®mn\maNuic\cMf“moi> ®p®Ps\T∑n\;mOအားလးအတြက အခြငအလမးမား ဖနတးျခငး

အ ႏ

စ ခ

ပ အ

စ ရ

င ခ

စာ

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

ဆကစပအေၾကာငးအရာ ျမနမာႏငင၌ ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈသည အေစာပငး အေနအထားတြင သာ ရေနေသးၿပး လဦးေရ၏ သးပတစပေအာက အနညးငယ ေလာနညးသည အေရအတြကသညသာ ၿမ႕ ႀကးမားတြင ေနထငၾကသည။ ဤအခကသည တငးျပညအတြက အေရး ပါေသာ အခြငအလမးတစရပ ျဖစသည။ ၿမ႕ ႀကးမားသည စကမႈလပငနးမား စမလညပတျခငးျဖင အလပအကင၊ ၀နေဆာငမႈႏင ဆနးသစတထြငမႈတ႔က ဖြ ႔ၿဖးေစျခငးျဖင တးတကႀကးပြားမႈက တြနအားေပးသည။ ၿမ႕ ႀကးမားသည အလပအကငအခြငအလမးမား ျမႇငတငေပးျခငးျဖင ႏငငသားတ႔၏ ၀ငေငြက တးျမငေစၿပး ဆငးရမြေတမႈ တကဖကရာတြင အဓက အေရးပါသည။ ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈမရဘ အလယအလတ ၀ငေငြ အဆငအတနးသ႔ ေရာကရေစသည တငးျပည မရေခ။

ဆခသညအတငး၊ ၿမ႕ ႀကးမား၏ ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈပစသည ဖြ ႔ၿဖးမႈ၊ ဆငးရမြေတမႈ ႏင ေနခငစဖြယျဖစမႈတ႔အတြက အေရးႀကးသည။ အကယ၍ အျခခအေဆာကအအႏင ၀နေဆာငမႈမား၊ ၿမ႕ ျပ စမကနးေရးဆြမႈ၊ အပခပေရးေဆာငရြကမႈႏင ဘ႑ာေရးပငးတြင လေလာကေသာ ရငးႏးျမႇပႏမႈ မျပလပပါက ၿမ႕ ႀကးမားတြင ေနထငသမားအတြက လေနထထပ သပသညးျခငး၊ ညစညမးမႈ၊ ကသကေအာကျဖစမႈႏင မညမမႈတ႔က ျဖစေပၚေစၿပး၊ လတနးစားကြာဟခက အေျခအေနမားက ပမးဆရြားေစကာ ရာဇ၀တမႈႏင အၾကမးဖကမႈတ႔က ျဖစေပၚလာေစႏငပါသည။

ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈ - အားလးအတြက အခြငအလမး မား ဖနတးျခငး အစရငခစာသည ျမနမာႏငငအတြငး ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈဆငရာ တးပြားလာသည ေရးသားေဖာျပခက မားအေပၚတြင အေျချပလက နားလည သေဘာေပါကရန ရညရြယပါသည။ အထးသျဖင ရနကနၿမ႕ႏင ပတသကပါသည။

အစရငခစာသည ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈတြင အားလးပါ၀ငေရး ရႈေထာငမ ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈက အကးျဖစထြနးေစရန အာမခခကေပးေသာ လတတေလာ အေလးထားရမည ဦးစားေပးမ၀ါဒဧရယာမားက အဆျပထားသည။ ထအခကက ၿမ႕ ႀကးျပႀကးမား၏ ဦးတည ေမာမနးထားသည ဖြ ႔ၿဖးႀကးထြားမႈက ကယကယျပန႔ျပန႔ သေဘာေပါကေစပါသည။ ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈတြင အားလးပါ၀ငေရး ရႈေထာငသည ဆယစႏစေပါငးမားစြာ စးပြားေရး ႏငငေရး အထးကနျဖစတညမႈ၊ ပဋပကၡျဖစပြားမႈ၊ ဖြ ႔ၿဖးမႈေနာကကကနရစမႈ စေသာ ရႈပေထြးလသည သမငးေနာကခရသည ျမနမာႏငင အတြက အထးသျဖင အေရးႀကးပါသည။

အားလးပါဝငႏငသည ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈသည စးပြားေရး၊ လမႈေရးႏင နယပယေရးရာ ဟေသာ အဓက အေၾကာငးျခငးရာသးခ အေပၚတြင အမျပထားသည။ အားလးပါဝငႏငသည စးပြားေရး ဆသညမာ ၿမ႕ႀကးမားတြင အလပအကငႏင ၀ငေငြရသည လပငနးေဆာငတာမားက တနးတမတစြာ ရရမႈ၊ ႐တတရက ေပၚေပါကေသာ အေျပာငးအလမားအား ႀကႀကခ ေကာျဖတႏငစြမး ရမႈတ႔က ရညၫႊနးသည။ အားလးပါဝငႏငသည ၿမ႕ ျပေနရာ ဆသညမာ ေျမယာ၊ အးအမ၊ အေျခခအေဆာကအႏင အေျခခ ျပညသ႔၀နေဆာငမႈမားက တနးတမတစြာႏင ရယသးစြႏငေစရန သငတငမတသည ေစးႏႈနးအေျခအေနရမႈ တ႔က ရညၫႊနးသည။ အားလးပါဝငႏငသည လမႈေရးဆသညမာ လတစဦးခငးႏင လ႔အဖြ ႔အစညး အပစအလက အခြငအေရး ရရမႈ၊ တနးမမတမႈ၊ လၿခစတခစြာ ေနထငႏငမႈ ႏင ဂဏသကၡာရရ ေနထငႏငမႈတ႔က ရညၫႊနးပါသည။ အဆပါ လမႈေရးအရ အားလးပါ၀ငမႈႏင ဖယထတခရမႈဆငရာ ရႈေထာငကအသးျပျခငးသည ေန႔စဥ ၿမ႕ ျပလေနမႈဘ၀တြင ေဘးဖယခထားရသည လ႔အပစမားအတြက ဆေလာမႈရသည။

2

အဓကေတြ ႔ရခကမား ႏင စနေခၚမႈ အခကအခမား ျမနမာႏငင ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈသည တစျဖညးျဖညး ျမငတကလက ရၿပး၊ ယခအခါ ႏငငလဦးေရ၏ ၃၀ ရာခငႏႈနးသည ၿမ႕ ႀကးမားတြင ေနထငၾကသည။ အမားစမာ ျပညတြငး ေရႊ႕ေျပာငးမႈ ေရစးေၾကာငး ႏငအတ ပါဝငလာၾကျခငးျဖစသည။ ဥပမာ ရနကနတြင ၂၀၀၉ ႏင ၂၀၁၄ အတြငး လဦးေရ ႀကးထြားလာျခငး အေၾကာငးရငးမား၏ ၈၁ ရာခငႏႈနးသည ျပညတြငး ေရႊ႕ေျပာငးမႈႏင သကဆငသည။ ေရႊ႕ေျပာငးသအမားစသည အလပအကငအတြက ၿမ႕ ႀကးမားသ႔ ေျပာငးေရႊ႕ ၾကသည။ ေကးလကမ ၿမ႕ ျပသ႔ ေရႊ႕ေျပာငးေစသည အျခားေသာ တြနးအားမားတြင ေစးကြက အေျပာငးအလ ႐တတရကႀကေတြ႕ရမႈ၊ ေကးလကေဒသ ဆငးရမြေတမႈ၊ ေျမယာ မပငဆငႏငမႈ ႏင သဘာ၀ေဘးဒဏ စေသာ အခကမား ပါ၀င သည။

မၾကာေသးမးႏစမားအတြငး ဖြ ႔ၿဖးမႈ ႀကးထြားလာျခငးက ၿမ႕ ျပ ဆငးရမြေတမႈက ၂၀၀၄-၂၀၀၅ တြင ၃၂.၂ ရာခငႏႈနးအထ ႏင ၂၀၁၅ တြင ၁၄.၅ ရာခငႏႈနးအထ ေလာခႏငခသည။ ၿမ႕ ႀကးမား၏ စးပြားေရး ဖြ ႔ၿဖးမႈက ေဆာကလပေရးလပငနးမား၊ ၀နေဆာငမႈ လပငနးမားႏင ကနထတလပေရးလပငနးမား ခ႕ထြငျခငးက ျဖစထြနးေစသည။ ရနကနသည ျမနမာႏငင၏ အေရးအပါဆး ၿမ႕ ႀကးျဖစၿပး တစႏငငလး ဂဒပ ၏ ၂၅ ရာခငႏႈနး က ထနးခပထားသည။

ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈသည ဖြ ႔ၿဖးႀကးထြားမႈ အကးေကးဇးမားက ရရေစေသာလညး ၿမ႕ ႀကးမားအတြက ၀နပလာျခငးႏငအတ လအမားအတြက ေနစရာအးအမ၊ အေျခခအေဆာကအအ ႏင ၀နေဆာငမႈတ႔က သငတငေလာကပတသည အေနအထား ျဖင ရရရန တတႏငမႈတ႔တြင လအပခကမားရလာသည။ ဥပမာအားျဖင ရနကနၿမ႕တြင ၿမ႕ေနလဦးေရ၏ ၃၃ ရာခငႏႈနး သညသာ ပကျဖငေရေပးေ၀ေရးစနစက လကခရရၾကသည။ ယာဥေၾကာပတဆ႔မႈ ျမငတကလာသည။ အညစအေၾကးထထည မားျပားလာျခငးက ေရႀကးေရလျခငးႏင ညစညမးမႈတ႔က ျဖစေစသည။ တညရဆ အးအမေနရာမားတြငေနထငရန မတတႏငၾကသည အသစေရာကရလာသမား၏ ပမနမဟတေသာ ကးေကာေနထငမႈ အေရအတြက တးပြားလာသည။ အဆပါ အေျခခအေဆာကအအ လအပခကမားက မေျဖရငးပါက ပမ၍ လဦးေရ သပသညးလာျခငး၊ ကးေကာေနထငသ မားျပားလာျခငး၊ ပတ၀နးကငညစညမးျခငး ႏင လအမားအၾကား မညမမႈမား ႀကးထြားလာျခငး စသညတ႔က ျဖစေပၚလာေစႏငၿပး၊ အနာဂတဖြ ႔ၿဖးမႈဆငရာ အခြငအလမးမားႏင ဆငးရမြေတမႈ ေလာချခငးတ႔အတြက အဟန႔အတားမား ျဖစလာေစႏငသည။

3

ၿမ႕ ႀကးမား၏ အားလးပါဝငႏငသည စးပြားေရးသည စနေခၚခကမားစြာႏင ႀကေတြ ႔ရၿပး အေၾကာငးအရာ မားစြာတြင ပါ၀ငရန အခကအခႀကရသည။ အထးသျဖင အလပသမား ေစးကြကတြင ျဖစၿပး အလပအကင မကြၽမးကငျခငး၊ စနစမကမႈ အေျခအေနျမငမားျခငး၊ အခ႕ လမႈအပစမားအေပၚ ခြျခား ဆကဆျခငး စသညတ႔ႏင ပတသကေနသည။ ျမနမာႏငငတြင သဘာ၀ေဘးဒဏ အႏရာယႏင စးပြားေရးဆငရာ အေျပာငးအလ ႐တတရက ႀကေတြ ႔ရမႈတ႔ ျမငမားသည။ ၄ငးက ၿမ႕ ျပေန ဆငးရသား ျပညသတ႔ ျပငးထနစြာ ခစားရေလရသည။ ႐တတရက ေပၚေပါကေသာ အေျပာငးအလအေပၚ ခႏငရညရမႈ ကငးမျခငးသညလညး စးပြားေရးတြင ပါ၀ငမႈအေပၚ အကးသကေရာကသည။

အားလးပါဝငႏငသည ၿမ႕ ျပေနရာအတြက ေျမေစးႏင အမေစးႀကးျမငမႈ (ဥပမာ - ရနကနတြင) ႏင ၿမ႕ ႀကးမားတြင အေျခခ အေဆာကအအႏင ၀နေဆာငမႈ အစစအရာရာ မရရႏငမႈတ႔သည စနေခၚမႈက ျဖစေပၚေစသည။ ၿမ႕ ျပသယယပ႔ေဆာငေရး၊ ေရရရေရး ႏင သန႔ရငးေရး၊ အညစအေၾကး စြန႔ပစမႈႏင ေရႏတေျမာငးစနစ တ႔အတြက လအပခက မားျပားသည။ အထးသျဖင ရနကနၿမ႕တြင ေနထငစရာ အးအမက သငတငေလာကပတသည အေနအထားျဖင ရရရန မတတစြမးႏငမႈသည လမားစြာတ႔အား အလပအကငမားစြာ တညရသည စးပြားေရး အခကအခာေနရာမ ေဝးကြာသည ဆငေျခဖးေနရာမားတြင ကးေကာေနထငျခငးျဖင အဆးသတေစေလ ရသည။ ကးေကာေနထငသတ႔သည အေျခခ၀နေဆာငမႈ မားက လကလမးမမႏငၾကဘ အေသးစား ပဂၢလကလပငနးမားထ ၀ယယရာတြငပင အကန႔အသတ သ႔မဟတ မတတႏငမႈတ႔ျဖင ႀကေတြ ႔လကရသည။ ဤသညတ႔မ ကနးမာေရးဆငရာ အၫႊနးကနးမား ႏင အမတြငး အေသးစား ၀ငေငြရရေအာင ေဆာငရြကႏငမႈတ႔ အတြက အႏတလကၡဏာေဆာငသည ရလာဒမားက ျဖစေပၚလာေစၿပး၊ စးပြားေရးတြင မပါ၀ငႏငမႈဆသ႔ ဦးတညႏငေစသည။

အားလးပါဝငႏငသညလမႈေရးသညလညး လနညးစ လအပစမားအတြက စနေခၚမႈတစရပပင ျဖစသည။ ျမနမာႏငင ၿမ႕ ျပေဒသ အေျခအေနမားအတြက ၿမ႕ ျပေန ဆငးရသဆငးရသားမား၊ ေရႊ႕ေျပာငးေရာကရ သမား၊ တငးရငးသား လမးစမား၊ ဘာသာေရးလနညးစမား၊ အမးသမးမားႏင မသနစြမးသမား စသည အပစျဖစသည။ အဆပါ လအပစသည အလပ၊ အးအမေနရာ၊ အေျခခအေဆာကအအႏင ျပညသ႔၀နေဆာငမႈမားမ အေၾကာငးေၾကာငးေၾကာင ဖယရားခရသညက ရငဆငရေလရသည။ ၀ငေငြနမပါးသည လအမား (အမားစမာ ေရႊ႕ေျပာငးေရာကရသမား ျဖစသည) ေနရာထငခငး အလပအကင အာမခခက မရျခငး၊ ေဘးကငးလၿခေရးအာမခခက မရျခငးစေသာ စနေခၚမႈမားက ရငဆငရၿပး၊ ရာဇ၀တမႈ အႏရာယ အလြနျမငမားသည။ ၿမ႕ ျပလေနမႈစရတ ႀကးျမငသညအတြက ၿမ႕ ျပေန ဆငးရသဆငးရသားတ႔သည မကနးမမာျဖစျခငးႏင ႀကတငမျမငႏငေသာ ျဖစရပမားက ေျဖရငးႏငရန တရား၀ငမဟတေသာ ေငြေခးလပငနးမားမ ေငြေခးငားၾကရသည။ ရနကနၿမ႕ရ ဆငးရေသာ အမေထာငစမားက စစတမး ေကာကယခကအရ အမေထာငစမား၏ ၈၆ ရာခငႏႈနးသည ထကသ႔ေသာ ေခးေငြမားက အတးႏႈနး ၂၀ ရာခငႏႈနး အထက ေပးၿပး ေခးယၾကရသညက ေတြ႕ရသည။ ေကြးၿမတငရမႈႏႈနးထား ျမငမားၿပး အေကြးသသရာ တညၿမလက ရေနပါသည။

အားလးပါဝငႏငသညစးပြားေရး

အားလးပါဝငႏငသညၿမ႕ ျပေနရာ

အားလးပါဝငႏငသညလမႈေရး

4

Source: 2014 Census

ေလလာမႈမားစြာတြင အစရငခ ေဖာျပခကမားအရ အမးသမးမား သည လ႔အဖြ႕အစညးအတြငးတြင ေဘးကငးလၿခမႈဆငရာ စနေခၚမႈမားက ရငဆငၾကရၿပး၊ မသနစြမးသမားသည အေျခခ ၀နေဆာငမႈ ရရျခငးမ မၾကာခဏ ဖယရားခရသည။ လမးစႏင ဘာသာေရးလနညးစမားသည လမႈေရးတြင ပါ၀ငေရးအတြက အေရးႀကးသည မတပတငကတျပားရရမႈ ကသ႔ေသာ ျဖစစဥမားတြင အခကအခႀကရသည စနေခၚမႈက ရငဆငၾက ရပါသည။

လကရတြင ၿမ႕ ျပဆငရာ အစးရအပခပေရးႏင ဘ႑ာေရး ဆငရာ ဖြ ႔စညးပသည ေဒသႏရအစးရမား၏ ႏငငေရး၊

အပခပေရးႏင ဘ႑ာေရးဆငရာ တာ၀နယမႈအပငးတြင အေျပာငးအလ ျဖစေပၚေစရနႏင ၿမ႕ ျပေနထငသမား အတြက အခြငအလမးေကာငးမားက ေဆာငၾကဥးေပးရန ေပၚေပါကလာသည။ သ႔ရာတြင လကေတြ႕ေဆာငရြကရာ၌ မ၀ါဒ/မေဘာင အေကာငအထညေဖာရာတြင အကန႔အသတရျခငး၊ ေခတႏငအညျပျပငေျပာငးလေရးက ေဖာေဆာငရာတြင လအပေသာ ေငြေၾကးအရငးအျမစႏင နညးပညာဆငရာ စြမးရည မလေလာကျခငးတ႔ေၾကာင အခကအခႀကရသည။ ဤစနေခၚခကမားက ေျမျပငလအပခကမားအတြက ဘ႑ာေရးႏင ၀နေဆာငမႈဆငရာ မျပညမႏငမႈက ျဖစေပၚေစပါသည။

ျမနမာႏငင ၿမ႕ ႀကးမားတြင ေနထငၾကသည ႏငငလဦးေရ ရာခငႏႈနး

၃၀%

5

အားလးပါ၀ငႏငေရး၊ ေရရညတညတေရးႏင ယဥၿပငမႈရေသာ ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈတြင ဦးစားေပး လပေဆာငရမည ကစၥရပမား ေဖာျပၿပးျဖစသညအတငး ျမနမာႏငင ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈသည အေစာပငး အေနအထားတြငသာ ရေနေသးၿပး၊ ယေန႔ ေဆာငရြကသည မ၀ါဒမားႏင ရငးႏးျမပႏမႈမားသည ၿမ႕ ႀကးမားက ပေဖာရန ဆယစႏစမားစြာ အခနယရဦးမည ျဖစသည။ ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈတြင အားလးပါ၀ငေရး ဦးစားေပး ခဥးကပေဆာငရြကခကမားသည ၿမ႕ ႀကးမား တနးတမတစြာ တးတကျဖစထြနးေစရန အကအညေပးႏငမည ျဖစၿပး၊ ေနခငစဖြယျဖစမႈ၊ သာယာ၀ေျပာမႈႏင ယဥၿပငလပေဆာငမႈ က႑မားအတြက အေရးပါေသာ အကးေကးဇးက ျဖစထြနး ေစမည ျဖစပါသည။

အားလးပါဝငႏငသည စးပြားေရး၊ ၿမ႕ ျပေနရာ ႏင လမႈေရး မေဘာငသည ကာလတ၊ ကာလလတ ႏင ကာလရညအတြငး အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကရမည ဦးစားေပးမ၀ါဒဆငရာ အႀကျပခကမားစြာက ေထာကျပထားပါသည (ေအာကပါ ဇယားက ၾကညပါ)။

၁) လအမား ေရႊ႕ေျပာငးမႈ၊ ကနပစၥညးမား စးဆငးမႈႏင ၀နေဆာငမႈ အားလးအတြက အေျခခေဆာငရြကခကက ေပးစြမးႏငေသာ ေရရညတညတခငၿမသည ၿမ႕ ျပအေျခခ အေဆာကအအႏင ၿမ႕ ျပ အဆငျမႇငတငေရး

၂) စးပြားေရး၊ လမႈဘ၀ႏင ကနးမာေရးတ႔တြင အေျပာငးအလ ႐တတရကႀကဆရျခငးေၾကာင ျဖစေပၚလာမည သကေရာကမႈမားက ေလာပါးသကသာေစမည ႀကႀကခႏငစြမး အားေကာငးလာေစရန တညေဆာကျခငး

၃) ေရႊ႕ေျပာငးသမားႏင သးျခားလနညးစမားအတြက ဥပေဒဆငရာ အေထာကအထားစာရြကစာတမးမား ရရေစရန ပပးေဆာငရြကျခငး၊ အထးသျဖင ၄ငးတ႔ ရငဆငႀကေတြ႕ေနရသည ဖယထတခထားရေသာ ထခကမႈ ႏင ၿမ႕ ျပဆငရာအခြငအလမးမ အကးေကးဇး မရရႏငမႈမား စသည လမႈေရးရာျပနာမားက ဦးတညေဆာငရြကျခငး

၄) ၿမ႕ ျပဖြ ႔ၿဖးမႈအတြက စြမးရညတညေဆာကျခငးႏင ဘ႑ာေငြအသစ ေထာကပျခငး

အဆပါ အႀကျပခကမားက ရယလက ပဂၢလက ရငးႏးျမႇပႏမႈမား ၀ငေရာကေဆာငရြကႏငမည စြန႔ဦးတထြငလပငနးရင ခနပယမားက ရာေဖြျခငး၊ ျဖစႏငေျခရသည လမးေၾကာငးမား ေဖာထတျခငးႏင လေလာကေသာ နညးပညာစြမးရည ႏင ဘ႑ာေရးအေထာကအပမားႏငအတ တညၿငမေသာ အပခပမႈဆငရာ မေဘာငတစခက ခမတေဆာငရြကျခငးျဖင လပငနးၿပးေျမာကေစမည ေဆာငရြကခကမားက ထပေဆာငး လပေဆာငရန လပါသည။ ၄ငးတ႔သည ကမာၻ႔ဘဏႏင အျခားေသာ ဖြ ႔ၿဖးတးတကေရး မတဖကအဖြ ႔အစညးမားအေနျဖင ျမနမာႏငငအစးရအတြက ပးေပါငး ပပးလပေဆာငရာတြင ရငဆငရမည စနေခၚခကမားျဖစပါသည။

6

ျမနမာႏငင အားလးပါ၀ငသည ၿမ႕ ျပျဖစထြနးေရးအတြက ဦးစားေပး မ၀ါဒဆငရာအႀကျပခကမား

အခကအခ ရလာဒ ဦးစားေပးလပငနးမား ဦးေဆာင အဖြ ႔အစညးမား

အလပအကငဖနတးရန ႏင ႐တတရက ေပၚေပါကေသာ အေျပာငးအလအေပၚ ခႏငရညရမႈက ထနးေကာငးႏငသည အားလးပါဝငႏငသညစးပြားေရးအား ျမႇငတငေဆာငရြကျခငး

စနစမကမႈ အေျခအေန ျမငမားျခငးသည အခြငအလမးမား က ကန႔သတၿပး၊ ဖယရားမႈမားႏင ဆကစပေနျခငး

ပေသမဟတသည အလပသမားမား ၏ အခြငအလမးက ျမႇငတငျခငး

ေျမျပငလ႔အဖြ ႔အစညးအေျချပ ၿမ႕ ျပအဆငျမႇငတငျခငး(M) • အႏရာယမားသည ေနရာမား၊ လအပခကမားႏင

အဆငျမႇငတငမႈ အစအမမား စတငေဖာထတျခငး (S) • လအပသည ေငြေၾကး ရရရန လပေဆာငျခငး (S-M) • အေကာငအထညေဖာျခငး (M-L)

အေသးစား လပငနးမားအတြက အေသးစား ေငြေခး လပငနးမားႏင ခတဆကမႈရေစရန ေဆာငရြကျခငး (M-L) • အေသးစား ေငြေခးလပငနးမား အားေကာငးေစရန

လပငနး ေဆာငရြကႏငသည ပတ၀နးကငဖနတးျခငး၊ မကလးေပးျခငး (M-L)

• ကား၊မ တနးတညမ လကလမးမ အသးျပႏငေစရန ေသခာေစျခငး (M)

အလပအကငမားႏင ေစးကြကမား ေရႊ႕ေျပာငးႏငေရး အတြက သယယပ႔ေဆာငေရးဆငရာ ရငးႏးျမႇပႏျခငး (L) • ၿမ႕ ျပအလပအကင အရညအေသြးအတြက ပညာေရးႏင

ေလကငေရး (L) • ထခကႏငေျခ ရေသာ လအပစမားအား ဦးစားေပးျခငး

(S-M) • ခတဆကမႈႏင အရညအေသြး တးတကျမငမားေစရန

ရငးႏးျမႇပႏျခငး (L)

• ဖြ ႔ၿဖးေရးဆငရာ အဖြ ႔အစညးမား (DAOs)/ ၿမ႕ေတာ စညပငသာယာေရး ေကာမတမား (CDCs)

• ေဆာကလပေရး ၀နႀကးဌာန

• ပညာေရး ၀နႀကးဌာန၊ စမကနးႏင ဘ႑ာေရး ၀နႀကးဌာန

ေရႀကးေရလမႈ ႏင အျခား သဘာ၀ ေဘးဒဏ အႀကးအကယ ကေရာက ႏငေသာ ၿမ႕ ႀကး မား၏ အခ႕ေသာ ေနရာမား

သဘာ၀ေဘး အႏရာယမားအား ႀကႀကခင ႏငစြမးအား တညေဆာကျခငး

ေဘးအႏရာယမားသည ေနရာမားတြင ေျမျပင လ႔အဖြ ႔အစညး အေျချပ ၿမ႕ ျပအဆငျမႇငတငျခငး (S-M) • ရငးႏးျမႇပႏမႈမားအား ေဖာထတျခငးႏင ဦးစားေပးျခငး

(S) • အေကာငအထညေဖာမႈ စတငျခငး (M)

ေရႏတေျမာငး/ စြန႔ပစအမႈက စမခန႔ခြမႈ (M-L) • ထခကႏငေျခ အျမငမားဆးေနရာမားက ဦးစားေပး

ေဖာထတျခငး (S) • အေကာငအထည ေဖာျခငး (M)

ႀကတင သတေပးစနစမား (S) • ထခကႏငေျခအရဆးသမားထ ေရာကရႏငမည

နညးလမးခဥးကပပမားအား ဒဇငးဆြျခငးႏင အေကာငအထညေဖာျခငး (S)

• DAOs/ CDCs• ေဆာကလပေရး

၀နႀကးဌာန • လမႈ၀နထမး၊

ကယဆယေရးႏင ျပနလညေနရာ ခထားေရး ၀နႀကးဌာန

ရညၫႊနး သတမတအခနကာလကာလတ (S): ၁-၂ ႏစကာလလတ (M): ၂-၃ ႏစကာလရည (L): ၃-၅ ႏစ

7

ရညၫႊနး သတမတအခနကာလကာလတ (S): ၁-၂ ႏစကာလလတ (M): ၂-၃ ႏစကာလရည (L): ၃-၅ ႏစ

အခကအခ ရလာဒ ဦးစားေပးလပငနးမား ဦးေဆာင အဖြ ႔အစညးမား

၀ငေငြနမပါးသမားႏင ထခကႏငေျချမငမားသည ျပညသမားအတြက ေျမယာ၊ အးအမႏင ၀နေဆာငမႈမားက သငတငမတစြာ ရရႏငမႈ အေျခအေနတးတကေရးဆငရာ အားလးပါဝငႏငသည ၿမ႕ ျပေနရာျဖစေစရန ျမႇငတငေဆာငရြကျခငး

ၿမ႕ ျပအေျခခ အေဆာကအအမား နညးပါးေနျခငးသည ဆငးရေသာလေနမႈ အေျခအေနမား အတြက ေအာငျမင သည ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈ တညေဆာကရာတြင အကန႔အသတရေနျခငး

ေရရညတညတ ခငၿမေသာ ၿမ႕ ျပအေျခခ အေဆာကအအ က တနးတမတစြာ ရရ အသးျပႏင ေရးအတြက ရငးႏးျမႇပႏျခငး

ေရရရေရး၊ သန႔ရငးေရး၊ လမး၊ ေရႏတေျမာငး၊ စြန႔ပစအမႈက စမခန႔ခြမႈ လအပခကအတြက အေျခခအေဆာကအအ ရငးႏးျမႇပႏမႈ (M-L)• သကေရာကမႈ အမားဆး ျဖစမည လအပေသာ ေနရာ

မားက သတမတၿပး ဦးစားေပး ေဖာထတျခငး (S-M) • ကား၊မ အားလး၊ မသနစြမးသမားအား အသေပးတငပင

ေဆြးေႏြးသည အားလးပါဝငႏငေသာ ဒဇငးေရးဆြ ေစျခငး (S)

• အေကာငအထညေဖာမႈ စတငျခငး (M-L)

• DAOs/ CDCs• ေဆာကလပေရး

၀နႀကးဌာန • သယဇာတႏင

သဘာ၀ ပတ၀နးကင ထနးသမးေရး ၀နႀကးဌာန (MOREC)

တနဖးသင အမယာမား ရားပါးျခငးႏင တရား မဝင ကးေကာ အေျခခ ေနထငသ အေရအတြက မားျပားလာျခငး

တနဖးသင အမယာမား အဆငျမႇငျခငးႏင တးခ႕ ျခငး

တညရဆ ကးေကာေနရာမားအား ေျမျပင အဆငျမႇငတင ေဆာငရြကျခငး (M-L) • တနဖးသင အမယာစမကနးမား ေဖာေဆာငေရးအတြက

လအပခကက အကျဖတ စစေဆးျခငး (S) • ၀ငေငြနညး ျပညသလထအတြက အဓက ဦးတည

ေဆာငရြကျခငး (S) • အးအမလအပခကႏင ပပးမႈက ျဖညဆညးႏငေသာ

ပတ၀နးကငက ဖနတးျခငး (M) • ၀ငေငြနညး ေစးကြကအတြက ပဂၢလက က႑မ

လပေဆာငရန မကလးေပး ခဥးကပၿပး တးတကေအာင ေဆာငရြကျခငး (S-M)

• အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကျခငး (L)

ႏငငေတာ ေျမအသးခေရး မ၀ါဒက အေကာငအထည ေဖာျခငး (S-M)• အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကမႈအတြက

၀နထမးမားအား ေလကင လပေဆာငေစျခငး (S-M)

• DAOs/ CDCs• ေဆာကလပေရး

၀နႀကးဌာန • ေဆာကလပေရး

ႏင အးအမ ဖြ ႔ၿဖးေရးဘဏ (CHDB)

• စမကနးႏင ဘ႑ာေရး ၀နႀကးဌာန

ၿမ႕ ျပအစအမ ေရးဆြမႈ အကန႔အသတ ရျခငးေၾကာင လဦးေရ သပသညးျခငး၊ ကသကေအာက ျဖစျခငး၊ ေဘးရန အႏရာယ ျဖစေပၚ ေစျခငး၊ မညမမႈမား ျဖစေပၚေစျခငး မားႏငအတ ၿမ႕ ျပ ဖြ ႔ၿဖး တးတကေရး အခြငအလမးမားအား ထခကျခငး။

ၿမ႕ ျပ ဖြ ႔ၿဖးေရး အတြက ေျမယာ အစအစဥ ေရးဆြရာ၌ အားလးပါဝင ႏငေသာ ၊ ႀကႀကခ ႏငရည ျမငမားသည ၿမ႕ ျပ ဖြ ႔ၿဖးေရး အတြက ေဆာငရြကျခငး

အဖြ ႔အစညးမားအၾကား အစအစဥမား ညႇႏႈငးလပေဆာင ျခငး (ေျမအသးခမႈ၊ သယယပ႔ေဆာငေရး၊ သဘာ၀ ပတ၀နးကင၊ ေဘးအႏရာယ အစအမအတြက) (S) • ပးေပါငးေဆာငရြကျခငး လပငနးခမတလပကငျခငး (S) • ပထ၀နယပယဆငရာ အခကအလကႏင မေဝ

ပလကေဖာငးအတြက ရငးႏးျမႇပႏျခငး (ဥပမာ - ႏငငေတာအဆင နယပယေရးရာ အခကအလက အေျခခ အေဆာကအအဆငရာ အစအမ) (S)

• အစအမသည ဂနဒါ ကြျပားမႈႏင မသနစြမးသမား အတြက အာမချခငး

စြမးရည တညေဆာကျခငး (M-L) • ေရရည မဟာဗဟာအတြက လအပခကက ေဖာထတ

ေဆာငရြကျခငး (M) • အေကာငအထညေဖာျခငး (L)

• DAOs/ CDCs• ေဆာကလပေရး

၀နႀကးဌာန • လမႈ၀နထမး၊

ကယဆယေရး ႏင ျပနလည ေနရာခထားေရး ၀နႀကးဌာန

8

ရညၫႊနး သတမတအခနကာလကာလတ (S): ၁-၂ ႏစကာလလတ (M): ၂-၃ ႏစကာလရည (L): ၃-၅ ႏစ

ရညၫႊနး သတမတအခနကာလကာလတ (S): ၁-၂ ႏစကာလလတ (M): ၂-၃ ႏစကာလရည (L): ၃-၅ ႏစ

အခကအခ ရလာဒ ဦးစားေပးလပငနးမား ဦးေဆာင အဖြ ႔အစညးမား

ထခကႏငေျချမငမားသည အပစတ႔အား လမႈအဖြ ႔အစညးအတြငး အျပညအ၀ ပါ၀ငလပကငေဆာငရြက ႏငေရးအတြက လမႈေရးတြင အားလးပါ၀ငမႈအား ျမႇငတငေဆာငရြကျခငး

လအခ႕သည အလပ အကင ေစးကြကႏင ၀နေဆာငမႈ ဆငရာ မားတြင အျပညအ၀ ပါ၀ငလပကငခြင မရရျခငး

ေဘးဖယခထား ရသည အပစမား ဆသ႔ လမႈေရး အစအစဥမား ဦးတည ေဆာငရြက လပကငျခငး (ေရႊ႕ေျပာငးသမား၊ လမးစမား၊ မသနစြမးသမား၊ အမးသမးမား)

ေရႊ႕ေျပာငးသမားအတြက အလပအကင အခြငအလမးႏင မသနစြမးသတ႔က ဦးတညလက အကအညပပးသည အစအစဥမားက ဒဇငးေရးဆြျခငး • လအပခကမားက ဦးစားေပးေဖာထတျခငး (S) • အစအစဥ ဒဇငးက အေကာငအထညေဖာျခငး (M)

ကား၊ မျဖစတညမႈအေပၚ အေျခခ၍ ခြျခားဆကဆမႈမား အပါအဝင အျခားေသာ ခြျခားဆကဆမႈမားအား ေဖာျပျခငး (S-M) • အသအျမင ျမႇငတငျခငး၊ ပညာေပးျခငး (S) • မ၀ါဒ ျပငဆငျခငး (M)

• DAOs/ CDCs• အလပသမား၊

လ၀ငမႈႀကးၾကပ ေရးႏင ျပညသ႔ အငအား ၀နႀကးဌာန

• လမႈ၀နထမး၊ ကယဆယေရး ႏင ျပနလည ေနရာခထားေရး ၀နႀကးဌာန

စာရြကစာတမး အေထာကအထားႏင မတပတငမရသည ျပညသမားအေနျဖင အလပအကငႏင ၀နေဆာငမႈမား ရရ ေစေရးတြင အဟန႔ အတားျဖစသည။

ဥပေဒႏငအည စာရြကစာတမး အေထာက အထားမား ရရႏငရန ပပး ေဆာငရြကျခငး

ေရႊ႕ေျပာငး၀ငေရာကမႈ အေျခအေနႏင စပဆငေသာ အတားအဆးမားက ဖယရားၿပး၊ တနးတမတမႈက အာမခခကေပးေသာ မတပတငကတျပား စနစက ျပငဆငျခငး (M) • တနးတမတမႈက ခဥးကပ ေဆာငရြကသည

ဒဇငးစနစက ေဖာထတျခငး (S) • အေကာငအထည ေဖာျခငး

• DAOs/ CDCs• အလပသမား၊

လ၀ငမႈႀကးၾကပ ေရးႏင ျပညသ႔ အငအား ၀နႀကးဌာန

• ျပညထေရး ၀နႀကးဌာန

အားလးပါ၀ငသည ယဥၿပငတးတကေနေသာ ေရရညတညတေသာ ၿမ႕ ႀကးမား ဖနတးရာတြင ၿမ႕ ျပဖြ ႔ၿဖးေရး အတြက အဓက ကသည ေကာငးမြနေသာ အပခပမႈႏင ဘ႑ာေရးအေျခအေနမား ေသခာေစျခငး

ေျမျပငတြင ဖြ ႔ၿဖး တးတကမႈမားအတြက ဆးျဖတခက ခမတ ေဆာငရြကရာတြင အပခပေရး အေန အထား တကြတျပား ျဖစေနမႈက အဟန႔ အတား ျဖစေစသည။

ၿမ႕ ျပစမခန႔ခြေရး ႏင ဆးျဖတခက ခမတရနအတြက အစးရအဖြ ႔အစညး မားအၾကားပးေပါငး ေဆာငရြကမႈ ပမ အားေကာငးေစရန လပေဆာငျခငး။

ေခာေမြ႕ေသာ ၿမ႕ ျပစမခန႔ခြမႈ၊ ျဖန႔ျဖးမႈ ျဖစစဥ (S) • အဓက ၿမ႕ ျပ ၀နေဆာငမႈ လပငနးမား ထေရာက

ေစေရးအတြက စစေဆးအကျဖတမႈလပငနးမားႏင အႀကေပးခကမား ေဖာေဆာငျခငး (S)

• အဆငတစခခငးတြင ေျပာငးလအေကာငအထည ေဖာျခငး (S-M)

အထကေအာက ဌာနအခငးခငးႏင တနးတညတ ဌာနမားအခငးခငးအၾကား ပးေပါငးလပေဆာငမႈ လအပျခငး (S-L) • အဓကသကဆငသည အဖြ ႔အစညးမား စာရငးျပစျခငး

ႏင သးသပျခငးႏင ျပျပငေျပာငးလရနအတြက အႀကျပျခငး (S)

• အေျပာငးအလမားက ကာလအလက သတမတ အေကာငအထည ေဖာျခငး (M-L)

အေကာငအထညေဖာရနအတြက အရညအေသြး ျမႇငတငေရးတြင ရငးႏးျမႇပႏျခငး (M-L)

• DAOs/ CDCs• က႑အလက

သကဆငရာ ၀နႀကးဌာနမား

9

ရညၫႊနး သတမတအခနကာလကာလတ (S): ၁-၂ ႏစကာလလတ (M): ၂-၃ ႏစကာလရည (L): ၃-၅ ႏစ

အခကအခ ရလာဒ ဦးစားေပးလပငနးမား ဦးေဆာင အဖြ ႔အစညးမား

အားလးပါ၀ငသည ယဥၿပငတးတကေနေသာ ေရရညတညတေသာ ၿမ႕ ႀကးမား ဖနတးရာတြင ၿမ႕ ျပဖြ ႔ၿဖးေရး အတြက အဓက ကသည ေကာငးမြနေသာ အပခပမႈႏင ဘ႑ာေရးအေျခအေနမား ေသခာေစျခငး

ၿမ႕ ျပ အစအမ ေရးဆြမႈမားႏင အစအစဥမားသည ႏငငသားတ႔၏ လအပခကႏင ကငးကြာေနႏငျခငး

ၿမ႕ ျပ ဖြ ႔ၿဖးေရး အတြက ပါ၀င ႏငေရး အစအမ ေရးဆြျခငးက စြမးအားျမႇငတင ေဆာငရြကျခငး

အားလးပါ၀ငေရး ျမႇငတငေဆာငရြကရာတြင အေထာကအက ျဖစေစရန လ႔အဖြ ႔အစညးမား ႏငငသားမားႏင ထေတြ ႔လပကငျခငး (S) • ၿမ႕ ျပအစအမႏင အစအစဥ ဒဇငးတြင အဓကေနရာမ

ပါ၀င ေဆာငရြကျခငး (S) • သငေလာေသာ ၀နထမးမားက သငတနးေပးျခငး (S) • ၀ငေငြနညးေသာ ျပညသလထမား ပါ၀ငႏငရန

အာမခခကေပးျခငး (S)

• DAOs/ CDCs• ေဆာကလပေရး

၀နႀကးဌာန

ႀကးထြားလာေသာ ၿမ႕ ျပ လအပခကမား က ျပညမရနအတြက ရရႏငသည ရငးျမစမားသည လေလာကမႈ မရျခငး

ၿမ႕ ျပ ဖြ ႔ၿဖးေရး အတြက ဘက ေပါငးစ ပါ၀ငၿပး တနးတမတ ေစေသာ ဘ႑ာေရး ေထာကပျခငး

ေဒသအလက မညမမႈမားက တနးတညမေအာင လပေဆာငရာတြင အစးရဌာနမားအၾကား ေငြေၾကး လႊေျပာငး ေဆာငရြကမႈ ျဖစစဥမားက အသးျပျခငး (MS) • ျပျပငေျပာငးလေရးအတြက ခဥးကပ ေဖာထတစစေဆး

ေဆာငရြကျခငး (S) • အေကာငအထညေဖာျခငး (M)

ျပညတြငး အခြနေငြ ရရမႈ တးျမႇငလပေဆာငျခငး (M-L) • ပငဆငမႈဆငရာ အခြနေကာကခမႈ တးျမငေရးအတြက

အဆျပခကမား လပကငေဆာငရြကရန စစေဆး အကျဖတျခငး (S)

ရနပေငြ အသးျပရာတြင ေဒသခအျမငက မားမား အသးျပ ျခငး (S) • ပြငလငးျမငသာေသာ ဆးျဖတခက ခမတေဆာငရြက

ျခငး၊ အေကာငအထညေဖာသည လပငနးစဥမား လပေဆာငျခငး (S)

ပတ၀နးကင အေျခအေန တးတကေကာငးမြနေစေရး အတြက ပဂၢလက က႑မ ဘ႑ာေငြ အသးျပမႈ ျမႇငတင ေဆာငရြကျခငး (M-L) • တညရဆ အကဥးအကပက ျပျပငေျပာငးလေရး

လပေဆာငျခငးျဖင ေျဖရငးေဆာငရြကျခငး (M-L) • အရညအေသြး ျမႇငတငေရးတြင ရငးႏးျမႇပႏျခငး (S-M)

ႀကးမားေသာ ၿမ႕ ႀကးမားအတြက အမားျပညသဆငရာ ရငးႏးျမႇပႏျခငးျဖင ေျမတနဖး ျမႇငတငႏငမႈ (Land Value Capture) က စးစမးေလလာျခငး (S-M) • အဓက အခြငအလမးမားက ေဖာထတနငရန စစေဆး

အကျဖတမႈမားက လပေဆာငျခငး (S) • အေကာငအထညေဖာျခငး (M)

• စမကနးႏင ဘ႑ာေရး ၀နႀကးဌာန

• ကနသြယေရး ၀နႀကးဌာန

10

ရညၫႊနး သတမတအခနကာလကာလတ (S): ၁-၂ ႏစကာလလတ (M): ၂-၃ ႏစကာလရည (L): ၃-၅ ႏစ

For more information and the full report, please visit:www.worldbank.org/myanmar