wiadomości celne 1/2/ 2013.pdf

M I N I S T E R S T W O F I N A N S Ó W – S Ł U Ż B A C E L N A • W A R S Z A W A 2 0 1 2 • I S S N 1 2 3 0 - 9 0 8 7

Nr 1/2/2013

22

REDAKCJARedaktor naczelny: Witold Lisicki

Sekretarz redakcji: Beata ZubaMarcin Woźniczko

PROJEKT GRAFICZNYAleksandra Laska

Wykonawca:Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi,Laski, ul. Brzozowa 75, 05-080 Izabelin

WYDAWCAMinisterstwo Finansów – Służba Celna

Warszawa, ul. Świętokrzyska 12www.clo.gov.pl

[email protected]@mofnet.gov.pl

tel.: (022) 694 46 30tel./fax: (022) 694 35 02

nakład: 1800 egz.

3 Zwalczanie przestępczości

W I A D O M O Ś C I C E L N E2

Służba Celna

W I A D O M O Ś C I C E L N E 3

Zjawisko przemytu towarzyszy celnikom całego świata od za-rania. Ludzie od zawsze usiłowali ominąć wszelakie opłaty oraz zakazy graniczne. Walka z przemytem to jedno z pierwszych, po poborze ceł i innych podatków zadanie wszystkich służb cel-nych świata. Dziś zadania polskiej Służby Celnej bardzo mocno wykraczają poza kontrolę transgranicznego ruchu towarowego. Współczesna Służba Celna funkcjonuje w trzech obszarach: ceł i podatków w imporcie, akcyzy w obrocie krajowym, hazardu, a także podatku od miedzi i srebra. We wszystkich tych trzech obszarach występuje zjawisko przestępczości, związane z unika-niem opodatkowania lub omijaniem zakazów i ograniczeń. Jest to zjawisko niezmiernie nie-bezpieczne, ponieważ uderza nie tylko w finanse państwa, ale także w bezpieczeństwo in-dywidualnych konsumentów.

Często za przestępczością dokonywaną w obszarach od-powiedzialności Służby Celnej stoją zorganizowane grupy przestępcze. Tak jest zwłasz-cza w przypadku przemytu narkotyków, dużych ilości pa-pierosów oraz przestępstw paliwowych. Brudne pienią-dze zdobywane w ten sposób mogą zasilać także pozostałą przestępczość. Z drugiej strony, dzięki rozwojowi technologii cyfrowej, część przestępczości się indywidualizuje i przenosi się do Internetu. Zakup to-warów za pomocą sieci, wy-korzystanie przesyłek pocztowych czy kurierskich na potrzeby przemytu, nielegalny hazard internetowy, nie są dziś już niczym nowym. Służba Celna również taką przestępczość rozpoznaje i zwalcza.

Dlatego skuteczne zwalczanie przestępczości ma wymiar wielopłaszczyznowy i jest niezmiernie ważnym elementem funkcjonowania współczesnej Służby Celnej.

Żadne z zadań nie wypełnia w większym stopniu misji Służby Celnej niż zwalczanie przestępczości.

Zwalczanie przemytu, nielegalnego hazardu czy przestęp-czości akcyzowej:

chroni społeczeństwo oraz środowisko przed: niekontrolowanym napływem lub wprowadzaniem na

rynek w inny sposób towarów niebezpiecznych, toksycz-nych, szkodliwych, takich jak np. narkotyki, podrabiane leki, kosmetyki i inne towary, rakotwórcza odzież i obu-wie, odpady, niespełniające norm bezpieczeństwa urzą-dzenia elektryczne lub mechaniczne,

wspiera legalnie działających przedsiębiorców przez ograniczanie nieuczciwej konkurencji,

chroni budżet Polski oraz Unii Europejskiej przed unika-niem wywiązywania się z należności podatkowych i cel-nych wymaganych przepisami prawa.

Dziś zwalczanie przestępczości wygląda zupełnie inaczej niż kiedyś. Oparte jest ono nie tylko na wysoko wykwalifikowanej kadrze, ale także na efektywnych metodach i nowoczesnym wy-posażeniu. Kontrola oparta na wskazaniach analizy ryzyka oraz indywidualnym doświadczeniu funkcjonariuszy przeprowadza-na jest z użyciem nowoczesnych urządzeń technicznych w opar-ciu o systemy informatyczne, także bezprzewodowe systemy

łączności z bazami danych innych służb polskich i euro-pejskich. Kontrola ciężarówek na granicach odbywa się z uży-ciem nowoczesnych urządzeń skanujących podwójną wiązką promieni, w pełni bezpiecz-nych zarówno dla kierowców, przewożonych towarów, jak również kontrolujących funk-cjonariuszy i dzięki temu trwa kilka do kilkunastu minut (zamiast kilku godzin). Wyko-rzystywane przez funkcjona-riuszy wydziałów zwalczania przestępczości detektory przemytu, endoskopy, wideoen-doskopy, mobilnych urządzeń skanujących, także do kontroli paczek, wykorzystanie w szer-szym stopniu psów służbo-wych, jako partnerów celni-

ków do zwalczania przestępczości narkotykowej i tytoniowej, istotnie skracają czas niezbędny na przeprowadzenie skutecznej kontroli.

Nowoczesna aparatura laboratoryjna wykorzystywana w la-boratoriach celnych w połączeniu ze specjalistyczną wiedzą funkcjonariuszy, którzy ją obsługują pozwala na wykrywanie niedostrzegalnych gołym okiem nieprawidłowości.

Każda przestępczość jest godna potępienia i wymaga zwal-czania. Z gospodarczego punktu widzenia, w ruchu granicznym największym wyzwaniem dla Służby Celnej jest zwalczanie przemytu papierosów. W obrocie wewnętrznym przestępstwa paliwowe są tymi, na których Skarb Państwa może stracić naj-więcej. Ze społecznego punktu widzenia zwalczanie przemytu narkotyków, ochrona konsumentów przed przywozem i wpro-wadzaniem do obrotu towarów trujących, toksycznych, rako-twórczych, zwłaszcza tych, przeznaczonych dla dzieci przynosi szczególną satysfakcję.

Witold Lisicki Ministerstwo Finansów

Zwalczanie przestępczości

W I A D O M O Ś C I C E L N E

Służba Celna

4

Analiza ryzyka

Strategia zwalczania przestępczości

Zgodnie ze wspólnotowymi standardami, wszelkie kontrole w obszarach działania Służby Celnej dokonywane są na pod-stawie wyników uprzednio przeprowadzonej analizy ryzyka (z wyjątkiem kontroli losowych oraz tych, których obowiązek przeprowadzenia wynika z przepisów prawa). Konieczność zwiększenia udziału analizy ryzyka w procesie kontroli określa-ją przepisy Wspólnotowego Kodeksu Celnego oraz przepisy ustawy o Służbie Celnej.

Postanowienia art. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służ-bie Celnej stanowią, że-kontrole przeprowadza się na podstawie analizy ryzyka mającej na celu rozpoznawanie i oszacowanie wielkości tego ryzyka oraz ustalenie środków niezbędnych do jego ograniczania. Ponadto, zgodnie z założeniami przyjętymi w „Strategii działania Służby Celnej na lata 2010-2015” wzrasta udział analizy ryzyka w procesie kontroli, postępowania audy-towego, ułatwień i uproszczeń. Takie założenia dają możliwość ukierunkowania kontroli w obszary o wysokim poziomie ryzyka powstania nieprawidłowości, dzięki czemu, obok skuteczności

Postęp technologiczny i cywilizacyjny, bardziej swobodny przepływ towarów i ludzi w wyniku otwarcia granic państwo-wych, powszechny dostęp do internetu oraz dynamiczny rozwój mechanizmów finansowych stanowią pole do powstawania nadużyć na polu przepisów celnych i podatkowych.

Do ich zwalczania konieczne jest sprawne działanie Służby Celnej wykorzystującej nowoczesne narzędzia kontroli, wsparte technologiami informatycznymi.

Obszarem działania w tym zakresie jest terytorium całego kraju, włączając w to przejścia graniczne.

Elementem wspólnym i podstawowym działań kontrolnych jest system analizy ryzyka pozwalający ukierunkować je na ob-szary o wysokim poziomie ryzyka, dzięki czemu możliwa jest poprawa skuteczności i efektywności kontroli, przy jednocze-snym zachowaniu ułatwiania zgodnego z prawem obrotu to-warowego. W ramach tego systemu funkcjonują roczne Strate-giczne Plany Kontroli określające priorytetowe obszary kontroli. W ramach zwalczania przestępczości realizowane są one w opar-ciu o następujące zasady:

ukierunkowanie działań kontrolnych na priorytetowych ob-szarach, a zwłaszcza na:

obrocie wyrobami tytoniowymi, obrocie wyrobami alkoholowymi, zwalczaniu nielegalnego obrotu środkami odurzającymi

i substancjami psychotropowymi, dziedzinie gier hazardowych, przestępczości z wykorzystaniem internetu,

i efektywności działań kontrolnych, zostaje zachowana właściwa równowaga między poziomem kontroli a ułatwianiem zgodne-go z prawem obrotu towarowego.

Przykładem takich działań jest kontrola zgłoszeń celnych przed zwolnieniem towaru realizowana za pomocą automatycz-nej analizy ryzyka w systemach operacyjnych Służby Celnej, gdzie w latach 2011-2012 można zaobserwowac tendencję spadko-wą w odniesieniu do liczby zastrzeżeń i ilości kontroli wyge-nerowanych na ich podstawie z jednoczesnym zwiększeniem skuteczności tych kontroli (np. w roku 2011 na podstawie dy-rektyw z analizy ryzyka oraz dyrektyw dyspozytorów skontro-lowano 5,9% dokumentów SAD osiągając skuteczność 13,53%, a w 2012 roku na podstawie dyrektyw z analizy ryzyka oraz dy-rektyw dyspozytorów skontrolowano 4,03% dokumentów SAD osiągając skuteczność 18,91%).

Paweł JakubowskiMinisterstwo Finansów

przestępczości związanej z importem towarów azjatyckich dwupoziomowy systemu kontroli w przejściach granicz-

nych (połączone działania placówek granicznych i grup mobilnych)

intensywne działania grup mobilnych w rejonach przy-granicznych i wewnątrz kraju,

wykorzystanie metod analitycznych w działalności Wy-działów Zwalczania Przestępczości w izbach celnych,

funkcjonowanie Krajowych Grup Zadaniowych ukierun-kowanych na analizę wybranych obszarów do kontroli,

współpraca z krajowymi i zagranicznymi agendami kon-trolnymi,

optymalne wykorzystanie posiadanych uprawnień i sprzętu do kontroli,

współpraca ze środowiskiem gospodarczym w dziedzinie zwalczania przestępczości celnej i podatkowej,

rozwijanie nowoczesnych metod kontroli takich jak np. analiza kryminalna - jako nowego mechanizmu analitycz-nego wspierającego działanie Służby Celnej oraz systemu e-kontroli.

Biorąc powyższe pod uwagę można stwierdzić z całym prze-konaniem, że polska Służba Celna jest nowoczesną, dobrze zor-ganizowaną i skuteczną formacją w krajowym i wspólnotowym systemie zwalczania nadużyć finansowych.

Marek PrzybylskiMinisterstwo Finansów

Służba Celna


ZWALCZANIE PRZESTĘPCZOŚCI AKCYZOWEJPaliwa

Służba Celna w obszarze paliw płynnych realizuje zadania obejmujące pobór należności celnych, podatku akcyzowe-go oraz podatku VAT od importu, a także opłaty paliwowej. Z uwagi na znaczenie wielkości tych opłat w budżecie pań-stwa zadania te należą do priorytetowych działań Służby Celnej. Obok poboru należności Służba Celna samodzielnie, a także we współpracy z innymi służbami zwalcza wszel-kie nieprawidłowości występujące na tym rynku. Skuteczne zwalczanie nieprawidłowości występujących na tym ryku wy-maga także ścisłej współpracy z innymi państwami UE. Dla-tego też Służba Celna na bieżąco, w tym w trybie kontaktów roboczych, współpracuje z administracjami innych państw. Szczególnie owocna jest współpraca w zakresie zwalczania nieprawidłowości w obrocie paliwami z państwami tzw. Gru-py Wyszechradzkiej.

W celu skutecznego monitorowania rynku oraz skuteczne-go reagowania na ewentualne nieprawidłowości występujące w obrocie paliwami płynnymi niezbędne jest korzystanie z no-woczesnych narzędzi informatycznych. Od 1 stycznia 2012 r. Służba Celna korzysta z nowoczesnego narzędzia jakim jest System Przemieszczania oraz Nadzoru Wyrobów Akcyzowych

(w skrócie EMCS). Wstępne analizy funkcjonowania systemu wskazują, iż przyczynił się on do ograniczenie skali wystę-powania nieprawidłowości związanych z przemieszczaniem wyrobów energetycznych w procedurze zawieszenia poboru akcyzy. Podobną opinię o funkcjonowaniu systemu EMCS wy-rażają także przedstawiciele legalnie działających na tym rynku podmiotów.

W obszarze paliw Służba Celne kontroluje także przestrze-ganie przez podróżnych i przewoźników częstości (zagadnie-nie okazjonalności) oraz ilości wwożonego paliwa na teryto-rium Polski. W przypadku transportu ciężarowego do kontroli ilości wwożonego paliwa wykorzystywane są m.in. nowocze-sne urządzenia RTG.

W 2012 roku komórki organizacyjne Służby Celnej przepro-wadziły w obszarze paliw prawie 20 tysięcy kontroli, z czego w 2597 przypadkach stwierdzono nieprawidłowości, skutkują-ce efektami finansowymi wynoszącymi ponad 261 mln zł.

Cezary WrześniewskiMinisterstwo Finansów

Nietypowy zbiornik paliwa

Dostęp do właściwej części baku umożliwiło wymontowanie tulei

W czasie działań kontrolnych w okoli-cach Pabianic, funkcjonariusze zatrzymali do samochód ciężarowy marki DAF. Pojazd skontrolowano pod kątem rodzaju paliwa. Pierwsza weryfikacja nie wskazywała na nieprawidłowości. Podejrzenie funkcjona-riuszy wzbudziła jednak nietypowa kon-strukcja wlewu paliwa. Po dokładnym zbadaniu okazało się, że w zbiornik wmon-towana jest metalowa tuleja wypełniona legalnym olejem napędowym. Dopiero po jej wymontowaniu funkcjonariusze uzyska-li dostęp do właściwej części baku, z której pobierane było paliwo napędzające pojazd. Jak można się było domyślić, w zbiorniku znajdował się olej opałowy. Funkcjonariu-sze skontrolowali następnie firmę transpor-tową do której należał pojazd. Okazało się, że prawie wszystkie firmowe samochody zatankowane były olejem opałowym. Łącz-nie funkcjonariusze ujawnili w tym miejscu ponad 25.000 litrów oleju opałowego służącego do napędza-nia pojazdów.

Marta ZbaliszynIzba Celna w Łodzi


Służba Celna

6

Olej napędowy w Volkswagenie

Paliwo na siedzeniu volkswagena

W styczniu 2012 r. kilkaset litrów oleju napędowego znaleźli funkcjonariusze Służby Celnej na tylnym siedzeniu osobowego volkswagena. Do zdarzenia doszło w trakcie akcji kontrolnej prowadzonej na drogach powiatu bial- skiego.

Poproszony o złożenie wyjaśnień kierowca oświadczył, że paliwo kupił w cenie 4 zł za litr od nieznanych osób – obywa-teli Rosji i Białorusi, którzy przywieźli je do Polski w ramach przysługujących norm.

Marzena SiemieniukIzba Celna w Białej Podlaskiej

Fałszowali paliwo

Zmodyfikowane paliwo nie trafiło na rynek

Rozbito grupę przestępczą wprowadzającą do obrotu zmodyfikowane paliwo. Na rynek mogło trafić 6 milionów li-trów takiego paliwa, o wartości około 18 milionów złotych. Straty Skarbu Państwa z tytułu nieopłaconej akcyzy, opłaty paliwowej oraz podatków sięgają kwoty ponad 10 milionów złotych. Nad sprawą pracowali funkcjonariusze Służby Celnej z Katowic, Krakowa oraz policjanci z Małopolski. Działania ze strony Służby Celnej koordynowała Krajowa Grupa Zadanio-wa ds. Zwalczania Przestępczości Paliwowej.

Aldona WęgrzynowiczWydział Organizacyjny i Komunikacji Społecznej

Izby Celnej w Katowicach

Podejrzana stacja paliw

Podejrzana stacja paliw

W grudniu 2011 r. Blisko 30 tys. litrów oleju deklarowanego jako olej smarowy trafiło na jedną z lubelskich stacji paliw jako olej napędowy. Olej zatrzymali funkcjonariusze Służby Celnej. Badania laboratoryjne wykazały, że nie spełnia on norm jako-ściowych dla olejów napędowych.

Zgodnie z dokumentami w cysternie powinien znajdować się olej napędowy, który miał trafić na stację paliw w woje-wództwie łódzkim. Kierowca nie potrafił wyjaśnić, dlaczego zlewa paliwo w innym miejscu, niż na to wskazuje dokument. Na podstawie danych znajdujących się w dyspozycji Służby Celnej funkcjonariusze ustalili, że w cysternie powinien znaj-dować się obłożony niższą stawką podatku akcyzowego olej smarowy, który miał trafić na Słowację.


Służba Celna


ZWALCZANIE PRZESTĘPCZOŚCI AKCYZOWEJWyroby alkoholowe

Obszar wyrobów alkoholowych jest jednym z priorytetowych obszarów kontrolowanych przez Służbę Celną, w oparciu o ustawowe zadania zwią-zane z alkoholem etylowym w odniesieniu do legal-nej produkcji i obrotu, natomiast w przypadku nie-legalnej produkcji i obrotu, wiodącymi w realizacji tych zadań są inne krajowe organy lub służby od-powiedzialne za ochronę porządku prawnego oraz uprawnione do ścigania przestępstw związanych z nielegalnym wytwarzaniem i obrotem alkoholem etylowym, w tym jego odkażaniem.

W związku z powyższym, podejmując działa-nia, np. w celu ograniczenia wytwarzania alkoholu w nielegalnych rozlewniach/odkażalniach, Służba Celna współpracuje i współdziała z ww. organami lub służbami – w szczególności z Policją, z którą prowadzona jest ścisła współpraca w zakresie prze-ciwdziałania nielegalnej działalności podmiotów w obszarze alkoholu.

Ponadto, Służba Celna podejmuje wspólne działania kontro-lne ze Strażą Graniczną, Inspekcją Handlową oraz Inspekcją Sa-nitarną. Współpracuje z organizacjami przedsiębiorców, w tym w szczególności ze Związkiem Pracodawców Polski Przemysł Spirytusowy, zrzeszającym producentów spirytusu i wyrobów spirytusowych, wymieniając informacje o niepożądanych zjawi-skach dotyczących produkcji i obrotu alkoholem.

Działania kontrolneDziałania kontrolne przeprowadzone przez Służbę Celną

w kwietniu i listopadzie 2011 r. wykazały, że w obrocie han-dlowym i gastronomii nie występują wyroby wyprodukowane z odkażonego alkoholu etylowego. Z kolei kontrole przeprowa-dzone w 2012 r. potwierdziły tezę, że nielegalny alkohol w seg-mencie sprzedaży detalicznej może wystąpić jedynie sporadycz-nie, wyłączając z tej sprzedaży bazary i targowiska, gdzie handel nielegalnym alkoholem prowadzony jest w sposób specyficzny i zorganizowany oraz meliny.

We wrześniu 2012 r. w związku z przypadkami zatruć alko-holem metylowym, których źródłem były podrobione wyroby alkoholowe pochodzące z Czech, Służba Celna podjęła sze-roko zakrojone działania kontrolne, w szczególności w woje-wództwach południowych graniczących z Republiką Czeską. Działania te, prowadzone we współpracy z Policją, Inspekcją Handlową i Inspekcją Sanitarną, oprócz fiskalnego wymiaru kontrolnego, miały na celu ostrzeżenie obywateli polskich o wysokim ryzyku spożywania czeskich wyrobów spirytuso-wych. Niezależnie od powyższego, w ramach działań ukierun-kowanych na ochronę konsumentów, w październiku za po-średnictwem dyrektorów izb celnych przekazany został Apel, podpisany przez Szefa Służby Celnej, do właścicieli i zarządców

bazarów i targowisk z prośbą o zwrócenie uwagi na nielegalną sprzedaż alkoholu i podjęcie działań niedopuszczających do takich praktyk oraz o niezwłoczne informowanie Służby Celnej o wystąpieniu każdego takiego przypadku.

W grudniu tego samego roku, w przedświątecznym i przed-noworocznym okresie wzmożonego handlu, Służba Celna przeprowadziła dodatkowe działania kontrolne na bazarach i targowiskach, mające na celu zapobieganie i zwalczanie obro-tu nielegalnym alkoholem.

W 2012 r. funkcjonariusze celni w obszarze wyrobów alko-holowych przeprowadzili ponad 40 tys. działań kontrolnych, ujawnili ponad 200 tys. litrów 100% nielegalnego alkoholu, samodzielnie lub we współpracy z innymi służbami, w szcze-gólności z Policją ujawnili 25 nielegalnych rozlewni/odkażalni alkoholu.

Szara strefa wyrobów spirytusowych1

Szarą strefę wyrobów spirytusowych w Polsce w 2011 r. sza-cuje się na 9,5%, legalnego rynku, w tym największy segment stanowi alkohol nielegalnie odkażony – ok. 5,8% oraz alkohol przeniesiony przez granicę przez tzw. „mrówki” – ok. 2%.

Przykład ujawnienia nielegalnej rozlewni/odka-żalni alkoholuAlkohol produkowany w tragicznych warunkach (IC w Łodzi).

Nielegalny spirytus produkowano w bardzo złych, żeby nie powiedzieć tragicznych warunkach, gdyż rozlewnia zlokali-zowana była tuż przy ogromnej chlewni, z której nieczystości spływały wprost do pomieszczenia, gdzie oczyszczano i roz-

1 Raport KPMG z maja 2012 r. pt. „Szara strefa wyrobów spiry-tusowych w Polsce”

W takich warunkach produkuje się alkohol – Fot. Izba Celna w Łodzi


Służba Celna

8

Celnicy z olsztyńskiej grupy mobilnej przechwycili tonę alkoholu

Podejrzany alkohol

Tysiąc litrów alkoholu, niewiadomego pochodzenia, próbo-wał dowieźć do Kętrzyna mieszkaniec tego miasta. Nie udało

mu się, bowiem na drodze wylotowej z Olsztyna został zatrzy-many przez funkcjonariuszy Służby Celnej.

To największy w tym roku transport alkoholu bez akcyzy wykryty na drogach Warmii i Mazur. Towar – jak wykazała próba, przeprowadzona przez celników – 92 procentowy spirytus, był rozlany do litrowych butelek typu pet. Butelki zapakowano w kartony, a całość umieszczono w starym volkswagenie trans-porterze.

Kierowcę czeka teraz sprawa karna, a za takie prze-stępstwo grozi mu kara grzywny, bądź nawet kara po-zbawienia wolności.

Wartość zatrzymanego podejrzanego alkoholu, mo-gącego stanowić zagrożenie zdrowia a nawet życia, to ponad 80 tys. złotych. Gdyby został on wprowadzony do sprzedaży skarb państwa straciłby prawie 46 tys. zł z podatku akcyzowego.

Ryszard ChudyIzba Celna w Olsztynie

lewano do butelek gotowy alkohol. Kontrolujący weszli na teren posesji w momencie, gdy przepompowywano skażony alkohol z „mouserów” znajdujących się w samochodzie wprost do stojących w pomieszczeniu przy chlewni paletopojemni-ków. Młody mężczyzna był dobrze znany łódzkim funkcjona-riuszom. Poprzednio był zatrzymany za podobny czyn karalny, gdy likwidowano nielegalną rozlewnię. Łącznie ujawniono

3 243 litry alkoholu bez akcyzy, w tym 213 litrów już gotowe-go, oczyszczonego spirytusu. Wartość zatrzymanego alkoholu – ok. 259 tys. złotych, a uszczuplenia budżetu państwa z tytułu niezapłaconej akcyzy szacowane są na ponad 151 tys. złotych.

Dariusz ZiemkowskiMinisterstwo Finansów

Nielegalna rozlewnia alkoholu w Łodzi

Nielegalna rozlewnia alkoholu

Funkcjonariusze łódzkiej Służby Celnej wy-kryli nielegalną rozlewnię alkoholu wyposażoną w linie technologiczne do odkażania i rozlewania skażonego spirytusu oraz ponad 4 tys. litrów nie-legalnego alkoholu.

Produkcja odbywała się w takich warunkach, iż stężenie oparów alkoholu i odczynników che-micznych w powietrzu powodowało duże zagro-żenie zarówno dla sprawców jak i kontrolujących. Wręcz uniemożliwiło niezwłoczne prowadzenie kontroli i zabezpieczanie towaru. Stało się to moż-liwe dopiero po kilku godzinach.

Marta ZbaliszynIzba Celna w Łodzi

Służba Celna


Znów alkohol bez akcyzy na A2

Niebezpieczny alkohol w Kielcach

Peugeot Boxer ze spirytusem

Mieszkanie pełne podrobionego alkoholu

W dniu 10 maja 2012 r. funkcjonariusze Wielkopolskiej Służ-by Celnej zatrzymali na autostradzie A2 ponad 2400 litrów spi-rytusu bez znaków akcyzy.

Na nielegalny towar funkcjonariusze trafili w trakcie kontroli samochodu dostawczego marki Peugeot Boxer.

Łącznie zatrzymano 2407 litrów spirytusu. Wartość szacun-kowa kontrabandy to niemal 200.000 złotych.

Cezary KosmanIzba Celna w Poznaniu

Wrzesień 2012 roku był miesiącem podwyższonego ry-zyka w stosunku do wyrobów alkoholowych pochodzących z Czech i ich podróbek. Świętokrzyska Służba Celna w miesz-kaniu kielczanina, który znany był z handlu sprowadzanym alkoholem z zagranicy znalazła blisko 200 butelek alkoho-lu bez akcyzy znanych czeskich i polskich marek. Badania laboratoryjne wykluczyły śmiertelny metanol w składzie wysokoprocentowego napoju, jednak znaleziono inne związki niebezpieczne, co potwierdziło, iż alkohol jest podra-biany. Wykorzystano nazwy czeskich marek: Frederic, Helsinki, Tuzemak. Podrabiano także polski spirytus z Polmosu.

Joanna Kępa Izba Celna w Kielcach

ZWALCZANIE PRZESTĘPCZOŚCI AKCYZOWEJWyroby tytoniowe

WSTĘPNielegalny obrót wyrobami tytoniowymi (przede wszyst-

kim – papierosami) jest jedną z najbardziej dochodowych sfer międzynarodowej przestępczości zorganizowanej. Zjawisko to powoduje znaczące straty finansowe dla budżetów narodo-wych, wynikające przede wszystkim z braku wpływów z tytułu podatku akcyzowego i podatku VAT, pobieranych od legalnej sprzedaży wyrobów tytoniowych.

Straty, jakie państwa członkowskie UE ponoszą z tytułu nie-pobranych należności podatkowych od wyrobów tytoniowych

pochodzących z nielegalnych źródeł, Biuro OLAF Komisji Euro-pejskiej ocenia na co najmniej 10 mld euro rocznie.

Niezależnie od negatywnego wpływu na budżet państwa, obrót wyrobami tytoniowymi pochodzącymi z nielegalnych źró-deł (przede wszystkim przemytu) powoduje inne niepożądane skutki. Należą do nich zagrożenia dla prawa i porządku publicz-nego oraz problemy społeczne związane z koncentracją grup przestępczych na określonym obszarze (np. w rejonach przejść granicznych). Ponadto przemyt i nielegalny obrót wyrobami tytoniowymi stwarza możliwości powstawania grup przestęp-


Służba Celna

1 0

czych, oddziałujących na różne obszary funkcjonowania pań-stwa.

Oprócz wymienionych powyżej, dodatkowym negatyw-nym skutkiem nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi jest zwiększone zagrożenie zdrowia społeczeństwa. Palenie tytoniu należy do najważniejszych czynników zwiększających ryzyko chorób układu krążenia, układu oddechowego i nowo-tworów.

Strategia Służby Celnej w obszarze wyrobów ty-toniowych.

Według oceny zagrożeń, dokonanej przez Ministerstwo Finansów w 2009 r. w oparciu o szacunki dotyczące skutków nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi przygotowane przez organizacje międzynarodowe, bez zdecydowanej reakcji ze strony Służby Celnej w 2014 r. szara strefa mogłaby osiągnąć poziom 22%, a szacunkowe straty dla budżetu przekroczyć 3,3 mld zł.

I. Strategia na lata 2009-2011.

Celem przeciwdziałania rosną-cym zagrożeniom przestępczością celną w obszarze wyrobów tyto-niowych, w lutym 2009 r. w Służbie Celnej przyjęta została Strategia działania Służby Celnej w zakresie zwalczania przemytu i nielegalne-go obrotu wyrobami tytoniowymi na lata 2009-2011 (nazywana dalej „Strategią”).

Strategia przewidywała syste-mowe podejście do zagadnienia zwalczania przemytu i nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi po-przez określenie celów strategicz-nych, celów pośrednich i szczegóło-wego harmonogramu działań.

Określono trzy cele strategiczne:I Ograniczenie podaży na rynku krajowym wyrobów tyto-

niowych pochodzących z nielegalnych źródeł.II Przeciwdziałanie przemytowi wyrobów tytoniowych

przez terytorium Polski jako kraju tranzytowego.III Uzyskanie społecznego poparcia dla realizacji strategii.

Cele zostały zrealizowane: w okresie obowiązywania Strategii nie zaobserwowano wzrostu procentowego udziału wyrobów pochodzących z nielegalnych źródeł w krajowym rynku tytonio-wym.

II. Strategia na lata 2012-2015.

Na bazie doświadczeń zebranych w trakcie realizacji Stra-tegii na lata 2009-2011 marcu 2012 r. została opracowana i przyjęta do realizacji Strategia działania Służby Celnej w zakre-

sie zwalczania przemytu i nielegalnego obrotu wyrobami tyto-niowymi na lata 2012-2015. Dokonane modyfikacje dotyczyły w szczególności zwiększenia skuteczności ograniczania „szarej strefy” w obrocie wyrobami tytoniowymi.

III. Wyniki działań kontrolnych

1. W zakresie papierosówO czasu wprowadzenia Strategii w 2009 r. ujawniono i zajęto

następujące ilości papierosów:

Rok Liczba ujawnień Ujawnienia papierosów

2009 121.548 606 mln szt.2010 121.603 563 mln szt.2011 131.676 508 mln szt.2012 112.362 428 mln szt.

Uzyskane wyniki plasowały Polskę w ścisłej czołówce państw UE pod względem ujawnień papierosów; w latach 2009 i 2010 Polska była nawet liderem tej klasyfikacji. Ilustruje to wykres, przy-wołany za oficjalnym raportem Biura OLAF Komisji Europejskiej:

Uwaga: dane liczbowe dla Polski obejmują ujawnienia kilku służb: Służby Celnej, Policji, Straży Granicznej i organów skarbo-wych; ujawnienia Służby Celnej stanowiły ok. 75% całości.

W 2010 r. Służba Celna odnotowała pierwszy od lat spadek ujawnień papierosów; tendencja pogłębiła się w kolejnych la-tach. Ilustracja na wykresie nr 2.

Należy jednak mocno podkreślić, że nie dowodzi to spadku zaangażowania organów Służby Celnej: ilość notowanych ujaw-nień utrzymuje się na wysokim poziomie. Główne czynniki, ma-jące wpływ na ww. spadek ujawnień, to:

przeniesienie na południe Europy (Rumunia, Bułgaria, Gre-cja) głównego strumienia przemytu papierosów pocho-dzących z państw WNP a kierowanych nielegalnie na rynki zachodnich państw UE. Było to pośrednim skutkiem uszczel-nienia polskiej granicy wschodniej: chcąc ograniczyć ryzyko

Ujawnienia papierosów w UE w latach 2009-2011

0

100 000

200 000

300 000

400 000

500 000

600 000

700 000

800 000

900 000

UK EL PL BG FR IT BE ES DE LT IE LV NL HU RO PT SK SE SI EE FI CZ AT MT DK CY

Państwo członkowskie UE

Ilość

pap

iero

sów

[tys

. szt

.]

2009 2010 2011

Wykres nr 1

Służba Celna

W I A D O M O Ś C I C E L N E 1 1

ujawnienia przemytu i związanych z tym strat, organizatorzy przenieśli główne szlaki przemytu w kierunku słabiej strzeżonych granic,

wzrost popularności wyrobów tyto-niowych innych niż fabrycznie pro-dukowane papierosy, głównie papie-rosów napełnianych samodzielnie (m.in. tzw. skrętów). Miernikiem tej tendencji jest widoczny wzrost niele-galnego obrotu tytoniem.

2. W zakresie tytoniu.Dynamikę zjawiska rosnącego obro-

tu tytoniem ilustruje porównanie ilości tego towaru, zajętych przez organy Służ-by Celnej w ostatnich latach:

Rok Liczba ujawnień Ilość tytoniu [kg]

2009 200 382010 3.291 1262011 7.631 1162012 12.655 200 Graficznie przedstawia to wykres nar 3.

Ujawnienia papierosów w Polsce w latach 2005-2012

590

783

683599

439

744 744724

530 509563606

548539472425

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

lata

Ilość

pap

iero

sów

[mln

szt

.]

Łącznie w Polsce Służba Celna

Wykrycia tytoniu w Polsce

24,238,4

126,7 116,2

200,0

24,243,4

161,7

240,3257,4

0

50

100

150

200

250

300

2008 * 2009 2010 2011 2012

lata

Ilość

zajęt

ego

tyto

niu

[tys

. kg]

Służba Celna Łącznie w Polsce

Wykrycia wyrobów tytoniowych 2009-2012

0

100 000 000

200 000 000

300 000 000

400 000 000

500 000 000

600 000 000

700 000 000

800 000 000

2009 2010 2011 2012lata

Ilość

[szt

.]

Papierosy Tytoń do palenia

Generalnie stwierdzić można, że spadek ujawnień papiero-sów w Polsce kompensowany był w ostatnich latach (szczegól-nie w 2012 r.) wzrostem ujawnień tytoniu. Sytuację ilustruje ze-stawienie (tytoń przeliczono na papierosy wg przelicznika 1 kg tytoniu = 1.000 sz. papierosów):

Bogdan BednarskiMinisterstwo Finansów

Wykres nr 2

Wykres nr 3

Wykres nr 4


Służba Celna

1 2

Przykłady:

Papierosy w telewizorze

Papierosy w telewizorze

Przemyt papierosów w telewizorze? Czemu nie! Na taki pomysł wpadł kierowca ciężarówki przyłapany w marcu 2011 roku przez celników na polko-białoruskiej granicy w Korosz-czynie.

Wiesław K. ukrył papierosy w 19-calowym telewizorze, który ustawił w kabinie swojej ciężarówki. Wszystko wygląda-ło zupełnie normalnie. Telewizor zwrócił jednak uwagę celni-ków. Gdy go rozkręcili, w środku zamiast kineskopu znaleźli 280 paczek papierosów bez polskich znaków akcyzy.


Nielegalna fabryka papierosów zlikwidowanana obrzeżach Krakowa

Wspólne działania małopolskich policjantów i celników doprowadziły do likwidacji w maju 2011 r. nielegalnej fabryki papierosów. Zatrzymano: dwie profesjonalne linie produkcyj-ne, ponad 8 ton tytoniu, prawie 2,5 mln paczek do pakowania papierosów, ponad 1milion sztuk filtrów do papierosów oraz

duże ilości folii, bibuły i kleju. Uszczuplenia należności z tytułu niezapłaconego podatku akcyzowego przekroczyły kwotę 4,5 miliona złotych.

Renata Listwan-PachIzba Celna w KrakowieNielegalna fabryka papierosów

Nielegalna linia produkcyjna

Papierosy w laptopieByły już papierosy ukryte w książce, butelce po piwie,

kłębkach włóczki, dvd, przyszła też pora na laptopy. Właśnie w tym niepozornym urządzeniu znaleźli w styczniu 2010 roku papierosy funkcjonariusze z przejścia granicznego w Hreben-nem. W sumie 11 paczek. Do komputera nie przyznała się żadna z osób podróżujących autokarem relacji Rawa Ruska-Tomaszów Lubelski.

Marzena SiemieniukIzba Celna w Białej Podlaskiej Ile papierosów mieści się w laptopie?

Służba Celna


Papierosy w betoniarce

Papierosy w betoniarce

Papierosy bez polskich znaków akcyzy ukryte w betoniarce i nie tylko znaleźli w lutym 2011 roku funkcjonariusze Służby Celnej i Straży Granicznej na jednej z posesji w miejscowości Piszczac w powiecie bialskim.

Mundurowi podejrzewali, że na posesji znajdują się duże ilości papierosów pochodzących z przemytu. W trakcie prze-szukania zabudowań, należących do 41-letniego, mężczyzny funkcjonariusze znaleźli aż 1.177 paczek papierosów bez pol-skich znaków akcyzy. Papierosy były ukryte m.in. w betoniar-ce i stercie desek. Mężczyzna przyznał się, że papierosy należą do niego. Jak wyjaśnił, towar kupował na rynku w Piszczacu na własne potrzeby.


Papierosy w angielskiej herbacieBlisko 7 700 paczek papierosów o wartości ponad 70 tysię-

cy złotych, opatrzonych rosyjskimi banderolami, wykryli kato-wiccy funkcjonariusze Służby Celnej, podczas kontroli jednego z targowisk na terenie Śląska. Nielegalny towar akcyzowy zo-stał wcześniej skrzętnie ukryty w oryginalnie zamkniętych puszkach metalowych o wadze 3 kilogramów, w których

zgodnie z napisem umieszczonym na opakowaniu, winna znaj-dować się angielska herbata śniadaniowa.

Aldona WęgrzynowiczWydział Organizacyjny i Komunikacji Społecznej

Izby Celnej w KatowicachHerbata z fajkami

Angielska herbata?

NagrobkiWprawdzie ilość wykrytych w lipcu 2007 r. przez funkcjo-

nariuszy Oddziału Celnego w Medyce papierosów nie była rekordowa, ale sposób przemytu należał do niespotykanych.

Ponad siedemset paczek papierosów stanowiło zawar-tość granitowego nagrobka, przeznaczonego dla konkretnej osoby, jak mogłoby wynikać z wyrytych na płycie wierzchniej informacji.

Nagrobek przewożony był w ukraińskim autokarze relacji KIROWOGRAD-THIER.

Edyta ChabowskaIzba Celna w Przemyślu Ale grobowiec!


Służba Celna

1 4

Sukces śląskich celnikówFunkcjonariusze Służby Celnej ze Śląska, współpracujący

z funkcjonariuszami Centralnego Biura Śledczego, znaleźli w maju 2012 r. ponad 25 ton nielegalnego tytoniu. Najpierw w jednym z magazynów zlokalizowanych na terenie Katowic zatrzymali blisko 2,4 tony tego nielegalnego towaru, a na-stępnie w magazynie na terenie Mysłowic-kolejne 23 tony. W związku z ujawnieniem zatrzymano 4 osoby. Gdyby za-trzymany towar trafił do nielegalnego obrotu, wówczas skarb Państwa poniósłby stratę w wysokości aż 13,5 miliona złotych tylko z tytułu niezapłaconego podatku akcyzowego.

Aldona WęgrzynowiczIzba Celna w Katowicach 25 ton nielegalnego tytoniu

Gigantyczny przemyt na morskiej granicy Wielki przemyt papierosów na morskiej granicy odkryli

funkcjonariusze pomorskiej Służby Celnej. W dwóch konte-nerach z Chin znaleźli ponad pół miliona paczek papierosów o wartości ponad 4 i pół miliona złotych.

W dniu 25.03. 2013 r. celnicy wytypowali do rewizji konte-nery, które do gdyńskiego portu przypłynęły z Chin. Towar był deklarowany jako wyroby wykonane z kartonów. Po prześwie-tleniu mobilnym skanerem okazało się, że w środku kartonów są schowane pudła z papierosami. Przypuszczenia celników potwierdził także specjalnie szkolony pies. Rewizja kontenera była już tylko formalnością. W jej efekcie funkcjonariusze zna-leźli1 350 000 sztuk (tj. 567 500 paczek) papierosów Marlboro i Prince. Wartość rynkowa papierosów wynosi 4 511 625 zł. Pa-pierosy miały najpewniej trafić na rynek w Wielkiej Brytanii.

Marcin DaczkoIzba Celna w Gdyni Kontenery z Chin

Papierosy ukryto… w drewnianych belachPomysłowość przemytników wciąż zadziwia.W niedzielę po południu rozdzwoniły się anonimowe

telefony z informacją o podejrzanie wyglądającym ładun-ku – transporcie drewna, stojącym na bocznicy kolejowej w Staszowie. Szybka organizacja dwóch służb mundurowych celnej i policji, doprowadziła do ujawnienia w jednym wago-nie w kartonach, a w drugim w belach drewnianych prawie 15 tysięcy paczek papierosów bez akcyzy. Najpierw przecięto bale na polówki, następnie w misternie wydrążonych środ-kach ułożono papierosy i ponownie połówki beli zespolono śrubami.

Izba Celna w KielcachJoanna Kępa Transport drewna z papierosami

Służba Celna


ChlebPodczas odprawy celnej 50-letniej obywatelki Białorusi

w Bobrownikach, uwagę celnika zwrócił bagaż podręczny podróżnej, a w nim trzy bochenki chleba szczelnie owinięte folią. Funkcjonariusz postanowił bliżej się im przyjrzeć. Ja-kież było jego zdziwienie, gdy po zdjęciu foli okazało się, że wierzch każdego chleba jest odcięty, a w wydrążonych bo-chenkach znajdują się papierosy z białoruską akcyzą – w su-mie 21 paczek.

FutbolówkiPodczas kontroli celnej autokaru na przejściu granicznym

w Kuźnicy, którym podróżowała na mecz do Polski młodzieżo-wa drużyna piłkarska z Grodna, funkcjonariusze celni znaleźli papierosy bez polskich znaków akcyzy ukryte w futbolówkach. Podejrzenia kontrolujących wzbudził wielki worek z piłkami treningowymi. Podczas jego rewizji celnicy zauważyli, że nie-które piłki oklejone są taśmą bezbarwną. Okazało się, że wśród kilkunastu piłek znajdujących się w worku, w 10 zamiast po-wietrza są paczki papierosów.

Maciej CzarneckiRzecznik Prasowy

Izba Celna w Białymstoku

Nadzór rynkuOrgany celne uczestniczą we wdrażaniu polityki unijnej

w niemal każdej dziedzinie związanej z międzynarodowym obrotem towarowym. Oprócz pobierania ceł i opłat publiczno-prawnych, rolą organów celnych jest ochrona obywateli i ich interesów przed towarami stanowiącymi zagrożenie dla ludzi, zwierząt i środowiska. Liczebność i znaczenie środków służą-cych tej ochronie spowodowała wzrost wymagań w stosunku do organów celnych, które muszą wykonywać dodatkowe zada-nia specjalistyczne oraz prowadzić wszechstronną współpracę z wieloma innymi organami i instytucjami.

Realizując te zadania Służba Celna spełnia szereg funkcji, z których do najistotniejszych, poza funkcją fiskalną, należą rów-nież funkcje ochronne m. in. takie jak ochrona:

środowiska naturalnego - przed wwozem substancji i or-ganizmów szkodliwych, fauny lub flory - przed rabunkowym obrotem gatunkami ginącymi, niekontrolowanym obrotem odpadami,

konsumenta - przed pojawieniem się na rynku towarów nie spełniających wymagań weterynaryjnych sanitarnych i fito-sanitarnych,

społeczeństwa - przed wwozem towarów, przedmiotów lub urządzeń stwarzających zagrożenia dla życia, bezpie-czeństwa i zdrowia obywateli,

państwa - przed utratą dziedzictwa kulturowego (głównie przed wywozem dóbr kultury) lub zagrażających obronności kraju.

Obecnie wiele towarów produkowanych jest w krajach, w których bezpieczeństwo i wymagania kraju przywozu nie są respektowane, najczęściej w celu obniżenia kosztów produkcji. Z tego powodu Unia Europejska, wprowadzając określone wymagania bezpieczeństwa dla towarów dopusz-czanych na jej terytorium, ustanowiła stosowne mechanizmy nie tylko w zakresie wycofywania z rynku niebezpiecznych produktów, których używanie może grozić życiu lub zdro-wiu ludzi albo środowisku, ale również zaangażowała orga-

Towary szkodliwe i niebezpieczne

Smaczny chleb?

Piłki z fajkami


Służba Celna

1 6

ny celne w kontrolę towarów dopuszczanych do obrotu na terenie Unii.

Jednym z kluczowych zadań Służby Celnej w obszarze ochrony społeczeństwa są zadania związane z nadzorem rynku obejmujące zasadnicze wymagania dla wyrobów oraz bezpie-czeństwo produktów. Celem systemu nadzoru rynku jest zagwa-rantowanie na terenie Unii Europejskiej zgodności wyrobów wprowadzonych do obrotu z postanowieniami dyrektyw nowe-go podejścia, a co za tym idzie bezpieczeństwa konsumentów i użytkowników wyrobów oferowanych na jednolitym rynku europejskim.

W 2012 r., stosując przepisy rozporządzenia Parlamentu Eu-ropejskiego i Rady (WE) nr 765/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. usta-nawiającego wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku odnoszące się do warunków wprowadzania produktów do obro-tu i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 339/93 (Dz. Urz. UE L 218 z 13.08.2008) organy celne podjęły łącznie działania względem

Do najczęściej stwierdzanych przez Służbę Celną nieprawidłowości należały:

wyroby podlegające wymaganiom dyrektywy: przykładowe wyroby: najczęstsze niezgodności:

kompatybilność elektromagnetyczna

(EMC)

żarówki/lampy LED, tablety, notebooki,radia samochodowe, nawigacje GPS,

papierosy elektroniczne

brak oznakowania CE na wyrobie i/lub opakowaniu, brak danych o producencie, brak oznaczenia partii/numery/typu urządzenia, brak deklaracji zgodności

bezpieczeństwo maszyn(MD)

maszyny różnego typu:frezarki, maszyny rolnicze, piły spalinowe,

prasy hydrauliczne

brak oznakowania CE, brak deklaracji zgodności,brak instrukcji obsługi, brak tabliczki znamionowej,

brak oznakowania elementów sterowniczych,wady konstrukcyjne (brak osłon)

15

156

279 283

494

620 604

1069 1044

0

200

400

600

800

1000

1200

2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r.

2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r.2010 r. 2011 r. 2012 r.

Liczba wniosków złożnych przez Służbę Celną w sprawie spełniania przez towary zasadniczych lub innych wymagań w latach 2004-2012

1044 przesyłek wyrobów objętych dyrektywami nowego po-dejścia, których skuteczność wynosiła ok. 90%.

Zgodnie z przepisami ww. rozporządzenia nr 765/2008 orga-ny celne zawieszają dopuszczenie do obrotu wyrobów zgłoszo-nych do procedury dopuszczenia do obrotu, gdy:

produkt wykazuje cechy, które dają podstawę do przy-puszczeń, że prawidłowo zmontowany, konserwowany i używany stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, bez-pieczeństwa, środowiska, lub z uwagi na inny interes pu-bliczny;

produktowi nie towarzyszy dokumentacja na piśmie lub w formie elektronicznej, wymagana przez wspólnotowe pra-wodawstwo harmonizacyjne lub produkt nie jest oznakowa-ny zgodnie z tym prawodawstwem;

na produkcie umieszczono fałszywe lub mogące wprowa-dzić w błąd oznakowanie CE.

Służba Celna


Niskonapięciowa(LVD)

lampy, ładowarki do telefonów, węże oświetle-niowe, monitory LCD, urządzeni kosmetyczne,

żarówki

brak oznakowania CE, brak deklaracji zgodności, brak instrukcji obsługi, brak danych producenta

Zabawki(TOYS)

klocki, lalki, zabawki muzyczne, maskotki

brak oznakowania CE, brak wymaganych ostrzeżeń, brak instrukcji obsługi, niebezpieczne

rozwiązania konstrukcyjne

wyroby budowlane(CPD)

armatura łazienkowa, listwy, siatka z włókna szkla-nego, kostka brukowa

brak oznakowania zgodności, brak deklaracji zgodno-ści, brak informacji na temat właściwości użytkowych

wyrobu

urządzenia radiowe i telekomunikacyjne

urządzenia końcowe (R&TTE)

kamery, mikrofony, telefony komórkowe brak CE, brak deklaracji zgodności, brak informacji o producencie

wyroby medyczne(MDD)

okulary korekcyjne, opatrunki, urządzenia kosmetyczne

brak CE, brak deklaracji zgodności, brak informacji o producencie

środki ochrony indywidualnej (PPE)

rękawice ochronne, okulary przeciwsłoneczne, ochraniacze

brak oznakowanie CE, brak instrukcji, brak deklaracji zgodności

Jeśli bezpieczeństwo określonego towaru nie jest regulowa-ne przez specyficzne regulacje (np. tak jak w przypadku mebli, nieelektrycznych artykułów gospodarstwa domowego), produkty te powinny spełniać wymagania dyrektywy o ogólnym bezpieczeństwie produktów, wprowadzonej do polskiego porządku prawnego ustawą z dania 12 grud-nia 2003 o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz. U. Nr 229, poz. 2275, z późn. zm.), gdyż wszystkie produkty oferowane konsumentom muszą być bezpieczne.

Naruszenia przepisów ww. ustawy mogą wynikać nie tylko z nieprawidłowej budowy czy materiału, z jakie-go wykonany jest produkt, ale także z jego wadliwego oznakowania, złej instrukcji lub jej braku, bądź nienale-żytej informacji udzielonej przez producenta.

Przy ocenie bezpieczeństwa produktu organy cel-ne uwzględniają:

cechy produktu, w tym jego skład, opakowanie, in-strukcję montażu i uruchomienia, a także – biorąc pod uwagę rodzaj produktu – instrukcję instalacji i konserwacji;

oddziaływanie na inne produkty, jeżeli można w sposób uzasadniony przewidzieć, że dany produkt będzie używany łącznie z innymi produktami;

wygląd produktu, jego oznakowanie, ostrzeżenia i instrukcje dotyczące jego użytkowania i postępowania z produktem zużytym oraz wszelkie inne udostępniane konsumentowi wskazówki lub informacje dotyczące produktu;

kategorie konsumentów narażonych na niebezpieczeństwo w związku z używaniem produktu, w szczególności dzieci i osoby starsze.

Przykłady takich produktów to: meble, zapalniczki, wy-roby do pielęgnacji dzieci np. butelki, sprzęt sportowy, de-koracyjne lampki oliwne, grille.

W zakresie bezpieczeństwa produktów w 2012 r. Służba Cel-na podjęła działania względem 98 przesyłek.

Przykłady zatrzymań• Zatrzymanie – Oddział

Celny w Częstochowie • 50.000 szt. zapalniczek

stwarzających zagrożenieZatrzymane zapalnicz-

ki stwarzały zagrożenie dla użytkowników poprzez: plu-cie, pryskanie skroplonego gazu, migotanie płomienia, brak wygaszania płomienia przy maksymalnym nasta-wieniu płomienia, brak udo-

Liczba ujawnień przesyłek produktówniespełniajacych wymagań bezpieczeństwa

119

80

98

0

20

40

60

80

100

120

2010 r. 2011 r. 2012 r.


Służba Celna

1 8

kumentowania przeprowadzenia badań zabezpieczeń przed uruchomieniem przez dzieci.

Łódki z tworzywa sztucznego z silnikiem elektrycznym zasi-lanym z akumulatora

W trakcie rewizji, funkcjonariusz celny zwrócił uwagę na: zły stan łódek, łatwy dostęp do instalacji elektrycznej pod

siedzeniem, ostre krawędzie przy kierownicy i pod siedzi-skiem,

oznakowanie CE nie odpowiadające wzorowi, brak instrukcji w języku polskim.

Zabawki łódki nie spełniały wymagań dotyczących bezpie-czeństwa (brak instrukcji montażu i użytkowania akumulatora

stwarzał ryzyko poparzenia, a ostre krawędzie przy kierownicy i siedzisku łodzi oraz w otworze pod siedziskiem stwarzały ry-zyko zranienia), dodatkowo prostowniki nie spełniały zasadni-czych wymagań dla sprzętu elektrycznego.

• Zatrzymanie – Od-dział Celny Poczto-wy w Zabrzu

• 500 szt. zapalniczek wielokrotnego użytku w postaci bre-loczków, które swym wyglądem przypominały gaśnicę przeciwpożarową, a tym samym poprzez posiadanie ce-chy atrakcyjnej dla dzieci odpowiadały definicji zapalni-czek gadżetów.

Piotr ŻakMinisterstwo Finansów

Niebezpieczne laleczkiFunkcjonariusze Urzędu Celnego w Gdyni OC „Baza Konte-

nerowa” zatrzymali 7200 szt. zawieszek – laleczek.Analizując oznakowanie przedmiotowych zabawek stwier-

dzili brak oznakowania:• brak umieszczenia na zabawce informacji identyfikujących

zabawkę,

• brak oznakowania zabawek znakiem zgodności CE,• brak umieszczenia na zabawkach nazwiska, zarejestrowanej

nazwy towarowej lub znaku towarowego,• brak deklaracji zgodności.

Anna KobyłeckaMinisterstwo FinansówNiebezpieczna laleczka

Niebezpieczne zawieszki nie dotrą do adresatów

Służba Celna


Klapki rakotwórcze

Paczki z USA

W kwietniu 2009 r. firma z województwa mazowieckiego zgłosiła w Miejscu Uznanym w Rzepinie do odprawy celnej towar figurujący w dokumentach jako klapki dziecięce z two-rzywa sztucznego w ilości 32,5 tys. sztuk. Produkt pochodził z Chin. Celnik, który przystąpił do kontroli, poczuł po otwo-rzeniu przestrzeni ładunkowej silny, duszący zapach. Roz-ładunek towaru do dalszej kontroli musiał być prowadzony w dobrze wentylowanym miejscu. Już po wstępnej kontroli okazało się, iż część obuwia opatrzona jest znakami „ Spider-man” – chronionymi decyzją dyrektora IC w Warszawie w za-kresie własności intelektualnej.

Towar został zabezpieczony, a pobrane próbki wysłano do Wrocławskiego Laboratorium Celnego. Podczas badań

Trzy paczki z USA z używanymi narzędziami chirurgiczny-mi, które miały trafić do jednej z małopolskich lecznic, zostały

w różnych częściach klapek stwierdzono obecność ftalanu di-butylu i ftalanu bis, które są wymienione w „Wykazie substan-cji rakotwórczych, mutagennych i działających szkodliwie na rozrodczość, dla których ustanowiono zakaz wprowadzenia do obrotu dostępnego dla konsumentów”. Jakby tego było mało kolorowe podeszwy nasycone zostały barwnikami zawiera-jącymi związki ołowiu mieszczące się w najwyższej kategorii szkodliwości substancji.

Beata Downar-ZapolskaIzba Celna w Rzepinie

zatrzymane we wrzeniu 2012 r. przez funkcjonariuszy celnych Urzędu Celnego w Przemyślu, Miejsca Wyznaczonego Poczta Polska.

W paczkach, o łącznej wadze 25 kg, znajdowały się m.in. pęsety, imadła i kleszczyki chirurgiczne. Funkcjonariuszy cel-nych zaniepokoił jednak stan narzędzi wskazujący na znaczne zużycie narzędzi oraz fakt, że nie towarzyszyły im żadne doku-menty potwierdzające spełnienie wymogów określonych dla wyrobów medycznych przez unijne i krajowe prawodawstwo.

Służba Celna zwróciła się do Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych w Warszawie o wydanie opinii w sprawie przesyłek. W prze-słanej celnikom odpowiedzi urząd stwierdził, że narzędzia nie mogą być dopuszczone do obrotu w Polsce. Dlatego wszystkie przesyłki zostały zawrócone do USA.

Anna KobyłeckaMinisterstwo FinansówNiebezpieczne narzędzia

Zabójcze klapki

Trujące klapki nie zostały dopuszczone do obrotu


Służba Celna

2 0

Zjawisko naruszeń praw własności intelektualnej sięga swo-ją historią czasów starożytnych, jednakże dopiero w czasach nam współczesnych wzrosło zaangażowanie społeczności międzynarodowej w zwalczanie tego rodzaju przestępczości. Ten stan rzeczy wiąże się nierozerwalnie z coraz większym za-grożeniami, jakie niesie za sobą handel nieoryginalnymi towa-rami. To nie tylko trywialny przykład podrabianego obuwia, czy podobno funkcjonującemu w obiegowej opinii przekonaniu o niestwarzających żadnych zagrożeń dla konsumenta kosme-tyków, ale przede wszystkim fałszowanie takich produktów jak: środki spożywcze, leki, części zamienne dla przemysłu samo-chodowego i lotniczego, czy też stanowiące, jak niestety wyka-zały ubiegłoroczne tragiczne wydarzenia, duże zagrożenie dla życia ludzkiego wyroby przemysłu spirytusowego.

Uznając konieczność skuteczniejszego przeciwdziałania łamaniu prawa w obszarze dotykającym bezpośrednio, bądź pośrednio wszystkich dziedzin funkcjonowania człowieka w 2012 roku doprowadzono do ukończenia prac w Komisji w za-kresie wdrożenia nowego rozporządzenia Rady, którego zapisy powinny pozwolić na efektywniejszą walkę organów celnych ze zjawiskiem obrotu towarowego z zagranicą towarami pi-rackimi i podrabianymi. Uproszczeniu ulegnie także tryb po-stępowania funkcjonariuszy celnych. Rok bieżący poświęcony będzie głównie na szkolenia z zakresu nowych przepisów oraz działalność informacyjną skierowaną głównie do właścicieli praw własności intelektualnej. Nowe rozporządzenie zacznie obowiązywać od dnia 1 stycznia 2014 roku. Znaczne zaostrze-nie przepisów jest efektem spełnienia postulatów wysuwanych przez właścicieli praw własności intelektualnej oraz konsumen-tów. Nowym przepisom towarzyszyć będzie wsparcie technicz-ne w postaci unijnego systemu informatycznego COPIS, czyli Anti-COunterffeit and anti-Piracy Information System, którego termin wdrożenia określo-no także na dzień 1 stycznia 2014 r. System COPIS jest w roku bieżącym kluczowym projektem realizowanym przez Komisję. Aktualnie trwają prace nad zintegro-waniem systemu COPIS z sys-temem VINCI, z którego wie-le rozwiązań znalazło swoje odzwierciedlenie z systemie COPIS.

Na podkreślenie zasługuje fakt dużego zaangażowania i aktywnego uczestnictwa naszej Służby Celnej na fo-rum unijnym w pracach nad nowym rozporządzeniem i wdro żeniem systemu COPIS.

Wdrożenie nowych przepisów prawa oraz systemu COPIS stanowią główne wyzwania dla Służby Celnej na 2013 rok. Planowane zmiany w ustawodawstwie i sposobie rejestrowa-nia danych z zatrzymań towarów pirackich i podrabianych, a także wniosków o ochronę celną wymagać będą podjęcia wzmożonych prac przygotowawczych, aby z dniem 1 stycz-nia 2014 roku nasi funkcjonariusze celni mogli, merytorycz-nie dobrze przygotowani, podjąć się wykonywania nowych obowiązków.

Codzienna służba pełniona przez naszych funkcjonariu-szy przynosi także wiele sukcesów w wymiarze krajowym. Do najbardziej wymiernych efektów ich pracy należy zaliczyć skuteczność w zakresie zatrzymań towarów wytworzonych z naruszeniem przepisów o ochronie praw własności intelek-tualnej. Dzięki znajomości przepisów prawa, skomplikowa-nych niejednokrotnie metod odróżniania towarów pirackich bądź podrabianych od oryginalnych oraz praw, którymi rządzi się rynek w 2012 roku doszło do zatrzymania ponad 4,5 mln sztuk towarów o wartości rynkowej przekraczającej 34 mln EUR (141,7 mln złotych). Należy zauważyć, że zwiększa się rok-rocznie ilość ujawnionych przypadków naruszenia prawa. I tak liczba 3272 przypadków odnotowanych w roku 2009 powięk-szyła się do 3920 w roku 2012. To także, jak dotąd, największa ilość decyzji ochronnych wydanych przez Izbę Celną w Warsza-wie na podstawie wniosków o ochronę celną, złożonych przez właścicieli praw własności intelektualnej. Decyzji takich Izba Celna w Warszawie wydała 1138 i z roku na rok jest ich więcej, dla porównania w 2009 roku było ich 852.

Zatrzymania w podziale na kategorie towarowe ilustrują poniżej przedstawione diagramy.

Handel towarami pirackimi i podrabianyminadal groźny

Liczba towarów natuszających prawa własności intelektualnejzatrzymanych przez Służbę Celną w roku 2012

w podziale na kategorie towarów (łącznie 4,4 mln artykułów)

Służba Celna


mi UEFA oraz powołanego przez Ministra Sportu Komi-tetu Ochrony Praw, a także cykl szkoleń dla Służby Cel-nej, zrealizowany we współ-pracy z właścicielami praw przyniósł nadspodziewanie dobre efekty. Otóż okazało się, że skala zjawiska naru-szeń praw własności intelek-tualnej, zidentyfikowana na rynku wewnętrznym na tery-torium Polski, była znacznie mniejsza od wcześniej zakła-danej przez właścicieli praw i UEFA. Funkcjonariusze celni dokonali zatrzymania łącz-nie 63.115 sztuk towarów, w większości przypadków była to odzież i obuwie

sportowe, co w porównaniu z ogromną masą różnorodnych oryginalnych towarów dostępnych na rynku z okazji Turnieju, stanowiło znikomy odsetek. Należy uznać, że działania Służby Celnej przyczyniły się do wykreowania pozytywnego wizerun-ku Polski, jako kraju, w którym szanowane są prawa własności, a także zadziałały prewencyjnie odstraszając od prób wprowa-dzania do obrotu towarów nielegalnych.

Bożena WłochMinisterstwo Finansów

Powyższe dane statystyczne zawierają także dane dotyczą-ce zatrzymań towarów naruszających prawa z rejestracji zna-ków towarowych, których właścicielem jest UEFA, czyli prawa do oznaczania towarów symbolami Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej EURO UEFA 2012. Była to największa w historii Polski masowa impreza sportowa zakończona organizacyjnym suk-cesem, docenionym zarówno przez media jak i zagranicznych turystów i kibiców, którzy odwiedzili nasz kraj w trakcie Turnie-ju. Był to także jeden z największych sukcesów Służby Celnej. Zakrojona na szeroką skalę akcja informacyjna pod auspicja-

Lewa perfumeria w busiePonad 3200 sztuk podrobionych wód perfumowanych

i toaletowych wiodących światowych marek (Chanel, Arma-ni, Lacoste, Paco Rabbane, Hugo Boss, Dolce&Gabbana, Dior i inne) zatrzymali w dniu 30 stycznia 2013 r. w okolicach Po-znania funkcjonariusze Służby Celnej.

Trefny towar wykryto w samochodzie marki Renault Master na warszawskich numerach rejestracyjnych. Wartość rynkowa oryginalnych odpowiedników zatrzymanych podróbek to oko-ło 540.000 złotych.

Cezary KosmanIzba Celna w PoznaniuByłoby co wybierać, ale to podróbki

Trefny towar

Wartość towarów natuszających prawa własności intelektualnejzatrzymanych przez Służbę Celną w roku 2012

w podziale na kategorie towarów (łącznie 34,2 mln euro)


Służba Celna

2 2

Tony podrabianych kosmetyków za 16 milionów złKilka ton podrabianych kosmetyków wykryli funkcjona-

riusze pomorskiej Służby Celnej w porcie w Gdyni. Wartość zatrzymanych męskich i damskich wód toaletowych wyno-si blisko 16 milionów zł. W kontenerze z Chin, za paczkami z obuwiem celnicy odkryli dziesiątki kartonów wypełnionych podrabianymi kosmetykami znanych firm: Dior, Chanel, Giorgio Armani, Calvin Klein, Hugo Boss, Paco Rabanne, Lacoste i innych. W sumie było tam prawie 42 i pół tysiąca sztuk wód toaletowych. Przemycany towar został zatrzymany, zarówno kosmetyki jak i buty, które również okazały się podróbkami. W tym wypadku ponad 2 tysiące par butów sportowych narusza prawa własno-ści firmy Puma. Ich wartość to ponad 420 tysięcy zł. Informacja o zatrzymaniu towarów trafi teraz do kancelarii prawnych, które w Polsce reprezentują właścicieli praw do znaków.

Marcin DaczkoIzba Celna w GdyniLewe kosmetyki Chin

Rosnący popyt na falsyfikatyProblematyka handlu falsyfikatami jest coraz większa na

polskim rynku antykwarycznym i internetowym, dlatego też funkcjonariusze Izby Celnej w Warszawie coraz częściej spoty-kają się z próbami wywozu z Polski falsyfikatów.

Tylko w 4 sprawach dotyczących nielegalnego wywozu obrazów w przesyłkach pocztowych, po dokonaniu eksperty-zy okazało się, że 6 z zatrzymanych prac nie było zabytkami, ale falsyfikatami. Zatrzymania dotyczyły fałszerstw prac takich twórców jak: Wojciech i Juliusz Kossak, Nikifor Krynicki, Tade-usz Makowski i Józef Chełmoński.

Ponadto, mazowieccy funkcjonariusze udaremnili niele-galny wywóz do Tajlandii falsyfikatu obrazu Pablo Picasso, którego twórczość cieszy się dużą popularnością, w związku z tym na rynku antykwarycznym i internetowym często poja-

wiają się falsyfikaty jego prac. Do przesyłki został załączony certyfikat autentyczności, który również nie był autentyczny.

Wśród zatrzymanych falsyfiaktów, które mazowieccy funkcjonariusze celni ujawnili w przesyłkach do Norwegii i Australii, były 2 obrazy Marca Chagalla oraz Henri Matisse’a.

Zdaniem biegłych sposób malowania, kompozycja, tematyka ujawnionych ob-razów oraz napisy wskazują na świadome wprowadzanie w błąd odbiorcy, jakoby miał do czynienia z autentycznymi obra-zami Chagalla i Matisse’a.

Wszystkich zatrzymań falsyfikatów do-konano w Oddziale Celnym I Pocztowym w Warszawie.

Anna Skaldawska Izba Celna w WarszawieFalsyfikat obrazu Marca Chagalla Falsyfikat obrazu Henri Matisse’a

Falsyfikat obrazu Juliusza Kossaka

Służba Celna


Roleksy w bigosieW marcu 2011 r. funkcjonariusze Służby Celnej zatrzyma-

li 130 podrabianych zegarków, które próbowano przemycić w jedzeniu.

Na próbie przemytu celnicy przyłapali 49-letnią Białoru-sinkę. Kobieta ukryła zegarki m.in. w jogurtach, w bigosie i w galaretce wołowej, a także schowała je w termosie z her-

batą, w kanapkach z salami oraz pod odzieżą, m.in. w biusto-noszu.

Kobieta tłumaczyła, że nielegalny towar nie należał do niej. Zegarki miała dostać od znajomej z Moskwy i przewieźć do Pol-ski. Za przysługę kobiecie obiecano 130 USD.

Marzena SiemieniukIzba Celna w Białej PodlaskiejCiekawe czy bigos był smaczny

Roleksy w bigosie

Zwalczanie przestępczości narkotykowej to jedno z ważniej-szych zadań Służby Celnej określone w art. 2 Ustawy o Służbie Celnej.

W pierwszej linii, zadania wynikające z Ustawy ukierun-kowane na wykrywanie przemytu narkotyków pochodzenia naturalnego (np.: konopie indyjskie, haszysz, kokaina, hero-ina, khat), narkotyków syntetycznych (np.: amfetamina, me-thamfetamina, ecstasy, LSD), prekursorów i pre-prekursorów tj. substancji bazowych używanych do wytwarzania narko-tyków syntetycznych, substancji zastępczych tj. dopalaczy, anabolików, realizowane są przez funkcjonariuszy Referatów Mobilnych Grup Kontrolnych i Granicznych Referatów Zwal-czania Przestępczości, Wydziałów Zwalczania Przestępczości oraz funkcjonariuszy granicznych Oddziałów Celnych.

Na poziomie centralnym, zadania związane ze zwalczaniem przestępczości narkotykowej realizowane są przez Krajową Grupę Zadaniową ds. zwalczania przestępczości narkotykowej, która została powołana w celu skupienia w jednej strukturze organizacyjnej ekspertów w obszarze przestępczości narko-tykowej. Ta Krajowa Grupa Zadania realizuje swe zadania przy wsparciu funkcjonariuszy celnych – koordynatorów wykonują-cych zadania lokalnych punktów kontaktowych ds. przestęp-czości narkotykowej w każdej Izbie Celnej.

Nadzór nad pracami Krajowej Grupy Zadaniowej ds. zwalcza-

nia przestępczości narkotykowej sprawuje Departament Kon-troli Celno-Akcyzowej i Kontroli Gier Ministerstwa Finansów.

Zwalczanie przestępczości narkotykowej ma wymiar wielo-aspektowy i dotyczy licznych dziedzin i obszarów działalności – są to zarówno kontrole osób, pojazdów, przesyłek (z wyko-rzystaniem psów służbowych, narkotestów, urządzeń RTG, etc.) jak i prace polegające na opracowywaniu materiałów analitycz-nych, opiniowanie aktów prawnych, itp.

W kraju, Służba Celna ściśle współpracuje m.in. z Policją/Cen-tralnym Biurem Śledczym, Ministerstwem Zdrowia, Głównym In-spektoratem Farmaceutycznym, Głównym Inspektoratem Sani-tarnym, Państwową Inspekcją Sanitarną oraz Strażą Graniczną.

Ważnym aspektem jest też – realizowana w zróżnicowanych formach - współpraca z instytucjami i organami zagranicznymi jak i międzynarodowymi.

Aktywność Służby Celnej na arenie międzynarodowej ob-jawia się między innymi w wymianie informacji z partnerskim służbami celnymi, udziałem we wspólnych szkoleniach, wizy-tach studyjnych, współdziałaniu ze Światową Organizacją Celną, Europol, Europejskim Biurem ds. Zwalczania Oszustw/OLAF.

Za jeden z bardziej spektakularnych wymiarów i efektów międzynarodowej aktywności Służby Celnej uznać można ini-cjowanie i udział w wielostronnych operacjach międzynarodo-wych, ukierunkowanych między innymi na zwalczanie przemytu

Zwalczanie przestępczości narkotykowej


Służba Celna

2 4

prekursorów narkotyków – np.: Wspólna Operacja Celna „Pallas” (2006), czy też – zrealizowana w trakcie polskiej Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej – Wspólna Operacja Celna „Barrel” (2011) jak i zorganizowana pod auspicjami Światowej Organiza-cji Celnej Operacja „Sky-Net” (2012).

Wspominając o wymiarze międzynarodowym działania Służ-by Celnej w kontekście zwalczania przestępczości narkotykowej, pamiętać także należy o aktywnym uczestniczeniu przedsta-wicieli polskiej Służby Celnej w strukturach Unii Europejskiej – przede wszystkim o pracach w Grupie Roboczej ds. Współpracy Celnej Rady UE (Customs Cooperation Working Party).

Jednym z przejawów priorytetowego traktowania kwestii zwalczania przestępczości narkotykowej przez Służbę Celną oraz jej aktywności w relacjach międzynarodowych jest podpisanie 22.02.2013 r. przez Szefa Służby Celnej umowy o współpracy z Drug Enforcement Administration (DEA) – amerykańską agen-dą rządową wyspecjalizowaną w działaniach zwalczania prze-stępczości narkotykowej.

Podpisanie tej umowy to nie tylko efekt wielomiesięcznych prac Krajowej Grupy Zadaniowej ds. zwalczania przestępczości narkotykowej i Departamentu Kontroli Celno-Akcyzowej i Kon-troli Gier, ale także wymierny skutek wieloletniej już współpracy pomiędzy Służbą Celną a DEA. Dzięki tej współpracy funkcjona-riusze Służby Celnej uczestniczyli w szkoleniach i warsztatach organizowanych przez DEA.

Efektywność działań Służby Celnej w obszarze zwalczania przestępczości dokumentują liczne ujawnienia dokonywane samodzielnie przez funkcjonariuszy celnych lub też realizowane we współpracy z innymi organami – najczęściej z jednostkami organizacyjnymi Policji.

Do najbardziej spektakularnych ujawnień w ubiegłym roku zaliczyć można z pewnością wykrycie w listopadzie 2012 r. przemytu 47. kg kokainy na warszawskim lotnisku im. Frydery-

ka Chopina czy też wykrycie w Poznaniu w maju 2012 r. 42. kg amfetaminy.

Problemem, przed którego rozwiązaniem stoją obecnie za-równo organy ustawodawcze jak i organy i instytucje zaangażo-wane w zwalczanie przestępczości narkotykowej w Polsce i za-granicą, jest zauważalny i zwiększający się stale obrót związkiem chemicznym alpha-phenylacetoacetonitrilem, znanym bardziej jako APAAN. Jest to związek chemiczny, który nie podlega ogra-niczeniom, a jego jedynym znanym i ekonomicznie uzasadnio-nym zastosowaniem jest produkcja amfetaminy. Na zagrożenie związane z tym przywożonym z Dalekiego Wschodu prekurso-rem, który coraz częściej pojawia się w Polsce i innych krajach, wskazują także wyniki wspomnianej wcześniej międzynarodo-wej operacji „Sky-Net”. W trakcie tej Operacji ujawniono ponad 2,6 tony tej substancji, z czego w Polsce ponad 2,1 tony.

Ważną, efektywną i zarazem efektowną formą przeciwdzia-łania nieporządnym zjawiskom związanym z narkotykami jest aktywny udział funkcjonariuszy Służby Celnej w działaniach o charakterze edukacyjno-informacyjnym, realizowanych m.in. w ramach wizyt w placówkach oświatowych, gdzie – zazwyczaj największą popularnością wśród dziatwy – cieszą się pokazy sprawności psów służbowych, szkolonych do wykrywania nar-kotyków.

Istotną rolę odgrywają też akcje promocyjne jak np. organi-zowane pokazy z okazji Dnia Służby Celnej, w trakcie których funkcjonariusze celni informują o swojej pracy, prezentują wy-posażenie techniczne jakim dysponuje Służba Celna oraz uświa-damiają, jakie zagrożenie niesie ze sobą iluzja „bezpiecznego” obcowania z narkotykami, dopalaczami i tym podobnymi sub-stancjami.

M.D.Ministerstwo Finansów

Kokaina na słodkoBlisko 82 kilogramy kokainy o wartości ponad 13 milionów

złotych zatrzymali w marcu 2010 r. funkcjonariusze pomor-skiej służby celnej. Do gdyńskiego portu wpłynął statek pod banderą Gibraltaru z ładunkiem kontenerów m.in. z Gujany. Wewnątrz jednego z nich znajdował się towar zadeklarowa-ny, jako artykuły spożywcze w puszkach. W sumie kontener zawierał ponad 33 tysiące puszek zapakowanych w 1400 kar-tonów. Na kartonach widniały napisy, że przesyłany towar jest bogaty w witaminy. Po dokładnej rewizji kontenera i otwarciu opakowań okazało się, że w części puszek, które miały zawierać słodycze znajdują się narkotyki. Potwierdziły to następnie spe-cjalistyczne badania wykonane przez laboratorium Izby Celnej w Gdyni. Było to jedno z największych zatrzymań narkotyków przez polską Służbę Celną.

Marcin DaczkoIzba Celna w Gdyni

Te paczuszki z kokaina znajdowały się w puszkach ze sło-dyczami

Służba Celna


Połykacze narkotyków na OkęciuPięcioro przemytników-połykaczy, a wraz z nimi 4,6 kg

narkotyków zatrzymali w 2012 r. na Lotnisku Chopina mazo-wieccy funkcjonariusze celni przy współudziale funkcjonariu-sze Straży Granicznej.

Wytypowani do kontroli, poddani zostali testom na ślinę i mocz, które dały u wszystkich wyniki pozytywne, wskazują-ce na obecność w organizmie narkotyków.

W związku z powyższym, podróżni zostali przewiezieni do szpitala na prześwietlenie RTG jamy brzusznej.

Każdy z przemytników połknął kilkadziesiąt kapsułek z nar-kotykami, przy czym w żołądkach dwójki przemytników znaj-dowały się zarówno kapsułki z kokainą jak i z heroiną, co zdarza się bardzo rzadko (tzw. łączony przemyt). Najczęściej przemyt-nicy decydują się na jednorodną kontrabandę.

Dzięki zatrzymaniom tych podróżnych (3 przyleciało z Bra-zylii a 2 z Holandii) na rynek nie trafi aż 18 tys. działek dealer-skich narkotyku.

Piotr TałałajIzba Celna w WarszawieKapsułki z kokainą

AmfetaminaBlisko 53 kilogramy amfetaminy o czarnorynkowej war-

tości ponad 1,2 miliona złotych przechwycili w 2011 r. w Augustowie podczas wspólnych działań wymierzonych w przemytników papierosów i narkotyków funkcjonariusze podlaskiej Służby Celnej oraz Centralnego Biura Śledczego. Po dokładnej kontroli i zdjęciu zderzaka w peugeocie kiero-wanym przez młodego Litwina okazało się, że pod podłogą

bagażnika jest specjalnie skonstruowana skrytka, a w niej kil-kanaście pakunków oklejonych folią termiczną oraz szarą ta-śmą. Wewnątrz były plastikowe pojemniki wypełnione białym proszkiem. Wstępne badanie substancji potwierdziło, że za-trzymany proszek to amfetamina.

Maciej CzarneckiIzba Celna w BiałymstokuByłoby co wybierać, ale to podróbki

Amfetamina pod zderzakiem

Prześwietlenie RTG potwierdziło fakt przemytu narkotyków wewnątrz organizmu


Służba Celna

2 6

4 kilogramy marihuany w transporcie rękawiczekZatrzymanie 4 kilogramów marihuany – taki był plon ruty-

nowej kontroli przeprowadzonej w listopadzie 2010 r. na dro-dze w okolicy Siewierza przez funkcjonariuszy Służby Celnej z Katowic. Narkotyki przewożone były w transporcie rękawi-czek. Z zeznań kierowcy wynikało, że trefny towar pochodził z Hiszpanii. Z pewnością nie doszło by do zatrzymania niele-galnego towaru, gdyby nie fakt, że w akcji kontrolnej przepro-wadzonej na drodze, brał także udział celny labrador wyszko-lony do wyszukiwania substancji narkotycznych…

Aldona WęgrzynowiczIzba Celna w Katowicach

Marihuana zamiast rękawiczek

Kto by się spodziewał?Doskonała umiejętność interpretacji obrazu RTG przez

funkcjonariusza celnego z warszawskiej izby przyczyniła się do ujawnienia w maju 2011 r. 213 g amfetaminy. Na szcze-gólną uwagę zasługuje nietypowy sposób ukrycia amfeta-miny. Narkotyki ujawniono bowiem w paczce żywnościowej wysyłanej z Polski do Wielkiej Brytanii, w której oprócz „kieł-bas” faszerowanych amfetaminą, znajdowały się wyłącznie przyprawy i zupy w proszku. Całość przesyłki zatrzymano do postępowania karnego.

Izabella Zielińska-Kowalczyk Izba Celna w Warszawie Nietypowy sposób ukrycia narkotyku

Piasty do kół pełne kokainy

Badanie narkotestem

2 kg kokainy, z których można wyprodukować 5 tys. działek, próbował przemycić w grudniu 2011 r. w piastach do kół motocyklowych, podróżny, który przyleciał z Brazylii.

Młody Grek wybrał przejście dla podróżnych „nic do zgłoszenia”, ale jego walizką „zainteresował się” pies służbowy. Miał nosa, bowiem w walizce były 4 piasty do kół motocyklowych, wewnątrz których, jak wyka-zało prześwietlenie urządzeniem RTG, znajdowała się substancja organiczna. Po rozcięciu i rozbiciu piastów wysypał się z nich biały proszek, który po sprawdzeniu narkotestem, okazał się być czystą kokainą.

Podróżnego wraz z narkotykami mazowieccy funk-cjonariusze celni przekazali CBŚ w celu dalszego pro-wadzenia sprawy.

Piotr TałałajIzba Celna w Warszawie

Służba Celna


W 2012 r. funkcjonariusze zarówno granicznych jednostek jak i pocztowych i mobilnych ujawnili około 140 przypadków nielegalnego przewozu przez granicę UE okazów gatunków zagrożonych wyginięciem – czyli potocznie mówiąc okazów CITES. Rok 2012 tak jak po-przednie lata charakteryzował się spadkiem liczby ujaw-nień. Przypomnijmy:

2009 – 253 zatrzymania; 26386 okazów2010 – 193 zatrzymania; 8495 okazów2011 – 149 zatrzymań; 12833 okazów2012 – 140 zatrzymań.

Mamy zauważalną tendencję malejącej liczby zatrzy-mań z poziomu ponad 200 przypadków rocznie do oko-ło 140 - 150. Jakie mogą być tego przyczyny? Wydaję się, że spadek liczby zatrzymań nie jest związany ze zmniej-szeniem się procederu handlu gatunkami zagrożonymi wyginięciem (biorąc pod uwagę przesłanki z handlu wewnątrz krajowego) tak więc przyczyn należy doszuki-wać się gdzie indziej. Tłumaczył bym to zjawisko kilkoma równocześnie zaistniałymi czynnikami:

Kryzys, w wyniku którego mamy do czynienia ze zmniejszeniem znaczenia roli Służby Celnej jako jednost-ki wykrywającej naruszenia w obrębie ochrony zdrowia, życia, środowiska i przyrody na rzecz roli fiskalnej.

Problemy z narzuconymi limitami kontroli, analizą ryzyka ukierunkowaną na inne strategiczne zagadnie-nia i szeroko rozumianymi ułatwieniami. Niestety liczba faktycznie nielegalnego przywozu i przemytu prawdo-podobnie nie zmniejszyła się a twierdzenie „nie ma wy-ników bez kontroli” jest dalej aktualne.

Trudności z realizacją szkoleń specjalistycznych poza ośrodkami resortu finansów oraz trudności z rozpoczęciem nowy inicjatyw.

Prawdopodobnie zwiększenie świadomości wśród turystów – co powinniśmy traktować jako pozytywne konsekwencje wie-loletnich działań prewencyjnych i szkoleniowych Służby Celnej.

Niemniej jednak tendencje mają to do siebie, że ulegają zmianom, które mam nadzieję niedługo będą możliwe wraz ze wzrastającą rolą pozafiskalną Służby Celnej.

Pomimo przejściowych trudności, funkcjonariusze Służby Celnej w 2012 r. zatrzymali kilka tysięcy okazów gatunków za-grożonych wyginięciem, czym wiele Izb i cała Służba Celna nie omieszkała się pochwalić przed społeczeństwem za pośred-nictwem mediów. Oprócz standardowych zatrzymań okazów nielegalnie przywożonych przez turystów i myśliwych takich jak buty, torebki, skóry z krokodyli (Crocodylia spp.), niedźwiedzi brunatnych (Ursus arctos) czy wypchane ptaki drapieżne z rodzi-ny szponiastych (Falconiformes spp);

zatrzymywano żywe zwierzęta takie jak żółwie stepowe (Testudo horsfirldii) w liczbie 197 szt.;

Służba Celna chroni ginące gatunki– analiza, trendy, prognozy

a także papugi żako (Psittacus erithacus),- 4 szt. - IC w Białej Podlaskiej,- 1 szt. – IC w Rzepinie,oraz żywe koralowce rafotwórcze (Scleractinia spp.)!!!

Było to pierwsze w historii Polskiej Służby Celnej zatrzymanie tak dużej partii żywych koralowców co wiązało się z pierwszą tego rodzaju i na taką skalę przeprowadzoną akcją przewozu ww. zwierząt z Portu Lotniczego w Warszawie do Akwarium Gdyńskiego Morskiego Instytutu Rybackiego. Trzeba zazna-czyć, iż zwierzęta morskie takie jak koralowce i przewożone ryby muszą mieć zapewnione specyficzne warunki do życia i każda godzina transportu jest kluczowa w kontekście ich przeżycia. Przedmiotowe przedsięwzięcie udało się dzięki Funkcjonariuszom Celnym z Urzędu Celnego III w Warszawie, koordynatorowi ds. CITES z Warszawskiego Lotniska i ścisłej współpracy Departamentu Polityki Celnej MF, Ministerstwa Środowiska, Miejskiego Ogrodu Zoologicznego w Warszawie i Akwarium Gdyńskiego MIR do którego mogły trafić zatrzyma-ne zwierzęta.

Torebki z krokodyla i kobr

Żółw stepowy


Służba Celna

2 8

Od kilku lat obserwujemy również zwiększający się trend i zainteresowanie pseudomedykamentami zawierającymi pochodne gatunków zagrożonych. Zatrzymywane są one za-równo podczas kontroli ruchu turystycznego jak i przesyłek

Preparat zawierający pochodne z pijawki lekarskiej – zatrzy-manie Izby Celnej w Poznaniu

pocztowych i kontroli obrotu wewnątrzunijnego. Wśród składu można znaleźć takie okazy jak:

– pijawki lekarskie (Hirudo medicinalis),– piżmo z piżmowca (Moschus spp.),– sadło z niedźwiedzia (Ursus spp.),– rogi suhaka (Saiga tatarica),– storczyki (Orchidaceae spp.).W sumie dokonano zatrzymania kilu tysięcy okazów balsa-

mów, kremów, tabletek i plastrów.W ubiegłym roku wyróżniającymi się Izbami w zatrzyma-

niach pseudomedykamentów były Izby Celne w Katowicach; w Warszawie i w Poznaniu.

Zatrzymania okazów CITES a także innych towarów z obszaru ograniczeń pozataryfowych oprócz swojej merytorycznej war-tości jaką jest ochrona przyrody, środowiska, kultury, czy zdro-wia i życia ludzi mają jeszcze olbrzymią wartość medialną i infor-macyjną, dzięki której Służba Celna może podnosić swój prestiż i jawić się jako merytoryczna i profesjonalna jednostka.

Rafał TusińskiMinisterstwo Fianansów

Pozostałości po zupie z żółwiaŻółwie stepowe to często spotykani „podróżni” na pod-

karpackich przejściach granicznych. We wrześniu 2004 r., funkcjonariusze Oddziału Celnego w Medyce wykryli kolejne 144 okazy. Gady przewożone były w okrutnych warunkach – ukryte w nadkolach oraz za reflektorami samochodu oso-bowego marki Wołga Gaz. Sprawcą przemytu był obywatel Ukrainy, którego przekazano do dyspozycji Policji, natomiast żółwie trafiły do Ogrodu Zoologicznego we Wrocławiu.

Edyta ChabowskaIzba Celna w Przemyślu W takich warunkach przewożone są żółwie

Pozostałości po zupie z żółwiaFunkcjonariusze Oddziału Celnego w Pyrzowicach w czerw-

cu 2010 r. zatrzymali w jednym z kontrolowanych bagaży sko-rupę żółwia(karapaks). Nietypowy towar znaleziono w walizce podróżnego powracającego z Chin, przez Frankfurt. Z oświad-czenia podróżnego wynikało, że skorupa jest pozostałością po zupie żółwiowej, której mężczyzna kosztował w jednej z chiń-skich restauracji. Funkcjonariusze zatrzymali skorupę, gdyż podejrzewali, że jej przywóz stanowi naruszenie przepisów Konwencji Waszyngtońskiej CITES.

Aldona WęgrzynowiczIzba Celna w Katowicach Skorupa żółwia (karapaks)

Służba Celna


Korzystna „pomyłka”Wypchany okaz rysia stepowego (karakala), przyleciał do

Polski z RPA, w przesyłce z wieloma innymi spreparowanymi trofeami myśliwskimi.

Funkcjonariusze celni odprawiający przesyłkę stwierdzili brak w dokumentach zgłoszenia celnego wymaganego w tym wypadku zezwolenia eksportowego CITES oraz brak trofeum z cywety afrykańskiej.

Była to typowa sytuacja tzw. „pomyłki – sztuka za sztukę” w trakcie załadunku okazów.

Nigdy taka „pomyłka” nie zdarzyła się w „drugą stronę”, tzn. zamiana okazu CITES, na okaz nie objęty ochroną.

Piotr TałałajIzba Celna w Warszawie Wypchany okaz rysia stepowego

Kocia przesyłkaFaktycznie kocia, bo zawierała wyłącznie cztery żywe koty

– jednego Karakala i trzy Serwale, objęte ścisłą ochroną Kon-wencji Waszyngtońskiej CITES.

Zgłaszający nie poinformował funkcjonariuszy celnych o faktycznej zawartości przesyłki oraz nie posiadał wymaga-nych przepisami prawa dokumentów.

Ponadto, zgłaszający rażąco zaniżył wartość przesyłki, bowiem w Polsce Serwal kosztuje około 9 500 zł, natomiast Karakal około 12 tys. zł, podczas, gdy zaś wartość przesyłki zadeklarowano na 40 EUR.

W konsekwencji koty, które zostały nadane w USA, trafiły do warszawskiego ogrodu zoologicznego a cała sprawa zo-stała przekazana do sekcji dochodzeniowo-śledczej właści-wego miejscowo Urzędu, w celu przygotowania materiału dla Prokuratury. (zdjęcia kotów Martin Harvey – WWF)

Marcin JasińskiIzba Celna w Warszawie Karakal

Jadowita przesyłkaNie po raz pierwszy okazało się, że praca funkcjonariuszy

Służby Celnej bywa niebezpieczna. Potwierdzenie tej tezy może stanowić fakt zatrzymania we wrześniu 2008 r. 39 sztuk skorpionów w placówce celnej w Zabrzu. Niebezpieczne zwierzęta znalezione zostały podczas przeprowadzania kon-troli przesyłki nadesłanej z Hongkongu. Długą podróż do Pol-ski przetrwały 32 sztuki zwierząt, zaś 7 okazów nie wytrzyma-ło transportu w nieodpowiednich warunkach. Zatrzymane skorpiony zostały przejęte pod dozór Powiatowego Lekarza Weterynarii w Gliwicach.

Aldona WęgrzynowiczIzba Celna w Katowicach Jadowite skorpiony


Służba Celna

3 0

PrzydaczniaPrzydacznie zasiedlają płytkie wody na rafach koralowych

w tropikalnej strefie Oceanu Indyjskiego i Morza Czerwone-go. Ten największy małż świata w rejonach występowania jest chętnie spożywany przez tubylców, a z uwagi na atrakcyjną muszlę jest często pamiątką z wakacji. Zgodnie z prawem Unii Europejskiej ograniczeniom przywozu podlegają muszle o wadze większej niż 3 kilogramy. Zatrzymany przez funkcjo-nariuszy Wrocławskiego Portu Lotniczego okaz ważył ponad 5 kilogramów, a jego atrakcyjność podnosił usadowiony na muszli niewielki koralowiec twardy, który również jest chro-niony międzynarodowymi przepisami dotyczącymi ochrony gatunków zagrożonych.

Marek SztynykIzba Celna we Wrocławiu Przydacznia

Ara na przejściu granicznymW walentynkowy poranek 2011r. na przejściu granicznym

w Medyce Służba Celna zatrzymała bardzo rzadki okaz ary szafirowej.

W drewnianej klatce o rozmiarach 80 x 20 cm, podróżował duży, (około 70 cm z ogonem) piękny okaz ary szafirowej (łac. ara glaucogularis), który jak się okazało był własnością oby-watela Ukrainy.

Nielegalna podróż zakończyła się w Medyce skąd została przewieziona do specjalnego azylu w Ogrodzie Zoologicz-nym w Zamościu.

Edyta ChabowskaIzba Celna w Przemyślu Ara szafirowa

Rok 2012 był drugim rokiem obowiązywania znowelizo-wanej ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Ustawa z dnia 18 marca 2010 r. o zmianie ustawy o ochro-nie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 75, poz. 474), która weszła w życie w dniu 5 czerwca 2010 r. w zasadniczy sposób zmieniła przepisy dotyczące wywozu zabytków za granicę, co spowodowało zmianę obowiązków organów cel-nych w zakresie kontroli legalnego wywozu zabytków za gra-nicę. Odstąpienie od obowiązku przedstawienia zaświadczeń że przedmiot nie wymaga pozwolenia wydanych przez wo-jewódzkich konserwatorów zabytków, oraz z wprowadzenie

progów wartościowych i wiekowych dla których pozwolenie nie jest wymagane spowodowało, iż faktycznej oceny czy przedmiot zabytkowy może opuścić granice RP muszą doko-nać organy celne.

Zamiast ww. zaświadczeń organy celne mogą żądać od osoby dokonującej wywozu zabytku okazania dokumentu po-twierdzającego fakt, że wywożony zabytek może zostać wywie-ziony bez pozwolenia (m.in. ocena wskazująca czas powstania zabytku, wycena zabytku, faktura zawierająca dane pozwalające na identyfikację przedmiotu i inne wymienione w ww. ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami). Katalog podmio-

Działania Służby Celnej w zakresiewykrywania nielegalnie przewożonych zabytków

Służba Celna


tów uprawnionych do wystawienia takich dokumentów jest dość szeroki, bowiem zgodnie z ww. ustawą mogą być one wy-stawione przez każdy podmiot gospodarczy wyspecjalizowany w zakresie obrotu zabytkami na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Do funkcjonariusza celnego należy ocena wiarygodności przedstawionego dokumentu. Odkąd na rynku pojawiły się fir-my, które nie zajmując się profesjonalnie handlem dziełami sztu-ki, obecnie wpisały sobie tę dziedzinę w zakres swej działalności, funkcjonariusze muszą być wyczuleni na możliwości nadużyć związanych z wystawianiem dokumentów (polegających głów-nie na zaniżaniu wartości obiektów).

Żądanie przez organy ww. dokumentów celne wymienio-nych w ustawie nie jest jednak obligatoryjne. Funkcjonariusz celny może uznać każdy dokument określający wiek i wartość przedmiotu wystawiony przez każdy inny podmiot lub, w przy-padku braku dokumentów, może nawet sam ocenić przedmiot, jeśli dysponuje taką wiedzą i zdecydować, czy zabytek może opuścić terytorium RP bez pozwolenia na wywóz.

Działania Służby Celnej związane z ochroną dóbr kultury w 2012 r. polegały głównie na przeciwdziałaniu nielegalnemu wywozowi i przywozowi zabytków. Dodatkowo w trakcie po-dejmowanych działań w związku z zdiagnozowanym w latach poprzednich zjawiskiem fałszerstw dzieł sztuki zarówno w Pol-sce jak i na świecie, dotyczyły zapobieganiu wywozowi z Polski falsyfikatów dzieł sztuki.

W roku 2012 potwierdzone zostały prognozy, dotyczące spadku ilości zatrzymań nielegalnie wywożonych zabytków, co związane jest w szczególności z wprowadzeniem w znowe-lizowanej ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, progów wartościowych i wiekowych dla zabytków, na których wywóz jest konieczne uzyskanie pozwolenia. Ustanowienie dość wysokich progów wartościowych, powoduje, iż większość

weryfikowanych przypadków dotyczących wywozu zabytków bez pozwoleń nie może być zaklasyfikowana jako naruszenie ww. ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (czy-li wywóz zabytku bez pozwolenia – przestępstwo z art. 109 ww. ustawy).

W tym miejscu należy wyjaśnić, że dane za rok 2012 r. dotyczą w większości przypadków zatrzymań w celu sprawdzenia, czy na wywożony przedmiot konieczne jest uzyskanie pozwolenia zgodnie z ww. ustawą.

W przypadku wątpliwości osoby wywożące były wzywane do przedstawienia odpowiednich dokumentów potwierdzają-cych fakt, że na wywóz zabytku nie jest wymagane pozwolenie (oceny, wyceny itp.).

W roku 2012 przeprowadzono 30 weryfikacji z czego: 26 spraw dotyczyło wywozu przedmiotów zabytkowych, 4 sprawy przywozu zabytków. W czterech sprawach na-ruszona została ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (wywóz bez pozwolenia). W trzech sprawach za-trzymano falsyfikaty prac Wojciecha i Juliusza Kossaków, Jó-zefa Chełmońskiego i Tadeusza Makowskiego, które zostały przekazane Policji.

Wśród wywożonych przedmiotów, które poddano we-ryfikacji większość to obrazy, a ponadto militaria w szcze-gólności broń biała, meble, monety. W większości sprawy związane z wywozem dotyczyły obiektów ujawnionych w przesyłkach pocztowych. Analizując natomiast kierunki wywozu z pominięciem państw Wspólnoty to należy wska-zać głównie na: Stany Zjednoczone, Rosja, Ukraina, Białoruś, Szwajcaria. Odnośnie zaś wywozu do krajów członkowskich są to Litwa, Słowacja, Cypr, Francja, Czechy.

Paweł GawrońskiMinisterstwo Finansów

IkonyW maju 2007 roku celnicy z Kuźnicy udaremnili

przemyt 5 zabytkowych ikon. kontroli podjechał samochód VW Transporter na białoruskich nu-merach, którego kierowcą był obywatel Białorusi. Podczas kontroli pojazdu okazało się, iż za poszy-ciem ścianek bocznych oraz w suficie samochodu znajdują się skrytki konstrukcyjne, w których ukry-te są pakunki szczelnie zabezpieczone czarną folią. Po rozpakowaniu okazało się, iż Białorusin próbo-wał nielegalnie wwieźć do Polski pięć bardzo do-brze zachowanych ikon. Prawdopodobnie ikony były przemycane na zamówienie i miały trafić do odbiorcy w Polsce.

Maciej CzarneckiIzba Celna w Białymstoku Skrytka z ikonami


Służba Celna

3 2

Ikony

W bagażu Jakub Zucker, na poczcie Renoir

Czerwiec 2009Celnicy znaleźli na terenie przejścia granicznego w Dorohu-

sku pięć zabytkowych ikon pochodzących z XVIII i XIX w. przed-stawiające m.in. Matkę Boską z Dzieciątkiem, Jana Chrzciciela i Chrystusa Nauczającego. Nie ustalono sprawcy przemytu.

Styczeń 2012Próbę przemytu dziewięciu ikon z XIX i początku XX wieku

udaremnili funkcjonariusze Służby Celnej na kolejowym przej-ściu granicznym w Terespolu.

Ujawnienie 7 obrazów niezgłoszonych do odprawy celnej, miało miejsce w trakcie rewizji bagażu podróżnego przylatują-cego 9 października 2010 r. ze Stanów Zjednoczonych.

Były to obrazy urodzonego w Radomiu w 1900 r. Jakuba Zuckera, którego prace na polskim rynku antykwarycznym cie-szą się w ostatnich latach coraz większym zainteresowaniem.

Zgodnie z notowaniami na rynku antykwarycznym, najwyż-sza cena za pracę tego autora, to wylicytowane 58 tys. zł.

Natomiast próbę nielegalnego wywozu z Polski do USA bar-dzo cennego obrazu autorstwa Pierr’a-August’a Renoira uda-

remnili w lipcu 2010 r. mazowieccy funkcjo-nariusze celni.

Niedużych rozmia-rów obraz olejny, w oz- dobnej ramie znajdo-wał się w przesyłce, którą poddano rewizji celnej. Uwagę funkcjo-nariusza zwróciła metalowa tabliczka z na-pisem „P. A. RENOIR”. wyniku wstępnej eks-

pertyzy biegły sądowy

Ikony przewoziła Białorusinka, jedna z pasażerek pociągu międzynarodowego relacji Moskwa-Praga. Kobieta nie zgło-siła obrazów przy kontroli celnej, a funkcjonariusze znaleźli je dopiero w trakcie kontroli bagażu podróżnej. Ikony owinięte były gazetami oraz folią i schowane między ubraniami. W lu-tym 2013 r. ikony zostały przekazane przez Służbę Celną do Muzeum-Zamek w Łańcucie.


orzekł, iż jest to praca Pierr’a-August’a Renoir’a, namalowany po 1907 r. W roku 2012 zapadł wyrok w sprawie próby nielegalnego wywozu z Polski pracy Renoira, obraz został zwrócony, jednakże w wyroku tym została orzeczona najwyższa jak do tej pory kara grzywny za nielegalny wywóz zabytku za granicę.

Anna SkaldawskaIzba Celna w Warszawie

Ikony zatrzymane na przejściu granicznym w Dorohusku

Jakub Zucker – Dziewczyna z wa-chlarzem

Ikony zatrzymane na przejściu granicznym w Terespolu

Pierre-Auguste Renoir – Pejzaż z okolic Cagnes-sur-mer

Służba Celna


Ozdobne jajko

„Jajko Faberge”

Ozdobną czarkę do herbaty, zdobny pas damski z elementa-mi wykonanymi ze srebra i bogato inkrustowane „jajko Faber-ge”, zatrzymali lutym 2009 r. na granicy funkcjonariusze celni z drogowego przejścia granicznego w Terespolu. Wykonane ze złoconego srebra, zdobionego emalią, filigranem i kamieniami półszlachetnymi; datowane na lata 1896–1908. Nie ma zgo-dy co do jego pochodzenia – możliwe, że wykonane zostało w moskiewskim oddziale wytwórni Faberge, w pracowni złot-nika Fedora Ruckerta, choć według innej opinii jest to tylko niezłej jakości falsyfikat.

Przedmioty sztuki zdobniczej próbował wwieźć do naszego kraju 47-letni obywatel Gruzji, na stałe mieszkający w Polsce.


Cenne pamiątki z podróży

Srebrne nakrycia stołowe i przedmioty codziennego użyt-ku z przełomu XIX i XX wieku

Coraz częściej do Polski przywożone są przedmioty zabyt-kowe. Nie wszyscy jednak pamiętają, że należy je zgłosić do odprawy celnej, ponieważ są objęte podatkiem VAT.

Nie zrobił tego podróżny wracający w maju 2010 r. z USA, który jak się okazało przewoził w swoim bagażu aż 6 kg zabyt-kowych przedmiotów.

W bagażu ujawniono w wyniku kontroli srebrną biżuterię, nakrycia stołowe i przedmioty codziennego użytku z przeło-mu XIX i XX w., siedem rysunków i akwarel z początku XX w. oraz 75 sztuk bezbarwnych, szlifowanych kamieni, które męż-czyzna określił jako brylanty. Podróżny ocenił wartość towarów na 1,5 tys. USD.

Krzysztof EngwertIzba Celna w Warszawie

Swobodny obrót towarami o znaczeniu strategicznym, ze względu na ryzyko, jakie ze sobą niesie, został ograniczony i objęty międzynarodową kontrolą. Kontrola realizowana jest przez kraje zrzeszone w międzynarodowych organizacjach zajmujących się zagadnieniami nierozprzestrzeniania bro-ni masowego rażenia, środków jej przenoszenia oraz broni konwencjonalnej – tzw. Reżimach Kontrolnych. Zalicza się do nich Grupę Dostawców Jądrowych, Grupę Australijską (broń chemiczna i biologiczna), Reżim Kontroli Technologii Rakie-towych, Porozumienie z Wassenaar (broń konwencjonalna).

Ww. organizacje koordynują i stymulują wspólne działania państw członkowskich. Polska jest członkiem wszystkich ww. reżimów kontrolnych.

W zakres towarów o znaczeniu strategicznym wchodzi uzbrojenie konwencjonalne oraz produkty podwójnego zasto-sowania, tzn. produkty mogące, oprócz wykorzystania do ce-lów cywilnych, znaleźć zastosowania militarne. Zasady kontroli obrotu uzbrojeniem regulowane są przepisami krajowymi, natomiast odnośnie produktów podwójnego zastosowania, obowiązują przepisy Unii Europejskiej.

Towary o znaczeniu strategicznym


Służba Celna

3 4

Legalny obrót towarami o znaczeniu strategicznym wy-maga uzyskania stosownego zezwolenia (indywidualnego lub globalnego) wydawanego przez krajowy organu kontroli obrotu, którego funkcję pełni w naszym kraju Minister Go-spodarki. W określonych przypadkach przedsiębiorcy mogą również korzystać z zezwoleń generalnych wydawanych w formie rozporządzenia Ministra Gospodarki. Służba Celna stanowi kluczowy element systemu kontroli obrotu towarami strategicznymi z racji:

współuczestniczenia w procesie wydawania zezwoleń (funkcja opiniodawcza),

kontroli zgodności realizowanego obrotu z warunkami określonymi w zezwoleniach oraz

zapobiegania i wykrywania przypadków nielegalnego obrotu.

Odnosząc się do skali zadania, jakim jest licencjonowanie ob-rotu, Departament Polityki Celnej, działając w imieniu Ministra Finansów, analizuje i wydaje rocznie opinie do ponad 1, 5 tys. wniosków o wydanie zezwolenia. Przykładowo w 2012 r. wyda-nych zostało 1782 opinii.

W zakresie kontroli legalnego obrotu organy Służby Celnej przyjęły przykładowo w 2012 ponad 4 tys. zgłoszeń celnych towarów o znaczeniu strategicznym, w tym 2503 dotyczyły wywozu uzbrojenia i 1479 dotyczyło produktów podwójnego zastosowania.

Odnośnie nielegalnego obrotu, organy Służby Celnej ujaw-niły w 2012 roku 10 takich przypadków

Henryk JezierskiMinisterstwo Finansów

Nielegalny wywóz 8.000 sztuk broni bez zezwoleniaW dniu 28.04.2009 r. w Oddziale Celnym w Zielonej Górze

dokonano zgłoszenia celnego do procedury wywozu towaru, opisanego na dokumencie zgłoszenia jako: pistolet sportowy typ ASTRA CUB CAL.6,35 ilość: 8000 szt. Wartość towaru wg zgłoszenia celnego została określona i 580.000 USD. Wnikliwa kontrola dokumentów i samego towaru pozwoliła celnikom

ustalić, że nie jest to broń sportowa. Ten niewielki pistolet kaliber 6,35

produkowany jest w Hiszpanii. Na le-galny handel taką bronią potrzebne jest zezwolenie ministerstwa gospo-darki, którego przedsiębiorca z Zielo-nej Góry nie miał.

Beata Downar- ZapolskaIzba Celna w RzepinieŁadunek broni Pistolet ASTRA CUB CAL. 6,35

Uzbrojona przesyłkaPrawie 100 sztuk części broni szturmowej przechwycili po-

morscy celnicy w paczce do USA. Wykryte części to elemen-ty karabinka automatycznego wz.96 „Beryl”. Funkcjonariusze Służby Celnej z Oddziału Celnego Pocztowego w Pruszczu Gdańskim zwrócili uwagę na paczkę, która z Trójmiasta miała trafić do Stanów Zjednoczonych. Po prześwietleniu paczki ska-nerem okazało się, że wewnątrz znajdują się elementy broni. W sumie celnicy odkryli w paczce 97 sztuk łoży do lufy oraz osłonę zamka karabinka automatycznego wz.96 „Beryl”. Ele-menty broni zostały zatrzymane z uwagi na podejrzenie na-ruszenia przepisów Ustawy o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bez-pieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynaro-

Elementy do karabinka automatycznego „Beryl”

dowego pokoju i bezpieczeństwa. Nadawcy może teraz grozić nawet do 10 lat pozbawienia wolności.

Marcin DaczkoIzba Celna w Gdyni

Służba Celna


OdpadyObowiązki związane z przemieszczaniem odpadów różnicuje

się, biorąc pod uwagę kilka kryteriów – rodzaj odpadów (lista zie-lona i bursztynowa), ilość odpadów, cel przemieszczania (odzysk czy unieszkodliwianie, szczególne przeznaczenie), terytorialny zakres przemieszczenia (wewnątrz UE, poza UE – do którego państwa, z tranzytem czy też bez). W konsekwencji wyodrębnić można następujące procedury: przemieszczenie odpadów wol-ne (zwolnione ze szczegółowych obowiązków przewidywanych rozporządzeniem), przemieszczenie w procedurze informowa-nia, przemieszczenie w procedurze notyfikacji oraz zakaz prze-mieszczania.

Organem odpowiedzialnym w Polsce za kontrolę i nadzór nad transgranicznym przemieszczaniem odpadów jest Główny Inspektor Ochrony Środowiska, który oprócz wydawania decyzji na przywóz odpadów do kraju, wywóz z kraju czy tranzyt, koor-dynuje działania kontrolne na terenie Polski.

Natomiast zadania oraz właściwość innych uprawnionych organów, tj. Służby Celnej, organów Straży Granicznej i Inspek-cji Transportu Drogowego oraz wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska w zakresie nadzoru nad międzynarodo-wym obrotem odpadami, określają przepisy odrębne. Organy te współdziałają w zakresie międzynarodowego przemiesz-czania odpadów oraz zapobiegają nielegalnemu międzyna-rodowemu przemieszczaniu odpadów, w szczególności przez wymianę informacji i doświadczeń, w tym w zakresie klasyfi-kacji towarów jako spełniających przesłanki do uznania ich za odpady.

Zadaniem organów celnych jest: przeprowadzanie kontroli granicznych na granicy ze-

wnętrznej UE oraz wewnątrz kraju, przeprowadzanie kontroli drogowych przez grupy mo-

bilne Służby Celnej we współpracy z grupami mobilnymi Straży Granicznej.

Większość stwierdzonych przypadków nieprawidłowości w transgranicznym przewozie odpadów dotyczyły odpadów z listy zielonej (min. tworzywa sztuczne, makulatura, złom).

Rodzaje odpadów zatrzymywanych przez Służbę Celną:

biomasa

zużyte materiały włókiennicze

odpady tworzyw sztucznych

odpady przemysłu gumowego

papier, kartony

samochody, części samochodów

zużyty sprzęt AGD

sprzęt elektroniczny

sprzęt RTV

zaolejone kompresory

złom metali

złom silników elektrycznych

zużyte katalizatory

Substancje zubożające warstwę ozonowąDo zadań i obowiązków Służby Celnej należy m.in. ochrona

środowiska w zakresie kontroli obrotu z zagranicą substancja-mi zubożającymi warstwę ozonową (SZWO), fluorowanymi ga-zami cieplarnianymi (ODS), substancjami i mieszaninami che-micznymi czy azbestem.

Od generalnego zakazu handlu substancjami zubożającymi warstwę ozonową istnieją pewne wyjątki. Dozwolony przy-wóz i wywóz SZWO wymaga uzyskania licencji w formie elek-tronicznej, które dostępne są dla funkcjonariuszy celnych po

zalogowaniu się do bazy substancji zubożających warstwę ozonową – ODS DATABASE. Pomaga to w roz-różnieniu legalnego od nielegalne-go obrotu tymi substancjami. Funk-cjonariusze celni, po zalogowaniu, mogą uzyskać dostęp do wszyst-kich licencji wydanych na przywóz i wywóz SZWO, sprawdzić, czy dany towar objęty jest licencją oraz za-mknąć licencję.

Służba Celna dysponuje wieloma elektronicznymi systemami wyko-rzystywanymi do kontroli towarów sprowadzanych na terytorium Unii Europejskiej, w tym towarów, w sto-sunku do których stosowane są re-gulacje dotyczące SZWO. W działa-

Ochrona Środowiska

01020304050607080

2010 r. 2011 r. 2012 r.

Liczba wykrytych przez Służbę Celną transportównielegalnie przewożonych odpadów w latach 2010–2012


Służba Celna

3 6

niach podejmowanych przez organy celne wykorzystywane są systemy elektroniczne, takie jak np.: System ISZTAR II, w którym implementowane są ograniczenia związane z obrotem SZWO oraz produktami zawierającymi SZWO oraz system zgłoszeń celnych CELINA i system ECS, w których zostały utworzone pro-file ryzyka w zakresie SZWO. Profile te ukierunkowane są na po-szczególne grupy towarowe, które obejmują swoim zakresem kody CN dotyczące towarów, które mogą stanowić substancje kontrolowane lub urządzenia i produkty zawierające takie substancje. W systemach tych możliwe jest też dokonanie za-strzeżeń firm, które dokonują lub mogą dokonać wywozu lub przywozu SZWO. W systemie zgłoszeń celnych istnieje również walidacja kodów taryfy celnej, do których klasyfikowane są SZWO.

Służba Celna dysponuje: 27 identyfikatorami i analizatorami gazowymi czynników

chłodniczych w typach: GA 500 GAS ANALYZER fi rma YO-GA 500 GAS ANALYZER firma YO-KOGAWA, ITE 500

oraz urządzeniami rentgenowskimi:– stacjonarnymi, do prześwietlania pojazdów ciężaro-

wych, towarów, palet oraz bagażu,– mobilnymi, wykorzystywanymi głównie w portach lot-

niczychPrzykładowe typy posiadanych urządzeń RTG: IAL RAPISCAN

8, CAB 2000, HI SCAN 6040L, RASPISCAN 532 H.

Służba Celna działa w oparciu o analizę ryzyka opracowaną dla różnych zakresów towarowych, między innymi dla SZWO. Z racji zróżnicowanej specyfiki izb celnych na terenie kraju, poszczególne jednostki dokonują analizy ryzyka odrębnie w oparciu o wewnętrzne uwarunkowania obrotu towarowego z krajami trzecimi. Działania kontrolne opierają się między in-

nymi na identyfikacji odpowiednich kodów CN i wytypowaniu przesyłek z odpowiednich grup ryzyka.

Funkcjonariusze celni posiadają dostęp do bazy substancji zubożających warstwę ozonową – ODS DATABASE, kom-pleksową informację dotyczącą obsługi ww. bazy „Podręcz-nik licencjonowania dla substancji zubożających warstwę ozonową Część XII Służby Celne”, a także dokument „Kody nomenklatury scalonej dla towarów, które mogą podlegać rozporządzeniu (WE) nr 1005/2009 w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową”. Mogą korzystać również z materiału informacyjnego „Substancje zubożające warstwę ozonową” opracowanego przez Departament Polityki Celnej Ministerstwa Finansów.

W celu skutecznego egzekwowania przepisów dotyczących obrotu substancjami zubażającymi warstwę ozonową Służba Celna współpracuje z odpowiednimi jednostkami Wojewódz-kich Inspektoratów Ochrony Środowiska, a także z Biurem Ochrony Warstwy Ozonowej i Klimatu oraz Fundacją Ochrony Warstwy Ozonowej PROZON, również w zakresie prowadze-nia szkoleń. Ponadto na stronach internetowych izb celnych są umieszczane materiały informacyjne z zakresu SZWO wraz z odniesieniem do aktów prawnych regulujących tę tematykę, opracowywane są instrukcje dla funkcjonariuszy celnych oraz organizowane szkolenia.

W ramach współpracy międzynarodowej Polska Służba Cel-na bierze udział w „Project Sky-Hole Patching II”, projekcie do-tyczącym monitorowania handlu substancjami zubożającymi warstwę ozonową organizowanym wspólnie z UNEP – Progra-mem Środowiskowym Organizacji Narodów Zjednoczonych. Na wniosek Światowej Organizacji Ceł wyznaczony został kra-

jowy punkt kontaktowy ds. „Project Sky-Hole Patching II”. Przedmiotowy projekt ma zasięg ogólnoświatowy i opiera się na współpracy wszystkich administracji celnych. Projekt koncentruje się na prze-syłkach przewożonych transportem lą-dowym i morskim. Zawiera cztery kom-ponenty:

kontrola transgraniczna SZWO; powiadamianie o wywozie przesy-

łek stwarzających wysokie ryzyko, że zawierają nielegalne SZWO;

odzew na informacje przekazywa-ne przez inne państwa;

wykrywanie nielegalnych przesy-łek we wszystkich uczestniczących w projekcie państwach.

Piotr ŻakMinisterstwo Finansów

Siedem butli z freonem znaleźli funkcjonariusze Służby Celnej podczas kontroli prowadzonej na ulicach Chełma

Służba Celna


Bialscy celnicy zatrzymali odpadyPróbę nielegalnego przewozu odpadów udarem-

nili funkcjonariusze Służby Celnej z Białej Podlaskiej. Odpady w postaci ścinków tkanin kordowych jechały najprawdopodobniej z Holandii na Białoruś.

Celnicy przeprowadzili oględziny towaru i mając podejrzenia, że ładunek może być odpadem, wystą-pili o opinię do miejscowej delegatury Inspektoratu Ochrony Środowiska, która potwierdziła ich podej-rzenia.

O dalszym losie odpadów i ewentualnej karze finan-sowej dla osób odpowiedzialnych za złamanie przepi-sów w zakresie ich transgranicznego przemieszczania zdecyduje Główny Inspektor Ochrony Środowiska.

Marcin CzajkaIzba Celna w Białej PodlaskiejOdpady

Odpady zamiast części samochodowychna Terminalu w Świecku

W dniu 1 marca 2013 r. funkcjonariusze Oddziału celnego w Świecku zatrzymali 15 ton używanych części samocho-dowych zgłoszonych do odprawy w procedurze wywozu. Kontrola potwierdziła wątpliwości w zakresie rodzaju to-waru. Stwierdzono cięte elementy nadwozi samochodów osobowych wraz z zawartością wyciekających płynów eks-ploatacyjnych ,pobitego szkła i uszkodzonych elementów z tworzyw sztucznych, skrzynie biegów, silniki spalinowe, chłodnice oraz inne używane części samochodowe. Z do-kumentów wynikało, iż towar załadowano do kontenera w jednej z miejscowości województwa lubuskiego, po-

Złom samochodowy

Odpady z Niemiec

chodził z Niemiec i przeznaczony był do wywozu przez port w Hamburgu do Egiptu.

Stan towaru bezsprzecznie wzbudził podejrzenie, że ponow-ne wykorzystanie części może zagrażać bezpieczeństwu ludzi, ruchu drogowego i środowisku naturalnemu, dlatego wystąpio-no o przeprowadzenie oceny towaru pod kątem identyfikacji, czy nie jest odpadem w aspekcie rozporządzenia 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady (TPO).

W świetle powyższego kontener wraz z zawartością zatrzy-mano i zabezpieczono do dalszego postępowania administra-cyjnego oraz powiadomiono Prokuraturę Rejonową w Słubicach celem objęcia nadzorem.

Beata Downar-ZapolskaIzba Celna w Rzepinie


Służba Celna

3 8

Oddział Celny I Pocztowy w Warszawie obsługuje największy w Polsce Węzeł Ekspedycyjno - Rozdziel-czy Poczty Polskiej S.A. W roku 2012 funkcjonariusze pełniący służbę w Oddziale skontrolowali blisko 4 mln przesyłek pocztowych w obrocie krajowym i międzynarodowym. Dynamiczny rozwój e-handlu przyczynił się w znacznej mierze do zmiany cha-rakteru obrotu pocztowego. Częściej niż prezenty w paczkach przesyłane są towary zamawiane przez Internet, kupowane praktycznie na całym świecie. W związku z tym, coraz częściej funkcjonariusze ujaw-niają w paczkach towary zabronione, niebezpieczne i naruszające prawa własności intelektualnej. O skali przemytu najlepiej świadczy liczba spraw karnych i karnych skarbowych, będących konsekwencją kon-troli przesyłek pocztowych. Tylko w związku z prze-mytem wyrobów tytoniowych nieoznaczonych pol-skimi znakami akcyzy wszczęto 238 spraw karnych skarbowych, zajmując do postępowań blisko 117 tys. sztuk papierosów oraz prawie 650 kg tytoniu.

Oddział Celny I Pocztowy w Warszawie posiada duże zasługi w walce z napływem na obszar Wspól-noty towarów bezprawnie opatrzonych znakami to-warowymi znanych marek.

W roku 2012 aż 187 razy powiadamialiśmy przed-stawicieli właścicieli praw własności intelektualnej o ujawnieniu w przesyłkach towarów podrabianych i pirackich. W wyniku działań podjętych przez kan-celarie adwokackie zatrzymano blisko 6 tys. sztuk towarów podrabianych. Wartość oryginalnych od-powiedników zatrzymanych podróbek to ponad 2 mln zł. Najczęściej zatrzymywanymi towarami naruszającymi prawa własności intelektualnej była odzież, galanteria, obuwie, kosmetyki, zegarki, słu-chawki, baterie oraz telefony komórkowe. Głównie podrabiano wyroby takich marek jak m.in.: Adidas, Lacoste, Tommy Hilfiger, Nike, Puma, Versace, Hugo Boss, Chanel, Estee Lauder, Armani, Lancome, Ap-ple, Sony i Nokia.

Przedstawiciele właścicieli praw własności inte-lektualnej znają specyfikę obrotu pocztowego i reagują nawet na małe ilości podrabianych towarów sprowadzanych w prze-syłach. Przedmiotem postępowań często są pojedyncze egzem-plarze toreb takich marek jak Prada, Louis Vuitton czy Hermes. Podrabiana torebka znanej marki sprowadzana z Chin kosztuje około 100 zł, natomiast ceny oryginalnych toreb znanych pro-jektantów zaczynają się od 15 tys. zł. Handel podróbkami jest bardzo intratnym zajęciem dla sprzedających podrabiane to-wary, przynosząc jednocześnie duże straty legalnie działającym przedsiębiorcom. Niestety, pomimo działań kontrolnych na-stawionych na ochronę rynku i dotkliwych kar nakładanych na importerów podróbek, przemyt towarów naruszających prawa własności intelektualnej nie maleje.

KONTROLA PRZESYŁEK POCZTOWYCH

Podrobiona torebka

Układanka wykonana z jednego kawałka kości słoniowej popularna w sta-rożytnych Chinach

Priorytetem działań kontrolnych wykonywanych w Oddziale Celnym I Pocztowym w Warszawie jest ochrona życia oraz zdro-wia ludzi i zwierząt.

W roku ubiegłym wzrosła liczba zatrzymań okazów chro-nionych Konwencją Waszyngtońską. Trzynastokrotnie ujaw-niliśmy w przesyłkach pocztowych okazy CITES. Oprócz zazwyczaj zatrzymywanych egzotycznych muszli, węży w bu-telkach z alkoholem czy pasków ze skóry krokodyla, w ubie-głym roku czterokrotnie ujawniliśmy drogocenne, unikatowe wyroby z kości słoniowej, które na czarnym rynku osiągają bardzo wysokie ceny. Wśród tych przedmiotów znalazło się między innymi ważące ponad 800 g misternie wykonane po-piersie kobiety.

Służba Celna


Kontrola przesyłek pocztowych ukierunkowana jest także na przestrzeganie przepisów dotyczących bezpieczeństwa publicz-nego.

Efektem dokładnej kontroli w tym zakresie było zatrzymanie 39 przesyłek zawierających niedozwolone ilości leków. Były to głównie leki na potencję oraz leki odchudzające.

Łącznie do postępowań zatrzymano ponad 27 tys. sztuk ta-bletek różnych medykamentów oraz ponad 9,5 kg sterydów ana-bolicznych. Odbiorcy przesyłek nie zawsze mają świadomość jak niebezpieczna może być kuracja lekami niewiadomego pocho-dzenia, zawierającymi szkodliwe dla życia i zdrowia substancje.

W 2012 roku zatrzymaliśmy również 278 sztuk wyrobów niebezpiecznych lub nie spełniających wymogów innych niż za-sadnicze. Były to między innymi prostownice do włosów, urzą-dzenia do znieczulania, radiotelefony, pamięci przenośne USB, a także kosmetyki bez wymaganych oznaczeń, co uniemożliwiło objęcie przedmiotowych towarów procedurą dopuszczenia do obrotu.

W zwalczaniu przestępczości na bieżąco współpracujemy z organami Policji i Straży Granicznej.

Policji przekazaliśmy sprawy dotyczące ujawnienia 10 sztuk broni przesyłanej bez wymaganego zezwolenia, w tym 2 sztuk broni białej oraz sprawę 10 sztuk fałszywych czeków o nomina-łach 500 EUR. Straży Granicznej przekazaliśmy natomiast ujaw-nione w paczkach 3 dokumenty tożsamości obcokrajowców, a także 18 dowodów osobistych i 18 praw jazdy, które miały być wysłane do odbiorcy w Anglii. Jak się później okazało, dokumen-ty te zostały skradzione w kraju.

To nie koniec pocztowych ujawnień. Ubiegły rok był również rekordowy pod względem liczby ujawnień narkotyków oraz in-nych substancji psychoaktywnych. W walce z tym przemytem wspierał nas przenośny detektor do wykrywania narkotyków i substancji niebezpiecznych.

Nic nie zastąpi jednak doświadczenia funkcjonariuszy w analizowaniu kierunków zagrożonych przemytem oraz w znajdowaniu substancji zabronionych, pomimo wyszuka-nych sposobów ich ukrycia. Narkotyki znajdowaliśmy w pły-tach CD, przyprawach spożywczych, zabawkach dziecięcych, a nawet w hermetycznie zamkniętych puszkach konserw mię-

snych. W 211 przesyłkach ujawniliśmy ponad 18 kg narkoty-ków. Najczęściej w przesyłkach znajdowaliśmy marihuanę, ha-szysz, amfetaminę, kokainę (także w postaci herbat z liści koki), MDMA, substancję JWH-210, oraz popularny w ostatnich cza-sach mefedron. Ponadto, w 72 przesyłkach pocztowych ujaw-niliśmy dopalacze o łącznej wadze ponad 6 kg. We wszystkich przypadkach wszczęte zostały sprawy karne.

Podsumowując miniony rok należy także dodać, iż w związ-ku z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w Oddziale zatrzymano do weryfikacji 21 przed-miotów, których dopuszczenie do wywozu wymagało kon-sultacji z ekspertami w dziedzinie dóbr kultury. Do postę-powania zajęto także 5 falsyfikatów obrazów wybitnych malarzy takich jak W. Kossaka, J. Kossaka, J. Chełmońskiego i T. Makowskiego.

Wyniki działań kontrolnych przeprowadzonych w Od-dziale w roku 2012 świadczą o bardzo dużym zaangażo-waniu, umiejętnościach oraz szerokiej wiedzy z zakresu ograniczeń pozataryfowych funkcjonariuszy celnych peł-niących służbę w Oddziale Celnym I Pocztowym w War-szawie.

Izabella Zielińska-KowalczykIzba Celna w WarszawieTa broń prochowa ładowana przez lufę miała trafić do Finlandii

Figurki z kości słoniowej


Służba Celna

4 0

Problem zwalczania przestępczości, która bądź dokonuje się w przestrzeni elektronicznej, bądź też przynajmniej znajduje w niej odzwierciedlenie – to w znacznej mierze problem języka albo szerzej – problem specyficznego kodu używanego w sie-ci głównie przez sprawców, ale też w pewnej mierze świadków czynów zabronionych. Istnieje, bowiem po stronie tych użyt-kowników Internetu zapotrzebowanie na taki sposób kodowa-nia informacji, aby dotarła ona do osoby/osób, dla których jest przeznaczona (np. do podmiotów poszukujących w Internecie ofert sprzedaży nielegalnych towarów) i została właściwie przez nich zrozumiana. Z drugiej strony zaś, informacja ta ma być nie-widoczna i/lub niezrozumiała dla pozostałych, w szczególności zaś dla organów ścigania. Organa te stoją, zatem przed wyzwa-niem polegającym na rozpoznaniu języka używanego w sieci w kontekście działalności przestępczej, a zwłaszcza najbardziej wy-razistych, unikatowych, niespotykanych poza tym kodem słów kluczowych i fraz, co stanowi wstępny warunek efektywnego monitorowania Internetu pod kątem wystąpienia przejawów takiej działalności. Należy przy tym podkreślić, że z perspekty-wy zapewnienia praworządności monitoring ten może okazać się bardzo korzystny. Poza możliwością ujawnienia już popełnio-nych przestępstw rysuje się tu szansa wczesnego wykrywania nowych zagrożeń, badania trendów i prowadzenia szeroko ro-zumianej analizy ryzyka.

Poznawanie języka używanego w sieci w kontekście działań nielegalnych może odbywać się albo „ręcznie”, poprzez żmud-ne eksplorowanie przez człowieka, np. forów dyskusyjnych czy mediów społecznościowych, albo z zastosowaniem narzędzi informatycznych, które przy pomocy metod statystycznych automatycznie obliczają profil językowy wspólny dla znalezio-nych wcześniej (manualnie) szeregu podobnych w treści stron internetowych. Profil ten zbudowany jest – w uproszczeniu – z listy słów i fraz uszeregowanych według częstotliwości ich poja-wiania się na stronach, które posłużyły, jako materiał do analizy. Stanowi, zatem rodzaj słownika dla kodu, którego użyto na tych stronach.

Pierwsze rozwiązanie, choć wiąże się z wysokimi kosztami, nie może zostać pominięte, albowiem tylko ono gwarantuje zrozumienie znaczenia słów używanych w „cyberprzestępczym żargonie”. Bez tego zaś trudno wyobrazić sobie jakiekolwiek wykorzystanie napisanych w nim tekstów dla celów zwalczania przestępczości. Dodatkową pomocą dla osoby samodzielnie przedzierającej się przez posty na forach i profile w mediach społecznościowych mogą być dostępne albo w sieci, albo „w realu” (w postaci papierowej) słowniki współczesnych żargo-nów i slangów, których wybór w konkretnym przypadku zależy od środowiska, np. grupy wiekowej, zawodowej, itp., dla której dedykowana jest witryna internetowa mająca być przedmiotem monitoringu. Dla przykładu można się tu powołać na słowniki dostępne na stronach www.miejski.pl oraz www.slang-cb.blo-og.pl. Ponadto do ciekawych ustaleń może prowadzić także analiza używanych przez internautów słów kluczowych, gdy za pośrednictwem wyszukiwarek w rodzaju Google poszukują oni

określonych treści w sieci. Narzędziem ułatwiającym badanie słownictwa i fraz popularnych w wyszukiwarkach jest platfor-ma Google Trends. Dodatkowym źródłem informacji może się także okazać wtórny rynek domen internetowych (np. www.aftermarket.pl), nie można bowiem wykluczyć, że domeny na-wiązujące do określonej tematyki, nie będą oparte na żargonie z nią związanym. Na koniec warto też znać specyficzną, bardzo uproszczoną, dążącą do skrótu, pisownię języka internetowego, u której źródeł stoi zapewne zarówno lenistwo oraz niedbalstwo czy nonszalancja, jak też wspomniana na wstępie dążność do pozostania niewidocznym w sieci. Charakterystyczne zatem jest pomijanie w ogóle lub zastępowanie wszelkich znaków wyma-gających użycia klawiszy „Alt” lub „Shift” analogicznymi znakami wprowadzanymi bez użycia tych klawiszy, a także używanie za-miast liter innych znaków dostępnych na klawiaturze, np. „@”, „3”, „0”, „8” odpowiednio w miejsce „a”, „e”, „o”, „b”. Spotyka się także skracanie wyrazów polegające na zastąpieniu cząstki wyrazowej lub nawet całego wyrazu pojedynczą literą. Nie sposób zlek-ceważyć też powszechnego w Internecie zjawiska stosowania emotikon. Powszechne jest również celowe popełnianie błędów ortograficznych, „zjadanie” lub przestawianie części liter, lecz nie na tyle, by nie dało się zidentyfikować zmodyfikowanego w ten sposób słowa. Warto w tym miejscu pamiętać, że Google co do zasady będzie próbował nas poprawiać, gdy będziemy poszuki-wać słów z tego rodzaju błędami. Można się jednak przed tym zabezpieczyć poprzez ujęcie ich w cudzysłów lub użycie opcji „Dokładnie”. Szerszą analizę w przedmiocie specyficznej ortogra-fii Internetu można np. znaleźć w artykule Oskara Klimczaka „In-ternetowy język – Trudna język” opublikowanym w Magazynie Informatyki Śledczej z grudnia 2009 roku (patrz http://www.me-diarecovery.pl/magazyn-is/magazyn_is_numer_4.pdf). Specy-ficzna pisownia języka internetowego to także manipulowanie formatem zapisu tych danych, które mogą identyfikować spraw-cę (np. numer telefonu) polegające np. na dodawaniu nietypo-wych znaków pomiędzy poszczególnymi członami numeru.

Zważywszy na transgraniczny charakter znacznej części prze-stępstw znajdujących się w obszarze zainteresowania organów celnych, uzasadnione wydaje się również eksplorowanie zaso-bów obcojęzycznego Internetu (np. nie można wykluczyć, że interesujące informacje na temat przemytu do Polski towarów z Ukrainy czy Białorusi nie pojawią się na forach w językach ukra-ińskim, białoruskim czy rosyjskim), choć trudność w znalezieniu właściwych słów kluczowych staje się tu podwójna, tj. na obcy kod językowy nakładają się jego jeszcze bardziej obce, slangowe i ortograficzne modyfikacje opisane powyżej.

Jeśli idzie o drugie z powołanych wcześniej rozwiązań pro-blemu badania języka używanego w kontekście działalności przestępczej, to niewątpliwie w dłuższej perspektywie czasowej e-kontrola powinna w coraz większym stopniu je uwzględniać. Pomocne w tym względzie mogą być zwłaszcza aplikacje służą-ce do asocjacyjnego przeszukiwania sieci, używane przez orga-ny ścigania niektórych państw członkowskich UE. Szukają one stron podobnych do profilu obliczonego według częstotliwości

E-kontrola

Służba Celna


Skutkiem wdrożonych z dniem 1 stycznia 2010 r. rozwiązań prawnych w zakresie wygaszania rynku gier urządzanych na au-tomatach o niskich wygranych było ograniczenie ilości funkcjo-nujących automatów z ok. 53.000 szt. na koniec 2009 r. do ok. 11.000 szt. na koniec 2012 r.

Jednocześnie ujawniono umieszczanie przez grupy prze-stępcze zwłaszcza w miejscach, w których dotychczas funkcjo-nowały automaty zarejestrowane jako automaty do gier o ni-skich wygranych, nowych urządzeń, które służą do nielegalnego urządzania gier hazardowych, tj.:

terminali internetowych – urządzeń komputerowych służą-cych jako automaty do gier z wykorzystaniem sieci Internet, w których proces gry generowany jest przez oprogramowa-nie zainstalowane na serwerze, w tym także zlokalizowanym za granicą, w tym także:

urządzeń, które sugerują możliwość uczestnictwa w rynku opcji walutowych (kupna – sprzedaży walut); na ekranach takich urządzeń wyświetlane są ruchome bębny z symbola-mi hazardowymi, takimi jak w tradycyjnych automatach do gier („owocówkach”) oraz informacje (wykresy) pozorujące bieżące notowania rynku opcji walutowych,

symulatorów – urządzeń, w tym komputerowych, deklaro-wanych jako urządzenia zręcznościowe do zabawy symulu-jących „prawdziwe gry”, podczas gdy w rzeczywistości służą one do nielegalnego urządzania gier hazardowych, w tym także:– eksploatowaniu automatów elektronicznych, które wg

deklaracji właściciela służą do dokonywania wpłat daro-wizn na cele statutowe fundacji; gra na takim automacie może być prowadzona za wrzucone środki pieniężne (darowiznę), jak również bez konieczności jego zasilenia w środki pieniężne; uzyskane za rozgrywane gry punkty są zapisywane na odrębnych licznikach – w zależności od tego czy była to gra nieodpłatna, czy też w wyniku jego zakredytowania (darowizny); wypłaty wygranej dokonuje obsługa (np. barman).

Wyniki działań kontrolnych Służby Celnej w obszarze niele-galnego urządzania gier hazardowych na automatach

Ogółem w latach 2008 – 2012, realizując zadania ustawowe, Służba Celna dokonała zajęcia łącznie ponad 11 tys. urządzeń na których urządzano w sposób nielegalny gry hazardowe na auto-matach, w tym:

Działania Służby Celnej w zakresie zwalczania procederu nielegalnego urządzania

gier hazardowych na automatach

pojawiania się poszczególnych słów w podanych uprzednio przez użytkownika przykładowych witrynach. Jako dodatkową wartość użytkownik uzyskuje sam profil, który może poddać analizie pod kątem tych słów i fraz, które identyfikują w Interne-cie treści związane z działalnością przestępczą.

Na tym polu organy ścigania mogą się także wiele nauczyć od środowiska biznesowego. Według informacji podanej na porta-lu http://www.info4security.com firma Ernst&Young opracowa-ła specjalistyczne oprogramowanie służące do monitorowania korespondencji mailowej w wielkich korporacjach. Reaguje ono na pojawianie się w mailach słów i fraz odpowiadających trzem czynnikom, które w świetle koncepcji, tzw. „trójkąta nadużyć” („fraud triangle”) opracowanej przez amerykańskiego krymino-loga Donalda R. Cresseya (skrótowe omówienie tej koncepcji po polsku na stronie www.magazyn-naduzyc.pl/art/dlaczego-po-rzadni-ludzie-popelniaja-naduzycia) stoją u podstaw wszelkich działań przestępczych o charakterze finansowym, gospodar-czym, itp. Są to w dużym skrócie: przymus finansowy (problem - z reguły w jakiś sposób „wstydliwy” – natury finansowej, który stanowi motyw, bodziec do popełnienia nadużycia), okazja bez-karnego popełnienia przestępstwa (czyli przysłowiowa „okazja, która czyni złodzieja” albo inaczej: luka w systemie kontroli, któ-ra umożliwia nadużycie i wydaje się dawać sprawcy gwarancję,

że pozostanie bezkarny) oraz racjonalizacja (proces psychiczny, w którym sprawca tłumaczy sobie, że w tym, co robi lub chce zrobić, nie ma nic nagannego). Na podstawie dotychczasowych doświadczeń eksperci z Ernst&Young opracowali słownik skła-dający się z 3000 słów, które odpowiadają tym trzem czynni-kom, tj. wskazują na istnienie po stronie autora danego maila odpowiednio kolejnych - spośród tych trzech - przesłanek wy-stąpienia działań przestępczych. Omawiane oprogramowanie nie tylko jednak rejestruje pojawienie się w korespondencji słów i fraz znajdujących się w słowniku, ale też na podstawie tych da-nych automatycznie, przy zastosowaniu złożonego algorytmu, szacuje poziom ryzyka popełnienia przez autora maila jakiegoś nadużycia, zarówno w odniesieniu do każdej z trzech przesłanek odrębnie, jak i sumarycznie. Ponadto oblicza, jak owo ryzyko zmienia się w czasie.

Niewątpliwie tak metodyczne podejście do omawianego za-gadnienia powinno być rozważone przez organy ścigania, jako kierunek, do którego powinny one zmierzać w odniesieniu do monitorowania otwartego Internetu.

Maciej Mielczarek Krajowa Grupa Zadaniowa ds. e-kontroli

Izba Celna w Opolu


Służba Celna

4 2

Rodzaj urządzeń 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r.

Automaty zarejestrowane jako AoNW - 1.180 1.030 70 6Tradycyjne nielegalne automaty 564 568 1.074 631 459Terminale internetowe - - 102 672 307Symulatory - - 87 1.856 2.482

RAZEM 564 1.748 2.293 3.229 3.254

Liczba punktów gier na automatach o niskich wygranych oraz liczba eksploatowanych w nich automatów w latach 2009-2012 r.

Dane na koniec roku: Liczba punktów gier na AoNW Liczba eksploatowanych w punktach automatów

2009 25.604 53.1562010 10.708 19.1902011 7.442 14.1572012 5.540 10.973

Artur MazurkiewiczMinisterstwo Finansów

w dodatkowe elementy maskujące ich prawdziwy charakter. Ma to stwarzać pozór, że wygrana zależy od zręczności, refleksu i wiedzy gracza, a nie od przypadku i losowości. Prawdopodo-bieństwo wygranej uzależnione jest faktycznie od częstotliwo-ści ustalonej „z góry” przez właściciela automatu – nielegalnie oferującego gry na takich urządzeniach.

Z kolei terminale internetowe wizualnie są także podobne do automatów do gier hazardowych, stanowią ich bardziej technologicznie rozwiniętą formę, przypominającą coraz czę-ściej urządzenia komputerowe. Oprócz funkcji hazardowych – gier na automatach – mogą umożliwiać korzystanie z Inter-netu, czy nawet doładowanie telefonów komórkowych. Proces

KontroleRealizując zadania ustawowe Służba Celna zwalcza przestęp-

stwa i wykroczenia skarbowe przeciwko organizacji gier hazar-dowych – wymienione w rozdziale 9 kodeksu karnego skarbo-wego. Należą do nich urządzanie nielegalnych gier i zakładów wzajemnych, jak również udział w nich. Niedozwolona jest rów-nież promocja, czy reklama gier hazardowych. Funkcjonariu-sze Służby Celnej likwidują automaty, na których urządzane są w sposób nielegalny gry hazardowe. Strategiczny Plan Kontroli na rok 2013 – określający ogólne cele do realizacji przez komórki kontrolne Służby Celnej – urządzanie gier na automatach, w tym gry urządzane z wykorzystaniem sieci Internet oraz gry w karty – wskazuje na obszar ryzyka plasujący się na pozycji 7, zatem nie najwyższy – to obejmuje obszary dot. wyrobów tytoniowych, paliw i alkoholu. W przypadku hazardu bardzo ważny jest kon-tekst społeczny, czyli ochrona społeczeństwa przed uzależnie-niami płynącymi z gier.

Formy obchodzenia prawaW ostatnim czasie Służba Celna wykryła nowe formy ma-

skowania faktycznego urządzania i prowadzenia gier na au-tomatach, np. poprzez wykorzystywanie tzw. symulatorów do gier, czy też terminali internetowych zwanych „kioskami internetowymi”. Funkcjonariusze zauważyli, że odbywa się to w miejscach, w których dotychczas funkcjonowały automaty zarejestrowane jako automaty do gier o niskich wygranych. Takie symulatory do gier przedstawiane są graczom jako urządzenia zręcznościowe i zabawowe. Są to często urządze-nia łudząco podobne do typowych automatów do gier ha-zardowych. Niejednokrotnie są to tak naprawdę przerobione typowe automaty do gier hazardowych, tyle, że wyposażone

Zwalczanie nielegalnego hazardu

Symulatory do gier

Służba Celna


gier na nich jest identyczny jak w typowym automacie do gier, natomiast informatycznie nie odbywa się w terminalu, tylko poza nim na serwerze, gdzie jest umieszczone oprogramo-wanie do gier. Nową formą kamuflowania gier na automatach w rozumieniu ustawy o grach hazardowych z wykorzystaniem terminali internetowych jest rzekome inwestowanie na ofero-wanych platformach inwestycyjnych w ultrakrótkoterminowe opcje walutowe – wizualizowane za pomocą symboli gier na automatach. W rzeczywistości może dochodzić do nielegal-nych gier hazardowych, bowiem żadne środki zaangażowane w grę nie są inwestowane w instrumenty finansowe. Dodatko-wo gracze mają możliwość – w przypadku kontroli – zdalnego wyłączenia procesu gry, np. telefonem komórkowym, pilotem lub ukrytym przyciskiem.

Dlaczego są groźne?Gry hazardowe, w tym urządzane na symulatorach do

gier i terminalach internetowych stanowią duże społeczne zagrożenie, ponieważ uzależniają – zwłaszcza dzieci i mło-dzież. Podmioty prowadzące nielegalną działalność nasta-wione są na przyciągnięcie gracza i osiągnięcie szybkiego zysku. Ustawa o grach hazardowych mówi, że grać mogą

osoby pełnoletnie. Podmioty urządzające i prowadzące dzia-łalność w zakresie gier hazardowych są obowiązane umieścić w widocznym miejscu informację o zakazie uczestniczenia w grach osobom, które nie ukończyły 18 lat. Zadaniem Służby Celnej jest ochrona dzieci i młodzieży przed uzależnieniami hazardowymi poprzez ograniczenie dostępu do takich gier. W województwie zachodniopomorskim funkcjonariusze Służ-by Celnej każdego roku uczestniczą w programach Bezpieczne Ferie oraz Bezpieczne Wakacje. W zakresie urządzania i prowa-

dzenia gier hazardowych, funkcjonariusze realizują swoje dzia-łania w szczególności pod kątem przestrzegania przepisów ujętych właśnie w rozdziale 4 ustawy o grach hazardowych, tj. „Ograniczenia w urządzaniu gier hazardowych”. Kontro-le wykonywane są w punktach gier na automatach o niskich wygranych, w salonach gier, punktach zakładów wzajemnych i w kasynach gry. Sprawdzana jest realizacja zakazu wstępu do ośrodków gier i uczestniczenia w grach losowych osób, które nie ukończyły 18 lat oraz obowiązku umieszczania takiej infor-macji przez podmioty urządzające i prowadzące działalność w zakresie gier hazardowych, a także realizację zakazu reklamy i promocji gier. Podczas ostatnich ferii 2013 w trakcie działań kontrolnych funkcjonariusze stwierdzili niestety udział nielet-nich w grach hazardowych. W związku w tym urządzających gry ukarano mandatami.

Ważny jest także kontekst gospodarczy, bowiem nielegal-nie działające urządzenia stanowią nieuczciwą konkurencję dla podmiotów zarejestrowanych urządzających i prowadzą-cych gry na automatach zgodnie z obowiązującym prawem. W 2012 r. zachodniopomorscy celnicy wykryli blisko 200 przy-padków naruszenia prawa w obszarze gier hazardowych na terenie Pomorza Zachodniego.

Co mówi prawo?Prawo zezwala na urządzanie zakładów wzajemnych przez

sieć Internet, wyłącznie na podstawie zezwolenia udzielonego przez Ministra Finansów. Uczestniczenie w takim legalnym za-kładzie nie jest karane.

Funkcjonariusze Służby Celnej likwidują automaty, na któ-rych urządzane są w sposób nielegalny gry hazardowe

Służba Celna wykryła nowe formy maskowania faktycznego urządzania i prowadzenia gier na automatach


Służba Celna

4 4

Prawo zakazuje urządzania gier hazardowych przez sieć In-ternet oraz uczestniczenie w grach hazardowych urządzanych w Internecie. Każdy, kto narusza te zakazy musi się liczyć z kon-sekwencjami prawnymi. Za uczestniczenie w nielegalnych grze losowej lub zakładzie wzajemnym – zgodnie kodeksem karnym skarbowym – grozi wysoka grzywna albo kara pozbawienia wolności, albo obie te kary łącznie. W wypadku mniejszej wagi sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny jak za wy-kroczenie skarbowe.

Funkcjonariusze często spotykają się z pytaniem, czy w domu ze znajomymi można grać w karty. Należy odróżnić grę hazardową od gry o charakterze towarzyskim ze znajomymi. Ustawa hazardowa zawiera katalog gier podlegających jej re-gulacjom, są to gry o wygrane pieniężne lub rzeczowe, których wynik w szczególności zależy od przypadku, a warunki gry okre-

śla regulamin. Do takich gier ustawa zalicza: gry liczbowe, lote-rie pieniężne, gra telebingo, gry cylindryczne, gry w karty: black jack, poker, baccarat, gry w kości, gra bingo pieniężne, gra bingo fantowe, loterie fantowe, loterie promocyjne oraz loterie audio-teksowe. Ich urządzanie podlega ograniczeniom ustawowym po-przez wymogi m.in.: posiadania przez urządzającego koncesji lub zezwolenia na prowadzenie takich gier, urządzania ich w okre-ślonych w koncesji, czy zezwoleniu miejscach, jak kasyna, salony gier, punkty gier, punkty przyjmowania zakładów wzajemnych.

W każdej grze wskazany jest umiar i zdrowy rozsądek, by nie było tak, że gra w karty z sąsiadem wymknie się spod kontroli i jej uczestnicy wejdą w kolizję z prawem.

Monika Woźniak-LewandowskaIzba Celna w Szczecinie

Przykłady:

Minisalon, a może minikasyno?Dzięki wyjątkowej spostrzegawczości i wni-

kliwości po raz kolejny mazowieccy funkcjona-riusze celni ujawnili w sierpniu 2012 r. proceder nielegalnego urządzania gier hazardowych.

W jednym tylko miejscu, które wyglądało z zewnątrz jak salonik prasowy, ujawniono łącz-nie aż 9 urządzeń do gier hazardowych, w tym kilka tzw. symulatorów.

Urządzenia nie posiadały numerów rejestra-cyjnych, a właściciel lokalu nie posiadał stosow-nych zezwoleń na urządzanie gier hazardowych.

Kolejne nielegalne automaty do gier, tym razem wstawione za sztuczną ścianę, otwiera-ną (jak ustalono w trakcie przesłuchań obsługi

Pawilon wyglądał z zewnątrz jak salonik prasowy...

...a w środku automaty

lokalu) tylko wieczorami, ujawnili funkcjonariusze celni w jednym z warszawskich barów. Wejście do pomieszczenia z automatami było tak wkompono-wane w ścianę, że na pierwszy rzut oka nie sposób było go zauważyć. Kontrolujący funkcjonariusze nie dali za wygraną i skutecznie zdemaskowali ukryte automaty.

Wszystkie ujawnione automaty trafiły do ma-gazynu depozytowo-likwidacyjnego Izby Celnej w Warszawie.

Jakub SobaczyńskiIzba Celna w Warszawie

Służba Celna


Stare adresy, nowe maszynyMożna rzec, że miejsca gier hazardowych i gracze nie

zmieniają się. Zmieniają się tylko urządzenia hazardowe, gdyż te ujawnione i już zatrzymane znajdują się w magazy-nie depozytowym warszawskiej izby celnej.

Za przykład mogą posłużyć wyniki działań kontrolnych mazowieckich funkcjonariuszy celnych, przeprowadzonych w marcu 2012 r. w 4 barach na terenie Warszawy, w tym dwóch, w których już co najmniej raz zabezpieczono hazar-dowe urządzenia. W jednym z kontrolowanych barów podej-rzenia funkcjonariuszy wzbudziła duża ilość mężczyzn wcho-dzących co chwila na zaplecze baru. Po przekroczeniu drzwi z napisem „Tylko dla personelu”, funkcjonariusze zastali tam graczy na 2 „symulatorach”, ustawionych pomiędzy lodówką i kuchnią (!), na której przygotowywano posiłki.

Łącznie ujawniono 11 urządzeń do gier hazardowych.

Jakub SobaczyńskiUrząd Celny w Warszawie

Często zdarza się, że w tych samych miejscach funkcjonariu-sze wykrywają nowe automaty

Służba Celna odgrywa kluczową rolę w ochronie szeroko rozumianych interesów Wspólnoty Europejskiej. Do jej istot-nych zadań należy zaliczyć utrzymywanie stałej równowagi pomiędzy potrzebą ochrony społeczeństwa i podmiotów gospodarczych Wspólnoty, a ułatwieniami w obrocie towa-rowym. Działając w szybko zmieniającym się i pełnym wy-zwań środowisku, organy celne muszą być w stanie utrzymać najwyższy poziom usług, świadczonych na rzecz obywateli i podmiotów gospodarczych w Unii Europejskiej. W tym celu stosuje nieinwazyjne metody kontroli, wspomagające nadzór oraz usprawniające przepływ towarów i technologii. Wdraża systemowe rozwiązania doskonalące metody pracy i zapew-niające efektywną ogólną koordynację podejmowanych dzia-łań doskonalących.

Polska Służba Celna wykorzystuje nowoczesne urządzenia rentgenowskie, znajdując się w światowej czołówce państw, wykorzystujących inteligentne technologie. Wielkogabarytowe urządzenia RTG w Służbie Celnej wykorzystywane są do zapew-nienia ochrony społeczeństwa, środowiska i rynku, zapewniają możliwość elastycznego reagowania przez Służbę Celną na po-trzeby i wyzwania otoczenia, gwarantują nieinwazyjną obsługę ładunków i towarów oraz ich nienaruszalność, jak również za-pewniają bezpieczeństwo, oszczędność czasu, oraz wysoką ja-kość i obniżenie kosztów obsługi

URZĄDZENIA RENTGENOWSKIE (RTG) W SŁUŻBIE CELNEJKrajowe Centrum RTG

W Izbach Celnych w Białej Podlaskiej, Białymstoku, Gdy-ni, Olsztynie, Przemyślu Rzepinie oraz Szczecinie, znajdują się w chwili obecnej 33 wielkogabarytowe urządzenia RTG do kon-troli samochodów ciężarowych, kontenerów i wagonów kolejo-wych, będące w różnym stopniu zużycia:

urządzenia nowe podlegające gwarancji, urządzenia z zakończonym już okresem gwarancji, urządzenia przestarzałe przygotowywane wycofania

z eksploatacji.Wobec tak znaczącej ilości urządzeń RTG tego typu, wyko-

rzystywanych w procesie kontroli celnej, a co za tym idzie sze-regu funkcjonariuszy celnych jak i pracowników służby cywilnej związanych z zagadnieniem kontroli RTG narodził się pomysł stworzenia jednostki centralnej – Krajowego Centrum RTG, któ-ra zapewniłaby mechanizmy i rozwiązania organizacyjne oraz funkcjonalne, wspomagające sprawne i skuteczne działanie organów celnych oraz elastyczne reagowanie na wszelkie po-trzeby wynikające ze zmiany otoczenia celnego, a także zapew-niłaby kompleksową koordynację i monitoring efektywności wykorzystania posiadanych przez Służbę Celną wielkogabary-towych urządzeń RTG oraz wspomagałaby procesy zarządzania tym zasobem w szczególności poprzez:

określanie jednolitych standardów kwalifikacji i umiejęt-ności oraz podwyższanie poziomu wyszkolenia funkcjo-


Służba Celna

4 6

nariuszy wykonujących zadania z zakresu interpretacji obrazów RTG do założonych standardów,

wsparcie techniczne i merytoryczne dla koordynacji i nadzoru wykonywania zadań kontrolnych z wykorzysta-niem urządzeń RTG,

optymalizację procesów zarządzania urządzeniami ska-nującymi oraz wsparcie merytoryczne dla potrzeb strate-gicznego zarządzania zasobami RTG Służby Celnej.

Sukcesem zakończyły się także dwuletnie prace nad stwo-rzeniem Krajowego Centrum RTG przy Izbie Celnej w Gdyni. Podczas spotkania, jakie odbyło się w dn. 06.12.2012 roku, Rada Projektu przyjęła gotowe produkty oraz wyraziła zgodę na roz-poczęcie procedury zamykania projektu. Podczas posiedzenia, w którym wziął m.in. udział Szef Służby Celnej – Minister Jacek Kapica, kierownicy poszczególnych zespołów projektowych zaprezentowali finalne produkty tj. Centralne Repozytorium Obrazów, Centrum Analizy Obrazów, Centrum Monitorowania Wykorzystania Zasobów RTG oraz Centrum Doskonalenia Za-wodowego. Szef Służby Celnej podkreślił, iż Rada zamykając projekt winna również rekomendować cele, jakie Krajowe Cen-trum RTG powinno osiągnąć z wykorzystaniem przekazanych produktów:

Wsparcie szkoleniowe w zakresie kontroli za pomocą wielkogabarytowych urządzeń RTG

Gromadzenie obrazów RTG Analiza i wsparcie w interpretacji obrazów RTG Monitorowanie wybranych aspektów wykorzystania

urządzeń RTG Wsparcie w procesie wyposażania Służby Celnej w wiel-

kogabarytowe urządzenia RTG

Utworzony w wyniku realizacji projektu w Izbie Celnej w Gdyni – Wydział Krajowe Centrum RTG, będzie zapewniał kompleksową koordynację i monitoring efektywności wyko-rzystania posiadanych przez Służbę Celną urządzeń rentge-nowskich. Będzie też wspomagał procesy zarządzania tym zasobem oraz prowadził szkolenia dla funkcjonariuszy wyko-nujących zadania z zakresu interpretacji obrazów. Techniczne otwarcie Krajowego Centrum RTG, jako komórki organizacyj-nej Izby Celnej w Gdyni, nastąpiło 8 października 2011 roku w Gdańskim Parku Naukowo-Technologicznym.

Krajowe Centrum RTG tworzą aktualnie cztery moduły funk-cjonalne:

Centralne Repozytorium Obrazów (CRO), Centrum Analizy Obrazów (CAO), Centrum Monitorowania Wyko-

rzystania (CMW), Centrum Doskonalenia Zawo-

dowego (CDZ).

NOWOCZESNE SYSTEMYCentralne Repozytorium Obrazów w Krajowym Centrum

RTG gromadzi obrazy RTG wraz z opisami. W oparciu o jego bazę tworzone są specjalistyczne biblioteki materiałów porów-nawczych.

INNOWACYJNE TECHNOLOGIECentrum Analizy Obrazu zapewnia profesjonalne wsparcie

funkcjonariuszom celnym obsługującym urządzenia RTG w pro-cesie decyzyjnym związanym z analizą obrazu, jak również w za-kresie analizy zebranych w repozytorium obrazów RTG poprzez dostępne oprogramowanie inspekcyjne do urządzeń Rapiscan, Nuctech oraz Smiths & Heimann pod kątem szkoleniowo-dy-daktycznym.

SKUTECZNE ZARZĄDZANIEZadaniem Centrum Monitorowania Wykorzystania urzą-

dzeń RTG jest optymalizacja wykorzystania urządzeń skanu-jących i procesów zarządczych zasobami Służby Celnej oraz kontrolami z wykorzystaniem urządzeń skanujących w skali ogólnokrajowej. Wspólnie z Centrum Analizy Obrazu, zapew-nia wsparcie analityczne jednostek organizacyjnych Służby Celnej.

PROFESJONALNA KADRACentrum Doskonalenia Zawodowego – platforma szko-

leniowa zapewnia właściwe przygotowanie funkcjonariuszy celnych w zakresie obsługi urządzeń RTG i interpretacji obrazu w ramach jednolitego systemu szkoleń. Centrum Doskonale-nia Zawodowego tworzy ogólnokrajowe i międzynarodowe forum wymiany doświadczeń interpretatorów obrazów, osób obsługujących urządzenia skanujące oraz przedstawicieli służb celnych realizujących zadania z szeroko rozumianego zakresu kontroli celnej.

PORTAL KRAJOWE CENTRUM RTGJednym z produktów Krajowego Centrum RTG jest m.in. „Por-

tal Krajowe Centrum RTG”, intranetowa platforma informacyjna służąca do pogłębiania wiedzy, wymiany doświadczeń, poglą-dów, opinii oraz wzajemnej pomocy i współpracy, dotycząca wy-korzystywanych przez Służbę Celną RP urządzeń RTG. Witryna ta przeznaczona jest dla funkcjonariuszy celnych lub pracowni-ków służby cywilnej wykonujących zadania służbowe związane są z wykorzystywaniem urządzeń RTG w procesie kontroli celnej, zarządzania lub nadzoru w tym zakresie.

Portal stanowi swoiste centrum informacji o ujawnieniach, dokonywanych zarówno na terenie kraju, jak i poza jego gra-nicami. Znajduje się na nim także szereg innych wiadomości związanych ze skanowaniem kontenerów i innych środków przewozowych, funkcjonowaniem KC RTG oraz inwestycjami związanymi z modernizacją i wymianą posiadanego już sprzętu RTG. Wszystko to, by ułatwić pozyskiwanie wiedzy i wypraco-wanie możliwie najlepszych metod pracy na urządzeniach RTG w Służbie Celnej.

Służba Celna


Ma ona głównie na celu: prezentację zagadnień związanych, z użytkowanymi

w kontroli celnej urządzeniami RTG, utworzenie bazy wzorcowych obrazów rentgenowskich

środków przewozowych (w tym także pustych) i różnego rodzaju towarów, dotyczących m.in. ujawnień dokona-nych z wykorzystaniem urządzeń RTG,

samokształcenie i doskonalenie umiejętności z zakresu interpretacji obrazów,

zebranie w jednym miejscu publikacji i artykułów, zwią-zanych z tą tematyką (zarówno w ujęciu krajowym, jak i zagranicznym)

Jednym z elementów portalu jest licząca już blisko 700 zdjęć – baza wzorcowych obra-zów rentgenowskich różnego rodzaju towarów i środków przewozowych, w której znajdą się m.in. skany ujawnień dokonanych z wykorzy-staniem urządzeń RTG oraz najciekawsze inter-pretacje obrazów i anomalie, związane zarówno z przewożonymi towarami, jak i różnego rodza-ju środkami transportu. Znajdzie się na nim tak-że zestawienie podstawowych informacji (m.in. parametrów technicznych, zdjęć i aktualnych lokalizacji), wykorzystywanych w SC urządzeń rentgenowskich oraz szereg innych wiadomo-ści, m.in. z zakresu BHP i ochrony radiologicznej oraz nowości technologicznych. Integralną czę-ścią Portalu KC RTG jest również „forum”, służące do prowadzenia dyskusji, wymiany poglądów i opinii oraz wzajemnej pomocy w zakresie zaproponowanych działów i wątków tema-

tycznych. Ich przedmiotem będą tematy związane z wykorzy-stywanymi przez Służbę Celną urządzeniami RTG oraz inne zagadnienia pochodne.

Sam portal, choć przeznaczony będzie głównie dla funk-cjonariuszy celnych, wykonujących swoje czynności służbowe głównie na urządzeniach RTG, jest w swojej istocie niezwykle profesjonalną witryną intranetową, jakiej próżno szukać w in-nych służbach celnych. To jednocześnie platforma wymiany informacji i doświadczeń a zarazem swoiste kompendium wie-dzy i informacji, związanych z wykorzystywanymi przez Służbę Celną urządzeniami RTG.

Wojciech Gęsikowski, Marek DrzewoskiIzba Celna w Gdyni

Stacjonarne i mobilne urządzenia rentgenowskieSłużba Celna posiada na swym wyposażeniu zarów-

no urządzenia rentgenowskie stacjonarne, jak i mobilne, czyli z możliwością przemieszczania i pracy w różnych lokalizacjach. Urządzenia te wykorzystywane są zarówno na przejściach granicznych, jak w trakcie działań kontrol-nych prowadzonych wewnątrz kraju.

Wszystkie mobilne urządzenia rentgenowskie używa-ne przez Służbę Celną są całkowicie bezpieczne dla kie-rowców i obsługujących je funkcjonariuszy celnych.

Każde urządzenie posiada certyfikat jakości i obsługi-wane jest przez odpowiednio przeszkolonych funkcjo-nariuszy celnych, którzy również przechodzą okresowe badania lekarskie. W izbach celnych powołani są inspek-torzy ochrony radiologicznej, monitorujący pracę tych urządzeń.Urządzenie mobilne CAB 2000 HCV


Służba Celna

4 8

Mobilne urządzenia rentgenowskie do prześwietlania samochodów ciężarowych, kontenerów autobusów i samo-chodów osobowych jak np. Rapiscan EagleMobile M4507-128 o mocy generatora 4,5 MeV czy CX-3800M L3 o mocy generatora 3,8 MeV zbudowane są na podwoziu samochodo-wym. Ich cechą charakterystyczną jest rozkładany wysięgnik umieszczony u góry pojazdu. W czasie dojazdu na miejsce skanowania wysięgnik jest złożony. Po przybyciu na miej-sce pracy wysięgnik jest rozkładany w ciągu około 20 minut, a czas osiągnięcia pełnej gotowości operacyjnej wynosi do 40 minut. Skanery tego typu są w pełni autonomiczne i nie wymagają tworzenia dla nich dodatkowej infrastruktury, prac budowlanych ani zewnętrznego zasilania. Jedynym warun-kiem koniecznym do ich odpowiedniego użytkowania jest

zapewnienie strefy bezpieczeństwa wokół skanowanego po-jazdu, co determinuje wybór miejsca kontroli. (duże parkingi lub płyty postojowe).

Eagle M4507 wykorzystuje autorskie oprogramowanie Rapiscan Cargo Viewer, które odpowiada za skanowanie i ob-róbkę obrazu rtg. Skaner oraz zamontowane w nim systemy bezpieczeństwa radiologicznego spełniają wymagania norm międzynarodowych, europejskich i norm USA. System bez-pieczeństwa ostrzega, blokuje oraz w sytuacjach awaryjnych zatrzymuje proces skanowania. Urządzenie zostało zaprojek-towane w taki sposób, aby nie przekraczać dawek promienio-wania dla personelu skanera, obserwatorów, osób pracujących w pobliżu skanera (poza strefą bezpieczeństwa).

W swojej pracy funkcjonariusze Służby Celnej wykorzystują też zbudowane na podwoziu samochodowym mobilne urządzenia rentgenowskie do prześwietlania bagażu, jak np. urządzenie Smiths Heimann HI-SCAN 12080TS o mocy generatora 140 keV. W przypadku tego typu urządzeń, w czasie prześwietlania, nie ma konieczności zachowania strefy ochronnej. Do obsługi wystarczy jed-na osoba, która ponadto, zgodnie z ustawą z 29 listopa-da 2000 r. Prawo atomowe (tekst jednolity: Dz. U. 2012 r. poz. 264), nie musi przechodzić szkolenia typu A-A dla operatorów akceleratorów stosowanych do kontroli na przejściach granicznych.

W Służbie Celnej funkcjonuje obecnie 16 stacjonar-nych urządzeń rentgenowskich do prześwietlania kon-tenerów i samochodów ciężarowych i 14 mobilnych.

Marcin CzajkaIzba Celna w Białej PodlaskiejUrządzenie stacjonarne w Budzisku

Nowoczesne urządzenia skanujące wagony kolejowewykorzystywane przez Służbę Celną

urządzenie posiada certyfikat jakości i obsługiwane jest przez odpowiednio przeszkolonych funkcjonariuszy celnych.

Skanery kolejowe funkcjonujące w Medyce od września 2011roku a w Hrubieszowie od marca 2012roku doskonale speł-niają swoją rolę. Urządzenie w Medyce Eagle R90 firmy RAPI-SCAN to pierwszy taki skaner w Polsce a zarazem najmocniejszy w Służbie Celnej. Natomiast w Hrubieszowie funkcjonariusze Służby Celnej pracują na urządzeniu typu RF6010 firmy NUC-TECH. Stacjonarne skanery akceleratorowe pozwalają Służbie Celnej na szybką i skuteczną kontrolę, dla przykładu kontrola poprzez skanowanie składu zawierającego 50 wagonów zajmu-je dziś funkcjonariuszom celnym zaledwie kilka minut – wcze-śniej co najmniej kilka godzin.

Dzięki dotychczasowej pracy na urządzeniach skanujących Służba Celna udaremniła przemyt papierosów w wyniku któ-

Urządzenia RTG w Hrubieszowie i Medyce to stacjonar-ne skanery akceleratorowe wykorzystywane do prześwie-tlania w ruchu zawartości wagonów kolejowych. Jedno-cześnie są to najnowocześniejsze urządzenia tego typu w Europie. Skanery zostały zakupione ze środków przewi-dzianych w uchwale modernizacyjnej Służby Celnej na lata 2009–2011.

Skanery wykorzystywane są w codziennej pracy Służby Celnej do wykrywania nielegalnych i niebezpiecznych towarów bez ko-nieczności otwierania wagonów. Są to wysokiej klasy urządzenia spełniające szereg wymogów zawartych w przepisach i normach prawa polskiego, europejskiego i międzynarodowego. Spełniają wszystkie kryteria bezpieczeństwa jądrowego obowiązującego w Polsce i Unii Europejskiej. Urządzenia są całkowicie bezpiecz-ne dla obsługi pociągów i funkcjonariuszy Służby Celnej. Każde

Służba Celna


ScanMobile 130100 umożliwia kontrolę zawartości przesyłek i przedmio-tów o wymiarach 130x100 bez względu na ich długość

Na monitorze funkcjonariusz widzi dokładnie, co kryje się w prze-syłce. Szczecińscy celnicy w przeciągu 2,5 lat wykryli w ten sposób blisko 2 tony nielegalnego tytoniu oraz prawie 195 tys. sztuk pa-pierosów bez polskiej akcyzy

Widzą zawartość przesyłki bez jej otwierania

Wcześniej było tak, że aby sprawdzić zawartość paczki, trzeba było ją otworzyć. Dzisiaj to jest realizowane, m.in. w sytuacji, gdy obraz skanera pokazuje, że przesyłka zawiera nielegalne towa-ry. Taka procedura znacznie przyspiesza działa-nia kontrolne i podnosi efektywność kontroli.

Prym wśród wykrywanych przez funkcjona-riuszy celnych, nielegalnych towarów wiodą wyroby tytoniowe – papierosy i niezwykle po-pularny w ostatnim czasie tytoń. Dla przykładu przy użyciu skanera, którym dysponuje Izba Celna w Szczecinie w przeciągu 2,5 lat wykryto blisko 2 tony nielegalnego tytoniu oraz prawie 195 tys. sztuk papierosów bez polskiej akcyzy. Ich szacunkowa wartość sięga ok. miliona zło-tych, natomiast straty budżetu z tytułu nieza-płaconej akcyzy przekraczają 1,2 mln złotych.

Skaner kolejowy w Hrubieszowie

Wyprodukowane w Niemczech, mobilne i wypo-sażone w tunel, który umożliwia kontrolę zawartości przesyłek i przedmiotów o wymiarach 130x100 bez względu na ich długość - to dane techniczne urządzenia rentgenowskiego do prześwietlania paczek ScanMobi-le130100. Służba Celna w Polsce od 2010 roku dyspo-nuje czterema taki urządzeniami. Są one w dyspozycji Izb Celnych w Szczecinie i Olsztynie oraz w Przemyślu i Wrocławiu, co nie wyklucza możliwości eksploatacji także przez inne izby celne. Realizacja czynności kon-trolnych z jego pomocą może być dokonana jedynie z przeszkoloną obsługą. Skanery zakupiono ze środków unijnej komisji OLAF.

Wymiary tunelu urządzenia umożliwiają również kon-trolę przesyłek masowych na EURO paletach, kontroli kół samochodów osobowych, ciężarowych i autokarów.

Te nowoczesne skanery umożliwiają wgląd do prze-świetlanej przesyłki, bez konieczności jej otwierania.

rych Skarb Państwa mógł ponieść straty w wysokości niemal 1,5 miliona zł z tytułu niezapłaconych należności celno-podat-kowych.

Łączna wartość inwestycji w Medyce i Hrubieszowie to kwota ponad 37 milio-nów złotych sfinansowana w ramach pro-gramu modernizacji Służby Celnej na lata 2009–2011.

Iwona RzeźniczekIzba Celna w Przemyślu


Służba Celna

5 0

W ten sposób urządzenie zwróciło już koszty swojego zakupu.

ScanMobile 130100 to tylko jeden z przykła-dów nowoczesnych urządzeń wspomagających pracę funkcjonariuszy celnych. Dzięki nowocze-snym technologiom, dla zabezpieczenia intere-sów finansowych Polski i Unii Europejskiej oraz dla ochrony społeczeństwa przed zagrożeniami – celnicy widzą więcej.

Monika Woźniak-LewandowskaIzba Celna w Szczecinie

Tunel, w którym przesyłka jest prześwietlana. Prym wśród wykrywanych przez funkcjonariuszy celnych, nielegalnych towarów wiodą wyroby tyto-niowe – papierosy i niezwykle popularny w ostatnim czasie tytoń

Typowanie do kontroli celnej bagaży na podstawie analizy obrazu na monitorze RTG

Substancja organiczna widoczna na obrazie RTG

Praca z urządzeniami RTG w Porcie Lotniczym w WarszawieRealizacja zadań ustawowych nałożonych na Służbę

Celną wymaga posługiwania się różnymi środkami tech-nicznymi. Powszechnie stosowane na przejściach granicz-nych są urządzenia rentgenowskie.

Analiza obrazu prześwietlanych przedmiotów, po-zwala przeszkolonym funkcjonariuszom celnym dokład-nie określić miejsce i rodzaj towarów niezgłoszonych do odprawy celnej. Na monitorze urządzeń RTG widoczne są kontury różnych przedmiotów, a po kolorze można rozpoznać materiał, z którego są wykonane.

Urządzenia RTG, które od 2011 r. są na wyposażeniu Urzędu Celnego III „Port Lotniczy” w Warszawie, to naj-nowszej generacji urządzenia do kontroli rentgenow-skiej, które znacznie poprawiły jakość kontroli i bez-pieczeństwo pracy. Zostały specjalnie przystosowane do wymogów i potrzeb kontroli bagaży podróżnych na lotnisku np. nisko zawieszony taśmociąg.

Funkcjonariusze Oddziału Celnego Osobowego w Warszawie na podstawie analizy obrazu na monitorze RTG typują do kon-troli celnej bagaże podróżnych. Dzięki zastosowanej metodzie ujawniono przemyt m.in. wyrobów akcyzowych bez polskich znaków akcyzy, substancji odurzających, okazów CITES, warto-ści dewizowych oraz dóbr kultury.

17 listopada 2012 r. funkcjonariusze celni ujawnili rekordowy w powietrznym ruchu pasażerskim przemyt kokainy o wartości prawie 10 mln zł.

W opinii ekspertów w dziedzinie ujawniania przemytu narkotykowego, jest to największa w historii polskiego cel-nictwa ilość kokainy wykryta u podróżnych na warszawskim lotnisku.

Służba Celna


Jednym z urządzeń rtg wspomagającym i ułatwia-jącym pracę funkcjonariuszy Służby Celna jest Z Back-scatter Van powszechnie nazywany wśród funkcjo-nariuszy ZBVanem. Służba Celna posiada dwie takie jednostki. Jedna z nich jest wykorzystywana przez Izbę Celną w Białymstoku (II Referat Grupa Mobilna w Augustowie), druga przez Izbę Celną w Olsztynie (Referat Grupa Mobilna w Elblągu).

System skanowania rentgenowskiego Z Backscatter (ZBV) mobilnego urządzenia rentgenowskiego wyko-rzystuje technologię promieni odbitych od badanego obiektu. Zastosowana technologia wyklucza koniecz-ność umieszczania odbiorników – detektorów promie-niowania po drugiej stronie kontrolowanego obiektu, co sprawia że urządzenie dociera do miejsc niedostępnych dla innych urządzeń rtg i może być wykorzystywany tak-że w sytuacjach wymagających działań operacyjnych.

Całkowita mobilność urządzenia daje możliwość wykorzy-stania go praktycznie w każdym miejscu. W przeciwieństwie do pozostałych urządzeń rentgenowskich gdzie detektor jest umieszczony po drugiej stronie kontrolowanego obiektu, urządzenie nie potrzebuje zbyt dużej dodatkowej powierzchni potrzebnej do rozstawienia urządzenia i przeprowadzenia kon-troli. Dlatego też można go wykorzystywać z powodzeniem do kontroli pojazdów znajdujących się na przejściu granicznym jak też samochodów oczekujących w kolejce przed przejściem, na drogach dojazdowych, parkingach lub placach znajdują-cych się w pobliżu przejść granicznych. Jednakże należy za-uważyć, iż Służba Celna nie dokonuje kontroli pojazdów razem z ludźmi.

Urządzenie umożliwia kontrolę zawartości pojazdów cięża-rowych i ponadnormatywnych a także z powodzeniem można nim kontrolować samochody osobowe, busy, ładunki CARGO oraz ładunki niestandardowych rozmiarów.

Uruchomienie systemu i przygotowania go do pracy oraz przeprowadzenie kontroli odbywa się czasie krótszym niż w przypadku pozostałych systemów rentgenowskich. Posia-da także większą przepustowość i zasięg pola skanującego obejmuje cały obiekt. Może być także wykorzystywane w tzw. kontroli wstępnej – typującej dla stacjonarnych urządzeń rent-genowskich.

Urządzenie umożliwia nieinwazyjne „zajrzenie” do wnętrza pojazdów obiektów bez konieczności jego otwierania, wyła-dowywania jego zawartości lub demontowania elementów

ZBVan

Prześwietlony TIR

ZBVan – innowacyjna technologia w Służbie Celnej

Mając na uwadze dotychczasowe doświadczenia, nale-ży podkreślić, iż urządzenia RTG znacznie ułatwiły i przy-śpieszyły kontrolę podróżnych oraz towarów. Do kontroli manualnej są typowane tylko te bagaże, których obraz na monitorze budzi wątpliwości i może wskazywać na prze-myt. Dzięki wyposażeniu Oddziału w profesjonalny sprzęt RTG wzrósł procentowy stosunek wszczętych postępowań mandatowych i karno-skarbowych do całkowitej liczby

przeprowadzonych kontroli, co oznacza wzrost efektywno-ści pracy.

Urządzenia RTG stały się zatem nieodłącznym elementem efektywnych kontroli przeprowadzanych przez funkcjonariuszy celnych tutejszego oddziału.

Piotr JarosińskiIzba Celna w Warszawie


Służba Celna

5 2

konstrukcyjnych. Fotograficzna jakość wyświetlania uzyska-nych podczas kontroli obrazów umożliwia detekcję substan-cji organicznych (papierosy, narkotyki, materiały wybuchowe pochodzenia organicznego,) broni palnej oraz innego rodzaju towarów objętych ograniczeniami i zakazami poprzez przejazd urządzenia w ich pobliżu.

Istnieje także możliwość obsługi urządzenia w trybie stacjo-narnym, poprzez zaparkowanie pojazdu w odpowiednim miej-scu i jego obsługę polegającą na kontroli pojazdów przejeżdża-jących w jego pobliżu.

Maciej CzarneckiIzba Celna w Białymstoku

Nowy system łączności grup mobilnych

Mundury i emblematy funkcjonariuszyWydziałów Zwalczania Przestępczości

W kwietniu 2011 roku w ramach środków programu „Moder-nizacja Służby Celnej na lata 2009-2011” zbudowano w siedmiu Izbach Celnych (Biała Podlaska, Białystok, Gdynia, Kielce, Olsztyn, Przemyśl oraz Warszawa), a w grudniu 2011 r. dodatkowo w Izbie Celnej w Opolu, nowy przeznaczony dla Grup Mobilnych (stąd mobilny w nazwie) moduł systemu kontroli ruchu SKR-M.

W chwili obecnej funkcjonują dwa rozwiązania: „stare” dzia-łające w grupach mobilnych podlegających pod izby celne nie objęte projektem „Rozwój zintegrowanego systemu łącz-ności dla Służby Celnej” oraz „nowe” – objęte tym projektem. W funkcjonującym „starym” rozwiązaniu, grupa mobilna po zatrzymaniu pojazdu do kontroli, kontaktuje się z dyżurnym (jedno stanowisko dyżurne w każdej izbie celnej) tradycyjnymi środkami łączności (telefon komórkowy). Nie zapewniają one w pełni bezpiecznego przekazywania informacji o zatrzyma-nym pojeździe i jego kierowcy. Dyżurny koordynujący działa-nia, wykorzystując systemy informatyczne odszukiwał odpo-wiednich informacji i zwrotnie, po ponownym połączeniu się, przekazuje niezbędne dane. Z uwagi na wykonywaną kontrolę w terenie, działania powyższe narażone są w danej chwili na brak połączenia (w skrajnych przypadkach nawet do kilkunastu minut). W przypadku ujawnienia nieprawidłowości procedura zapisywania zastrzeżeń do systemów informatycznych jest podobna. W efekcie wpływa to w znacznym stopniu na ilość dokonywanych kontroli w czasie zmiany. Czas takiej weryfikacji trwać może 15, a często 30 minut.

Umundurowanie typu specjalnego przysługuje funkcjona-riuszom Wydziałów Zwalczania Przestępczości i zostało okre-ślone w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie umundurowania funkcjonariuszy celnych. Wykaz i normy składników ubioru specjalnego określa załącz-nik nr 6 do wyżej wymienionego rozporządzenia, natomiast

Dzięki zbudowanemu systemowi („nowe” rozwianie), po wpi-saniu numeru rejestracyjnego zatrzymanego pojazdu (numer np. samochodu osobowego, ciągnika samochodu ciężarowego, numer naczepy) bądź danych kierowcy do komputera będące-go na wyposażeniu samochodu grupy mobilnej, bezprzewodo-wo funkcjonariusz celny pobiera informacje z bazy systemów informatycznych w czasie rzeczywistym z pominięciem pro-cedury łączenia się z dyżurnym, zarówno na etapie zapytania, odpowiedzi jak i zapisania ewentualnych zastrzeżeń do infor-matycznych baz. Jednocześnie system pozwala na sporządzenie raportu na koniec służby z dokonanych czynności kontrolnych.

Dodatkową funkcją systemu jest możliwość prowadzenia bieżących kontroli przez przełożonych (zarówno bezpośred-nich jak i szczebla wyższego) z ilości przeprowadzanych kontroli przez poszczególne załogi w grupach mobilnych.

Dostarczone rozwiązania umożliwiają rozbudowę w przy-szłości o system automatycznego rozpoznawania numerów re-jestracyjnych również w czasie jazdy.

W chwili obecnej w Ministerstwie Finansów trwają prace prowadzące do wyposażenia pozostałych izb celnych w „nowe” rozwiązanie.

Jerzy BreskiMinisterstwo Finansów

wzory, kolory i opis składników ubioru specjalnego zawiera załącznik nr 7.

Głównym kolorem umundurowania funkcjonariuszy WZP jest kolor czarny z wyjątkiem funkcjonariuszy, członków załóg jednostek pływających, których mundur jest w kolorze niebie-skim, a ubranie typu sztormiak jest w kolorze pomarańczowym.

Służba Celna


Każdy funkcjonariusz WZP nosi wizerunek orła ze wstęgą z napisem „SŁUŻBA CELNA” oraz Emblemat Służby Celnej.

Zdjęcia mundurównoszonych przez funkcjonariuszy WZP

WZORY I KOLORYBIORU SPECJALNEGO

Funkcjonariusz w ubiorze specjalnym koloru czarnego – komplecie całorocznym, z czapką zimową i butami wysokimi na gru-bej podeszwie.

Funkcjonariusz w ubiorze specjalnym koloru czarne-go, ubrany w koszulobluzę z długim i krótkim rękawem i spodnie, czapkę letnią oraz buty wysokie na grubiej po-deszwie.

Funkcjonariusz będący członkiem załogi jednostki pływającej w ubiorze specjal-nym koloru pomarańczowe-go, ubrany w ubranie typu sztormiak, czapkę typu doker-ka, buty w kolorze ciemnonie-bieskim wysokie, miękkie, na podeszwie antypoślizgowej.

Emblemat funkcjonariuszy komórek organizacyjnychwłaściwych w sprawach zwalczania przestępczości

noszony na składnikach ubioru specjalnego

Emblemat funkcjonariuszy będących członkamizałóg jednostek pływających

noszony na składnikach ubioru specjalnego

Emblemat funkcjonariuszy – przewodników psów służbo-wych noszony na składnikach ubioru specjalnego

Sylwia StelmachowskaMinisterstwo Finansów


Służba Celna

5 4

Technika laboratoryjna w zwalczaniu przestępczościLaboratoria celne stanowiąc jeden z istotnych elementów

zwalczania przestępczości, zostały wyposażone w nowoczesną aparaturę analityczno-badawczą.

W rękach specjalistów umożliwia ona identyfikację coraz większej ilości nieprawidłowości m.in.: identyfikację procederu odkażania skażonego alkoholu etylowego oraz identyfikację nowych związków psychoaktywnych – nie występujących w za-łączniku do Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Tylko w samym Centralnym Laboratorium Celnym zidenty-fikowano kilkadziesiąt związków chemicznych oraz substancji stanowiących substancje psychotropowe, środki odurzające oraz środki zastępcze.

Próbki takie występują pod różnymi postaciami: susz roślin-ny, kapsułki, tabletki, proszki. Zazwyczaj pakowane są w małe, kolorowe opakowania o różnych wymyślnych nazwach np.: Ma-gic Dragon, Goodstuff, Mean Green, Baka, Mocarz, Kosior, Magic tree, Zombie, Mr. Nice, Shiva, Voodoo itp.

Według deklaracji są one np.: ditlenkiem tytanu czy glukozą. Po przeprowadzeniu badań okazuje się, iż stanowią one bądź substancje narkotyczne bądź środki zastępcze.

W 2011 i 2012 roku w CentralnymLaboratorium Celnym jako pierwszymz laboratoriów badających substancje psychoaktyw-ne w Europie, zidentyfikowano 5 nowych substancji.

W ramach zawartych porozumień o wynikach badań zostało powiadomione Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narko-manii.

Ilości próbek przekazanych do badań laboratoryjnych w celu identyfikacji substancji psychoaktywnych przedstawia poniższa tabela:

Zastosowane skróty:CLC – Centralne Laboratorium Celne Izby Celnej w WarszawieLCP – Laboratorium Celne Izby Celnej w PrzemyśluLCG – Laboratoriom Celne Izby Celnej w GdyniLCB – Laboratorium Celne Izby Celnej w Białymstoku

Nieprawidłowości potwierdzane w wyniku badań laborato-ryjnych alkoholu etylowego dotyczą w głównej mierze zawarto-ści skażalników w alkoholu etylowym skażonym.

Stwierdzane w wyniku badań laboratoryjnych produkty usu-wania skażalników potwierdzają celowe, nieuczciwe działania. Odkażony alkohol etylowy stwierdzany był niejednokrotnie w butelkach przeznaczonych do sprzedaży detalicznej prowa-dzonej m.in. na bazarach.

Nowoczesna aparatura badawcza

Kolorowe opakowania substancji psychotropowych

Skażony alkohol

Służba Celna


Krajowy Telefon Interwencyjny i zakładka na stronie internetowej Ministerstwa Finansów

– „Powiadom-Cło”

Próbki

Kolejną grupą towarową zagrożoną nadużyciami jest grupa produktów ropopochodnych – olejów napędowych opałowych i benzyn. Tylko odpowiednio wyposażone laboratorium jest w stanie dokonać pełnych analiz potwierdzających testy polowe wykonywane u nieuczciwych „przedsiębiorców”. Tylko w 2012 roku Laboratorium Celne w Koroszczynie na 2096 próbek stwier-dziło aż 1012 nieprawidłowości.

Wyposażenie analityczne w całej sieci laboratoriów celnych pozwala na identyfikacje subtelnych różnic pomiędzy towarami czy wręcz poszczególnymi molekułami.

Laboratoria celne stanowią zatem niewidoczny na co dzień ale istotny element w zwalczaniu nielegalnej działalności.

Przemysław SołtysIzba Celna w Warszawie

Celem wprowadzenia jednolitego w skali kraju systemu przyjmowania, przekazywania, gromadzenia i monitorowania informacji otrzymywanych przez Służbę Celną utworzono Krajo-wy Telefon Interwencyjny Służby Celnej oraz zakładkę na stronie internetowej Ministerstwa Finansów-„Powiadom – Cło”

Krajowy Telefon Interwencyjny (KTI) funkcjonuje od 1 grud-nia 2010 r. a zakładka na stronie internetowej Ministerstwa Fi-nansów „Powiadom – Cło” od początku września 2012 r.

Telefon interwencyjny funkcjonuje w Ministerstwie Finan-sów, w Departamencie Kontroli Celno-Akcyzowej i Kontroli Gier w trybie całodobowym, pod jednolitym w całym kraju, bezpłat-nym numerem telefonu O 800 060 000.

W efekcie funkcjonowania KTI i zakładki „Powiadom – Cło” pozyskiwane są informacje o różnej skali i znaczeniu, w więk-szości dotyczące naruszenia przepisów celnych i podatkowych (przemyt i handel alkoholem, papierosami oraz paliwem) a także utrudnień w ruchu granicznym. Efekty podjętych działań w ra-

mach KTI oscylują w granicach 30% skuteczności. Jest to wynik, który oznacza, że funkcjonowanie KTI jest zasadne i potrzebne. Najwięcej przypadków pozytywnego wykorzystania informa-cji, ponad 50%, miało miejsce w obszarze działania Izby Celnej w Białej Podlaskiej.

W wyniku działań prowadzonych po przekazaniu informacji za pośrednictwem KTI i „Powiadom-Cło” ujawniono w 2012 roku między innymi: 2,5 mln szt. papierosów, 400 kg tytoniu, 250 li-trów alkoholu, 18 tys. litrów paliwa i 100 automatów do gier.

Utworzenie Krajowego Telefonu Interwencyjnego oraz za-kładki „Powiadom – Cło” pozwoliło na zwiększenie efektywno-ści zwalczania przestępczości celnej i podatkowej. Instytucja KTI pozwoliła jednocześnie na dużą aktywność obywatelską w zwalczanie przejawów naruszeń prawa, w tym także zjawiska korupcji.

Ryszard JakubczakMinisterstwo Finansów


Służba Celna

5 6

Organizacja pionu zwalczania przestępczościNa straży praworządności

„Służba Celna – jednolita umundurowana formacja, utwo-rzona w celu zapewnienia ochrony i bezpieczeństwa obszaru celnego Wspólnoty Europejskiej…”. Te lakoniczne słowa zawar-te w ustawie o Służbie Celnej znane są zapewne każdemu funk-cjonariuszowi celnemu. W innym miejscu ustawa ta stanowi, że „kontrole, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 7, przeprowadza się na podstawie analizy ryzyka mającej na celu rozpoznawanie i oszacowanie wielkości tego ryzyka oraz ustalenie środków nie-zbędnych do jego ograniczania”.

Ustęp 1 w artykule 2 ustawy o Służbie Celnej być może nie jest znany na pamięć każdemu funkcjonariuszowi celnemu, ale każdy nasz kolega wie czym ten przepis jest – szczegółową listą zadań, jakie Służba Celna wykonuje „w celu zapewnienia ochrony i bezpieczeństwa obszaru celnego Wspólnoty Europejskiej…”.

Lista jest długa, liczy sobie 12 punktów i definiuje zadania z zakresu obsługi celnej, poboru należności celno – podatko-wych, zwalczania przestępczości, wykonywania kontroli (przy-wołany wyżej art. 2ust. 1 pkt 7), zadań z zakresu koncesjonowa-nia i kontroli zezwoleń i zadań w zakresie współpracy z innymi instytucjami i służbami.

Większość tych zadań wiąże się obsługą i podmiotów go-spodarczych – naliczaniem i poborem należności, wydawaniem decyzji administracyjnych czy kontrolą zgodności z prawem obrotu towarowego. Zadania te w nowoczesnym świecie dy-namicznej gospodarki muszą być podporządkowane zasadzie zminimalizowania utrudnień dla uczciwie i rzetelnie działają-cych przedsiębiorców. Dlatego tak ważna jest analiza ryzyka, po-zwalająca ograniczyć m.in. czynności kontrolne do niezbędnego minimum. Na tym tle zwalczanie przestępczości stanowi dzia-łanie jakościowo różne – podporządkowane zasadzie zmaksy-malizowania utrudnień dla tych, którzy chcą działać nieuczciwie i niezgodnie z prawem.

Służba Celna stoi przed trudnym wyzwaniem – musi dyspo-nować narzędziem, pozwalającym na rozróżnienie „dobrych” od „złych” i skoncentrować się na tych ostatnich. Rozpoznawanie tych „złych” i wykorzystywanie dopuszczonych prawem narzędzi przeciwko ich działalności znają wszystkie służby policyjne – to ich chleb powszedni. Służba Celna musi zatem również posiadać strukturę policyjną stanowiącą „ostrze” skierowane przeciwko tym, którzy swobody nowoczesnej gospodarki wykorzystują do czerpania korzyści niezgodnie z prawem. Lista zadań Służby Cel-nej w punktach 4, 5 i 6, rozpoczyna się od słów „rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw i wykro-czeń…” To istota zadań owego „ostrza” – opartego na komórkach zwalczania przestępczości.

W ujęciu historycznym, w administracji celnej III RP od po-czątku istniały komórki, realizujące zadania zwalczania prze-stępczości. W pewnym okresie zadania te wykonywała nawet wyodrębniona służba o pełnych uprawnieniach policyjnych – In-spekcja Celna. Po jej likwidacji zadania przejęły, w zdecydowanie ograniczonym zakresie, wydziały operacyjne urzędów celnych

a obecnie izb celnych. Od tego czasu „Czarni”, określani tak z ra-cji koloru umundurowania, stali się nieodłącznym elementem wizerunku Służby Celnej, choć dopiero obecnie obowiązująca ustawa o Służbie Celnej precyzyjnie określiła zakres policyjnych zadań i uprawnień komórek zwalczania przestępczości.

Obecnie komórki ZP dysponują możliwością prowadzenia rozpoznania o charakterze operacyjnym, są uprawnione do uży-cia środków przymusu bezpośredniego i broni palnej, coraz sze-rzej współpracują z innymi służbami ochrony prawa, zdobywając doświadczenie w pracy policyjnej – doświadczenie tak niezbęd-ne by przewidywać i wyprzedzać ruchy przeciwnika – przestęp-cy, którego nie ogranicza respekt dla systemu prawnego Polski i UE. Wiele jeszcze przed nami, mimo konotacji historycznych dopiero obecnie Służba Celna dysponuje strukturą policyjną, która może być partnerem dla innych, bardziej doświadczonych służb ochrony prawa pod warunkiem skutecznego budowania potencjału ludzkiego i efektywności w działaniach przeciwko naruszeniom prawa.

Tadeusz SzymbertMinisterstwo Finansów

W Ministerstwie Finansów w podległym Szefowi Służby Cel-nej pionie Służby Celnej Departamentem odpowiedzialnym za zwalczanie przestępczości jest przede wszystkim Departament Kontroli Celno-Akcyzowej i Kontroli Gier.

Centralną komórką Służby Celnej w zakresie zwalczania prze-stępczości w tym Departamencie jest Wydział Zwalczania Prze-stępczości. Do zadania tego Wydziału należy m.in.

określanie standardów, poprzez wprowadzanie jednoli-tych metod i wytycznych dotyczących rozpoznawania, zapobiegania i Zwalczania przestępstw i wykroczeń oraz przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych, w tym dotyczących wykonywania czynności obserwowania i re-jestrowania, przy użyciu środków technicznych, zdarzeń w miejscach publicznych;

opracowywanie i nadzorowanie stosowania procedur doty-czących użycia środków przymusu bezpośredniego i broni palnej;

współpraca z organami, służbami i instytucjami państwowy-mi uprawnionymi do wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych;

współpraca z właściwymi służbami, w tym z Centrum An-tyterrorystycznym, przy rozpoznawaniu oraz zapobieganiu zagrożeniom terrorystycznym;

sprawowanie nadzoru nad działalnością dyrektorów izb cel-nych i naczelników urzędów celnych w sprawach e-kontroli;

Służba Celna


nadzór nad wchodzącymi w skład izb celnych komórkami realizującymi zadania z zakresu przestępczości paliwowej, kontroli obrotu wyrobami tytoniowymi, Zwalczania niele-galnego obrotu środkami odurzającymi i substancjami psy-chotropowymi oraz e-kontroli;

nadzór merytoryczny nad funkcjonowaniem systemu infor-matycznego Centralny Rejestr Operacyjny (CeRO);

nadzór nad wykorzystaniem i użytkowaniem w Służ-bie Celnej systemów informatycznych:– Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Lud-

ności (PESEL),– Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców (CE-

PIK),– Krajowe Centrum Informacji Kryminalnej (KCIK);

monitorowanie rozwoju narzędzi i technik teleinfor-matycznych wykorzystywanych w działalności pro-wadzonej drogą elektroniczną oraz zagrożeń związa-nych z możliwością wykorzystania tych rozwiązań do działalności niezgodnej z prawem;

koordynacja opracowywania i wdrażania standardów e-kontroli, w szczególności poprzez wprowadzanie jednolitych metod i wytycznych w zakresie przeszu-kiwania mediów elektronicznych i zabezpieczania elektronicznego materiału dowodowego;

współdziałanie z komórkami organizacyjnymi, jednostkami nadzorowanymi lub podległymi Ministrowi oraz instytu-cjami krajowymi i zagranicznymi w zakresie pozyskiwania, przetwarzania i wykorzystania informacji związanych z za-pobieganiem nieprawidłowościom i zwalczaniem naruszeń prawa w działalności prowadzonej drogą elektroniczną.

Służba koordynacyjnaCentralną jednostką koordynującą całodobowo działania

Służby Celnej w zakresie zwalczania przestępczości jest Wydział Centrum Koordynacji Działań Służby Celnej w Departamencie Kontroli Celno-Akcyzowej i Kontroli Gier Ministerstwa Finansów.

Do zadań Wydziału Centrum Koordynacji Działań należy w szczególności:

koordynacja działań na poziomie ponadregionalnym; przekazywanie, do koordynatorów na poziomie regional-

nym, informacji z baz danych dostępnych w Ministerstwie Finansów;

przetwarzanie i przekazywanie informacji uzyskanych od służb celnych innych państw;

przetwarzanie i przekazywanie informacji uzyskanych od innych służb;

eksploatacja systemu „Krajowy Telefon Interwencyjny Służby Celnej.

Wydziały Zwalczania PrzestępczościKomórka zwalczania przestępczości wchodzi w skład pio-

nu kontroli izby celnej, podległego bezpośrednio zastępcy dyrektora izby. W ramach komórki zwalczania przestępczości mogą, z uwzględnieniem specyfiki działania oraz faktycznych

potrzeb poszczególnych izb i Służby Celnej, zostać wyodręb-nione:

grupy mobilne, graniczne komórki zwalczania przestępczości, komórki wykonujące czynności wynikające z art. 75b ustawy

o Służbie Celnej, zwane dalej komórkami obserwacji.

Dodatkowo. w skład komórki zwalczania przestępczości po-winny wchodzić zespoły osobowe tworzące:

wieloosobowe stanowisko dyżurnego koordynatora, wieloosobowe stanowisko do spraw taktyczno-operacyj-

nych, jednoosobowe stanowisko obsługi kancelaryjnej, jednoosobowe stanowisko do spraw uzbrojenia, jednoosobowe stanowisko do spraw taktyki i techniki in-

terwencji.

Zadania1. Wykonywanie kontroli, o których mowa w art. 30 ust. 2 i ust. 3

pkt 2 i 7-10 ustawy z dnia 27sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej,2. Rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie

przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych, prze-stępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców w zakresie określonym w przepisach odrębnych.

3. Realizowanie niezbędnych czynności procesowych w gra-nicach koniecznych do zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa skarbowego, wykroczenia skarbowego, prze-stępstwa lub wykroczenia.

4. Wykonywanie czynności procesowych w sprawach o prze-stępstwa w przypadkach konieczności udzielenia wsparcia komórkom dochodzeniowo-śledczym w izbach i urzędach celnych.

5. Realizowanie czynności zatrzymania osoby w trybie i przy-padkach określonych w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Ko-deks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, z późn. zm.) i ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej,

6. Prowadzenie postępowania mandatowego.7. Obsługa urządzeń RTG do prześwietlenia środków transpor-

tu, wagonów i kontenerów.

Nocna kontrola


Służba Celna

5 8

8. Współpraca z innymi służbami i organami w zakresie prze-ciwdziałania i zwalczania przestępczości, w tym w zakresie, o którym mowa w art. 75c ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej.

9. Opracowywanie operacyjnych planów kontroli.10. Wykonywanie czynności, o których mowa w art. 75b usta-

wy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej.

Służba koordynacyjna na poziomie regionalnymNa poziomie regionalnym koordynacja działań prowadzo-

na jest przez Dyżurnych Koordynatorów pełniących służbę w strukturach Wydziałów Zwalczania Przestępczości. Służba na stanowisku Dyżurnego Koordynatora pełniona jest całodobo-wo w systemie zmianowym.

Do zadań funkcjonariuszy pełniących służbę Dyżurnego Ko-ordynatora należy m.in.:

Monitorowanie realizacji zadań przez komórki organizacyjne WZP oraz doraźne rozdzielanie zadań do realizacji, przekazywanie wytycz-nych, zaleceń oraz ich wsparcie informacyjne i decyzyjne,

Prowadzenie koordynacji działań komórek organizacyjnych WZP, jak też zapewnienie właściwej komunikacji w ramach współpracy z Policją, Strażą Graniczną, Agencją Bezpie-czeństwa Wewnętrznego, Inspekcją Transpor-tu Drogowego oraz w zależności od potrzeb, także z innymi służbami i instytucjami w opar-ciu o dostępne środki łączności,

Niezwłoczne inicjowanie działań po przyjęciu zgłoszenia lub informacji o zdarzeniu oraz bie-żące kierowanie będącymi w dyspozycji siłami i środkami do czasu wyznaczenia funkcjona-riusza odpowiedzialnego za prawidłową re-alizację zadań. W czasie prowadzenia tych działań Dyżurny Koordynator wydaje polecenia i wykonuje nadzór służbo-wy w zakresie kompetencji przypisanej kierownikowi wła-ściwej miejscowo komórki organizacyjnej,

Utrzymywanie stałej łączności z funkcjonariuszami pełnią-cymi służbę w terenie i siedzibach jednostek organizacyj-nych WZP, ze szczególnym uwzględnieniem identyfikacji położenia zespołów mobilnych i jego zmian w trakcie wy-konywanych zadań służbowych,

Weryfikacja i sprawdzanie przekazywanych przez komór-ki organizacyjne WZP informacji w dostępnych bazach danych i systemach informatycznych, a w szczególności dokonywanie bieżących sprawdzeń dla zespołów kontro-lnych referatów podległych WZP, wykonujących w danym momencie czynności kontrolne,

Grupy mobileLiczba grup mobilnych w poszczególnych izbach celnych jest

uzależniona od gęstości głównych szlaków międzynarodowych, potencjału gospodarczo-demograficznego regionu oraz po-wierzchni województwa.

Grupa mobilna powinna składać się z minimum 16 funkcjo-nariuszy oraz kierownika. Szesnastu funkcjonariuszy podzie-lonych jest na zespoły kontrolne funkcjonujące w systemie zmianowym. Liczba funkcjonariuszy w zespole kontrolnym oraz zmianowość leżą w gestii dyrektora izby celnej. Przyjęty model zapewnia dwudziestoczterogodzinną ciągłość służby przez dwa dwuosobowe zespoły kontrolne na zmianie. Dodat-kowo w skład grup mobilnych w zależności od potrzeb oraz posiadanego wyposażenia mogą wchodzić funkcjonariusze obsługujący urządzenia prześwietlające RTG oraz przewodnicy psów służbowych.

Liczba granicznych komórek zwalczania przestępczości leży w gestii dyrektora izby celnej. Minimalna obsada etatowa ko-mórki granicznej wynosi 12 funkcjonariuszy (cztery zmiany po trzech funkcjonariuszy zabezpiecza ciągłość służby) oraz kie-rownik. Obsadę komórek granicznych uzupełniają przewodni-

cy psów służbowych oraz obsługa urządzeń prześwietlających RTG. Liczba komórek granicznych oraz funkcjonariuszy pełnią-cych służbę jest uzależniona od realnych potrzeb związanych ze skalą obrotu towarowego i ruchu osobowego, istniejącą in-frastrukturą i stopniem zagrożenia przestępczością i może być zwiększona w zależności od tych uwarunkowań.

Komórki obserwacji stanowią wyodrębnioną, w ramach komórek zwalczania przestępczości, komórkę organizacyjną wykonującą czynności, o których mowa w art. 75b ustawy z dnia 27 sierpnia 2009r. o Służbie Celnej obserwowania i reje-strowania, przy użyciu środków technicznych, obrazu zdarzeń w miejscach publicznych oraz dźwięku towarzyszącego tym zdarzeniom.

Mirosław KapustaMinisterstwo Finansów

Funkcjonariusze grupy mobilnej przy pracy

Służba Celna


Międzynarodowe operacje celne stały się – z biegiem lat - jednym z ważnych i trwałych elementów w spektrum aktyw-ności Służby Celnej. Operacje celne, w których Służba Celna brała i bierze udział, podzielić można na kilka kategorii. Wydaje się, że najprostszym i najbardziej klarownym zróżnicowaniem działań tego typu będzie ich podział na dwustronne operacje celne oraz wielostronne (wspólne) operacje celne, choć rozwa-żać można by i inne kryteria – jak np.:

rodzaj kontrolowanego sposobu transportu towarów: lotniczy, morski, kolejowy, kołowy, a idąc dalej w tych rozważaniach można by jeszcze zatomizować typy kon-trolowanego transportu dzieląc np.: ruch kołowy na osobowy (samochody osobowe), pasażerski (busy i au-tobusy) towarowy (pojazdy ciężarowe), itp.;

cel danej operacji np.: wyroby tytoniowe, wyroby alko-holowe, narkotyki i prekursory narkotyków, itp.;

operacje stricte celne jak i operacje kombinowane tj. np.: operacje celno-policyjne;

zasięg operacji – operacje dwustronne, operacje o za-sięgu unijnym, europejskim tj. z udziałem państw spoza Unii Europejskiej (UE) lub operacje globalne;

źródła finansowania – zasoby własne państw biorących udział w operacji, czy też (współ)finansowanie z fundu-szy UE: Komisja Europejska/Europejski Urząd Zwalcza-nia Oszustw Finansowych (OLAF);

instytucje wspierające technicznie i merytorycznie ope-racje: OLAF, Światowa Organizacja Celna, Europol.

Próbując historycznie ująć kwestię operacji celnych, w pew-nym uproszczeniu pokusić się można o wyznaczenie dwóch zasadniczych granic czasowych.

Po pierwsze, to lata dziewięćdziesiąte XX. wieku i początki XXI. wieku, gdy po okresie Polski Ludowej, polska administra-cja celna niepodległej już Rzeczpospolitej, zaangażowała się w szereg działań międzynarodowych o charakterze operacyj-nym.

Po drugie, za kolejny cenzus czasowy uznać można rok 2004, a więc moment przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Od tego momentu polska Służba Celna mogła nie tylko brać udział w unijnych operacjach celnych ale być także ich inicjato-rem i koordynatorem.

Pierwszą dwustronną operacją celną realizowaną po 2004 roku była polsko-niemiecka operacja „Spiż” (2005), która była ukierunkowana na zwalczanie przemytu papierosów. W tej Operacji, po stronie polskiej udział wzięło ok. 200. funkcjona-riuszy celnych oraz ok. 30. inspektorów Urzędów Kontroli Skar-bowej i ówczesnego Biura Dokumentacji Skarbowej.

Przystąpienie do UE, wieloletnie doświadczenia w uczest-nictwie w operacjach celnych, wspólna z niemiecką administra-cją celną organizacja Operacji „Spiż” oraz aktywność polskich przedstawicieli w Grupie Roboczej ds. Współpracy Celnej Rady

Międzynarodowe operacje celneUE (Customs Cooperation Working Party) skutkowała pierwszą w historii Wspólną Operacją Celną (WOC), której inicjatorem i liderem była polska Służba Celna. I tak, w roku 2006 miała miejsce Wspólna Operacja Celna „Pallas” ukierunkowana na zwalczanie przemytu prekursorów narkotyków syntetycznych w ruchu kołowym i kolejowym. Był to już inny wymiar współ-pracy, bo jako Służba Celna nie tylko byliśmy uczestnikami Operacji ale i jej organizatorem, i to właśnie na nas spoczywała odpowiedzialność za realizację całego projektu. W przygoto-wanie i przebieg tej Operacji zaangażowani byli funkcjonariu-sze celni Departamentu Kontroli Celno-Akcyzowej i Kontroli Gier Ministerstwa Finansów oraz wszystkich Izb Celnych, ze szczególnym uwzględnieniem Izb Celnych w Przemyślu, Białej Podlaskiej i Olsztynie oraz Izby Celnej w Białymstoku, w której utworzony został polski, krajowy Punkt Kontaktowy (National Contact Point), który – pracując w trybie ciągłym (24/7) – koor-dynował wszystkie działania operacyjne na terenie Polski oraz współdziałał z centralnym sztabem Operacji usytuowanym w Brukseli (OLAF).

Obsadę tego Krajowego Punktu Kontaktowego stanowili funkcjonariusze celni Izby Celnej w Białymstoku, Departamen-tu Kontroli Celno-Akcyzowej i Kontroli Gier oraz funkcjonariu-sze Centralnego Biura Śledczego Komendy Głównej Policji.

W kolejnych latach, polska Służba Celna brała udział w wie-lu innych operacjach np.: jako organizator – WOC „Mateusz” (2007), współorganizator – WOC „Mateusz II” (2009), uczestnik – WOC „Inbus” (2008).

W ostatnim okresie zaangażowanie w operacje celne Służby Celnej wiązało się z istotnymi dla Polski wydarzeniami.

Pierwszym z wydarzeń, o którym należy wspomnieć była polska Prezydencja w Radzie UE (2011), w trakcie której Służ-ba Celna zrealizowała jako lider (we współpracy z Centralnym Biurem Śledczym, uczestnikami z 28 państw, OLAF, Światową Organizację Celną i Europol), Wspólną Operację Celną „Barrel”. Operacja ta była nowatorskim działaniem, bo po raz pierwszy w historii wspólnych operacji celnych, pierwotnym celem dzia-łań było zwalczanie przemytu wyrobów tytoniowych w kolejo-wym ruchu towarowym.

Drugim wydarzeniem skutkującym realizacją kontrolnych działań międzynarodowych było organizowanie przez Polskę i Ukrainę Turnieju Finałowego UEFA EURO 2012™. Polska Służba Celna wraz z Państwową Służbą Celną Ukrainy przygotowały i zrealizowały Operację Celną „Gol”. W działania zaangażowane byli funkcjonariusze celni nie tylko na granicach zewnętrznych UE, ale także w portach lotniczych, w portach morskich jak i na całych terytoriach obydwu państw. Działania obydwu służb koordynowały krajowe sztaby dowodzenia umiejscowione w Warszawie i w Kijowie. W każdym ze sztabów, oprócz funk-cjonariuszy danego państwa, służbę pełnili także – oddelego-


Służba Celna

6 0

wani na czas trwania Operacji – oficerowie łącznikowi, których zadaniem było m.in. szybkie reagowanie na bieżące wydarze-nia wymagające niekonwencjonalnych działań.

Profesjonalne i wnikliwe opracowanie założeń opera-cyjnych, bliska współpraca pomiędzy Polską i Ukrainą oraz wsparcie udzielone ze strony niemieckiej administracji celnej, rzetelna praca wszystkich funkcjonariuszy zaangażowanych w przygotowanie i realizację tej Operacji, z pewnością przyczy-niły się do tego, że cały projekt EURO 2012 w aspekcie celnym (i nie tylko) zakończył się sukcesem, a jego pozytywne skutki trwają i wybiegają daleko w przyszłość.

Międzynarodowe operacje celne, w których brała, bierze i zapewne brać będzie Służba Celna to nie tylko aspekt kon-trolny. To także budowanie wzajemnych relacji w Polsce – po-

między poszczególnymi funkcjonariuszami celnymi i pracow-nikami wszystkich jednostek organizacyjnych Służby Celnej, pomiędzy przedstawicielami Służby Celnej, Administracji Skar-bowej, Policji i innych współpracujących instytucji.

Operacje celne to także doskonała możliwość dla funk-cjonariuszy celnych na podwyższanie swoich kompetencji w oparciu o nabyte doświadczenia związane z pracą w środowi-sku międzynarodowym, do nawiązywania kontaktów zawodo-wych z przedstawicielami zagranicznych administracji celnych i instytucji międzynarodowych jak i do wymiany doświadczeń, a wszystko to razem stanowi jeden z bardzo ważnych aspek-tów szeroko rozumianej współpracy międzynarodowej.

M.D.Ministerstwo Finansów

URZĄD ds. ZWALCZANIA NADUŻYĆ FINANSOWYCH„O L A F”

Walka z nadużyciami finansowymi jest bardzo trudnym, długotrwałym i niebezpiecznym działaniem wielu instytucji za-angażowanych w ochronę interesów finansowych Wspólnoty. Kluczową rolę w zwalczaniu przestępstw finansowych w Unii Eu-ropejskiej odgrywa Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych znany powszechnie jako OLAF.

Powstanie Urzędu OLAF datuje się na dzień opublikowa-nia decyzji nr 352/1999 powołującej ten Urząd do życia, czyli 28 kwiecień 1999 r. Jednak za formalną i praktyczną datę rozpo-częcia działalności uznaje się 1 czerwca 1999 r. tj. dzień wejścia w życie dwóch bazowych rozporządzeń Rady i Parlamentu Eu-ropejskiego nr: 1073/99 oraz 1074/99(1). Zanim powstał urząd OLAF, funkcjonował w Unii Europejskiej inny organ zajmujący się statutowo walką z nadużyciami finansowymi tzw. „UCLAF” – Jednostka Koordynacji Zwalczania Nadużyć Finansowych. UCLAF to skrót pochodzący od francuskich słów: Unite de Coordination de la Lutte Anti-Fraude. Na początku 1999 roku licz-ba pracowników UCLAF wynosiła 149.

Więcej informacji o historii UCLAF można znaleźć w za- łączniku Nr I „History of UCLAF – Chronology” opracowania: Committee of Independent Experts SECOND REPORT on Reform of the Commission; Analysis of current practice and proposals for tackling mismanagement, irregularities and fraud VOLUME I (10 September 1999); str. 187 – 190.

Nowopowstały Urząd OLAF, przejął po swoim poprzedni-ku około 1400 spraw będących w toku, na różnych etapach. Fakt ten był dużym obciążeniem dla nowej instytucji, która musiała od samego początku zajmować się wszczętymi do-chodzeniami. Zatrudnienie nowych pracowników stało się palącym problemem. Poziom zatrudnienia za lata 2004-2009 przedstawiono w tabeli opracowanej przez ETO (str.25 niniej-

szego opracowania). Utworzenie nowego Urzędu o tak waż-nych kompetencjach i doniosłych celach okazało się bardzo pracochłonne, w szczególności z powodu... bałaganu w aktach odziedziczonych po UCLAF. Efekty restrukturyzacji Urzędu za-częły być widoczne dopiero pod koniec 2003 r. Pomimo tego jeszcze w połowie 2004 roku wiele aspektów zarządzania do-chodzeniami wymagało usprawnienia i poprawy. Hybrydowy status Urzędu, posiadającego niezależność w zakresie prowa-dzenia dochodzeń, ale jednocześnie objętego obowiązkiem sprawozdawczym względem Komisji w zakresie pozostałych zadań, nie wpłynął negatywnie na jego funkcję dochodzenio-wą. Ze względu na swoje powiązanie z Komisją, Urząd mógł skorzystać nie tylko ze znacznego wsparcia administracyjnego i logistycznego, ale także z przepisów dotyczących zwalczania nadużyć finansowych, z których korzystają departamenty Ko-misji. Pojawiły się koncepcje idące jeszcze dalej. Jedna z nich, a dokładniej Przewodniczącego Komisji Europejskiej J. Manu-ela Barroso, dot. umiejscowienia Urzędu OLAF wobec Komisji Europejskiej zawiera założenie : „ Chciałbym widzieć dalsze dzia-łania na przykład w obszarze zarządzania finansami. Obecnie, gdy ma on solidne podstawy, OLAF powinien uzyskać pełną nie-zależność poza strukturami Komisji” (str. 37 politycznych wytycz-nych dla przyszłej Komisji, 28 październik 2009 r.).

A. Abramowska „Ochrona interesów finansowych Unii Euro-pejskiej – działalność OLA F” w: Studenckie Zeszyty Naukowe „CONSENSUS”; 2008 Lublin UMCS.

ZADANIA Zgodnie z decyzją 1999/352/WE, EWWiS i EURATOM ustana-

wiającą Urząd do Spraw Zwalczania Nadużyć Finansowych, no-wopowstałej jednostce przydzielono następujące zadania:

Służba Celna


„Urząd wykonuje kompetencje Komisji w zakresie prowa-dzenia zewnętrznych dochodzeń w trybie administracyjnym do celów wzmocnienia zwalczania nadużyć finansowych, korupcją i innego rodzaju nielegalną działalnością mającą negatywny wpływ na interesy finansowe Wspólnoty, jak również wszelkimi innymi działaniami lub działalnością podmiotów gospodarczych prowadzonych z naruszeniem prawa wspólnotowego.

Urząd jest odpowiedzialny za prowadzenie wewnętrznych dochodzeń w trybie administracyjnym mających na celu:

walkę z nadużyciami finansowymi, korupcją i innego rodzaju nielegalną działalnością mającą negatywny wpływ na interesy finansowe Wspólnoty,

badanie poważnych zdarzeń mających związek z wykonywa-niem działalności zawodowej, które mogą stanowić naruszenie obowiązków przez urzędników i pracowników Wspólnot mogą-ce prowadzić do postępowania dyscyplinarnego i – w uzasad-nionych przypadkach – karnego, lub analogiczne naruszenie obowiązków przez członków instytucji i organów, kierowników tych organów lub pracowników instytucji i organów nie podle-gających regulaminowi pracowniczemu urzędników Wspólnot Europejskich oraz warunkom zatrudnienia innych pracowników Wspólnot.1 . Urząd realizuje kompetencje Komisji określonych w przepi-

sach ustanowionych w ramach Traktatów oraz z zastrzeże-niem warunków i ograniczeń tam ustanowionych.Komisja albo inne instytucje lub organy mogą powierzyć

Urzędowi prowadzenie dochodzeń w innych obszarach.2. Urząd jest odpowiedzialny za udzielanie wsparcia Komisji we

współpracy z Państwami Członkowskimi w dziedzinie zwal-czanie nadużyć finansowych.

3. Urząd jest odpowiedzialny za działania w zakresie rozwija-nia koncepcji zwalczania nadużyć finansowych określonej w ust. 1.

4. Urząd jest odpowiedzialny za przygotowanie ustawodaw-czych i wykonawczych inicjatyw Komisji ukierunkowanych na zapobieganie nadużyciom finansowym określonym w ust. 1.

5. Urząd jest odpowiedzialny za wszelkie inne działania opera-cyjne Komisji związane ze zwalczaniem nadużyć finansowych określonych w ust. 1, w szczególności:a) rozwijanie niezbędnej infrastruktury,b) zapewnienie zebrania i analiza informacji,c) udzielanie wsparcia technicznego, w szczególności w za-

kresie kształcenia, innym instytucjom lub organom jak również właściwym władzom krajowym.

6. Urząd utrzymuje stały kontakt z policją i organami sądowymi.7. Urząd reprezentuje Komisję, na szczeblu służbowym, na od-

powiednich forach w dziedzinach wspomnianych w niniej-szym artykule”.(zadania wg ww. decyzji z dnia 28.04.1999r.)W zakres odpowiedzialności Urzędu OLAF wchodzi, oprócz

ochrony interesów finansowych, ogół działań związanych z ochroną interesów wspólnotowych przed nieprawidłowymi zachowaniami, które mogłyby zostać objęte postępowaniem administracyjnym lub karnym.

Nadużycia i oszustwa finansowe to jedne z ważniejszych przyczyn uszczuplania budżetu Wspólnoty, które jednocześnie osłabiają finanse Unii Europejskiej, a także przyczyniają się do fi-nansowania działań szarej strefy. Dodatkowo mogą wzmacniać zorganizowaną przestępczość, organizacje terrorystyczne lub w inny sposób świadomie osłabiać legalnie działające struktury państw członkowskich. Pobieżna analiza danych ze sprawozdań rocznych, za lata 2004 i 2010 pozwala stwierdzić, że liczba nie-prawidłowości utrzymuje się na zbliżonym poziomie, natomiast walor wartościowy

STRUKTURA 1. Rozwój działalności i struktur. Władze Urzędu.

Około 20% personelu Urzędu to pracownicy zatrudnieni na okres tymczasowy. Komitet Nadzoru zalecił, by pracowni-cy Urzędu byli zatrudniani raczej na podstawie stałych umów o pracę, a nie tymczasowych. Komitet swoje uwagi w tej kwe-stii przekazał wiceprzewodniczącemu Komisji Panu Siimowi Kallasowi. Komitet Nadzoru odnotował, że Urząd OLAF nie jest niezależny z perspektywy administracyjnej, ponieważ jego po-lityka zarządzania zasobami ludzkimi jest wdrażana przez Dy-rekcję Generalną ds. Personelu i Administracji. Kwestia ta budzi

niepokój, ponieważ ma bezpośredni wpływ na działalność dochodzenio-wą Urzędu.

Kierownictwo:(foto: strona www.OLAF)

Od 14.12.2010 r. funkcję Dyrektora Generalnego Urzędu OLAF pełni Pan Giovanni Kessler. (ur. 16.06.1956 r. w Trydent).

Zbiorcza fotografia korespondentów sieci OAFCN zamieszczona w opublikowanym wykazie z dnia 15 czerwca 2009 r.


Służba Celna

6 2

RAPEXUnijna czarna lista produktów

RAPEX – Europejski System Szybkiego Powiadamiania o Niebezpiecznych Produktach Niebezpiecznych (Rapid Alert System for Non-Food Products) to unijny system wczesnego ostrze-gania, który ułatwia szybką wymianę informacji między Państwami Członkowskimi i Komisją Europejską w sprawie środków podjętych w celu zapobieżenia lub ograniczenia wprowadzania do obrotu lub stosowania produktów stanowiących poważne zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów.

System RAPEX utworzono w 1984 r. dla zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów na obszarze Unii Europejskiej. Podstawą prawną jego funkcjonowania jest Dyrektywa 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 3 grudnia 2001 r. w spra-wie ogólnego bezpieczeństwa produk-tów. System ten służy do szybkiej wy-miany pomiędzy krajami EOG i Komisją Europejską informacji na temat wykry-tych na rynku europejskim produktów niebezpiecznych dla konsumenta oraz podjętych w danym kraju wobec nich środków, łącznie z wycofaniem z rynku i zniszczeniem.

Pierwotnie RAPEX obejmował wszystkie produkty nieżywnościowe przeznaczone dla konsumentów oraz takie, co do których istnieje prawdo-podobieństwo, że mogą być przez nich użyte. Dodatkowo od 1 stycznia 2010 r. system umożliwia szybką wymianę in-formacji w zakresie produktów stwarza-jących poważne zagrożenie dla zdrowia

i bezpieczeństwa użytkowników profesjonalnych oraz innych istotnych interesów chronionych przez właściwe prawodaw-stwo unijne (np. środowiska i bezpieczeństwa). Rejestr nie za-wiera informacji na temat środków farmaceutycznych, wyro-bów medycznych, pasz ani żywności, które posiadają własne systemy powiadamiania (np. RASFF dla pasz i żywności).

Działanie systemu RAPEX polega na zgłaszaniu przez pań-stwa członkowskie produktów, które zostały uznane za niebez-pieczne w tym kraju, który dokonał zawiadomienia. Wymiana informacji w systemie RAPEX ogranicza się do sytuacji, gdy produkt stanowi poważne zagrożenie i rezultaty zagrożenia prawdopodobnie wykroczą poza granice danego państwa członkowskiego. Schematycznie można to przedstawić w na-stępujący sposób:

KOMISJA EUROPEJSKA

Krajowy Punkt Kontaktowy RAPEX

organ nadzoru rynku

organ nadzoru rynku

organ nadzoru rynku

organy celne

- Analiza informacji przekazanych do systemu RAPEX- Zatwierdzanie powiadomień i reakcji - Dystrybucja informacji

- Przekazywanie informacji z Komisji do krajowych organów i z organów krajowych do Komisji- Monitorowanie działania systemu

- Sprawdzanie, czy produkty zgłaszane do systemu znajdują się na rynku krajowym- Zbieranie dodatkowych informacji o produktach- Dostarczanie informacji na temat działań podjętych na rynku krajowym do Krajowego Punktu Kontaktowego

Nadzór nad funkcjonowaniem Urzędu OLAF:Instytucja o charakterze śledczo-dochodzeniowym, jaką jest

OLAF musi z założenia posiadać organ nadzorczo-kontrolny. Inaczej mogą pojawiać się pewnego rodzaju wypaczenia bądź nieprawidłowości funkcjonowania. Z uwagi na spory wymiar finansowy z jakim mamy do czynienia w przypadku budżetu Unii Europejskiej, nadzór taki jest jak najbardziej potrzebny. Ta-kimi dwiema wiodącymi instytucjami pełniącymi rolę nadzorczą wobec Urzędu OLAF jest Komitet Nadzoru OLAF i Trybunał Ob-rachunkowy.

PODSUMOWANIE Najważniejszy niezaprzeczalnie wniosek to uznanie za suk-

ces osiągnięć dokonanych przez Urząd OLAF podczas swojego

dotychczasowego funkcjonowania. Potwierdza to konieczność utrzymywania takiej jednostki, która zasadniczo jest struktural-ną częścią Komisji Europejskiej, jednak jest niezależna od niej w swoich działaniach. Analizując dostępne opinie i sprawozda-nia potwierdza się, iż funkcjonowanie Urzędu OLAF z tak sze-roko określonymi kompetencjami i możliwościami wymaga re-gularnego nadzoru. Z jednej strony zapewnia to odpowiednią dyscyplinę postępowań, a z drugiej zapobiega ewentualnym tendencjom do omijania rygorów wynikających z przepisów i regulaminów.

Robert RydlewskiIzba Celna w Poznaniu

Służba Celna


Szczegółowe notyfikacje dokonane przez państwa członkow-skie dostępne są dla krajowych organów nadzoru rynku oraz organów celnych. Ponadto w każdy piątek na stronie systemu RAPEX publikowane są raporty uzupełniające wykaz produktów niespełniających zasadniczych wymagań. Można tam znaleźć informacje dotyczące wyglądu produktu (zwykle ze zdjęciem), niebezpieczeństw, jakie produkt może stanowić dla konsu-mentów, środków zastosowanych przez państwo członkowskie w celu ochrony konsumentów. Konsumenci mogą zapoznać się z tymi informacjami znajdującymi na stronie internetowej Komi-sji Europejskiej1.

Krajowa implementacja systemu RAPEX w PolsceOd momentu akcesji do UE Polska stała się użytkownikiem

systemu RAPEX, informującym o produktach wycofanych z ob-rotu w innych krajach UE. Komisja Europejska informuje stronę polską o produktach niosących zagrożenie, występujących na terenie innych państw członkowskich UE. Zadaniem polskich władz jest w takim przypadku skontrolowanie rynku w celu ustalenia, czy dany produkt znajduje się w Polsce i ewentual-ne wycofanie go, oraz przekazanie takiej informacji do Komisji Europejskiej.

W Polsce system RAPEX funkcjonuje na podstawie ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów. Krajowym punktem kontaktowym2, sprawującym nadzór nad systemem, jest Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK), który prowadzi polski odpowiednik tego systemu – system HERMES 3. System Hermes jest listą zakwestionowanych wyrobów, które trafiają na nią, jeśli postępowanie kontrolne przeprowadzone przez jedną z instytucji kontrolujących dowiedzie, iż wyrób nie spełnia za-sadniczych wymagań. Jeśli konsumenci mają wątpliwości co do „jakości” produktów znajdujących się na rynku, mogą je zgłaszać do następujących instytucji: Inspekcja Handlowa, Państwowa In-spekcja Pracy, Wyższy Urząd Górniczy i innych organów wyspe-cjalizowanych. Jednocześnie w przypadku stwierdzenia przez Służbę Celną poważnego zagrożenia o charakterze transgranicz-nym stwarzanego przez jakiś produkt lub wyrób, istnieje moż-liwość przekazania za pośrednictwem Departamentu Polityki Celnej informacji do Krajowego Punktu Kontaktowego RAPEX w celu umieszczenia jej w unijnym systemie.

RAPEX w Służbie Celnej

W celu efektywnego wykorzystania informacji przekazywa-nych za pośrednictwem unijnego systemu RAPEX na potrzeby Służby Celnej w 2008 r. powołana została Bazy Systemu Wcze-snego Ostrzegania o Niebezpiecznych Produktach Nieżywno-ściowych „RAPEX”3.

Baza ta prowadzona jest w formie elektronicznej, na stro-nie internetowej Izby Celnej w Poznaniu i oprócz udostępnia-nia funkcjonariuszom celnym informacji przekazywanych za pomocą systemu unijnego ma ona za zadanie przetwarzanie i grupowanie danych dotyczących systemu, wspomaganie sy-temu analizy ryzyka, wspomaganie selektywnej kontroli celnej, bieżące monitorowanie i informowanie o zagrożeniach wystę-

pujących lub mogących wystąpić w wyrobach i produktach nieżywnościowych na obszarze celnym UE oraz informowanie o wykrytych nieprawidłowościach w zakresie wyrobów i pro-duktów nieżywnościowych w Polsce.

Zgodnie z Decyzją Szefa Służby Celnej Nr 14/SC z dnia 21 lu-tego 2011 r. w sprawie powołania koordynatorów do spraw bez-pieczeństwa produktów, koordynatorzy ds. bezpieczeństwa pro-duktów zobowiązani są do przekazywania informacji na temat zatrzymań niebezpiecznych produktów nieżywnościowych.

RAPEXpoziom wspólno-towy

RAPEX w SC

Pods

taw

a pr

awna

Dyrektywa 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 3 grudnia 2001 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa

Decyzja Ministra Finansów 19/SC z dnia 19 kwietnia 2008 r. w sprawie eksploatacji i rozwoju Bazy Systemu Wcze-snego Ostrzegania o Niebezpiecznych Produktach Nieżywnościowych RAPEXoraz Decyzja Szefa Służby Celnej Nr 14/SC z dnia 21 lutego 2011 r.

Dzi

ałan

ia o

rga-

nów

celn

ych

przekazywanie przez Departament PC informacji na temat znaczących zatrzy-mań do Krajowego Punktu Kontaktowe-go RAPEX w UOKiK

przekazywanie przez koordy-natorów ds. RAPEX w IC do IC Poznań informacji na temat wszystkich zatrzymań

Dos

tęp

ogólnodostępne in-formacje na stronie Komisjihttp://ec.europa.eu/consumers/dyna/ra-pex/r a p e x _ a r c h i v e s _en.cfm

wewnętrzna sieć celna i skarbowa

tłumaczone na język pol-−ski informacje z systemu unijnegoinformacje przekazane −przez koordynatorów ds. bezpieczeństwa produk-tów na temat zatrzymań dokonanych przez

Anna KobyłeckaMinisterstwo Finansów

1 http://ec.europa.eu/consumers/dyna/rapex/rapex_archives_en.cfm#notice

2 Polski Punkt Kontaktowy RAPEX zlokalizowany jest w Departa-mencie Nadzoru Rynku Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, tel: (0-22) 55-60-390, e-mail: [email protected]

3 Decyzja Ministra Finansów nr 19/SC z dnia 18 kwietnia 2008 r. w sprawie eksploatacji i rozwoju Bazy Systemu Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznych Produktach Nieżywnościowych „RAPEX”


Służba Celna

6 4

Na dzień 31 grudnia 2012 r. izby celne posiadały łącznie 122 psy, w tym: 39 o specjalności wyroby odurzające, 83 o

Psy w Służbie Celnej

Kontrola pociągu

specjalności wyroby tytoniowe. W ciągu 2012 roku odeszło ze służby 12 psów.

W 2012 roku przewodnicy przy udziale psów wykonali w sumie 77 835 przeszukań, w trakcie któ-rych dokonali 22 872 ujawnień. Sumarycznie psy przepracowały 156 124 godzin.

Na przestrzeni całego 2012r. psy służbowe do-konały łącznie zatrzymań:

181 426,78 g i 16 326 szt. substancji odurza-jących,

80 584 150 szt. papierosów i 38 112 074 g (38 112 kg) tytoniu,

4 042,78 g/szt. towarów sklasyfikowanych jako inne.

W roku 2012 przeprowadzono łącznie 30 szko-leń dla przewodników i psów służbowych.

Opracowanie Izby Celnejw Warszawie

Niezawodny jubilatDuże ilości narkotyków wpadły w ręce policjantów i celni-

ków podczas wspólnej kontroli prowadzonej w pomieszcze-niach gospodarczych na terenie Bukowna pod Olkuszem.

Policjanci z pionu kryminalnego Komendy Powiatowej Policji w Olkuszu wspierani przez celnego labradora Oskara i jego prze-wodnika w ostatnich dniach lutego br. przeszukiwali posesję i dom w tej podolkuskiej miejscowości.

W jednej z piwnic, w której przechowywano węgiel Oskar zde-cydowanie wskazał miejsce w rogu pomieszczenia i sam przystąpił do odrzucania brył węgla. Teraz do akcji przystąpili wyposażeni w łopaty funkcjonariusze, którzy po kilku chwilach dokopali się do metalowej puszki i znajdujących się pod nią pakunków. Spraw-dzenie zawartości odkopanych „skarbów” potwierdziło doskonałe umiejętności Oskara. W ukrytej pod węglem puszce i woreczkach łącznie ujawniono 346,68 g marihuany, 120,65 g amfetaminy, 3,3 g kokainy, a także 63 szt. tabletek ecstasy. Właściciel posesji zo-stał zatrzymany, a dalsze postępowanie prowadzi olkuska Policja.

Należy w tym miejscu podkreślić, że tylko w ciągu dwóch pierw-szych miesięcy bieżącego roku Oskar zanotował 22 ujawnienia posiadania środków odurzających, natomiast podczas jego długo-letniej służby takich przypadków było aż 431. Oskar pochodzący z miotu służbowego – jego rodzice również pełnili służbę w Izbie Celnej w Krakowie – 5 marca kończy jedenasty rok życia.

Tomasz KierskiIzba Celna w KrakowieOskar

Służba Celna


Kontrola czasu pracy kierowców oraz kontrola zezwoleń na wykonywanie międzynarodowego transportu drogowego w mojej opinii nie zawiera się w pojęciu zwalczania przestęp-czości. Są to dwa z wielu elementów procesu transportowego podlegającego kontroli m.in. przez Służbę Celną na podstawie odrębnych przepisów ustawy o transporcie drogowym.

Kontrola wymienionych elementów przyczynia się do ochrony przed nieuczciwą konkurencją rynku przewozów dro-gowych w Polsce oraz wpływa na bezpieczeństwo realizacji tych przewozów.

Polityka celna jest częścią polityki gospodarczej państwa, która realizuje specyficzne cele związane głównie ze sferą międzynarodowego obrotu towarowego z zagranicą. Ta spe-cyfika związana jest przede wszystkim z realizowaniem funkcji fiskalnych, ochronnych i kontrolnych, których wypełnianiu nie-rozłącznie towarzyszy możliwość wystąpienia zachowań prze-stępczych, w tym korupcyjnych.

Dostrzegając występujące zagrożenia, Kierownictwo Służby Celnej uznało przeciwdziałanie korupcji jako jeden z najważ-niejszych priorytetów. W obecnym stanie prawnym Służba Cel-na nie dysponuje kompetencjami organów ścigania w zakresie zwalczania przestępczości korupcyjnej. Może posługiwać się jedynie środkami administracyjnymi i organizacyjnymi, aby zapobiegać temu zjawisku. W tym celu wprowadzany w życie jest przyjęty w lipcu 2010 roku ,,Program antykorupcyjny pol-skiej Służby Celnej 2010 – 2013+”, którego główna teza to ,,zero tolerancji dla korupcji”.

Zaprojektowane w nim rozwiązania, zmierzają do zabez-pieczenia prawidłowej realizacji zadań Służby Celnej poprzez stworzenie środowiska odpornego na korupcję. Realizowane są działania profilaktyczne polegające na tworzeniu właści-wych procedur prewencyjnych, kształtowaniu kultury orga-nizacyjnej oraz współpracy z innymi służbami, które ułatwią eliminowanie przyczyn zachowań korupcyjnych wśród funk-cjonariuszy i pracowników Służby Celnej. Ponieważ zachowa-nia korupcyjne powodują naruszanie przyjętych powszechnie norm prawnych i moralnych, szczególny nacisk w systemie położony jest na uwrażliwianie i kształtowanie oczekiwanych postaw etyczno-moralnych oraz świadomości funkcjonariuszy celnych i pracowników na wszystkich szczeblach zarządzania. Środkami do realizacji tych celów m.in. są szkolenia służące kształtowaniu zasad etycznych, komunikacji wewnętrznej,

Kontrola czasu pracy kierowcóworaz kontrola zezwoleń

Przeciwdziałanie korupcjiw Służbie Celnej

W latach 2011-2012 Służba Celna skontrolowała 322.974 dni pracy kierowców.

Jednocześnie za rok 2012 do Głównego Inspektoratu Trans-portu Drogowego kontrolujący zwrócili łącznie 1 mln. 900 tys. odcinków kontrolnych sprawdzonych zezwoleń drogowych, przyznanych zagranicznym przewoźnikom.

Wiesław SieńkoMinisterstwo Finansów

asertywnej postawy wobec zagrożeń korupcyjnych i budowa-niu kultury organizacyjnej.

Program antykorupcyjny polskiej Służby Celnej 2010-2013+ stał się przedmiotem ocen formułowanych przez organizacje pozarządowe takie Fundacja im. Stefana Batorego czy Antyko-rupcyjna Koalicja Organizacji Pozarządowych. W opinii Funda-cji Program był jednym z pierwszych, który ma na celu wpro-wadzenie całościowej strategii antykorupcyjnej w instytucji państwowej. Fundacja pozytywnie oceniła fakt, że Program przedstawia właściwą diagnozę problemu. W ocenie Koalicji AKOP Program ten został przygotowany profesjonalnie i za-wiera wiele cennych pomysłów mających ograniczyć korupcję w Służbie Celnej.

Wraz z przekazaniem jednoznacznego sygnału do środo-wiska wewnętrznego o braku tolerancji dla zjawisk korupcyj-nych, począwszy od 2009 r. następował stały spadek liczby funkcjonariuszy, którym stawiano zarzuty przyjęcia korzyści majątkowej lub osobistej, na co niewątpliwie istotny wpływ miało wdrażanie Programu antykorupcyjnego. I tak w latach 2009–2012 r. zarzuty przedstawiono odpowiednio 37, 19, 18 oraz 12 funkcjonariuszom celnym, co stanowi gruntowną po-prawę, tym bardziej w porównaniu ze szczytowym okresem przypadającym na 2007 rok, kiedy to odnotowano liczbę 153 zarzutów.

Jednocześnie występują coraz częstsze przypadki zgłasza-nia przez funkcjonariuszy celnych prób ich skorumpowania - 10 przypadków w 2010 r., 20 przypadków w 2011 r. W 2012 roku funkcjonariusze celni zgłosili 17 takich przypadków – tj. prawie półtorej raza więcej niż liczba funkcjonariuszy, którym postawia-no zarzuty przyjęcia korzyści majątkowej. I co szczególnie ważne - coraz mniej funkcjonariuszy postrzega takie zachowania jako „donosicielstwo”, a coraz więcej (ok. ¼ według badań Instytutu


Służba Celna

6 6

Socjologii Uniwersytetu Śląskiego) akceptuje te postawy, traktu-jąc je jako działania zasługujące na uznanie i szacunek.

Przytoczone dane najlepiej charakteryzują korzystne zmiany w Służbie Celnej. Są one wynikiem pracy całego śro-dowiska Służby Celnej, są wyrazem szacunku dla wykony-wanego zawodu i świadectwem stopniowego uzdrawiania środowiska pracy, w którym wszyscy funkcjonujemy, i za

który wszyscy jesteśmy odpowiedzialni. Tym samym upraw-nionym staje się twierdzenie, iż hasło „Nie daję, nie biorę, żyję z honorem” nie pozostaje już suchym słowem zapisa-nym na papierze….

Magdalena KołodziejskaMinisterstwo Finansów

Oprócz działań kontrolnych, inicjatyw legislacyjnych, ściga-nia oraz egzekwowania kar, Służba Celna prowadzi także dzia-łania prewencyjne i edukacyjne związane z przestępczością.

Podczas wizyt w szkołach funkcjonariusze Służby Celnej opowiadają dzieciom i młodzieży o niebezpieczeństwach związanych z przemytem (nawet nieświadomym) pamiątek wykonanych z ginących gatunków roślin i zwierząt, z narkoty-kami, uzależnieniami od hazardu, czy kupowaniem towarów z niepewnych źródeł. Często przy okazji takich wizyt, celnicy pokazują wyszkolenie i umiejętności psów służbowych oraz demonstrują sprzęt do kontroli.

W 2011 r. Służba Celna przeprowadziła pierwszą społecz-na kampanię antyprzemytnicza pod hasłem „nie przemycaj”. Była to pierwsza kampania społeczna przeprowadzona przez Służbę Celną. Akcja trwała 2 miesiące i została przeprowadzo-na w czterech województwach przy granicy z Rosją, Białorusią oraz Ukrainą. Celem kampanii było uświadomienie społeczeń-stwu, że zjawisko przemytu nie ogranicza się do prostej kalku-lacji – tanio kupić, przeżyć trochę strachu na granicy, a potem drożej sprzedać. Myślą przewodnią było zwrócenie uwagi, że przemyt ciągnie za sobą szereg konsekwencji niedostrzegal-

Prewencja (kampania nie przemycaj)nych w pierwszej chwili, a bardzo niebezpiecznych nie tylko dla państwa, ale także dla społeczeństwa oraz dla poszczegól-nych osób. Hasła kampanii wyjaśniające poszczególne niebez-pieczeństwa dostosowane były do konkretnych grup docelo-wych, co w konsekwencji kierowało kampanię do wszystkich, którzy w jakikolwiek sposób mogli mieć styczność z przemy-tem lub przemycanymi towarami. Były one oparte na kon-strukcji: Nie przemycaj. Przemycając krzywdzisz siebie i innych. Wybierz uczciwe życie. Komunikaty przekazywane za pośred-nictwem kampanii opierały się na retorycznych pytaniach, czy bliscy, wartości, przyszłość, praca są ważne dla osób decydują-cych się przemytniczą działalność. W ramach kampanii Służba Celna rozprowadziła i rozkleiła 16 tys. szt plakatów w dziewię-ciu różnych spójnych graficznie i logicznie wzorach, a także 1,6 mln sztuk ulotek informacyjnych, które bezadresowo trafiły do gospodarstw domowych w strefie przygranicznej. Na dro-gach w pobliżu miast przygranicznych stanęło 100 billboardów. Pojawiły się reklamy w prasie, reklamy w autobusach PKS oraz tablice na ekranach telewizorów eksponowanych w marketach sieci Media Markt. W Polskim Radiu oraz w Radiu Eska emito-wane były trzy rodzaje klipów dźwiękowych, a w TVP Info re-klamowe tablice sponsorskie. Wszystkiemu temu towarzyszyły spotkania z młodzieżą i wzmożona aktywność public relations

dyrektorów i rzeczników prasowych izb celnych w mediach. Kampania została za-uważona przez media, ale również bardzo pozytywnie przyjęta przez społeczeństwo. W 2012 r. Służba Celna poprzez klipy tele-wizyjne i akcję plakatowa ostrzegała spo-łeczeństwo przed zachowaniami korup-cyjnymi, a w roku 2013 przed śmiertelnym niebezpieczeństwem związanym z kupo-waniem alkoholu z niepewnych źródeł, a co za tym idzie zatruć

Witold LisickiMinisterstwo Finansów

Jeden z banerów wykorzystanych podczas społecznej kampanii antyprzemytni-czej pod hasłem „nie przemycaj”

Zas

tępc

a D

yrek

tora

Izb

y C

elne

j

Nac

zeln

icy

Wyd

ział

ów w

Iz

bie

Cel

nej

SZ

EF

SŁ

UŻ

BY

C

EL

NE

J

Zas

tępc

a D

yrek

tora

Zas

tępc

a D

yrek

tora

Zas

tęp

ca D

yrek

tora

Wyd

ział

A

nali

z P

raw

nych

i O

pin

iow

ania

Wyd

ział

K

ontr

oli

Wew

nęt

rzne

j W

ykon

ywan

ej w

Iz

bac

h C

eln

ych

i U

rzęd

ach

Cel

nych

Wyd

ział

Pos

tępo

wan

ia

Aud

ytow

ego

i U

rzęd

oweg

o Sp

raw

dze

nia

Wyd

ział

Kon

trol

i O

brot

u T

owar

oweg

o z

Zag

ran

icą

Wyd

ział

Zar

ząd

zan

ia

Ryz

ykie

m

Wyd

ział

Kon

trol

i Gie

r H

azar

dow

ych

Wyd

ział

Kon

trol

i F

inan

sow

ej

Wyd

ział

Kon

trol

i W

yrob

ów A

kcy

zow

ych

i K

opal

in

Wyd

ział

Zw

alcz

ania

P

rzes

tęp

czoś

ci

Wyd

ział

– C

entr

um

Koo

rdyn

acji

Dzi

ałań

S

łużb

y C

eln

ej

Wie

loos

obow

e S

tano

wis

ko

do

spra

w

Prz

eciw

dzia

łan

ia

Kor

upcj

i

Wyd

ział

Doc

hodz

eń

Sek

reta

riat

Dyr

ekto

rD

ep. K

ontr

oli C

eln

o-A

kcy

zow

ej

i Kon

trol

i Gie

r

Wyd

ział

–

S

łużb

a Sp

ecja

lna

Dyr

ekto

r D

ep. S

łużb

y C

elne

jD

yrek

tor

Izby

C

elne

j

Dyr

ekto

r D

ep. P

olit

yki

Cel

nej

NA

CZ

EL

NIK

WZ

P

ZA

STĘ

PC

AN

AC

ZE

LN

IKA

WY

DZ

IAŁ

U

SŁU

ŻB

A D

YŻ

UR

NE

GO

K

OO

RD

YN

AT

OR

A

GR

UP

YM

OB

ILN

E

GR

AN

ICZ

NA

KO

MÓ

RK

A

ZW

AL

CZ

AN

IA

KO

MÓ

RK

AO

BSE

RW

AC

JI (

RO

ZP

OZ

NA

NIA

)

ZE

SPÓ

Ł D

S. A

NA

LIZ

T

AK

TY

CZ

NO

-OP

ER

AC

YJN

YC

H

OB

SŁU

GA

KA

NC

EL

AR

YJN

A

FU

NK

CJO

NA

RIU

SZD

S. U

ZB

RO

JEN

IA

FU

NK

CJO

NA

RIU

SZD

S. T

AK

TY

KI

I T

EC

HN

IKI

INT

ER

WE

NC

JI

Dyr

ekto

r D

ep.

Pod

atku

Akc

yzow

ego

i G

ier

Sche

mat

prz

epły

wu

info

rmac

ji do

t. pi

onu

kont

roli

Służ

by C

elne

j

Kontrola RTG

wiadomości celne 1/2/ 2013.pdf

Documents