แลวนำาผลไปเขยนรายงาน หนา 272-274 เปนขอมลทกรอกลง SPSS ตงแตหนา 275 เปน Print Out ของ SPSS หนา 290 เปนการนำา Print Out มาเขยนรายงาน

57

การสรปผลการวจยในการสรปผลการวจยตองสรปตามลำาดบของเรองทนำา

เสนอตามวตถประสงค วาวตถประสงคกำาหนดไวอยางไรผลการศกษาตามวตถประสงคนนเปนอยางไร โดยสวนใหญแลวจะเรยงตามลำาดบวตถประสงคหรอสมมตฐานทนำาเสนอ และสรปเฉพาะตวแปรทตองการนำาเสนอเทานน การสรปผลการวจยจะนำาเสนอเฉพาะสวนทสำาคญเทานนวา ผลจากการทดสอบทางสถตแลวพบวามความแตกตางกนอยางมนยสำาคญหรอไม นอกจากนในบางกรณอาจจะนำาเสนอระเบยบวธการศกษาไวดวยกได แตการเขยนจะตองใหกะทดรดไมยดเยอ

ในบางกรณมผนยมสรปผลการวจยออกเปนสองสวน สวนหนงคอเปนไปตามสมมตฐานทวาไววามอยางไรบาง และอกสวนหนงคอในสวนทไมพบความสมพนธตามทสมมตฐานกำาหนด ถาผลการศกษาไมเปนไปตามสมมตฐานตองหาคำาอธบายใหได โดยไปคนควาทฤษฎเพมเตมวาไมเปนไปตามสมมตฐานเพราะเหตผลใด หามแกสมมตฐานเดดขาด

ในบางกรณมผนำาเสนอเรยงตามลำาดบความสำาคญของการคนพบ หรอลำาดบความสำาคญของเนอเรอง เหนไดวาการสรปผลการวจยไมมรปแบบใดแนนอนตายตว แลวแตวธการเขยนของผวจย แตสวนทสำาคญคอจะตองเขาใจเนอหาหลก ๆ เชน วตถประสงคในการศกษา สมมตฐานทตองการทดสอบ ระเบยบวธทใชและผลการศกษา ซงจะทำาใหผอานเขาใจเนอหาทสำาคญของเรองทศกษาได

สวนประกอบของการเขยนงานวจย-หวขอหลก

58

-บทคดยอภาษาไทย-บทคดยอภาษาองกฤษ-กตตกรรมประกาศ (ถาม)-สารบญ-สารบญตาราง-สารบญแผนภาพ (ถาม)บทท 1 บทนำา-ความนำา-ความสำาคญของปญหา-วตถประสงคในการศกษา-ขอบเขตการศกษา-สมมตฐานในการศกษา-นยามศพทเฉพาะ-ประโยชนทคาดวาจะไดรบ-ขอจำากดในการศกษา บทท 2 แนวคดทฤษฎทเกยวของ-แนวความคดเกยวกบเรองทจะศกษา-ผลงานวจยทเกยวของ-กรอบความคดหรอทฤษฎทวไปทใชในการศกษา บทท 3 ระเบยบวธวจย-รปแบบการวจย-ประชากรและกลมตวอยาง-ตวแปรในการศกษา-เครองมอในการวจย-วธการเกบรวบรวมขอมล

59

-วธวเคราะหขอมล บทท 4 การวเคราะหขอมล-การวเคราะหขอมลขนตน-การทดสอบสมมตฐาน-การอภปรายผล บทท 5 สรปและขอเสนอแนะ-สรปผลการวจย (ยอตงแตบทท 1-4) -ขอเสนอแนะทไดจากการวจย-ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไปภาคผนวก เชน แบบสอบถาม รายชอผใหสมภาษณบรรณานกรม แบบฝกหด จากงานททำาในตอนเชาใหเขยนระเบยบวธใน

การศกษา -รปแบบการวจย-ประชากรและกลมตวอยาง-การเกบรวบรวมขอมล *********************************************

***********คำ�บรรย�ยวช� PS 702 ระเบยบวธวจยท�ง

รฐศ�สตรResearch Methodology in Political

Scienceรศ.ดร.ปยะนช เงนคล�ย วนท 31 ตล�คม

พ.ศ.2551

60

กอนบรรยายอาจารยคยกบนกศกษาวา วชานมอาจารยสอน 5 คน ขอสอบม 5 ขอใหเลอกทำา 2 ขอ (ขอละ 20 คะแนน) สปดาหนจะบรรยายในหวขอ แนวคดเบองตนเกยวกบการวจย รายละเอยดของเนอหาวชา 702 คอ ศกษาแนวความคดและกระบวนการวจยทางสงคมศาสตร การสรางทฤษฎ ตวแบบ การกำาหนดสมมตฐาน การออกแบบการวจย การเกบรวบรวมขอมล การสมตวอยางและการวเคราะหขอมลและการแปลผลการวจยเพอนำามาใชในการพฒนาทฤษฎทางรฐศาสตร หรอเพอประโยชนในการศกษาคนควาและการทำางานในอนาคต

การวจยเปนการศกษาอยางเปนระบบ มรปแบบ นกศกษาจะทำานอกรปแบบไมได จงตองศกษาขอตกลงเบองตนเพอใหเกดความเขาใจรวมกน วตถประสงคในการสอนคอ

1. เพอใหนกศกษามความเขาใจกระบวนการวจยทางรฐศาสตรและทางบรหารรฐกจในรปแบบการวจยเชงปรมาณและเชงคณภาพ (สปดาหท 3 เรยนเชงปรมาณ สปดาหท 4 เรยนเชงคณภาพ)

2. เพอใหนกศกษามความสามารถเขยนเคาโครงการวจยและดำาเนนการวจยได

3. เพอใหนกศกษามความรความเขาใจ สามารถดำาเนนการวจยในระดบสงได

ขอแนะนำาในการเรยนการสอน1. นกศกษาควรอานเอกสารประกอบการสอนในหวขอตาง

ๆ อยางละเอยด 2. หลงจากการเรยนแลวควรทำาความเขาใจในเนอหาของ

การเรยนในเรองนน ๆ

61

3. นกศกษาควรอานวทยานพนธหลาย ๆ รปแบบเพอเปนตวอยางในการเขาใจรปแบบของการวจย

4. นกศกษาควรอานหนงสอเกยวกบระเบยบวธวจยอน ๆ ประกอบ เพอใหมความรกวางขวางมากยงขน

การวจยเปนการแสวงหาความรความจรงจากการอานไมใชนกคดเอาเอง องคประกอบหลกของการวจยทตองศกษากนมเพยงสองสวนเทานนคอ

1. การสรางกรอบความคด (Conceptualization) 2. ระเบยบวธทใชในการศกษา (Methodology) คว�มหม�ยของก�รวจยพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2525 ใหความ

หมายของการวจยวา เปนการคนควาเพอหาขอมลอยางถถวนตามหลกวชาการ

Webster Dictionary ใหความหมายวา Research ประกอบดวยสองคำาคอ re แปลวา ซำา กบ search แปลวา คนหา เมอรวมกนแลวมความหมายวา การคนหาหรอตรวจสอบอยางละเอยดถถวนหรอการคนควาทดลองโดยมเปาหมายเพอการคนพบขอเทจจรงใหม ๆ และแปลความหมายของขอเทจจรงเหลานนอยางถกตองเพอการปรบแกขอสรป ทฤษฎ ตลอดจนกฎเกณฑตาง ๆ ทยอมรบกนแตเดมใหถกตองยงขน โดยอาศยขอเทจจรงใหม ๆ ทคนพบเพมเตมเหลาน หรอเพอการประยกตใชขอสรป ทฤษฎและกฎเกณฑใหม ๆ ทไดคนพบหรอปรบแกแลวนน

เปาหมายของการวจยคอตองการคนพบขอเทจจรงใหม ๆ เคยมงานวจยระดบปรญญาเอกศกษาเรองการแกไขปญหาคนไข

62

ฟองรองหมอดวยสนตวธ เปนคมอสำาหรบการแกไขปญหาใหไดผล การไดขอเทจจรงมาอยางถกตองจะชวยใหสรางกฎเกณฑใหเปนทยอมรบทางสงคมได งานวจยมทง Basic Research (องคความร) และ Applied Research (นำาความรไปปฏบต)

เทยนฉาย กระนนท และจรล จนทลกขณา ไดกลาวถงการวจยวา เปนเรองการศกษา คนควาเพอพสจนหรอหาคำาตอบหรอหาขอเทจจรงบางอยางทอาจจะไมมการคนพบในเรองนน ๆ มากอน หรออาจจะมการคนพบมาแลวแตเมอเวลาเปลยนไปตองมการคนพบใหมอกครง เชน การศกษาของเฟรดเดรก เทเลอรพบวาตองใชเงนเปนแรงจงใจใครทำางานมากไดเงนมาก แต ใชวธนไปสกพกเงนกลบไมสามารถจงใจไดอกตอไป จากการศกษาทฮอวธอรนของเอลตน เมโย พบวา ถาหวหนาใหความสนใจพนกงานจะมแรงจงใจทำางาน เกดเปนทฤษฎมนษยสมพนธ ทฤษฎเหลานมาจากการคนควา วจย เมอเวลาเปลยนกอาจมการคนพบใหม

สชาต ประสทธรฐสนธ ใหความหมายของการวจยไววา เปนกระบวนการแสวงหาความรความเขาใจทถกตองในสงทตองการศกษา มการเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหและตความผลทไดจากการวเคราะห ทงนเพอใหไดมาซงคำาตอบอนถกตอง

นงลกษณ วรชชย ใหความหมายวา การวจยเปนการแสวงหาความรความจรงดวยวธการทมระบบและเชอถอไดโดยอาศยระเบยบวธทางวทยาศาสตร เพอใหไดความรใหมทเปนคำาตอบปญหาตามวตถประสงคทกำาหนดไวชดเจน

พระธรรมปฎก กลาววา การาวจยเปนคำาทใชในความหมายสมยใหมในวงวชาการ เปนกจกรรมอยางหนงของสงคมสมยใหม

63

แตเดมนนมาจากภาษาบาลวา ปญญา การวจยนนเปนลกษณะ“ ”หนงของการใชปญญา พรอมทงทำาใหเกดปญญา หรอทำาปญญาใหพฒนาขน ถาแปลตามรปศพทวจยแปลวาคนหาหรอสบคน เพอทจะเอาสงทตองการใหได หรอเทยวสอดสองหาใหเจอในสงทตองการ (อาจารยชอบนยามน)

ระดบของการคนหา1. คนหาความจรง 2. คนหาสงทด ทตองการ ทเปนประโยชน 3. คนหาทางหรอวธการทจะทำาใหด 4. หาวธทจะทำาใหสำาเรจ Kerlenger ใหความหมายวา การวจยเปนกระบวนการท

อยภายใตการควบคมและใชวจารณญาณในการศกษาขอมลเชงประจกษของปรากฏการณธรรมชาต โดยมทฤษฎหรอสมมตฐานเปนเครองนำาทางสำาหรบการคนพบความสมพนธของปรากฏการณธรรมชาตตาง ๆ เหลานน

สรป การวจยคอการคนหาโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรในการพสจน ตรวจสอบความจรงอยางมหลกการและสามารถอธบายไดดวยหลกฐานเชงประจกษ เปนการสรางองคความรใหมหรอเขาใจองคความรเดมทมมาอยางลกซง ทำาใหเกดปญญาและแกปญหาตาง ๆ ไดตามเปาหมายทกำาหนด

ความสำาคญของการวจย1. ชวยพฒนาคนใหคนมความคด มความสามารถในการ

สงเกต ซกถาม แสวงหาคำาตอบ สอสาระขอเทจจรงอนจะนำาไปสองคความรและพฒนาองคความรไดดวยตนเอง เกดการเรยนรดวยการวจยตลอดชวต

64

2. มการแลกเปลยนประสบการณอนทรงคณคา มการคดพจารณาดวยสมอง มการวเคราะหเหตการณในการปฏบตงาน มการสรางสรรคสงคมแหงการเรยนรเพอความกาวหนาและมนคงของประเทศและประชาคมโลก ทำาใหเกดความกาวหนาและนำาวทยาการใหม ๆ ทไดจากการศกษาวจยมาใชใหเกดประโยชนแกมวลมนษย

3. การวจยสามารถตอบสนองความตองการทางวชาการ กลาวคอ สามารถแสวงหาความรความเขาใจเกยวกบการสรางทฤษฎทเกดขนจากปรากฏการณทศกษา ความรหรอขอคนพบทไดจากการวจยจะเปนพนฐานในการวจยครงตอ ๆ ไป เพอความกาวหนาในแตละสาขาวชาและอาจมผนำาไปใชประโยชนตาง ๆ ได เชน One Stop Service ไดมาจากการวจยวาผเขารบบรการควรไดรบการบรการอยางไร

4. การวจยสามารถหาแนวทางในการแกปญหาทเกดขนได มขอสรป ขอคนพบและแนวทางในการแกปญหาตาง ๆ อยางเปนรปธรรมในเชงปฏบต ไมใชเปนแนวคดในเชงทฤษฎทไมสามารถนำาไปสการปฏบตได ดงนนการวจยจงเปนการเชอมชองวางระหวางแนวคดทฤษฎกบการปฏบตใหชองวางเหลานนใกลชดกนมากขนหรอมนอยลง

5. การวจยเปนการแสวงหาคำาตอบทถกตองตอปญหาหรอคำาถามทตงไวตามเปาหมายของการวจยอยางเปนระบบ มระเบยบวธทเชอถอไดและรวมทงขจดขอบกพรองทอาจจะมไดในการคนควาแสวงหาความรอยางมหลกเกณฑ ซงอาจจะใชวธการหลาย ๆ วธเพอยนยนหรอปฏเสธคำาตอบทเปนปญหาในการศกษา

65

ประโยชนของการวจย1. เพอเกดองคความรใหมในทางวชาการในการแกปญหา

ใหม ๆ ทเกดขน 2. เพอมระบบในการศกษาอยางเปนวทยาศาสตรและ

สามารถตรวจสอบพสจนได3. เพอยนยนหรอปฏเสธเหตการณตาง ๆ อยางมหลกฐาน

เชงประจกษ 4. มยทธวธในการเสรมสรางทางเลอกใหม ๆ ทจะนำามา

พฒนาประเทศและสงคม การวจยจะชวยใหไดทางเลอกสำาหรบแกปญหา

5. สรางบคคลทเปนนกคด บณฑตหรอผร ในการแสวงหาแนวทางในการแกปญหาตาง ๆ ทเกดขนในสงคม

เปาหมายของการวจยนายแพทยวจารณ พานช อดตผอำานวยการกองทน

สนบสนนการวจย (สกว.) กลาววา การวจยเปนภารกจทยงใหญ เพราะเปาหมายของการวจยคอสรางการเปลยนแปลง ดงนนการสนบสนนการวจยจงเปนการสนบสนนการเปลยนแปลง ผทำางานสนบสนนหรอจดการงานวจยและนกวจยตองมจนตนาการตอการเปลยนแปลง มความมงมนเพอการสรางสรรค มความสขทไดทำาใหจนตนาการเปนจรง

นงลกษณ วรชชย อธบายเปาหมายของการวจยวา1. เพอบรรยาย อธบาย ทำานาย หรอควบคมปรากฏการณ

ตาง ๆ อนจะชวยพฒนาชวตและความเปนอยของมวลมนษยและสงคมใหดขน การทำาวจยจำาเปนตองมความรและทกษะเกยวกบ

66

ระเบยบวธวจยเปนอยางด และนกวจยตองมพนความรทางการวจยมากพอสมควร

2. ผเรยนระดบบณฑตศกษาทกคนตองมความรในเรองระเบยบวธวจย และมทกษะเพยงพอในการแสวงหาความรใหมดวยตนเองได ผบรหารในสงคมสมยใหมตองมความรในเรองการวจยมากพอทจะตดสนคณภาพของงานวจย สามารถเลอกผลงานวจยมาประยกตใชในการดำาเนนงานในหนวยงานของคนไดอยางมประสทธภาพ

เปาหมายทสำาคญของการวจยคอทำาใหบคคลระดบตาง ๆ ทงประชาชนทวไป นสต นกศกษาในระดบตาง ๆ ไดมความเขาใจในระเบยบวธพอเปนแนวทางในการศกษาแสวงหาความร และใชวธการดงกลาวในการเรยนรดวยตนเองตามกรอบของแตละสาขา หรอใชประโยชนจากผลการวจยเปนแนวทางในการดำารงชวตอยางมคณภาพ อยางการเลอกตงผวาฯ กทม.ทผานมารามคำาแพงโพลสามารถทำาไดเรว ใชกลมตวอยางแค 500 คน (เอแบคใช 1,000 คน) แตผลทไดเราแมนยำากวาเอแบคและสวนดสตโพลมาก การทำาโพลเปนการใชระเบยบวธวจยแตเปาหมายไมเหมอนกบการทำาวจยคอไมไดหาสาเหตและผล เพยงแคตองการสำารวจความคดเหนของคนเทานน อาจนำาไปสเปาหมายทางการเมองเพอเปลยนกลยทธหรอนโยบายตาง ๆ

วธการแสวงหาความร 1. เหตผลเชงอปมาน (Inductive Reasoning) เรมตน

จากขอเทจจรง/ปรากฏการณ ยงไมมองคความรใด ๆ ทงสนแตผวจยจะลงไปศกษาปรากฏการณ เชน เขาไปยงหมบานใดหมบาน

67

หนงเพอดวาประชาชนมวถชวตอยางไร นำาสงทเหมอนกนมาสรปสรางเปนทฤษฎ เปนลกษณะของการวจยเชงคณภาพ

2. เหตผลเชงอนมาน (Deductive Reasoning) นกวจยมแนวคดทฤษฎอยกอนแลว แลวนำามาทดสอบในปรากฏการณตาง ๆ เปนลกษณะของการวจยเชงปรมาณ

ถาตองการทดสอบทฤษฎใหใชเหตผลเชงอนมาน ถาตองการสรางทฤษฎใหใชเหตผลเชงอปมาน

วธการแสวงหาความรตามหลกปรชญาของการศกษา1. ปฏฐานนยม (Positivism) เชอวาปรากฏการณทมอย

ในธรรมชาตนนสามารถอธบายไดดวยกฎเกณฑ เชน ทำาไมตองเบรกกนอาหาร เพราะอาหารทำาใหเรามพลงงาน แตถากนมากไปจะงวงเหงาหาวนอน ใชวธการทางวทยาศาสตรเปนเครองมอ ไดแก พสจน ทดลอง รบรไดดวยประสาทสมผส ถาทกคนเหนเหมอนกนเรยกวาความจรงเชงวตถวสย (รบรในสงเดยวกน) แตถารบรตางกนเรยกวาความจรงเชงอตวสย (มความนาเชอถอนอยกวา) จากขอมลเชงประจกษนำามาอธบาย ทำานาย และควบคมปรากฏการณตาง ๆ ได

2. กลมคดคานปฏฐานนยม (Anti Positivism) ไดแก-อตภาวะนยม เปนแนวคดทเกยวของกบการมชวตอย

ของตวเราเองตามความเชอของแตละบคคล เปนความจรงแบบอตวสย เชน พวกโยค ฮปป เรรอนหาประสบการณชวตไปเรอย ๆ

-ปรากฏการณนยม เชอวา มนษยแตละคนตองมความสำานกทจะรสกนกคด แตละคนเกดมาตองเรยนรวาอะไรถกอะไรผด โดยประสบการณจะเปนตวกำาหนดความถกผดของแตละคน

68

เชน คนทเชอวาประจบนายดจะไมคอยทำางานเอาใจนายไวกอน แตกตางจากคนทเชอวาตองทำางานใหดไมตองประจบเจานาย

-ชาตพนธวทยา เปนความเชอตอกลมคน เชน สงคมอนเดยเชอวาการเอาเปรยบคนอนไดคอความฉลาด สงคมจนเชอวาผชายเปนใหญ สมบตครอบครวสบทอดโดยลกชายคนโต

-สญลกษณปฏสมพนธนยม มความเชอพนฐานวา มนษยจะมปฏสมพนธใด ๆ กตามขนอยกบความหมายทใหตอสงนน เชน ทนกศกษาตองมานงทนเรยนเพราะใหความสำาคญกบความร

วธการแสวงหาความรตามหลกธรรมชาต1. แนวทางประมวลความรอยางเปนระบบ ไดแก

-แนวทางเชงเหตผล (Rational Approach) นำาปญหามาทำาความเขาใจ หาสาเหตของปญหา เหตและผลทจะเกดขน พจารณาดความเชอมโยงระหวางกน เชน การเลยงดเดกสงผลถงพฤตกรรมของเดกและความสมพนธระหวางบคคลอยางเปนเหตเปนผลตอกน

-แนวทางเชงประจกษ (Empirical Approach) คอการทดสอบความจรงวาปรากฏการณทเกดขนนนสามารถอธบายไดอยางไร

-แนวทางวทยาศาสตร (Scientific Approach) นำาทงสองแนวทางมารวมกน เรมจากคดอยางมเหตผลแลวไปทดสอบเชงประจกษ ชวยใหไดคำาตอบทเปนจรง การวจยเปนการศกษาโดยใชแนวทางวทยาศาสตรคอตองมเหตผลประกอบสงทตองการศกษา แลวนำาเหตผลนนไปทดสอบองคความรเพอสรางทฤษฎ

69

2. แนวทางประมวลความรอยางไมมระบบ ไดแก-ความเชอในอดต ไมรวาความเชอนนมทมาจากไหนแต

ทกคนยอมรบ เชน เชอในกฎแหงกรรมวาทำาดไดด ทำาชวไดชว -การหยงร เกดขนเองโดยบอกไมไดวาเกดขนได

อยางไร -ผเชยวชาญหรอผทรงคณวฒในแตละสาขา

กระบวนการศกษาวจยเชงปรมาณ1. ขอบขายของการวจยและการตงปญหาการวจย กำาหนด

หวเรองทตองการศกษา ตองเปนเรองทสำาคญและยงไมมคำาตอบ (ถามคำาตอบแลวไมตองทำาวจย)

2. การสำารวจและทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ เปนการรวบรวมองคความรเกยวกบเรองนน ๆ เปนการหาคำาตอบของปญหาการวจยทตองการศกษา

3. การกำาหนดสมมตฐานเพอการทดสอบ ถาทบทวนวรรณกรรมไดครบสมมตฐานยอมถกตอง ดงนนสมมตฐานจะดหรอไมขนอยกบการทบทวนวรรณกรรม

สามขอแรกนเรยกวาขนสรางกรอบแนวความคด (Conceptualization) เพอหาแนวคดมากำาหนดตวแปรทใชในการศกษา สมมตฐานเปนความสมพนธระหวางตวปาตาง ๆ ทตองการศกษา

(ตอไปนคอขนของระเบยบวธวจย) 4. การเลอกรปแบบการวจย จะเปนการวจยเชงปรมาณ

หรอคณภาพตองดทสมมตฐาน ถาเปนสมมตฐานเพอตองการสรางทฤษฎตองทำาวจยเชงคณภาพ แตถามทฤษฎอยแลวตองการนำามาทดสอบตองทำาวจยเชงปรมาณ

70

5. กำาหนดประชากรเปาหมายและการสมตวอยาง 6. การนยามปฏบตการและสรางเครองชวด 7. การเกบรวบรวมขอมล8. วเคราะหขอมล9. เขยนรายงานการวจย แบบบสกลาวถงกระบวนการวจย (หนา 14) ไวดงน1. สงทผวจยสนใจ ศกษาไดสองอยางคออะไรทำาใหเกด Y

หรอ Y เปนผลใหเกดอะไร 2. เมอผวจยสนใจแลวกจะเกดไอเดยวา X ทำาใหเกด Y หรอ

A ทำาใหเกด B ใชหรอไม จะใชหรอไมใชขนอยกบทฤษฎทไปทบทวนมา

3. การสรางกรอบแนวความคด ใหความหมายเฉพาะของแนวคดตาง ๆ ทตองการศกษา

4. นยามปฏบตการ (Operationalization) ใหความหมายตวแปรตาง ๆ ทตองการศกษาตามสภาพความเปนจรงในปรากฏการณนน ๆ

5. เลอกรปแบบการวจย -การวจยแบบทดลอง ผวจยตองมอำานาจในการ

ควบคม เชน นกศกษาปรญญาเอกคนหนงศกษาเรองการควบคมพฤตกรรมนกโทษ การเปน ผอ.เรอนจำาสามารถทำาวจยแบบทดลองได โดยใหนกโทษกลมหนงอานหนงสอธรรมะ อกกลมใหพระเขาไปเทศน อกกลมใหทำางานฝกอาชพแลวดการเปลยนแปลงพฤตกรรม

-การวจยสำารวจ ถานกศกษาไมมอำานาจเหมอนนกศกษาคนนนกทำาไดแคเขาไปวจยสำารวจแจกแบบสอบถาม

71

-การวจยสนาม นกวจยตองฝงตวในพนท เชน ลงทนทำาผดเพอจะไดตดคกแลวเขาไปสงเกตพฤตกรรมนกโทษ แตคงไมมใครกลาลงทนขนาดน

-การวเคราะหเนอหา (Content Analysis)-การวจยเปรยบเทยบ-การวจยเชงประเมน

6. รปแบบการวจยจะเปนตวกำาหนดประชากรและการสมตวอยาง

7. เกบรวบรวมขอมล8. ประมวลผลขอมล9. วเคราะหขอมล10. เขยนรายงานการวจย (ขอสอบเคยออกใหอธบายแผนภาพกระบวนการของ

แบบบส บางเทอมกนำาศพทในแผนภาพนมาออก) หลกเกณฑในก�รกำ�หนดปญห�หรอเลอกหวขอก�รวจยการเลอกปญหาทงายเกนไปงานวจยของเราจะถกมองวา

กระจอก เชน ความพงพอใจ การมสวนรวม แรงจงใจ (เวลาทำา 796 หามทำาเรองพวกน) สงทตองพจารณาในการเลอกหวขอคอ

1. ความสำาคญของปญหา เปาหมายของการวจยคอสรางการเปลยนแปลงเรองททำากควรจะทำาใหเกดการเปลยนแปลงได

2. ความเปนไปไดในการศกษา บางเรองนาศกษาแตทำาไมได เชน การเมองใหมเหมาะสมกบประเทศไทยหรอไม แตการเมองใหมยงไมเคยใชมากอนจงไมรวามรปแบบเชนใด

72

3. ความนาสนใจและทนตอเหตการณ เชน เรองแรงจงใจ ขวญกำาลงใจในการทำางานทนสมยเมอ 20 ปทแลว ตอนนใครยงทำาอยถอวาเปนพวกตกยค ควรศกษาเรองเทคนคใหม ๆ การปรบองคกรใหมประสทธภาพสง

4. ความสนใจของผวจย5. ความสามารถทจะทำาใหบรรลผล ชวงทายอาจารยใหฝกตงชอเรองวจย ชอเรองทดตอง

สามารถบอกประเดน บอกพนทและประชากรทตองการศกษาได เชน การประเมนผลโครงการแหลงนำาขนาดเลกในเขตพนท นครราชสมา (หนา 166)

คำ�บรรย�ยวช� PS 702 ระเบยบวธวจยท�งรฐศ�สตร

Research Methodology in Political Science

รศ.ดร.พลศกด จรไกรศร วนท 7 พฤศจก�ยน พ.ศ.2551

กอนบรรยายอาจารยคยกบนกศกษาวา ทกวชาทเรยนสำาคญเทากนหมด แตวชา 702 นกศกษาตองใชทำา IS แคถามวาแนวความคด ตวแปรคออะไรนกศกษากตอบกนไมไดเสยแลว ทงนเพราะนกศกษาไมเขาใจ อาจารยจะพยายามทำาใหนกศกษาเขาใจใหจงได ถาไมเขาใจจะตอบขอสอบไมไดเลย

***เนอหาการบรรยาย***ศ�สตร (Science)

73

Science มาจากภาษาละตนวา Scientia มาจากคำากรยาวา Scire ทแปลวา ร (To Know) ปญหาคอสงทเราเรยกวา ร มกปนความเชอ ความเหน ความคด ศรทธา กลายเปนวาสง“ ”

ทเรารนนเปนความจรงหรอไม คำาวา Science จงตองแยกความจรงออกจากความเหน ความเชอ ถาแยกสองสงนออกมาไมไดจะไมรวาอะไรคอความร อะไรคอความเหน การวจยตองเรมตนจากการแยกความจรงออกจากความเทจ ความเทจคอขอคดเหนของเรา เชน ในหองนอาจารยไมทราบวาใครเปนพวกเสอเหลอง ใครเปนพวกเสอแดง ถาเปนเสอขาวกเหมอนอาจารย เสอแดงกมความเชออยางหนง เสอเหลองกมความเชออยางหนง ถาแตละขางยดความเชอไมยดความรปญหากเกด เพราะความเชอหรอความคดเหนของคนเปลยนไดเรอย ๆ แตความรความจรงเปลยนไมได

ความจรงคออะไร ถารถคนหนงขบมาดวยความเรวสงขบชนนาย ก. รางเละไปเลย นาย ก. ตายแนนอน อยางนคอความจรง ไมตองมาบอกวา ผมเชอวานาย ก“ . ตาย ไมตองเชออก”แลวตายแน ๆ เปนความจรง การวจยจะตองทำาหนาทแยกความจรงออกจากความเชอใหไดอยางสมบรณ ถาเราไมสามารถร สาเหตจรง ๆ ของปญหาได หาสาเหตจากความคดความเชอของเราวามนนาจะเกดจากสาเหตนนสาเหตน รบรองวาวธนจะแกปญหาไมไดเลย

การวจยกบชวตจรงคลายคลงกนตรงทตองแยกความจรงออกจากความเหน การทำาวจยกคอการแยกขอเทจจรงออกมาวาตรงไหนจรง ตรงไหนเทจ และไมเอาขอคดเหน คานยมของเราเอาไปแฝงไว อยางทนกศกษาเปนเสอแดงเสอเหลองกคอมคา

74

นยมตดสนไปแลววาอะไรผด อะไรถก คนใสเสอเหลองวาสแดงผด คนใสเสอแดงกวาสเหลองผด ทง ๆ ทในธรรมชาตไมมผดถก การตดสนผดถกคอผดไปจากระเบยบสงคมทเรยกวากฎหมาย คนทำาผดกฎหมาย เชน หนภาษกคอผด ในธรรมชาตเสอสกนตวไหนชนะกจบ แตมนษยไมใชอยางนน มนษยมความคดสตปญญา มองเตสกเออกลาววา มนษยทออนแอทสดสามารถฆามนษยทแขงแรงทสดได หมายความวามนษยทำาอะไรไดมากมายเกนกวาทเราคาดคด

ศาสตรคอระเบยบวธวเคราะหทเปนระบบ เปนเหตผล เปนวตถวสย เพอบรรยาย อธบาย ทำานายปรากฏการณทสามารถสงเกตได อภปรชญาอยางเรองผเปนเรองทเราวจยไมได เพราะเปนปรากฏการณทสงเกตไมได แมบางคนอาจจะเคยเจอผแตเจอเฉพาะคน ๆ นนอยางอาจารยเคยเจอแตไมไดหมายความวาคนอน ๆ จะเคยเจอผเหมอนอาจารย เรองผจงไมถอเปนศาสตร

จากนยามของศาสตรขยายความไดวา 1. ความเปนระบบของศาสตร หมายถง ศาสตรประกอบ

ดวยสวนยอย ๆ หลายสวน แตละสวนมหนาทเฉพาะแตสอดคลองเปนอนหนงอนเดยวกน อยางระบบรางกายประกอบดวยระบบตาง ๆ หลายระบบ อาท ระบบหายใจ ระบบขบถาย แตละระบบประกอบดวยสวนยอยอกหลายสวน สภาพในโลกนเปนวฏฏะ ม Input, Output เหมอนกนหมดไมวาจะเปนดวงดาวหรอรางกายมนษย

2. ความเปนเหตผลของศาสตร หลกเหตผลทางสงคมศาสตรเรยกวาเงอนไข หลกเหตผลทางวทยาศาสตรเรยก

75

วาขอสมมตฐาน ทางสถตเรยกวาความนาจะเปน ใชคำาไมเหมอนกนแตคอเรองเดยวกนคอเรองเดยวกน

ในทางสงคมศาสตรเหตผลจะเปนเงอนไข เชน ผชายผวขาวชอบผหญงผวคลำา ผหญง ผวคลำาชอบผชายผวขาว ผชายขเหรมกไดแฟนสวย ผหญงไมสวยมกไดแฟนหลอ เปนตน หรอนกศกษาซอสมมากโลละ 50 บาทซงถอวาราคาแพง พอกลบถงบานนกศกษาจะตองบอกเงอนไขใหคชวตทราบวาทำาไมถงไดซอสมแพง เชน

-โดนหลอก -นเปนสมโชกน ลกใหญ รสชาตเขมขน อรอยมาก ขนมา

จากปกษใตราคาตองแพงเปนธรรมดา คนแกกนเปรยวไมไดชอบกนขม เดกกนขมไมไดชอบกน

เปรยว เหลานคอเงอนไขอนเปนเหตผลทตรงขามกน ในทางวทยาศาสตรตองตงขอสมมตฐานอนประกอบไปดวย

เหตและผล ทางสถตเรยกวาความนาจะเปน เชน โยนเหรยญบาทลงพนถามวาจะออกกอยออกหว ความนาจะเปนระหวางหวกบกอยพอ ๆ กน ถาโยน 100 ครงความนาจะเปนทจะออกหว 50 ออกกอย 50 ปญหาคอเวลาแทงลอตเตอร สองตวมโอกาสตงแต 00-99 โอกาสทจะถกสองตวคอ 1 ใน 100 โอกาสทจะถกเลขทาย 3 ตวคอ 1 ใน 1,000 โอกาสทจะถกรางวลท 1 คอ 1 ใน 999,999 ความนาจะถกนอยมากแตพวกเรายงซอเพราะเราชอบเสยง มนษยเกดมาเสยงทกคน แตตองพจารณาความนาจะเปนดวยวาตองเสยงใหนอยทสด ถาซอเลขทาย 2 ตวหนงใบความเสยง 1/100 ซอ 2 ใบ ความเสยง 1/99 ซอ 3 ใบความเสยง 1/98 ถาจะไมเสยงกคอซอ 100 ใบถกแนนอน ธนาคาร

76

ออมสนจงใหซอสลากเปนเลขชด อาจารยเองกอยากแนะนำาใหซอสลากออมสน ดอกเบยนอยแตถกแนนอน เปนธนาคารของรฐเมอธนาคารเจงรฐบาลยอมจายเตมรอย

3. ความเปนวตถวสยของศาสตร วตถวสยหมายถงสามารถทดสอบไดหลายวธ ทดสอบซำา ๆ ได เชน นำาปากกาไปชงนำาหนกวนนพรงน ชงทกรงเทพฯ ทสไหงโก-ลกกไดนำาหนกเทากน

4. เพอบรรยาย หมายถง การตอบวาใคร ทำาอะไร ทไหน เมอไหร อยางไร ผบงคบบญชาถาไมอยากใหลกนองหลอกตองถามทกเรองวา ใคร ทำาอะไร ทไหน เมอไหร อยางไร แตลกนองจะเกลยดเพอนกไมคบเพราะรจรง

5. เพออธบาย หมายถง การตอบคำาถามวาทำาไม เชน ทำาไมพระอาทตยขนทางทศตะวนออก ตกทางทศตะวนตก ทำาไมไมขนทางทศตะวนตก ตกทางทศตะวนออก กเพราะภาษากำาหนดไว ตรงไหนทพระอาทตยขนเราเรยกวาทศตะวนออก จะเปนอยางอนไมไดเพราะมนษยกำาหนดขนมาเปนภาษา

6. เพอทำานาย หมายถง การตอบวาอนาคตนาจะเกดอะไรขนตามขอกำาหนดในปจจบน เชน ถาเรากนอาหารซำา ๆ ซาก ๆ ในอนาคตมโอกาสเจบปวยสง การทำานายตอง อาศยขอมลแตการเดาไมตองใชขอมล

7. ปรากฏการณทสงเกตไดของศาสตร สงทอยเหนอธรรมชาตจะไมนำามาศกษา

เป�หม�ยของศ�สตร คอ อธบายความเปนจรงของโลกเชงประจกษ (Empirical World) ความจรงเปนสงทไมตาย ถาเราพดความจรงตอกนเราจะจำาไดตลอด แตถาพดความเทจ

77

อาจจำาไมได โลกเชงประจกษคอสถานการณทมนษยสามารถรไดดวยประสบการณหรอการสงเกตการณ

การสงเกตการณเชงประจกษ คอ ความสามารถแยกแยะคานยมออกจากการประเมนคา จนเหลอแตความเปนจรงทเปนขอมลหรอขอมลเชงประจกษ สงทคนไทยชอบมากทสดคอการใสคานยมทำาใหการเมองวนนหาจดจบไมได การยดทำาเนยบตอบไมไดวาจะจบเมอไหรเมอตางฝายตางใสคานยม คานยมไมมผดไมมถก การวจยตองแยกคานยมออกไปใหได เชน ไมวาเกดเรองอะไรขนมาเสอเหลองจะบอกวานายกฯ ทกษณเปนคนทำา ซงมนกเกนไปคนเราจะมความสามารถขนาดนนหรอ เสอแดงกบอกวาพนธมตรเปลยนความตองการไปเรอย ๆ ไมรตองการอะไรกนแน ทงสองขางใสคานยมลงไปแลวความจรงคออะไร ความจรงคอระบบการเลอกตงของไทยทกวนนยงมชองวาง ทำาใหเกดการชกจงโดยใชเงน ความเปนเครอญาตเพอนฝงใหไปลงคะแนนเสยงเลอกตงได เลอกตงแลวคอรรปชนบางไมคอรรปชนบาง ซงคนไทยเชออยแลววานกการเมองตองคอรรปชนทกคน การวจยตองเรมดวยการเอาคานยมออกไปกอน

วธก�รท�งศ�สตร ม 3 ขนตอน (ตองจำา การทำาวจยเกยวของกบสามตวนตลอดกระบวนการ)

1. ก�รสร�งแนวคว�มคด แนวความคด (Concept) คอ สงทบงบอกลกษณะยอยของปรากฏการณแตละอยาง แนวความคดตองเรมจากถอยคำา ถอยคำาในภาษามสองชนดคอ

1) ถอยคำาทเปนตรรกะ จะมคำาวา ถา แต เมอ เชน ถาผหญงตวเตยมโอกาสไดสามตวสง

2) ถอยคำาทเปนคำาบรรยาย

78

-คำาเฉพาะ เชน นายพลศกด จรไกรศร คออาจารยจะเปนคนอนไมได

-คำาทวไป ไมสามารถอธบายได แตมสงเฉพาะทวไปรวม ๆ กนได เชน นกศกษา ตำารวจ ทหาร อาจารย เปนความหมายรวมไมไดหมายความเจาะจงถงใครคนใดคนหนงโดยเฉพาะ คำาทวไปหนงคำาคอแนวความคดหนง ๆ เชน ประสทธภาพ หมายถง กระบวนการทำางานทไหนกได กจกรรมใดกไดทสามารถลดคาใชจายทำาใหผลผลตเพมขน ไดผลงานมากคาใชจายลด ถาคาใชจายเพมผลงานเพมถอวาธรรมดา

คำาทวไปทเปนแนวความคดคอลกษณะรวมอยางใดอยางหนงทปรากฏอยในปรากฏการณททำาการศกษาขอมลนน เชน นกศกษา ลกษณะรวมคอเรยนหนงสอ ลกษณะตางคอมทงชายทงหญง ทงหนมสาวทงคนแก แตเราตองหาลกษณะรวมใหไดจงจะเปนแนวความคด ลกษณะรวมนนอาจมหลายลกษณะ เชน นกศกษาคอ

-คนเรยนหนงสอ-ตองลงทะเบยนเรยนในสถาบนการศกษา-ตองเรยนตามหลกสตรทสถาบนการศกษากำาหนดการนยามมสองประเภท1) การนยามสาระสำาคญ คอ สาระอนแทจรงของแนวความ

คด เปนการนยามของนกปรชญา เชน เอาผหญงอาย 16 ปปดหนาเอาไวแลวใหเดนแกผา ทกคนจะสวยหมดตาม Theory of Form

2) การนยามนามบญญต เชน ผหญงสวยตองไมมสว ไมมไฝเลอะเทอะ ฟนไมหลอ จากผหญงทปดหนาในขอ 1) เราเหน

79

สาระสำาคญของความสวย แตเมอเปดใบหนาออกมาจะเหนความสวยแบบนามบญญต

ในการนยามแนวความคดไมนยามตามสาระสำาคญแตหานามบญญตทสามารถตกลงกนได เชน ตกลงกนวาผหญงสวยตองไมมไฝ

ประเภทของแนวความคด1) แนวความคดทนยามในเชงประจกษ สงทปรากฏชดเจน

ในเชงประจกษ เชน การเดนขบวนทสะพานมฆวานไมตองไปนยามเพราะชดเจนอยแลว

2) แนวความคดทนยามในเชงภาวะสนนษฐาน (Constructed) เปนแนวความคดทสงเกตไมไดโดยตรง ตองนยามปฏบตการแทนใหเปนดชนและตวชวดเพอมาทำาวจย เชน ประสทธภาพ คณภาพ ตางคนกมความเหนแตกตางกนไป เพราะคณภาพ ประสทธภาพสงเกตไมไดโดยตรง หรอคำาวา ความ“กตญญ เปนภาวะสนนษฐาน ไมรวาคออะไร ไมสามารถถามตรง ”ๆ ได ถาไปถามใคร ๆ วาคณมความกตญญหรอไม แนนอนวาทกคนตองตอบวาตนเองกตญญ แนวความคดในเชงภาวะสนนษฐานแบบนตองนำาไปกระจายเปนดชนและตวชวด เชน นกศกษาทำางานอยทอเมรกามพนอง 4-5 คน แมนอนปวยอยทศรราช นกศกษาตองเลอกวาจะลางานบนมาเสยคาเครองบน 1 แสนบาทใหแมเหนหนาแลวกบนกลบ หรอไมมาแตสงเงนคารกษาพยาบาลมาให 2 แสนบาท ถาเลอกวธท 1 ไดหนาแตอกตญญ กบแมเราจะเอาหนาไมไดตองทมเทความกตญญใหทานดวยวธทสอง นคอการกระจายออกมาเปนดชนและตวชวดวาอะไรคอความกตญญ

80

แนวความคดทเปนภาวะสนนษฐานเปนแนวความคดทเปนนามธรรม นยามไดยาก จะตองนยามปฏบตการตวแปรใหเปนดชนกอน จากนนคอยนยามดชนใหเปนตวชวดเพองายตอการตรวจสอบซำาและใหยอมรบกนไดในบางสวนใหเปนสหอตวสย

ลกษณะทดของกรอบแนวความคด1) การประเมนคาแนวความคด ยงเปนแนวความคดภาวะ

สนนษฐานยงตองนยามใหชดเจน ถานยามไมชดเจนจะเถยงกนมาก เชน คณภาพการบรการคออะไร ตองนยามใหชด

2) ความเหนเชงประจกษของแนวความคด แนวความคดตองสอถงบางสงบางอยางทเปนทรบรกนไดโดยทวไป เชน ประสทธภาพรบรกนทวไปวาคาใชจายตองลดลงผลงานตองเพมขน

3) ความเปนระบบของแนวความคด แนวความคดตองเปนระบบ ตองมลกษณะขอสรปทวไป (แนวความคดสองอนมาสมพนธกน) ไมใชเปนแคแนวความคดโดด ๆ

2. ก�รสร�งขอสรปทวไป ขอสรปทวไป (Generalization) คอ ขอความทบงบอกถงความสมพนธระหวางแนวความคดตงแตสองแนวความคดขนไป ขอสรปทวไปทนกวจยคนอน ๆ ยอมรบแลวเรยกวากฎ แตถาขอสรปนนยงเปนเบองตนเรยกวาสมมตฐาน สมมตฐานจงตองประกอบดวยแนวความคดสองแนวทมาสมพนธกน เชน เพศกบประสทธภาพ ทำาไมเชฟ ดไซเนอรระดบโลก แชมปผมโลกสวนใหญเปนผชาย

องคประกอบของขอสรป1) มตวแปรตนทผนแปรไปตามตวแปรตาม ขอสรปทวไป

ประกอบดวยสองแนวความคดทเรยกวาตวแปร (Variable)

81

ขอสรปนนเกดจากความผนแปรสองตว เมอตวหนงผนแปรไปอกตวกผนแปรตาม ความผนแปรมสองอยาง

-อปนย (Induction) แปลตามศพทคอการเพมเขา หรอการอางจากกลมตวอยางไปสประชากรวจย ในการวจยไมอาจเกบขอมลจากประชากรทงหมดนบหมนคนได ตองสมเกบจากกลมตวอยาง แลวผลการศกษาทไดนำาไปอางถงประชากรทงหมดวานาจะไดผลเชนนน

-นรนย (Deduction) แปลตามศพทวา การทอนออก คอการอางจากประชากรทงหมดไปสกลมตวอยาง เชน คนจนชอบคอมมวนสต นายกฯ เปนคนจน สรป นายกฯ ชอบคอมมวนสต (สรปจากของใหญไปหาของเลก)

วธทยากคออปนย (อางจากของเลกไปหาของใหญ) เพราะนรนยหรออางจากของใหญไปหาของเลกสวนใหญจะไมผด แตอางจากของเลกไปหาของใหญอาจผดได จงตองมความแมนยำาในการอปนย เชน นกศกษาสโขทยเปนคนยมแยมแจมใส คนภาคเหนอตอนลางนาจะเปนคนยมแยมแจมใสดวย อาจารยตองพสจนใหไดวาเปนเชนนนจรง ๆ ซงเปนเรองยาก แตถาบอกวาผหญงเหนอเปนคนชางแตงตว นกศกษาเปนคนลำาพนนกศกษายอมเปนคนชางแตงตว พดแบบนโอกาสถกตองมสง

เงอนไขของความสมพนธเชงเหตผล ความสมพนธทเปนขอสรปทวไปตองเปนความสมพนธทมเหตผลและเงอนไขคอ

1) ตวแปรหนงตองผนแปรไปตามตวแปรหนงในเวลาหนง ๆ

2) เปนไดทงความสมพนธทางเดยวกนและกลบกน ตวหนงนอยตวหนงมาก (สมพนธกลบกน) ตวหนงนอยตวหนงนอย

82

(สมพนธทางเดยวกน) เชน คนมการศกษาสงมโอกาสหาเงนไดมากขน (ความสมพนธทางเดยวกน) หรอคนมอายมากขนประสทธภาพการทำางานลดลง (ความสมพนธกลบกน)

3) ความนาจะเปนหรอมแนวโนมจะเกดขนไดทกเหตการณ ความนาจะเปนคอสงทมโอกาสเกด

4) เปนเงอนไขจำาเปนและเพยงพอ เชน จะเรยนหนงสอใหสำาเรจไดแคมาเรยน (เงอนไขจำาเปน) ยงไมสำาเรจตองมเงอนไขทเพยงพอดวยนนคอการขยนทบทวนอานหนงสอ

3. ก�รสร�งทฤษฎ ทฤษฎ คอ โครงสรางของขอสรปทวไปตงแตสองขอสรปมารวมกน (ปรญญาโทตองสราง Concept ปรญญาเอกตองสรางทฤษฎ)

กรอบแนวคว�มคด (Conceptual Framework) คอ ขอสรปทวไปอยางหนง เปนความสมพนธระหวางแนวความคดสองแนวความคดขนไป

พ�ร�ไดม (Paradigm) เปนกรอบทฤษฎหรอมมมองทวไปของสรรพสง เหมอนกบแปลนบาน เปนกรอบแนวความคดเบองตนในการศกษาเรองหนง เปนกรอบทกำาหนดวาปญหาและสาเหตของปญหาคออะไร มวธการศกษาเรองนนไดอยางไร และไดรบการยอมรบจากกลมทเกยวของเพอใชเปนกรอบเบองตนรวมกนในการศกษาคนควาหาคำาตอบ เพออธบายปญหานน ๆ วามสาเหตจรง ๆ มาจากอะไร เพอแสวงหาแนวทางแกไขปญหาสำาคญในตอนสดทาย พาราไดมไมมถกไมมผด เปนของคนกลมหนงทเชอวาอยางนน การทำาวจยตองดพาราไดมเปนหลก

ก�รนย�มแนวคว�มคด เปนการนยามถงสาระสำาคญหรอคณลกษณะรวมของแนวความคดนน

83

ก�รนย�มตวแปร เปนการนยามถงคณลกษณะทแปรเปลยนไปในแตละหนวยประชากรทศกษา ซงเปนคณลกษณะสำาคญของตวแปรนน เชน คณภาพการบรการ ของแพทยกบเจาหนาททะเบยนราษฎรยอมเปนคนละแบบ การนยามตวแปรจงขนอยกบประชากร

ก�รนย�มศพท เปนการนยามถงลกษณะจำาเพาะของสงทศกษาซงอาจแตกตางไปตามสาขาแหงศาสตร เชน ไฟฟาสามเฟส ไฟฟาสองเฟส ตองนยามวาคออะไร ฝายปองกนพลเรอนคออะไร การนยามศพทเฉพาะของเราอาจจะไมเหมอนคนอน

การนยามปฏบตการตวแปร ตวแปรมสองชนด1) ตวแปรเชงประจกษ เชน เพศ อาย การศกษา นยามได

ตรงตว 2) ตวแปรเชงภาวะสนนษฐาน เปนนามธรรมสง เชน

สมรรถนะ นยามยากตองนยามปฏบตการใหนามธรรมกลายเปนรปธรรมซงมอยสองขนตอนคอ

-นยามออกเปนดชน คอองคประกอบสำาคญของภาวะสนนษฐานนน เปนนามธรรมกงรปธรรม

-นยามดชนเปนตวชวดใหเปนรปธรรมทชดเจน ตวอยางการสรางกรอบแนวความคด 8 ขนตอน1) การกำาหนดปญหาการวจย มสองแบบ

-ปญหาการวจยเชงประจกษ เปนปญหาทพบเหนทวไป ทงจากหนาทการงาน ประสบการณ การรบฟงขาวสาร เชน ทำางานนอยไดสองขน ทำางานแทบเปนแทบตายไดขนเดยว

84

-ปญหาการวจยเชงวเคราะห เปนปญหาเชงทศนคต ความคดเหน ไมใชขอเทจจรงในเชงประจกษ เชน เสอเหลองหรอเสอแดงถก

-ปญหาการวจยเชงประเมนคา คอปญหาทเกดขนแลวถกใสคานยมลงไป อนนนากลวมาก เชน การพฒนาทนมนษยจะสามารถเพมสมรรถนะหลกของขาราชการหรอไม คำาถามนมสอง Concept คอ ทนมนษยและสมรรถนะ สอง Concept มารวมกนเปนขอสรปทวไปทเปนขอสรปเบองตนหรอสมมตฐาน

2) การกำาหนดแนวความคดสาเหตหรอตวแปรตน (Independence Variable) ในทนคอทนมนษย และแนวความคดผลหรอตวแปรตาม (Dependence Variable) ในทนคอสมรรถนะ

3) การกำาหนดตวแปรตนตองกำาหนดมาจากความหมายและองคประกอบ ความหมายนตองอยภายใตมตเวลา เชน ทนมนษย มตเวลาทเปลยนแปลงทำาใหความหมายของทนมนษยเปลยนไป หรออยางขยะเมอ 30 ปกอนมใบตอง เศษอาหาร 20 ปตอมาขยะเรมมโฟม พลาสตก เวลาผานไปขยะเรมมกากนวเคลยรเขามาปะปน ปจจบนแนวความคดเรองขยะขยายไปมาก มทงขยะอตสาหกรรม ของเสยทางเคมซงทำาลายไดยากมาก ตองศกษาทางเคมแลวนำาไปรไซเคล หรอมตเวลาของการเรยนปรญญาโทเมอกอนคนจะเรยนตอปรญญาโทไดตองจบปรญญาตรเกยรตนยมทงนน แตปจจบนใคร ๆ กเรยนโทหรอเอกได ทกอยางเปลยนไปตามมตเวลา

จากการใหความหมายทนมนษยสรปวาทนมนษยนาจะเกยวของกบแนวความคดตอไปน

85

-การจดการทนมนษย-การลงทนในทนมนษย 4) กำาหนดตวแปรตาม ตวแปรตามกเชนเดยวกน โดยด

ความหมายของคำาวา สมรรถนะ (หามาสก 20 ความหมายตามลำาดบเวลาแลวดพฒนาการทเปลยนไป) ดองคประกอบของสมรรถนะ แลวสรปไดวาแนวความคดเรองสมรรถนะมดงน

-การมงผลสมฤทธ-การบรการทด-การสงสมความเชยวชาญในงานอาชพ-จรยธรรม-ความรวมแรงรวมใจ5) กำาหนดดชนตวแปรตน เรมจากหาความหมายของการ

จดการทนมนษย (อาจารยยกตวอยางแคแนวคดเดยว) แลวสรปวาการจดการทนมนษยนาจะเกยวของกบดชนแนวความคดดงน

-การประเมนผลแบบสมดล-คลงขอมลบคลากร-การจดการความร 6) การกำาหนดตวชวดของดชนตวแปรตน เมอพจารณา

แลวสำานกงาน ก.พ.กำาหนดใหการประเมนผลแบบสมดลม 5 มต คอ

-ความสอดคลองเชงกลยทธ-ประสทธภาพการบรหารทรพยากรบคคล-ประสทธผลการบรหารทรพยากรบคคล-ความพรอมรบผดชอบตอการบรหารทรพยากรบคคล-ความสมดลระหวางชวตและการทำางาน

86

7) กำาหนดดชนตวแปรตาม การมงผลสมฤทธดชนคอการทำางานใหไดด

8) กำาหนดตวชวดดชนตวแปรตาม ก.พ.กำาหนดวาการทำางานใหไดดมดงน

-ทำางานไดผลงานตามเปาหมาย-ทำางานไดผลงานมประสทธภาพมากยงขน-พฒนาวธการทำางานเพอใหไดผลงานทโดดเดนและแตก

ตาง-สามารถตดสนใจไดในภาวะทมความเสยง ก�รกำ�หนดสมมตฐ�นจ�กกรอบแนวคว�มคดก�รวจย สมมตฐานคอขอสรปเบองตนทนกวจยเชอวาจะเปนไปได

มากทสด ประกอบขนมาจากสองแนวความคด (ตวแปรตนกบตวแปรตาม) เชน การพฒนาทนมนษยมความสมพนธกบสมรรถนะหลกของขาราชการ (ยงลงทนมนษยสงขนสมรรถนะหลกของขาราชการยงเพมพนขน) ทนมนษยมสองตวแปร สมรรถนะมหาตวแปร การตงสมมตฐานอาจตงเปน

-สมมตฐานรวมเปนสมมตฐานเดยวคอการพฒนาทนมนษยมความสมพนธกบสมรรถนะหลกของขาราชการ

-ตงใหตวแปรตนสมพนธกบตวแปรตามทละตว (ตวแปรตนในทนมสองตวใหรวมเปนกลมแลวไปคณกบตวแปรตามทละตวได 5 สมมตฐาน)

-ตงใหตวแปรตนทกตวสมพนธกบตวแปรตามทกตว ได 10 สมมตฐาน

จำานวนสมมตฐานขนอยกบผวจยวาจะตงแบบใดไมวา 1, 5, 10 สมมตฐาน แตเวลารนขอมล SPSS ตองรนจาก 10

87

สมมตฐาน ในระดบปรญญาโทอาจารยอยากใหตงแบบตวแปรตน x ตวแปรตาม ในตวอยางอาจารยตงสมมตฐานแบบท 2 วา การจดการทนมนษยดานประเมนผลแบบสมดล คลงขอมลบคลากร และการจดการความรมความสมพนธกบการมงผลสมฤทธดานการจดการทด (รายละเอยดโทรขอจากอาจารยได)

ก�รสร�งเครองมอก�รวจยเปนเรองทมความสำาคญมาก ถาไมมตวชวดจะสรางเครอง

มอการวจยไมได เพราะตวแปรทเปนภาวะสนนษฐานเปนนามธรรมทตองทำาใหเปนรปธรรมเสยกอน ไมเชนนนแลวจะสรางเครองมอไมได เชน คำาวา ผลไม มลกษณะเปนนามธรรมมาก “ ”ถาอาจารยถามวานกศกษาชอบทานผลไมหรอไม ทกคนตอบวาชอบ ซงคำาตอบนเอาไปทำาอะไรไมได จะตองนยามเสยกอนวาผลไมคออะไร โดยนยามเปนดชนวา ผลไมเปลอกแขง ผลไมเปลอกออน ผลไมเปลอกบาง แตถงระดบดชนกยงเอาไปถามไมได ผลไมเปลอกแขงมหลายชนด เชนเดยวกบเปลอกออนเปลอกบางกมหลายชนด ตองนยามปฏบตการใหลงไปถงตวชวดวา

-ผลไมเปลอกแขง หมายถง มะพราว ทเรยน-ผลไมเปลอกออน หมายถง สม แตงโม-ผลไมเปลอกบาง หมายถง องน พออาจารยถามวานกศกษาชอบกนองนหรอไม นกศกษา

ตอบวาไมชอบ กจบ ไมตองตความตอ นคอตวชวดทตองทำาใหเหนเปนรปธรรม การสรางเครองมอการวจยจะตองสรางเปนลำาดบจนกระทงสามารถหาตวชวดนำาไปสรางเปนคำาถามได จะไดคำาตอบทชดเจน มหาวทยาลยมหดลมชอเสยงในเรองการทำาวจย

88

มากตรงทสามารถวจยไปจนถงระดบรปธรรมได ถาวจยไมถงรปธรรมกทำาอะไรไมได

เครองมอการวจย ไดแก แบบสอบถาม แบบสมภาษณ แบบสงเกตการณ ทกแบบมขนตอนการปฏบตการดงน

1) การนยามตวแปร 2) การนยามปฏบตการดชนของตวแปร3) การสรางคำาถาม คำาสมภาษณ หรอขอบงชในการสงเกต4) การกำาหนดมาตรวด5) การกำาหนดคะแนนของมาตรวด การนยามปฏบตการตวแปร เปนการอธบายถงคณลกษณะ

หรอองคประกอบตาง ๆ ทวไปดานสาเหตของปญหาและปญหาการวจย ทแปรเปลยนไปในแตละหนวยประชากรทศกษา เชน สมรรถนะของทหารกบขาราชการประชาสงเคราะหนยามไมเหมอนกน อาจจะใกลเคยงกนแตตวชวดเปนคนละตวกน ทหารตองปองกนประเทศ ประชาสงเคราะหดแลสวสดการของประชาชน นคอการแปรเปลยนไปตามหนวยประชากรทศกษา

ตวอยางการนยามตวแปร เชน การจดการทนมนษยเปนกระบวนการจดการโดยอาศยเครองมอการประเมนผลแบบสมดล การจดการขอมลบคลากร และการจดการความรเพอการบรหารจดการทนมนษย เหนไดวาการนยามตวแปรตองนำาองคประกอบมานยาม การเขยนนยามตวแปรเปนการตรวจสอบวาองคประกอบของตวแปรทหามานนถกตองหรอไม

การนยามปฏบตการดชนของตวแปร ดชนคอการประเมนผลแบบสมดลม 5 มต จดเปน Indicators คอ ความ

89

สอดคลองดานยทธศาสตร ประสทธภาพในการบรหารทรพยากรบคคล แลวนำามาปฏบตการดชน

**********************************************************************

เบอรโทรอาจารยพลศกด 081-3032477 หรอ octopus761@gmail.com (อเมลเลขา)

คำ�บรรย�ยวช� PS 702 ระเบยบวธวจยท�งรฐศ�สตร

Research Methodology in Political Science

รศ.ดร.พลศกด จรไกรศร วนท 8 พฤศจก�ยน พ.ศ.2551 ภ�คบ�ย

ก�รสร�งเครองมอก�รวจยเครองมอการวจยมสามแบบคอแบบสอบถาม แบบ

สมภาษณ แบบสงเกตการณ ทงสามแบบตองมาจาก1. การนยามตวแปร (8 ขนตอน) เพอใหรวาแนวความคด

นนประกอบดวยองคประกอบ (ดชน) ใด เพอนำาองคประกอบนนไปสรางเครองมอ ถาไมเหนองคประกอบกสรางเครองมอไมได เชน คนเปนแนวความคดหนงประกอบดวยองคประกอบ 32 ประการ

2. การนยามปฏบตการดชนของตวแปร เพอใหเหนตวชวดอนบงบอกถงความเปนรปธรรม เชน ผลไม เปนตวแปรทเปนนามธรรม ผลไมเปลอกแขงกยงเปนนามธรรมอย พอบอกมะพราวเหนภาพชดเจน ถามวานกศกษาชอบกนมะพราวหรอไม

90

นกศกษาตอบไดวาชอบหรอไมชอบ การนยามปฏบตการดชนของตวแปรกเพอสรางคำาถามใหถงจดทเปนรปธรรม ดนไมได

นยามจะเปนหลกประกนวาการสรางเครองมอตรงกบสมมตฐาน สมมตฐานตองตรงกบแนวความคด/ขอสรป ซงแนวความคด/ขอสรปตองตรงกบวตถประสงคการวจย โดยทวไปวตถประสงคจะมสามขอ

-เพอศกษาวาปญหาคออะไร (ปญหาการวจยตองเปนปญหาจรง ๆ ไมใชนกวจยคดวาจะเปน)

-ศกษาสาเหตของปญหา-ศกษาหาความสมพนธระหวางตวแปรตน (สาเหต) กบ

ตวแปรตาม (ปญหา) เพอใหรวาเปนความสมพนธกนแทจรงหรอไม ถาสมพนธกนแทจรงจะไดรวาปญหานนเกดมาจากสาเหตใด จงตองตงสมมตฐานเพอทดสอบความสมพนธอนน

การสรางเครองมอการวจยกเพอจะตอบคำาถามหรอวตถประสงคนนเอง ถาเครองมอทสรางตอบคำาถามการวจยไมไดกไมรจะสรางขนมาเพออะไร

3. การสรางคำาถาม4. การกำาหนดมาตรวด5. การกำาหนดคะแนนของมาตรวด ก�รสร�งคำ�ถ�ม คำ�สมภ�ษณ และขอบงชท�งก�ร

สงเกตก�รณ1. คำาถาม มสองประเภทใหญ ๆ คอ

-คำาถามเปด -คำาถามปด แบงยอยเปนเลอกไดหลายคำาตอบ เลอก

คำาตอบเดยว จดลำาดบ ใหคะแนน

91

2. คำาสมภาษณ มสองประเภท-คำาสมภาษณทมโครงสราง อาจเปนสมภาษณเดยว

หรอสมภาษณกลม-คำาสมภาษณทไมมโครงสราง คอ คำาสมภาษณทไมได

มงเจาะจงเรองใดเรองหนง เชน ศลมาน นฤมล สมยเรยนปรญญาโททธรรมศาสตรศกษาเรอง นางงามตกระจก โดยปลอมตวเขาไปเปนหมอนวดทำาการศกษาสงเกตสมภาษณหมอนวดแบบไมมโครงสราง

3. ขอบงชในการสงเกตการณ -การสงเกตแบบมสวนรวม จะมขอบงชในการ

สงเกตการณ-การสงเกตแบบไมมสวนรวม สวนใหญจะไมมขอบงช

ตองคอย ๆ ศกษาไปเรอย ๆ นกวจยบางคนศกษาชวตชนเผาแอฟรกา ศกษาไปศกษามาไมไดขอมลขอเปนเมยหวหนาเผาเสยเลย จะไดขอมลลกซง เขยนงานวจยเสรจกหยากน นกวจยระดบนทำาไดทกอยางเพองานวจย ซกมนด ฟรอยดยอมสะกดจตตวเองเพอศกษาจตไรสำานกของมนษยทวาลกชายรกแมเกลยดพอ ลกสาวรกพอเกลยดแม แตเขยนผดยคไปเขยนในยคฮตเลอรจนตองถกตามลางตามลาดทฟรอยดหนไปได ถงปจจบนใชวาทฤษฎของฟรอยดจะถกตองทงหมด เปนแคพาราไดมทใชไดบางทบางเวลาเทานน

สงหนงทจะตดตวนกวจยไปในการสงเกตคอคานยม ซงเปรยบเสมอนแวนสทนกวจยสวมใส ถานกวจยสวมแวนสฟายอมมองเหนทกอยางเปนสฟา วนไหนสวมแวนสนำาตาลจะ มองทกอยางเปนสนำาตาล ฉะนนตองระวงตองสวมแวนใสไมมสจงจะ

92

มองเหนสทแทจรงของ ทกสง เชน อาจารยไปสมภาษณในหมบานใกลเทยงพอดผใหญบานชวนใหกนขาวกลางวนกนกอน อาจารยตอบรบผใหญเลยจดการเอาหนงสตกยงไกทเลยงไวจนมนสลบ แลวเรยกใหภรรยาเอาไกตวนนไปทำาลาบใหอาจารยกน อาจารยเหนไกถกยงคาตาเลยกนไมลง แกลงโกหกวานกขนไดวาตดธระอกบานหนงตอ เมอเดอนออกมาจากบานผใหญบานอาจารยกบนกบลกศษยวา ยงใหเหนคาตาอยางนนใครจะไปกนลง ลกศษยแยงวา ไกทอาจารยกนทกรงเทพฯ นนเขาเชอดคอมนใหเลอดไหลออกชา ๆ จนมนตายทรมานกวานอก นผใหญบานยงมนสลบแลวมนไมรเร องอะไร

เครองมอในการเกบขอมลจะชวยแยกการทำาวจยเชงปรมาณกบคณภาพได เชงปรมาณใชแบบสอบถามเปนเครองมอ เชงคณภาพใชแบบสมภาษณและการสงเกตเปนเครองมอ

ม�ตร�สวนกบคะแนนระบบมาตราสวนมสองแบบ1. ระดบมาตราสวนมสแบบ ไดแก

-Nominal Scale เชน เพศแบงเปนชายและหญง -Ordinal Scale เชน มาก ปานกลาง นอย-Interval Scale เปนสเกลทกำาหนดขนมาม 0

สมมตเพอเทยบวดบางอยาง-Ratio Scale เปนสเกลทกำาหนดขนมาม 0 สมบรณ

เชน กโลกรม กโลเมตร ระดบของมาตราสวนจะบงบอกถงสถต เชน ตารางไขว

Nominal ใชสถต t-test ถา Ordinal ใช F-test 2. การวดมาตราสวน มหลายชนด เชน

93

-ออสกดสเกล เรมตงแต 3, 2, 1, 0, -1, -2, -3-ลเครทสเกล เหนดวยอยางยง (5) เหนดวย (4) ไม

แนใจ (3) ไมเหนดวย (2) ไมเหนดวยอยางยง (1) นกศกษาสวนใหญชอบใชลเครทสเกลซงเปนสเกลทางจตวทยาแตรฐศาสตรนำามาประยกตใช ใหจำาไววาแนวความคดทไมใชภาวะสนนษฐานจะไมใชลเครทสเกล เชน ศกษาทศนคตทางการเมอง

-โบกาดาสสเกล-กตตแมนสเกล -เทรสโตนสเกล

(ตรงนอาจารยไมใหความสำาคญมาก) การกำาหนดระบบมาตราสวนกเพอใหทราบวาจะใชสถตใดก�รสร�งแบบสอบถ�มการสรางแบบสอบถามโดยทวไปมสามสวน1. คณลกษณะของประชากร ทำาใหผอานทราบวาไปเกบ

ขอมลมาจากใคร มความเปนตวแทนหรอไม 2. การแสดงความคดเหนเกยวกบตวแปรตน3. การแสดงความคดเหนเกยวกบตวแปรตาม ตวอยาง ดชน การประเมนผลแบบสมดล ตวชวดตวหนงคอ

ความสอดคลองทางยทธศาสตร แบบสอบถามถามวา1. องคการของทานมนโยบาย แผนงาน และมาตรการดาน

การบรหารทรพยากรบคคลทสอดคลองกบภารกจ 2. องคการของทานมการบรหารกำาลงคนทเหมาะสม

สอดคลองกบภารกจ3. องคการของทานมแบบการสรางและแบบการพฒนาผ

บรหารทกระดบ

94

ทงสามคำาถามนเพอตอบคำาถามวามความสอดคลองเชงยทธศาสตรหรอไม คะแนนของมาตราสวนทตองตอบในแตละขอคอ นอยทสด (1) นอย (2) ปานกลาง (3) มาก (4) มากทสด (5) เปน Interval Scale สถตทใชในการวเคราะหคอเพยรสนหรอ Regression

ถาใชแบบสมภาษณนกศกษาตองสมภาษณใหเหนวาการประเมนผลแบบสมดลในองคการทเขาไปศกษามความสอดคลองเชงยทธศาสตรหรอไม ถานกศกษาไมรวาความสอดคลองเชงยทธศาสตรคออะไรกคงไปสมภาษณไมได ไมรจะสมภาษณเรองอะไร คนทสมภาษณจะตองมความรมากพอทจะไปสมภาษณเสยกอน อาจตองไดรบการอบรมวาในทนความสอดคลองเชงยทธศาสตรหมายถงความสอดคลองดานนโยบาย แผนงาน มาตรการตาง ๆ ในองคการ การสมภาษณจงไมใชสมภาษณเรอยเป อย

ก�รสมตวอย�งการจะสมหรอไมสมตวอยางแลวแตสถานการณ สาเหต

สำาคญทตองสมตวอยางมหลายประการคอ1. ตองการความแมนยำา การเกบขอมลนอยแตมคณภาพ

ยอมดกวาเกบขอมลจำานวนมากแตมคณภาพบางไมมบาง 2. ตองการประหยดเวลา การเกบขอมลจากกลมตวอยาง

ยอมใชเวลานอยกวาเกบขอมลจากประชากรจรงทงหมด 3. ตองการประหยดคาใชจาย การเกบขอมลจากคนจำานวน

มากทอยในสถานทหางไกลตองเสยคาใชจายมากกวาเกบขอมลจากคนจำานวนนอยทอยในพนทใกลเคยงกน

95

4. ตองการใชผลงานตามเวลาทกำาหนด การเกบขอมลจากกลมตวอยางจะไดผลรวดเรวกวาเกบขอมลจากประชากร

5. ตองการความสำาเรจ การสำารวจวจยประชากรจรงขนาดใหญยอมมอปสรรคในการควบคม บนทกขอมล ฝกอบรมผเกบขอมล ฯลฯ ปญหาเหลานอาจทำาใหลมเหลวเกบขอมลไมได จำาตองใชการสมตวอยาง

ประเภทของการสม1. การสมตวอยางแบบใชความนาจะเปน (Probability

Sampling) ตรรกะคอประชากรทกคนมความแตกตางกน การสมตวอยางจะตองคำานงถงความแตกตางน เมอสมแลวจะตองไดกลมตวอยางทมความแตกตางกนในแตละกลม เชน ในหองเรยนนมผหญง 80 คน ผชาย 20 คน อาจารยอยากสมตวอยางมาสก 50% นนคอตองสมใหไดผหญง 40 คน ผชาย 10 คน ไมใชเหนผหญงมากกวาเลยแกลงเลอกผชายมาทงหมด 20 คน อก 30 คนเปนผหญง อยางนไมมความเปนตวแทน ถาคณลกษณะของกลมตวอยางวจยสามารถประมาณคาคณลกษณะของประชากรวจยได เราจะเรยกกลมตวอยางวจยนนวามความเปนตวแทน (เปนตวแทนบางลกษณะทตองการศกษา ไมไดเปนตวแทนในทกลกษณะ) ถากลมตวอยางไมมความเปนตวแทนงานวจยนนลมเหลวตงแตเรมตนแลว

หลกการพนฐานของการสมตวอยางแบบใชความนาจะเปนคอ กลมตวอยางการวจยจะเปนตวแทนประชากรวจยไดมากนอยเพยงใดขนอยกบวาประชากรวจยแตละหนวยมโอกาสจะถกเลอกเปนกลมตวอยางไดเทาเทยมกนหรอไม เชน นำารายชอผหญงและผชายใสคนละกลอง หยบรายชอผหญงหนงครงผชายหนงครง

96

ไมใชหยบผหญงมาทละชอ หยบผชายมาทละกำาอยางนโอกาสไมเทากน

การสมตวอยางแบบใชความนาจะเปนม 4 แบบคอ-การสมแบบธรรมดา (Simple Random Sampling)

หมายถง การจบฉลากอยางไมลำาเอยง ใหโอกาสกบทกคนตามหมายเลขบญชนน ๆ อยางเทาเทยมกน โดยไมคำานงถงลกษณะของประชากรวจย เชน ศกษาโรงเรยนแหงหนงกเอารายชอนกเรยนมาสมโดยไมตองสนใจวาจะเปนผชายหรอผหญง ซงการวจยทสมแบบนลมเหลวมาเยอะมาก เนองจากไมคำานงถงคณลกษณะของประชากรเลย คดแตวาใหโอกาสกบทกคนเทานน เหมอนกบเรามลกสองคน คนโตเปนผชายแกกวาคนเลกทเปนผหญงสองป เวลาใหกนขาวใหกนคนละจานเทากนไมไดดวาพชายอาจอยากกนมากกวาหนงจานหรอนองสาวอาจจะอยากกนแคครงจานกได แตทงสองคนถกพอแมบงคบใหกนขาวคนละจานเทากนเพราะเปนลกเหมอนกน การใหโอกาสเทากนจงไมถกตอง

-การสมแบบใชระบบ (Systematic Random Sampling) หมายถง การสมทมการกำาหนดระบบอยางใดอยางหนงขนมา เชน กำาหนดสดสวนของกลมตวอยางประชากรวจย โดยเอาจำานวนประชากรวจยตงหารดวยจำานวนตวอยางทตองการ จะไดสดสวนทตองการหรอชวงเวนทจะไมเลอก โดยไมคำานงถงคณลกษณะของประชากร สมมตวาหมบานแหงหนงมประชากร 2,000 คน ตองการสมภาษณ 100 คน เอา 100 ไปหาร 2000 ได 20 หมายความวาทก ๆ 20 คนเลอกมา 1 คน แตการไมคำานงถงคณลกษณะของประชากรทำาใหการสมแบบนมจดออน

97

-การสมแบบใชชวงชน หมายถง การแบงคณลกษณะของประชากรการวจยจากววธพนธ (มลกษณะทหลากหลาย) เปนเอกพนธ (มลกษณะเดยว) เชน ประชากรมความหลากหลายในเรองเพศ การศกษา อาย อาชพ รายได กคอย ๆ สมออกมาตามลำาดบชน เชน แบงประชากรออกตามเพศ ไดเพศชายกบเพศหญง จากเพศสมตามระดบการศกษา ไดเพศหญงการศกษาสง เพศหญงการศกษาตำา เพศชายการศกษาสง เพศชายการศกษาตำา จากนนน สมตามอายไดเพศหญงการศกษาสงอายมาก เพศหญงการศกษาสงอายนอย เพศหญงการศกษาตำาอายมาก เพศหญงการศกษาตำาอายนอย เพศชายการศกษาสงอายมาก เพศ ชายการศกษาสงอายนอย เพศชายการศกษาตำาอายมาก เพศชายการศกษาตำาอายนอย

หรอตองการศกษาเทศบาลนคร เทศบาลเมอง เทศบาลตำาบลอยางละ 10% ทวประเทศไทยกแบงเปนภาคกอน เชน ภาคเหนอ 8 จงหวดสมมา 2 จงหวด ใน 2 จงหวดนสมเทศบาลแตละประเภทออกมา กลมตวอยางจะนอยลงเรอย ๆ การสมตวอยางแบบชวงชนนดทสดทเคยทำามาเพราะสามารถเปนตวแทนของคณลกษณะของประชากรวจยไดอยางสมบรณ ไมวาประชากรจะมกรอยลานคนถาสมแบบนจะไดกลมตวอยางไมเกน 2,500 คน

ลกษณะของชวงชนตองเปนไปตามลกษณะของประชากรนน ๆ ประชากรตางกนลกษณะชวงชนยอมตางกน ทหาร ตำารวจ คร แบงชวงชนไมเหมอนกน ขนอยกบธรรมชาตของประชากรวจย หรอถาศกษาพระกไมตองแบงตามเพศเพราะพระมแตผชาย แตถาศกษาคร ปลด อบต.ตองสนใจเพศ คร/ปลด อบต.ผหญงมากกวาผชาย

98

-การสมแบบกลมบรเวณ แบงประชากรวจยตามกลมบรเวณแลวสมตวอยางขนแรกตามกลมบรเวณ จากนนจงใชวธการสมแบบอนสวนใหญจะใชการสมแบบชวงชน

2. การสมตวอยางแบบไมใชความนาจะเปน (Non Probability Sampling)

บรษทโพลแหงหนงทำาโพลสำารวจความคดเหนการเลอกตงประธานาธบดสหรฐอเมรกาใชวธการนโดยการสมตวอยางแบบโควตาจากสมดหนาเหลอง ผลบอกวาโรสทเวลทจะแพหลดลย โพลอกสำานกหนงใชการสมตวอยางแบบใชความนาจะเปนบอกวาโรสทเวลทจะชนะถลมทะลาย ผลกคอสำานกหลงถกตอง เพราะการสมจากสมดหนาเหลองจะไดกลมตวอยางเฉพาะกลมเทานน ในขณะทการสมแบบใชความนาจะเปนกลมตวอยางทไดมความเปนตวแทนของประชากร ผลสำารวจทไดจงถกตอง งานวจยทลมเหลวสวนใหญเปนเพราะสวนน ถาสมผดขอมลการวจยกผด ไปไมรอด เพราะไดขอมลทไมเปนความจรง

แนวความคดในการสมตวอยาง 1. Elements (หนวยขอมล) หมายถง ตนกำาเนดขาวสาร

ซงใชเปนฐานในการวเคราะหในการวจยสำารวจ เชน บคคล ครอบครว ชมรม องคกร สถาบน

2. Universe หมายถง กลมของหนวยขอมลทงหมดตามสมมตฐานหรอประชากรวจยทไมไดระบเวลาหรอสถานท เชน งานวจยทตองทำากบคนภาคเหนอ ประชากรภาคเหนอเปน Universe

3. ประชากรวจย (Population) หมายถง กลมของหนวยขอมลทระบโดยนกวจย เชน ตองการวจยคนภาคเหนอตอนลางทสโขทยในเขตเทศบาลเมอง คนสโขทยคอ Population เทศบาล

99

เมองคอ Elements เรมตนจะตองหา Universe ใหไดกอนแลวหา Population จากนนคอยเจาะลงไปท Elements

4. ประชากรททำาการสำารวจ (Survey Population) หมายถง กลมของหนวยขอมลทถกเลอกตวอยางออกมาจรง ๆ เชน ตองการศกษาเทศบาลตำาบลในสโขทย เทศบาลตำาบล ก.ทถกเลอกเปน Survey Population เปนประชากรทระบลงไปวาผวจยจะสำารวจทน

5. หนวยตวอยาง (Sampling Unit) หมายถง หนวยขอมลหรอชดของหนวยขอมลทอาจถกเลอกเปนตวอยางวจยได หนวยตวอยางมหลายชนได เชน กระทรวง กรม กอง และแผนก

6. กรอบการสมตวอยาง (Sampling Frame) หมายถง รายการของหนวยตวอยางทจะถกใชเปนรายการสำาหรบเลอกตวอยางการวจย เชน ทะเบยนหมายเลขรถยนต รายชอนกเรยน รายชอผใชสนคา หรออาจารยอยากศกษาเทศบาลโดยศกษาจากนายกเทศมนตร รองนายก ประธานสภา รองประธาน ผอำานวยการกองตาง ๆ ทงหมดนเรยกวา Sampling Frame ถาไมกำาหนด Frame จะไมรวาตองไปศกษากบใคร

7. หนวยสงเกตการณ (Observation Unit) หมายถง หนวยขอมลหรอกลมของหนวยขอมลทถกใชในการรวบรวมขอมลในการวจย

8. หนวยการวเคราะห (Unit of Analysis) หมายถง หนวยขอมลหรอองคการทมหนวยขอมล เชน ครอบครว โรงเรยน ถาตองการศกษาความเปนผนำาของนายกเทศมนตรหนวยในการวเคราะหคอเทศบาล ถาตองการศกษาผอำานวยการ

100

โรงเรยนหนวยในการวเคราะหคอโรงเรยน ถาตองการศกษาผวาฯ หนวยในการวเคราะหคอจงหวด

9. ตวแปร หมายถง ชดของลกษณะเฉพาะตวของประชากรทศกษา หรอแนวความคดทใชศกษาในงานวจยซงมลกษณะผนแปรไปตามกาลเวลาและสถานท

10. พารามเตอร หมายถง ภาพสรปลกษณะของตวแปรหนง ๆ ในประชากรวจยททำาการศกษา คาพารามเตอรคอคาสรปลกษณะของประชากรจรง

11. สถต คอ คาสรปลกษณะของตวแปรหนง ๆ ในตวอยางททำาการศกษา

12. ความคลาดเคลอนของการสมตวอยาง (Sampling Error) หมายถง คาความตางจากการใชคาสถต (กลมตวอยาง) ประมาณคาพารามเตอร (ประชากรการวจยจรง) โดยใชทฤษฎความนาจะเปนมาทดสอบคาความคลาดเคลอนน หรอคาประมาณการทคลาดเคลอนระหวางคาจากประชากรจรงกบคาจากตวอยาง

สวนคาความคลาดเคลอนมาตรฐาน (Standard Error) คอ คาทคลาดเคลอนออกจากมาตรฐาน สวนใหญกำาหนดท 1, 5 ขอมลทกชนดจะกระจายมาตรฐานเปนโคงรประฆงควำา หมายความวาคาสวนใหญอยใกลเคยงกบคาเฉลย คาสงสดคาตำาสดมนอยมาก ระดบ ปรญญาโทยอมใหคลาดเคลอนไปจากมาตรฐานได 5% เชน คะแนนมาตรฐานในหองนอยท 50 คะแนน อาจารยยอมรบความคลาดเคลอนท 5 แสดงวา คาทยอมรบไดอยระหวาง 45-55 ใครได 45 คะแนนอาจารยใหผาน แตระดบปรญญาเอก Standard Error ใหแค 1% นนคอตอง

101

ไดคะแนน 49 ถงจะถอวาผาน (คาทยอมรบไดอยระหวาง 49-51)

13. ระดบความเชอมน (Level of Confidence) หมายถง คาสถตทอยในชวงใดชวงหนงของคาพารามเตอรของประชากรการวจยจรง เปนคาทเกดขนโดยธรรมชาต เชน โดยธรรมชาตประชากรเพศหญงม 51% เพศชาย 49% เพศหญงมากกวาเพศชาย 2% นคอพารามเตอร ระดบความเชอมนจงอยท 2% (ตางกนไมเกน 2%) คาพารามเตอรโดยธรรมชาตอยท 2% แตในสงคมไทยอตราชายตอหญงอยท 1: 7 เพราะผชายไทยบวชพระไป 300,000 คน ตดคกไปประมาณลานคน เจบปวยเปนเอดสกหลายแสนคน เปนตดเปนเกยอก 25% ผดกบผหญงทบวชชนอย ตดคกนอย ตดเอดสนอย เปนทอมนอย ผหญงไทยปจจบนจงอยคานทองนเวศนมาก

ในการวจยแบบสำารวจจะใชความนาจะเปนเพอเลอกชดของหนวยขอมลจากประชากรจรงโดยมคาสถตของกลมตวอยางทเลอกมาจากประชากรจรงทสามารถทำานายคาพารามเตอรของประชากรไดอยางแมนยำา จนสามารถระบคาความแมนยำาเรยกวาคาความคลาดเคลอน คาความคลาดเคลอนยงนอยแสดงวาคาความแมนยำายงสง ปกตคาความคลาดเคลอนทยอมรบไดไมเกน 5% หรอคา E ท .05 เชน อาจารยบอกวาไมควรกนอาหารซำากนคาความคลาดเคลอนท 5% หมายความวาในอาหาร 100 อยางไมควรกนซำากน เกน 5 อยาง ถาเรยนระดบปรญญาเอกซำาไดไมเกน 1 อยาง

ถานกวจยไมทราบคาพารามเตอรของประชากรวจย และไมสามารถเลอกกลมตวอยางหลายชดมาประเมนคา ในทางการวจย

102

จงใหกำาหนดลวงหนาไปเลยวาการวจยในระดบปรญญาเอกคาความคลาดเคลอนไมเกน .01 ปรญญาโทอยท .05

ทฤษฎก�รกระจ�ยของก�รสมตวอย�ง1. กลมตวอยางยงมขนาดใหญเทาใดความคลาดเคลอน

ของการสมตวอยางจะยงลดลงเทานน ถาขยายกลมตวอยางจนเกอบจะเทากบประชากรการวจยความคลาดเคลอนจะยงลดลง แตไมไดหมายความวายงมากยงด เหมอนกบการกนขาวถงจดหนงจะกนไมลงแลว ตองทำาแคจดทพอด

2. การสมตวอยางจากประชากรการวจยทมคณลกษณะคลายคลงกนจะคลาดเคลอนนอยกวาการสมตวอยางจากประชากรการวจยทมคณลกษณะแตกตางกน เชน คนในสลม ทหาร มคณลกษณะเหมอน ๆ กนศกษางายความคลาดเคลอนนอย แตถาศกษาชมชนเทศบาลนครประชากรมคณลกษณะแตกตางกนมาก ทงสลมทงยานคนรวย

3. การสมตวอยางหลายชนตามคณลกษณะของประชากรแตละชนจะมความคลาดเคลอนนอยกวาการสมตวอยางในชนเดยวตามคณลกษณะประชากร

4. ยงมการแบงคณลกษณะประชากรวจยทมคณลกษณะหลากหลายใหเปนกลมประชากรวจยทมคณลกษณะเฉพาะตวหลาย ๆ กลมยงทำาใหมความคลาดเคลอนนอยในการสม

5. ยงมการสมตวอยางจากการสมแบบใชกลมบรเวณหลายขนตอนเพยงใดความคลาดเคลอนจะยงเพมขนในการสมตวอยางแตละขนตอน เชน แบงประเทศไทยเปน 4 ภาคแลวศกษาเพยงภาคเดยว สมมตวาเปนภาคเหนอซงภาคเหนอภาคเดยวไมสามารถเปนตวแทนประชากรของทงประเทศได ยงไปสม

103

แบบหลายขนตอนจนไดหมบานในตำาบลในอำาเภอเมอง จงหวดสโขทย ยงไมมความเปนตวแทนเลย การสมแบบใชกลมบรเวณจงไมควรทำาหลายชนเกนไป แคชนเดยวกนาจะพอ เชน จงหวดสโขทยเลอกมาศกษาหนงเทศบาลแลวอธบายวาคนสโขทยเปนอยางไร ไมใชนำาคนสโขทยไปอธบายคนไทยทงประเทศ

6. การสมตวอยางจากสดสวนของแตละคณลกษณะประชากรจะทำาใหคาความคลาดเคลอนนอยลงไดมาก

สรป การสมตวอยางถาจะใหดตองสมแบบชวงชน แตละชวงชนตองใชสดสวน สองขอนอยาลม ใชไดไปจนถงปรญญาเอก

ก�รกำ�หนดขน�ดกลมตวอย�งดสตรในเอกสารของอาจารย ในระดบปรญญาโทมกกำาหนด

ใหอตราความคลาดเคลอนของกลมตวอยางรอยละ 5 ทระดบความเชอมน 95 และคา p = .05 ไมวาประชากรจะมมากเทาใดกลมตวอยางไมเกน 400 คน ถาระดบปรญญาเอกระดบความเชอมนอยท 91 หรออตราความคลาดเคลอนของกลมตวอยางรอยละ 1 ขนาดกลมตวอยางไมเกน 2,500 คน

ก�รใชประโยชนจ�กง�นวจยในชวตประจำ�วนในชวงสามสบปทผานมา-บานราคา 200,000 บาทขนเปน 5,000,000 บาท หรอ

30 ปราคาบานขนไป 25 เทา -ทองคำาจากบาทละ 400 บาทเปน 12,000 บาท หรอ 30

ปราคาทองคำาขนไป 30 เทา-เงนเดอนขาราชการปรญญาตร 780 บาทเปน 7,800

บาท หรอ 30 ปเงนเดอนเพมขน 10 เทา คนทำางานกนเงนเดอน

104

ไมมโอกาสซอทอง ถาเงนเดอน 780 บาทซอบานราคา 200,000 บาทตองใชเวลาผอน 256 เดอน สมยกอนจงใหผอนบานไมเกน 20 ป ปจจบนกนเงนเดอน 7,800 บาทผอนบานราคา 5 ลาน ใชเวลา 641 เดอน ธนาคารจงใหผอน 30 ป (เมองนอกให 50 ป) โอกาสทกนเงนเดอนแลวไปซอบาน 5 ลานตองเปนชาตหนาของชาตหนา

สำาหรบการคาการขายระหวางลกชนป งกบกาแฟสดเราควรเลอกขายอะไรดตามหลกการวจย

-ขายลกชนป งไมละ 10 บาท ถาอยากใหไดรายไดเดอนละ 7,800 บาท เอา 7,800 หารดวย 10 ได 780 หารดวย 30 นนคอตองขายใหได 26 ไมตอวน

-ขายกาแฟสดแกวละ 30 บาท ตองขายใหได 8.6 แกวตอวน จงจะมรายได 7,800 บาท/เดอน

เงอนไข-ถาขายลกชนป งตองรเคลดลบนำาจม เนอลกชน ทำาเล

ลงทนนอย กำาไรนอย ประมาณไมละ 7 บาท ถาไดทำาเลเหมาะ ๆ เดอนหนงขายได 30,000-40,000 บาท

-ถาขายกาแฟสดตองรรสชาตกาแฟ ตองหาสตรทกลมกลอม กลนกาแฟตองหอม (ขนอยกบการคว) ทำาเลขายกาแฟหายากกวาทำาเลขายลกชนป ง ลงทนสง แตกำาไรกสง ขายไดแกวละ 30 บาทตนทนแค 5 บาทเทานน กำาไรถง 25 บาท ถาไดทเหมาะ ๆ เดอนหนงขายไดเปนแสน

นกศกษาเรยนวจยแลวคอย ๆ คด คอย ๆ ด สงทงานวจยใหคณคาคอตวเลขทเปนสดสวน อยาลมตวเลขเดดขาด ถาทานไมลมตวเลข ตวเลขจะไมลมทาน ทานจะเปนคนมฐานะยอมขนอย

105

กบตวเลขเหลาน เรยนวจยแลวตองมองยอนมาหาตวเองดวย ตวเลขในชวตประจำาวนตองคอย ๆ คด จดทกอยางทได จดทกอยางทใช แลวนำามาดแลวนกศกษาจะไมมทางจนถาใชชวตแบบนกวจย

******************************************************************

คำ�บรรย�ยวช� PS 702 ระเบยบวธวจยท�งรฐศ�สตร

Research Methodology in Political Science

รศ.พงศสณห ศรสมทรพย วนท 1 พฤศจก�ยน พ.ศ. 2551 ภ�คเช�

ชวงเชาอาจารยใหฝกปฏบต 1.กำาหนดหวขอการวจยและปญหาการวจย (ใหเอาเร องท

เกยวของกบสาขาวชาทเรยน เชนปญหาการเมอง การปกครอง นโยบาย ปญหาทางการบรหาร ปญหาความสมพนธระหวางประเทศ )

2.วตถประสงคในการวจย3.ระบตวแปรหรอประเดนสำาคญในการวจยหนา 24 ในเอกสาร จะเปนตวอยางตวแปร เกยวกบระบบ

มาตรฐานภาครฐ เวลาเราจะศกษาตวแปรตวนจะตองนยามใหขดเจนวา ระบบมาตรฐานภาครฐคออะไร ตวอยางในเอกสารจะบอกวาระบบมาตรฐานภาครฐ หมายถง ระบบการบรหารงานทมงเนน 3 ดานคอ

-ดานคณภาพ

106

-ประสทธภาพ-ความเสมอภาคจากนนตองไปนยามอกวาคณภาพในการบรหารงานวาคอ

อะไรบาง ประสทธภาพในการบรหารงานคออะไรบาง และความเสมอภาคในการบรหารงานหมายถงอะไรบาง

การนยามใหชดเจนจะทำาใหนกวจยนำาเอาตวแปรไปพฒนาเปนเครองมอวด (หรอเครองมอในการเกบขอมล) ได

4.ระบแหลงขอมลในการวจย5.รปแบบในการวจย รปแบบงานวจยจะเปนแบบใดขนอยกบ-ประเภทของหนวยการศกษาทจะใชในการศกษา-จำานวนหนวยของการศกษา -วธการจดเกบขอมล-จดมงหมายของการใชผลการวจยเชนถาศกษากบคนจ ำานวนมากกอาจจะตองทำาวจยเชง

ปรมาณในแบบการวจยเชงสำารวจ แตถาศกษากบชมชนเพยงชมขนเดยวกอาจะใชวธการวจยเชงคณภาพดวยการลงไปฝงตวในชมนมและใชการสงเกตในการเกบขอมล

ตวอย�งง�นของนกศกษ� (อ�จ�รยคอมเมนท)ตวอย�ง 1 1.ชอเรอง วฒนธรรมภไทกบความขดแยงทางการเมอง2.วตถประสงค เพอพฒนารปแบบการมสวนรวมทางการ

เมองภาคประชาชนทนำาไปสการสมานฉนท3.ตวแปร

วฒนธรรมภไท การมสวนรวมทางการเมอง

107

*** ขอผดพลาด กคอ ***

- ชอเรองไมสมพนธกบวตถประสงค เพราะถาวตถประสงคบอกวาจะพฒนารปแบบการมสวนรวมทางการเมอง ชอเร องกควรจะเปนรปแบบการมสวนรวมทางการเมอง ไมใชความขดแยงทางการเมอง

-ตวแปรไมสมพนธกบวตถประสงค เพราะตวแปรจะตองพฒนามาจากวตถประสงค เพราะวตถประสงคคอการพฒนารปแบบการมสวนรวมทางการเมองเพอทำาใหเกดความสมานฉนททางการเมอง

4.แหลงขอมล4.1 โรงเรยนทใชหลกสตรภมปญญาทองถนในเขตตำาบล

นายง และตำาบลหนอง....4.2 ผนำา และกรรมการหมบานในตำาบลนายงและตำาบล

หนอง…4.3 ขาราชการททำางานตำาบล**ขอผดพลาดกคอ**งานวจยเรองการพฒนารปแบบการมสวนรวมทางการเมอง

ของคนภไท แหลงขอมลควรจะเปนแหลงระดบเดยวกน เพราะ ถาเกบขอมลจากแหลงขอมลหลายระดบ กจะเปนงานวจยหลายเรองในเลมเดยวกน

**ขอแนะน ำา **งานวจยเร องน ควรจะใชการวจยเชงคณภาพ และใชการเกบขอมลโดยการสมภาษณเจาะลก คนทเกยวของกบการพฒนารปแบบทางการเมอง เราจะตองรวาเครอ

108

ขายในชมชนภไททจะสรางรปแบบการมสวนรวมทางการเมองทเหมาะสมกบคนภไท

การทนกศกษาจะมองหารปแบบการมสวนรวมทเหมาะสมจะตองไปสำารวจทฤษฎการมสวนรวมวาเคยมการนำาเสนอรปแบบการมสวนรวมทางการเมองเสยกอนวาเคยมรปแบบใดบางทเหมาะสมกบการเมองภาคประชาชน

ตวอย�ง 2ชอเรอง ปญหาการบงคบใชกฎหมาย ขบไมโทร “ ”วตถประสงค 1.เพอทราบวาประชาชนรหรอไมรขอกฎหมายดงกลาว2.เพอทราบถงพฤตกรรมการใชโทรศพทมอถอของคนขบ

รถ3.เพอทราบถงพฤตกรรมการใชใชถนนของประชาชน4.เพอทราบถงสถตอบตเหตจากการขบรถแลวโทรศพท5.เพ อทราบถ งป ญหาและอปสรรคของการบงค บใช

กฎหมาย** ขอผดพลาด**จากวตถประสงค ในแตละขอเหมอนกบนกศกษาจะศกษา

หลายเร องมากเกน ไมสอดคลองกบชอเร อง เพราะชอเร องจะศกษาเฉพาะปญหาการบงคบใชกฎหมายหามคยโทรศพทในขณะขบรถเทานน แตวตถประสงคจะมทง เรองพฤตกรรมการใชรถใชถนน ยงมเรองอบตเหตในขณะขบรถ

ถานกศกษาจะทำาเรองปญหาการบงคบใชกฎหมาย กจะตองตงวตถประสงควา

109

1.เพอศกษาปญหาการบงคบใชกฎหมายหามโทรศพทขณะขบรถ ปญหาดงกลาวไดแก…..(สมมต)

1.1 ความรความเขาใจกฎหมายของประชาชน1.2 ความรความเขาใจกฎหมายของเจาหนาทตำารวจตองดวานกศกษาจะศกษาจากใคร เชนถาคดวาสามารถเกบ

ขอมลจากโรงพกไดกท ำาได เพราะโรงพกอาจจะบอกวามการจบกมคนทขบรถแลวโทรศพทมากนอยแคไหน

สำาหรบตวแปรในงานชนนคอปญหาการบงคบใชกฎหมาย ถาดตามวตถประสงค จะเปนวตถประสงคเชงพรรณนา กจะไมมตวแปรตน แตจะมเฉพาะตวแปร แตถานกศกษาตองการจะพสจนวาความรกบปญหาในการบงคบใชกฎหมาย

ดงน น ในการเขยนกระบวนการวจยแตละขอจะต องสอดคลองกน ตงแตชอเรองไปจนถงการวเคราะหขอมล (ปญหาของนกศกษาคอเขยนกระบวนการแตละขนตอนไมสอดคลองกน)

ตวอย�ง 3 จากสรนทรชอเรอง คนเลยงชางหรอชางเลยงคนวตถประสงค1.เพอศกษาชวตและความเปนอยของชมชนคนเลยงชาง2.เพอศกษาการประกอบอาชพของคนเลยงชาง**อาจารยบอกวาวตถประสงคขอ 2 ไมควรมเพราะขอ 1 ครอบคลมขอ 2 อยแลวตวแปร คนเลยงชาง และชาง **ไมใชตวแปร แตจะเปน

แหลงขอมลในการวจย ** แตในเร องน ชวตและความเปนอยของคนเลยงชางคอตวแปร

110

ถาเราศกษาตวแปรชวตและความเปนอยของคนเลยงชางจะตองนยามใหชดเจนวาชวตและความเปนอยคออะไร

โดยภาพรวมงานวจยชนน เหมาะสำาหรบวจยเชงคณภาพ โดยเกบขอมลจากคนเลยงชาง วาเอาชางไปทำางานอยางไร และมรายไดมากนอยแคไหน มผลตอการดำารงชวตอยางไร อาจจะใชการสมภาษณเจาะลกคนเลยงชาง หรอสงเกตการณการนำาเอาชางไปทำางาน

(ขอยกตวอยางแคนนะคะ เพราะหลายเรองจะมปญหาคลายกน คอการเขยนไมสอดคลองกน ในแตละหวขอ

ตวอย�งทแตละหวขอสอดคลองกน ( กงยกขนมาเองแบบ งายๆ )

ชอเรองการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนในจงหวด

กาญจนบรวตถประสงค1.เพอศกษาการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนใน

จงหวดกาญจนบร (ตรงนเปนวตถประสงคเชงพรรณนา) 2.เพอศกษาปจจยทมผลตอการมสวนรวมทางการเมอง

ของประชาชนในจงหวดกาญจนบร ปจจยเหลานไดแก (ตรงนเปนวตถประสงคเชงเปรยบเทยบ)

2.1 ภมหลงของประชาชน ประกอบดวย เพศ อาย รายได ระดบการศกษา และเขตทอยอาศย

2.2 รปแบบของการรบขอมลขาวสาร3.ตวแปรในการวจย

111

ตวแปรตน-ภมหลงของประชากร (เพศ อาย รายได ระดบการศกษา

และเขตทอยอาศย)-รปแบบการรบขอมลขาวสารตวแปรตามการมสวนรวมทางเมองของชาวกาญจนบร4.แหลงขอมลในการวจยประชาชนในจงหวดกาญจนบร ซงมจำานวนมากจะตองเลอก

ตวอยางมาใชในการวจย ซงอาจจะใชวธการสมตวอยางเลอกมาจำานวนหนง

5.รปแบบการวจย ใชการวจยเชงสำารวจ (Survey Research) โดยการแจก

แบบสอบถามกบกลมตวอยาง**ทใชรปแบบนเพราะประชากรหรอแหลงขอมลจะมจ ำานวน

มาก** จากตวอยาง เปนงานทตองการรวาคนเมองกาญจนมสวน

รวมทางการเมองมากนอยแคไหน และมปจจยอะไรบางททำาใหคนเมองกาญจนเขามสวนรวมทางการเมองนอยหรอมาก

หรอยกตวอยางการปรบปรงจากงานของนกศกษา1.ชอเรองชวตของคนเลยงชาง2.วตถประสงคเพอศกษาชวตและความเปนอยของคนในชมชนคนเลยง

ชาง จงหวดสรนทร3.ตวแปรหรอประเดนทใชในการศกษา

112

ชวตและความเปนอยของคนเลยงชาง ในประเดนตางๆคอ-รายได-ลกษณะทอยอาศย-ความสมพนธในชมชน4.แหลงขอมล คนเลยงชางในจงหวดสรนทร5.รปแบบการวจยการวจยคร งน เป นการวจย เชงคณภาพ แบบ Field

Research โดยการลงพนทสงเกตการณชวตความเปนอยของชมชนคนเลยงชาง และ การสมภาษณเจาะลกคนเลยงขาง

จากตวอยางทนกศกษาทำามาอาจารยมองวาปญหาตางๆ หรอชอเรองทนกศกษาจะทำาวจยมเยอะแยะมากมาย ขนอยกบวานกศกษาอยากจะรในเรองอะไร หรอตองลองคดวาในสงคมหรอรอบๆตวนกศกษามปญหาอะไรบางทสำาคญควรจะนำามาศกษา

สวนในเร องตวแปรนกศกษายงมความสบสนมาก (สบสนกบแหลงขอมล) สงทจะเปนตวแปรจะตองมการผนแปรได ตวแปรหมายถงสงทเราตองการศกษา เชนถาจะศกษาการพฒนารปแบบการทำางานใน อบต. รปแบบการทำางานกจะเปนตวแปร ซงมการผนแปร คอรปแบบการทำางานจะมหลายรปแบบ

กระบวนก�รวจย (ตอ) 4. ก�รจดเกบและรวบรวมขอมล 4.1 การใชการสอบถาม การใชแบบสอบถามจะใชไดตอเมอแหลงขอมลใหความรวม

มอ แบบสอบถามจะมทงแบบปลายปด (มขอใหเลอก) และแบบ

113

ปลายเปด (ใหอสระในการตอบ) อาจจะสอบถามตามประเดน (เรยกวาแบบสอบถามทมโครงสราง)

การสมภาษณถอเปนการสอบถามอยางหนงซงแหลงขอมลตองใหความรวมมอ การสมภาษณจะมทงแบบเจาะลก และ แบบทสมภาษณตามแบบทกำาหนด

4.2 การสงเกต มกจะใชในกรณทปญหาในการศกษาไมสามารถเกบขอมลดวยวธการอนๆ หรอในกรณทแหลงขอมลไมใหความรวมมอ โดยการสงเกตจะมเครองมอชวยในการสงเกต เชน

-กลองถายรป-เครองบนทก เชนสมด ปากกา ดนสอ-เครองมอชวยนบแตการสงเกตนกวจยจะเปนคนใหความเหนในสงทสงเกต4.3 การอานขอมลจากเอกสาร เชน-เอกสารของหนวยงาน-รายงาน (เปนเอกสารทมการจดระเบยบแลว)-บทความทางวชาการ ตำารา -ขอมลทางอเลกทรอนกส 5. ก�รกำ�หนดสมมตฐ�น 5.1 สมมตฐานเชงพรรณนา (กรณทเปนการศกษาทเนน

การบรรยายตวแปร ไมไดสนใจศกษาความสมพนธระหวางตวแปร)

5.2 สมมตฐานตามตวแบบ หมายถงกรณทเรามกรอบแนวคด กจะมสมมตฐานตามความเกยวพนของตวแปรตามตวแปร หมายถง

114

-ตวแปรตนมความสมพนธพนกบตวแปรตาม-ตวแปรตนทแตกตางกนจะมผลตอตวแปรตาม ตวอยาง ตวแปรตนคออาย ตวแปรตามคอความสนใจ

ทางการเมองถาเราศกษาความสมพนธ เวลาเขยนสมมตฐานเรากจะบอก

วา-อายมความสมพนธกบความสนใจทางการเมอง แตถาเราตองการศกษาเปรยบเทยบเรากตองบอกวา-กลมอายทแตกตางกนมผลตอความสนใจทางการเมองท

แตกตางกนการศกษาความสมพนธกบการศกษาความแตกตางจะมการ

คำานวณดวยสถตทแตกตางกน การวดความสมพนธจะวดความเขมของความสมพนธวามมากนอยแคไหน มกจะใชสถตทเรยกวาคาประสทธสหสมพนธหรอ Correlation (r)

แตถาจะเปรยบเทยบความแตกตางของตวแปรตนทมผลตอตวแปรตาม สถตทใชพสจนความแตกตางจะใชคาเฉลย (X) ซ งจะตองมคาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation S.D) ประกอบดวย จากนนกมาเปรยบเทยบคาเฉลยของกลมอายจากนนกนำาเอาสถตอนมานมาทำานายความแตกตางของคาเฉลยคอ t-test กบ F-test

(เรองสถตอาจารยจะสอนอกครง)คำ�บรรย�ยวช� PS 702 ระเบยบวธวจยท�งรฐศ�สตรResearch Methodology in Political Science

รศ.พงศสณห ศรสมทรพย วนท 1 พฤศจก�ยน พ.ศ. 2551 ภ�คบ�ย

115

งานวจยเปนงานนพนธทตองใชความสามารถในการเขยน ขณะเดยวกนตองลงมอปฏบต โดยในวชานนกศกษาจะตองเขยนเคาโครงการวจยใหได ตงแตการกำาหนดปญหาไปจนถงการวเคราะหขอมล

ตวอย�งก�รเขยนเค�โครงก�รวจยทถกตองตวอย�ง 1 ชอเรองการศกษาการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนในเขตเทศบาลเมอง

จงหวดแพรวตถประสงค1.เพอศกษาการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนในเขตเทศบาล จงหวด

แพร ในเรอง1.1 การรบรขาวสารทางการเมอง1.2 การมบทบาททางการเมอง(ตรงนคอวตถประสงคเชงพรรณนาทเราตองการศกษาวาคนแพร มการรบร

ขอมลขาสารและมบทบาททางการเมองมากนอยแคไหน ซงตองไปนยามอกวาการรบรขาวสารหมายถงอะไรบาง บทบาททางการเมองคออะไรบาง)

2.เพอศกษาปจจยทมอทธพลตอการมสวนรวมทางการเมองของประชนชนในเขตเทศบาลจงหวดแพร ปจจยเหลานไดแก

2.1 คณสมบตเบองตนของประชากร ในเรองอาชพ อาย ระดบการศกษา และรายได

2.2 ความรตอระบบประชาธปไตยของประชาชน2.3 ความเชอมนตอการดำาเนนชวต2.4 ความเชอมนตอการดำาเนนโยบายของรฐ (วตถประสงคขอท 2 คอวตถประสงคเชงเปรยบเทยบ ซงเราจะเปรยบเทยบ

ตวแปรตนวาตวแปรตนทแตกตางกนจะมผลตอตวแปรตามคอ คอการรบรขาวสารและการมบทบาททางการเมองทแตกตางกนหรอไม)

การระบตวแปร ( ตวแปรหลกและตวแปรยอย ) ในงานชนนจะมตวแปรหลง 6 ตว แตละตวจะมตวแปรยอยคอ1.การมสวนรวมทางการเมองของประชาชน แบงเปน1.1 การรบรขาวสารทางการเมอง แบงเปนตวแปรยอยไดดงน (การแตก

ตวแปรยอยจะมาจากการอานทบทวนวรรณกรรม)1.1.1 แหลงทรบรขาวสาร

116

1.1.2 เรองทรบร 1.2 การมบทบาททางการเมอง แบงเปน1.2.1 การมสวนรวมในการเลอกผนำา เชน

-การใชสทธเลอกตง ส.ท.-การเขารวมกจกรรมรณรงคหาเสยง

2.ตวแปรคณสมบตของประชาชน ประกอบดวย2.1 อาย2.2 อาชพ2.3 ระดบการศกษา2.4 รายได จากวตถประสงค แสดงวาแหลงขอมลของเราคอประชาชนในเขตเทศบาล ใน

จงหวดแพรกรอบความคดในการศกษา

ตวแปรตน (Independent Variable) ต ว แ ป ร ต า ม (Dependent Variable)

สมมตฐานสมมตฐ�น

สมมตฐานคอการบรรยายทศทางของความเกยวพนกนของตวแปร จากกรอบแนวคดในการวจยเรานำามาเขยนสมมตฐานได 4 สมมตฐานดงน

1.คณสมบตเบองตนทแตกตางกนจะมสวนรวมทางการเมองแตกตางกน2.ความรมความสมพนธกบการมสวนรวมทางการเมอง3.ความเชอมนในรฐบาลมความสมพนธกบการมสวนรวมทางการเมอง4.ความเชอมนตอการดำารงชวตของตนเองมความสมพนธกบการมสวนรวม

ทางการเมองถาเราไมศกษาเปรยบเทยบกไมจำาเปนตองมตวแปรตนและตวแปรตาม เชน

การศกษาการพฒนารปแบบการมสวนรวมทางการเมองโดยหลกการการหาความรแบบอปนย (Inductive) หรอการศกษาจากปรากฏ

การณเลกๆกอนจะสรปเปนหลกการใหญ ไมจำาเปนตองมตวแปรตนและตวแปรตาม แตการศกษาแบบนรนย (Deductive) จะตองมตวแปรตนและตวแปรตาม

ตวอย�ง 2

1.คณสมบตเบองตนของประชากร2.ความรในระบอบประชาธปไตย3.ความเชอมนตอรฐบาล4.ความเชอมนในการดำารงชวต

การมสวนรวมทางการเมอง1.การรบรขอมลขาวสาร2.การมบทบาททางการเมอง

117

ชอเรองปจจยทมผลตอคณภาพชวตของประชาชนในเขตเทศบาลเมอง จงหวดแพรวตถประสงค1.เพอศกษาคณภาพชวตของประชาชนในเขตเทศบาลเมอง แพร ในเรอง1.1 ความพงพอใจในชวตและความเปนอย 1.2 สภาพความเปนอย1.3 ชนชนทางสงคม1.4 การมสวนรวมทางการเมอง(ขอ 1.1-1.4 ถอเปนองคประกอบหรอตวแปรยอยของคณภาพชวต ซงจะมก

ตวขนอยกบผวจยจะไปทบทวนวรรณกรรมมา)2.เพอศกษาปจจยทมผลตอคณภาพชวตของประชาชนในเขตเทศบาลเมอง

แพร ปจจยเหลานไดแก2.1 คณสมบตเบองตนของประชาชนในดาน อาชพ อาย ระดบการศกษาแล

รายได 2.2 ความเชอมนตอการดำาเนนนโยบายของรฐ2.3 ความเชอมนในการดำาเนนชวตของตนเองจากวตถประสงคแสดงวานอกจากเราตองการบรรยายคณภาพชวตของ

ประชาชนในดานตางๆ แลวเรายงตองการศกษาเปรยบเทยบดวย ดงนนเราจะตองแตกวตถประสงคขอท 2 มาเปนสมมตฐาน

เมอมสมมตฐาน เมอเราเกบขอมลมาแลวกตองพสจนสมมตฐาน ซงตองใชสถตเชงอนมาน แตถาเราตองการบรรยายตวแปรอยางเดยวกตองใชสถตเชงพรรณนา

6. สถตทใชในก�รศกษ� สถต ม 2 ประเภทใหญ ๆ ไดแก1. สถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistics) คอสถตทน ำามาใชคำานวณ

เพอการบรรยายหรอพรรณนาคณลกษณะของตวแปรตาง ๆ สถตพรรณนา เชน-จำานวนหรอความถ (Frequency) -รอยละ (%) -ฐานนยม มธยฐาน เปนสถตทตองการวดการกระจายของขอมล-คาเฉลย เชนหากจะหาคาเฉลยของอายนกศกษาเมองกาญจน กตองเอาอาย

ของทกคนมาบวกกนและหารดวยจำานวนคนทงหมด จะไดคาเฉลยออกมา

118

-คาเบยงเบนมาตรฐาน คอ คาการกระจายออกจากคาเฉลย สมมตนกศกษาเมองกาญจนมาอายเฉลย 30 ป สวนอดรนกศกษาอายเฉลย 20 ป ป คา S.D. ของอดรกจะนอยกวา S.D ของเมองกาญจน การวดคาเบยงเบนมาตรฐานจะวดความเปนเอกภาพของขอมล

-คาพสย (คาสงสด-ตำาสด) จำานวนตวอยาง-แผนภมตางๆ อ�จ�รยยกตวอย�งแบบสอบถ�มโดยใชสถตเชงพรรณน�ในหนงสอหน�

290-291 (** ไปดประกอบดวยนะคะ**)อาจารยอธบายวา ขอมลในหนงสอคอการแจกแบบสอบถามไปแลว แลวได

คนไปแลวแลวปรนออกมาเปนตาราง จากตาราง A1 จำานวนและรอยละของคณสมบตของนกศกษาปรญญาตร

ภาคพเศษ (ตารางนเคยออกสอบใหเขยนตาราง) จากตาราง A1 จะบรรยายดวย Mode จากการศกษาคณลกษณะของนกศกษาปรญญาตรภาคพเศษคณะรฐศาสตร พบวานกศกษาสวนใหญเปนหญงอาย 41-50 ป สถานะภาพสมรส เกดในกรงเทพ ประกอบอาชพเจาของกจการ รายไดมากกวาแสนบาทตอเดอน สนบสนนฝายรฐบาล และสนใจนโยบายดานเศรษฐกจ

จากตาราง A2 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของระดบความสนใจทางการเมองของนกศกษา (บรรยายดวยภาพรวมในรายละเอยดใหบอกคาสงสดและตำาสด ถาสงสดมากกอธบายคาสงสด 3 อนดบตำาสด 1 อนดบ)

จากการศกษาความสนใจทางการเมองของนกศกษาปรญญาตรภาคพเศษคณะรฐศาสตร พบวานกศกษามคาเฉลยความสนใจทางการเมองในภาพรวมเทากบ 0.53 จากมาตรวด 0 – 1 และเมอพจารณาในดาน ดานทมความสนใจทางการเมองสงสด 3 อนดบไดแก 1.ตดตามขาวปญหาความไมสงบในภาคใต 2.ฟงรายการนายกพบประชาชน 3.ตดตามขาวกองทนหมบานและกองทนเมอง (คาเฉลยเทากบ 0.99, 0.86 และ 0.81 สำาหรบเร องทนกศกษามความสนใจนอยทสด คอ เร องเคยเขยนขอวจารณลงในหนงสอพมพ คาเฉลย 0.04)

จากตาราง A3 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของอายของนกศกษาปรญญาตรภาคพเศษ

การบรรยายตาราง A3 คอนกศกษาปรญญาตรภาคพเศษคณะรฐศาสตร มอายเฉลย 40.37 ป มคาเบยงเบนมาตรฐานของอายเทากบ 13.4 อายตำาสดคอ 20 ป อายสงสดคอ 83 ป

119

และตอมาเรานำาอายไปจดกลมเปน 4 กลม กนำาขอมลจากแบบสอบถามไปลงตารางจำานวนและรอยละ เพราะฉะนนภมหลงของนกศกษาในแบบสอบถามกจะอยในตาราง A 1 สวนความสนใจทางการเมองทเปน 1 กบ 0 กนำาไปใสในตาราง A2 ไดรายการทงหมด 15 รายการ แลวใหเครองคำานวณหาภาพรวมของระดบความสนใจทางการเมองประกอบดวย เมอเรา นำาตวแปรมารวมกนหารดวย 15 กจะเกดภาพรวมของความสนใจทางการเมอง

2. สถตอนมาน (Inferential Statistic) คอ สถตทใชในการพสจนสมมตฐาน การทำานาย หรออธบายความเกยวพนของตวแปร

สถตอนมานใชทำานายความเกยวพนกนของตวแปร เชน - คาสมประสทธสหสมพนธ (Correlation ใชสญลกษณ r) ใชวดคาความ

สมพนธของตวแปร เชน อายกบระดบความสนใจทางการเมอง เมอเรานำามาใสกราฟเราจะเหนความสมพนธ ถาความสมพนธเปนเสนตรงความสมพนธจะเปน 1 ถาความสมพนธแบบผกผน อายนอยสนใจมากอายมากสนใจนอย คา r จะมคาเปนลบ

- t – test , F – test ใชเปรยบเทยบตวแปรวามคาเฉลยแตกตางกนหรอไม - คาไคสแควร ใชเปรยบเทยบการกระจายของขอมล เรองสถตอาจารยจะอธบายละเอยดอกครงส ำาหรบการวจยเชงคณภาพจะเนนวเคราะหขอมลดวยการอธบาย หรอ

พรรณนา ตามทฤษฎทผวจยใชเปนแนวทางในการวจย

7. ระเบยบวธวจย (Research Methodology) จะประกอบดวย 1.รปแบบการวจย2.ประชากรและกลมตวอยางในการวจย3.วธการจดเกบขอมล4.เครองมอในการจดเกบขอมล5.แนวทางในการพฒนาเคร องมอวด (เคร องมอในการจดเกบขอมล) การ

พฒนาเครองมอวดจะพฒนาในประเดน-ความตรงตอเนอหา หมายถงคำาถามตางๆในเคร องมอวดสอดคลองกบ

ตวแปรทกำาหนดหรอไม-ความนาเชอถอ เชนวดกคร งๆไดผลตรงกนหรอไม (เชนขอสอบ (ถอเปน

เครองมอวดอยางหนง)ถาวดแลวคนเกงตองตอบได คนไมเกงตองตอบไมไดทกครง แสดงวาขอสอบนนนาเชอถอ)

-ลกษณะของเครองมอ5.วธการวเคราะหขอมล

120

ก�รกำ�หนดประช�กรและกลมตวอย�ง-ประช�กร (Population) หมายถงหนวยในการศกษา ในการศกษาเราจะ

ตองระบวา-ประชากรคอใคร-คณสมบตของประชากรเปนอยางไร-ประชากรอยทไหน-ศกษาจำานวนเทาไหร จะศกษาทงหมด หรอศกษาจากตวอยาง (Sample) ถา

เราศกษาจากประชากรจำานวนมาก กจะตองมการเลอกตวอยางมาศกษา กตองคดวาตองการใหตวอยางนนเปนตวแทนของประชากรหรอไม ถาตองการใหเปนตวแทนกตองใชการสมตวอยางโดยอาศยความนาจะเปน ซ งจะมวธการสมและมการคำานวณคาความคลาดเคลอน (Error) ของความเปนตวแทน ซงมกจะไมเกนท 5 % คอ 1 รอยรายยอมใหคลาดเคลอนไมเกน 5 ราย

สวนจำานวนตวอยางวาจะเปนเทาไหรนนจะมสตรในการคำานวณ เชนสตรของทาโร ยามาเนทบอกวา n = N/1+Ne2

n คอจำานวนตวอยางN คอประชากรทงหมดe คอคา Error

ก�รกำ�หนดกลมตวอย�ง (Sampling) แบงออกเปน1.การกำาหนดโดยอาศยหลกความนาจะเปน (Probability Sampling) 2.การกำาหนดโดยไมอาศยความนาจะเปน (Non-probability Sampling) 1 การการส มต วอย าง โดย อาศ ยหล กความน าจ ะ เ ป น (Probability

Sampling) เราจะใชวธการสมตวอยางโดยอาศยความนาจะเปนตอเมอ-คำานงถงความนาจะเปนของประชากรแตละหนวยทจะมโอกาสในการถกเลอก

มาเปนกลมตวอยาง-แกปญหาความลำาเอยงในการเลอกตวอยาง-สามารถประมาณความถกตองของความเปนตวแทนไดหลกการสำาคญ กคอการมตวอยางมากความคลาดเคลอนกจะนอย และหาก

สมจากประชากรทมลกษณะคลายกนมากวธการสมตวอยางโดยอาศยความนาจะเปน1.1 การสมตวอยางแบบงาย (Simple Random Sampling)

121

การสมแบบนประชากรทกหนวยจะมโอกาสในการถกเลอกเทาๆกน โดนตองกำาหนดรหสใหกบประชากรทกหนวย ทเรยกวาการทำา Sampling Frame หรอบญชประชากร จากนนกหยบฉลากขนมาทละหนวย ปจจบนการสมแบบนจะมาตารางเลขสมสำาเรจรป

1.2 การส มแบบมร ะบบ (Systematic Random Sampling) ในกรณ ท ตองการกระจายใหตวแทนกระจายไปทงบญชประชากร วธการนทำาโดย

-กำาหนดชวง (Sampling Ratio) ของการสมกอน โดยนำาเอาจำานวนประชากรมาหารกบจำานวนตวอยางออกมากจะไดเปนชวงของการสม เชนไดชวงการสมเทากบ 10

-จบฉลากหาจดเรมตน โดย 10 คนแรกมาจบฉลากหาจดเรมตน สมมตจบไดเลข 7 ก

-เร มนบจากคนท 7 และเวนไปทละ 7 กเกบมาอก 1 คนไปเร อยๆ จนกวาจะครบตามจำานวนตวอยางทกำาหนด

ใน 2 วธการแรกจะตองมบญชรายชอจงจะใชได1.3 แบบแยกประเภทสม (Stratified Random Sampling) หมายถงการสม

หลงจากทมการจดแยกประชากรออกเปนกลมแลว วธการนทำาโดย-แยกประชากรออกเปนกลมตามคณสมบต-ใหรหสประชากรเรยงลำาดบจากกลมทมจำานวนมากไปหากลมทมจำานวนนอย-จากนนใชการสมอยางมระบบ โดยคำานงถงสดสวนของประชากรในแตละ

กลมวธการนจะทำาใหเกดการกระจายอยางเหมาะสมมากขน คอประชากรทกกลมม

โอกาสไดถกเลอกเปนตวอยางใน 3 วธการแรกจะตองมบญชรายชอจงจะใชได1.4 การสมแบบแบงเปนกลม (Cluster Random sampling) ในกรณจะใช

เมอเราไมสามารถหาบญชรายชอประชากรไดทกหนวย โดยใหพจารณาจากกลมทหนวยของประชากรนนสงกด เชน หมบาน ตำาบล อำาเภอ

จากนนกำาหนดคณสมบตของกลมทเหมอนกน แลวสมตวอยางมาจากประชากรทงหมดในแตละกลม

เชนถาเราอยากจะศกษาชาวนาในภาคอสาน ชาวนากจะมจำานวนมากและเราไมสามารถทราบไดวาใครคอชาวนาบาง เรากเอาหมบานทกหมบานมาใสรหส จากนนสมเลอกอยางเปนระบบมาตามจำานวนทตองการ กอนจะลงไปเกบขอมลจากชาวนา

122

ในหมบานทไดรบเลอกในการสม ซงชาวนาทไดรบเลอกกจะเปนตวแทนของชาวนาอสานทงหมด

1.5 ก า ร ส ม แ บ บ แ บ ง เ ป น ก ล ม ห ล า ย ข น ต อ น (Multistage Cluster Sampling) วธการนจะมความซบซอนกวาแบบแบงกลม เชนถาเราอยากจะสมเลอกชาวนาในภาคอสานมาเปนตวอยาง เราอาจจะเลอกจงหวดทงหมดในภาคอสานมาสมเลอกจงหวดกอน จากนนในจงหวดทไดรบการสมเลอกกจะมการสมเลอกอำาเภอจากอำาเภอกสมเลอกตำาบล จากนนคอยสมเลอกหมบาน กอนจะไปถงตวชาวนา โดยกำาหนดใหชดเจนวาในแตละขนจะเลอกตวอยางเทาใด

2. การก ำาหนดตวอยางโดยไมอาศ ยความน าจะเป น (Non Probability Sampling) หมายถงการเลอกตวอยางโดยไมตองสม เชน

2.1 การเลอกตวอยางแบบบงเอญ (Accident Sampling) คอเจอใครกแจกแบบสอบถาม

2.2 การเลอกตวอยางแบบกำาหนดโควตา (Quota Sampling) เชนจะศกษาชาวนาในภาคอสานกกำาหนดไปเลยวาจงหวดสรนทรกราย อดรกราย การเลอกตวอยางแบบนประชากรกจะกระจายมากกวาการเลอกแบบบงเอญ

2.3 การใหผเช ยวชาญระบ (Expert Choice Sampling) เชนถาตองการศกษาจากคนทเกยวของกบธรกจผดกฎหมาย กอาจจะตองใหผเชยวชาญแนะนำากลมตวอยางให เชนตำารวจ หรอคนทอยในวงการทเกยวของ

2.4 การเลอกตวอยางแบบลกโซ (Snowball Sampling) หมายถงใหกลมตวอยางคนแรกแนะนำาตวอยางคนท 2 คนท 2 แนะนำาคนท 3 ไปเรอยๆ

2.5 การเลอกตวอยางแบบผสม (Mixed Scanning) บางครงสามารถใชการเลอกตวอยางหลายแบบ

ทงนการเลอกตงอยางโดยไมอาศยความนาจะเปน อาจจะทำาใหเกดปญหาความลำาเอยงในการเลอกตวอยาง

แคมเบลและสแตนลย พดความลำาเอยงในการเลอกตวอยางวามดงตอไปน1.Maturation ปญหาจากความมวฒภาวะของคน เชนคนมกจะบอกวา

นกศกษารามคำาแหงมความรบผดชอบในการทำางานมากกวานกศกษาจากมหาวทยาลยอนๆ ตอนเรมทำางานเมอจบปรญญาตร แตทเปนเชนนอาจจะเกดจากนกศกษารามจบตอนอายมากกวานกศกษาจากมหาวทยาลยอนๆ

2.History ปญหาตามฤดกาลหรอวฎจกร เชนพอฤดทองเทยวอบตเหตกจะมาก หากเราเลอกทำาวจยกตองพจารณาในเรองเหลาน

123

3.Testing ความลำาเอยงอนเนองมาจากการทดสอบ เชนรามคำาแหงจะเปดสอบบอยมาก นกศกษาทสอบไดกอาจจะมาจากการสอบบอยๆจนจำาขอสอบได เมอเทยบกบคนทสอบครงใหม

4.Intrument เครองมออาจจะทำาใหเกดความลำาเอยงได 5.Statistical Regression การถดถอยทางสถต เชนในหองเรยนหากมระดบ

การเรยนทใกลเคยงกนคนทไดท 1 มโอกาสไดทตำาลงมา 6.Selection ความลำาเอยงในการเลอก เชนคนเกงเลอกอยากจะเรยนเตรยม

อดม ขณะทโรงเรยนเองกตองการคนเกงไปเรยน กเลยอาจจะวดไมไดวาโรงเรยนเตรยมอดมดหรอเกงจรงหรอไม (ถาดจรงตองทำาใหเดกโงเกงได)

7.Experimental Mortality ความลำาเอ ยงจากการทดลอง เชนในการทดลองทแบงกลมตวอยางออกเปน 2 กลม คอกลมทดลองกบกลมควบคม แตบางครงพบวากลมควบคมมาเรยนรจากกลมทดลอง ทำาใหผลการทดลองผดเพยนได

8.Selection Maturation หมายถงความผดพลาดจากการเปรยบเทยบจากการเลอกทไมเทากน เชนรฐบาลเคยประเมนผวาแบบบรณาการโดยทดลองใชทจงหวดลำาปางและเอาจงหวดพษณโลกเปนจงหวดเปรยบเทยบ แตในความเปนจรงจงหวดลำาปางกบจงหวดพษณโลกอาจจะไมมพนฐานทคลายกนกได

นอกจากนยงพบวาเกดปจจยทไมคาดคด (เหมอนกนการทดลองทเมองฮอรทรอน ทเรยกวา Hawthorn Effect) คอขาราชการจงหวดพษณโลกซงรตวอยางเปนจงหวดควบคมไมยอมแพจงหวดลำาปางทำาใหผลงานออกมาคะแนนดพอๆกบลำาปาง

ก�รวจยเชงคณภ�พ1.เนนการมองปรากฏการณใหเหนภาพรวม เชนศกษาการปกครองของ

ชมชนชาวเขา2.เปนการศกษาตดตามระยะยาวแบบเจาะลก 3.ใหความสำาคญกบปรากฏการณทเกดขนตามธรรมชาต4.คำานกถงความเปนมนษยของผถกวจย5.นกวจยจะใชการพรรณนาและวเคราะหแบบอปนย (เกบปรากฏการณยอยๆ

เพอไปสรปเปนแนวคด)6.เนนตวแปรดานความรสกนกคดและจตใจ และความหมาย ปญหาหรอปรากฏการณทางสงคมบางอยางตองอาศยการวจยเชงคณภาพ

เทานนจงไดคำาตอบ เชนงานวจยเร องธรกจใตดน เพราะขอมลแบบนจะไมมใครเปด

124

เผย ไมสามารถแจกแบบสอบถาม แตนกวจยจะตองลงไปสงเกตการณ สมภาษณ ดวยตนเอง

-ตวแปรในงานวจยเชงคณภาพอาจจะเรยกวาประเดนในการศกษา-กรอบแนวคดในการวจยเชงคณภาพจะมหรอไมมกได ถามแสดงวาเปน

ความเชอของนกวจยทคาดวาจะเปนเชนนนการวจยเชงคณภาพจะใชเมอ1.ตองการสรางสมมตฐานหรอสรางทฤษฎใหม2.เม อต องการศกษาปรากฏการณต างๆในระยะยาวเพ อให เหนการ

เปลยนแปลงของปรากฏการณ3.เมอตองการสรางความเขาใจระดบลกในปรากฏการณตางๆ 4.ใชในโครงการวจยทแหลงขอมลไมสามารถอานออกเขยนได5.ตองการทำางานวจยในเรองทเปนนามธรรม คานคม ความเชอ ความหมาย6.เมอตองการขอมลระดบลก7.เมอตองการใชการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (Participant Action

Research-PAR) เชนเมอตองการวจยเพอทำาแผนชมชนแลวอยากจะใหคนในชมชนเปนคนทำา

แผนเองกจะเกดการวจยเชงปฏบตแบบมสวนรวม กจะเปนการวจยเชงคณภาพ*****ในหนงสอของบอบบ ไดเขยนแนะนำากระบวนการในการทำาวจยเอาไววา เรมตนจากการเลอกประเดนหรอเรองทตนเองสนใจทจะนำามาใชในการทำาวจย

ดงน โดยอาจจะเรมจาก สนใจสงทเปนอย และตงคำาถามวามนเกดจากอะไร (พยายามหาสาเหตของปรากฏการณ) เชนในตำาบลมปญหาความขดแยงทางการเมอง กอาจจะไปศกษาวาความขดแยงนนเกดจากอะไร

หรอสนใจผลกระทบจากสงทมอย เชนมนโยบายอยแลวอยากรวานโยบายมผลกระทบอยางไร

จากความสนใจดงกลาวจะพบวามนม Idea ทบอกวามความสมพนธระหวางเหตกบผล หรอระหวางผลกบสาเหต ซงหากสาเหตและผลมความสมพนธทชดเจนกจะมลกษณะเปนทฤษฎ Theory

เมอเราจะทำาวจยเรมตนกตองพยายามนยามตวแปรทอยใน Idea หรอทฤษฎนนๆ โดยสรางนยามเชงปฏบตการ (Operational Definition) คอทำาตวแปรทเปนนามธรรมใหเปนรปธรรม

125

การนยามเชงปฏบตการจะทำาใหเราไดรบคำาตอบวาจะไปวดหรอวจยตวแปรนนดวยเครองมอใด และจะเกบขอมลจากใคร จำานวนเทาไหน หรอตองตอบวาจะใชรปแบบการวจยแบบไหนด

เมอมกลมตวอยาง มเครองมอในการวดผล กตองลงไปเกบขอมล จากนนนำาขอมลมาประมวลผลหรอมาจดการกบขอมล (Data Processing) และวเคราะหขอมล

**สรป**ในสปดาหสงทนกศกษาตองไปทำาความเขาใจกคอ1.ชอเรองและปญหาในการวจย2.วตถประสงค3.ขอบเขตการวจย4.ประโยชนทคาดวาจะไดรบ5.วรรณกรรมทเกยวของ6.ระเบยบวธวจย-รปแบบการวจย-ประชากรและกลมตวอยาง-วธการจดเกบขอมล-เครองมอในการจดเกบขอมล-วธการวเคราะหขอมล**Quiz**ชวงทายอาจารยใหฝกปฏบตดวยการนำาเอางานทฝกปฏบตในหนา (ทำาเปนค)

53-54 ทระบปญหาวามปญหาสภาพแวดลอม โดยใหวจยเพอคนหาปญหาสงแวดลอมในชมชน หรอเสนอแนวทางในการปญหาสงแวดลอมของชมชน (เลอกทำาอนใดอนหนงกได ) โดยนกศกษาตอง

1. ระบชอเรอง2. ระบวตถประสงคในการวจย3. ตวแปรในการศกษา4. ระบระเบยบวธการวจย**นกศกษาอาจจะคนหาสภาพปญหาอยางเดยวกได หรออยากจะหาแนวทาง

ในการแกปญหาสภาพแวดลอมกได หรออยาจะอธบายความสมพนธกได โดยตงคำาถามวาปญหาสงแวดลอมของชมชนเกดจากอะไร

126

คำ�บรรย�ยวช� PS 702 ระเบยบวธวจยท�งรฐศ�สตร

Research Methodology in Political Science

รศ.ดร.พงศสณห ศรสมทรพย วนท 21 พฤศจก�ยน พ.ศ.2551

การวจยเปนการหาความรในเรองทเราอยากร โดยใชระเบยบวธทางวทยาศาสตรทเปนระบบ การวจยจงไมทำาใหประชาชนมรายไดดขน มชวตดขน หรอเกดการเปลยนแปลงโดยตรง วตถประสงคการวจยจงขนตนดวยคำาวา เพอ“ศกษา....” ทงนกเพอใหไดความรในเรองนน ๆ เมอมความรแลวทำาใหเกดอะไรใหใสไวในหวขอประโยชนทคาดวาจะไดรบ

การวจยจะตองพสจนซำาได ระเบยบวธวจยจงตองเปดเผยไมเปนความลบ ในรายงานการวจยตองเขยนระเบยบวธวจยไวอยางชดเจนเพอบอกใหผอานทราบวา งานวจยชนนไดคำาตอบมาดวยวธการใด ถาเปนการวจยเชงปรมาณจะใชตวเลขสถตในการวเคราะห ถาไมใชสถตแตเปนการบรรยาย ตรรกะ วเคราะหเนอหา เรยกวาการวจยเชงคณภาพ

การวจยสนาม (Field Research) ใชการจดเกบขอมลดวยการสงเกต อนเปนวธการหนงของการวจยเชงคณภาพ นกวจยตองลงพนทไปเฝาดปรากฏการณตาง ๆ ดวยตนเอง เชน อยากรวถชวตชาวเขากตองไปใชชวตอยในชมชนชาวเขา แลวมาเขยนเลาเรองราวทไดพบเจอ รายการกบนอกกะลาจะมลกษณะเปน Field Research สวน Survey Research นกวจย

127

สรางเครองมอวด (แบบสอบถาม) แลวจางคนไปแจก จากนนนำาขอมลกลบมาวเคราะห เรองทจะศกษาจำาตองมกรอบมประเดนชดเจน มตวแปรในการศกษา (สงทนกวจยตองการหาคำาตอบจากการวจย) ทง Field Research และ Survey Research ตองมตวแปรดวยกนทงค แตตวแปรใน Survey Research ตองชดเจน สามารถพฒนาเปนรายละเอยดจนสามารถสรางเครองมอในการวดได การวจยเชงปรมาณมคนเปนหนวยในการวเคราะห สงทจะศกษาไดจากคนคอ ความร พฤตกรรม คณสมบตทางจตใจ (ความพงพอใจ ความตองการ ความเชอ) คณสมบตเบองตน (เพศ อาย การศกษา อาชพ รายได)

วธการหาความรทมกรอบแนวคดและตวแปรอยางชดเจน แลวตองการดวาคนในพนทนน ๆ เปนไปตามแนวคดนหรอไม เรยกวาวธการแสวงหาความรแบบนรนย (Deductive) เปนวธการหาความรของการวจยเชงปรมาณแบบ Survey Research ตรงขามกบวธการแสวงหาความรแบบอปนย (Inductive) ทดจากสวนยอย เขาไปดรายละเอยดยอย ๆ แลวสรปเปนหลกเกณฑ เชน Field Research ถาอยากรพธแตงงานของชาวเขากตองเขาไปสงเกตรายละเอยดแลวเขยนบรรยายโดยสรป วธการนเปนวธของการวจยเชงคณภาพ

วตถประสงคของการวจยเปนการระบสงทตองการคนหา (ความรทตองการศกษา) ซงตองระบอยางชดเจน เปนรปธรรมเพอใหเขาใจตรงกนกอนเรมงานวจย วตถประสงคเปรยบเสมอนโจทยของการวจย ถาสงทคนพบไมตรงกบโจทยเทากบวางาน

128

วจยนนลมเหลว ตองแกโจทยใหตรงกบคำาตอบ หรอไปหาคำาตอบมาใหมเพอใหตรงกบโจทย

วตถประสงคแบงไดเปนสองระดบคอ1. วตถประสงคเชงพรรณนา เชน-เพอศกษาคณลกษณะประชากร (เพอศกษาคณลกษณะ

ของนกศกษาปรญญาโทสาขาวชารฐศาสตร) -เพอศกษาความรของกลมตวอยาง -เพอศกษาความคดเหนของกลมตวอยาง รวมทงศกษา

ความพอใจ ความตองการ ความเชอมาตรวดทใชสวนใหญเปน Rating Scale (หรอแบบประมาณคา) เหนดวยมากทสด (5) เหนดวยมาก (4) ปานกลาง (3) เหนดวยนอย (2) เหนดวยนอยทสด (1) มาตรวดความคดเหนทใชกนมากอกชนดหนงคอ Likert Scale แบงความเหนเปนบวกสองกลม ลบสองกลม ตรงกลางคอยงไมตดสนใจ เชน เหนดวยอยางยง เหนดวย ไมแนใจ/ยงไมตดสนใจ ไมเหนดวย ไมเหนดวยอยางยง

-เพอศกษาทศนคตของกลมตวอยาง -เพอศกษาความเชอของกลมตวอยางในเรอง....-เพอศกษาความตองการของกลมตวอยางในเรอง...-เพอศกษาคณภาพชวตของกลมตวอยางในดาน...-เพอศกษาปญหาของ...-เพอเสนอแนะแนวทางในการพฒนา...-เพอพฒนารปแบบ...-เพอศกษาแนวทางในการพฒนาระบบ...-เพอศกษาผลกระทบของ...2. วตถประสงคเชงเปรยบเทยบ เชน

129

-เพอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคณสมบตของประชากรกบพฤตกรรมในเรอง...(มตวแปรตน ตวแปรตามเกดเปนกรอบแนวคด)

-เพอศกษาความสมพนธระหวางความรของประชากรกบพฤตกรรมในเรอง...

-เพอศกษาปจจยทมผลตอคณภาพชวตของประชากร ปจจยเหลานนไดแก...

(หนา 271) แบบสอบถามเรองความสนใจทางการเมอง จากแบบสอบถามมองยอนไปไดถงวตถประสงค เขยนไดวา

1. เพอศกษาความสนใจทางการเมองของนกศกษาปรญญาตรภาคพเศษ คณะรฐศาสตร (วตถประสงคเชงพรรณนา)

2. เพอศกษาปจจยทมผลตอความสนใจทางการเมองของนกศกษาปรญญาตรภาคพเศษคณะรฐศาสตร ปจจยเหลานไดแก เพศ อาย สถานภาพ สถานทเกด อาชพ รายได พรรคทสนบสนน นโยบายทสนใจ (วตถประสงคเชงเปรยบเทยบ)

หรอ2. เพอเปรยบเทยบคณสมบตของนกศกษาปรญญาตร

ภาคพเศษคณะรฐศาสตรกบความสนใจทางการเมองเขยนเปนกรอบแนวความคดไดวา

คณสมบตเบอง

ตนคณสมบ

ตทางสงคม

ความสนใจ

ทางการ

130

สมมตฐานการวจย1. นกศกษามความสนใจทางการเมองตำา 2. คณสมบตของนกศกษาทแตกตางกนจะมความสนใจ

ทางการเมองแตกตางกน 3. อายมความสมพนธกบความสนใจทางการเมอง ในการพสจนสมมตฐานเหลานจะใชสถตเปนเครองมอ ไดแก

สถตทพรรณนาคณสมบตของนกศกษา ความสนใจทางการเมอง สถตทเปรยบเทยบในแงของความแตกตางและความสมพนธ

สถตมสองประเภท1. สถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistic) ไดแก -ความถ/จำานวน (Frequency) เชน เปนชายกคน หญงก

คน นกธรกจกคน ขาราชการกคน -รอยละ -ฐานนยม (Mode) หมายถง คาสวนใหญ -มธยฐาน (Median) หมายถง คากลางของขอมล ใชกบ

มาตรวดแบบจดอนดบ Likert Scale หรอ Rating Scale -คาเฉลย -คาเบยงเบนมาตรฐาน ใชประกอบคาเฉลยเพอดการกระ

จายของขอมลทกระจายออกจากคาเฉลย เชน ถานกศกษาโคราชอาย 30 ปทกคน คาเฉลย 30 คาเบยงเบนมาตรฐานเปน 0 ขอมลไมกระจาย แตถาศรสะเกษมทงคนอาย 20, 50 คาเฉลยอาจจะ 30 เทากบโคราชแตคาเบยงเบนของศรสะเกษจะสงกวา

131

2. สถตอนมาน (Inferential Statistic) ใชทำานายความเกยวพนกนของตวแปรหรอใชพสจนสมมตฐานเชงเปรยบเทยบ หรอทวดความสมพนธ เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลย แบงยอยเปน

2.1 สถตอนมานแบบพาราเมตรก (Parametric) ทำานายโดยใชหลกความเชอพนฐานเรองการกระจายของโคงปกต เชน

-t-Test F-Test ใชเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลย

-r (Correlation) หรอสมประสทธสหสมพนธ ใชทดสอบความสมพนธระหวางตวแปร

2.2 สถตอนมานแบบนนพาราเมตรก (Non Parametric) ไดแก คาไคสแควร ใชเปรยบเทยบความแตกตางและหาความสมพนธ

จากกรอบแนวคดขางบนตองไปทบทวนวรรณกรรมวาความสนใจทางการเมองหมายถงพฤตกรรมใดบาง หนา 171 ขอ 1-15 เปนรายการทเกยวกบความสนใจทางการเมอง ใชแบบตรวจสอบรายการ วดแบบ Dichotomy แบงเปนสอง ถาเคยทำากจกรรมเหลานนไดคะแนน 1 ไมเคยไดคาคะแนน 0 จากนนหา

คณสมบตเบอง

ตนคณสมบ

ตทางสงคม

ความสนใจ

ทางการ

132

คาเฉลยรวมจาก 15 รายการคะแนนเตม 1 คาเฉลยทไดคอระดบความสนใจทางการเมอง

ตาราง A1 หนา 290 จำานวนและรอยละของคณสมบตของนกศกษา (ใชสถตพรรณนา) ตวแปรอายในแบบสอบถามเกบอายจรงมา ในตารางนนำามาจดอนดบจากนอยไปมากไดเปน 4 กลม

ระดบการวดหรอมาตรวดแบงไดดงน1. มาตรวดแบบแบงกลม (Nominal Scale) หลก

สำาคญคอตองมกลมใหสงกดไดครบถวน เมออยกลมหนงแลวจะอยกลมอนดวยไมได เชน เพศ แบงเปนสองกลมชายกบหญง อายแบงเปนสกลม สถานภาพแบงเปนสามกลม แตละกลมสลบทกนไดจะเอาหญงขนกอนชายกได ไมเสยความหมาย

2. มาตรวดแบบจดอนดบ (Ordinal Scale) แบงกลมแลวเรยงลำาดบจากมากไปหานอยหรอนอยไปหามาก สลบทกนไมไดจะทำาใหเสยความหมาย เชน Likert Scale, Rating Scale

3. มาตรวดแบบชวง (Interval Scale) ถา 0 ไมมคาเลยเรยกวา Ratio Scale

4. การวดแบบ Dichotomy วดสรรพสงเปนสองอยางเสมอ เชน คณเปนผชายใชมย (เปน ไมเปน) คณเคยมพฤตกรรมเหลานหรอไม (เคย ไมเคย) เมอแบงเปนสองกลมจงยกระดบเปน Interval Scale เคยมคาเปน 1 ไมเคยมคาเปน 0 แลวหาคาเฉลยออกมา

มาตรวดแบบ Nominal, Ordinal ตองรายงานดวยสถตพรรณนา (จำานวน รอยละ) ถ วดแบบ Interval Scale จะรายงานดวยคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน

133

การรายงานผลจากตาราง A1 รายงานดวยฐานนยมหรอคาสวนใหญไดวา กลมตวอยางสวนใหญเปนหญง อายระหวาง 40-50 ป สถานภาพสมรส เกดในกรงเทพฯ อาชพเจาของกจการ รายไดมากกวา 100,000 บาทตอเดอน สนบสนนฝายรฐบาลและสนใจนโยบายเศรษฐกจ

ตวแปรอายและรายไดหาคามธยฐานได โดยนำาจำานวนทงหมด (N)+1 แลวหารดวย 2 เชน ตวแปรรายไดตำาแหนง (N+1)/2 = 65 คนท 65 อยในกลม 3 (ดจากความถสะสม) รายได 30,000-49,999 บาท

ตาราง A2 ตารางคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของความสนใจทางการเมอง ใหคาคะแนนเคย = 1 ไมเคย = 0 ทกรายการเปนคาเฉลยของการเคยทำาในเรองนน ในการบรรยายตองบรรยายภาพรวมกอนวา นกศกษามความสนใจทางการเมองมคาเฉลย = .53 จากมาตรวด 0-1 หรอมความสนใจทางการเมองคดเปนรอยละ 53 เรองทมความสนใจทางการเมองสงสดคอตดตามขาวปญหาความไมสงบในภาคใต (คาเฉลย = .99) เรองทมความสนใจทางการเมองตำาสด ไดแก เขยนขอวจารณการเมองลงหนงสอพมพ (คาเฉลย = .04 หรอ 4%) ในการบรรยายตารางบรรยายเฉพาะภาพรวม คาสงสด คาตำาสดกพอแลว ถาขยน มากกบรรยายคาสงสดสามอนดบและตำาสด ไมตองบรรยายหมดทกตว

ก�รวเคร�ะหขอมลการวจยเชงปรมาณใชสถตในการวเคราะหขอมล ประกอบ

ดวย

134

1. สถตเชงพรรณนา ไดแก จำานวน รอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน ฐานนยม มธยฐาน พสย

2. สถตอนมาน ทำานายความเกยวพนกนของตวแปร (พสจนสมมตฐาน) ไดแก t-Test (ใชในกรณตวแปรตามวดเปนคาเฉลย ตวแปรตนวดแบบแบงกลมมสองกลม), F-Test (ใชในกรณตวแปรตามวดเปนคาเฉลย ตวแปรตนวดแบบแบงกลมมมากกวาสองกลม), Correlation (r), ไคสแควร

กรณเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยความสนใจทางการเมองระหวางชายกบหญง ใช t-Test

สมมตฐานทางสถต (H0) = X ช = X ญ ถาพสจนแลวไมเทากนแสดงวา X ช X ญ ปฏเสธ H0

ยอมรบ Ha ในตารางคาเฉลยของหญงกบชายเทากบ .56 กบ .51 ดก

รแลววาแตกตาง แตความแตกตางนมนยสำาคญทางสถตหรอไม เกบขอมลมา 100 ครงอาจมมากกวา 5 ครงทไมแตกตางกนถอวาความแตกตางนนอยเกนไป ในทางสถตความแตกตางคอเกบขอมล 100 ครงตองแตกตางทง 100 ครง หรอยอมใหม Error ไดแคครงเดยว มากทสดไมเกน 5 ครงถงจะยอมรบได

ในทางสถตยอมรบใหม Error ไดมากทสด 5 ครงใน 100 ครง หรอ =.05 บางครงเรยกวาคา P (Probability) หรอคา Sig (Significant) ถาเขมขนกวานจะยอมใหแค .01 หรอ 100 ครงยอมใหผดไดแคครงเดยว ถาเขมงวดมากจะกำาหนดท .001 หมายความวา 1,000 ครงยอมใหผดไดครงเดยว

ตาราง A4 การเปรยบเทยบคณสมบตของนกศกษากบระดบความสนใจทางการเมอง จำานวน คาเฉลย คาเบยงเบน

135

มาตรฐานเปนสถตพรรณนา สวนคา F,t คา Degree of Freedom คา P เปนสถตอนมาน ในตารางคา t มสองตวแปรคอ เพศและพรรคทสนบสนน (เปนตวแปรแบบแบงกลมมสองกลม) วธดวาคาเฉลยแตกตางกนหรอไมใหดวาคา P นอยกวา .05 หรอไม ถามากกวา .05 แสดงวาคาเฉลยทเปรยบเทยบไมแตกตางกน ถามคานอยกวา .05 ถอวาแตกตาง

กรณ t-test ตวแปรพรรคทสนบสนน คา P = .09 แสดงวาไมแตกตาง กรณทแตกตางอธบายไดวาคณสมบตทแตกตางกนมความสนใจทางการเมองแตกตางกนในกรณอายและสถานภาพ อายทแตกตางกนมคาเฉลยของความสนใจทางการเมองแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตท =.01 สถานภาพทแตกตางกนมคาเฉลยของความสนใจทางการเมองแตกตางกนอยางมนยสำาคญท =.05 กรณอน ๆ ไมพบความแตกตาง ถาใชระดบนยสำาคญท =.05 ไมเอา .01 กเขยนรวบยอดวา คณสมบตของนกศกษาทแตกตางกนจะมความสนใจทางการเมองแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตท =.05 กรณอายและสถานภาพ กรณอน ๆ ไมพบความแตกตาง

คำาถามตอมาคอเปนความแตกตางระหวางกลมไหน ปกตจะตางระหวางกลมนอยทสด (21-30 ป) กบกลมทมากทสด (41-50 ป) คอความแตกตางระหวางกลม 1 กบกลม 3 สวนกลม 1 กบ 2, 1 กบ 4 หรอ 2 กบ 3 จะแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตหรอไม F-test บอกไมได บอกไดแความความแตกตางกนอยางนอยหนงค ถาอยากรตองใชสถตทเสรม F-test (F-test เรยกอกชอหนงวา One Way ANOVA) ไดแก

136

1. คา Scheffe (เชอเฟ) (เวลาสงเครองคอมใหหาคา F-test กเลอกคำาสงคา Scheffe ดวย) เปนการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางกลม (Multiple Comparison Test) เพอหาวาความแตกตางดงกลาวเปนความแตกตางระหวางกลมใด

หนา 289 เปนตวอยาง Print Out ใหนกศกษาดในชอง Sig. วากรณใดคา Sig. นอยกวา .05 ซงมกรณเดยวคอ กลมอาย 41-50 กบกลมอาย 21-30 อธบายไดวา จากการเปรยบเทยบคณสมบตของนกศกษากบระดบความสนใจทางการเมองพบวา คณสมบตของนกศกษาทแตกตางกนจะมความสนใจทางการเมองทแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตท =.05 กรณอายและสถานภาพ กรณอายเมอทดสอบดวยวธการของเชอเฟพบวา ความแตกตางดงกลาวเปนความแตกตางระหวางกลมอายท 1 (21-30 ป) กบกลมอายท 3 (41-50 ป) กรณสถานภาพเปนความแตกตางระหวางกลมโสดกบกลมหมาย กรณอน ๆ ไมพบความแตกตาง

2. ถาใชเชอเฟแลวยงไมพบความแตกตางใหใชสถต LSD สรปวา คา t-test, F-test ใชเพอเปรยบเทยบความแตก

ตางของคาเฉลย จะแตกตางตอเมอเปรยบเทยบแลวไดคา P นอยกวา .05 จงจะหมายความวาคาเฉลยแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถต

ตาราง A1 A2 ไดมาจาก Print Out SPSS ทคำานวณโดยใชสถตพรรณนา

Quiz: จากหนา 201 1. ใหระบตวแปรตน ตวแปรตาม

137

ตวแปรตน ไดแก ภมหลงของผปฏบตงาน (พนท ตำาแหนง ระดบตำาแหนง งานทสงกด ประเภทงาน ระดบการศกษา ประสบการณการทำางาน ระยะเวลาทเขามาทำางานในทองถน)

2. เขยนวตถประสงคการวจย3. บรรยายตาราง (ขอสอบจะออกแนวน ใหตารางมานกศกษาตองบรรยาย

ตาราง) *********************************************

**************************คำ�บรรย�ยวช� PS 702 ระเบยบวธวจยท�ง

รฐศ�สตรResearch Methodology in Political

Scienceรศ.ดร.พงศสณห ศรสมทรพย

วนท 22 พฤศจก�ยน พ.ศ.2551 ภ�คบ�ย

ระเบยบวธวจย (Research Method) ประกอบดวยเนอหาตอไปน

1. รปแบบการวจย ประเภทของการวจยแบงไดดงน1.1 แบงตามเหตผลของการวจย -การวจยพนฐาน (Basic Research) ตองการ

แสวงหาความรเพอใหสงคมทวไปไดใชประโยชน ไมไดมผใชประโยชนโดยตรง เชน วทยานพนธ ทำาแลวตองสงไปเผยแพรตามหองสมดตาง ๆ

-การวจยประยกต (Apply Research) วจยเพอนำาผลทศกษาไดไปใชประโยชนโดยตรง เชน บรษทยาทดลองยา งาน

138

วจยประเภทนจะไมเผยแพร เวนแตจะนำาไปใชประโยชนแลวและเหนวามเรองทจะเปนความรโดยทวไปไดจงนำามาขยายผล

1.2 แบงตามวตถประสงคการวจย-Descriptive Research เพอบรรยายหรอ

พรรณนาปรากฏการณ-Explanatory Research เพออธบายสาเหตของ

ปรากฏการณ เชน ทำาไมความสนใจทางการเมองของนกศกษาแตกตางกน มปจจยใดมาเกยวของบาง

1.3 ตามวธเกบขอมล-Experimental Research Designs การวจย

แบบทดลอง ตองมกลมทดลองและกลมควบคม เกบขอมลจากทงสองกลม

-Non – experimental Research Designs การวจยแบบไมทดลอง

1.4 แบงตามสภาวะทวจย-Highly Controlled Settings การวจยทควบคม

ตวแปรอยางเขมงวด เชน การวจยในหองทดลอง -Partially Controlled Settings การวจยท

ควบคมตวแปรบางสวน-Uncontrolled Settings การวจยทควบคม

ตวแปรไมได งานวจยทางสงคมศาสตรมกเปนแบบน 1.5 แบงตามประเภทของวตถหรอสงของทตองการ

วจย เชน บคคล (การแจกแบบสอบถามคอการวจยคน) พนท สถาบน สงของ (หลกศลาจารก) เอกสาร

1.6 แบงตามระดบของหนวยวเคราะห-Micro Level

139

-Macro Level วจยทงประเทศในภาพรวม นอกจากนยงมการวจยประเภทอน ๆ เชน

1.7 แบงตามลกษณะของผจดทำา-ทำาคนเดยว-ทำาเปนทม เรองใหญ ๆ ทตองขอทนวจยมกทำาเปนทม

เพอจะไดมผเชยวชาญจากหลาย ๆ ดานมารวมทม 1.8 แบงตามลกษณะของการวเคราะห-Quantitative Research การวจยเชงปรมาณ-Qualitative Research การวจยเชงคณภาพ 1.9 แบงตามวธการจดเกบขอมล-Field Research เกบขอมลจากการสงเกต

สมภาษณ -Questionnaire Research เกบขอมลดวย

แบบสอบถามปลายปดมโครงสราง ชดตวแปรถกกำาหนดใหถามทกหนวยทศกษาเหมอนกนหมด

2. วธการจดเกบขอมล ไดแก-การสงเกต-การสอบถาม-ใชขอมลจากเอกสาร (การวจยเอกสาร)

3. ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรในการศกษาคอบอกใหผอานทราบวาศกษาจากใคร ทไหน ศกษาจำานวนเทาใด เชน ศกษาจากนกศกษาปรญญาตรภาคพเศษคณะรฐศาสตร จำานวน 500 คน ถาศกษาทง 500 คนเรยกวาศกษาทงประชากร แตถาอยากเกบขอมลบางสวน เชน เกบจากนกศกษา

140

ทมาเรยนวชา PS 702 จำานวน 132 คน เรยกวาเกบตวอยางแบบเฉพาะเจาะจงไมใชหลกความนาจะเปน

ในการกำาหนดกลมตวอยางตองคำานงวา จะศกษาจำานวนเทาใด มความเขมงวดในการเปนตวแทนหรอไม หลกในการกำาหนดกลมตวอยาง ไดแก

3.1 หลกความนาจะเปน (Probability Sampling) มความเขมงวดในการเปนตวแทนสง แตทำาไดยาก คำานงถงความนาจะเปนทแตละหนวยประชากรจะไดรบการเลอก แลวใชการสม (Random) แบบไมเฉพาะเจาะจง การสมจะชวยแกปญหาความลำาเอยงจากการใชดลพนจในการเลอก และสามารถประมาณการความถกตองของการเปนตวแทนไดอกดวย หลกการสำาคญทชวยลดความคลาดเคลอนคอ สมตวอยางจำานวนมากความแมนยำาจะสงกวา สมจากประชากรทมลกษณะคลายคลงกน

สตรการคำานวณในการกำาหนดตวอยางของทาโร ยามาเน

n = N/(1+Ne)2

N คอจำานวนประชากร e คอ คา Error สวนใหญกำาหนดท .05 (ถาเกบขอมลดวยวธ Probability Sampling)

การสมตวอยางโดยใชหลกความนาจะเปน3.1.1 การสมตวอยางแบบงาย ประชากรทกหนวยม

โอกาสในถกเลอกเทา ๆ กน โดยกำาหนดรหสใหกบประชากรทก ๆ หนวย ดงนนจะตองมบญชประชากร (Sampling Frame) เสยกอน ถาไมมกตองทำาใหม เชน กำาหนดหมายเลขใหกบ

141

นกศกษาในหองน หรอใชหมายเลขตามบญชเซนชอ แลวใชตารางเลขสมหรอการจบฉลากจนไดตวอยางครบตามตองการ

3.1.2 การสมอยางมระบบ ตองมบญชรายชอของประชากรทงหมด แลวหาชวงของการสม (Sampling Interval) คำานวณจากจำานวนประชากรทงหมดหารดวยจำานวนตวอยาง (Population Size/Sampling Size) เชน ประชากรม 2,000 คน ตองการ 100 คน ชวงของการสมคอ 20 นำาหมายเลข 1-10 มาสมหาจดเรมตน (Random Start) สมมตวาไดคนท 7 การสมกเรมจากหมายเลข 7 แลวนบไปทละ 20 ได 7, 27, 47, 27, 87,... ไปจนครบ 2,000 ซงจะไดกลมตวอยางจำานวน 100 คน

3.1.3 การแยกประเภทสม (Stratified Sampling) แยกประเภทของประชากรทมคณสมบตอยางเดยวกนไวดวยกน ใหรหสประชากรเรยงลำาดบจากประเภททมจำานวนมากไปสประเภททมจำานวนนอย แลวใชการสมอยางมระบบ หรอใชการสมอยางงายโดยคำานงถงสดสวนของประชากรแตละประเภท

3.1.4 การสมแบบแบงกลม (Cluster Sampling) เชน เกษตรกรอยกนเปนหมบานไมมบญชประชากร ไมสามารถจดทำาบญชประชากรทก ๆ หนวยได ใหพจารณากลมทหนวยของประชากรเหลานนสงกด เชน หมบาน ประชาชนทไปวด กำาหนดคณสมบตของกลมตาง ๆ ทเหมอน ๆ กน สมกลมมาแลวศกษาประชากรทงหมดทสงกดกลมนน

3.1.5 การสมแบบแบงกลมหลายขนตอน (Multi Stage Cluster Sampling) พจารณาจากกลมทหนวย

142

ประชากรเหลานนสงกด จากหนวยทเลกไปสหนวยทใหญ เชน หมบาน ตำาบล อำาเภอ จงหวด ภาค แลวสมจากหนวยทใหญไปสหนวยทเลกเพอใหไดจำานวนตวอยางทตองการศกษา

3.2 ไมใชหลกความนาจะเปน (Non – probability Sampling) ยดหยนไดมากกวาวธท 1 แตโอกาสทจะเกด Error สง บางครงเรยกวา Purposive or Judgmental Sampling เปนการกำาหนดตวอยางแบบเจาะจง วธทใชมากคอ

3.2.1 การเลอกตวอยางแบบบงเอญ (Accidental Sampling) เจอใครกแจกแบบสอบถามใหกบคนนน

3.2.2 การเลอกตวอยางแบบกำาหนดโควตา (Quota Sampling) ดกวาวธท 1 เพราะจะชวยใหไดตวอยางทมคณสมบตตรงตามทตองการศกษา

3.2.3 ใชผเชยวชาญระบ (Expert Choice Sampling) การศกษาเรองทหาแหลงขอมลไดยากอาจกำาหนดตวอยางแบบน ใหผเชยวชาญแนะนำาไปหาแหลงขอมล

3.2.4 การเลอกตวอยางแบบลกโซ (Snowball Sampling) ใหแหลงขอมลแนะนำาคนอน ๆ ตอไปเรอย ๆ

3.2.5 การเลอกตวอยางแบบผสม (Mixed Sampling) ใชหลาย ๆ วธผสมกนโดยคำานงถงโอกาสทจะไดความเปนตวแทนใหมากทสด

4. เครองมอในการจดเกบ -การวจยเชงปรมาณชนด Questionnaire Research

เครองมอคอแบบสอบถาม

143

-การสงเกต เครองมออาจเปนอปกรณชวยในการสงเกต เชน กลองถายรป กลองวดโอ เทปบนทกเสยง สมด ปากกา ดนสอ

5. วธการวเคราะหขอมล ถาใชสถตในการวเคราะหมทงสถตพรรณนาและสถตอนมาน

ก�รสร�งและพฒน�เครองมอเครองมอในการวจย ไดแก 1. การสงเกตการณ (Observation) ใชเมอ-ประชากรไมใหความรวมมอ -ตองการศกษาปรากฏการณทเกดขนจรงทงหมด -ตองการอธบายปรากฏการณโดยผเชยวชาญเฉพาะ เปน

รปแบบหลกของการวจยสนาม (Field Research) แตนำาสถตมาอธบายได เชน สถตคณภาพนำา คณภาพอากาศ

2. การใชแบบสอบถาม ใชเมอประชากรใหความรวมมอ (ถาไมรวมมออาจใหรางวลลอใจ) เปนรปแบบหลกของการวจยสำารวจ (Survey Research) มการกำาหนดคำาถามไวอยางชดเจน ใชเพอตอบวตถประสงคของการวจย มการพฒนามาตรวดตาง ๆ เพอใชในการสอบถาม เชน แบบทดสอบความร ทดสอบทศนคต

การสรางและพฒนาเครองมอวดมขนตอนดงน1. นยามความหมายของตวแปรแตละตวใหชดเจน 2. ระบแนวทางการวดตวแปรแตละตวดวยการกลาวถง

-สงชวด-ระดบการวด (Nominal, Ordinal, Interval)

144

-ลกษณะของมาตรวด รายการตาง ๆ จะใชมาตรวดเดยวกนหรอไม เชน มาตรวดความสนใจทางการเมองใชมาตรวดแบบเดยวกน 15 รายการ เรยกวาวดแบบตรวจสอบรายการโดยแบงเปนสองอยาง (Dichotomy)

แบบสอบถามกอนนำาไปใชมกทำา Pretest กอนเพอหาคา Reliability เครองมอทดตองมคณสมบตสำาคญสองประการคอ

1. ความนาเชอถอ (Reliability) เปนความสามารถทจะแสดงผลซำา ๆ กน มอำานาจใน การจำาแนก วดกครงกสามารถแจกแจงออกมาไดเหมอนเดมทกครง

2. ความตรงตอเนอหา (Validity) วเคราะหโครงสรางและเนอหาของแบบสอบถามวาสมพนธกบตวแปรทตองการวดหรอไม อาจทำาโดยการวเคราะหเนอหาหรอปรกษาผเชยวชาญ

ปกต Pretest จะทำา 15-20 ชด การหาคา Reliability ควรได 0.7 ขนไป ตวอยางใน 92 ถาลบขอ 11 ออกไปจะทำาใหคา Reliability สงขน หนา 93 คา Reliability ตำามาก ไมวาจะลบขอไหนกไมทำาใหดขน แสดงวาแตละขอไม เปนองคประกอบของกนและกนจงหา Reliability ไมได

คา Reliability จะสงขนถาตงคำาถามมากขอ เชน ขอสอบ 120 ขอจะมคา Reliability ดกวาขอสอบ 50 ขอ แตถาขอสอบพฒนามานานแลวอยางขอสอบโทเฟล อาจเลอกเฉพาะขอทมคา Reliability สงแลวลดจำานวนขอลงกได

สงชวด/ตวชวด หมายถง สงทใชบงชใหเหนถงคณลกษณะของสงทตองการวด เชน คณลกษณะ ทศนะ ความคดเหน พฤตกรรม ความเชอ ความตองการ ความร คณภาพชวต

145

ตวอยางมาตรวด-มาตรวดแบบประมาณคาชนดรวมคาได (Summated

Rating Scale) เชน หนา 302 -Likert Scale แบงระดบความคดเหนเปน 5 กลม บวก 2

กลม ลบ 2 กลม ตรงกลางยงไมตดสนใจ เชน เหนดวยอยางยง (5) เหนดวย (4) ไมแนใจ (3) ไมเหนดวย (2) ไมเหนดวยอยางยง (1)

-Guttman Scale ระดบทสงกวาจะรวมคณสมบตทตำากวาเอาไว เชน การวดความ สนใจทางการเมอง แบงเปน 1 ไปใชสทธเลอกตง 2 ใหเงนสนบสนนผสมคร 3 เปนสมาชกพรรคและใหเงนสนบสนนพรรค ระดบทเหนอกวาจะรวมพฤตกรรมทตำากวาไปดวย

หนา 300 แบบสอบถามความเหมาะสมของกจกรรมพฒนาชมชนในสงคมไทย ตวแปรตามคอความเหมาะสมของกจกรรมพฒนาชมชนในสงคมไทย ตวแปรตนคอคณสมบตของผตอบในเรอง เพศ อาย สถานทเกด อาชพ พรรค รายได การใชบรการหนวยงานของรฐ นโยบายทสนใจ และทศนะตอเศรษฐกจพอเพยง

วตถประสงค1. เพอศกษาทศนะตอความเหมาะสมของกจกรรมพฒนา

ชมชนในสงคมไทย 2. เพอศกษาเปรยบเทยบคณสมบตของประชาชนกบทศนะ

ตอกจกรรมการพฒนาชมชนในสงคมไทย ในแบบสอบถามชดนตวแปรรายไดและความเหมาะสมของ

กจกรรมพฒนาชมชนในสงคมไทยวดแบบจดอนดบ การถาม 12

146

รายการโดยใชมาตรวดเดยวกนเปนการจดอนดบจากนอยทสดถงมากทสด (Rating Scale) ตวแปรทวดแบบชวงคอ อาย (ถามอายจรง)

แบบสอบถามหนา 300 ตวแปรมสองกลมคอภมหลงกบทศนะตอความจำาเปนในการพฒนาชมชน สถตทใชในการเปรยบเทยบคอ Correlation

หนา 301 ตวแปรคอปญหาเชงจรยธรรม (20 เรอง) คณลกษณะของผตอบแบบสอบถาม (5 เรอง) ทศนะตอมาตรการแกปญหา (7 รายการ) เขยนเปนกรอบแนวคดไดดงน

-ถาทศนะตอปญหาและทศนะตอมาตรการแกปญหาวดดวยคาเฉลย สถตทใชคอสมประสทธสหสมพนธ

-ถาคณสมบตวดเปนกลม ทศนะตอปญหาเปนคาเฉลยใช t-test, F-test

-ถาคณสมบตวดเปนกลม ทศนะตอมาตรการแกปญหาเปนคาเฉลยใช t-test, F-test

คณลกษณะของ

ประชาชน

ทศนะตอปญหา

ทศนะตอมาตรการแกปญหา

147

-ถาทงสามตวแปรวดแบบแบงกลม ตองการนำาคณสมบตไปเปรยบเทยบกบตวแปรตามทงสอง ตองทำาเปนตารางไขวจงจะเปรยบเทยบไคสแควรได

สรป การวเคราะหขอมล1. ถาเปนตวแปรเดยว -วดแบบแบงกลม รายงานดวยจำานวน รอยละ ฐานนยม-วดแบบชวง รายงานดวยคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน

พสย-วดแบบอนดบ รายงานดวยจำานวน รอยละ ฐานนยม และ

มธยฐาน 2. ถาเปรยบเทยบตวแปร -กลมกบกลม ใชไคสแควร (เปรยบเทยบความแตกตางของ

จำานวนในเซลลระหวางคอลมนกบแถว ถาพบความแตกตางแสดงวาเกดความสมพนธ หาความเขมของความสมพนธไดดวยคา Phi หรอคาเครเมอรส ว

-กลมกบชวง ใช t-test, F-test-ชวงกบชวง ใชสหสมพนธ (r)

Quiz: จากขอมลหนา 271-299 1. จงเขยนระเบยบวธวจย 2. กำาหนดใหนกศกษาไปศกษาคณภาพชวตของเกษตรกร

ในอำาเภอโชคชย โดยใชขอมลหนา 35 แลวระบ-วตถประสงคการวจย และตวแปรในการศกษา

148

-ระเบยบวธวจย (ในการทำารายงานนกศกษาตองระวงเรองระเบยบวธวจยใหมาก ตองทำาใหเปนเหตเปนผลสอดคลองกนทงหมด)

แนวขอสอบอาจารยพงศสณห-บรรยายตาราง (ใหดตาราง A1-6 เปนตวอยาง) -ระเบยบวธวจยเชงปรมาณ *********************************************

************************คำ�บรรย�ยวช� PS 702 ระเบยบวธวจยท�ง

รฐศ�สตรResearch Methodology in Political

Scienceรศ.ดร.พงศสณห ศรสมทรพย

วนท 22 พฤศจก�ยน พ.ศ.2551 ภ�คเช�

การทบทวนวรรณกรรมตองทบทวนเรองทเกยวกบวตถประสงคเทานน ตองนำาประเดนในวตถประสงคไปหาความร วรรณกรรมทเกยวของมสองประเภท

1. นำามาขยายความตวแปรทศกษา เชน ศกษาความสนใจทางการเมองกไปหาความหมายวาความสนใจทางการเมองคออะไร นกวชาการใหความหมายไววาอยางไร พฤตกรรมสนใจทางการเมองของไทยในรอบปทผานมาเปนอยางไร จากนนผวจยนยามปฏบตการตวแปร อางองจากฐานวรรณกรรม

2. งานวจยทเกยวของ อางเฉพาะสงทเขาคนพบ (ตามวตถประสงคทศกษา) เชน นายพงศสณห ศรสมทรพย ศกษาเรองความสนใจทางการเมองของนกศกษาปรญญาตร คณะ

149

รฐศาสตร มหาวทยาลยรามคำาแหง พบวา นกศกษาสนใจทางการเมองในระดบไมมากนกคดเปนรอยละ 53 ปจจยทมผลตอความสนใจทางการเมอง ไดแก อายและสถานภาพ

ทายบทท 2 อาจสรปตวแปรในการศกษา กรอบแนวคด สมมตฐาน (ทไดจากการทบทวนวรรณกรรม) ในการวจยเชงคณภาพการทบทวนวรรณกรรมเปนการปพนความรใหผอาน (ในรายงานเคาโครงการทบทวนวรรณกรรมไมตองทำามาละเอยดมาก แคใหรวานกศกษาใชฐานความรในลกษณะใด และอยาลอกวรรณกรรมจากวทยานพนธของคนอน เอามาเฉพาะผลการศกษาของเขาเทานน ทบทวนวรรณกรรมเราตองไปหาเอง)

การวจยเชงปรมาณทกเรองตองบรรยายคณลกษณะตวแปรทศกษากอนดวยสถตเชงพรรณนาเสมอ ในตาราง A1 ไมมตวแปรใดวดแบบชวงเลย ตวแปรทวดแบบชวงจะรายงานดวยคาเฉลย

ตาราง A2 ตวแปรความสนใจทางการเมองทง 15 รายการและภาพรวมวดแบบชวง โดยใหพฤตกรรมทเคยทำามคาเปน 1 ไมเคยมคาเปน 0

ตาราง A3 อายวดเปนชวง หาคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน อายสงสดตำาสดได ทง ตาราง A1, A2, A3 ใชสถตเชงพรรณนาทงหมด ในตาราง A3 คาเบยงเบนมาตรฐานทนอยแสดงวากลมผตอบมความสนใจทางการเมองทใกลเคยงกนมาก ไมกระจายออกจากคาเฉลย สวนเรองทมคาเบยงเบนมาตรฐานมากแสดงวาเรองนนผตอบมความเหนหลากหลายแตกตางจากคาเฉลยมาก

150

พฤตกรรมทางการเมองทมเอกภาพมากทสดคอ ขอ 7 คาเบยงเบนมาตรฐาน = .08 สวนเรองทมความเหนแตกตางกนสงสดคอขอ 11, 6

ถาตวแปรตนวดแบบแบงกลม ตวแปรตามกวดแบบแบงกลมเชนเดยวกน เชน เพศแบงเปนสองกลม (หญง ชาย) ความสนใจทางการเมองเดมวดเปนคาเฉลยตองการแบงเปนสองกลมคอมากกบนอย คนทมระดบความสนใจมากกวาคาเฉลยถอวาอยในกลมสนใจมาก คนทมระดบความสนใจทางการเมองนอยกวาคาเฉลยจดใหอยในกลมสนใจนอย เอาตวแปรตนกบตวแปรตามมาทำาตารางไขว (ตารางสองคณสอง) สถตอนมานทใชคอคาไคสแควร (2) สมมตฐานคอเพศทตางกนมระดบความสนใจทางการเมองแตกตางกน ถาอยากรวาแตกตางกนจรงหรอไมทดสอบโดยไคสแควร

หนา 294 อยากทราบวาเพศทแตกตางกนจะสนบสนนพรรคการเมองแตกตางกนหรอไม ตองใชไคสแควร ใน Print Out คาเพยรสนไคสแควร = 3.69, d.f. = 1, Sig. = .055 แสดงวาไม Sig. (จะ Sig. กตอเมอนอยกวา .05) แสดงวาการกระจายความถในเซลทแตกตางกนไมไดแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตท =.05

ขอจำากดของสถตไคสแควร1. จะทำางานไดด ระหวาง 70-300 เคส ถานอยหรอมาก

เกนไปมโอกาส Sig. งาย 2. ถาการกระจายของกลมไมด (มเซลวางจำานวนมาก)

ทำาใหเปรยบเทยบไดยาก ควรยบกลมรวมกนใหเหลอนอยกลม

151

ไคสแควรเปนสถตชนดนนพาราเมตรก หาความเปนไปไดทจะมความถในเซล มสมมตฐานวาการกระจายของความถคาดหวงกบความถทสงเกตไดควรจะเทากน ไมควรมเซลใดทความถคาดหวงนอยกวา 5 ถามไมควรเกน 20% ถามนอยกวา 5 กไมควรนอยกวา 1 ถามโปรแกรม SPSS จะมขอสงเกตใหวาคาไคสแควรทคำานวณไดอาจม Error สง

กรณอายไม Sig. หมายความวาอายทแตกตางกนสนบสนนพรรคการเมองไมแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ =.05

กรณท Sig. ถาจะวดความเขมของความแตกตางสถตทใชคอคา Phi (ฟ) ใชกบตารางสองคณสอง และคาเครเมอรว ใชกบตารางทใหญกวาสองคณสอง เปนคาความเขมของความสมพนธทเกดขน มคาระหวาง 0-1

ถาตวแปรตนวดแบบชวง ตวแปรตามวดแบบชวง เอาคาเฉลยเปรยบเทยบกบคาเฉลย สถตทใชคอสมประสทธสหสมพนธ หรอคา r (Correlation) เชน อายกบความสนใจทางการเมอง ความสมพนธอาจเปนไปไดดงน

-ความสมพนธเปนไปในทศทางเดยวกน อายมากสนใจมาก อายนอยสนใจนอย

-ความสมพนธเปนไปในทศทางตรงกนขาม อายนอยสนใจมาก อายมากสนใจนอย

ถาความสมพนธมมากเขยนกราฟออกมาเปนเสนตรง คาความสมพนธจะเทากบ 1 ถาไมสมพนธกนเลย พลอตกราฟแลวสะเปะสะปะ หาความสมพนธไมไดคาความสมพนธเทากบ 0 คาสม

152

ประสทธสหสมพนธจงมคาระหวาง 0-1 ถาคาเปนลบแสดงวาเปนความสมพนธผกผน

ตาราง A5 (หนา 293) แสดงคาสมประสทธสหสมพนธระหวางอายกบความสนใจทางการเมอง บรรยายเฉพาะตวทสมพนธกนอยางมนยสำาคญทางสถตวา จากการศกษาความสมพนธระหวางอายกบความสนใจทางการเมองพบวา อายมความสมพนธกบความสนใจทางการเมองในภาพรวมอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ =.01 โดยมความเขมของความสมพนธเทากบ .258 เมอพจารณารายละเอยดเปนรายดานพบวา อายมความสมพนธกบความสนใจทางการเมองอยางมนยสำาคญทางสถตท =.01 กรณ (ขอ 14) ตดตามตวเลขการขยายตวทางเศรษฐกจ (ขอ 12) รบทราบบทบาทของคณะกรรมการสทธมนษยชน และสมพนธกนอยางมนยสำาคญทางสถตท =.05 กรณท 2, 5 และ 10 โดยดจากคาในวงเลบวานอยกวา .05 หรอไม ถานอยกวาแสดงวามนยสำาคญทางสถตท .05 แลวอธบายความเขมของความสมพนธทเกดขน ตวเลขทงหมดเครองจะคำานวณให นกศกษาดเฉพาะคา Sig. วานอยกวา .05 หรอ .01 หรอไม ถานอยกวาแสดงวา Sig. นกศกษาจงอธบายตวท Sig. ตามดวยอธบายคาความเขมของความสมพนธ

Quiz: 1. ตงชอตาราง A1 (จำานวนและรอยละของคณสมบตของ

นกศกษาปรญญาตรภาคพเศษ คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยรามคำาแหง)

2. บรรยายตาราง A1

153

3. บรรยายตาราง A2 4. ตงชอและบรรยายตาราง A4 (ตารางเปรยบเทยบ

คณสมบตของนกศกษากบความสนใจทางการเมอง) 5. บรรยายตาราง A5 (ถาภาพรวม Sig. กบรรยายภาพ

รวมกอนแลวอธบายรายละเอยดแตละดาน) 6. บรรยายตาราง A6 (หนา 278) เปน Print Out ของ t-test ชายมคาเฉลย

.25 หญงมคาเฉลย .04 คำาวา E-02 หมายความวาใหเลอนจดทศนยมไปทางซายสองตำาแหนง ความแตกตางนแตกตางกนอยางมนยสำาคญหรอไมใหดทคา t

หนา 279 คา t มสองคา (สองบรรทด แถวบนและแถวลาง) จะใชแถวบนหรอแถวลางตองดความแตกตางของ Variance ถาแตกตางกนใหใชคา t แถวลาง (Equal Variance not Assumed) ถา Variance เทากนใหใชคา t แถวบน (Equal Variance Assumed) โดยตองดทคา Sig. กอน ถานอยกวา .05 แสดงวา Sig. นนคอ Variance แตกตางตองใช t แถวลาง

ตาราง A7 เปรยบเทยบเพศกบความสนใจทางการเมองรายดาน นำาขอมลจากหนา 278-279 มาลงตาราง (ยกตวอยางมาแค 6 ขอ) ความสนใจทางการเมอง ชาย หญง t

X S.D.

X S.D.

1. เขยนจดหมายถงเจาหนาทรฐบาล

.25 .44 .04 .20 (มองไมเหน

ตวเลข)**

154

ความสนใจทางการเมอง ชาย หญง tX S.D

.X S.D

.2. เคยรวมเซนชอรองเรยนปญหาสาธารณะ

.32 .47 .21 .41 1.349 (N.S. ไมมนย

สำาคญทางสถต)

3. มอบเงนใหกบการทำากจกรรมทางการเมอง

.80 .39 .66 .47 1.88 (N.S.)

4. มอบเงนใหผสมคร .22 .42 .08 .28 2.18*5. เขยนขอวจารณลงหนงสอพมพ

.08 .27 .01 .12 1.75 (N.S.)

6. ชกชวนคนอน .58 .49 .49 .50 1.00 (N.S.)

* หมายถง มนยสำาคญทางสถตท = .05** หมายถง มนยสำาคญทางสถตท = .01 N.S. = Non Significance จากคา t ในตารางไปดคา P วา Sig. หรอไม Sig. ขอท

Sig. ไดแก -กรณท 1 อธบายไดวา เพศชายและหญงมคาเฉลยของ

การเขยนจดหมายถงเจาหนาทรฐบาลแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตท = .01 กลาวคอเพศชายเขยนรอยละ 25 หญงเขยนแครอยละ 4 หรอเพศชายมคาเฉลยของการเขยน = .25 เพศหญงเขยนเพยง .04

155

-กรณท 4 เพศชายและหญงมคาเฉลยของการมอบเงนใหผสมครแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตท = .05 เพศชายมอบเงนใหรอยละ 22 เพศหญงมอบเงนใหรอยละ 8

หนา 281-283 เปนสถตพรรณนาของคา F Print Out ของคา F อยในตารางหนา 285 คาทจะนำาไปใชคอ คา d.f. คา F และคา Sig.

ตารางตาง ๆ ทไดจากการคำานวณนกวจยตองอธบายไปตามนนจะใสความเหนลงไปไมได ความเหนของนกวจยจะนำาไปใสไวในบทสดทาย (สรปและอภปรายผล) สรปวาพบอะไรบาง เชน นกศกษามความสนใจทางการเมองรอยละ 53 หรอมคาเฉลยเทากบ .53 จากมาตรวด 0-1 เรองทมความสนใจมากทสดคอปญหาความไมสงบในภาคใต เรองทสนใจนอยทสดการเขยนขอวจารณลงหนงสอพมพ ปจจยทมผลตอความสนใจทางการเมองทแตกตางกนคออายและสถานภาพ กรณอน ๆ ไมพบความแตกตาง

อภปรายผลคออธบายวาทำาไมนกศกษามความสนใจทางการเมองนอย ทำาไมอายทแตกตางกนจงมความสนใจทางการเมองแตกตางกน ทำาไมสถานภาพทแตกตางกนทำาใหความสนใจทางการเมองแตกตางกน จากนนผวจยอาจมขอเสนอแนะวา จากขอคนพบดงกลาวควรพฒนาความสนใจทางการเมองอยางไร

*************************************************************************

คำ�บรรย�ยวช� PS 702 ระเบยบวธวจยท�งรฐศ�สตร

156

Research Methodology in Political Science

รศ.พงศสณห ศรสมทรพย วนท 31 ตล�คม พ.ศ. 2551

***ก�รบ�นร�ยง�น****ใหเขยนเคาโครงการวจย (Research Proposal) หรอแผนการวจย ประกอบ

ดวยหวขอตางๆ1.ชอเรอง2.สภาพปญหา3.วตถประสงคในการศกษา (ถาทำาวจยเชงคณภาพ อาจจะเขยนแบบบรรยาย

ใหกระชบ) สวนการวจยเชงปรมาณกควรทำาเปนขอๆ4.ขอบเขตและขอจำากดในการศกษาขอบเขตจะตองบอกถง ขอบเขตดานเนอหา ขอบเขตดานระเบยบวธ ขอบเขต

ดานพนท และขอบเขตดานประชากรถาเปนการวจยเชงคณภาพจะตองบอกถงมต ของลกษณะของชมชน

ลกษณะของหนวยทจะวเคราะห ถาวจยเอกสารจะตองบอกหวงเวลา 5.นยามศพทเฉพาะ (ถาม) การนยามศพทหมายถงคำาทคดวาผอานจะไม

เขาใจ จงตองนยามใหเขาใจตรงกน 6.ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 7.แนวคดและวรรณกรรมทเกยวของ เปนการบอกวาในงานของเราจะม

แนวคดทฤษฎอะไรบาง ซงตองไปคนหาวรรณกรรมทเกยวของ 8.กรอบแนวคดในการศกษาหลงจากทบทวนวรรณกรรม จะทำาใหนกศกษาสามารถระบตวแปรได เมอระบ

ควแปรไดกจะสามารถเขยนกรอบแนวคดได 9.สมมตฐาน สมมตฐานกจะมาจากกรอบแนวคด เชนกรอบแนวคดบอกวา ระดบการศกษา

มผลตอการมสวนรวมทาวก10.ระเบยบวธวจย-รปแบบการศกษาวจย ตองบอกถง-ประชากรกลมตวอยาง

157

-ตวแปรทใชในการศกษา (ถายงไมไดระบตงแตตอนแรกกใหเขยนตอนน)-เครองมอในการจดเกบขอมล (การพฒนาขอมล การพฒนาเครองมอวด -การเกบรวบรวมขอมล11.การวเคราะหขอมล 12.แผนการดำาเนนการวจย (บอกระยะเวลาและกจกรรมทจะทำาในแตละชวง)13.งบประมาณทใช14.ผรบผดชอบ **จรงๆเคาโครงการวจยจะจบแค การวเคราะหขอมล แตถาเปนการขอทนทำา

วจยตองบอกถงแผนการวจยดวย แตในการทำารายงานใหเขยนใหครบทง 14 ขอ และใหเลอกทำาเรองททนสมยตรงกบกระแสความสนใจของสงคม**

คว�มย�วไมเกน 5-10 หน�กระด�ษ สงวนสอบ***********************คว�มหม�ยของก�รวจยการวจย หม�ยถง กระบวนการแสวงหาความร ทประกอบดวยกจกรรมตางๆ

ทมความเกยวโยงตอเนองกนอยางมระบบ มขนตอนทเปนวทยาศาสตร พสจนไดอยางมเหตผล เพอใหบรรลถงเปาหมาย คอ การมความรในประเดนทกำาหนด

ก�รวจยคอก�รทำ�ใหเร�มคว�มรในเรองทอย�กร และเร�ใชก�รวจยเปนเครองมอในก�รห�คว�มร

(นกศกษาทเรยนรฐศาสตรจะตองอยากรเร องทเกยวของกบรฐศาสตร เวลาทำาการศกษาอสระจงตองเปนเรองทเกยวของกบสาขาวชาทเราเรยน )

เราจงมกจะพบวา ในการเขยนวตถประสงคในการวจยมกจะเขยนวา เพอศกษา...........

เชน-เพอศกษาปญหาของระบบราชการไทย-เพอศกษาปญหาความขดแยงในระบบการเมองไทยเรองทจะทำ�วจย1.เปนเรองทยงไมเคยมการศกษามากอน เชนผลกระทบของนโยบายใหมๆ

ของรฐบาลทยงไมเคยมการศกษามากอน 2.เปนเรองทมการศกษามาแลวแตยงไมลกพอ3.เปนเรองทศกษาแลวแตยงมขอสงสย เชนผลการศกษายงเปนคำาถามคำ�ถ�มหรอปญห�ทส�ม�รถวจยได1.เปนปรากฏการณทเกดขนจรง สามารถสบคนได

158

2.เปนประเดนปญหาทองคความรในปจจบนสามารถเขาถงได เราจะพบวาปญหาบางเรองไมสามารถศกษาได เชน ผมจรงหรอไม

3.คำาตอบทไดจากการวจยตองสามารถตรวจสอบความถกตองได เนองจากมระเบยบวธในการศกษาทชดเจน

เหตผลของก�รทำ�วจย1.เป นการเพ มพนความร ทางวชาการ เรยกการวจยพ นฐาน (Basic

Research) **การวจยพนฐานจงไมใชการวจยเบองตน หรอการวจยแบบงาย**2.มงเอาผลการวจยไปใชประโยชนโดยตรง เรยกวาการวจยประยกต (Apply

Reach)ประเภทของก�รวจย หลกในการจำาแนกในการจำาแนกสงตางๆ การทเราจะรวาอะไรสามารถจำาแนกไดนนตองมหลกใน

การจำาแนก คอ1.สงทถกจำาแนกตองมกลมใหครบถวน (Mutually Exhaustive) เชนถาเรา

จำาแนกคนในหองเรยนตามเพศ กจะแบงเปนชายกบหญง คนในหองเรยนทกคนจะตองไดสงกดกลม หรอถาแบงเปนอาชพขาราชการกบไมใชขาราชการ ทกคนกจะเขากลมได

2.แตละกลมจะแยกออกจากกนและกนอยางเดดขาด (Mutually Exclusive) หมายถงสงทจำาแนกจะตองสงกดกลมใดกลมหนงเทานน เชนถาอยกลมชายแลวกจะตองไมอยในกลมหญงอก

3.แตละกลมตองมความหมายทชดเจนและมจำานวนทเพยงพอ เชนเพศอาจจะแบงเปนชายกบหญง โดยไมตองแบงเปนกะเทย ตด ทอม หากมองวานาจะมจำานวนนอยและไมสามารถเอาไปคำานวณอะไรได

Abdellah และ Levine (อเดลลา และ เลวน : 1965) แบงประเภทการวจยตามมตการวจยออกเปน 6 มต

1.แบงตามเหตผลของการทำาวจย แบงออกเปน1.1 Basic Research การวจยพนฐาน เปนงานวจยเพอขยายความร หรอ

สรางองคความร 1.2 Apply Research การวจยประยกต เปนการวจยทตองการนำาผลการ

วจยไปประยกตใช มกจะเปนการวจยทมหนวยงานจางใหทำา การวจยแบบนนกวจยจะมความเปนอสระนอยกวาการทำาวจยพนฐาน

2.แบงตามวตถประสงคของการวจย แบงออกเปน

159

2.1 การวจยเชงพรรณนา (Descriptive Research) เปนงานวจยทมงเนนเลาเรองสงทศกษา

2.2 การว จ ย เช ง อธ บ าย (Explanatory Research) เป นงานว จ ย ท ม สมมตฐาน เปนแนวทางในการดำาเนนการวจย

3.แบงตามวธการเกบขอมล แบงออกเปน3.1 การวจยทดลอง (Experimental Research Designs) เปนการวจยท

เกบขอมลจากการทดลอง จะเกบขอมลจากกลมตวอยาง 2 กลมทงกลมทดลองและกลมควบคม

เชนแบงคนเปน 2 กลมแลวสอนในรปแบบทแตกตางกน จากนนคอยเอากลมทง 2 กลมมาเปรยบเทยบกน

3.2 การวจยทไมใชการทดลอง (Non-experimental Research Designs) 4.แบงตามสภาวะทวจย แบงออกเปน4.1 Highly Controlled Setting การวจยทมการควบคมสภาพแวดลอม

อยางเขมขน มกจะเปนการวจยในหองทดลอง เชน การทำาโคลนนง4.2 Partially Controlled Setting การวจยทมการควบคมสภาพแวดลอม

บางสวน4.3 Uncontrolled Settings การวจยทไมมการควบคมสภาพแวดลอม การ

วจยทางสงคมศาสตรสวนใหญมกเปนการวจยทไมมการควบคมสภาพแวดลอม 5.แบงตามประเภทของวตถหรอสงของทตองการวจย แบงเปน5.1 การวจยบคคล หมายถงงานวจยทมหนวยการศกษาเปนบคคล การวจยทางรฐศาสตรมกจะวจยกบคน หรอวจยเอกสาร เชนหากเราตองการ

ศกษาถงการทำางานของสมาชก อบต.ทวประเทศ กจะตองศกษาจากคน อาจจะแจกแบบสอบถามจากสมาชก อบต.

5.2 การวจยพนท เชนการวจยถงพนทชายฝง5.3 การวจยสถาบน เชนศกษาระบบราชการของไทย5.4 การวจยสงของ มกเปนงานวจยทางโบราณคด5.5 การวจยเอกสาร 6.แบงตามระดบของหนวยในการวเคราะห แบงออกเปน6.1 Micro Level การวจยระดบยอย6.2 Macro Level เชนการวจยทมหนวยวเคราะหระดบชาต นอกจากนยงมการแบงประเภทการวจยไดอกหลายแบบ เชน

160

-แบงตามลกษณะของผจดทำาจะแบงเปน วจยททำาคนเดยวกบทำาเปนทม (การวจยประยกตมกจะเปนการวจยททำาเปนทม)

-แบงตามลกษณะของการวเคราะหก จะแบงเป นการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) และการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research)

การวจยเชงปรมาณเปนการวจยทใชตวเลขและสถตในการแปรผล สวนการวจยเชงคณภาพจะไมใชตวเลขและสถตในการอธบาย แตใชหลกตรรกะ โดยนกวชาการจะตองใชการสงเกต สมภาษณในการเกบขอมล นกวจยตองใชดลพนจของตนเองในการสรปผลการวจย

การวจยเชงทดลองมกจะเปนการวจยเชงปรมาณ(** ใหไปอานในเอกสารหนา 5-7 เลมสเขยว จะบอกความแตกตางระหวาง

การวจยเชงคณภาพและเชงปรมาณ)-แบงตามวธการในการจดเกบขอมล แบงเปน *การวจยสนาม (Field Research) เปนการวจยทนกวจยตองลงไปในพนท

เกบขอมลโดยใชเวลานาน ใชวธการสงเกตในการเกบขอมล ถอเปนการวจยเชงคณภาพ

เชนเราจะศกษาวถชวตของชาวเขา ผวจยกอาจจะใชวธการลงไปอยในชมชนและสงเกตพฤตกรรมในชวตประจำาวนของชาวเขาเปนเวลานาน

บางครงการวจยโดยการสงเกตอาจจะใชในกรณทกลมตวอยางไมใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถามกได

*Questionnaire Research การวจยโดยการแจกแบบสอบถาม มปญหาไดหากคนทตอบแบบสอบถามไมใหความรวมมอ การวจยโดยการแจกแบบสอบถามอาจจะเรยกวาการวจยสำารวจกได

ก�รกำ�หนดหวขอในก�รวจย1. แหลงทมาของหวขอการวจย จะมาจากแหลงตางๆ คอ-ความสนใจของผวจย-มาจากการอานหนงสอ-คำาแนะนำาของนกวชาการ-มาจากแหลงทใหทนในการวจย ซงมกจะกำาหนดหวขอมาให -ขาวสารทเปนกระแสทนาสนใจในสอมวลชน เชนปญหาความขดแยงทางการ

เมองของไทยในปจจบนสำาหรบการศกษาอสระหรอสารนพนธทนกศกษาตองทำาในวชาตอไป กควรจะ

เปนเรองทเกยวของกบนกศกษาทำางานอย กจะชวยใหนกศกษาทำาสารนพนธไดงาย

161

มากขน เพราะนกศกษาจะหาขอมลไดงาย (นกศกษาควรจะเตรยมหวขอการวจยเอาไวตงแตตอนน)

2.หลกเกณฑในการเลอกหวขอในการวจย-ตองเปนปญหาทมความสำาคญ เรองทเราจะตองศกษาจะตองมความสำาคญ

เพยงพอทจะตองวจย ดงนนในบทนำาของการวจยมกจะตองเขยนทมาและความสำาคญของปญหาในการวจยใหชดเจน

-ตองเปนปญหาทสามารถทำาไดในเวลาทกำาหนดสำาหรบนกวจยมอใหมอาจารยมองวาควรจะเปนเร องทไมตองใหญมาก แต

ควรจะเปนหวขอทสามารถทำาไดแลวเสรจในเวลา 1 เดอน -ตองเปนปญหาทนาสนใจ ทนเหตการณ -ตรงกบความสนใจของผศกษา สำาหรบนกศกษาปรญญาโท ในเบองตนอาจารยอยากจะแนะน ำาให วจย

เอกสาร หรอการวจยโดยการจดเกบขอมลดวยการสมภาษณเจาะลก หากเราท ำาในเรองทมคนทมความรเกยวกบเรองทเราทำา หรอไมกอาจจะใชวธการวจยแบบสำารวจ โดยการแจกแบบสอบถาม

ศ�สตรกบก�รวจย **(จรงๆแลวเนอหาสวนนอาจารยสอนหลงกระบวนการวจย แตเพอความตอเนองในเร องกระบวนการวจย จงยายเอามาไวขางบนกอน เพราะในวชานกระบวนการวจยเปนเรองทสำาคญทสด-ผถอดเทป)

การวจยเปนบอเกดของการขยายองคความร และทำาใหเกดศาสตร ไมมการวจยศาสตรหรอองคความร (Body of Knowledge) กจะเกดไมได

ศาสตรประกอบดวย1.แนวคด (Concept) และ/หรอตวแปร (Variable) 2.ทฤษฎเกยวกบความสมพนธระหวางแนวคด หรอทฤษฎ (Theory) ท

อธบายตวแปร3.วธการทใชในการศกษา (Method) ศาสตรจะตองมระเบยบวธทจะศกษา

ก�รจดลำ�ดบคว�มคดในก�รศกษ�1.ตองมตวแปรทตองการศกษา2.ตองมทฤษฎทตองใชในการอธบายคณสมบตของตวแปร และอธบายความ

สมพนธระหวางตวแปรตวอยาง ตวแปร ความสนใจทางการเมอง กจะมทฤษฎทจะมาอธบายวา

ความสนใจทางการเมองคออะไร ขนกบตวแปรอะไรบาง โดยทฤษฎจะบอกถงความสมพนธระหวางตวแปรดวย

162

เชน (สมมต) ทฤษฎบอกวา ความสนใจทางการเมองจะเปนอยางไรขนอยกบภมหลงของคนแตละคนกบความเชอมนใจการใชชวตของคน

ถาตวแปรม 2 กลมดงกลาว กลมแรกเปนตวแปรเปาหมายหลกในการศกษาจะเรยกวาตวแปรตาม (ในตวอยางคอความสนใจทางการเมอง) สวนตวแปรทนำามาอธบายตวแปรตามจะเรยกวาตวแปรอสระ ความสมพนธของตวแปรอสระและตวแปรตามจะเรยกวา ตวแบบ (Model) หรอ Conceptual Framework ดงภาพ

(ในการทำาวจยเมอนกศกษาสามารถระบตวแปรและความสมพนธระหวางตวแปร (หรอกำาหนดกรอบแนวคด) ไดแลวกจะสามารถเขยนวตถประสงคของการวจยได เชนจากตวแปรขางตนอาจจะกำาหนดวตถประสงควา

1.เพอศกษาความสมพนธระหวางความเชอมนในการดำารงชวตกบความสนใจทางการเมอง

2.เพอเปรยบเทยบวาภมหลงทแตกตางกนจะมผลตอความสนใจทางการเมองทแตกตางกนหรอไม

กรอบแนวคดในการวจยนอกจากจะนำามาเขยนวตถประสงคไดแลวกนำาไปใชเขยนสมมตฐานไดดวย เชน

1.ภมหลงแตกตางกนจะสนใจการเมองแตกตางกน2.ความเชอมนในการดำารงชวตมความสมพนธกบความ

สนใจทางการเมอง)

ก�รวจ ยท�งสงคมศ�สตร ม จ ดม งหมายท จ ะแสวงหาค ำาอธบายปรากฏการณทางสงคม ทสามารถนำาไปใชอธบายไดโดยทวไป ทำาใหเกดทฤษฎ หรอกฎ

ตวแปรอสระ(ตวอธบาย)-ภมหลง-ความมนใจในการดำารงชวต

ตวแปรต�ม ความสนใจทางการเมอง

163

ทฤษฎจงถกสรางขนมาจากการกระบวนการสรางกรอบความคดขนมาอธบายปรากฏการณตางๆ ทพบวาเกดขนเหมอนๆกนหลายๆครง ถาทฤษฎนนไดรบการพสจนวาจรงเสมอคอนำาไปอธบายปรากฏการณไดในทกๆททฤษฎกจะกลายเปนกฎ

อยางไรก ตามบางทฤษฎก ไมได เป นจรงเสมอไป เพราะส งแวดลอมทเปลยนแปลงไป ทฤษฎกอาจจะถกลมลาง และมการนำาเสนอทฤษฎใหมขนมาแทนท เชนในสมยกอนทฤษฎระบบราชการของเวบเบอรกเปนจรง เพราะชวยทำาใหระบบราชการมประสทธภาพในการทำางาน แตอก 100 ปตอมาระบบราชการบรหารเตมไปดวยเทคโนโลยมากมาย แนวคดแบบระบบราชการกใชไดนอยลง

สรป -ทฤษฎ จงหมายถง ขอความทอธบายการเกดขนของปรากฏการณ และ

สามารถพสจนไดวาเปนจน-กฎ คอคำาอธบายปรากการณทเปนจรงเสมอ เชนพระอาทตยขนทางทศ

ตะวนออก โลกหมนรอบดวงอาทตยทงนในการวจยทางสงคมตองการสรางทฤษฎมากกวาสรางกฎ

-สมมตฐ�น คอขอความทระบความสมพนธของตวแปร เปนตวทบอกทศทางของการวจย อนไดมาจากการอานและการทบทวนวรรณกรรมของผวจย

สมมตฐานมหลายแบบ เชน-สมมตฐานทบอกถงทศทางความสมพนธของตวแปร เชนน กศกษา

กาญจนบรมความสนใจสง-สมมตฐานเชงเปรยบเทยบ -สมมตฐานเชงพรรณนา เชนการบอกวานโยบายกองทนหมบานประสบความ

ลมเหลว กจะตองไปรวบรวมขอมลเพอพสจนวาลมเหลวตามสมมตฐานทวางไวหรอไม และผลการศกษาอาจจะคานหรอสนบสนนสมมตฐานกได

งานวจยบางเรองอาจจะไมมสมมตฐานกได หากเรองนนไมมทศทางทชดเจนในงานวจยเมอมการกำาหนดสมมตฐานกจะตองมการพสจนสมมตฐาน ใน

งานวจยเชงปรมาณจะมการนำาสถตมาใชในการพสจนสมมตฐาน ทำาใหสถตม 2 แบบคอ (ความจรงเนอหาสวนนตองสอนในการวเคราะหขอมลนะคะ)

-สถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistic) เปนสถตทใชในการพรรณนาคณลกษณะของตวแปร

-สถตเชงอนมาน (Inferential Statistic) เปนสถตทใชในการทำานายตวแปร

164

อยางไรกตามการวจยบางคร งกไมตองมสมมตฐาน โดยเฉพาะการวจยเชงคณภาพ

วธก�รแสวงห�คว�มร1. วธก�ร Inductive Method หรอวธก�รแบบอปนย (เปนการศกษาผล

ไปสเหต) กลาวคอเปนการศกษาปรากฏการณยอยๆ เพอดความสมพนธและนำามาพรรณนาเปนทฤษฎ

เชน งานของอาจารยสงสต พรยะรงสรรค ทไปดปรากฏการณของการเกดบอน หวย และสวยการพนน โดยเกบขอมลจากหลายๆท กอนจะมาสรปผลวาปรากฏการณดงกลาวเกดไดอยางไร มกระบวนการอยางไร

หรอรายการกบนอกกะลากจะมวธการทคลายกนคอเกบสะสมขอมลไปเรอยๆ กอนจะสรปเปนความร

วธการแสวงหาแบบนเปนวธการวจยทเรยกวา Field Research ซงเปนการวจยทนกวจยลงไปฝงตนเองในหนวยทเราทำาการศกษา

เชนในรายการกบนอกกะละททำาเร องลกชนวว กจะไปศกษาวาลกชนมาจากไหน ววทใชทำามาจากววทไหน มกระบวนการอยางไรผลตและคาขายอยางไร

2.Deductive Method วธก�รนรนย หรอวธการอนมาน เปนการศกษาจากหลกไปสเร องเฉพาะ คอมทฤษฎ มกฎเปนตวตงอยแลว และนำาเอาหลกหรอทฤษฎนนไปพสจนเพอทดสอบทฤษฎ เปนการขยายความรใหกบทฤษฎนนๆ

งานวจยเชงสำารวจ (Survey Research) ทงหลายจะเปนการหาความรแบบ Deductive เพราะการทเราจะทำาวจยสำารวจไดตองมกรอบกอนวาจะถามเร องอะไร และเรองทจะถามตองมการสรางเปนตวแปร และหากมความสมพนธของตวแปรกตองมกรอบความคดทอธบายความสมพนธของตวแปร แตถาเปนตวแปรเดยวกตองดวาทศทางของตวแปรเปนอยางไร

การไปวจยกเพอยนยนวาความเชอพนฐานของเราถกตองหรอไม เปนการหาความรแบบ Deductive จะตองมสมมตฐานกอนเสมอ สมมตฐานเกดจากความสมพนธตามกรอบแนวคด หรอเกดจากทฤษฎทอธบายตวแปรตางๆ ท ำาใหเรามทศทาง และเอาสงเหลานนไปพสจน

Deductive จงเปนการวจยเพอยนยนทฤษฎวาทฤษฎนนยงใชไดอยและใชไดเปนการทวไปมากขน

แหลงของขอมลในก�รวจย1.เอกสาร อาจจะหมายถงหนงสอ บทความ งานวจย ขอมลของหนวยงาน

165

2.ปจเจกบคคล ในเรองของคนเราสามารถศกษาไดหลายแงมม เชน-ศกษาพฤตกรรมของคน -พฤตกรรมในการทำางาน สวนการวดพฤตกรรมของคนอาจจะวดโดยความถ

เชนถามวาเคยไปเลอกตงหรอไม -คณสมบตทางจตใจของคน เชนความพอใจ ความเชอ ความเหน ทศนคต

เปนตน การวดคณสมบตทางจตใจของคนมกจะใชแบบสอบถาม (เครองมอวด) ทม

มาตรวดแบบประมาณคา (Rating Scale) คอมาตรวดจากมากไปหานอย ทมขอใหเลอกคอ มากทสด มาก ปานกลาง นอย และนอยทสด

นอกจากนการวดคณสมบตของจตใจนยมใชมาตรวดแบบ Likert Scale คอ มาตรวดทม 5 สเกลเชนแตวดไปทางบวก 2 สเกล และทางลบ 2 สเกล และตรงกลางคอยงไมตดสนใจ เชนการใหตอบวา เหนดวย เหนดวยอยางยง ไมเหนดวย และไมเหนดวยอยางยง และตรงกลางคอไมแนใจ

-คณภาพชวต (อานหนงสอหนา 35 จะมตวอยางมาตรวดการมคณภาพชวตทด และจะม

ตวแปรวาคณภาพชวตหมายถงอะไรบาง เชนการมสขภาพด การมรายไดด มงานทำา มทอยอาศย )

-ความสนใจทางการเมอง เราสามารถวดไดเชนกนวาคนมความสนใจทางการเมองมากนอยแคไหน

กอนจะวดเราจะตองนยามกอนวาความสนใจทางการเมองคออะไร ในเอกสารหนา 127 จะมตวอยางมาตรวดความสนใจทางการเมอง จะใชมาตรวดแบบตรวจสอบรายการ (เปนมาตรวดทม 2 คำาตอบ เชนเคยกบไมเคย )

-คณสมบตเบองตนของคน เชนเพศ อาย ระดบการศกษา -คณสมบตทางสงคม เชนอาชพ รายได การเปนสมาชกในองคการ 3.กลมคน เชน-ครวเรอน -กลมอาชพ4.หนวยงาน หรอองคกร เชนศกษาโรงเรยนในกรงเทพมหานครในการศกษา

หนวยงานอาจจะศกษาถง-คณสมบตของหนวยงาน-ผลผลตของหนวยงาน

166

ถาแหลงขอมลมมากกจะใชวธการสมตวอยาง เชนอาจจะสมโรงเรยนมาศกษา

5.ระบบสงคม เชน-ชมชน เชนศกษาปญหาชมชนการศกษาระบบสงคมสวนใหญมกจะใชการวจยสนาม

กระบวนก�รวจย1. กำาหนดปญหาในการวจย โดยระบถงทมาและความสำาคญของปญหาการกำาหนดปญหาในการวจยเปนสงแรกทผวจยจะตองคด และระบใหไดวา

ปญหาทเราจะวจยคออะไร และตองบอกวาปญหาในการวจยของเรามทมาและมความสำาคญอยางไร

2. กำาหนดวตถประสงคในการวจย เมอมปญหาในการวจย นกวจยตองระบวตถประสงควาตองการคำาตอบอะไร

จากปญหานน วตถประสงคจงตองสอดคลองกบปญหาในการวจย โดยสวนใหญการเขยนวตถประสงคมกจะทำาเปนขอๆ (ยกเวนการวจยทมวตถประสงคเพยงขอเดยว)

วตถประสงคในการวจยม 2 ระดบคอ-วตถประสงคเชงพรรณนา หมายถงวตถประสงคทตองการการบรรยายหรอ

พรรณนาในสงทศกษา-วตถประสงคเชงเปรยบเทยบ หมายถงการศกษาเพออธบายความเกยวพน

ของสงทเราศกษาเชนถาเราจะศกษาความสมพนธระหวางระดบการศกษากบความสนใจ

ทางการเมอง กจะเขยนวตถประสงคเชงเปรยบเทยบ 3. การกำาหนดตวแปรในการศกษา ตวแปรในการศกษาคอการกำาหนดประเดนในการศกษา ตองสอดคลองกบ

วตถประสงค ตวอย�ง ถาเราตงวตถประสงควา -เพอศกษาความสนใจทางการเมองในการศกษา ตวแปรในทนกคอความ

สนใจทางการเมอง-เพอศกษาการมสวนรวมทางการเมอง ตวแปรในการศกษาคอ การมสวน

รวมทางการเมอง-เพอศกษาปญหาการบรหารงานในระบบราชการ ปญหาในการบรหารงาน ก

คอตวแปรในการศกษา

167

ตวแปรในการศกษาคอสงทจะนำาไปสการคนหาคำาตอบ เชนถาเราศกษาการมสวนรวมทางการเมองของนกศกษา แสดงวาเรายงไมทราบวานกศกษามสวนรวมทางการเมองมากนอยแคไหน หรอถาเราศกษาปญหาระบบราชการ แสดงวาเรายงไมรวาระบบราชการมปญหาอะไร

4. การพฒนากรอบแนวคด การกำาหนดกรอบแนวคดหมายถงการแสดงใหเหนถงความสมพนธระหวาง

ตวแปร ทเราใชในการศกษาเชนเราจะศกษาความสนใจทางการเมองของนกศกษาเมองกาญจน แลวเรา

ไปอานเอกสาร ทฤษฎ ตางๆ แลวพบวาตวแปรทมผลตอความสนใจทางการเมองหลายตวแปร เชน ภมหลงและความเชอมนใจการดำารงชวต

เรากจะสรางแผนภมกรอบแนวคดถงความสมพนธของ 3 ตวแปรคอ ความสนใจทางการเมอง ภมหลง และความเชอมนในการดำารงชวต ซงอาจะเขยนออกมาในแบบ ตวอยาง

ในการวจยเชงคณภาพกรอบแนวคดอาจจะเปนขอความทบรรยายถงความเกยวพนระหวางตวแปรตางๆ

โดยปกตการวจยเชงปรมาณทตองมการทดสอบสมมตฐานตองมกรอบแนวคดเสมอ สวนการวจยเชงคณภาพไมจำาเปนตองมกรอบแนวคด

5. การสำารวจวรรณกรรมและแนวคด หมายถงการอานหนงสอและเอกสารทเกยวของกบประเดนหรอปญหาทเรา

จะวจย เชนถาเราศกษาความสนใจทางการเมอง กจะตองไปอานเอกสาร ตำารา และงานวจยทเกยวของกบความสนใจทางการเมอง

การสำารวจวรรณกรรมจะทำาใหเราไดประเดนยอยๆหรอตวแปรยอยของตวแปรทเราจะศกษา ซงจะนำาไปสการสรางนยามเชงปฏบตการของตวแปรได

การสำารวจและทบทวนวรรณกรรมจะตองมการอางองแหลงขอมล ทงชอคนแตง ชอหนงสอ ปทพมพ สำานกพมพ ปจจบนแหลงขอมลอางองจะมาจากเวปไซตตางๆ (เวลาจะอางองไมใชการกอปปจากงานวจยของคนอนๆ)

6. การเลอกรปแบบการวจย

ภมหลง

ความเชอมนในการดำารงชวต

ความสนใจทางการเมอง

168

ทงนปญหาในการวจย ตวแปรในการวจยทแตกตางกนกอาจจะตองใชวธการหรอรปแบบในการวจยทแตกตางกน จงจะไดคำาตอบตอปญหาในการวจย

เชนถาปญหาในการวจยนนตองใชคำาตอบจากคนจำานวนมาก เรากอาจจะใชวธการวจยสำารวจ แตถาปญหาการวจยบางปญหาตองการคำาตอบในเชงลก กอาจจะตองใชการวจยเชงคณภาพ ซงอาจจะตองเกบขอมลแบบสมภาษณเจาะลกหรอใชการสงเกต หรอตองใชการวจยเอกสารประกอบ

หรอบางครงถาเราตองการประเมนผลนโยบายตางๆกอาจจะใชวจยทดลอง เชนหากจะศกษาวาหมบาน ก. ทมนโยบายใดนโยบายหนงลงไปปฏบต นโยบายนนๆประสบความสำาเรจหรอไม กอาจจะตองเปรยบเทยบกบหมบาน ข.ทไมมนโยบายลงไปปฏบต

7. การกำาหนดประชากรและกลมตวอยาง ประชากรในการวจย หมายถงแหลงขอมลทเราจะไปจดเกบ ในการวจยเราจะ

ตองร ว าเราศกษาวาแหลงขอมลมาจากไหน เชน คน ระบบสงคม พนททางภมศาสตร

กลมตวอยางกมผลตอรปแบบการวจย เชนกน เชนถากลมตวอยางเปนคนจำานวนมากกอาจจะใชวธการวจยสำารวจ โดยการแจกแบบสอบถาม แตถาเปนคนจำานวนนอยกอาจจะใชการสมภาษณ แตแหลงขอมลเปนระบบสงคมอาจจะใชวธการวจยเชงคณภาพโดยการเกบขอมลดวยการสงเกต

8. การสรางและพฒนาเครองมอวด (เครองมอทใชในการจดเกบขอมล)เวลาจะเกบชอมลจากแหลงขอมลจะตองมเคร องมอในการเกบขอมล ซ ง

เรยกวาเครองมอวดเครองมอวดจะเปนแบบไหนจะขนอยกบรปแบบวจยและประชากรทเปนแหลง

ขอมล เชนถาประชากรคอคนจำานวนมากกอาจจะใชแบบสอบถาม แตถาทำาวจยสนามเครองมอวดอาจจะเปนกลองถายรป หรอแบบสงเกต สมดบนทก เทปบนทกเสยง

9. การตรวจสอบความสมพนธระหวางตวแปรกบมาตรวด ในการวจยแบบสำารวจ ซงตองใชแบบสอบถามจะมการทดสอบเครองมอวด

วามความสามารถในการวดไดมากนอยแคไหน10. การเกบรวบรวมขอมล เม อมเคร องมอในการเกบขอมลกตองไปเกบรวบรวมขอมล เชนแจก

แบบสอบถาม หรอสมภาษณ หรอสงเกต11. การวเคราะหขอมล

169

การจะวเคราะหขอมลดวยวธการไหนขนอยกบรปแบบของการวจย เชนการวจยเชงปรมาณกวเคราะหขอมลดวยสถต

12. การเขยนรายงานและการนำาเสนอผลงานวจย การนำาเสนอรายงานการวจยจะเร มตงแตบนนำา ซงเปนการพดถงแผนการ

วจยท งหมด ต งแต ความส ำาค ญของป ญหา ไปจนกระท งผลการวจย และบรรณานกรม

กระบวนการวจยทงหมด ทกลาวมาเปนขนตอนกวางๆ ทนกวจยจะตองทำา ดงนนการทำางานวจยตองอาศยการเขยน นกวจยจงตองมความสามารถในการเขยนดวย

งานวจยบางครงจะใชชอหวอหวา เชนงานวจยเกยวกบธรกจผดกฎหมายคอหวย การพนน และอาชพคาบรการทางเพศ ของ ดร .สงศต พรยะรงสรรค ตงชอวา

หวย ซอง บอน การวจยเชงนใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพ ดวยการสมภาษณ“ ”คนทเกยวของในวงการพวกน และพบวาธรกจผดกฎหมายเหลานมเงนหมนเวยนมหาศาล การทำาวจยในเรองนทำาให ดร.สงศต กลายเปนนกวชาการคนสำาคญทเสนอวาควรจะเอาธรกจใตดนพวกนมาทำาใหถกกฎหมาย เพราะจะทำาใหสามารถควบคมปญหาตางๆได เชนปญหาการตดสนบน รวมทงรฐจะมรายไดจากการเกบภาษดวย

จากกระบวนการวจยขางตนอาจารยจะลงรายละเอยดในกระบวนการวจยแตละขอ ดงน

1. ปญห�ก�รวจย ในขนตอนแรกของการวจย นกวจยจะตองเขยนถงปญหาในการวจย ซงเปน

ขนทจะตองบอกถง ทมาและสภาพปญหาทเราจะวจย และเหตผลในการทำาวจยในปญหาดงกลาว เพอใหผอานรบรถงความสำาคญของปญหาทเราจะวจย

สำาหรบการเขยนสาระนพนธอาจจะเขยนในสวนของทมาและความสำาคญของปญหาประมาณ 3-4 หนา

การพฒนาความรเกยวกบปญหาการวจยการจะเขยนปญหาและความสำาคญของปญหาไดดนกวจยจะตองทำาในสงตอ

ไปน ใหเหนเปนรปธรรม1.อานหนงสอเกยวกบปญหานนๆ หรอตองไปสำารวจวรรณกรรมทเกยวของ

นนเอง2.ระบตวตวแปรทจะศกษา3.พฒนากรอบแนวคดทเกดจากตวแปรทระบ4.ระบแหลงของขอมล

170

5.ระบวธการเขาถงแหลงขอมลหากทำาสงตางๆใหเปนรปธรรมเรากจะสามารถระบประเภทของงานวจยได2. ก�รกำ�หนดวตถประสงคของก�รวจย การกำาหนดวตถประสงคในการวจย หมายถงการระบถงสงทนกวจยตองการ

ศกษา ซงตองระบใหชดเจน เปนรปธรรม เพอใหเขาใจตรงกนกอนการวจย และควรจะเขยนเปนขอๆ

ระดบของวตถประสงค1. วตถประสงคเชงพรรณนา เปนวตถประสงคทตองการบรรยาย หรอ

พรรณนาถงสงทเราจะศกษา-เพอศกษาคณลกษณะของประชากร เชนศกษาคณลกษณะของนกศกษา

จงหวดเชยงราย-เพอศกษาความรของกลมตวอยาง เชนศกษาความรเกยวกบรฐธรรมนญ

ของนกศกษาเมองกาญจน-เพอศกษาความคดเหนของกลมตวอยาง เชนศกษาความพงพอใจการ

บรการของเทศบาล (การทำาโพลสวนใหญเปนการวดความคดเหนของกลมตวอยาง)-เพอศกษาคณภาพชวตของกลมตวอยาง เชน ศกษาคณภาพชวต-เพอศกษาพฤตกรรมของกลมตวอยาง-เพอศกษาปญหาของกลมตวอยาง เชนศกษาปญหาในการบรหารงานขอ

งอบต.....-เพอเสนอแนะแนวทางในการพฒนา เชนเพอศกษาแนวทางในการพฒนา

ระบบการทำางานของเทศบาล....-เพอศกษาผลกระทบของ....เชนเพอศกษาผลกระทบของนโยบายการเรยน

ฟร-เพออธบายพฒนาการของ.... เชนเพอศกษาพฒนาการของระบบราชการ

ไทย เชนงานวจยของดร.วรเดช จนทศร เปนตน2. วตถประสงคเชงเปรยบเทยบ เปนวตถประสงคทตองการอธบายความ

เกยวพนของตวแปร วตถประสงคแบบนอยางนอยตองมตวแปร 2 กลม เชน-เพ อเปรยบเท ยบความแตกตางระหวางคณสมบต ของประชากรก บ

พฤตกรรมในเรอง....-เพอศกษาความสมพนธระหวางความรของประชากรกบพฤตกรรมใน

เรอง.....

171

-เพอศกษาปจจยทมผลตอคณภาพชวตของประชากร-เพอศกษาปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมของประชากร-เพอศกษาเปรยบเทยบพนทไดรบนโยบายกบพนททไมไดรบนโยบายเปนตนตวอยาง ถาเราศกษาเรองความสนใจทางการเมอง -วตถประสงคเชงพรรณนาเพอศกษาความสนใจทางการเมองของนกศกษาจงหวดกาญจนบร -วตถประสงคเชงเปรยบเทยบเพอศกษาปจจยทมผลตอความสนใจทางการเมองของนกศกษากาญจนบร

ปจจยเหลานไดแก (จะศกษากปจจยกระบใหครบ)-อาย-อาชพ-รายได3. ก�รระบตวแปรในก�รศกษ� ตวแปร (Variable) หมายถงสงทนกวจยตองการหาคำาตอบ ตวแปรจะมคาท

ผนแปรไดมากกวา 1 คา เชน ถาเรากำาหนดวตถประสงควา-เพอศกษาความสมพนธระหวางเพศกบความสนใจทางการเมอง**เพศ กเปนตวแปรทมคาผนแปรมากกวา 1 คอ มเพศชายและหญง**ความสนใจทางการเมองกจะเปนตวแปรทมคามากวา 1 เชนสนใจทางการ

เมองมาก สนใจการเมองนอย สนใจการเมองปานกลางตวแปรในการศกษาจะตองสอดคลองกบวตถประสงค ดงนนนกวจยจะตอง

พฒนาวตถประสงคออกมาเปนตวแปรใหได

******เพมเตม*****การพฒนากรอบแนวคดในการศกษาเมอมตวแปรในการศกษา ในการวจยเชงเชงปรมาณทเราตองทดสอบ

สมมตฐาน จะตองเขยนกรอบแนวคดในการศกษา เพอแสดงความเกยวพนระหวางตวแปร โดยตองอธบายไดวาทำาไมตองการอธบายความสมพนธระหวางตวแปรนนๆ

เชน เราตองพสจนวาอายทแตกตางกนมผลตอความสนใจทางการเมองทแตกตางกนหรอไม เราวาทำาวจยกตองเขยนความสมพนธระหวางตวแปร อาย กบ ตวแปรความสนใจทางการเมอง กรอบแนวคดจงเปนการแสดงความสมพนธระหวางตวแปรตนและตวแปรตาม

ตวแปรตน

172

** การวจยเชงส ำารวจ (Survey Research) ถอเป นการวจยเชงปรมาณ (แตการวจยเชงปรมาณไดมเฉพาะการวจยสำารวจ) การวจยสำารวจเปนการวจยทจะตองศกษากบแหลงขอมลจำานวนมาก ซงจะตองมการกำาหนดตวแปรในการศกษาทชดเจน มการพฒนาตวแปรใหมความชดเจน จนสามารถวดไดทเรยกการสรางนยมเชงปฏบตการ (Operation Definition) ของตวแปร

การวจยเชงสำารวจมกจะตองพสจนตวแบบในการวจย โดยใชสถตในอนมานในการพสจนความสมพนธระหวางตวแปร

******* หนา 75 เปนตวอยางของกรอบแนวคดในการวจย ทมความซบซอน

เนองจากมตวแปรจำานวนมาก และนกวจยตองการศกษาความสมพนธระหวางตวแปรหลายตว แตในระดบของนกศกษาทตองทำาสาระนพนธหรอการศกษาอสระไมจำาเปนตองทำาซบซอนมาก

**หนา 127 เปนตวแปรเกยวกบความสนใจทางการเมอง ******************แนะนำาหนงสอเรอง วธก�รวจยเชงคณภ�พ เขยนโดย ดร.สภางค จนทวา

ณช **อาจารยมองวาปญหาหนงของการเมองไทยคอเราไมมนกการเมองหนา

ใหมเขามาเลนการเมอง ทำาใหเราตองเลอกนกการเมองคนเดม ซงบางครงนาเบอหนายมากๆ

คำ�บรรย�ยวช� PS 702 ระเบยบวธวจยท�งรฐศ�สตร

Research Methodology in Political Science

ผศ.ดร.สวรรณ แสงมห�ชย วนท 1 พฤศจก�ยน พ.ศ. 2551 ภ�คบ�ย

ตวแปรตาม

173

ประเภทของง�นวจย1. จำาแนกตามวตถประสงคของการวจย แบงออก

เปน 3 ประเภท1.1 การวจยแบบบกเบก (Exploratory

Research) หมายถงการวจยทไมเคยมทำามากอน เชนงานวจยเรองกระบวนการมาเปนหมอนวด เปน

งานวจยทศกษาถงเสนทางการเขามาเปนหมอนวด ซงตอนทผวจยศกษายงไมเคยมใครศกษาเรองนมากอน ผศกษา ไมมทฤษฎมากอน และใชวธการปลอมตวเขาไปเปนหมอนวด เพอเกบขอมลดวยการสงเกต จนกระทงไดขอมลทเปนจรงและสรปเปนผลวจย

(นกวจยเรองนปจจบนเปนอาจารยสอนมหาวทยาลยสงขลานครนทร คณะศลปะศาสตร คออาจารยศลมาน วงคสภาพ)

1.2 การวจยเชงพรรณนา (Descriptive Research) เปนการวจยทมวตถประสงคเพอบรรยายหรอพรรณนาปรากฏการณเชงประจกษ

เชน เราวจยเรอง ความพรอมขององคการบรหารสวนตำาบล เรากจะมงจะชวา อบต.มความพรอมในการทำางานมากนอยแคไหน ความไมพรอมมดานไหนบาง พรอมดานไหนบาง อยางไร

การพรรณนาแตกตางจากการอธบาย (Explanation) เพราะการพรรณนาเปนการบอกเลาถง

174

ปรากฏการณตางๆ แตการอธบายจะตองบอกถงสาเหตของปรากฏการณ วาปรากฏการณนนเกดขนไดอยางไร

(การพรรณนามงตอบคำาถามวาอยางไร แตการอธบายมงตอบคำาถามวาทำาไม)

1.3 การวจยเชงการอธบาย (Explanatory Research)

การวจยเรองเดยวกนจะเปนทงเชงพรรณนาและอธบายกได

เชน เราศกษาเรองปญหายาเสพตด เรากอาจจะบรรยายถงสภาพของคนตดยาเสพตด มใครบาง อาศยอยทไหน จากนนเรากอาจจะตองอธบายวาทำาไมคนเหลานจงตดยา หรอทำาไมกรรมกรจงตดยาเสพตดมากกวาอาชพอนๆ เปนตน

2.จำาแนกตามเหตผลของการวจย แบงเปน2.1 การวจยพนฐาน (Basic Research) มเปา

หมายเพอสรางความรความเขาใจเกยวกบปรากฏการณนน หรอเพมความรในสาขานนๆ

เชนการวจยเรอง Hawthorne Study ททำาในป 1927-1932 โดยเอลตน เมโยเปนการศกษาความสมพนธระหวางบรรยากาศการทำางานกบประสทธภาพในการทำางาน โดยศกษาทโรงงานเวสเทรน อเลกทรกส คอมเพน ซงผลการวจยครงนไดผลการวจยวาสงททำาใหประสทธภาพของบรษทสงขนเนองจากความรวมมอกน

175

ทำางานของพนกงาน หรอการทำางานเปนกลม ไมใชสภาพแวดลอมในการทำางาน

2.2 การวจยเชงประยกต (Apply Research) เปนการวจยเพอนำาผลการวจยไปประยกตใช

เชนศกษาเรอง- การพฒนากรมทดนเพอจดโครงสรางใหม -ความตองการของประชาชนตอการบรหารสวสดการ

สงคมของรฐ-การปรบโครงสรางองคการเพอเพมประสทธภาพผลของการวจยนำาไปใชประโยชนคอ-นำาไปใชในแกปญหา เชนหากศกษาเรองยาเสพตดก

จะตองนำาผลการศกษาไปแกปญหายาเสพตด-นำาไปใชประกอบการตดสนใจในเรองใดเรองหนง-นำาไปใชพฒนาโครงการ กระบวนการ หรอวธการ

ทำางาน เชนการวจยเพอประเมนความสามารถของบคลากร กจะทำาไปใหเพอพฒนาใหบคลากรมความสามารถมากขน

3.จำาแนกตามแบบการวจยแบงออกเปน3.1 การวจยทดลอง3.2 การวจยกงทดลอง3.3 การวจยแบบไมทดลอง3.4 การวจยแบบกอนทดลอง

176

4.จำาแนกตามความสามารถในการควบคมสถานการณในการศกษา

4.1 การวจยทสามารถควบคมสถานการณได (Controlled Setting) เชนการวจยทดลองทมการควบคมสภาพแวดลอมของสงทวจย เชนการวจยเรองประสทธภาพในการทำางานโดยควบคมสภาพแวดลอมในการทำางาน เชนใชความสวางตามทกำาหนด (กรณการทดลองทฮอรทรอน)

4.2 การวจยทไมมการควบคมหรอบงคบภาวการณ (Uncontrolled Setting)เปนการวจยไปตามธรรมชาต

เชนการวจยเรองการนำานโยบายการคาดเขมขดนรภยไปปฏบต นกวจยกอาจจะเกบขอมลตามธรรมชาต เชนไปสงเกตการณคนขบรถตามสแยกไฟแดง วามการคาดเขมขดนรภยหรอไม

5.จำาแนกตามทตงของการศกษาวจย แบงเปน5.1 การวจยในหองทดลอง5.2 การวจยในสนาม 6.จำาแนกตามแหลงขอมล6.1 การวจยทใชขอมลปฐมภม (Primary Data) หมายถงการวจยทนกวจย

เกบขอมลใหมทงหมดเปนครงแรก6.2 การวจยทใชขอมลทตยภม (Secondary Data) เปนการวจยทเกบขอมล

จากขอมลทมคนทำาเอาไวแลว เชนขอมลเอกสาร ขอมลจากหนงสอพมพ ขอมลจากรายงานประจำาปตางๆ

7.การจำาแนกตามลกษณะของการวเคราะหขอมล7.1 การวจยเชงคณภาพ (Qualititative Research) การวเคราะหขอมลจะไม

ใชสถต แตใชการพรรณนาหรอการอธบายดวยเหตผลเชนการวจยเรองกระบวนการเปนหมอนวด นกวจยกจะบรรยายวา หมอนวด

นนมฐานะทางบานยากจน มพนองหลายคน จงตองออกมาเปนหมอนวด และหมอนวดตองสงเงนใหกบพอแม

177

7.2 การวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) เปนการวจยทใชตวเลขและสถตในการวเคราะหขอมล เนองจากแหลงขอมลในการวจยเชงปรมาณจะมจำานวน เชนการวจยทใชการแจกแบบสอบถามในการเกบขอมล และขอมลในการวจยเชงปรมาณสามารถแปลงเปนตวเลขได

เชนถาเราวจยเรองผนำากบประสทธผลขององคการกอาจจะออกแบบสอบถาม และมคำาตอบใหเลอก คอเหนดวยอยางยง เหนดวย ไมมความคดเหน ไมเหนดวย ไมเหนดวยอยางยง เมอไดแบบสอบถามกลบมากตองมการวเคราะหดวยสถต

ขนตอนของก�รวจย1.การกำาหนดประเดนปญหา หรอคำาถามในการวจย2.สำารวจทบทวนวรรณกรรม (Literature Review) หมายถงการคนควา

ตำารา หนงสอ วารสาร หนงสอพมพ ในเรองทเกยวของกบการศกษาของเรา หลงจากวจยแลวผวจยตองมความรเกยวกบงานวจยนนอยางมากทเรยกวา On top of literature

นอกจากนในการเขยนรายงานการวจยจะตองอางองวรรณกรรมทงหมดทเราทำาการทบทวนดวย โดยอางองตงแตชอเรองผแตง ปทพมพ สำานกพมพ

การจะอางองจากอนเตอรเนตตองเปดไปท www.scholar.google.com แลวจงเสรชหาคำาทตองการ เชนคนทจะทำาเรองการมสวนรวมทางการเมองกตองคนคำาวาการมสวนรวมทาการเมอง หรออาจจะคนเวปไซตของเอนไซโคพเดยกได

การทบทวนวรรณกรรมจะตองอานหนงสอจำานวนมาก จนกวาทนกวจยจะเปนผทรดทสดในเรองนนๆ ถาทำาวทยานพนธปรญญาเอกตองใชเวลาอยางนอย 1 ปในการอานหนงสอ

3.กำาหนดสมมตฐานการกำาหนดสมมตฐานจะตองเปนไปตามทฤษฎ 4.เลอกแบบวธวจย จะเลอกแบบไหนขนอยกบปญหาการวจย แหลงขอมล บางปญหาอาจจะตอง

ใชการวจยเชงคณภาพเทานนจงจะเกบขอมลและคำาบได5.กำาหนดประชากรเปาหมายและกลมตวอยางในการวจยจะตองบอกใหชดเจนวาประชากรทใชในการศกษาเปนใคร ทจะใหคำา

ตอบตอคำาถามของเราได เชนถาศกษาปญหายาเสพตดในโรงเรยนกตองไปศกษาจากนกเรยนในโรงเรยน

178

ถาประชากรกรมจำานวนมากจะตองเลอกศกษาจากกลมตวอยาง เชนถาจะศกษาปญหายาเสพตดของนกเรยนมธยมในจงหวดขอนแกน นกเรยนจะมจำานวนมากกสมตวอยางมาศกษา

6.สรางนยามปฏบตการและสรางตวชวดนยามปฏบตการคอการนำาเอาตวแปรมานยาม เนองจากตวแปรในทาง

สงคมศาสตรมกจะมความเปนนามธรรม จงตองนยามปฏบตการ (Operational Definition) คอนยามใหเปนรปธรรมมากเพยงพอ (จนสามารถนำาไปสรางเปนขอคำาถามในแบบสอบถามได หรอนำาไปวดได)

เชนเรามตวแปร ความผกพนในองคการ กตองนยามวาหมายถง-การเสยสละเพองาน-รกษาผลประโยชนขององคการ-ปกปองชอเสยงขององคการ-มาทำางานทกวน-คงสภาพสมาชกขององคการนยามเหลานกจะเปนตวชวดความผกพนในองคการ 7.สรางเครองมอเกบขอมลและดำาเนนการเกบขอมลเชนการออกแบบสอบถาม การออกแบบสมภาษณ การออกแบบสงเกต จาก

นนกนำาเครองมอเหลานไป8.การวเคราะหขอมล9.เสนอผลงานวจย(สำาหรบการบานทำาตงแตขอ 1-7) ทฤษฎกบก�รวจยทฤษฎเปนสงสำาคญมากสำาหรบการวจย เพราะเปนเหมอนกรอบความคด ท

จะชวยใหนกวจยกำาหนดขอบเขตและประเดนของการวจยใหมความชดเจนทฤษฎ หมายถงคำาอธบายปรากฏการณตางๆ ทมเหตผลและผานการ

ทดสอบมาแลว โดยมการจดลำาดบความสำาคญเชงเหตผลระหวางแนวคดและตวแปรตางๆ

ทฤษฎทางสงคมศาสตรจะมความแตกตางจากทฤษฎทางวทยาศาสตร ตรงททฤษฎทางสงคมศาสตรไมมลกษณะตายตวเปนกฎแบบทฤษฎทางวทยาศาสตร แตทฤษฎสงคมศาสตรอาจจะมการเปลยนแปลงได

ทฤษฎแบงออกเปน 2 ประเภท คอ

179

1.ทฤษฎเชงปทสถาน คอทฤษฎทบอกวาอะไรควรจะเปนอยางไร (What ought to be) เปนทฤษฎทตงบนคานยม ทบอกวาสงตางๆถกตองหรอไมถกตอง ผดหรอถก ควรไมควร

ทงนเรามกจะไมใชทฤษฎปทสถานในการวจย เพราะไมสามารถพสจนไดวาทฤษฎอะไรดกวากนเพราะเปนเรองของความเชอ

2.ทฤษฎพรรณนา เปนทฤษฎทอธบายความสมพนธของปรากฏการณตางๆโดยไมชแนะวาอะไรควรจะทำา แตมงอธบายสงทเปนอย เนนตอบคำาถามวา What is และเนนการทดสอบดวยกระบวนการทางวทยาศาสตร และสามารถนำาไปใชในการกระบวนการตดสนใจได

เชนเราจะพดวาการเพมประสทธภาพในการทำางานสามารถทำาไดดวยการนำาเอาระบบคณธรรมมาใชในการบรหารงาน แตจะไมพดวา ควรจะนำาเอาระบบคณธรรมมาใชในการบรหารงาน

ทฤษฎยงมหนาทในการทำานายเหตการณในอนาคตดวย เชนทฤษฎบอกวาขวญและกำาลงใจมผลตอประสทธผลในการทำางาน ถาเราไปพบวาองคการแหงหนงคนในองคการมการโยกยายบอยมาก เรากสามารถทำานายไดวาองคการแหงนนพนกงานขวญกำาลงใจไมนาจะด และนาจะมประสทธภาพในการทำางานตำา

โครงสรางของทฤษฎทฤษฎประกอบไปดวย ขอความทมลกษณะเปรยบเหมอนกฎธรรมชาต คอม

ลกษณะทบอกวาเมอมเหตการณ ก เกดขน กจะมเหตการณ ข. ตามมา เชน ถานำากลายเปนนำาแขงนำาจะขยายตว

หรอ การบอกวา ถามนษยมการเกาะกลมกนทางสงคมกจะชวยทำาใหเกดกำาลงสนบสนนทางใจตอสมาชกในกลมเมอเกดภาวะกดดนหรอความเครยด

ลกษณะของทฤษฎยงมลกษณะทขอความเชงกฎ และขอความบอกเลาเชงขอเทจจรง เมอนำาเอาขอความเชงกฎกบขอความเชงขอเทจจรงกจะเกดขอความอนไดดวยวธการอนมาน

เชน ขอความเชงกฎ : นำาจะขยายตวเมอกลายเปนนำาแขง ขอความเชงกฎ : ขวดแกวจะราวเมอไดรบรบความกดดนทกจดๆหนงขอเทจจรง : นำานำาในขวดแกวและนำาเอาไปใสตเยนขอความจากการอนมาน : ขวดแกวในตเยนจะราวหรอตวอย�ง

180

ขอความเชงกฎ : การเกาะกลมทางสงคมชวยเกดการสนบสนนทางใจในเวลาทสมาชกในกลมเกดความเครยด

ขอความเชงกฎ : อตราการฆาตวตายเปนผลลพธจากความเครยดทไมไดรบการผอนคลาย

ขอความเชงขอเทจจรง : คนทนบถอศาสนาครสตคาธอลกมการเกาะกลมมากกวาคนทนบถอโปรแตสท

ขอความจากการอนมาน : คนนบถอคาธอลกมควาเครยดนอยกวาคนทนบถอโปรแตสแทนท

ขอความอนมาน : คนทนบถอคาธอลกจะฆาตวตายนอยกวาคนทนบถอโปรแตสแตนท

ขอความท 1-4 เปนขอความทเปนเหมอนโจทย คอสงทอธบาย (Expernans-ภาษาลาตน) สวนสวนขอความท 5 เปนผลลพธเรยกวา Expernandum หมายถงสงทถกอธบาย ซงตองนำาเอาไปพสจนตอไป

ขอสงเกตของโครงสรางทฤษฎ1.ขอความโจทย (สงทอธบาย) ตองเปนขอความทถกตอง มลกษณะเปนขอ

เทจจรง ใชหลกในการอนมานเชงตรรกะ ซงจะทำาใหผลลพธถกตอง เนองจากอนมานจากกฎทถกตอง

2.ขอความผลลพธตองงายตอการทดสอบ และจำาเปนตองมการทดสอบ (ขณะทกฎไมตองการการพสจน)

เชน กฎบอกวา : การแบงงานกนทำาทำาใหเกดความชำานาญ ถามความชำานาญการทำางานจะมประสทธภาพ

(2 ขอความนไมตองพสจน)เมออนมาน 2 ขอความเขาดวยกน จะบอกวา : การแบงงานกนทำาทำาใหเกดประสทธภาพในการำางาน (ขอความนตองพสจน เพราะเปนสมมตฐาน)3.ขอความเชงกฎเปนการระบแนวโนมโดยทวไป หรอความนาจะเปน

(Probabilistic statement) มากกวาจะเปนกฎทตายตว เพราะในทางสงคมศาสตรมการเปลยนแปลงไดตลอดเวลา

4.ขอความทเปนผลลพธสามารถนำาไปเปนสมมตฐานในการวจยได5.โดยปกตสมมตฐานจะเปนความสมพนธระหวางตวแปร 2 ตวขนไป เชนการแบงงานกนทำาทำาใหเกดประสทธภาพในการทำางาน ตวแปรกคอ การแบง

งานกนทำา และประสทธภาพในการทำางาน

181

เมอนำาสมมตฐานดงกลาวไปพสจนกบขอเทจจรง ถาถกตองกเปนการยนยนสมมตฐาน แตถาการแบงงานกนทำาไมกอใหเกดประสทธภาพแสดงวาปฏเสธสมมตฐาน

ดงนนเวลาเราทดสอบทฤษฎเราจะทดสอบวาทฤษฎใดผดหรอไมถกตอง เชนถาเราแบงงานกนทำาแลวยงไมเกดประสทธภาพ เรากจะบอกวาทฤษฎไมถกตอง เพราะในการพสจนทฤษฎเราจะไมพสจนวาทฤษฎใดถกตอง แตจะพสจนวาทฤษฎไมผดหรอนาเชอถอ

ตวอยาง จากทฤษฎ ผทนบถอโปรแตสแตนทฆาตวตายมากกวาคนทนบถอคาธอลก ของเอมล เดอรไฮม (บางอาจารยจะเรยกเดอไคม)

สถานการณท 1ไปศกษาในชมชนแหงหนงและพบวาคนโปรแตสแตนทไมไดฆาตวตายมาก

กวาคาธอลกส เราจะสรปวาทฤษฎผด เพราะขอเทจจรงไมสอดคลองกบทฤษฎสถานการณ 2 ไปศกษาชมชนแหงหนงแลวพบวา คนโปรแตสแตนทฆาตวตายมากกวาคาธอ

ลกส เราจะสรปวาทฤษฎไมผด หรอทฤษฎนาเชอสถานการณ 3 -ในเยอรมนคนโปรแตสแตนทฆาตวตายมากกวาคาธอลกส-ในอเมรกาคนโปรแตสแตนทฆาตวตายมากกวาคาธอลกส-ออสเตรเลยคนโปรแตสแตนทฆาตวตายมากกวาคาธอลกสเรากจะสรปวาทฤษฎนาเชอถอมากขน เพราะมเหตการณสนบสนนมากขนสถานการณท 4-ในเยอรมนคนโปรแตสแตนทฆาตวตายมากกวาคาธอลกส-คนโสด หมาย หรอหยารางฆาตวตายสงกวาคนทแตงงานแลว-คนทอยในเมองมอตราฆาตวตายมากกวาคนทอยในชนบทเรากจะสรปวาทฤษฎของเดอรไฮมนาเชอถอมากขน นอกจากนหาก เรามหลายทฤษฎและพบวา1. ทฤษฎ ก. สอดคลองกบเหตการณ 1 2. ทฤษฎ ข ค ง สอดคลองกบเหตการณ 13. ทฤษฎ จ ฉ ไมสอดคลองกบเหตการณ 1 และถาพสจนเราไดวาเหตการณ 1 จรง เราจะสรปวาทฤษฎ จ ฉ ผด สวน

ทฤษฎ ก ข ค ง นาเชอถอ

182

ค�รล ปอบเปอร กลาววาหนาทของนกวทยาศาสตร คอการขจดทฤษฎ หรอทฤษฎทไดรบการพสจนแลววาผด (Falsification) หรอไมถกตองออกไป

ทงนทฤษฎทใชในการวจยมกจะเปนทฤษฎในเชงเหตและผลทตองการอธบายวาปรากฏการณหนง เกดขนไดอยางไร เชน

อตราการฆาตวตาย (ผล) เปนผลสบเนองมาจากความเครยด (เหต) ในการวจยการตความเชงเหตผลเปนหวใจทสำาคญ แตการทดสอบความ

สมพนธเชงเหตผลในทางสงคมศาสตรอาจจะไมพสจนไดชดเจน เพราะเงอนไขของความเปนเหตเปนผลตามแนวคดของ John Locke นกปราชญชาวองกฤษกลาววา

ถา X เปนเหตของ Y1. X จะตองเกดกอน Y เสมอ2. เมอเกด X แลว Y ตองตามมาทกครง และถา X เปลยนคา Y ตองเปลยน

คาดวยแตในความเปนจรง X อาจจะไมไดทำาใหเกด Y อยางแทจรง

ตวอยางปรมาณนำาฝน ผลผลตตอไร (นำาฝนมากผลผลตมาก)ถาฝนตก จะเกดผลผลตขนมาแตในความเปนจรงการเปลยนแปลงของผลผลตอาจจะมาจากปจจยอนๆ

ดวย เขนปย ศตรพช อาจารยเคยออกขอสอบถามวาทฤษฎมความสำาคญอยางไรในการวจย

ก�รเขยนโครงสร�งก�รวจย (เปนสวนทนำ�ไปทำ�ก�รบ�น)**1.ความสำาคญของปญหานกศกษาจะตองเขยนใหเหนวาทำาไมปญหาวจยทนกศกษาทำามความสำาคญ ม

เหตการณความเปนมาอยางไร (เขยน –3-5 หนา)2.คำาถามในการวจย (Research Question)3.วตถประสงคในการวจยตองเขยนใหสอดคลองกบคำาถามในการวจย เชนคำาถามถามวา โครงสราง

องคการทำาใหเกดประสทธภาพในการทำางานหรอไม วตถประสงคกตองบอกวา -เพอศกษาความสมพนธระหวางโครงสรางกบประสทธภาพในการทำางานใน

องคการ4.ขอบเขตในการวจย (ขอบเขตพนท เวลา ประเดน หรอตวแปรในการวจย )5.ประโยชนทคาดวาจะไดรบ6.การทบทวนวรรณกรรม (ตรงนเขยนใหได 15 หนา )

183

7.แผนผงแสดงกรอบความคดในการวจย8.สมมตฐานในการวจย9.ระเบยบวธในการวจย10.แผนการดำาเนนงาน เปนการบอกวาจะทำากจกรรมไหนเมอไหร เชนมเวลา

2 เดอน กจะบอกวา สปดาหท 1 ตงชอเรองและเขยนความสำาคญของปญหา สปดาหท 2 ทบทวนวรรณกรรม (ทำาออกมาเปนตาราง เหมอนการทำา Gant Chart)11.แบบสอบถาม /หรอแบบสมภาษณความยาวรวมแลวประมาณ 30 หนาตวอยางการเขยนวตถประสงคจ�กเรอง ความตองการและความคาดหวงของพนกงานการเคหะแหงชาต ท

มผลกระทบตอการลาออกของพนกงาน1. ศกษาตวแปรทเปนปจจยทมผลตอความตองการลาออกของพนกงาน2. ศกษาทศนคตของพนกงานทมตอระบบการบรหารงานบคคลของการ

เคหะ3. ศกษาปญหาของระบบการบรหารงานบคคลของการเคหะแหงชาตตวอยางของการเขยนประโยชนทคาดวาจะไดรบ1. เพอปรบปรงการบรหารงานบคคลของการเคหะแหงชาต

ตวอยางงานทมาจากนกศกษาชอเรอง ประสทธผลของการใหความชวยเหลอเกษตรกรผประสบภยธรรมชาต(ควรระบใหชดเจนวาเกษตรกรทไหน ประสบภยธรรมชาตเมอไหร เพอให

ขอบเขตแคบลง)คำ�ถ�มในก�รวจย การใหความชวยเหลอเกษตรกรเปนเงนสดสามารถชวย

เหลอเกษตรกรไดมากนอยแคไหนคำาถามแบบนกสะทอนวาเราสนใจศกษาเฉพาะเกษตรกรทไดรบการชวยเหลอ

เปนเงนสดใชหรอไม และอาจจะตองใชการวจยเชงคณภาพ เพาะเราตองรวาเกษตรกรนำาเงนไปใชอยางไร

(สวนมากแลวยงเขยนไมคอยสมพนธกนในแตละหวขอ)

คำ�บรรย�ยวช� PS 702 ระเบยบวธวจยท�งรฐศ�สตร

184

Research Methodology in Political Science

ผศ.สวรรณ แสงมห�ชย วนท 1 พฤศจก�ยน พ.ศ. 2550 ชวงเช�

เมอวานน อาจารยใหนกศกษากลบไปคดชอเร องงานวจยคนละหนงเร อง และระบ Research Question ใหชดเจน ปกตผวจยจะตองศกษาแนวคดทฤษฎใหลกซ งกอนจงจะตงค ำาถามในการวจยได แตกรณน อาจารยใหน กศกษาอาศยประสบการณของตนเองในการตงคำาถามในการวจยไปกอน

สมมตฐานคอการเดาคำาตอบลวงหนาบนพนฐานของทฤษฎทมอย หากทฤษฎวาไวอยางไร สมมตฐานก Base-on กบเร องนนๆ เชน ทฤษฎอธบายวาองคการจะมประสทธภาพสงได ผน ำาตองเปนผนำาแบบประชาธปไตยเพราะเปดโอกาสใหลกนองไดแสดงความคดเหนและไดตดสนใจ จงตงสมมตฐานวา ผนำาแบบประชาธปไตยจะทำาใหองคการมประสทธผลสง กรณนอาจารยใหนกศกษาตงสมมตฐานบนพนฐานประสบการณสวนตวของตนเองไปกอน เพราะเชอวานกศกษาไดตดตามและอานขาวมามากพอสมควรแลว

การตงสมมตฐานทถกตองตามทฤษฎ ผลการวจยกจะสอดคลองกบสมมตฐาน จงสามารถสรปไดวา ยนยนสมมตฐานเดมหรอยอมรบสมมตฐาน งานวจยของกจะมประโยชนในทางวชาการ เพราะทำาใหทฤษฎนนแขงแกรงมากยงขน แตหากผลการวจยไมเปนไปตามทฤษฎกตองดวามขอผดพลาดอยางไร เชน ผดพลาดในขนตอนการเกบรวบรวมขอมลหรอขนการวเคราะหขอมล โดยอธบายอยางละเอยดวาสาเหตทงานวจยไมสอดคลอง

185

กบทฤษฎเปนเพราะอะไร แตถาหากทำาทกขนตอนถกตองตามหลกวชาการแลว ผลการวจยยงขดแยงกบทฤษฎอย ทฤษฎนนกจะสนคลอน

ทฤษฎทางคณตศาสตรและวทยาศาสตรจะตายตว ไม สามารถหกลางได เชน H2 + O = นำา แตสงคมศาสตรเปนเร องเกยวกบความคดเหนและทศนคตซงเปนเร องทไมตายตว ทฤษฎทางสงคมศาสตรจงไมจรงยงยน จงมโอกาสเปลยนแปลงไดเพราะความคดของคนเปลยน ยงปจจบนโลกเปลยนแปลงอยางรวดเรว เร องท เก ยวก บความค ดเหนของมน ษยก เปลยนแปลงงายเชนเดยวกน เชน อดตเชอวาองคการทจะมประสทธภาพ/ประสทธผลตองมลกษณะสามเหลยมทรงสง หรอลกษณะแบบระบบราชการ (Bureaucracy) ดงน

1.มขนาดใหญ2.มกฎระเบยบ ขอบงคบ และวธการปฏบตงานทตายตว3.มสายการบงคบบญชาทแนนอนองคการทต งข นมาในชวงสงครามโลกคร งท 2 จงม

ลกษณะแบบนทงหมด นกคดคนสำาคญคอแมกซ เวเบอร, เฟรดเดอรก เทเลอร กลวนมแนวคดเชนเดยวกน แตองคการในปจจบนมลกษณะแบบราบ (Flat Organization) มลำาดบชนการบงคบบญชานอย เพอใหการสงงานและตดสนใจรวดเรวเพราะย คน ต องการ Spirit หรอมโครงสรางแบบวงกลม ซงมลกษณะของการทำางานเปนทม ทำาใหการทำางานรวดเรวขน ไมมการสงการ ทประชมมมตอยางไรกเอาไปทำางานไดเลย คาใชจายถกเพราะไมตองมหวหนางาน

186

กาลเวลาทำาใหความคดของคนเปลยน เชน อาจารยจบปรญญาโทและมลก 2 คนจงไมคดเรยนตอ แตชวงเวลาหนงกคดวาควรไปเรยนตอปรญญาเอกแลวนำาความรไปเผยแพร ดวยเหตน ทฤษฎทางสงคมศาสตรจงไมจรงยงยน เราจงจำาเปนตองตรวจสอบทฤษฎอยเรอยๆ ในการทำาวจยจะตองอานทฤษฎตงแตยคเกามาจนถงยคใหม เพอดการเปลยนแปลงของความคดในแตละยค

ตวแปร (Variables)นกศกษาจะตองเขยนแผนภาพหรอตวแบบ (Model) ท

แสดงความสมพนธระหวางตวแปรอสระกบตวแปรตาม ในงานวจยหนงๆจะตองมตวแปรอยางนอย 2 ตวคอตวแปรอสระและตวแปรตาม Model ทแสดงความสมพนธระหวางสองตวแปรคอ

ตวแปร คอสง/ปจจยทเปลยนแปลงคาได ซงปจจยในทนกคอสงทตองการศกษา เชน ศกษาเร องประสทธผลขององคการ ซงจะเปลยนคาไปเปน สง ปานกลาง และตำา การศกษากจะดวาเหตใดจงทำาใหประสทธผลขององคการเปลยนไป ซงสาเหตกคอตวแปรอสระ สวนการเปลยนคาของประสทธผลองคการคอตวแปรตาม

ตวแปรจะมเปนจำานวนมาก แตเนองจากไมสามารถศกษาไดทงหมดจงตองเลอกเฉพาะตวแปรทเหนวาสำาคญทสดเทานน เชน ตวแปรทสงผลตอประสทธผลขององคการตามทฤษฎมมากถง 30 ตว เชน ผนำา โครงสรางองคการ การขาดงาน การลาออก

ตวแปรอสระ

ตวแปรตาม

187

ความพอใจของพนกงาน ความขดแยง ฯลฯ แสดงความสมพนธระหวางตวแปรไดดงน

ตวแปรเหลานจะผนแปรได เชน -ผนำามลกษณะหลายอยาง เชน ผน ำาแบบประชาธปไตย

เผดจการ และเรอยเฉอยตามสบาย หากผนำาเปลยน ประสทธผลกอาจเปลยนไปเปนสง ปานกลาง หรอตำากได

-โครงสรางมหลายลกษณะ เชน แบบระบบราชการ แบบแนวราบ แบบทมงาน

-การขาดงาน ผนแปรเปน ขาดมาก ขาดปานกลาง และขาดนอย บางองคการพนกงานจะหยดงานมาก อาจเปนเพราะขวญและกำาลงใจตำาหรอโยกยายพนกงานอยางไมมเหตผล สวนองคการทพนกงานรกใครสามคคกน พนกงานกอาจขาดงานนอย แมแตในองคการเดยวกน บางชวง พนกงานจะขาดเยอะแตบางชวงขาดนอย

-การลาออก ผนแปรเปน ลาออกมาก ปานกลาง และนอย องคการราชการมการลาออกนอยมาก สวนองคการเอกชน พนกงานจะลาออกมากเพราะไมมความผกพน/ยดมน/ขอผกมดตอองคการ

-ความพอใจ ผนแปรเปน พอใจมาก ปานกลาง นอย

ประสทธผลขององคการ

ผนำา

โครงสราง

การขาดงาน

การลาออก

ความพอใจของ

สงปานตำา

188

-ความขดแยง ผนแปรเปน ขดแยงมาก ปานกลาง นอยลกศรทเชอมโยงระหวางตวแปรหมายความวาหากตวแปร

อสระเปลยน ตวแปรตามกจะเปลยนตาม เชน โครงสรางแบบระบบราชการทำาใหประสทธผลจะต ำา หากเปนแบบแนวราบ ประสทธผลกจะปานกลาง และหากเปนแบบทมงาน ประสทธผลกจะสง ทงน ความเชอมโยงนจะตองมทฤษฎรองรบ

Model ความสมพนธนจะทำาใหสามารถตงสมมตฐานได เชน

1.ผนำาแบบประชาธปไตยจะทำาใหประสทธผลสงขน2.หากพนกงานขาดงานปานกลาง ประสทธผลกนาจะปาน

กลาง3.หากพนกงานมความพอใจมาก ประสทธผลกจะสง4.หากความขดแยงนอย ประสทธผลกจะสงหากอาจารยตงหวขอวจยวา ประสทธผลองคการ ชอ“ ”

เร องกจะบอกชอตวแปร และในทน ค อตวแปรตาม หลงจากวเคราะหกจะพบวาผนำามความสมพนธกบประสทธผลอยางไร หากงานวจยบอกวาผนำาแบบประชาธปไตยจะทำาใหประสทธผลสง เรากจะสรปวา ยอมรบสมมตฐาน แตหากตงโดยไมมพนฐาน“ ”ทฤษฎ สมมตฐานกจะผด ขอมลทไดมากจะขดแยงกบสมมตฐานและตองสรปวา ปฏเสธสมมตฐาน “ ”

หวขอวจยของนกศกษาจะตองอยในขอบเขตของการบรหารงานภายในองคการ ทองถน หรอการเมอง และเลอกเรองทเปนปญหาหรอเร องทอยากร เชน ยาเสพตด ประสทธผลขององคการ ความไมพอใจของประชาชนผมารบบรการ ชมชนของเรา ปญหาสงแวดลอมในชมชน ปญหาขยะ

189

เกณฑในก�รพจ�รณ�คว�มเหม�ะสมหรอคว�มสำ�คญของปญห�ก�รวจย

1.ความเดนชด (Explicit) ถามตรงๆวาจะศกษาอะไร ไมวกวน

2.ความชดเจน (Clear) ภาษาทใชตองกะทดรด ขอหนงควรมคำาถามเดยว

3.เปนความคดรเร ม (Original) ควรเปนคำาถามใหมทไมเคยมใครถามมากอน หรอมคนเคยถามมาแลวแตถามในแงมมอน

4.ทดสอบได (Testable) สามารถเกบขอมลได มหลกฐานเชงประจกษ เป นส งท สามารถสงเกต/สมภาษณ/แจกแบบสอบถามได

5.มความสำาคญทางทฤษฎ (Theoretical Significant) 6.สำาคญตอสงคม (Socially Relevant) ปญหาทตงขน

มาจะต องชวยแก ไขหรอ ใหค ำาตอบต อส งท เป นป ญหาในองคการ/ชมชน/โรงเรยน/สงคมได

ตวอย�งของปญห�ก�รวจย- “ระบบราชการไทยขยายตวในอตราใดในชวง 2500-

2544” เนองจากระบบราชการขยายตวมาก คนในระบบมากเกนไป ทำาใหตองเสยเงนคาจางเงนเดอนมาก จงเหลอเงนส ำาหรบพฒนาประเทศนอย การหาคำาตอบคอ การนบวาตงแตป 2500-2544 ระบบราชการไทยมกกรม/กอง/กระทรวง หากจะใหดกตองนบจำานวนขาราชการของแตละกรม/กอง/แผนก เพอดวาแตละกระทรวงมอตราการขยายตวอยางไร

190

- “กำาลงขวญของพนกงานสงผลตอประสทธภาพในการทำางานหรอไมอยางไร ตวแปรตามคอประสทธภาพในการทำางาน” ตวแปรอสระคอกำาลงขวญของพนกงาน

- “องคการมกลยทธในการปรบตวอยางไรบางตอสภาพแวดลอมภายนอกทเปลยนแปลงไป ตวแปรตามคอกลยทธใน”การปรบต วขององคการ ต วแปรอสระค อสภาพแวดล อมภายนอกทเปลยนแปลงไป เชน เงนบาทแขงตว คาแรงขนตำาเพมข น ม ค แ ข ง เ พ ม ม า ก ข น ส ภ า พ แ ว ด ล อ ม ภ า ย น อ ก ข องม .รามค ำาแหง เช น เ ศรษ ฐก จซบ เซา ม ค แ ข งมา กข น ม.รามคำาแหงจงปรบตวดวยการลดคาเลาเรยนใหต ำาลง ปรบหลกสตรจาก 36 หนวยกจเปน 32 หนวยกจ วชาทซำาซอนกเอามารวมกน

- “หนวยงานทใชเทคโนโลยกาวหนาจะองระบบคณธรรมมากกวาหนวยงานทใชเทคโนโลยระดบตำาหรอไม สงทจะศกษา”คอเทคโนโลยทองคการนำามาใช โรงงานประกอบรถยนตบางแหงใชห นยนตชวยประกอบ (ฮอนดา โตโยตา มสซบช ) แตบางโรงงาน (BMW) ใชคนประกอบ ผ ว จ ยจงต องไปดการใช เทคโนโลยของหลายโรงงานเพอนำามาเปรยบเทยบกน จากนนกดวาบรษททใชเทคโนโลยสงๆมระบบคณธรรมในการบรหารงานมากนอยเพยงใด เชน จรรยาบรรณในการทำางาน ใชคณธรรมในการบรหารงาน โดยผวจยอาจเกบขอมลจากการสงเกตการณหรอดเอกสาร

- “ชาว กทม. มทศนะอยางไรบางตอการใหบรการของกรงเทพมหานคร ผวจยจะเกบขอมลจากชาว กทม” . ทกเขต ในเร องของการใหบรการ แตคำาถามนกวางเกนไปเพราะชาว กทม.

191

มนบสบลานคน การใหบรการของกทม.กมเปนจำานวนมาก ทำาใหทำาวจยยาก ผวจยจงตองจำากดขอบเขตคำาถามใหแคบลง เชน

ชาวบางกะปมทศนะอยางไรบางตอการใหบรการเกบขยะของ“กรงเทพมหานคร หรอ การกำาจดของเขตบางกะป คำาถามจะ” “ ”แคบลงและอยในวสยทจะทำาใหสำาเรจได

คำาถามหรอประเดนปญหาการวจยจะตองตอบดวยขอมลหรอหลกฐานเชงประจกษ (Empirical Evidence) กลาวคอ เปนการวจยเชงประจกษ (Empirical Research) เชน ไปสงเกตดวากทม.มาเกบขยะอยางไร เกบวนไหน ขยะทเกบแลวจะเอาไปทำาอยางไร เอาไปทงตอทไหน มการแยกประเภทหรอไม มการกำาจดขยะแตละประเภทอยางไร ไมควรตงคำาถามทเกบขอมลไมได เชน เทวดาสงกวามนษยจรงหรอไม วญญาณมจรงหรอไม

การวจ ย เช งประจกษ ต องไม ใชค ำาถามเชงปท สถาน (Normative Questions: คำาถามทแฝงคานยม) หรอคำาถามเชงอภปรชญา (Metaphysical Questions: เร องทไมเปนความจรงเชงวทยาศาสตร)

ยกตวอย�งคำ�ถ�มทไมเข�ข�ยก�รวจยเชงประจกษ-“ความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ หรอความเสมอภาคทาง

สงคม อยางไหนจะดกวากน”-“การใหความดความชอบกบคนททำางานเกง หรอการใช

ระบบกงเวยนเทยนเพอใหกำาลงใจกบคนททำางานมานาน อยางไหนจะถกตองกวากน”

คำาวา ดกวา ถกตองกวา มากกวากน สมควรกวา ลวนเปนเรองนานาจตตง เปนความคดของแตละบคคลซงอาจคดตางกน

192

ในชวตประจำาวนของคนเราจะทำาการวจยอยตลอดเวลา เชน อยากรวาสมบตกบสมหญงเปนแฟนกนหรอไม จงสงเกตแบบไมใหรตวในชวงระยะเวลาหนง หรอตองการรวาทเรยนเมองนนทกบทเรยนระยอง อยางไหนอรอยกวากน จงซอทเรยนของสองพนธนมาชมและใหเพอนหลายคนชวยชม หากเพอนตอบเหมอนเราวาทเรยนเมองนนทอรอยกวากจะสรปไดวา ทเรยนเมองนนทอรอยกวาทเรยนระยอง แตการเกบรวบรวมขอมลหรอการวจยในชวตประจำาวนจะเปนแบบหละหลวม ไมมวธการรดกมเพยงพอ ในการทำาวจยจะตองรดกมอยางมาก เพอใหผลการวจยนาเชอถอ

การทำาวจยจะตองระมดระวงในทกขนตอน ตงแตการตงหวขอ การตงคำาถามการวจย การตงสมมตฐาน การเขยนแผนภาพแสดงความสมพนธระหวางตวแปรอสระและตวแปรตาม เกบรวบรวมขอมลถกตอง สมตวอยางรดกม ใชสถตในการวเคราะหขอมลอยางถกตอง สรปผลถกตอง จงจะสรปวางานวจยของเรานาเชอถอ คนอนกจะนำางานวจยของเราไปอางองตอๆไป แลวเรากจะมชอเสยงขนมา งานวจยกจะเปนประโยชน เชน ทำาวจยในหนวยงานของตนเองโดยบอกวา ความขดแยง“ทำาใหองคการไมมประสทธผล หากงานวจยถกตองและรดกม”และสรปขอมลดวยความมเหตผล หวหนากนำางานวจยของเราไปแกไขความขดแยงในองคการ

ก�รวจยจะยดแนวท�งเชงวทย�ศ�สตรในก�รคนห�คำ�ตอบ

การวจยเชงวทยาศาสตรเปนการสอบสวนขอเทจจรงเกยวก บขอความทเป นการคาดการณถ งความสมพนธระหวางปรากฏการณตางๆ ซ งการสอบสวนนจะตองมลกษณะทเปน

193

ระบบ มการควบคม และยดหลกฐานเชงประจกษ โดยตองมการทดสอบอยางเขมงวดในทกๆขนตอน

ขนตอนของแนวท�งเชงวทย�ศ�สตร1.ปญหา อปสรร ระบปญหา2.ตงสมมตฐานบนพนฐานของทฤษฎ3.การอนมานและอปมานโดยใชเหตผลเชงตรรกะ เชน พบ

หลายๆอยางสอดคลองกนจงสรป หากสรปโดยไมมเหตผลกจะไมนาเชอถอและงานวจยกจะไมมประโยชน

4.สงเกตการณ ทดสอบ ทดลองก�รใหเหตผลเชงตรรกะเหตผลเชงอปมาน (Induction) คอนำาปรากฏการณท

เฉพาะเจาะจงหลายๆปรากฏการณมาสรปเปนขอสรปทวไป เชน มผปวยอหวาตกโรค 3 ราย

คนแรก ชอบกนอาหารหาบเรรมทาง กอนกลบบานตอนเยนคนท 2 ชอบกนอาหารหาบเรรมทาง เปนประจำาคนท 3 ชอบกนอาหารหาบเรรมทาง ตอนเทยงทกวนสรป สาเหตของการแพรเชออหวาตกโรคมาจากอาหาร

หาบเรรมทางการให เหตผลเช งอน มาน (Deduction) ค อการน ำา

ปรากฏการณทวไปมาสรปปรากฏการณทเฉพาะเจาะจง เชน -คนทกคนเกดมาตองตาย นาย ก. เปนคน สรป นาย ก.

ตองตาย-วนทำางานทกวนรถตด วนทรถตดนาเบอ สรป วนทำางาน

ทกวนนาเบอ

194

แตการอนมานแบบนอาจไมถกตอง เพราะบางวนรถไมตดหรอบางวนอาจทำางานสนก ดงนน การวจยจงไมใชเหตผลเชงตรรกะเพยงอยางเดยว แตเอามาใชประกอบกบแนวทางเชงวทยาศาสตร

เอกลกษณทสำ�คญของแนวท�งเชงวทย�ศ�สตร1.ใชเหตผลเชงตรรกะในการใหเหตผล2.มฐานคตวาปรากฏการณทกอยางตองมสาเหต เชน คน

เลอกพรรคไทยรกไทยมากในเขตอสานยอมมสาเหต เราจงตองไปศกษาวาสาเหตนนคออะไร

3.มเปาหมายทจะสรางความเขาใจเกยวกบปรากฏการณทวๆไป คอมงอธบายปรากฏการณทวไปมากกวามงอธบายเหตการณใดเหตการณหน ง เชน เก บขอมลด วยการถามพนกงานในองคการเพอสรปเปนกรณทวไปวา หากมความขดแยงเกดขนในระดบตำาแลวองคการจะมประสทธผล การทำานายอนาคตไดจะไมเกดความเสยง เพราะสามารถเตรยมการรองรบไวได หากทฤษฎบอกวาหากพนกงานมขวญกำาลง ผลผลตกจะสงขน หากเราไปศกษาแลวพบวาพนกงานมาทำางานทกวน รกและผกพนกบองคการ เรากสามารถทำานายไดวาองคการนจะม ผลผลตสง

4.ยดหลกประหยดในการเลอกตวแปร คอเลอกตวแปรนอยแตมพลงในการทำานายความสมพนธระหวางตวแปรอสระและตวแปรตาม เชน ความกาวหนาในระบบราชการ มปจจยหลายตวทจะทำาใหมความกาวหนา ดงน

195

ยกตวอยางแนวโนม -คนทมจบการศกษาสงกวาปรญญาโทนาจะมความกาวหนา

ในระบบราชการสงกวาคนทจบการศกษาตำากวาปรญญาโท-คนทมวสยทศนกจะกาวหนามาก คนทมวสยทศนนอยกจะ

กาวหนานอย-คนทมเสนจะกาวหนามากกวาคนทไมมเสนแตเนองจากผวจยตองยดหลกประหยดในการเลอกตวแปร

จงตองเลอกเฉพาะตวแปรทมพลงทจะสงผลตอความกาวหนาในระบบราชการเทานน ซงมเพยง 2 ตวแปรคอ

-ระด บการศกษา คนทมระด บการศกษาสงจะมความกาวหนาในระบบราชการมากกวา

-อายราชการ คนทมอายราชการนานจะมความกาวหนาในระบบราชการมากกวา

ความกาวหนาในระบบราชการ

การศกษา

ความชำานาญใน

ใชเทคโนโลยททน

มวสยทศน

ขยนหมนเพยร

มากปานนอย

ซอสตย

ประจบสอพลอ

มเสนมสาย

มเงน

196

ผวจยจะรวาตวแปรใดมพลงกตอเมอไปอานเรองทเกยวกบตวแปรทตองการศกษา เชน อานเรองการทำางานในระบบราชการกจะรวาระดบการศกษาและอายราชการเปนพลงทสำาคญตอความกาวหนาในระบบราชการ

5.ตองระบวธการวดใหชดเจน คอการวดระดบของตวแปรแตละตว แตตวแปรหลายตวมลกษณะนามธรรม จงตองนยามออกมาใหชดเจนและระบเกณฑในการวด เชน

-ความชำานาญในวชาชพ วดจากทำางานถกตองและรวดเรว พนกงานททำางานไดถกตองและรวดเรวมากกแสดงวามความชำานาญมาก แตหากทำาชาและผดพลาดกแสดงวามความชำานาญนอย

-ประสทธผลในการทำางาน นยามคอผลตไดปรมาณและคณภาพตรงตามเป าหมายทก ำาหนด เชน คณะรฐศาสตร ม.รามคำาแหง บอกวาปนสาขาขอนแกนจะตองผลตมหาบณฑตอยางนอย 80 คน หากผลตได 80 คนตามเปาหมายกแสดงวามประสทธผลสง แตหากผลตได 60 คนกแสดงวาประสทธผลตำา

-ประสทธภาพ นยามคอผลตไดตรงตามเปาหมายทกำาหนดไดอยางประหยดและรวดเรว ตววดคอ ผลตไดตรงตามเปาหมาย ประหยด และรวดเรว

-ความผกพนในองคการ นยามคอการเสยสละเพองาน รกษาผลประโยชนขององคการ ปกปองชอเสยงขององคการ มาทำางานเชาแลวกลบเยนทกวน และคงสมาชกภาพอยในองคการตลอดไป ตววดคอ เสยสละเพองาน (เชน ยอมเสยเวลา/วสดอปกรณบางอยางทจะทำาใหงานสำาเรจ) รกษาผลประโยชนขององคการ ปกปองชอเสยงขององคการ มาทำางานเชาแลวกลบเยน

197

ทกวน คงสมาชกภาพอยในองคการ ผวจยไมควรถามตรงๆวา “คณมความผกพนกบองคการอยางไร เพราะผตอบอาจไมเขาใจ”วาความผกพนคออะไรแลวตอบแบบผดๆ ขอมลทไดกจะไมถกตอง ดงนนจงตองถามออมๆ และนำาคำานยามมาตงคำาถาม เชน ทานจะคงสมาชกภาพอยในองคการหรอไม

ตวแปรดานสงคมศาสตรมความเปนนามธรรมสง ตวแปรทกตวจงตองสรางความกระจางชดดวยการใหคำานยามทชดเจนและแสดงถงพฤตกรรมของตวแปรนนๆ งานวจยจะยากตรงสวนน และบางคนกมความสามารถในการคดไมเทากน

6.มงเนนการทดสอบเชงประจกษ ตวแปรทกตวแปรจะตองเกบขอมลได โดยสรางเปนแบบสอบถามไปถามผทจะศกษา เชน ความเสยสละเพองาน

7.มความเปนวตถวสย (Objective) คอศกษาอยางตรงไปตรงมา ไดขอมลอยางไรกวเคราะหไปอยางนน ไมบดเบอนขอมล ไมเอาความคด ทศนคต หรอคานยมสวนตวของผวจยเขาไปเกยวของ หากเปนเชนน ไมวาใครจะมาวจยกตองไดขอสรปเหมอนก น เร ยกว า เก ดความสอดคล องระหว างบ คคล (Intersubjectivity) เชน ก. ข. ค. เกบขอมลเรองเดยวกนกจะไดขอสรปแบบเดยวกน

8.นกวจยตองทำาใจใหเปดกวาง ยอมรบหลกฐานและเหตผลทดกวา ทฤษฎในทางสงคมศาสตรไมเปนอมตะเหมอนทฤษฎทางคณตศาสตรและวทยาศาสตร เพราะเปนเรองเกยวกบกาลเวลาทเปลยนแปลงไป ความรสกและความเหมาะสมกจะเปลยนไป หลกฐาน/ขอมลใหมๆ กอาจจะเกดขนแลวมาหกลางกบของเดม อาจท ำา ใ ห เ ก ด ท ฤ ษ ฎ ใ ห ม ๆ ม า ห ก ล า ง ท ฤ ษ ฎ เ ก า ไ ด ท ก เ ม อ

198

รฐประศาสนศาสตรจงตองการทฤษฎอกมาก การทำาวจยของนกศกษากจะชวยสนบสนนทฤษฎ ทำาใหทฤษฎแกรงขนและนาเชอถอมากขน แตหากผลการวจยหกลางทฤษฎเดม ทฤษฎนนกจะสนคลอน และหากผลการวจยหลายชนหกลางทฤษฎเดมซำาๆหลายคร ง ทฤษฎนนกตองยกเลกไป แลวมทฤษฎใหมเขามาแทนท

สมมตฐ�นสมมตฐานเปนขอความทมลกษณะบอกเลา ไมใชค ำาถาม

เปนการคาดคะเนคำาตอบลวงหนา และสมตฐานนนตองมาจากทฤษฎ สามารถทดสอบได ชดเจน ระบทศทางของความสมพนธ และบอกขอบเขตของความสมพนธ เชน ผนำาแบบประชาธปไตย“จะทำาใหองคการมประสทธผลสงกวาผนำาแบบเผดจการ ไมควร”ตงวา ลกษณะผนำามความสมพนธกบประสทธผลองคการ“ ” หรอระบ ว า โครงสรางแบบแนวราบจะท ำา ให องค การม “ประสทธผลสงกวาโครงสรางแบบแนวดง ”

ก�รเขยนภ�พต�มแนวคด

กรณทผวจยสนใจตวแปรเดยว แตหากผวจยสนใจตวแปรสองตว กจะเปนดงน

Quiz

ลกษณะของหนวยงาน

ความกระตอรอรนในการทำางาน

ลกษณะของหนวยงาน ความกระตอรอรนใน

การทำางานลกษณะของผบงคบบญชา

199

ใหนกศกษาตงหวขอวจยทางรฐศาสตร หรอการบรหารรฐกจมา 1 หวขอ พรอมทงระบ

1.คำาถามในการวจย2.สมมตฐานการวจย3.เขยนโมเดลแสดงความสมพนธระหวางตวแปรอสระและ

ตวแปรตาม

***********************คำ�บรรย�ยวช� PS 702 ระเบยบวธวจยท�ง

รฐศ�สตรResearch Methodology in Political

Scienceผศ.ดร.สวรรณ แสงมห�ชย วนท 31

พฤศจก�ยน พ.ศ. 2551ร�ยง�น : ใหเขยนเคาโครงการวจย (Research Proposal) 1 เรอง เรองทจะทำาตองเปนเรองทเกยวของกบสาขาวขารฐศาสตรหรอบรหารรฐกจ

การเมอง การปกครองสวนทองถนหวขอทเกยวกบการบรหารรฐกจ เชน การบรหารบคล องคการ การจดการ

นโยบาย การวางแผนคว�มหม�ยของก�รวจยว จ ย (Research) Search ตามความหมายของค ำาแปลว าการค นหา

Research จงหมายถงการคนหาซำาๆ การวจยจงหมายถงการคนหาความร ความจรง เกยวกบเร องใดเร องหนง

หรอปรากฏการณใดปรากฏการณหนง ซงจะทำาใหเราไดขอเทจจรงในเร องนนๆไดอยางชดเจน เชอถอได

การจะศกษาความเปนจรงในเรองใดเรองหนงจะตองศกษาใหครบทกแงมม ดวยการเกบขอมลอยางรอบดาน

200

ปรากฎการณทนกวจยใหความสนใจจะเปนปรากฏการณหรอเปนเร องทยงเปนคำาถามทไมมคำาตอบ

การเรยนระเบยบวธวจยกเพอจะไดมวธการในการเขาถงความร ความจรงเกยวกบเรองทตองการความรในเรองนนๆ

เชนคนททำางานในองคการทกวนแตรสกวาองคการของเราไมมประสทธผล คอทำางานไมบรรลเปาหมาย เรากอาจจะอยากจะรวาท ำาไมองคการของเราไมมประสทธผล การวจยกจะชวยคนหาคำาตอบตอคำาถามดงกลาว และคำาตอบทไดจะมความนาเชอถอ เนองจากใชกระบวนการเกบขอมลอยางรอบดาน และเกบขอมลซ ำาหลายครง

ทงนวธก�รคนห�คว�มรม 5 วธ ไดแก1.การไตถามผร (Authority) อยากรเร องอะไรกไปถามคนทรเร องนน ๆ เชน

นกศกษาเจออบตเหตแลว อยากรวาอบตเหตเกดขนไดอยางไรกอาจจะไปถามคนทเหนเหตการณ แตการถามคนเดยวอาจไดขอมลทไมถกตองจำาเปนตองถามจากคนอนเพมเตม ถาคำาตอบตรงกนความรทไดจะหนกแนนนาเชอถอมากยงขน แตถาถามหลายคนแลวคำาตอบทไดไมตรงกนจำาตองถามตอไปเร อย ๆ เพอนำาไปสคำาตอบทเหมอนกนมากทสดกลายเปนขอสรปทเชอถอได ถาคำาตอบยงคงไปกนคนละทศละทางจะหยดถามไมได

2.การใชประสบการณสวนตว (Personal Experience) โดยปกตเมอคนเรามปญหาเกดขน โดยสญชาตญาณของมนษยจะนกถงประสบการณทผานมาแลวรวบรวมมาใชแกปญหาหรอสรปเปนขอเทจจรงใหมขนมา

เชนในสมยโบราณมนษยจะกนเนอสตวดบๆ แตบงเอญมเนอสตวตกลงไปในกองไฟลองหยบมากนแลวอรอยกวากนดบๆ กสรปวาเนอสตวถานำาไปยางไฟกอนกนจะอรอยกวาการกนดบ ๆ ท ำาใหในเวลาตอมากมการทำาใหอาหารสกกอนรบประทาน ตรงนเปนความรทไดจากประสบการณ?

ความรทไดจากประสบการณเปนการลองผดลองถก (Trial and Error) เมอประสบปญหากลองใชวธนจนในทสดกแกปญหาได เหมอนกบการทเรามกญแจหลายดอกเราตองลองไขตไปเรอย ๆ ทละดอกจนกวาจะเจอดอกทไขไดจรง ๆ จากนนเรากจะมความรวาดอกไหนทไขตได กอาจจะมการทำาเครองหมายเอาไว

ความรทมาจากประสบการณอาจจะไมถกตองกได เชนคนไทยไมกนหนอน ไมใชเปนเพราะหนอนกนไมได แตประสบการณทสะสมกนมาวาไมควรกนหนอน

201

3. วธการอน มาน (Deductive Method) คนท ใช ว ธ น เป นคนแรกค ออรสโตเตล โดยใชการคดเชงเหตผลดวยการอางขอเทจจรงทพบแลววาจรงอยางนอยสองประการนำามาสรปเปนความรใหม เชน มขอเทจจรงสองประการวา

-คนทกคนตองตาย-นาย ก. เปนคนสรป นาย ก. ตองตาย หรอมขอเทจจรงวา-ยงกนปองเปนตวนำาเชอไขมาลาเรย-นาย ข. ถกยงกนปองทมเชอไขมาลาเรยกด-นาย ข. เปนไขสรป นาย ข. เปนไขมาลาเรย วธการอนมานมขอบกพรองสองประการคอ

3.1 ขอสรปทไดอาจจะไมจรงหรอไมไดขอสรปทชดเจนถาขอเทจจรงขอใดขอหนงทนำามาใชหาขอเทจจรงใหมไมจรง ทำาใหขอสรปทไดเปนการอางเหตผลเชงภาษาเปนหลก เชน

-คนไทยทกคนนบถอพทธศาสนา-ส.ส.ทกคนเปนคนไทยสรป ส.ส. ทกคนนบถอพทธศาสนา ขอสรปนไมจรงเพราะขอ 1 ทวา

คนไทยทกคนนบถอพทธศาสนานนไมจรง เมอนำาไปผนกกบขอ 2 ทำาให ขอความทไดจากการอนมานไมจรง

-คนไทยทกคนรกสนตภาพ-นาย ก. เปนชาวเวยดนามสรป นาย ก. ไมรกสนต ขอสรปนอาจไมจรงกไดเพราะขอ 1 ไมจรง คน

ไทยทกคนอาจไมไดรกสนตกได 3.2 ขอสรปทไดไมใชความรใหมแตเปนความรเดมทมอยแลว

4. วธการอปมาน (Inductive Method) คนทเสนอวธการนเปนคนแรกคอ ฟรานซส เบคอน (Francis Bacon) โดยมองวาวธการอนมานมขอบกพรอง ดงนนการหาความรเพอใหไดความรใหมจะตองเกบรวบรวมขอมลใหไดขอเทจจรงยอย ๆ เสยกอนแลวคอยมาจำาแนกแยกประเภทตามลกษณะ และหาความสมพนธของขอเทจจรง จากนนคอยแปลความหมายและสรปผล

วธการอปมาน เชน การรบสมครงานพบวา นาย ก. จบจากรามคำาแหง คณะรฐศาสตรทำางานดมาก นาย ข. จบจากรฐศาสตร รามฯ ทำางานดมาก นาย ค. จบรฐ

202

ศาสตรรามฯ ท ำางานด สรปวาบณฑตทจบจากคณะรฐศาสตร มหาวทยาลยรามคำาแหงจะทำางานด

หรอนาย ก.กนสมตำาแลวเปนอหวาตนาย ข. กนสมตำาแลวเปนอหวาตนาย ค.กนสมตำาแลวเปนอหวาตสรป การกนสมตำาทำาใหเปนอหวาต5.วธการทางวทยาศาสตร (Scientific Method)เราจะพบวาทงวธการ Inductive และ Deductive ตางเปนวธการใหเหตผล

ในการสรางขอสรป จอหน สจวต มลล ไดใชตรรกะ (Logic) หรอความเปนเหตเปนผลในการ

สรปการแสวงหาความร ความจรง 5 วธการคอ1.วธการของความสอดคลองกน (Method of Agreement ) เชนตวอยาง -นายสมชายกนขาวแกงและนำาแขงในราน ก. เปนอหวาตกโรค-นายปรชากนกวยเตยวและนำาแขงในราน ข. เปนอหวาตกโรค-นายยงยทธกนขาวมนไกและนำาแขงในราน ค. เปนอหวาตกโรคสรป นำาแขงทำาใหเปนอหวาตกโรคหรอ ABC MNPBDC NOPADC MOPสรปวา C ทำาใหเกด P ดวาอะไรทสอดคลองกนทำาใหเกดผลอยางเดยวกนสง

นนกคอสาเหต2. วธการของความแตกตางกน (Method of Difference) เชน-นายสมชายกนขาวแกง หอหมก สมตำาแลวทองรวงอยางแรง-นายปรชากนขาวแกง หอหมกแลวไมเปนอะไร-นายยงยทธกนขาวแกงแลวไมเปนอะไรสรป สมตำาทำาใหทองรวงอยางแรง เพราะสมตำาเปนสวนทแตกตางๆไปจาก

คนอน เขยนเปนประโยคสญลกษณคอABC XYZBC YZสรปไดวา A ทำาใหเกด X ตรงนเปนการนำาเอาความแตกตางไปสการสรป

203

3. วธการรวมของความสอดคลองและความแตกตางกน (Joint Method of Agreement and Disagreement) คอนำาเอาทงความแตกตางและความเหมอนกนมาสรางขอสรป เชน

-คนท 1 กนขาวแกงและลาบเปดแลวปวยเปนโรคบด-คนท 2 กนขาวหมแดงและลาบเปดแลวปวยเปนโรคบด-คนท 3 กนขาวผดปและลาบเปดแลวปวยเปนโรคบด-คนท 4 กนขาวแกงละตมยำากงไมเปนโรคบด-คนท 5 กนขาวหมแดงและแกงจดไมเปนโรคบด-คนท 6 กนขาวผดปและสมตำาไมปวยเปนโรคบดสรป ลาบเปด ทำาใหปวยเปนโรคบด จากคนท 1, 2, 3 สรปไดวาลาบเปดทำาให

เปนโรคบด คนท 4, 5, 6 ไมไดกนลาบเปดเลย การนำาขอมลของคนท 4, 5, 6 มาใสดวยทำาใหการสรปหนกแนนขน

เขยนเปนประโยคสญลกษณไดวาABC MNPBDC NOPADC MOPAB MNAD MOBD NOสรป C Pวธการเหลาน4. วธการของสวนทเหลอ (Method of Residues) เชน -คนท 1 กนขาวแกง ขนมจนและนำาอดลมใสนำาแขงแลวทองรวง-คนท 2 กนขาวแกง ขนมจน และนำาแขงเปลาแลวทองรวง-คนท 3 กนขนมจนและนำาแขงเปลาแลวทองรวง-คนท 4 กนนำาแขงเปลาแลวทองรวง สรป นำาแขงเปลาทำาใหทองรวง เขยนเปนประโยคสญลกษณไดวาABCD WXYZABD WXYAB WXA W วธการนคอการเอาสวนทไมใชออกไปเสยกอน จากนนมาหาสวนทซ ำากนแลว

นำาไปสขอสรป 5. วธการของการแปรผนรวมกน (Method of Concomitant Variation)

เชน

204

-นาย ก. ขบรถ 3 ชวโมงตดตอกนไดระยะทาง 240 กโลเมตร-นาย ข. ขบรถ 3 ชวโมงตดตอกนไดระยะทาง 300 กโลเมตร-นาย ค. ขบรถ 3 ชวโมงตดตอกนไดระยะทาง 450 กโลเมตร สรป ระยะทางแปรผนตามความ คอการขบมากกวาเรวจะไดระยะทางมากกวา

ในเวลาทเทากน นายก.อาจจะขบ 80 กโลเมตรตอชวโมง นาย ข.ขบ 100 กโลเมตรตอชวโมง นาย ค.อาจจะขบ 120 กโลเมตรตอชวโมง

เขยนเปนประโยคสญลกษณไดวาABC1 S1ABC2 S2ABC3 S3ดงนน S แปรผนตาม C นนคอวธการของการใชตรรกะในการสรางขอสรป ในการทำาวจยกตองใชหลก

การเหลานไปสรป นนหมายถงการสรปทกอยางตองมเหตผล เพราะการสรปอยางมเหตผลขอสรปนนจะนำามาใชใหเกดประโยชนได

เชนในการแพทยถาเราสรปไดอยางถกตองวาทำาไมจงเกดโรคมะเรง กจะทำาใหเราสามารถปองกนมะเรงหรอรกษาโรคมะเรงไดอยางถกตอง ทำาใหในทางการแพทยมโครงการวจยเกยวกบมะเรงจำานวนมาก

5. วธก�รท�งวทย�ศ�สตร (Scientific Method) คนทคดเปนคนแรกคอชาลส ดารวน (Charles Darwin) ตงแตศตวรรษท 19 ใชวธการอนมานและอปมานรวมกน กลาวคอเมอตองการคนหาความรเกยวกบเรองใดจะตงคำาถามกอนวาตองการทราบอะไร แลวใชวธการอนมานเดาคำาตอบลวงหนา (ตงสมมตฐาน) จากนนจะใชวธการอปมานในการรวบรวมขอมล / ขอเทจจรงยอย ๆ มายนยนวาสมมตฐานทตงไวนนเปนจรงหรอไม (ยอมรบหรอปฏเสธสมมตฐาน) อยางไร แลวสรปเปนความรใหม

ทงนก�รวจยจะใชวธก�รท�งวทย�ศ�สตรในก�รคนห�คำ�ตอบ วธก�รแสวงห�คว�มรทสำ�คญทสดคอวธก�รท�งวทย�ศ�สตร

วธก�รท�งวทย�ศ�สตร มขนตอน 5 ขน คอ1.ตรวจสอบปญห�หรอสร�งคำ�ถ�มในก�รวจย (Research Question)

เปนขนทนกวจยตองการจะรวาคออะไรเชนถาสนใจเร องประสทธผลขององคการ วาอะไรเปนสงททำาใหองคการม

ประสทธผล ทำาไมบางองคการมประสทธผล บางองคการไมมประสทธผล

205

ในความเปนจรงจะมปจจยมากมายทท ำาใหองคกรมประสทธผล เชนผน ำา โครงสรางองคการ บคลากรขององคการ ขอมลขาวสารและเทคโนโลย ความขดแยงในองคการ

ดงนนผวจยจงตองกำาหนดขอบเขตของปญหาในการวจยใหแคบลง เชนอาจจะสนใจแค 1 ประเดน หรอ 2-3 ประเดน จากนนกจะตงเปนปญหาในการวจย

-ผนำามผลตอประสทธผลองคการอยางไร -ขอมลขาวสารมผลตอประสทธผลขององคการอยางไร-ความขดแยงมผลตอประสทธผลขององคการอยางไรทงนคำาถามในการวจย อาจจะเกดจากขอสงสย ความอยากร หรอถกกำาหนด

มาจากผใหทนสนบสนนการวจย 2.ก�รตงสมมตฐ�น (Hypothesis)เม อมป ญหาในการวจยแลวกจะมการหาค ำาตอบลวงหนา หรอการตง

สมมตฐาน ซงการตงสมมตฐานนเองทเปนการใชวธการอนมาน (Deductive) ซงจะอนมานมาจากทฤษฎหรอแนวคด

เชน-บอกวาถาผนำาเปนประชาธปไตยจะทำาใหประสทธผลขององคการสง-ระบอบ IT ทเปนเครอขายจะทำาใหองคการมประสทธผลสง-ความขดแยงตำาประสทธผลในองคการสงการจะตงคำาถามในการวจยและตงสมมตฐานในการวจยไดตองมการอานและ

ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ เชนในกรณนกตองอานงานวจย หนงสอทเกยวของกบประสทธผลขององคการ จากนนเรากเอาทฤษฎมาประยกตกบปรากฏการณทเกดขนในองคการ

การทบอกวาวธการตงสมมตฐานเปนวธการอนมานกคอการเอาหลกทฤษฎทมอยแลวมาอธบายปรากฏการณทเกดขนจรงๆ

เชนทฤษฎ : บอกวาขวญและกำาลงใจมผลตอผลผลตขององคการปรากฎการณ : มองคการหนงทพนกงานลาออกจำานวนมากทำาใหขวญและ

กำาลงใจของพนกงานมตำาเวลาอนมานกจะบอกวา องคการทพนกงานลาออกมากๆ จะ ทำาใหผลผลต“

ตำา ซงจะกลายเปนสมมตฐานทเราจะตองไปพสจนตอไปวาจรงหรอไมจรง “การตงสมมตฐานตองไปในแนวทางเดยวกบทฤษฎทมอย จะไมตงสมมตฐาน

ทขดกบทฤษฎ ทฤษฎจงมความสำาคญมากในการวจย

206

3.ก�รเกบรวบรวมขอมล (การเกบรวบรวมขอมลเปนขนตอนทใชวธการอปมาน หรอ Inductive)

เมอเรามคำาถามในการวจยแลว และตงสมมตฐานแลว การจะไดคำาตอบวาสมมตฐานนนจรงหรอไมจะตองไปเกบรวบรวมขอมล เพอพสจนสมมตฐาน การพสจนสมมตฐานจะนำามาซงคำาตอบในการวจย

เชนจากค ำาถามวาล กษณะของผน ำา IT และความขดแยงวามผลตอประสทธผลหรอไม นกวจยตองไปเกบขอมลจากหลายๆองคการ

การเก บขอมลอาจจะเกบจากพนกงานในองคการ โดยค ำาถามจะตองครอบคลมทง 3 ประเดน และอาจจะถามจากพนกงานจำานวนมาก จากนนกจะนำาคำาตอบของพนกงานมาสรางเปนขอสรป เชนเกบจากพนกงาน 510 คน คำาตอบทตรงกนของ 510 เรากจะไดขอสรปททนาเชอถอ 5.ยนยนสมมตฐ�น ถาคำาตอบของพนกงานไดขอสรปวา ผนำาแบบประชาธปไตยทำาใหองคการมประสทธผลสง แสดงวาเรายนยนสมมตฐาน หรอ Accept Hypothesis แตถาขอสร ปไมสอดคลองกบสมมต ฐานกจะเรยกวาปฏ เสธสมมต ฐาน หรอ Reject Hypothesis

นคอวธการทางวทยาศาสตร ซงเปนวธการแสวงหาความรทใชในการวจย******ลกษณะคำ�ถ�มในก�รวจยทด 1.เปนคำาถามเกยวกบปรากฏการณทเกดขนจรง นกวจยมความรความ

สามารถในปจจบนทจะสงเกตหรอเกบขอมลหรอปรากฏการณ หรอหลกฐานในเชงประจกษ (Empirical Evident)

ปญหาในการวจยจะไมใชเรองทเลอนลอยหรอไมมความเปนจรง แตตองเปนเรองทสงเกตเหนได เชนเรองผนำาจะสงเกตไดวาผนำาในองคการมลกษณะอยางไร เปนเผดจการหรอประชาธปไตย

คำาถามจะตองมความเปนไปไดในการเกบขอมล 2. ถามในสงทนาสนใจซงเมอไดคำาตอบมาแลวจะเปนการเพมพนความรความ

เขาใจเกยวกบปรากฏการณทไดศกษามา3.คำาถามรดกม กะทดรด แจมชด 4. สามารถกำาหนดขอบขายของการศกษาไปในตวได เชนถาเราตงปญหาวา

ผนำาผลตอประสทธผลขององคการหรอไม แสดงวาเราจะศกษาเร องผน ำาองคการ กบประสทภาพขององคการเทานน

หลกเกณฑในก�รเลอกหวขอวจย

207

1. ความสำาคญของปญหา เลอกเรองทสำาคญทตองการหาคำาตอบ ถาไมทำาวจยเพอแสวงหาคำาตอบแลวจะนำามาซงความเสยหายตอสงคม เชนปญหายาเสพตด

2. ความเปนไปได ผวจยสามารถเขาถงขอมลเพอหาคำาตอบได เร องบางเร องนาสนใจกจรงแตไมสามารถเกบขอมลไดกไมควรจะเลอกมาท ำา เชนปญหาคอรปชนในกรมตำารวจบางครงกยากทจะทำาใหสำาเรจ เพราะอาจจะไมมใครใหขอมล

3. ความนาสนใจและทนตอเหตการณ (Hot Issue)4. ความสนใจของผวจย นกศกษามความสนใจในเรองใดเฉพาะกอาจทำาวจย

เรองนน เชน สนใจเรองหลกสตรภาคพเศษกทำาเรองหลกสตรปรญญาโทภาคพเศษมสมฤทธผลอยางไร

5. ความสามารถทจะทำาใหบรรลผล งานวจยมขอบเขตพอเหมาะไมกวางเกนไปอยในวสยทผวจยสามารถทำาไดสำาเรจ

เชนถาเราสนใจศกษารปแบบการบรหารของผบญชาการทหารบกตงแตคนแรกจนถงคนปจจบน เราอาจจะศกษายากเพราะหลายคนไดเสยชวตไปแลว

คำ�บรรย�ยวช� PS 702 ระเบยบวธวจยท�งรฐศ�สตร

Research Methodology in Political Science

ผศ.ดร.สวรรณ แสงมห�ชย วนท 31 พฤศจก�ยน พ.ศ. 2551

ร�ยง�น : ใหเขยนเคาโครงการวจย (Research Proposal) 1 เรอง เรองทจะทำาตองเปนเรองทเกยวของกบสาขาวขารฐศาสตรหรอบรหารรฐกจ

การเมอง การปกครองสวนทองถนหวขอทเกยวกบการบรหารรฐกจ เชน การบรหารบคล องคการ การจดการ

นโยบาย การวางแผนคว�มหม�ยของก�รวจยว จ ย (Research) Search ตามความหมายของค ำาแปลว าการค นหา

Research จงหมายถงการคนหาซำาๆ

208

การวจยจงหมายถงการคนหาความร ความจรง เกยวกบเร องใดเร องหนงหรอปรากฏการณใดปรากฏการณหนง ซงจะทำาใหเราไดขอเทจจรงในเร องนนๆไดอยางชดเจน เชอถอได

การจะศกษาความเปนจรงในเรองใดเรองหนงจะตองศกษาใหครบทกแงมม ดวยการเกบขอมลอยางรอบดาน

ปรากฎการณทนกวจยใหความสนใจจะเปนปรากฏการณหรอเปนเร องทยงเปนคำาถามทไมมคำาตอบ

การเรยนระเบยบวธวจยกเพอจะไดมวธการในการเขาถงความร ความจรงเกยวกบเรองทตองการความรในเรองนนๆ

เชนคนททำางานในองคการทกวนแตรสกวาองคการของเราไมมประสทธผล คอทำางานไมบรรลเปาหมาย เรากอาจจะอยากจะรวาท ำาไมองคการของเราไมมประสทธผล การวจยกจะชวยคนหาคำาตอบตอคำาถามดงกลาว และคำาตอบทไดจะมความนาเชอถอ เนองจากใชกระบวนการเกบขอมลอยางรอบดาน และเกบขอมลซ ำาหลายครง

ทงนวธก�รคนห�คว�มรม 5 วธ ไดแก1.การไตถามผร (Authority) อยากรเร องอะไรกไปถามคนทรเร องนน ๆ เชน

นกศกษาเจออบตเหตแลว อยากรวาอบตเหตเกดขนไดอยางไรกอาจจะไปถามคนทเหนเหตการณ แตการถามคนเดยวอาจไดขอมลทไมถกตองจำาเปนตองถามจากคนอนเพมเตม ถาคำาตอบตรงกนความรทไดจะหนกแนนนาเชอถอมากยงขน แตถาถามหลายคนแลวคำาตอบทไดไมตรงกนจำาตองถามตอไปเร อย ๆ เพอนำาไปสคำาตอบทเหมอนกนมากทสดกลายเปนขอสรปทเชอถอได ถาคำาตอบยงคงไปกนคนละทศละทางจะหยดถามไมได

2.การใชประสบการณสวนตว (Personal Experience) โดยปกตเมอคนเรามปญหาเกดขน โดยสญชาตญาณของมนษยจะนกถงประสบการณทผานมาแลวรวบรวมมาใชแกปญหาหรอสรปเปนขอเทจจรงใหมขนมา

เชนในสมยโบราณมนษยจะกนเนอสตวดบๆ แตบงเอญมเนอสตวตกลงไปในกองไฟลองหยบมากนแลวอรอยกวากนดบๆ กสรปวาเนอสตวถานำาไปยางไฟกอนกนจะอรอยกวาการกนดบ ๆ ท ำาใหในเวลาตอมากมการทำาใหอาหารสกกอนรบประทาน ตรงนเปนความรทไดจากประสบการณ?

ความรทไดจากประสบการณเปนการลองผดลองถก (Trial and Error) เมอประสบปญหากลองใชวธนจนในทสดกแกปญหาได เหมอนกบการทเรามกญแจ

209

หลายดอกเราตองลองไขตไปเรอย ๆ ทละดอกจนกวาจะเจอดอกทไขไดจรง ๆ จากนนเรากจะมความรวาดอกไหนทไขตได กอาจจะมการทำาเครองหมายเอาไว

ความรทมาจากประสบการณอาจจะไมถกตองกได เชนคนไทยไมกนหนอน ไมใชเปนเพราะหนอนกนไมได แตประสบการณทสะสมกนมาวาไมควรกนหนอน

3. วธการอน มาน (Deductive Method) คนท ใช ว ธ น เป นคนแรกค ออรสโตเตล โดยใชการคดเชงเหตผลดวยการอางขอเทจจรงทพบแลววาจรงอยางนอยสองประการนำามาสรปเปนความรใหม เชน มขอเทจจรงสองประการวา

-คนทกคนตองตาย-นาย ก. เปนคนสรป นาย ก. ตองตาย หรอมขอเทจจรงวา-ยงกนปองเปนตวนำาเชอไขมาลาเรย-นาย ข. ถกยงกนปองทมเชอไขมาลาเรยกด-นาย ข. เปนไขสรป นาย ข. เปนไขมาลาเรย วธการอนมานมขอบกพรองสองประการคอ

3.1 ขอสรปทไดอาจจะไมจรงหรอไมไดขอสรปทชดเจนถาขอเทจจรงขอใดขอหนงทนำามาใชหาขอเทจจรงใหมไมจรง ทำาใหขอสรปทไดเปนการอางเหตผลเชงภาษาเปนหลก เชน

-คนไทยทกคนนบถอพทธศาสนา-ส.ส.ทกคนเปนคนไทยสรป ส.ส. ทกคนนบถอพทธศาสนา ขอสรปนไมจรงเพราะขอ 1 ทวา

คนไทยทกคนนบถอพทธศาสนานนไมจรง เมอนำาไปผนกกบขอ 2 ทำาให ขอความทไดจากการอนมานไมจรง

-คนไทยทกคนรกสนตภาพ-นาย ก. เปนชาวเวยดนามสรป นาย ก. ไมรกสนต ขอสรปนอาจไมจรงกไดเพราะขอ 1 ไมจรง คน

ไทยทกคนอาจไมไดรกสนตกได 3.2 ขอสรปทไดไมใชความรใหมแตเปนความรเดมทมอยแลว

4. วธการอปมาน (Inductive Method) คนทเสนอวธการนเปนคนแรกคอ ฟรานซส เบคอน (Francis Bacon) โดยมองวาวธการอนมานมขอบกพรอง ดงนนการหาความรเพอใหไดความรใหมจะตองเกบรวบรวมขอมลใหไดขอเทจจรงยอย ๆ

210

เสยกอนแลวคอยมาจำาแนกแยกประเภทตามลกษณะ และหาความสมพนธของขอเทจจรง จากนนคอยแปลความหมายและสรปผล

วธการอปมาน เชน การรบสมครงานพบวา นาย ก. จบจากรามคำาแหง คณะรฐศาสตรทำางานดมาก นาย ข. จบจากรฐศาสตร รามฯ ทำางานดมาก นาย ค. จบรฐศาสตรรามฯ ท ำางานด สรปวาบณฑตทจบจากคณะรฐศาสตร มหาวทยาลยรามคำาแหงจะทำางานด

หรอนาย ก.กนสมตำาแลวเปนอหวาตนาย ข. กนสมตำาแลวเปนอหวาตนาย ค.กนสมตำาแลวเปนอหวาตสรป การกนสมตำาทำาใหเปนอหวาต5.วธการทางวทยาศาสตร (Scientific Method)เราจะพบวาทงวธการ Inductive และ Deductive ตางเปนวธการใหเหตผล

ในการสรางขอสรป จอหน สจวต มลล ไดใชตรรกะ (Logic) หรอความเปนเหตเปนผลในการ

สรปการแสวงหาความร ความจรง 5 วธการคอ1.วธการของความสอดคลองกน (Method of Agreement ) เชนตวอยาง -นายสมชายกนขาวแกงและนำาแขงในราน ก. เปนอหวาตกโรค-นายปรชากนกวยเตยวและนำาแขงในราน ข. เปนอหวาตกโรค-นายยงยทธกนขาวมนไกและนำาแขงในราน ค. เปนอหวาตกโรคสรป นำาแขงทำาใหเปนอหวาตกโรคหรอ ABC MNPBDC NOPADC MOPสรปวา C ทำาใหเกด P ดวาอะไรทสอดคลองกนทำาใหเกดผลอยางเดยวกนสง

นนกคอสาเหต2. วธการของความแตกตางกน (Method of Difference) เชน-นายสมชายกนขาวแกง หอหมก สมตำาแลวทองรวงอยางแรง-นายปรชากนขาวแกง หอหมกแลวไมเปนอะไร-นายยงยทธกนขาวแกงแลวไมเปนอะไรสรป สมตำาทำาใหทองรวงอยางแรง เพราะสมตำาเปนสวนทแตกตางๆไปจาก

คนอน เขยนเปนประโยคสญลกษณคอABC XYZ

211

BC YZสรปไดวา A ทำาใหเกด X ตรงนเปนการนำาเอาความแตกตางไปสการสรป3. วธการรวมของความสอดคลองและความแตกตางกน (Joint Method of

Agreement and Disagreement) คอนำาเอาทงความแตกตางและความเหมอนกนมาสรางขอสรป เชน

-คนท 1 กนขาวแกงและลาบเปดแลวปวยเปนโรคบด-คนท 2 กนขาวหมแดงและลาบเปดแลวปวยเปนโรคบด-คนท 3 กนขาวผดปและลาบเปดแลวปวยเปนโรคบด-คนท 4 กนขาวแกงละตมยำากงไมเปนโรคบด-คนท 5 กนขาวหมแดงและแกงจดไมเปนโรคบด-คนท 6 กนขาวผดปและสมตำาไมปวยเปนโรคบดสรป ลาบเปด ทำาใหปวยเปนโรคบด จากคนท 1, 2, 3 สรปไดวาลาบเปดทำาให

เปนโรคบด คนท 4, 5, 6 ไมไดกนลาบเปดเลย การนำาขอมลของคนท 4, 5, 6 มาใสดวยทำาใหการสรปหนกแนนขน

เขยนเปนประโยคสญลกษณไดวาABC MNPBDC NOPADC MOPAB MNAD MOBD NOสรป C Pวธการเหลาน4. วธการของสวนทเหลอ (Method of Residues) เชน -คนท 1 กนขาวแกง ขนมจนและนำาอดลมใสนำาแขงแลวทองรวง-คนท 2 กนขาวแกง ขนมจน และนำาแขงเปลาแลวทองรวง-คนท 3 กนขนมจนและนำาแขงเปลาแลวทองรวง-คนท 4 กนนำาแขงเปลาแลวทองรวง สรป นำาแขงเปลาทำาใหทองรวง เขยนเปนประโยคสญลกษณไดวาABCD WXYZABD WXYAB WXA W

212

วธการนคอการเอาสวนทไมใชออกไปเสยกอน จากนนมาหาสวนทซ ำากนแลวนำาไปสขอสรป

5. วธการของการแปรผนรวมกน (Method of Concomitant Variation) เชน

-นาย ก. ขบรถ 3 ชวโมงตดตอกนไดระยะทาง 240 กโลเมตร-นาย ข. ขบรถ 3 ชวโมงตดตอกนไดระยะทาง 300 กโลเมตร-นาย ค. ขบรถ 3 ชวโมงตดตอกนไดระยะทาง 450 กโลเมตร สรป ระยะทางแปรผนตามความ คอการขบมากกวาเรวจะไดระยะทางมากกวา

ในเวลาทเทากน นายก.อาจจะขบ 80 กโลเมตรตอชวโมง นาย ข.ขบ 100 กโลเมตรตอชวโมง นาย ค.อาจจะขบ 120 กโลเมตรตอชวโมง

เขยนเปนประโยคสญลกษณไดวาABC1 S1ABC2 S2ABC3 S3ดงนน S แปรผนตาม C นนคอวธการของการใชตรรกะในการสรางขอสรป ในการทำาวจยกตองใชหลก

การเหลานไปสรป นนหมายถงการสรปทกอยางตองมเหตผล เพราะการสรปอยางมเหตผลขอสรปนนจะนำามาใชใหเกดประโยชนได

เชนในการแพทยถาเราสรปไดอยางถกตองวาทำาไมจงเกดโรคมะเรง กจะทำาใหเราสามารถปองกนมะเรงหรอรกษาโรคมะเรงไดอยางถกตอง ทำาใหในทางการแพทยมโครงการวจยเกยวกบมะเรงจำานวนมาก

5. วธก�รท�งวทย�ศ�สตร (Scientific Method) คนทคดเปนคนแรกคอชาลส ดารวน (Charles Darwin) ตงแตศตวรรษท 19 ใชวธการอนมานและอปมานรวมกน กลาวคอเมอตองการคนหาความรเกยวกบเรองใดจะตงคำาถามกอนวาตองการทราบอะไร แลวใชวธการอนมานเดาคำาตอบลวงหนา (ตงสมมตฐาน) จากนนจะใชวธการอปมานในการรวบรวมขอมล / ขอเทจจรงยอย ๆ มายนยนวาสมมตฐานทตงไวนนเปนจรงหรอไม (ยอมรบหรอปฏเสธสมมตฐาน) อยางไร แลวสรปเปนความรใหม

ทงนก�รวจยจะใชวธก�รท�งวทย�ศ�สตรในก�รคนห�คำ�ตอบ วธก�รแสวงห�คว�มรทสำ�คญทสดคอวธก�รท�งวทย�ศ�สตร

วธก�รท�งวทย�ศ�สตร มขนตอน 5 ขน คอ1.ตรวจสอบปญห�หรอสร�งคำ�ถ�มในก�รวจย (Research Question)

เปนขนทนกวจยตองการจะรวาคออะไร

213

เชนถาสนใจเร องประสทธผลขององคการ วาอะไรเปนสงททำาใหองคการมประสทธผล ทำาไมบางองคการมประสทธผล บางองคการไมมประสทธผล

ในความเปนจรงจะมปจจยมากมายทท ำาใหองคกรมประสทธผล เชนผน ำา โครงสรางองคการ บคลากรขององคการ ขอมลขาวสารและเทคโนโลย ความขดแยงในองคการ

ดงนนผวจยจงตองกำาหนดขอบเขตของปญหาในการวจยใหแคบลง เชนอาจจะสนใจแค 1 ประเดน หรอ 2-3 ประเดน จากนนกจะตงเปนปญหาในการวจย

-ผนำามผลตอประสทธผลองคการอยางไร -ขอมลขาวสารมผลตอประสทธผลขององคการอยางไร-ความขดแยงมผลตอประสทธผลขององคการอยางไรทงนคำาถามในการวจย อาจจะเกดจากขอสงสย ความอยากร หรอถกกำาหนด

มาจากผใหทนสนบสนนการวจย 2.ก�รตงสมมตฐ�น (Hypothesis)เม อมป ญหาในการวจยแลวกจะมการหาค ำาตอบลวงหนา หรอการตง

สมมตฐาน ซงการตงสมมตฐานนเองทเปนการใชวธการอนมาน (Deductive) ซงจะอนมานมาจากทฤษฎหรอแนวคด

เชน-บอกวาถาผนำาเปนประชาธปไตยจะทำาใหประสทธผลขององคการสง-ระบอบ IT ทเปนเครอขายจะทำาใหองคการมประสทธผลสง-ความขดแยงตำาประสทธผลในองคการสงการจะตงคำาถามในการวจยและตงสมมตฐานในการวจยไดตองมการอานและ

ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ เชนในกรณนกตองอานงานวจย หนงสอทเกยวของกบประสทธผลขององคการ จากนนเรากเอาทฤษฎมาประยกตกบปรากฏการณทเกดขนในองคการ

การทบอกวาวธการตงสมมตฐานเปนวธการอนมานกคอการเอาหลกทฤษฎทมอยแลวมาอธบายปรากฏการณทเกดขนจรงๆ

เชนทฤษฎ : บอกวาขวญและกำาลงใจมผลตอผลผลตขององคการปรากฎการณ : มองคการหนงทพนกงานลาออกจำานวนมากทำาใหขวญและ

กำาลงใจของพนกงานมตำาเวลาอนมานกจะบอกวา องคการทพนกงานลาออกมากๆ จะ ทำาใหผลผลต“

ตำา ซงจะกลายเปนสมมตฐานทเราจะตองไปพสจนตอไปวาจรงหรอไมจรง “

214

การตงสมมตฐานตองไปในแนวทางเดยวกบทฤษฎทมอย จะไมตงสมมตฐานทขดกบทฤษฎ ทฤษฎจงมความสำาคญมากในการวจย

3.ก�รเกบรวบรวมขอมล (การเกบรวบรวมขอมลเปนขนตอนทใชวธการอปมาน หรอ Inductive)

เมอเรามคำาถามในการวจยแลว และตงสมมตฐานแลว การจะไดคำาตอบวาสมมตฐานนนจรงหรอไมจะตองไปเกบรวบรวมขอมล เพอพสจนสมมตฐาน การพสจนสมมตฐานจะนำามาซงคำาตอบในการวจย

เชนจากค ำาถามวาล กษณะของผน ำา IT และความขดแยงวามผลตอประสทธผลหรอไม นกวจยตองไปเกบขอมลจากหลายๆองคการ

การเก บขอมลอาจจะเกบจากพนกงานในองคการ โดยค ำาถามจะตองครอบคลมทง 3 ประเดน และอาจจะถามจากพนกงานจำานวนมาก จากนนกจะนำาคำาตอบของพนกงานมาสรางเปนขอสรป เชนเกบจากพนกงาน 510 คน คำาตอบทตรงกนของ 510 เรากจะไดขอสรปททนาเชอถอ 5.ยนยนสมมตฐ�น ถาคำาตอบของพนกงานไดขอสรปวา ผนำาแบบประชาธปไตยทำาใหองคการมประสทธผลสง แสดงวาเรายนยนสมมตฐาน หรอ Accept Hypothesis แตถาขอสร ปไมสอดคลองกบสมมต ฐานกจะเรยกวาปฏ เสธสมมต ฐาน หรอ Reject Hypothesis

นคอวธการทางวทยาศาสตร ซงเปนวธการแสวงหาความรทใชในการวจย******ลกษณะคำ�ถ�มในก�รวจยทด 1.เปนคำาถามเกยวกบปรากฏการณทเกดขนจรง นกวจยมความรความ

สามารถในปจจบนทจะสงเกตหรอเกบขอมลหรอปรากฏการณ หรอหลกฐานในเชงประจกษ (Empirical Evident)

ปญหาในการวจยจะไมใชเรองทเลอนลอยหรอไมมความเปนจรง แตตองเปนเรองทสงเกตเหนได เชนเรองผนำาจะสงเกตไดวาผนำาในองคการมลกษณะอยางไร เปนเผดจการหรอประชาธปไตย

คำาถามจะตองมความเปนไปไดในการเกบขอมล 2. ถามในสงทนาสนใจซงเมอไดคำาตอบมาแลวจะเปนการเพมพนความรความ

เขาใจเกยวกบปรากฏการณทไดศกษามา3.คำาถามรดกม กะทดรด แจมชด

215

4. สามารถกำาหนดขอบขายของการศกษาไปในตวได เชนถาเราตงปญหาวาผนำาผลตอประสทธผลขององคการหรอไม แสดงวาเราจะศกษาเร องผน ำาองคการ กบประสทภาพขององคการเทานน

หลกเกณฑในก�รเลอกหวขอวจย 1. ความสำาคญของปญหา เลอกเรองทสำาคญทตองการหาคำาตอบ ถาไมทำา

วจยเพอแสวงหาคำาตอบแลวจะนำามาซงความเสยหายตอสงคม เชนปญหายาเสพตด

2. ความเปนไปได ผวจยสามารถเขาถงขอมลเพอหาคำาตอบได เร องบางเร องนาสนใจกจรงแตไมสามารถเกบขอมลไดกไมควรจะเลอกมาท ำา เชนปญหาคอรปชนในกรมตำารวจบางครงกยากทจะทำาใหสำาเรจ เพราะอาจจะไมมใครใหขอมล

3. ความนาสนใจและทนตอเหตการณ (Hot Issue)4. ความสนใจของผวจย นกศกษามความสนใจในเรองใดเฉพาะกอาจทำาวจย

เรองนน เชน สนใจเรองหลกสตรภาคพเศษกทำาเรองหลกสตรปรญญาโทภาคพเศษมสมฤทธผลอยางไร

5. ความสามารถทจะทำาใหบรรลผล งานวจยมขอบเขตพอเหมาะไมกวางเกนไปอยในวสยทผวจยสามารถทำาไดสำาเรจ

เชนถาเราสนใจศกษารปแบบการบรหารของผบญชาการทหารบกตงแตคนแรกจนถงคนปจจบน เราอาจจะศกษายากเพราะหลายคนไดเสยชวตไปแลว

สรป PS 702

การวจยเปนวธการหนงในการแสวงหาความรของมนษย จากวธการหาความรหลายๆวธ (เชนความรทเกดจากประสบการณ ความรทเกดจากการบอกเลา ) แตการวจยเปนวธการแสวงหาความรทสำาคญทสด เนองจากเปนวธการทมระเบยบ มขนตอนทชดเจน ทำาใหความรทไดจากการวจย เปนความรทนาเชอถอ

วตถประสงคของวช� PS 702 1.ใหนกศกษามความรเกยวกบกระบวนการวจย

216

2.สามารถเขยนเคาโครงการวจย (Research Proposal) ได

เคาโครงวจยจะเปนกระบวนการทมขนตอน แตละขนตอนจะตองสมพนธกน ตงแตขนตอนแรกไปจนถงขนตอนสดทาย คอตงแตตงชอเรองไปจนถงการวเคราะหขอมล

โครงก�รวจยประกอบดวยหวขอสำ�คญๆคอ1.ชอเรอง2.ปญหาและความสำาคญของปญหา3.วตถประสงค 4.สมมตฐาน (ถาม)5.ขอบเขตการวจย6.กรอบแนวคดทใชในการศกษา 7.ระเบยบวธวจย ตรงนนกศกษาจะตองบอกใหไดวาเรองทจะศกษานนควรจะ

วจยเชงคณภาพหรอวจยเชงปรมาณ ถาเลอกคณภาพกตองใชวธการวจยแบบคณภาพ ถาเลอกปรมาณกตองตอบวธการวจยเชงปรมาณ

7.1 ระเบยบวธวจยเชงปรมาณ จะตองบอกถง-รปแบบของการวจย เชนการวจยสำารวจ -วธการเกบขอมลหรอเครองมอในการวจย เชนออกแบบ

ถาม แบบทดสอบ แบบวดทศนคต-ประชากรทศกษาถาเปนการศกษาประชากรขนาดใหญและตองสมตวอยางจะ

ตองบอกถงวธการสมตวอยางดวย7.2 ระเบยบวธวจยเชงคณภาพ

217

-รปแบบของการวจย เชนการวจยเอกสาร การวจยชาตพนธวรรณา การวจยสนาม

-วธการเกบขอมลและเครองมอในการวจย เชนการออกแบบสอบถาม -ประชากรทศกษา

8.การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลกจะแตกตางกนระหวางการวจยเชงปรมาณและการวจยคณภาพ

-การวเคราะหขอมลในเชงปรมาณ มกจะใชสถตมาเปนเครองมอในการวเคราะห

-การวเคราะหขอมลในเชงคณภาพ มกจะใชวธพรรณนาความ ตความหมาย เปนเครองมอในการวเคราะห

***********ก�รสอบ วช� PS 702 มกจะหยบเอ�หวขอต�งๆใน

เค�โครงก�รวจยม�ออกขอสอบดงนนเร�จงตองทำ�คว�มเข�ใจกบขนตอนต�งๆในโครง

ร�งก�รวจย1.ปญห�ก�รวจยปญหาในการวจยคอคำาถามทนกวจยตองการคำาตอบ ใน

การนำาเสนอเคาโครงการวจยจะตองระบถง ทมาและความสำาคญของปญหา วาปญหาทนกวจยตองการศกษานนมความสำาคญอยางไร

2.วตถประสงคในก�รวจยวตถประสงคคอคำาตอบตอปญหาในการวจย เชน

218

-ถาเราตงปญหาในการวจยวา อะไร ททำาใหนกศกษาสอบตก วตถประสงคในการวจยกตองบอกวา เพอศกษา ส�เหต ททำาใหนกศกษาสอบตก

-ถาเราตงปญหาวา ความขดแยงทางการเมองในประเทศไทยเกดจากอะไรวตถประสงคในการวจยตองบอกวา เพอศกษาสาเหต/ปจจยททำาใหเกดความขดแยงทางการเมอง

ทงนการตงวตถประสงคจะม ทงวตถประสงคเชงพรรณนา วตถประสงคเชงเปรยบเทยบ วตถประสงคเชงเสนอแนะ ซงขนอยกบผวจยวาจะกำาหนดขอบเขตการศกษาของตนเองเอาไวแคไหน

3.ก�รตงสมมตฐ�น และก�รระบตวแปรในก�รวจยสมมตฐานเปนการคาดเดาคำาตอบลวงหนาตอคำาถามในการ

วจย ซงเราจะตองระบคำาตอบ และคำาตอบนนกคอตวแปร เชนถาเราบอกวาสาเหตทนกศกษาสอบตกนาจะมาจาก1.วธการอานหนงสอ2.วธการสอน3.เครองมอในการสอนแสดงวาเราเชอวามตวแปร 3 ตวทเกยวของหรอเปนสาเหตของการสอบตกของนกศกษาเวลาเราเขยนสมมตฐานกตองบอกวา1.วธการอานหนงสอมผลทำาใหนกศกษาสอบตก2.วธการสอนของอาจารยมผลทำาใหนกศกษาสอบตก3.อปกรณการเรยนการสอนมผลทำาใหนก4.ขอบเขตของก�รวจย

219

เปนการระบขอบเขตของปญหาทจะศกษา พนทในการศกษา ประชากรทจะศกษา วาจะทำามากนอยแคไหน เชน

ตวอยางการเขยนขอบเขตของปญหา“การวจยครงนเปนการศกษาปญหาการสอบตกของนกศกษา (ขอบเขตของปญหา ) โดยศกษาเฉพาะนกศกษารามคำาแหงหลกสตรรฐศาสตรมหาบณฑต (ขอบเขตดานประชากร) สาขาวทยบรการจงหวดตรง (ขอบเขตดานพนท) ระหวางปการศกษา 2545-2550 (ขอบเขตดานเวลา) “

5.กรอบแนวคดทใชในก�รศกษ� กรอบแนวคดในการศกษา เปนการนำาเอาตวแปรทอยภายใตสมมตฐานมาเขยนความสมพนธ เพอชใหเหนทศทางหรอกรอบในการการวจย เชน

6.ระเบยบวธวจย 6.1 รปแบบก�รวจย

วธการอานหนงสอวธการสอน

อปกรณการสอน

การสอบตกของนกศกษา

220

การจะเลอกวธการวจยแบบไหนสงทตองคดคอ วธก�รนนทำ�ใหไดม�ซงคำ�ตอบของก�รวจยหรอไม โดยสวนใหญการวจยม 2 รปแบบ คอ

-การวจยเชงปรมาณ-การวจยเชงคณภาพ เราจะพบวาปญหาหรอหวขอการวจยบางหวขอ จะตองใช

การวจยเชงปรมาณจงจะไดคำาตอบ บางหวขอตองใชการวจยเชงคณภาพจงจะไดคำาตอบ

เชน -ถาเราอยากจะรวาทำาไมนกศกษาจงสอบตก เรากอาจจะใช

การวจยเชงปรมาณแจกแบบสอบถามนกศกษา วา วธการอานหนงสอของนกศกษาเปนอยางไร วธการสอนของอาจารยเปนอยางไร อปกรณการเรยนการสอนเปนอยางไร ถาสงเหลานมปญหาแสดงวาเปนเหตผลททำาใหนกศกษาสอบตก

-แตถาเราอยากรวา ความเปนอยของมอบพนธมตรทชมนมยดเยอยาวนาน เปนอยางไร การแจกแบบสอบถามจะไมสามารถใหคำาตอบทลกซงกบเราได กจำาเปนตองใชวธการวจยเชงคณภาพ เชนเขาไปรวมสงเกตการณในมอบ หรอสมภาษณคนทอยในมอบ

6.2 ประช�กรและกลมตวอย�งเมอเรามตวแปรในการศกษาเราตองรวาเราจะศกษาเรอง

นนๆจากใคร ประชากร (Population) กคอผใหขอมลนนเอง -ถาเรองทวจยสามารถเกบขอมลจากผใหขอมลทงหมดไดก

จะศกษาทงประชากร

221

-ถาเรองทวจยตองเกบขอมลจากผใหขอมลจำานวนมากซงเราไมสามารถเกบไดทงหมด กจะตองมการเลอกตวอยาง (Sample) มาศกษา จงตองทำาความเขาใจกบการสมตวอยาง (Random Sampling)

วธก�รสมตวอย�ง-Non Probability การสมแบบไมอาศยความนาจะเปน

หมายถงการสมตวอยางทเราไมรวาโอกาสทประชากรจะถกเลอกใหเปนกลมตวอยางนนมเทาไหร

-แบบ Probability เปนการสมตวอยางทสามารถคำานวณหาคาโอกาสในการทจะเลอกเปนตวอยางได

วธการสมตวอยางแบบ Non Probability -การสมตวอยางแบบบงเอญ เชนเจอใครกเลอกคนนน แต

กมกรอบวาคนทเราจะไปสมตวอยางตองเปนคนทรเรองนนๆมากทสด เชนถาหวขอศก ปญหาการสอบตกของนกศกษาราม กตองสมตวอยางจากนกศกษารามคำาแหง หรออาจารยรามคำาแหง วธการนผวจยกอาจจะเขาไปในรามคำาแหง แลวดกแจกแบบสอบถามกบนกศกษาจนครบตามจำานวนทตองการ

-การสมตวอยางแบบเจาะจง เปนการเลอกไปเลยวาจะเอาใครมาเปนกลมตวอยาง

-แบบแบงโควตา เราจะตองกำาหนดวาเราจะเลอกประชากรประเภทตางๆเทาไหร เชนนกศกษาคณะบรหาร 50 คน รฐศาสตร 50 คน บรการการศกษา 50 คน

-แบบ Snow Ball เชนเราไปถามคนคนหนงแลวใหคนคนนนแนะนำาคนตอไปเรอยๆ

222

การสมตวอยางแบบอาศยความเปนไปได (Probability Sampling) แบงออกเปน

2.1 ก า ร ส ม ต ว อ ย า ง แ บ บ ง า ย (Simple Random Sampling) มวธการคอ

-การจบฉลาก จะเอารายชอของประชากรทงหมดนำามาลงรหส เชนมรอยคนกทำารหสตงแต 001-100 จากนนกจบฉลากตามจำานวนทตองการ

-การใชตารางเลขสม สมมตมประชากร 700 คน ตองการตวอยาง 200 คน จะตองนำาตารางเลขสมมาและเลอกสมตารางมา เชนไดเลข 61149 กอาจจะเลอกตวอยางทหมายเลข 611 หรอ 149 กได (เลอกเลขชดหนากใหเลอกชดหนาตลอดจนครบตามจำานวน 200 คน) 2.2 ก า ร ส ม ต ว อ ย า ง แ บ บ ม ร ะ บ บ (Systematic Sampling) เปนการสมตวเลขมาเพยงตวเลขจากชวงตวเลขทกำาหนด

เชนมประชากร 500 คนและตองการตวอยาง 10 คน วธการทำากคอ แบงชวงตวเลขดวยการเอา 10 หาร 500 กจะได ชวงของการสม = 50 วธการกจะเรยงรายชอประชากรคนท 1-50 และจบฉลากมา 1 คน สมมตวาไดคนท 14 กตองเอา 14 บวก 50 กจะเปนคนท 64 เอาคนท 64 + 50 กจะไดคนท 144 ทำาไปเรอยๆจนครบ 10 คนตามทตองการ

2.3 ก า ร ส ม ต ว อ ย า ง แ บ บ ช น ภ ม (Stratified Sampling) เปนการสมทตองมการแบงประชากรออกเปนกลมยอยๆ ออกเปนชนภม (Stratum)

223

เชนจะศกษานกศกษาในหองนทงหมด กอาจจะแบงออกเปนอาชพ จากนนกสมมาวาจะศกษาอาชพละกคน เชนขาราชการ 10 คน เจาของกจการ 5 คน พนกงานบรษท 3 คน

2.4 ก า ร ส ม ต ว อ ย า ง แ บ บ ก ล ม (Cluster or Area Sampling)

เชนถาเราจะจะเกบประชากรในภมภาค แตเราไมสามารถศกษาทกภมภาคไดกอาจจะศกษาแคภาคกลาง แตภาคกลางมหลายจงหวดเรากจบฉลากมาแค 3 จงหวด จากจงหวดกไปจบฉลากเลอกอำาเภอในแตละจงหวดมาแคจงหวดละ 2 อำาเภอ แตละอำาเภอกจะมาสมเลอกตำาบล เลอกหมบาน ไปจนกระทงครวเรอน

(ทำาแคชนเดยวหรอหลายชนกได)

6.3 ก�รเกบรวบรวมขอมล เมอเรารวาผใหขอมลหรอกลมตวอยางคอใครแลว เราตอง

มาไปเกบรวบรวมขอมล โดยตองสรางเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล ซงเรยกอกอย�งว�เครองมอวด

เครองมอวด (Tools) ในการวจยทางสงคมศาสตรสวนมากจะใช-แบบทดสอบ (Test Form) จะใชในการสอบ ซงแบบ

ทดสอบจะตางจากแบบสอบถามตรงท แบบทดสอบใชวดความร แบบสอบถามจะใชวดทศนคต

-แบบสมภาษณ (Interviewing Form) แบบสมภาษณจะใชการถามและผถามเปนคนจด ตางจากแบบสอบถามทผจะตองตอบเอง

-แบบสงเกต (Observation Form) เชนการสงเกตชมชนทลงไปศกษา

224

-แบบสอบถาม หรอ Questionnaire มชอเตมวา -Self Administering Questionnaire

แบบสอบถ�มในแบบสอบถามจะประกอบไปดวย คำาถามและคำาตอบ คำ�ถ�ม จะมาจากตวแปรในสมมตฐาน ซงตองไปสรางนยาม

ปฏบตการ (Operationalization Definition) เพอทำาใหเปนรปธรรมในการตงคำาถาม

เชนถาเราบอกวาอปกรณการสอนมผลตอการสอบตก เราจะตองนยามใหชดเจนวาอปกรณการสอนหมายถงอะไรบาง หากเรานยามวาหมายถง

-ตำารา-คอมพวเตอร-สอมลตมเดยเรากจะเอานยามเหลานไปตงคำาถาม เชน ตวอยางการออก

แบสอบถามในเรองตำารา ขอคำ�ถ�ม ม�ก

ทสดม�ก ป�น

กล�งนอย นอย

ทสด1.ตำาราของรามคำาแหงมเนอหาทนสมย2.ตำาราของรามคำาแหงมจำาหนายอยางเพยงพอ3.ตำาราของรามคำาแหงอานเขาใจงาย

225

คำ�ตอบ (Answer) ทมาจากคำาถามกคอระดบของมาตรวด หรอ Level of Measurement ประกอบดวย 4 ระดบคอ (ชอมาตรวดใหจำาภาษาองกฤษ เพราะอาจารยแตละคนแปลไมเหมอนกน)

1.Nominal Scale แบบแบงกลม จะเปนระดบมาตรวดทแบงออกเปนกลม เชน เวลาเราออกแบบสอบถามนกศกษา

-คำาถามเรองเพศ ในชองทใหตอบกจะใหเลอกตอบวา ชาย หรอ หญง

-คำาถามเรองคณะทสงกด กจะมคำาตอบใหเลอกวา บรการการศกษา รฐศาสตร หรอบรหารธรกจ

2.Ordinal Scale มาตรวดแบบเรยงลำาดบ เปนระดบวดทคำาตอบในแบบสอบถามจะบอกวาลำาดบวาอะไรมาอะไรนอย แตไมรวานอยกวาหรอมากกวาแคไหน หรอทราบความแตกตางแตไมรวาแตกตางแคไหน เชน

-การวดระดบการเรยน ได เอ บ ซ เราจะรระหวาง A B C เอจะตางจากบ แตไมรวาตางกนแคไหน

-ระดบการศกษา เชนตอบวา ประถม มธยม ปรญญาตร เราจะรวา ความวาประถม มธยม และปรญญาตรมความหางกน แตไมรวาหางกนแคไหน

3.Interval Scale มาตรวดแบบชวง บอกวาความแตกตางและบอกระยะหางไดวาตางกนแคไหน แตไมไดเรมจากศนย เชน คะแนนสอบของนกศกษา เราจะพบวาคนทได 10 คะแนนจะมความแตกตางจากคนท 0 คะแนนอย 10 คะแนน แตไมไดหมายความวาคนทได 0 จะไมมความรเอาเสยเลย

226

4.Ratio Scale มาตรวดอตราสวน เปนระดบวดทเหมนกบ Interval ทกอยางแตกตางตรงท Ratio Scale แตมระยะเรมตนจากศนย เชน อาย ความสง นำาหนก

เรองของมาตรวดนนจะมความสำาคญ เพราะถาไมรมาตรวดจะไมสามารถสรางคำาตอบของคำาถามได เชนถาถามวาทานเพศอะไร อยจงหวดอะไร อยางนถามดวยมาตรวด Nominal Scale แตถาถามวาเหนดวยกบสงนนสงนไมอยางนถามในระดบ Ordinal ถาถามวาทานอายเทาไหรกตอง Ratio

ระดบวดจะมความเกยวของกบการวเคราะหขอมลดวย เพราะในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณจะตองใชสถตในการวเคราะหขอมล ตวแปรทมระดบวดตางกน จะใชสถตในการวเคราะหแตกตางกน

ต�ร�งสรปม�ตรวดตวแปร

Nominal

บอกวาความแตกตาง (แบงกลม)** บวกลบ คณ หาร ไมได

Ordinal

บอกความแตกตาง เรยงลำาดบ**บวก ลบ คณ หาร ไมได

Interval

บอกความแตกตาง บอกทศทางของความแตกตาง บอกปรมาณความแตกตาง แตไมเรมจากศนยแท**บวก ลบ คณ หาร ได

Ratio บอกความแตกตาง บอกทศทางของความแตกตางได

227

บอกปรมาณความแตกตาง เรมจากศนยแท**บวก ลบ คณ หาร ได

7. ก�รวเคร�ะหขอมล เมอเกบขอมลจากผใหขอมลแลวจะตองนำาขอมลนนมา

วเคราะห1.ถาเปนการวจยเชงปรมาณ จะตองใชสถตในการวเคราะห2.ถาเปนวจยเชงคณภาพ ใชการพรรณนาและแสดงเหตผล

ในการวเคราะห7.1 ก�รวเคร�ะหขอมลในก�รวจยเชงปรม�ณ ในการวจยเชงปรมาณ ซงมกเปนการเกบขอมลจาก

ประชากรจำานวนมากและใชแบบสอบถามในการเกบขอมล จงจะตองใชสถตในการวเคราะหขอมล เราจงจำาเปนตองทำาความเขาใจเรองาสถตในการวจย

สถตแบงออกเปน 2 ประเภท 1. สถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistic) ประกอบ

ดวย1.1 การแจกแจงความถ เปนเรองของการนบจำานวนครง

นนเอง แตการแจกแจงความถจะเนนไปทรปแบบการนำาเสนอ อาจจะอยในรปของคำาบรรยาย ตาราง หรอแผนภม

2.การจดตำาแหนงและเปรยบเทยบ ประกอบดวย อตราสวน สดสวน รอยละ

3.การวดแนวโนมเขาสสวนกลาง ประกอบดวย Mean (คาเฉลย) Median และ Mode

228

4.การวดการกระจาย ประกอบดวย คาพสย คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation หรอ S.D.) ความแปรปรวน (Variance หรอ S2 ) Coefficient of Variation ในหมวดนในงานวจยสวนมากจะนำาเสนอคา SD มากกวาคาอนๆ

5.การวดความสมพนธ จะขนอยกบตวแปรวาอยในระดบวดแบบใด สถตทใชในการวดคาความสมพนธ เชน Pearson ‘ Product Moment (Rxy ) เปนตน

การจะใชคาสมประสทธสหสมพนธตวใดขนอยกบวาตวแปรนนอยในมาตรวดระดบใด

2. สถตอนมาน (Inferential Statistic ) แบงออกเปน 2 แบบ

-สถตนอนพาราเมตรก ประกอบดวย ไคสแควร คารมารว คาฟ

-สถตพาราเมตรก เชน t-Test F-Test Correlation จะสถตพวกนจะตองเกยวกบคานยยะสำาคญทางสถต

อยางทบอกไปแลววาการวจยเปนกระบวนการทมความสมพนธกนทงหมด สถตทเลอกใชในการวเคราะหขอมลจงมความสมพนธกบ ทง

-ระดบมาตรวดตวแปร (Nominal Ordinal Interval และ Ratio )

-จำานวนตวแปรทอยในสมมตฐาน-ความสมพนธของตวแปรในสมมตฐาน (ประเภท

สมมตฐาน)

229

ทำ�ใหส�ม�รถสรป ต�ร�งเงอนไขของก�รเลอกใชสถต ไดดงน

ประเภทสมมตฐ�น

ระดบก�รวดตวแปรอสระ

จำ�นวนตวแปร

ระดบก�รวดตวแปรต�ม

จำ�นวนตวแปร

สถตทใช

พรรณนา - - Nominal 1 ตวมากกวา รอยละ พรรณนา - - Interval/

Ratio1 ตวมากกวา คาเฉลย,

S.D.วดความสมพนธ

Nominal 1 ตว Nominal 1 ตว ไคสแควร 2

วดความสมพนธ

Interval 1 ตว Interval 1 ตว Correlation ( r)

วดความแตกตาง

Nominal 2 กลม Interval 1 ตวหรอมากกวา 1

t-Test

วดความแตกตาง

Nominal มากกวา 2 กลม

Interval 1 ตวหรอมากกวา 1

F-test

ทงหมดทกลาวมาคอกระบวนการในการวจยซงจะเปนการขนตอนตางๆในเคาโครงการวจย อยางไรกตามในการเรยนวจยยงมประเดนอนๆทนกศกษาตองทำาความเขาใจเชน

1.ความแตกตางระหวางการวจยเชงปรมาณกบการวจยเชงคณภาพ

230

ตวอย�งโครงร�งก�รวจย (Research Proposal) เรอง

ค�นยมใหมพงทประสงคของข�ร�ชก�รไทยศกษ�กรณ ข�ร�ชก�รในสงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวด.....

1.คว�มเปนม�และคว�มสำ�คญของปญห�นบตงแตป 2545 การปฏรประบบราชการกถกประกาศให

เปนวาระแหงชาต และเรมมการดำาเนนการปฏรประบบราชการอยางจรงจงมาตงแตวนท 1 ตลาคม 2545 โดยมเปาหมายเพอปรบปรงใหหนวยงานราชการมขนาดเลกลงแตมประสทธภาพสงขน เปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวม รวมทงใชการจดทำางบประมาณแบบมงผลสมฤทธ เปนตวขบเคลอนการปฏรประบบราชการ

เปาหมายสำาคญในการปฏรประบบราชการคอการกอใหเกดการบรหารจดการภาครฐทด (Good governance) ในกจการบานเมอง อนไดแกการปกครองทใชหลกนตธรรม คณธรรม โปรงใส การมสวนรวม ความรบผดชอบและความคมคา ซงแนนอนวาการบรหารจดการภาครฐทดจะไมมทางประสบผลสำาเรจได หากระบบราชการยงมกระบวนทศนวฒนธรรม และคานยมแบบเดม       โลกยคใหมจงตองพฒนาขาราชการไทยไปสคณลกษณะทพงประสงคทเหมาะกบระบบการบรหารจดการภาครฐทดคอ ขาราชการตองเปนผททำางานอยางมศกดศร ขยน ตงใจทำางาน มศลธรรม คณธรรม ปรบตวไดทนโลกรบผดชอบตอผลงาน มใจ

231

และการกระทำาทเปนประชาธปไตย และทำางานมงเนนผลงาน เพอใหระบบราชการไทยมความเปนเลศ สามารถรองรบการพฒนาประเทศในยคโลกาภวตนได

สำานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (กพร.) ซงเปนหนวยงานทจดตงขนมาเพอรบผดชอบในการพฒนาระบบราชการเพอใหบรรลเปาหมายของการปฏรประบบราชการ จงไดกำาหนดแผนยทธศาสตรในการพฒนาระบบราชการป 2546-2550 เอาไว 7 ยทธศาสตร

จาก 7 ยทธศาสตรดงกลาว ยทธศาสตรท 5 หรอการปรบเปลยนกระบวนทศน วฒนธรรมและคานยมนบเปนยทธศาสตรทสำาคญ เนองจากเปนยทธศาสตรททำาไดยากทสดเมอเทยบกบยทธศาสตรอนๆ

ผวจยจงสนใจศกษาวายทธศาสตรการปรบเปลยนกระบวนทศน วฒนธรรม และคานยมของขาราชการทถกนำามาปฏบตประสบความสำาเรจมากนอยแคไหน หรอขาราชการมการเปลยนแปลง กระบวนทศน วฒนธรรมในการทำางานอยางไรบาง

ทงนกระบวนทศน วฒนธรรม และคานยมทตองการจะใหเกดขนกบขาราชการตามแนวคดทสำานกงานคณะกรรมการพฒนาขาราชการกำาหนดขนเรยกวา I AM READY หรอฉนพรอมทำาเพอประชาชน มาเปนเกณฑทจะบอกวาขาราชการคนไหนสามารถปรบเปลยนกระบวนทศน วฒนธรรม และคานยมในการทำางาน

I AM READY ประกอบดวยI –Integrity การทำางานอยางมศกดศรA-Activeness ขยน ตงใจ ทำางานเชงรก

232

M-Morality มศลธรรม คณธรรมR-Relevancy รทนโลก ปรบตวทนโลก E-Efficiency มงเนนประสทธภาพA-Accountability มความรบผดชอบD-Democracy มความเปนประชาธปไตยY-Yield มผลงาน มงเนนผลงานทงนผวจยตองการศกษาวาขาราชการระดบหวหนาหนวย

งานในจงหวด....ไดปรบเปลยนคานยมไปส I AM READY ไดหรอไม โดยเลอกศกษาเฉพาะคานยม 3 ตวคอ R-Relevancy หรอความรเทาทนโลก M-Morality มศลธรรม คณธรรม และ มความเปนประชาธปไตย

ทงนผวจยจะเลอกศกษาหวหนาหนวยงานในสงกดการบรหารราชการสวนภมภาคในจงหวด.....จำานวน 5 หนวยงาน คอ ....................................

2.วตถประสงคของก�รศกษ�2.1 เพอศกษาคานยมในการทำางานของหวหนาหนวย

ราชการวามคานยมเหลานหรอไม-ความรเทาทนโลก-ศลธรรม คณธรรม -มความเปนประชาธปไตย2.2 เพอศกษาเปรยบเทยบคณสมบตของหวหนาหนวย

งานกบการมคานยม ในการทำางาน โดยคณสมบตเหลานไดแก-อาย -ประสบการณในการทำางาน -ระดบการศกษา

233

-หนวยงานทสงกด

3.ขอบเขตในก�รศกษ�3.1 ขอบเขตดานเนอหาการวจยในครงนเปนการศกษาเรองคานยมใหมทพง

ประสงคของขาราชการไทย ตามกรอบของยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการตามหลกการ I AM READY โดยศกษา 3 คานยมคอ

-ความรเทาทนโลก-ศลธรรม คณธรรม -ความเปนประชาธปไตย3.2 ขอบเขตดานพนท การวจยครงเปนการศกษาเฉพาะหวหนาหนวยราชการ 5

หนวยงานทสงกดการบรหารราชการสวนภมภาค ในจงหวดชย......คอ...........

3.3 ขอบเขตดานเวลาการวจยครงนใชระยะเวลาตงแตวนท 1 ธนวาคม 2551-

31 มกราคม 2552

4.สมมตฐ�นในก�รวจย1.หวหนาหนวยราชการในจงหวดจงหวด.....มคานยมใหม

พงประสงค2.หวหนาหนวยราชการทมคณลกษณะแตกตางกนมคา

นยมใหมทพงประสงคแตกตางกน คณลกษณะดงกลาวไดแก-อาย -ประสบการณในการทำางาน

234

-ระดบการศกษา-หนวยงานทสงกด

5.กรอบคว�มคดในก�รวจย *** ขอสอบมกจะออก***

6.ก�รทบทวน (ตรงนบอกว�เร�จะใชแนวคดอะไรบ�งในก�รวจย) เชนแนวคดการปฏรประบบราชการ การบรหารงานภาครฐแนวใหม

7.ระเบยบวธวจย7.1 รปแบบการวจยการวจยครงนเปนการวจยเชงสำารวจ

(Survey Research) 7.2 วธการเกบขอมล ใชการแจกแบบสอบถามในการเกบขอมล

7.3 ประชากรและกลมตวอยาง -ประชากรในการศกษาการศกษาในครงนกลมประชากรคอ

ขาราชการทสงกดหนวยงาน 5 หนวยงาน คอ.........-การสมตวอยาง (สมมตขาราชการใน 5 หนวยงานมจำานวน

มาก) ใชวธการสมตวอยางโดยอาศยความนาจะเปน โดยการสมแบบงาย (Simple Sampling)โดยการนำารายชอขาราชการทง 5 หนวยงานมาใสระหส จากนนหยบสลากกลมตวอยางจนครบตามจำานวนทตองการ

8.ก�รวเคร�ะหขอมล

คณลกษณะของหวหน�หนวยราชการ-อาย-ระดบการศกษา-ประสบการณในการทำางาน

ค�นยมทพงประสงค-ความรเทาทนโลก-ความมศลธรรม คณธรรม

235

ใชการวเคราะหขอมลโดยอาศยสถต และโปรแกรม SPSS

9.ประโยชนทค�ดว�จะไดรบ9.1 ทำาใหใหทราบวาแผนยทธศาสตรในการพฒนาระบบ

ราชการตามยทธศาสตรท 5 การปรบเปลยนกระบวนทศน วฒนธรรม และคานยมในการทำางานไดผลหรอไม

9.2 สามารถนำาผลการศกษาไปใชเปนแนวทางในการประเมนผลการดำาเนนงานตามแผนยทธศาสตรการปรบเปลยนกระบวนทศน วฒนธรรม และคานยมในการทำางานกบขาราชการในทกระดบ

แนวขอสอบ 702

ขอสอบ 702 จะเปนขอสอบทไมตองเขยนบรรยายแบบยาวๆ แตสวนใหญจะใหตอบสนๆ โอกาสของขอสอบท มกจะออกคอ

1.อาจารยใหปญหาในการวจยมา แลวใหนกศกษา ระบ ชอหวขอในการวจย ระบวตถประสงค ระบสมมตฐาน ระบตวแปร

2.ใหกำาหนดกรอบแนวคด *** ขอสอบออกเปนประจำ�***

3.ใหระบตวแปรและออกแบบสอบถาม (สนๆ)ตวอย�งก�รระบตวแปรและออกแบบสอบถ�ม การจะออกแบบสอบถามไดเราจะตองระบตวแปรโดยการ

นยามตวแปร และสรางดชนชวดตวแปรใหชดเจน เชนจากตวแปร คานยม ความรเทาทนโลก เราจะตองนยามวาคออะไร เชนเรามองวา ความรเทาทนโลก (ของหวหนาหนวยราชการ) คอ (สมมต)

236

มความรเรองการบรหารงานแบบใหมจากนยามดงกลาวเราตองมาสรางดชนชวดวาอะไรคอ -การมความรเรองการบรหารงานแบบใหม-ตดตามขอมลขาวสารและความเคลอนไหวของโลก1.บอกวาการจะชวาผบรหารงานมความรเรองการบรหาร

งานแบบใหม คอ (สมมต)-รจกแนวคด KM -รจก KPI -รจกแนวคด BSC 2.ตดตามขอมลขาวสาร เชน-การอานหนงสอพมพ-คนหาขอมลทางอนเตอรเนต-วพากษวจารณเหตการณปจจบนเวลาออกแบบสอบถาม กจะตองตงขอคำาถาม และสราง

แบบคำาตอบเพอใหผตอบไดตอบ ในกรณนเราตองการวดความคดเหนของขาราชการเพอไดคำาตอบวาหวหนาหนวยงานของเขามความรเรองการบรหารงานแบบใหมหรอไม กอาจจะออกแบบสอบถามดงนขอคำาถาม มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสดความรเกยวกบการบรหารงานแบบใหม1.หวหนาของทานแนะนำาเรอง KM กบทาน2.หวหนาของทานพดเรอง BSC ในทประชม3.หวหนาของทานพดถง KPI ตดตามขาวสาร4.หวหนาของทานพดถงขาวประจำาวน5.ทานเหนหวหนาของทานใชอนเตอรเนต6.ทานเหนหวหนาของทานอานหนงมอ

237

4.อ�จ�รยใหต�ร�งม�และอธบ�ยต�ร�ง เชน (ตวอย�งจ�กหนงสออ�จ�รยพงศสณห)

ปญหาในการพฒนาทางดานนโยบาย

จำานวน คาเฉลย  S.D คา F D.F คา P

พนทปฏบต

-เทศบาล

-สขาภบาล

-อบต.

ตำาแหนง

-ปลด อบต./ปลดสขาภบาล

-หวหนาสวน

-เจาหนาททวไป

ระดบตำาแหนง

-ตำากวา 2

-3-5

- 6 ขนไป

งานทสงกด

-สำานกปลด

 

33

30

58

 18

39

54

 

35

43

33

 

52

30

15

 

2.43

1.85

1.98

 

2.10

2.00

2.15

 

2.01

2.06

2.20

 

2.10

1.97

2.11

 

.65

.72

.70

 

.76

.68

.74

 

.68

.71

.78

 

.81

.56

.62

 

5.89

 

 

 

.50

 

 

 

.65

 

 

 

1.24

 

 

 

2/108

 

 

 

2/108

 

 

 

2/108

 

 

 

2/92

 

 

 

.0037

 

 

 

.6047

 

 

 

.5226

 

 

 

.2940

238

-สวนการคลง

-สวนโยธา

ประเภทงาน

-บรการประชาชน

-บรการงานทวไป

ระดบการศกษา

-ตำากวาปรญญาตร

-ปรญญตรขนไป

ประสบการในการทำางาน

-1 ปและตำากวา

- 2-5 ป

- มากกวา 5 ป

ระยะเวลาทเขามาทำางานในทองถน

-1 ปและตำากวา

- 2-5 ป

- มากกวา 5 ป

 

37

44

 

45

66

 

17

24

70

 

47

43

21

 

2.07

1.91

 

2.13

2.06

 

1.72

1.95

2.22

 

1.87

2.20

2.33

 

.67

.72

 

.70

.74

 

.69

.86

.64

 

.72

.68

.71

 

1.01

 

 

.50

 

 

4.12

 

 

 

4.03

 

 

 

79

 

 

109

 

 

2/108

 

 

 

2/108

 

 

 

 

.3140

 

 

.6160

 

 

.0187

 

 

 

.0204

คำาถาม

239

1.ใหระบตวแปรตนและตวแปรตาม

2.ใหเขยนวตประสงคในการวจย

3.บรรยายตาราง

ตวอย�งก�รตอบ1. ระบตวแปรตวแปรตน คอ ภมหลงของพนกงานเทศบาล ประกอบดวย

1.พนทปฏบตงาน2.ตำาแหนงงาน3.งานทสงกด4.ระดบตำาแหนง5.ประเภทงาน6.ระดบการศกษา7.ระยะเวลาทเขามาทำางานในทองถน8.ประสบการณในการทำางานตวแปรต�มความคดเหนปญหาในการพฒนาทางดานนโยบาย2.วตถประสงคในก�รวจย1.เพอศกษาปญหาในการพฒนาทางดานนโยบายของ

พนกงานในองคการบรหารสวนทองถน2.เพอศกษาความสมพนธระหวางภมหลงของพนกงาน

องคการบรหารสวนทองถนทแตกตางกนกบความคดเหนตอปญหาในการพฒนาทางดานนโยบาย

240

3.บรรย�ยต�ร�งจากผลการศกษาพบวา1.พนกงานองคการบรหารสวนทองถนทมสงกดทแตกตาง

กนมความคดเหนตอปญหาในการพฒนานโยบายแตกตางกนในอยางมนยยะสำาคญ (เนองจากตวเลข 0..37 ตำากวา 0.5 ทเราจะตงเอาไวเปนคานยยะสำาคญ)

2.พนกงานองคการบรหารสวนทองถนทมตำาแหนงทแตกตางกนมความเหนตอการปญหาการพฒนานโยบายไมแตกตางกน (เพราะคา .6047 สงกวา 0.5)

3.องคการบรหารสวนทองถนทมระดบตำาแหนงทแตกตางกนมความคดเหนตอปญหาการพฒนานโยบายไมแตกตางกน (เพราคา .5226 สงกวา 0.5)

4.องคการบรหารสวนทองถนทสงกดงานทแตกตางกนมความคดเหนตอปญหาในการพฒนานโยบายทแตกตางกนอยางมนยยะสำาคญทางสถตท .2940

5.พนกงานองคการสวนทองถนททำางานตางประเภทกนมความคดเหนตอปญหาในการพฒนานโยบายทแตกตางกนอยางมนยยะสำาคญท .3140

6.พนกงานองคการสวนทองถนทมระดบการศกษาทแตกตางกนมความคดเหนตอปญหาในการพฒนานโยบายทไมแตกตางกน

7.พนกงานองคการสวนทองถนทมประสบการณในการทำางานทแตกตางกนมความคดเหนตอปญหาในการพฒนานโยบายทแตกตางกนอยางมนยยะสำาคญ

241

8.พนกงานองคการสวนทองถนทระยะเวลาเขามาทำางานทแตกตางกนมความคดเหนตอปญหาในการพฒนานโยบายทแตกตางกนอยางมนยยะสำาคญ

*** ดงนนนกศกษ�ตองดแบบฝกหดทอ�จ�รยใหม�หนงสอประกอบจะดม�ก**

แนวขอสอบ 702

ตวอย�งขอสอบ อ.วพรอาจารยใหบทคดยอมาแลวใหนกศกษา 1.ตงชอเรอง2.กำาหนดหนวยวเคราะห3.ออกแบบกรอบความคดพรอมกำาหนดตวชวด4.ออกแบบสอบถามตวอยางจากบทคดยอ (ดในหนงสออาจารย หรอดตามไฟล

ทแนบไปใหด)ตอบ1.ชอเรอง-สอโทรทศนกบพฤตกรรมเลยนแบบของนกเรยน : ศกษา

นกเรยนโรงเรยน ม. 5 โรงเรยนเทศบาลเมอง จงหวดสโขทย 2.หนวยในก�รวเคร�ะห-นกเรยนมธยมปท 5 3.ออกแบบกรอบคว�มคด (จะออกแบบกรอบแนวคดได

ตองระบตวแปรเสยกอน)

242

ตวแปรตน1.บทบาทสอโทรทศน มตวชวด คอ-การนำาเสนอขาวสาร-การนำาเสนอสาระความร -การรำาเสนอดานบนเทง2.รปแบบการนำาเสนอ-การนำาเสนอทางบวก-การนำาเสนอทางยวย

ตวแปรต�มพฤตกรรมเลยนแบบ มตวชวดคอ-ดานการแตงกาย-ดานคำาพด-การควบคมอารมณจากตวแปรดงกลาวกำาหนดออกมาเปนกรอบความคดได

ดงน

4.ก�รออกแบบสอบถ�ม (ตรงนจะออกแบบใหตอบ ก. ข. ค. ง. กได แตจะออกแบบใหเลอกต�ม 5 อนดบแบบลกเกรทกได คะ

บทบาทสอโทรทศน-การนำาเสนอขาวสาร-การนำาเสนอสาระความรรปแบบการนำาเสนอของโทรทศน-การนำาเสนอดานบวก

พฤตกรรมเลยนแบบ-การแตงกาย-การใชคำาพด-การควบคมอารมณ-การใชสนคาฟมเฟอย

243

ตวอย�งนะคะประเดนคำ�ถ�ม ม�

กทสด

ม�ก

ป�นกล�ง

นอย

นอยทสด

บทบาทของโทรทศน1.ทานตดตามขาวทางโทรทศน2.ทานตดตามรายการบนเทงทางโทรทศน3.ทานตดตามรายการสาระความรจากสถานโทรทศนอทธพลของโทรทศน4.ทานแตงตวทนสมยเหมอนดาราทว5.ทานชอบการแตงตวของผประกาศขาว6.เพอนในโรงเรยนของทานใชคำาพดแบบในทว

ตวอย�งขอสอบทเคยออกอ�จ�รยปยะนช ออกศพท 10 คำา คำาละ 2 คะแนนศพททเคยออก เชน1.Research Design คออะไร คำาตอบ คอ การออกแบบการวจย เปนการบอกวาการวจย

นนๆจะเปนการวจยเชงปรมาณคอการวจยเชงคณภาพ โดยผ

244

วจยตองระบถง ประชากรทจะศกษา รปแบบการเกบขอมล และรปแบบการวเคราะหขอมล

2.Operational Definition คำาตอบคอนยามเชงปฏบตการ เปนการนยามตวแปรจากนามธรรมใหเปนรปธรรมเพอนำาไปสการวด (ตองยกตวอยางประกอบดวย) เชน

คำาวาการมสวนรวมทางการเมองหมายถง-การไปเลอกตงทกครง-การรบฟงขาวสารทางการเมองเสมอๆ-การเขารวมฟงการปราศรยของพรรคการเมองเสมอทม

โอกาสเปนตน3.Population and Sampling Population คอประชากรทงหมดทใชในในการศกษา เชน

ศกษาพฤตกรรมเลบนแบบของนกเรยนชนม. 5 โรงเรยนในเขตเทศบาล เมอง สโขทย นกเรยน ม. 5 ทกคนกคอประชากร

Sample คอกลมตวอยาง เชนจากนกเรยน ม. 5 ทงหมด เราเลอกมาศกษา 150 คน Sample หรอตวอยางกคอ 150

Sampling คอ การสมตวอยาง หมายถงวธการเลอกตวอยางประชากรมาใชในการศกษา

อ�จ�รยพงศสณห1.ต�ร�ง เปนต�ร�งทมตวเลขเรยบรอยแลว จ�กนนให

นกศกษ�1.ตงชอเรอง (ชอเรองมกตงตามตวแปรตาม)2.กำาหนดวตถประสงค2.กำาหนดตวแปรทใชในการศกษา

245

3.กำาหนดกรอบแนวคด2.อาจจะใหอธบายตาราง จากตาราง Print Out แลว

บรรยายตารางใหเขาใจ (ดจากตวอยางทสงไปให)อ�จ�รยวพร

อาจจะใชบทคดยอมาแลวใหนกศกษา แลวเขยน ชอเรอง วตถประสงค กรอบแนวความคด สรางแบบสอบถาม

อ�จ�รยสวรรณ ใหประเดนปญหามาแลวระบตวแปร พรอมสราง

แบบสอบถามอ�จ�รยดำ�รงศกด-ดการวจยเชงคณภาพไปหนอย เชนการเกบขอมลในการ

วจยเชงคณภาพ

246