webinar: covid-19

Webinar: COVID-19

R. SaarloosHVL- & sportfysiotherapeut, klinisch gezondheidswetenschapper

Standpunt KNGF 2.0

• Duidelijke handleiding

• Maar nu > 6 maanden oud.

• Met de ervaring van nu welke adviezen/kernpunten uit dit standpunt zijn het belangrijkst?

Standpunt KNGF 2.0

• Bij patiënten die ernstig ziek zijn geweest en/of (langdurig) opgenomen zijn geweest in een ziekenhuis, bestaat de kans op (ernstige) beperkingen in het fysiek, emotioneel, cognitief en/of sociaal functioneren.

Standpunt KNGF 2.0

• Patiënten met ernstige meervoudige problematiek (fysiek, mentaal, cognitief en/of sociaal) zijn potentiële kandidaten voor interdisciplinaire revalidatie. Bij deze patiënten wordt fysiotherapie alléén niet voldoende geacht om te kunnen spreken van optimale behandeling. Ook bij patiënten met een in complexiteit toenemende zorgvraag is intra- en/of interdisciplinaire samenwerking van belang.

Standpunt KNGF 2.0

• Tevens is het belangrijk dat de fysiotherapeut zich bewust is van andere beperkingen die de patiënt kan ervaren en deze signaleert, en hierover intra- en/of interdisciplinaire afstemming zoekt.

• Patiënten met ernstige meervoudige problematiek (fysiek, mentaal, cognitief en/ of sociaal) zijn potentiële kandidaten voor interdisciplinaire revalidatie.

Standpunt KNGF 2.0

• Er is nog veel onduidelijkheid en onzekerheid over de fysieke belastbaarheid, het beloop van het herstel en de fysieke beperkingen van patiënten die COVID-19 hebben doorgemaakt. Hierdoor is voorzichtigheid geboden.

• Op basis van de mate van belastbaarheid van de patiënt, wordt onderscheid gemaakt in aanbevelingen ten aanzien van het fysiotherapeutisch handelen.

Standpunt KNGF 2.0

• Kernset klinimetrie:

– PSK

– BORG (kortademigheid/vermoeidheid)

– Saturatie & hartfrequentie

– SPPB

– Handknijpkracht

– 6MWT

– SNAQ 65+

– 1RM

– Stappenteller

Standpunt KNGF 2.0

Fysieke capaciteit:

– SPPB = vaak veel te makkelijk voor patiënten die niet ernstig verzwakt zijn (bv. na IC opname)

– 6MWT= probleem plafondeffect (vanaf 550 meter)

– OPTIE: I- + E-SWT (Eur Respir J 2014; 44: 1428–1446)

– Handknijpkrachtmeter= mogelijk niet aanwezig in de praktijk

– OPTIE: Microfet Qceps

Mogelijke aanvullende meetinstrumenten:

• FSS

– Vermoeidheid

• HADS

– Psychologische problematiek

Effectiveness of allied healthcare in patients recovering fromCOVID-19

• Consortium: Radboud, MUMC, VU, WU

• KNGF, SKF, Diëtetiek, Longfonds, Ergotherapie, Oefentherapie, logopedie & CZN.

Standpunt KNGF 2.0

• In de periode vanaf zes weken ligt het accent op het bevorderen van fysiek functioneren (fysieke capaciteit en/of fysieke activiteit) ten gunste van sociaal en maatschappelijk participeren. Om het fysiek functioneren te bevorderen, wordt therapie ingezet om spierkracht en uithoudingsvermogen te verbeteren.

Standpunt KNGF 2.0

• 1e 6 wkn: Belast gedoseerd, maximale score BORG 4 (vermoeidheid als kortademigheid). Het accent van gedoseerd belasten ligt op het functioneren in ADL.

• Na 6wkn: Maximale score BORG 6 (vermoeidheid en kortademigheid) (en/of een intensiteit van 60-80% van de maximale fietsbelasting, score op de 6MWT en/of het 1RM.

Samenvattend:

• Mijn ervaring:

– is dat patienten graag heel hard willen werken om zsm weer de ‘oude’ te zijn.

– Mijn rol lijkt vaker remmen dan aanjagen van activiteit.

– Fysieke capaciteit is vaak niet de beperkende factor.

Marjanne Piena, MScGezondheidseconoom,

Covid-19 patient

(Langdurige) covid-19 klachten

1) Goertz, YMJ. ERJ Open Res. 2020 Oct; 6(4): 00542-2020. https://dx.doi.org/10.1183%2F23120541.00542-2020

Hier mist iets!

(Langdurige) covid-19 klachten

• Meest genoemde symptomen (% op 6 maanden)1:

– Vermoeidheid (78%)

– ‘Terugvallen na inspanning’ (post-exertional malaise, 72% )

– Cognitieve klachten (55%)

• Van mensen > 1 maand ziek, heeft 92% klachten na 6 maanden1

• Van mensen > 3 maanden ziek, heeft 95% klachten na 6 maanden2

1) Davis, H (2021). Characterizing Long COVID in an International Cohort: 7 Months of Symptoms and Their Impact. Preprint

accessible through: https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.12.24.20248802v2.full.pdf+html

2) https://www.longfonds.nl/nieuws/zes-maanden-na-infectie-vrijwel-alle-coronapati%C3%ABnten-in-onderzoeksgroep-hebben-

nog-klachten

https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.12.24.20248802v2.full.pdf+html

Verloop van klachten

Bron: Davis, H (2021). Characterizing Long COVID in an International Cohort: 7 Months of Symptoms and Their Impact. Preprint via: https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.12.24.20248802v2.full.pdf+html

Vermoeidheid

• Te moe om:

–Op je eten te kauwen

–De kaas te schaven

–Naar de wc te gaan

Cognitieve klachten (1)

Bron: Bericht in Facebookgroep “Coronapatiënten met langdurige klachten (Nederland)”

Cognitieve klachten (2)


Terugvallen

• Heel frustrerend!

• Heel demotiverend!

Terugvallen

Ziekte (enherstel) is eenfull-time baan

“Don’t try and dominate the virus; accommodate it”1 –Prof. dr. Paul Garner, infectioloog en (long) covid-19-patient

1https://blogs.bmj.com/bmj/2020/09/04/paul-garner-on-long-haul-covid-19-dont-try-and-dominate-this-virus-accommodate-it/

Waarde van fysiotherapie

• Iemand die neutraal vraagt “Hoe gaat het?”

• Perspectief en uitleg over ziekte

• Lol en gezelligheid in trainingsgroepje

• Begeleiding mbt activiteiten in dagelijks leven -> Hoe lang wandelen? Kan tuinieren ook ipv oefeningen?

• Gecontroleerde opbouw (m.n. een ‘rem’)

Slow but steady wins the race!

Jullie inzet wordt (h)erkend!


Vragen?

Paulien Goossens, MD, PhDrevalidatiearts Merem

Verschijnselen na COVID

verschijnselenlong

zenuw/spier

cognitie

Revalidatie covid-19-patiënten is maatwerk. Zet passende revalidatie in vanuit zorgbehoefte. Medisch contact juni 2020Eline bij de Vaate en Paulien Goossens

Longproblemen

- Emphyseem

- Longsclerose

- Kortademigheid 59%*

* Onderzoek CIRO

Hersens

• Trombose / beroerte

• Cytokinestorm

• Zuurstoftekort

• Virale hersenontsteking

• Post-IC-syndroom

* Hersenstichting

Zenuwen en spieren

• Critical illness

polyneuropathie

• Critical illness myopathie

• Sarcopenie

Veel aspecifieke klachten

verschijnselenlong

zenuw/spier

cognitie

Aspecifieke klachten

Wat voor aspecifieke klachten?

Online sociale steungroep

n = 2113

Coronalongplein.nl

Persistent symptoms 3 months after a SARS-CoV-2 infection: the post-COVID-19 syndrome?

Yvonne M.J. Goërtz, Maarten Van Herck, Jeannet M. Delbressine, Anouk W. Vaes, Roy Meys, Felipe V.C. Machado, Sarah Houben-Wilke, Chris Burtin, Rein Posthuma, Frits M.E. Franssen, Nicole van Loon, Bita Hajian, Yvonne Spies, Herman Vijlbrief, Alex J. van ’t Hul, Daisy J.A. Janssen, Martijn A. SpruitERJ Open Research 2020; DOI: 10.1183/23120541.00542-2020

95-87-86% Vermoeidheid!

90-71-59% Benauwdheid

76% hoofdpijn

40% Spierpijn

75-36% Druk op de borst

68% hoesten

61% koorts

55% Hartkloppingen / tachycardie

41% diarree

40% smaak- en reukverlies

39% gewrichtspijn

26% opvliegers

In mijn spreekkamer

• Inspanningscapaciteit intact

• Extreme vermoeidheid ná inspanning

• Cognitieve klachten: overprikkeling

• Hartkloppingen

• Koorts na inspanning

• Te kort aan lucht

• Wisselend aanwezig

Weten we dat zeker?

ACS Chem Neurosci Actions. 2020 Jun 3;11(11):1520-1522. Autonomic Brain Centers and Pathophysiology of COVID-19

J. Cardiovasc Transl Res. 2020 May 26, 1-6Implications for Neuromodulation Therapy toControl Inflammation and Related OrganDysfunction in COVID-19.

Clin Auton Res 2020 jul 15; 1-3 Is 'happy hypoxia' in COVID-19 a disorder of autonomicinteroception? A hypothesis

Wat te doen?

Praktische aanpak• Terug naar basisniveau• Uitbreiden volgens de 20 - 3 - 20 regel

Eerste ervaringen• Bij start enorme “stap terug”• Veel meer betere dagen• Minder frustratie• Stijgende lijn

Sabine van Erp, MSc.Ergotherapeut, praktijkhouder, docent

Ergotherapie

• Kerndomein = dagelijks handelen

• Doel

• Het dagelijks handelen en de participatie, en daarmee ook de ervaren gezondheid, welzijn en kwaliteit van leven te vergroten door de eigen regie en aanpassingsmogelijkheden van een cliënt aan te spreken.

Ergotherapie na COVID-19

• Longproblematiek

• Gevolgen van langdurige immobilisatie

• Vermoeidheid

• Cognitieve problematiek

• Psychische klachten en slaapproblemen

• Werkhervatting

• (Over)belasting van de mantelzorger


Vermoeidheid

Vermoeidheid

Vermoeidheid hangt samen met:

• Persoonlijke factoren

• Omgevingsfactoren

• Factoren op het gebied van activiteitenniveau

En er dient rekening gehouden te worden met transdiagnostische factoren.

Vermoeidheid

Vermoeidheid kan onderverdeeld worden in:

• Lichamelijke vermoeidheid

• Mentale vermoeidheid

• Emotionele vermoeidheid

Vermoeidheid

Ergotherapeutische behandeling richt zich op:

• Balans dagelijks leven

• Betekenisvol handelen

• Versterken eigen regie

Vermoeidheid

Ergotherapeutische behandeling:

• Meetinstrumenten

• Educatie

• Interventies

Vermoeidheid

Activiteitenweger

• Maakt belasting van dag en week objectief meetbaar

• Doel is: balans vinden, opbouwen, overzicht creëren

• Werkwijze:– Nulmeting

– Wegingslijst invullen

– Basislijn bepalen

– Methode kiezen


Cognitieve problematiek

Cognitieve problemen

Invloed op:

• Dagelijks handelen

• Kwaliteit van leven

• Terugkeer naar werk

• Belastbaarheid

• Relaties


Ergotherapeutische behandeling

• Observeren dagelijks handelen

• Meetinstrumenten

• Interventies

• Behandelprogramma’s



• Inzicht geven/ educatie

• Aanleren van strategieën.

• Bewust inzetten van cognitieve mogelijkheden in dagelijkse activiteiten.

• Compenseren door aanpassen en actief betrekken van de omgeving.


Prikkelverwerking

Prikkelverwerking


• Algemeen

• Opbouw prikkels

• Aandachtspunten:

• Leren ‘wapenen’ tegen prikkels

• Elimineren of dempen van prikkels

• Aanpassen van activiteiten of omgeving

Vragen?

webinar: covid-19

Documents