WĘGRYWĘGRY

PRAWO WYBORCZEPRAWO WYBORCZE

Czynne prawo wyborcze przysługuje Czynne prawo wyborcze przysługuje pełnoletnim obywatelom (18 lat) pełnoletnim obywatelom (18 lat) Republiki WęgierskiejRepubliki Węgierskiej

Na Węgrzech od 1990 roku Na Węgrzech od 1990 roku wyróżnia się dwustopniowy wyróżnia się dwustopniowy

samorząd terytorialny:samorząd terytorialny:

gminagmina powiatpowiat

Charakterystyczną cechą Charakterystyczną cechą węgierskiej struktury jest węgierskiej struktury jest

mnogość jednostek mnogość jednostek samorządowych, która wynika z samorządowych, która wynika z przyjętej tam zasady - na każdą przyjętej tam zasady - na każdą

miejscowość przypada jeden miejscowość przypada jeden samorząd gminny. samorząd gminny.

Jednostki podziału Jednostki podziału administracyjnego Węgier są administracyjnego Węgier są

zarówno jednostkami administracji zarówno jednostkami administracji rządowej, jak i samorządu rządowej, jak i samorządu

terytorialnegoterytorialnego Obszar państwa jest podzielony na Obszar państwa jest podzielony na komitatykomitaty

((megyemegye), które dzielą się na ), które dzielą się na powiatypowiaty ((kistérségkistérség), a te na ), a te na gminygminy ( (településeitelepülései : : miejskie - miejskie - városváros, oraz wiejskie - , oraz wiejskie - községközség i i nagyközsénagyközsé). ).

Rangę równą komitatom mają miasta na Rangę równą komitatom mają miasta na prawach komitatu (prawach komitatu (megyei jogú városmegyei jogú város). ). Szczególny status, równy komitatowi, ma Szczególny status, równy komitatowi, ma stołeczny Budapeszt (stołeczny Budapeszt (fővárosfőváros), który dzieli ), który dzieli się na dzielnice (się na dzielnice (kerületkerület).).

Tak więc mamy na Tak więc mamy na Węgrzech:Węgrzech:

- 2908 gmin wiejskich, z których prawie - 2908 gmin wiejskich, z których prawie 2/3 liczy sobie poniżej 1000 2/3 liczy sobie poniżej 1000 mieszkańców,mieszkańców,

- 217 gmin miejskich; 22 z nich na - 217 gmin miejskich; 22 z nich na prawach powiatu,prawach powiatu,

- 23 dystrykty stołeczne,- 23 dystrykty stołeczne, - miasto stołeczne Budapeszt - miasto stołeczne Budapeszt

podział kraju na NUTSpodział kraju na NUTSNUTS 1 – 1 jednostka (kraj)NUTS 1 – 1 jednostka (kraj)

NUTS 2 – 7 jednostek (regiony historyczne)NUTS 2 – 7 jednostek (regiony historyczne)

NUTS 3 – 20 jednostek (komitaty i NUTS 3 – 20 jednostek (komitaty i Budapeszt)Budapeszt)

NUTS 4 – 150 jednostek (powiaty)NUTS 4 – 150 jednostek (powiaty)

NUTS 5 – 3135 jednostek (gminy)NUTS 5 – 3135 jednostek (gminy)

Konstytucja węgierska o Konstytucja węgierska o samorządzie terytorialnymsamorządzie terytorialnym

„„Samorządność lokalna jest to Samorządność lokalna jest to samodzielne, demokratyczne samodzielne, demokratyczne prowadzenie lokalnych spraw prowadzenie lokalnych spraw

publicznych dotyczących publicznych dotyczących społeczności wyborców, społeczności wyborców,

sprawowanie lokalnej władzy sprawowanie lokalnej władzy publicznej w interesie ludności.”publicznej w interesie ludności.”

Gmina otrzymała status jednostki Gmina otrzymała status jednostki samorządowej, wyposażonej w osobowość samorządowej, wyposażonej w osobowość prawną z czego wynika posiadanie przez nią prawną z czego wynika posiadanie przez nią własnościwłasności

Wspólnoty samorządowe tworzą mieszkańcy Wspólnoty samorządowe tworzą mieszkańcy posiadający prawo wyborczeposiadający prawo wyborcze

Zgodnie z artykułem 44 Konstytucji wyborcy Zgodnie z artykułem 44 Konstytucji wyborcy realizują samorządności za pośrednictwem realizują samorządności za pośrednictwem organu przedstawicielskiego, jak i w drodze organu przedstawicielskiego, jak i w drodze referendum referendum

Samorząd ma konstytucyjnie zapewnione Samorząd ma konstytucyjnie zapewnione prawo do ochrony wykonywania kompetencjiprawo do ochrony wykonywania kompetencji

Decyzje samorządu mogą być kontrolowane Decyzje samorządu mogą być kontrolowane wyłącznie pod względem zgodności z wyłącznie pod względem zgodności z konstytucją, a w obronie swoich praw ma konstytucją, a w obronie swoich praw ma możliwości występowania do trybunału możliwości występowania do trybunału KonstytucyjnegoKonstytucyjnego

W ramach ustaw samorząd W ramach ustaw samorząd może:może:

Dysponować swoim mieniemDysponować swoim mieniem Gospodarować dochodamiGospodarować dochodami Prowadzić działalność gospodarcząProwadzić działalność gospodarczą Zrzeszać się z innymi jednostkami Zrzeszać się z innymi jednostkami

(zapewnia to Konstytucja)(zapewnia to Konstytucja) Być członkiem organizacji Być członkiem organizacji

międzynarodowych i partnerem międzynarodowych i partnerem samorządu innego państwasamorządu innego państwa

W gminach poniżej 10 tys. W gminach poniżej 10 tys. mieszkańcówmieszkańców::

Jest jednoosobowy organ Jest jednoosobowy organ wykonawczy - burmistrz. Wybierany wykonawczy - burmistrz. Wybierany

w wyborach powszechnych.w wyborach powszechnych.

W gminach powyżej 10 tys. W gminach powyżej 10 tys. mieszkańcówmieszkańców

Jest jednoosobowy organ wykonawczy Jest jednoosobowy organ wykonawczy - burmistrz. - burmistrz.

Wybiera go rada- lokalny organ Wybiera go rada- lokalny organ przedstawicielski. Ta sama rada przedstawicielski. Ta sama rada

może wybrać jeszcze wiceburmistrza, może wybrać jeszcze wiceburmistrza, a nawet wiceburmistrzów. W a nawet wiceburmistrzów. W

charakterze aparatu pomocniczego charakterze aparatu pomocniczego organów samorządu gminnego organów samorządu gminnego

funkcjonuje urząd burmistrzowski.funkcjonuje urząd burmistrzowski.

Organy przedstawicielski Organy przedstawicielski województwa (komitatów).województwa (komitatów).

Czyli walne zgromadzenie województwa, Czyli walne zgromadzenie województwa, wybierane jest w wyborach pośrednich wybierane jest w wyborach pośrednich na 4 lata, przez delegatów gminnych na 4 lata, przez delegatów gminnych

(jeden na 10 tys. mieszkańców).(jeden na 10 tys. mieszkańców).

Następnie, większością Następnie, większością 22//33 głosów głosów wybierany jest przewodniczący.wybierany jest przewodniczący.

Tworzy się, także jak w gminach, aparat Tworzy się, także jak w gminach, aparat pomocniczy, urząd wojewódzki.pomocniczy, urząd wojewódzki.

Walne Zgromadzenie Walne Zgromadzenie StołeczneStołeczne

- jest w stolicy kraju, organem - jest w stolicy kraju, organem stanowiącym samorząd.stanowiącym samorząd.

Rady dzielnic, wybierają po jednym Rady dzielnic, wybierają po jednym przedstawicielu do samorządu, a przedstawicielu do samorządu, a następnie Walne Zgromadzenie następnie Walne Zgromadzenie Stołeczne wybiera prezydenta Stołeczne wybiera prezydenta

Budapesztu.Budapesztu.

Inicjatywy ludności:Inicjatywy ludności:

Ustawa przewiduje bezpośrednie formy Ustawa przewiduje bezpośrednie formy uczestnictwa ludności w sprawach uczestnictwa ludności w sprawach

lokalnych.lokalnych.

- referenda - inicjatywy - referenda - inicjatywy obywatelskiobywatelski

Zgromadzenie KrajoweZgromadzenie Krajowe

Może rozwiązać lokalny organ Może rozwiązać lokalny organ przedstawicielski, gdy ten według przedstawicielski, gdy ten według

wcześniejszej opinii Trybunału wcześniejszej opinii Trybunału Konstytucyjnego działa sprzecznie z Konstytucyjnego działa sprzecznie z

Konstytucja.Konstytucja.