Czerwiec 2012

SPIS TREŚCI:

1. Opis ogólny, dane makroekonomiczne str. 2

2. Współpraca gospodarcza z Polską, wyniki 3 miesięcy 2012r. str. 4

3. Przemysł lekki w Rumunii str.9

4. Rumuński rynek obuwia – ocena 2011r. str.10

5. Rumuński rynek mięsa str. 12

6. Projekt Strategii energetycznej Rumunii na lata 2012 - 2035 * str. 147. Partnerstwo Publiczno – Prywatne (PPP) w Rumunii) str. 19

8. Sytuacja MSP w Rumunii 2012r. str. 20

9. Handel Zagraniczny Rumunii 3-miesiace 2012 (dane szacunkowe) str. 22

10. Wyniki I kwartału – recesja w Rumunii str. 23

11. Ocena najlepszych przedsiębiorstw w Rumunii w 2011r. str. 24

12. Upadłość firm w Rumunii str. 28

13. Wydarzenia WPHI w III kwartale 2012 str. 29

KWARTALNY BIULETYN INFORMACYJNY Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP

w Bukareszcie w 2012 r.

1.Opis ogólny, dane makroekonomiczne

Rumunia jest republiką parlamentarną, posiadającą prezydenta wybieranego w wyborach bezpośrednich i dwuizbowy parlament. Od 1 stycznia 2007 roku przyjęta do Unii Europejskiej, jest także członkiem WTO i NATO.

Rumunia położona jest w Europie południowo-wschodniej, na wysokości 45 równoleżnika (czyli w połowie odległości między równikiem a biegunem północnym), pomiędzy 20°15’44’’ a 29°41’24” długości geograficznej wschodniej. Powierzchnia kraju wynosi 238,4 tys. km2. Ludność Rumunii wynosi ok. 21,6 mln mieszkańców.

Długość granic państwa wynosi ogółem 3.149,9 km, z czego 1.085,6 km  przypada na granicę lądową, 1.816,9 km – wód lądowych i 247,4 km – morską. Rumunia graniczy z: Ukrainą - 649,4 km, Republiką Mołdowa - 681,3 km, Węgrami - 448 km, Serbią  - 546,4 km, Bułgarią - 631,3 km. Rzekami granicznymi są: Dunaj, Cisa oraz Prut. Wodne granice Rumunii stanowią 2/3 ogólnej długości granicy państwowej Rumunii.

Od 2009r. Rumunia przechodzi okres poważnego kryzysu gospodarczo-finansowego. W ramach walki z jego skutkami współpracuje zarówno z Komisją Europejska jak i Międzynarodowym Funduszem Walutowym. Trudno ocenić jak długo będzie trwała obecna recesja, jednak wiadomo, że usunięcie wszystkich jej skutków zajmie kilka kolejnych lat. Pomimo trudności Rumunia kontroluje swoją inflację. Z punktu widzenia regionu, Rumunia jest jego niezaprzeczalnym liderem, będąc największym ludnościowo państwem bałkańskim.

  2006 2007 2008 2009 2010 2011.PKB (mld EUR) 97,8 1214,7 139,7 116 120,6 129,28

(prognoza CNP)

PKB (dynamika; %)

7,9 6,0 7,1 -7,1 - 1,9 2,7

Inflacja (gru/gru) 4,9 6,6 6,3 4,7 7,96 3,44 (XI.11 do

XI.10)Bezrobocie (%; koniec roku)

5,2 4,1 4,4 6,9 6,9 7,2

Deficyt budżetowy (% PKB) -1,2 -2,5 -5,2 -7,2 - 6,5 2,5

Dług publiczny (% PKB) 18,2 20,5 21,2 29,29 37,90 38,8

Eksport (mln EUR) 25 850,5 29 401,8 33 627,9 29 116,3 37 293,4 45 040,8Import (mln EUR) 40 745,8 50 992,6 56 336,8 38 896,9 46 801,6 54 823,6

Saldo HZ (mln EUR) -14 895,3 -21 590,8 -22 708,9

- 9 780,6 - 9 508,2 - 9 782,8

BIZ w Rumunii (mld EUR)

9,6 7,25 9,49 3,49 2,22 1,92

Średnie płace (brutto; EUR)

350 490 517 445 487 476

System walutowy, kurs i wymiana

WPHI BUKARESZT 2

Walutą rumuńską jest lei (RON). Rumunia ma płynny kurs walutowy. W latach 2007 - 2008 obserwowano duże wahania kursu leja do euro. Na koniec 2008 roku, średni roczny kurs euro wyniósł 3,6827 RON, na koniec 2009 kurs euro wyniósł 4,2282, na koniec 2010 kurs euro wynosił 4,209, a na koniec grudnia 2011 wynosił 4.3197. Kurs złotego wynosił 0,9730 RON .

Kurs wymiany 2006 2007 2008 2009 2010 2011RON/USD (średnio) 2.81 2.44 2.51 3.04 3.17 3.3393

RON/EURO (średnio) 3.53 3.34 3.68 4.23 4.20 4.3197

2. Współpraca gospodarcza z Polską

Rok 2011, piąty rok członkostwa Rumunii w UE, to rok ponownego wzrostu poziomu rumuńsko-polskich obrotów towarowych i osiągnięcie obrotów handlowych najwyższych wartościowo w historii relacji dwustronnych. Mimo kryzysu gospodarczego w Rumunii, przy wzroście niespłacalnych kredytów, zatorach płatniczych i upadłościach wielu małych firm, dużych spadkach na rynkach sprzedaży sprzętu AGD i elektronicznego, rynku samochodów oraz bardzo poważnym kryzysie sektora budownictwa (jeden z głównych obszarów zainteresowania polskich firm), należy docenić trwające zainteresowanie Polaków tym rynkiem zbytu i wytrwałość, aby na nim pozostać, ale także dynamikę rumuńskiego eksportu do Polski, spowodowaną rosnącym zainteresowaniem polskich firm surowcami, półproduktami rumuńskimi, oraz produktami inwestorów polskich tu obecnych. Wysoki poziom polskiego eksportu powinien utrzymać się w dalszej perspektywie. Także wzrost polskich inwestycji, które często powodują import półproduktów z Polski ma wpływ na wysokie tempo wzrostu eksportu.

Ostatnie miesiące roku 2011, wskazujące na powolne zdrowienie osłabionej rumuńskiej gospodarki, znajdują swoje odzwierciedlenie w wynikach polsko – rumuńskiej wymiany handlowej. Dwanaście miesięcy 2010 r. stanowiło próbę przełamania kryzysu gospodarczego i odwrócenia poważnego spadku wymiany handlowej z 2009r. Wówczas nastąpił awans Polski na liście partnerów handlowych Rumunii z 11 na 10 miejsce, utrzymany w 2011r. Wstępne wyniki statystyczne (dane rumuńskiego INSEE) wskazują, że rosnące od 2010r. obroty handlowe w 2011r. osiągnęły najwyższy poziom w ciągu całej współpracy. Mimo kryzysu gospodarczego poziom polskiego eksportu jest wysoki (124,4 % w stosunku do 2010r), także firmy polskie coraz intensywniej penetrują rynek rumuński, zwiększając poziom importu.

WPHI BUKARESZT 3

(w mln EUR)

Eksport z Rumunii do

PolskiImport z Polski

do RumuniiObrotyogółem

Rok 2006 468,3 1 128,4 1 596,7

Rok 2007 635,0 1 730,4 2 365,4

Rok 2008 668,5 1 925,9 2 594,4

Rok 2009 647,2 1 384,3 2 031,5

Rok 2010 981,7 1 748,9 2 730,7

Rok 2011 (dane wstępne) 1070,53 2 1871,7 3 242,2

Dynamika (2010=100) 109,0 124,4,8 118,8

Źródło: rumuńskie dane statystyczne

2.1 Ramy prawno traktatowe

Polsko-rumuńskie stosunki gospodarcze uregulowane są w zasadniczej części ramami prawnymi obowiązującymi w UE, w tym również Traktatem Akcesyjnym o przystąpieniu Rumunii i Bułgarii z 25 kwietnia 2005 roku (Dz.U. 2006 nr 79 poz. 548). Ponadto obowiązują nadal następujące umowy dwustronne o charakterze gospodarczym:

Umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobieganiu uchylania się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku z 23 czerwca 1994 roku (Dz.U. 1995 nr 109 poz. 530),

Umowa w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji z 23 czerwca 1994 roku (Dz.U. 1995 nr 77 poz. 386),

Konwencja handlowa i nawigacyjna z dnia 23 czerwca 1930 roku,

Umowa o międzynarodowych przewozach drogowych z 29 stycznia 1968 roku,

Umowa o współpracy w dziedzinie turystyki z 13 grudnia 1994 roku,

Umowa o cywilnym transporcie lotniczym z 19 maja 1999 roku.

2.2 Wymiana handlowa z Polską – wyniki wstępne 3 miesięcy 2012

Kryzys gospodarczy i polityczny Rumunii (trzeci rząd w br) wpływa na rozwój gospodarki i jej zdolność importu towarów z zagranicy. Nastąpiło zarówno spowolnienie

WPHI BUKARESZT 4

gospodarcze i związany z nim zmniejszony popyt na dobra zaopatrzeniowe i inwestycyjne, jak i spadek możliwości zaciągania kredytów oraz zwolnienia pracowników, co doprowadziło do spadku zapotrzebowania na import konsumpcyjny. Dekoniunktura objęła także wymianę z Polską.

W okresie 3 m-cy 2012 roku, w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, rumuńsko-polskie obroty towarowe handlu zagranicznego przedstawiały się następująco: 

mln EUR

2006 2007 20082009 2010 2011

3 mies. 2012

Eksport z Rumunii 468,3 635,0 667,70 647,23 982,26 1070,53 289,59

Import do Rumunii 1 128,4 1 730,4 1 934,28 1 384,25 1745,83 2171,72

536,91

Obroty1 596,7 2 365,4 2 601,98 2 031,48 2728,09 3242,25

826,5

Saldo-660,1 -1 095,4 - 1 266,58 - 737,02 - 763,57 -1101,19

- 247,32

Źródło: rumuńskie dane statystyczne; należy pamiętać, że w tym ujęciu ujemny wynik salda obrotów oznacza dodatni wynik dla Polski

W ciągu 3 m-cy 2012 r. nastąpił wzrost importu z Polski (dynamika 116,6%) oraz spadek eksportu do Polski (dynamika 0,96%) co jest charakterystyczne dla całego HZ Rumunii Saldo obrotów towarowych handlu zagranicznego z Rumunią było dla Polski dodatnie i wyniosło w okresie 3 miesięcy 2012 r. 247,32 mln EUR.

W eksporcie z Rumunii do Polski największy udział w okresie 3 m-cy 2012 r. miały następujące grupy towarowe:

1. Maszyny, urządzenia i sprzęt elektryczny – 60,05 mln EUR (20,7% udziału) 2. Pojazdy, samoloty, statki – 53,07 mln EUR (18,3% udziału)

3. Metale nieszlachetne i wyroby – 47,47 mln EUR (16,4% udziału)

4. Tworzywa sztuczne i produkty przem.chem.i pokrewnych – 24,45 mln EUR (8,4% udziału)

W imporcie z Polski do Rumunii największy udział miały następujące grupy towarowe:

1. Metale nieszlachetne i wyroby – 92,84 mln EUR (17,3% udziału) 2. Maszyny i urządzenia; sprzęt elektryczny – 76,22 mln EUR (14,2% udziału)

WPHI BUKARESZT 5

3. Produkty przem. chem. i przem. pokrewnych – 71,37 mln EUR (13,3% udziału)

4. Tworzywa sztuczne i produkty z nich; kauczuk – 52.69 mln EUR (9,8% udziału)

Polska znajduje się na 10 miejscu pod względem rumuńskiego eksportu i na 8 miejscu pod względem importu.

Pomimo recesji w Rumunii objawiająca się spadkiem wartości PKB, zmniejszeniem produkcji przemysłowej i wzrostem bezrobocia, odnotowano dalszy wzrost importu z Polski w omawianym okresie. Jednocześnie Rumunia zmniejszyła wielkość sprzedaży na rynku polskim. W imporcie z Polski do Rumunii na pierwszym miejscu znalazły się: maszyny, urządzenia i sprzęt elektryczny, drugą pozycję zajęły pojazdy, na trzecim miejscu znalazły się metale nieszlachetne i wyroby, czwarte miejsce zajęły tworzywa sztuczne i produkty z nich, kauczuk.

2.3 Współpraca inwestycyjno-kapitałowa

Rumunia jest w dalszym ciągu interesującym miejscem dla polskich inwestorów. Jednym z głównych tego powodów były m.in. uzyskanie przez Rumunię członkostwa w UE, co wiąże się z zapewnieniem odpowiedniego poziomu wiarygodności inwestycyjnej i łatwością prowadzenia biznesu, a umiędzynarodowienie polskich firm skłania do poszukiwania nowych rynków zbytu i wykorzystania możliwości oferowanych zagranicą.

Obecnie w Rumunii ulokowali się:

1. ASSECO – oprogramowanie komputerowe – przejęcie 2 firm rumuńskich z branży IT

2. BARLINEK – panele i okleiny z drewna (parkiety)

3. CAN PACK – opakowania metalowe – fabryka w Bukareszcie

4. CERSANIT – fabryka glazury i urządzeń sanitarnych

5. FORTE – meble

6. INVESTPOL Consulting – technologie i maszyny do przetwórstwa mięsa i przetwórstwo mięsa

7. KLER Romania – meble luksusowe

8. KONIMPEX (Rol- Chim) – składniki do farb (produkcja tlenku cynku)

9. KONSALNET (usługi transportu i przechowywania pieniędzy)

10. KRONLUX F.M. FAKRO – okna

11. MASPEX TYMBARK – soki, kawa, czekolada rozpuszczalna

12. POLIMEX Mostostal – konstrukcje stalowe i usługi budowlane

13. PORTA – drzwi drewniane – fabryka w Arad

14. PROFI ROM FODOD – sieci handlowe na terenie całej Rumunii

WPHI BUKARESZT 6

15. PRUSZYŃSKI Viking – blachy elewacyjne i dachowe

16. SELENA Romania S.R.L. – uszczelniacze budowlane

17. TENZO SRL wyroby stalowe

18. USG CIECH SA – fabryka sody

19. VOX Profile – profile budowlane (do okien i drzwi)

Wartość wniesionych nakładów inwestycyjnych, wg danych rumuńskich wynosi 220 mln euro, wg danych polskiego NBP Rumunia znajduje się na 14. miejscu polskich inwestycji z poziomem 463 mln EUR (dane koniec 2010r.)

Obok dużych inwestorów polskich w Rumunii obecne są także firmy mniejsze, najczęściej nastawione na sprzedaż swoich towarów produkowanych lub sprowadzanych z Polski. Szacowana ich łączna liczba w 2010r. wynosiła 558 spółek, z tego aktywnych ponad 200. Zatrudniają one w Rumunii prawie 4 tys. pracowników. Polskie firmy funkcjonują generalnie w trzech sektorach: budownictwo, przemysł spożywczy + opakowania oraz usługi (prawne, nieruchomości, windykacja należności, detektywistyczne, doradztwo w funduszach strukturalnych).

Brak większych inwestycji rumuńskich w Polsce, obecnie firma Aurelian Oil & Gas PLC (w kooperacji z Kulczyk Holding) rozpoczęła odwierty dla dotarcia do pokładów łupków gazonośnych w zachodniej części Polski. Jednocześnie Global Food Sp. z O.O (z grupy European Drinks) posiada większościowy udział właścicieli rumuńskich, a grupa firm GECAD w dziedzinie IT ma trzech autoryzowanych przedstawicieli.

2.4 Dostęp do rynku

Od 1 stycznia 2007 roku Polska jak i Rumunia otworzyły wzajemnie swoje rynki dla czterech swobód UE (przepływu towarów, usług, osób i kapitału).

Do najważniejszych problemów, z którymi zetknęły się polskie firmy w 2011r. należą:

Procedury ANAF (Narodowa Administracja Fiskalna) związane ze złośliwym badaniem dokumentów przewozowych przez celników, częstą konfiskatą towarów, opóźnionym wystawianiem Proces Verbal, niemożnością odkupienia konfiskowanego towaru podczas licytacji przez firmy polskie.

Dowolna interpretacja wagi towarów na granicy, nadużywanie mandatów za przeciążenia samochodów, łapownictwo

Długotrwałe procedury zwrotu VAT firmom (poprzedzane drobiazgowymi kontrolami inspektorów izb skarbowych)

WPHI BUKARESZT 7

Długotrwałe procedury zwrotu firmom świadczeń wypłacanych chorującym pracownikom

Liczne upadłości wierzycieli, dochodzenie wierzytelności

Trudność wygrywania przetargów publicznych przez firmy zagraniczne

Warunki transportu towarów, przebudowywane drogi,

Należy podkreślić, że członkostwo Rumunii w UE zachęca do dalszego rozwoju kontaktów handlowych i wzrostu eksportu. Osiągniecie, mimo kryzysu gospodarczego w 2011 r. wysokiego poziomu wymiany handlowej, obecność polskich wystawców, eksporterów i przedsiębiorców lokujących swoje firmy w Rumunii świadczy o pozytywnym nastawieniu przedstawicieli naszego biznesu do tego kraju.

2.5 Prognoza rozwoju współpracy gospodarczej

Na podstawie rumuńskich zapytań kierowanych do Wydziału w 2011 r. i w I kwartale 2012, uważamy, że perspektywiczne dla polskiego eksportu do Rumunii grupy towarów i usług to:

1. Artykuły rolno-spożywcze, w tym mięso i ryby, zboża i warzywa, owoce, cukier i słodycze, olej rzepakowy, materiał siewny i sadzonki, domieszki do pasz treściwych, jaja, produkty tradycyjne i produkty rolnictwa ekologicznego,

2. Materiały budowlane, wykończeniowe i szkło,

3. Farmaceutyki, środki opatrunkowe i jednorazowe materiały sanitarne.

4. Kosmetyki, środki czystości, piorące i czyszczące.

5. Papier i tektura, opakowania.

6. Maszyny i urządzenia w tym chłodziarki i zamrażarki, urządzenia dla przemysłu spożywczego, sprzęt AGD i maszyny rolnicze

7. Części samochodowe i opony

8. Meble, ich części i akcesoria

9. Odzież dla dzieci i niemowląt

Niezależnie od stanu wymiany polsko-rumuńskiej, WPHI Bukareszt widzi możliwości dla kontraktów w następujących obszarach:

Sprzęt medyczny i leki (Rumunia przygotowuje się do reformy służby zdrowia, a od 2011r. wzrosła liczba przetargów publicznych na te artykuły),

Usługi remontowo – budowlane, w tym budowę stacji uzdatniania wody i oczyszczalni ścieków wraz z dostawą sprzętu do stacji uzdatniania i oczyszczalni, dla kontraktów finansowanych ze środków lokalnych, budżetowych i europejskich (liczne przetargi publiczne),

WPHI BUKARESZT 8

2.6 Polskie placówki ekonomiczno-handlowe

Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Bukareszcie Str.Atena 10, 011 – 832 Bucureşti, România

tel.: +40 (21) 310 04 70, 310 04 80

fax: +40 (21) 310 04 90

e-mail: bucharest@trade.gov.pl

www.polonia.ro , www.bukareszt.trade.gov.pl

Wydział Polityczno - Ekonomiczny Ambasady RP w BukareszcieAl. Alexandru 23, Bucureşti, România

tel.: +40 (21) 308 22 83

fax: +40 (21) 308 22 14 oraz +40 (21) 308 22 53

e-mail: Bukareszt.WPE@msz.gov.pl , www.bukareszt.ro

3. Przemysł lekki w Rumunii

Federacja Patronatu Przemysłu Lekkiego z Rumunii ( FEPAIUS) przeprowadziła analizę okresu kryzysu ekonomicznego na świecie i w Rumunii. Na jej przykładzie określiła zmiany, które zaszły na przełomie lat 2008-2012 na rynku rumuńskim.

Według Prezesa FEPAIUS – kryzys finansowy nie był jedynym czynnikiem, który spowodował zmiany na tutejszym rynku. Znaczącym czynnikiem, niekorzystnym dla Rumunii, był ekspansyjny rozwój azjatyckiego rynku, który charakteryzował się bardzo tanią siłą roboczą.W roku 2008, ostatnim roku boomu ekonomicznego, rumuński przemysł lekki zatrudniał 340.000 osób. Na dzień dzisiejszy, w 8.000 przedsiębiorstw z obszaru Rumunii pracuje jedynie 217.000 osób, czyli tutejszy przemysł lekki stracił ponad 100.000 miejsc pracy.

Pierwszy szok Rumunia przeżyła znacznie wcześniej, a mianowicie w roku 2001, w którym to Chiny oficjalnie weszły w skład Word Trade Organisation – Światowej Organizacji Handlu, po wielu latach żmudnych negocjacji, następnym zaś był rok 2005, w którym to nastąpiło sztuczne umocnienie rumuńskiej waluty w stosunku do Euro, przed wejściem do Unii Europejskiej w 2007 roku.

W momencie przystąpienia Chin do WTO, Rumunia straciła swoją przewagę nad innymi krajami z Europy Zachodniej, a mianowicie tanią siłę roboczą.

WPHI BUKARESZT 9

Jakie są aktualne atuty tutejszego rynku? Według Prezes FEPAIUS, rynek przemysłu lekkiego stracił bardzo dużo.

Po pierwsze, zmniejszyła się ilość dobrze wykwalifikowanego personelu ze względu na całkowite zamknięcie szkół zawodowych i technikum zawodowych na terenie Rumunii oraz zwiększenia tutejszych kosztów zatrudnienia od 2009 roku. Po drugie, podczas kryzysu finansowego wiele mikro firm oraz małych i średnich przedsiębiorstw ogłosiła swoje bankructwo i jak na razie nie widać poprawy na lepsze. Tutejsza specyfika rynkowa charakteryzuje się bardzo długim okresem płatności faktur, nawet do 120 dni, co nie wpływa korzystnie na budżet przedsiębiorstw i daje możliwość funkcjonowania jedynie tym firmom, które są w dobrej sytuacji finansowej. Tak jak wszędzie, i w Rumunii, pobieranie kredytów z instytucji bankowych jest nadal trudne i jednocześnie bardzo kosztowne. Po trzecie, ilość zamówień, jakie docierają do firm włókienniczo - krawieckich nie daje firmom perspektyw do inwestycji w rozwój dodatkowych linii produkcyjnych bądź w zatrudnienie dodatkowe personelu. Natomiast, zmiany personalne na wysokim szczeblu, które niosą za sobą ogólną niestabilność oraz słabo rozwinięta tutejsza infrastruktura nie mają pozytywnego wpływu na rozwój firm. Dodatkowo, rumuński rynek jest w pełni uzależniony od rynku światowego i jego przemian.

Pozytywnym punktem, według Prezes Federacji, jest fakt, iż już od wielu lat na tutejszym rynku przemysłu lekkiego funkcjonują duże grupy międzynarodowe z branży tekstylnej i zlecają wykonanie towarów rodzimym fabrykom. Jedna z nich: C&A, w formie lohn, szyje ponad 8.000.000 sztuk ubrań rocznie, które następnie są sprzedawane na całym świecie.Rumunia nadal jest w pierwszej dziesiątce wykonawców dla grupy holenderskiej C&A, obok takich azjatyckich państw jak: Chiny, Bangladesz, Pakistan, – które jak wiadomo charakteryzują się bardzo tanią siłą roboczą. Około 1, 5 % całego towaru sprzedawanego na świecie w sklepach C&A pochodzi z rumuńskich fabryk. I nie jest to jedyna światowej miary grupa z branży przemysłu lekkiego, która korzysta z rumuńskich fabryk krawieckich. Wiele towarów, które kupujemy w H&M, C&A, ZARA, ma na metce napisane „ made in Romania”, choć nie widnieje na niej żaden adres producenta. Ta informacja pozostaje sekretem skrywanym przez międzynarodowe grupy.

4. Rumuński rynek obuwia – ocena 2011 roku

W kontekście światowej sytuacji gospodarczej, gdzie panuje spadek konsumpcji, Rumunii w roku 2011 ogółem wydali około 730 mln Euro na zakup 46 milionów par butów. Powyższe wartości są odzwierciedleniem tutejszego rynku obuwia, który w rzeczywistości zmniejszył swą wartość, ale nie zmniejszył ilości sprzedanych par butów, co sugeruje, iż tutejsi konsumenci skierowali swoje preferencje w stronę obuwia tańszego, lecz nadal pozostali przy średniej, która szacuje się na 2-3 pary obuwia rocznie na jednego mieszkańca.

Ewolucja rynku obuwia w Rumunii w latach 2010- 2013*:

ROK Ilość par butów w mln. Wartość rynku w mld. Lei

WPHI BUKARESZT 10

2010 46,6 3,21

2011 46,1 3,09

2012 45,5 2,93

2013 * 45,9 2,91* 2013 dane szacunkowe.

Według danych „ Ziarul Financiar” i analizy przeprowadzonej przez EUROMONITOR INTERNATIONAL, jedna osoba kupiła średnio 2-3 pary butów, za które zapłaciła około 160 lei, czyli w przybliżeniu 40 Euro. Wyniki powyższe sugerują, iż zainteresowanie Rumunów kieruje się w stronę obuwia, którego wartość w momencie sprzedaży szacuje się poniżej 20 Euro.

W tym kontekście, tutejsi przedstawiciele rynku obuwia musieli dostosować się do wymogów rynku i przyjąć odpowiednie strategie: liczyć na bardzo dużą sprzedaż tańszego obuwia - jak Leonardo lub Deichmann, lub ceny powyżej średniej krajowej i lepszą jakość - w przypadku Otter, Benvenutti, Il Passo.

Do pierwszej dziesiątki najlepiej sprzedających się firm należą przedsiębiorstwa, które mają w swych szeregach rodzimych wspólników jak jest to w przypadku: Leonardo, Benvenutti, Otter lub Il Passo oraz producenci a zarazem sprzedawcy - jak w przypadku bardzo znanej firmy Musette. Do ich grona zalicza się również zagraniczna firma sprowadzona do Rumunii przez Pana Octavian Radu w formie franszyzy, a mianowicie, firma Aldo.

Fakt, iż do pierwszej dziesiątki należy ponad połowa rumuńskich firm jest unikatowy, ponieważ inne rynki przemysłowe Rumunii zalane są wręcz przez wyroby z zagranicy. Szczególnie jest to widoczne w przemyśle lekkim, który jest zdominowany przez takie międzynarodowe przedsiębiorstwa jak: Inditex, H&M, New Yorker, C&A, Kenvelo oraz LPP Fashion w skład, których wchodzą: Reserved, Cropp i House.

Główni „gracze” rumuńskiego rynku:

FIRMALeonardo Deichmann

Otter Distribution(w składzie: Otter, Promenade, Geox, Clarks)

Benvenutti Il Passo

Wspólnicy Florin Panea Deichmann Germany

Florin Schwartz

Dan Pavel Petru Chirac Corina Gheorghita

Obroty w 2011 roku 72 Mln. Euro 40 Mln. Euro 12,3 Mln.

Euro11 Mln. Euro 6,1 Mln.

Euro

WPHI BUKARESZT 11

Sieć sklepów

w Rumunii150 50 43 35 11

Suma pieniędzy, jaką Rumunii są w stanie wydać na zakup obuwia jest proporcjonalnie mniejsza niż w okresie boomu ekonomicznego, kiedy nie liczono się tak szczegółowo z kosztami, królował czas łatwego dostępu do kredytów i wzmożonej konsumpcji, wręcz impulsywnej i nieprzemyślanej. Niestabilność polityczna i gospodarcza Rumunii nie zapowiada zmian na lepsze w roku bieżącym jak i w 2013, a co za tym idzie, Rumunii „nadal będą spacerować w tanim obuwiu” a nadwyżki finansowe, jeżeli takowe istnieją, na pewno będą woleli wydać w innej formie.

5. Rumuński rynek mięsa

Produkcja mięsa

Według danych rumuńskiego Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w marcu 2012 r. w porównaniu do marca 2011 r. spadła liczba produkcji zwierząt rzeźnych - bydła wołowego, wieprzowego, baraniego i owczego. Wzrosła natomiast liczba drobiu przeznaczonego na ubój (dane w tys. sztuk); odnotowano spadek wagi tusz wołowych i wieprzowych a zarejestrowano wzrost wagi tusz baranich i kozich (dane w tonach).

Ubój zwierząt i drobiu

Zwierzęta i drób rzeźnyw tys. szt.

Waga tuszw tonach

Marzec2011

Luty2012

Marzec 2012 *

Marzec 2011

Luty 2012

Marzec 2012*

Bydło - ogółemw tym: w przeds. wyspecjalizowanych

899

497

4510

134572000

77561565

72392040

Trzoda chlewna –ogółemw tym:w przeds.wyspecjalizowanych

341

243

312

246

306

262

27707

20034

24816

20195

24443

21888

Barany i kozy – ogółemw tym: w przeds. wyspecjalizowanych

331

11

110

1

330

41

3112

99

1467

13

3258

338

Drób – ogółemw tym: w przeds. wyspecjalizowanych

1686115175

1874314550

2046115993

2476224268

2529623118

3259125423

Źródło: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Rumunii; Industria Carnii.Ro nr 22* Dane tymczasowe

Import

WPHI BUKARESZT 12

Według danych rumuńskiego Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi import mięsa (świeżego, chłodzonego i mrożonego) w 2011 r. wyniósł 403 mln EUR (259 mln t).

Struktura importu mięsa w Rumunii w 2011 r. przedstawiała się następująco (w %)

S truktura importu mięs a w R umunii w 2011 r.

62,00%

35,00%

4,00%

Wieprz owinaDrób

Wołowina

Źródło: Ministerstwo Rolnictwa Rozwoju Wsi Rumunii, FRD Center Market Services

W strukturze importu mięsa, największy bo wynoszący 61% udział miało mięso wieprzowe, następnie drobiowe 35% i mięso wołowe 4% udziału.

Główne kraje z których Rumunia importowała mięso to kraje UE: Niemcy, Włochy, Belgia, Austria, Francja, Dania, Cypr.Struktura importu produktów mięsnych kształtowała się następująco: jadalne podroby (43%), tłuszcze (29%), inne produkty mięsne (17%), wędliny (11%).

Warto odnotować, iż w roku 2010 Polska znajdowała się na 10 pozycji w rumuńskim imporcie mięsa ogółem. W roku 2011 miejsce Polski w imporcie przesunęło się na dalszą pozycję.

Konsumpcja

Według danych TNS CSOP (rumuński członek ESOMAR i TNS Worldwide) średnie roczne spożycie mięsa wynosi w Rumunii ca 60 kg / osobę. W ciągu ostatnich dziesięciu lat, konsumpcja mięsa w Rumunii wzrosła dwukrotnie i nadal będzie wzrastać w najbliższych latach.Na przykładzie konsumpcji wędlin, uwidoczniono zwyczaje konsumpcyjne ludności w tym częstotliwość jej spożycia:

- 10% Rumunów konsumuje wędliny codziennie- 15% 3 - 5 razy w tygodniu- 26% 1 - 2 razy w tygodniu- 21% 1 - 3 razy w miesiącu- 5% 1 - 2 razy w ciągu trzech miesięcy- 13% rzadziej niż raz na trzy miesiące

WPHI BUKARESZT 13

- 10% Rumunów nie konsumuje wędlin70% ankietowanych Rumunów konsumuje wędliny na śniadanie.

Głównym producentem produktów mięsnych w Rumunii jest Salbac Bacau w 2011 r. w porównaniu do 2010 r. odnotowano 16%-y wzrost sprzedaży wędlin suchych, wędzonych i peklowanych, przy wzroście wartości sprzedaży o 23%. Ponadto sprzedaż suchych wędlin fermentowanych wzrosła ilościowo o 50% w 2010 r. w porównaniu do roku 2009. Według analizy Daedalus Miliard Brown, jednej z wiodących firm marketingowych w Rumunii, w okresie wrzesień – listopad 2011 r. w kategorii wędlin, zarejestrowano 3,1% wzrost penetracji wędlin wśród ludności miejskiej w Rumunii w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego.

Targi

Pierwsza edycja Międzynarodowych Targów przemysłu mięsnego CARNEXPO miała miejsce 21 – 24 września 2011 r. na terenach Romaero Baneasa w Bukareszcie i zaowocowała podpisaniem ponad 200 nowych kontraktów o wartości 2,3 mln EUR.

Wnioski:

1. W związku z utrzymującą się tendencją wzrostu konsumpcji mięsa w Rumunii, szacuje się, że importerzy oraz dystrybutorzy mięsa i produktów mięsnych w Rumunii będą kontynuować inwestycje oraz rozwijać i dywersyfikować gamę produktów oferowanych w najbliższych latach.

2. Kraje członkowskie „starej” UE są poważnymi konkurentami w imporcie mięsa na rumuńskim rynku. Prowadzona przez nie praktyka handlowa skutecznie ograniczyła w 2011 r polski eksport mięsa na rynek Rumunii.

3. Rząd rumuński zapowiada w 2012 r. wznowienie eksportu mięsa wieprzowego do krajów UE, co może wpłynąć na ograniczenie dotychczasowego importu tego produktu.

6. Projekt Strategii energetycznej Rumunii na lata 2012 - 2035 *

Projekt strategii opracowany przez rumuńskie Ministerstwo Gospodarki, Handlu i Środowiska Biznesu znajduje się w fazie finalnej. W najbliższym czasie projekt zostanie przedstawiony do konsultacji społecznych. W projekcie omawiana jest aktualna sytuacja w sektorze energii elektrycznej kraju, począwszy od identyfikacji zasobów kraju. Rumunia posiada zróżnicowaną lecz ograniczoną ilościowo gamę zasobów: ropę naftową, gaz ziemny, węgiel, rudy uranu, oraz duży potencjał w zakresie energii odnawialnej.

Węgiel brunatny - posiadane rezerwy mogą być wykorzystywane przez około 40 lat na poziomie 30 mln t /rocznie. Poziom interwencji państwa jest ograniczony, subwencje są

WPHI BUKARESZT 14

przyznawane tylko na eksploatację głębinową węgla. Wspomniane subwencje ulegną po pewnym czasie likwidacji.

Węgiel kamienny – zamknięcie nierentownych kopalń doprowadziło do sytuacji, w której tylko około 30% rezerw geologicznych znajduje się pod zarządem Compania Nationala a Huilei CNH-SA (Narodowa Kompania Węgla Kamiennego). Zgodnie z Dyrektywą UE implementowaną w Rumunii, można korzystać z subwencji do 2018 r. Korzystanie z subwencji jest ściśle związane z programem likwidacji kopalni przynoszących straty. Można założyć, że ewolucja kosztów produkcji, kosztów emisji CO2 i eliminacji subwencji do produkcji, spowodują ograniczenie produkcji krajowej produkcji węgla kamiennego i ograniczenie produkcji węgla ogółem.Z punktu widzenia ekonomicznego i technicznego, węgiel kamienny służący do produkcji energii elektrycznej, bez subwencji, stanie się marginalnym źródłem energii.

Z opisanej sytuacji wynika, że poza źródłami energii odnawialnej, tylko węgiel brunatny ma poważny udział w zapewnieniu potrzeb energetycznych kraju przez najbliższe 20-40 lat.

Ropa naftowa – wydobycie w związku z zużyciem zasobów może spadać około 2-4% rocznie. Stopień zastąpienia zużytych rezerw nie przekroczy 15-20%.

Gaz ziemny - zużycie zasobów gazu podobnie jak w przypadku ropy spowoduje spadek produkcji szacowany na 2-5%. Stopień zastępowalności wyeksploatowanych rezerw nie przekroczy 15-30%.

Pokrycie zapotrzebowania na podstawową energię będzie możliwe poprzez wzrost wykorzystania źródeł odnawialnych i poprzez import energii podstawowej – gazu, ropy, węgla, paliwa atomowego. Rumunia pozostanie zależna od importu energii podstawowej. Stopień uzależnienia będzie zależał od odkrycia nowych zasobów nadających się do eksploatacji, od stopnia integracji źródeł odnawialnych, a także od sukcesu podjętych działań mających na celu wzrost efektywności energetycznej kraju.

Źródła energii odnawialnej - użytkowany potencjał jest mniejszy z powodu ograniczeń technologicznych, poziomu efektywności i ograniczeń środowiskowych.Według ostatnich szacunków potencjał energii wodnej Rumunii wynosi ca 32.000 GWh/rocznie. W końcu 2009 r. zainstalowana moc w centralach wodnych wyniosła 6.450 MW, rocznie 17.340 GWh. Stopień wykorzystania potencjału technicznego wynosi 54%.Poza dużymi centralami wodnymi, koszt wytworzenia energii elektrycznej w jednostkach wykorzystujących energię odnawialną jest wyższy od jednostek korzystających z paliwa atomowego i zasobów kopalnianych. Projekt strategii energetycznej Rumunii na lata 2011-2035 prezentuje ewolucję konsumpcji i produkcji energii podstawowej z zaznaczeniem wzrostu konsumpcji w okresie 1999-2008 o 8,2%. Wzrost konsumpcji finalnej wyniósł: w 2008 r. - 41.775 GWh, w 1999 r. - 31.835 GWh. Projekt analizuje także poziom stanu technicznego instalacji systemu elektroenergetycznego. Szacuje się, że około 80% z grup termoenergetycznych Rumunii zostało zainstalowanych w okresie 1970-1980 i praktycznie przekroczyły okres użytkowania. Elektrociepłownie z powodu technologii z lat 60-tych, 70-tych i długiego czasu użytkowania mają niskie parametry (30%).

WPHI BUKARESZT 15

Poniżej przedstawione zostały 2 wykresy: jeden ilustrujący sytuację w produkcji energii elektrycznej w Rumunii w 2009 r., drugi informujący o zainstalowanej mocy w tym samym roku.

P rodukc ja energ ii elektryc znej w roku 2009 (57,5T Wh)

20,50%

27,30%

52,20%

0,00%

C entrala nuklearna20,50%C entrale wodne 27,30%C entrale c ieplne 52,50%

Moc zains talowana w końc u 2009 r.(4.900 MW)

53,00%

30,00%

17,00%0,00%

P onad 30 lat 53,00%P omiędz y 20 s i 30lat 30,00%P oniż ej 20 lat 17,00%

WPHI BUKARESZT 16

W Strategii zostały wymienione 4 istotne czynniki wpływające na transparentność rynku:

1) Na podstawie Ustawy o energii elektrycznej ceny ustalone na rynkach scentralizowanych energii elektrycznej publikowane są codziennie przez operatora rynku. Na podstawie przepisów Ustawy o energii elektrycznej i Zasad organizacji i funkcjonowania rynków scentralizowanych zatwierdzonych przez Narodowy Urząd Regulacji w dziedzinie Energii Elektrycznej – OPCOM SA (operator) publikuje na Website: www.opcom.ro zasady organizowania i funkcjonowania rynków scentralizowanych;

2) Poprzez mechanizm transakcji forward, kontrakty transakcyjne stają się publiczne;

3) Z energii mogą korzystać wszyscy uczestnicy także i ci, których udział jest stosunkowo niewielki oraz uczestnicy nowi;

4) Istnieje obowiązek przetargu na rynkach OPCOM dla producentów będących w gestii państwa (Ordin nr 445/2005-zarządzenie nr 445/2005) pozwala wejść na rynek nowym uczestnikom.

Niedobory w systemie energetycznym

- Rumuński sektor energetyczny w okresie ostatnich 20 lat był bardzo zaniedbany, nie był traktowany jako istotny element infrastruktury, na przeszkodzie stał też długi okres zwrotu kosztów inwestycji w tym sektorze (15-30 lat);- Duża ilość instalacji produkujących, transportujących i dystrybujących energię jest przestarzała i nienowoczesna, o wysokich kosztach eksploatacji;- Instalacje i urządzenia wykorzystywane w kopalniach węgla kamiennego są zużyte fizycznie i moralnie;- Brakuje środków finansowych na wprowadzenie nowoczesnych technologii w sektorze wydobycia węgla kamiennego;- Wzrasta zależność od importu gazu z jedynego jak na razie źródła w regionie;- Został przekroczony okres dla funkcjonowania rurociągów transportujących gaz w ok. 70% , w stacjach regulacji-pomiarów o ok. 27%;- Istnieje niski poziom finansowania w porównaniu do potrzeb inwestycyjnych w infrastrukturze Narodowego Systemu Transportu gazu (SNT);- Funkcjonuje niejednorodna struktura SNT, co powoduje problemy przy zapewnieniu określonego poziomu ciśnienia gazu;- Istnieje ograniczona efektywność w łańcuchu produkcja –transport -dystrybucja-konsument finalny energii;

- Brakuje działań finansowych dla wsparcia projektów i programów wzrostu efektywności energetycznej.

Największe firmy w zakresie energii działające na rynku Rumunii **

Poz.

Firma Obrót (mlnEUR)

Zysk netto (mlnEUR)

Ilość pracowników

Akcjonariusze z większościowym

WPHI BUKARESZT 17

2010 2010 2010 udziałem1. Petrom 3.322,10 428,3 25.176 OMV (Austria)2. Rompetrol

Rafinare1.690,20 -159,4 1.057 The Rompetrol

Group (Kazachstan)

3. Rompetrol Downstream

1.461,30 -23,5 2699 The Rompetrol Group (Kazachstan)

4. Petrotel Lukoil 1.190,40 -72,1 732 Lukoil Europe Holdings (Holandia)

5. Electrica 1.190,40 23,8 brak danych Ministerstwo Gospodarki

6. Lukoil Romania 1.086,40 -39,4 3.660 Lukoil International Gmbh, Lukoil Europe Holdings BV

7. Enel Romania 910,7 77,1 4.707 Enel SpA (Włochy)

8. GDF SUEZ Energy Romania

896,1 47,4 843 RomaniaGas Holding

9. Romgaz 851 155 5.812 Ministerstwo Gospodarki

10. Hidroelectrica 779,4 69,6 5.227 Ministerstwo Gospodarki

11. MOL Romania 637 19,5 179 MOL (Węgry)12. Transelectrica 606,1 2,2 2.185 Ministerstwo

Gospodarki13. E.ON Gaz

Romani587,5 -22,7 394 E.ON (Niemcy)

14. Electrocentrale Bucuresti

460,9 39,7 3.237 Ministerstwo Gospodarki

15. Oscar Downstream

398,9 8,8 150 Alin Niculae

16. Nuclearelectrica 360,6 3,8 2.179 Ministerstwo Gospodarki

17. E.ON Moldova Furnizare

brak danych brak danych brak danych E.ON (Niemcy)

18. CEZ Vanzare 329,9 -3,7 54 CEZ (Czechy)19. Transgaz 282,7 71,1 4.984 Ministerstwo

Gospodarki20. Complexul

Energetic Craiova

261,3 0,05 2.294 Ministerstwo Gospodarki

*Źródło: Economistul nr 24-25/2011** Ministerstwo Finansów, BVB, Firmy, Ziarul Financiar

WPHI BUKARESZT 18

7. Partnerstwo Publiczno - Prywatne (PPP) w Rumunii

Podstawowym dokumentem prawnym dla Partnerstwa Publiczno – Prywatnego w Rumunii jest Ustawa nr 178/2010 z 1/10/2010, opublikowana w Monitorze Oficjalnym nr 676 z 5/10/2011 (wersja skonsolidowana z 20/10/2011).Rząd, ministerstwa i partnerzy publiczni, zgodnie z Art. 8 Ustawy nr 178/2010, z późniejszymi zmianami i uzupełnieniami, inicjują projekty PPP w celu budowy, rehabilitacji, modernizacji, utrzymania prac publicznych o dużym znaczeniu dla kraju (Art. 7 HG nr 1239/2010, Decyzja Rządu nr 1239/2010 ze zmianami i uzupełnieniami, potwierdzona Art. 23, ustęp (1) Ustawy nr 178/2010 ze zmianami i uzupełnieniami). Koordynacja PPP znajduje się w Kancelarii Premiera Rządu.

Właściwe Ministerstwo zgodnie z uprawnieniami (Art. 10 Decyzji rządu nr 1239/2010 ze zmianami i uzupełnieniami):a) określa cel projektu PPP; b) przygotowuje studium wykonalności lub badanie które wykonują specjaliście we własnym zakresie lub w zależności od przypadku, ekspertyzę wykonuje firma wyspecjalizowana zgodnie z obowiązującymi przepisami; c) publikuje ogłoszenie o wyborze i załącza dokument, zgodnie z Ustawą nr 178/2010, z późniejszymi zmianami i uzupełnieniami; d) rozpowszechnia, nieodpłatnie, dokument załączony do ogłoszenia o wyborze; e) organizuje zgodnie z przepisami i mandatem rządu przyjęcie ofert/ listów intencyjnych, prac komisji oceniającej, podpisanie umów z wybranymi inwestorami prywatnymi, podpisanie umowy PPP; f) zapewnia włączenie projektu PPP do strategii podatkowo – budżetowej, zaakceptowanej zgodnie z Ustawą o odpowiedzialności podatkowo – budżetowej nr 69/2010; g) zabezpiecza włączenie projektu PPP do strategii podatkowo – budżetowej, zgodnie z Ustawą nr 69/2010.Rząd, w zależności od przypadku deleguje uprawnienia do wdrożenia projektu PPP właściwemu Ministerstwu lub deleguje ekipie koordynowanej przez ministra lub sekretarza stanu jedno lub więcej zadań wymienionych od lit a) do lit h) (Art. 12, lit. I Decyzja rządu nr 1239/2010, ze zmianami i uzupełnieniami).

W 2011 r. rząd rumuński przygotował listę 17 projektów PPP, na której znalazły się między innymi następujące projekty inwestycyjne: budowa centrali wodnej Tarnita - Lapustesti, budowa osiedla i 10 tys. mieszkań w Ghencea, budowa kanału Dunaj - Bukareszt, budowa północnej i południowej obwodnicy Bukaresztu. Dotychczas nie zrealizowano w Rumunii żadnego dużego projektu PPP. Projekt PPP dotyczący budowy autostrady na odcinku Comarnic – Brasov nie powiódł się.Aktualnie przedłożono inwestorom 2 projekty: budowa taniego lotniska (low-cost) w pobliżu Urziceni oraz przygotowanie ogólnego kadastru Rumunii (planowany jest napływ do budżetu 1,3 mld EUR w związku z realizacją ww. 2 projektów).Oprócz ww. dużych projektów planuje się umieszczenie w systemie SEAP 20 małych projektów inwestycyjnych PPP przygotowanych przez władze lokalne w województwie Suceava. W 2012 r. rumuńskie Ministerstwo Transportu i Infrastruktury otrzymało środki finansowe z Europejskiego Funduszu Społecznego na projekt „Poprawa działania administracji

WPHI BUKARESZT 19

Ministerstwa Transportu i Infrastruktury na zarządzanie projektami PPP”. Projekt złożony przez Ministerstwo Transportu i Infrastruktury w ramach Operacyjnego Programu Rozwój Administracji, został podpisany 19 kwietnia 2012 r. i będzie realizowany przez 2 lata z pomocą Banku Światowego. Ogólna wartość projektu wynosi 4,54 mln EUR, z czego finansowanie bezzwrotne z Europejskiego Funduszu Społecznego wynosi 3,859 mln EUR tj. 85%. Projekt będzie istotnym stymulatorem wzrostu udziału sektora prywatnego w inwestycjach dotyczących infrastruktury drogowej w Rumunii.

8. Sytuacja MŚP w Rumunii 2012 r.

Narodowa Rada MŚP Rumunii, przedstawiła w wydanej „Białej Księdze MŚP w Rumunii w 2011 r.” dane na temat sytuacji rumuńskich MŚP. Zostały one przygotowane na postawie reprezentatywnej próbki 1723 przedsiębiorstw ze wszystkich sektorów gospodarki. Analizę oparto na badaniach przeprowadzonych wśród mikro, małych i średnich przedsiębiorstw; uwzględniono przedsiębiorstwa o różnym okresie funkcjonowania na rynku, zatrudniających pracowników w różnym przedziale wiekowym. Wzięto pod uwagę wszystkie regiony kraju.

I) W analizowanej grupie przedsiębiorstw biorąc pod uwagę wielkość firm, struktura MŚP jest następująca :

Mikroprzedsiębiorstwa małe średnie

71,83 % 21,83 % 6,44 %

II) Czas funkcjonowania przedsiębiorstwa w grupie:

Poniżej 5 lat Od 5 – do 10 lat Od 10 – 15 lat Ponad 15 lat

37,05 % 23,75 % 21,45 % 17,76 %

III) Forma prawna funkcjonujących przedsiębiorstw

Spółki z o.o. Inne Spółki akcyjne94,77 % 3,10 % 2,13 %

IV) Sektory gospodarki, w których funkcjonują MŚP:

Handel Usługi Przemysł Transport Turystyka Budownictwo37,46 % 20,49 % 17,22 % 10,48 % 7,49 % 6,67 %

V) Regiony kraju w których funkcjonuje wybrana grupa MŚP:

Płd. Płd.-Zach.

Bukareszt-Ilfov

Płd.- Wsch.

Centrum Płn.- Wsch.

Płn.-Wsch.

Wsch.

22,28 % 14,14 % 14,08 % 12,97 % 11,46 % 10,65 % 10,01 % 4,42 %

WPHI BUKARESZT 20

W 2012 rząd Rumunii wspiera 1.500 MŚP w ramach trzech programów zainicjowanych w 2011 r.

Finansowanie dotyczy następujących programów: Programu Mihail Kogalniceanu 70 mln RON; Programu START 10 mln RON; Programu dla młodych przedsiębiorców rozpoczynających pracę w biznesie 21 mln RON;

Warto wspomnieć także o pomocy de minimis dla MŚP oraz voucherach innowacyjności.

Program Mihail Kogalniceanu jest przeznaczony dla wszystkich MŚP. W 2012 r. zostały podpisane 883 umowy z bankami (aplikowało 4.358 firm);Gwarancje państwa wynoszą maksymalnie 80 % wartości kredytu, gwarancja nie może przekroczyć kwoty 100.000 RON. Dla uniknięcia biurokracji program jest prowadzony online. Ogólny budżet maksymalny (2011-2013) wynosi 165 mln RON. Podaje się liczbę 30.000 potencjalnych beneficjentów (2011-2013). W roku 2012 podniesiono pułap gwarancji do 1,2 mld RON, w porównaniu do 400 mln RON w 2011 r.

Program START jest przeznaczony dla mikroprzedsiębiorstw funkcjonujących poniżej niż 2 lat. Przedsiębiorcy otrzymują bezzwrotną pomoc wynoszącą maksymalnie 70% wartości kosztów kwalifikowanych projektu inwestycyjnego, lecz nie więcej niż 100.000 RON/beneficjenta.W 2011r skorzystało z tej pomocy 100 firm (aplikowało 416 firm). W ubiegłym roku budżet projektu wynosił 10 mln RON (o 30% większy niż w 2010 r). Natomiast w 2012 r. kwota budżetu w ramach tego programu wynosi 10 mln RON.

Programu dla młodych przedsiębiorców rozpoczynających pracę w biznesie Przyznawane są bezzwrotne środki w wysokości do 10.000 EUR, lecz nie więcej niż 50% kwoty podanej w planie biznesowym. Narodowy Fundusz Gwarancji udziela gwarancji na kredyty służące realizacji planów biznesowych w wysokości 80% wartości kredytu, lecz nie więcej niż 80.000 EUR. Nowy pracodawca jest zwolniony z płacenia podatków na ubezpieczenia społeczne zatrudniając 4 pracowników, natomiast jest zobowiązany zatrudnić minimum 2 osoby.W 2011 r. skorzystało z programu 1.100 beneficjentów . W 2012 r. przyznano na ten program środki w wysokości 21 mln RON. Do 15 lutego br. złożono w ramach programu 215 aplikacjji.

Pomoc de minimis dla MŚP

W okresie 2008-2011 z pomocy de minimis skorzystało 905 MŚP. Bezzwrotna pomoc była przyznawana do wysokości 200.000 EUR dla MŚP, które tworzą miejsca pracy i rozwijają produkcję. Rozszerzono zakres przyznawanej pomocy dla inwestorów, którzy tworzą 300 nowych miejsc pracy i wnoszą 30 mln EUR kapitału. W ramach tego programu przyznano ogólną kwotę pomocy w wysokości ca 370 mln RON. Zaprzestano stosowania tej formy pomocy 31 grudnia 2011 r. W 2012 r. rozważa się ponowne zastosowanie tej formy pomocy.

Vouchery innowacyjności dla MŚP

WPHI BUKARESZT 21

Vouchery są uważane za elastyczny instrument wsparcia MŚP wykorzystywany do modernizacji technologii i wzrostu stopnia innowacyjności.Zakłada się, że będą powstawały partnerstwa z instytucjami badawczymi publicznymi i prywatnymi. Pomoc de minimis – maksymalna wartość voucher’a innowacyjności nie może przekroczyć 90% kosztów kwalifikowanych projektu lub 45.000 RON. Przyznany w 2012 r. budżet wynosi 6.450.000 RON. Program uruchomiono 1 marca 2012 r.

9. Handel Zagraniczny Rumunii 3 m-ce 2012 (dane szacunkowe)

Marzec 2012 r. Według danych szacunkowych Narodowego Instytutu Statystyki Rumunii, eksport FOB wyniósł w marcu 2012 r. 17515,9 mln RON (4014,0 mln EUR) a import CIF 20633,3, mln RON (4728,2 mln EUR). W porównaniu do marca 2011 r. eksport w RON wzrósł o 1,8 %, a wartość eksportu podana w EUR spadła o 2,2 %. Natomiast import wzrósł o 1,4% (dane w RON) i o 5,3% (dane w EUR).Deficyt handlowy FOB-CIF w marcu 2012 r. w porównaniu do marca 2011 r. wyniósł 3117,4 mln RON (714,2 mln EUR) i był mniejszy o 603,5 mln RON (171,0 mln EUR)w stosunku do marca ub. roku.

Największy udział w obrotach handlowych mają maszyny transportowe i pojazdy mechaniczne: 41,8% w eksporcie i 33,5% w imporcie. Różne wyroby przemysłowe mają udział 34,7% w eksporcie i 29,4% w imporcie

I kw.2012 r. Eksport FOB zrealizowany w I kw. 2012 r. wyniósł 47835,9 mln RON (10997,6 mln EUR), a import CIF wyniósł 55190,6 mln RON (12688,2 mln EUR). W porównaniu do I kw. 2011 r., eksport wzrósł o 2,3% (dane podane w RON i spadł o 0,4% (dane w EUR).Natomiast import wzrósł o 3,9%, (dane w RON) i o 1,1% (dane w EUR). Deficyt handlowy FOB-CIF w I kw. 2011 wyniósł 7354,7 mln RON (1690,6 mln EUR) i był większy o 982,7 mln RON (183,0 mln EUR) w porównaniu do deficytu z I kw. 2011. Wartość wymiany wewnątrz UE I kw. 2012 wyniosła 34648,9 mln RON (7959,3 mln EUR) w eksporcie i 407034,7 mln RON (9349,4 mln EUR) w imporcie, co stanowi 72,4 % eksportu ogółem i 73,8% importu ogółem.

Struktura Handlu Zagranicznego w I kw. 2012 r. W eksporcie FOB Rumunii udział poszczególnych grup towarowych w I kw. 2012 r. kształtował się następująco: 41,8 % maszyny i urządzenia transportowe; Inne produkty wytworzone - 34,7%; Artykuły rolno-spożywcze, napoje , tytoń - 6,4%; Paliwa mineralne, smary - 5,9%; Produkty chemiczne - 5,8%; Surowce i materiały - 5,4%;

W imporcie CIF Rumunii udział towarów jest następujący: Maszyny i urządzenia transportowe - 33,5%;Inne produkty wytworzone - 29,4%;Produkty chemiczne -14,7%;Paliwa mineralne, smary - 12,0%;Artykuły rolno-spożywcze, napoje, tytoń - 6,8%; Surowce i materiały - 3,6%;

I kw. 2012EKSPORT FOB IMPORT CIF SALDO FOB/CIF

2011 2012 12/’11 2011 2012 12/11 2011 20121 Mln

RON33767,1 34648,9 102,6 37780,7 40703,7 107,7 -4013,6 -6054,8

Mln 7998,7 7959,3 99,5 8953,4 9349,4 104,4 -954,7 -1390,1

WPHI BUKARESZT 22

EUR2 Mln

RON13002,5 13187,0 101,4 15360,9 14486,9 94,3 -2358,4 -1299,9

Mln EUR

3046,6 3038,3 99,7 3599,5 3338,8 92,8 -552,9 -300,5

3 Mln RON

46769,6 47835,9 102,3 53141,6 55190,6 103,9 6372,0 7354,7

Mln EUR

11045,3 10997,6 99,6 12552,9 12688,2 101,1 -1507,6 -1690,6

1- Handel wewnątrz UE-27; 2-Handel poza UE-27; 3-Ogółem

10. Wyniki I kwartału - recesja w Rumunii

10.1 Statystyka INSEE za I kwartał

Rumuński Państwowy Instytut Statystyczny (INSEE) ogłosił pod koniec maja, że dynamika gospodarki kraju spadła w I kwartale 2012r. o 0,1% w stosunku do ostatniego kwartału 2011r. (ale w I kw. Nastąpił wzrost PKB w stosunku do I kwartału 2011r.) Oznacza to, że gospodarka rumuńska weszła w stan recesji. Był to już kolejny, drugi kwartał spadku gospodarczego przewidzianego przez analityków, którzy prognozowali znacznie głębszy spadek PKB, na poziomie 0,2 - 0,3 % w ujęciu kwartał do kwartału. Sytuacja ta została nazwana przez rząd „techniczną recesją”, taką w której państwo znajdowało się od 2008 do 2011roku. W ostatnim, 2011r. PKB brutto wzrósł o 2,5% głównie dzięki wynikom w rolnictwie i przemyśle. W świetle opublikowanych wyników wzrostu PKB, w I kwartale 2012r., w niewielkim stopniu wzrósł popyt, zaledwie o 1% w stosunku do analogicznego okresu 2011r., głównie wskutek znacznego wzrostu kapitału stałego brutto o 11,8%. Niekorzystny wpływ na wynik PKB miał, z kolei miał eksport towarów i usług znacznie zmniejszony o 2,9% przy spadku także importu o 1,2%. Spadek rozwoju gospodarki w I kwartale wyhamowany był częściowo przez dobre wyniki w rolnictwie, sektorze informatycznym, łączności i handlu. Największy spadek odnotowano w administracji publicznej, w budownictwie, w nieruchomościach i w przemyśle. Najwyższą stopę wzrostu, 4,2% osiągnęły sektory rolnictwa, leśnictwa i rybołówstwa, następnie 2,6% takie sektory jak: ITC, handel hurtowy i detaliczny, napraw pojazdów mechanicznych, transportu i składowania towarów, hotele i restauracje, a kolejne 0,7% odnotowano dla działalności kulturalnej, widowisk i działalności rekreacyjnej oraz 0,6% dla usług i napraw sprzętu domowego. Największy spadek do 5,8% wykazały publiczna administracja i sektor obrony, ubezpieczenia społeczne sektora publicznego, edukacja i pomoc społeczna. Działalność naukowo, techniczna i profesjonalna oraz administracja i usługi pomocnicze obniżyły się o 5%. Niższy spadek, o 1,2% nastąpił w przemyśle, nieruchomościach, budownictwie, ubezpieczeniach i pośrednictwie finansowym. Wzrost sumy podatków VAT od towarów i usług, które wpłynęły do skarbu państwa, wyniósł 6%.

10.2 Stanowisko strony rządowej

WPHI BUKARESZT 23

Nowy Premier V. PONTA, po ogłoszeniu tych wyników gospodarczych, oświadczył, że sytuacja gospodarcza jest stabilna oraz, że rząd rumuński wraz z bankiem centralnym i ministerstwem finansów, ma wszystkie niezbędne narzędzia dla zneutralizowania jakichkolwiek negatywnych efektów wynikających z sytuacji na rynkach europejskich. Potwierdził także aprobatę dla Memorandum uzgodnionego z Bankiem Światowym dot. nowego porozumienia finansowego w wysokości 1 mld EUR, który może być użyty w razie konieczności jako fundusz buforowy (nowy Premier, aby zrealizować obietnice wyborcze chce przywrócić do końca 2012r. część poziomu płac dla sektora budżetowego, zmniejszonych o 25% w lipcu 2010r.). Premier wstrzymał realizację Narodowego Programu Rozwoju Rumunii anulując finansowanie prac w bieżącym roku (1 mld RON) jak i następnych latach. Wg Doradcy Premiera D. DAIANU (b. minister finansów), gospodarka Rumunii powróci do wzrostu w II kwartale 2012r., chociaż wzrost będzie niewielki. Techniczna recesja nie jest powodem do paniki, a na sytuację Rumunii wpływa to, co dzieje się w strefie EURO, powodując spadek eksportu, który tylko w niewielkim stopniu może być złagodzony zwiększeniem popytu wewnętrznego.

10.3 Stanowisko banków

W opinii Gubernatora Narodowego Banku Rumunii recesja jest wyłącznie statystyczna i nie odzwierciedla rzeczywistej sytuacji w gospodarce. A obecna recesja wynika z tego powodu, że Rumunom nie chce się pracować. Także Raiffeisen Bank i ING Bank w swoich opiniach potwierdzają, że gospodarka wchodzi w okres technicznej recesji i oceniają spadek PKB na 0,3% (w porównaniu do IV kwartału 2011r.). Natomiast UniCredit Tiriac Bank uzależnia wzrost gospodarczy od rozwoju sytuacji w strefie EURO, prognozując PKB na 24r. +1,2% na koniec roku. Podobnie prognozują analitycy Banku BCR i austriacki 24rsted Bank.

10.4 Prognoza ekonomiczna Państwowej Komisji Prognoz

Wg prognoz PKP, Rumunia osiągnie w 2012r. wzrost gospodarczy na poziomie 1,7%, co będzie wyrażało się suma 607,5 mld RON lub 138,06 mld EURO. W roku 2013, PKB Rumunii wzrośnie o 3,1% i wyniesie 649 mld RON, w 2014 wzrośnie o 3,6%, a w 2015 o 3,9%.Stopa inflacji ma osiągnąć na koniec 2012r. 3%, a ceny produktów konsumpcyjnych wzrosną 3,5% Prognoza ta jest zgodna w przybliżeniu z prognozą Narodowego Banku Rumunii.

10.5 Wejście Rumunii do strefy EURO

Według raportu Europejskiego Banku Centralnego, Rumunia (jak i inne siedem państw z listy oczekujących) nie jest gotowa do tego, aby mogła być zaakceptowana jako kandydat do strefy EURO.

11. Ocena najlepszych przedsiębiorstw w Rumunii w 2011 roku

WPHI BUKARESZT 24

Już siódmy rok z rzędu, dziennik finansowy Ziarul Financiar klasyfikuje dziesięć największych przedsiębiorstw, których obroty ogółem w roku 2011 osiągnęły ponad 19 mld Euro, czyli prawie 14 % rumuńskiego PKB.

Chociaż sytuacja gospodarcza w Rumunii w roku 2011 pozostawała w stanie niepewności, tutejsi giganci przemysłowi rośli w siłę i osiągnęli zyski blisko 20% wyższe niż rok wcześniej.

Klasyfikacja firm z 2011 r. nieznacznie się różniła od tej dotyczącej roku 2010. Jako zmiany należy przytoczyć przede wszystkim wysoką lokatę przedsiębiorstwa Dacia, którego dobre wyniki zostały osiągnięte poprzez wzrost eksportowanych pojazdów oraz pojawienie się po raz ostatni w klasyfikacji przedsiębiorstwa Nokia, które zamknęło swoją filię pod koniec roku 2011 na terenie Rumunii, w Jucu koło Cluj.

Ważne jest, iż w pierwszej dziesiątce nie ma firm należących wyłącznie do obywateli Rumunii, wszystkie mają zagranicznego akcjonariusza, jako głównego współwłaściciela.

KLASYFIKACJA FIRM:

L.p. Nazwa Firmy Obroty z 2011 roku w mld

Euro

Zmiany w porównaniu do roku

2010

Główny akcjonariusz / i

kraj jego pochodzenia

1 OMV Petrom 3,9 + 17 % OMV - Austria2 Automobile

Dacia3,1 + 15 % Renault – Francja

3 Rompetrol Rafinera

2,4 + 42 % KazMunaiGaz - Kazahstan

4 Rompetrol Downstream

2,0 + 24 % KazMunaiGaz - Kazahstan

5 Nokia 1,6* 0 % Nokia – Finlandia6 British American

Tabacco1,5** + 31 % BAT – Wielka

Brytania7 Petrotel – Lukoil 1,4* + 24 % Lukoil – Rosja8 Kaufland 1,3* + 21 % Lidl & Schwarz –

Niemcy9 Lukoil Romania 1,3* + 22 % Lukoil – Rosja10 Carrefour 1,1 + 6 % Carrefour -

Francja* - dane opublikowane w Ziarul Financiar oraz w Business Magazyn** - dane szacunkowe opublikowane w Business Magazin

OMV Petrom utrzymało swoją pozycję lidera w 2011 roku, choć różnica 800 mln Euro pomiędzy pierwszą firmą w klasyfikacji, a drugą- Dacia, jest nieznaczna i maleje. Ubiegły rok przyniósł firmie OMV Petrom najlepsze jak dotychczas zyski, nienotowane, przez jakąkolwiek firmę w Rumunii. W innej sytuacji jest firma Dacia, która nadal zajmuje bardzo wysoką lokatę w klasyfikacji, lecz której wyniki spadły o 8%, z 71 mln Euro z roku 2010 do 65 mln Euro w

WPHI BUKARESZT 25

2011 roku. Ponadto, liczba sprzedanych przez wytwórcę pojazdów spadła, a obroty wzrosły ze względu na bardzo duży procent sprzedaży najdroższego z ich modelu, a mianowicie Dacia Duster.Dacia pozostaje nadal największym eksporterem Rumunii, sprzedając około 70% produkcji własnej na rynkach zagranicznych na łączną wartość około 2, 18 mld Euro. Jej wkład w handel zagraniczny Rumunii (45 mld Euro), wyniósł około 4,8%.

Według danych 2011 roku i umieszczonych powyżej, można stwierdzić, iż zyski największych przedsiębiorstw osiągnęły poziom z roku 2008, biorąc pod uwagę podwojenie cen za benzynę i ropę naftową, jakie miały miejsce w okresie 2008- 2011.

Rok 2011 był też bardzo korzystny dla Rompetrol i dla British American Tabacco, które osiągnęły wyniki o 30 % wyższe niż w roku poprzednim.

Do kolejnej dziesiątki w klasyfikacji firm należą:

L.p Nazwa Firmy Obroty z 2011 roku w mld/ mln Euro*

Główny akcjonariusz /i kraj jego pochodzenia

11. Metro Cash & Carry 1,06 mld Metro AG oraz Pan Ion TIRIAC – Austria i Rumunia

12. Electrica Pozycja na bazie danych z 2010

Ministerstwo Gospodarki RO

13. E.On Energie 1 mld E.ON – Niemcy14. ArcelorMittal Galati Pozycja na bazie

danych z 2010Mittal - Indie

15. Romgaz 993 mln Ministerstwo Gospodarki RO16. Orange 937 mln France Telecom - Francja17. Enel Romania 922 mln Enel - Włochy18. Gdf Suez Energy

Romania911 mln Gdf Suez – Francja, Belgia

19. Vodafone 800 mln Vodafone – UK20. Selgros Cash &

Carry780 mln COOP - Szwajcaria

* - dane szacunkowe opublikowane w Ziuarul Financiar.

Klasyfikacja ukazuje, że czołowe lokaty zajęły segmenty energii elektrycznej i ropy naftowej.

W drugiej dziesiątce znalazły swe miejsca tylko dwie firmy państwowe, reszta to firmy zagraniczne, co przedstawia powyższa klasyfikacja.

Dla porównania - największa firma w Rumunii - Petrom- doszła w 2011 roku prawie do sumy obrotów 4 mld Euro, największa zaś na świecie – Exxon Mobil – osiągnęła w tym samym roku obroty wynoszące: 476 mld USD, czyli 376 mld Euro.

Charakterystyka rynku 2011 roku:

26 mld Euro – całkowita suma obrotów 20 głównych firm w Rumunii.

WPHI BUKARESZT 26

136 mld Euro – poziom PKB Rumunii z roku 2010. 20 % - wzrost obrotów 20 –tu przedsiębiorstw. 13 firm – wykazało obroty większe niż 1 mld Euro. 2,18 mld Euro – wzrost zeszłorocznych wyników eksportowych osiągniętych

przez firmę Dacia. 800 mln Euro – różnica pomiędzy numer 1 i numer 2 w Rumunii, czyli firmami:

Petrom i Dacia.

Pierwsza taka klasyfikacja firm w Rumuni przeprowadzona była w roku 2006 (przed wejściem do Unii Europejskiej) i przedstawiała wyniki finansowe roku 2005 w porównaniu do 2004 r.

KLASYFIKACJA FIRM Z ROKU 2006:

L.p. Nazwa Firmy Obroty z 2005 roku w mld Euro*

Zmiany w porównaniu do roku 2004 w %

1. Petrom 2,9 382. Mittal Steel Galati 1,7 33. Rompetrol

Rafinera1,5 38

4. Metro Cash & Carry

1,3 29

5. Automobile Dacia 1,2 1036. Petrotel Lukoil 0,9 10.1247. Romtelecom 0,9 98. Orange 0,8 419. Lukoil Romania 0,7 8710. Vodafone 0,7 30* - dane szacunkowe opublikowane w Ziarul Financiar oraz w Business Magazyn

Tak samo w pierwszej jak i w ostatniej, siódmej klasyfikacji - pierwsze miejsce przypadło firmie Petrom, jej wyniki jednak, na przełomie tych 7 lat wzrosły o 38 %, zaś marża się podwoiła.

Obydwie klasyfikacje, mimo znacznej zmiany kontekstu gospodarczego i sytuacji ekonomicznej w Rumunii, wskazują, że w obydwu klasyfikacjach czołowe miejsca zajęły przedsiębiorstwa z sektora energii i ropy naftowej.Całkowita suma obrotów firm z pierwszej dziesiątki w roku 2005 wynosiła 12,6 mld Euro, siedem lat później zaś 19,6 mld Euro.Porównawczo z rokiem 2006, w 2011, do listy największych 10- ciu weszły takie firmy jak: Rompetrol Downstream, Nokia, British American Tabacco, Kaufland i Carrefour, zaś wypadły z klasyfikacji takie jak: Orange, Vodafone, Romtelecom, Metro Cash & Carry. Choć niektórym z nich udało się znacznie powiększyć swoje obroty pomiędzy rokiem 2005 i 2011, to jednak nie wszystkie z nich dokonały tego, a dynamika wzrostu nie była tak znacząca jak w przypadku jednej z nich. Tylko firmie Automobile Dacia, w 2005 roku udało się powiększyć swoje obroty o 103% w porównaniu do roku poprzedniego, zaś w 2011 zwiększyła swoje obroty jedynie o 15%, w stosunku do roku 2010.

WPHI BUKARESZT 27

Sytuacja gospodarcza 2011 r. zmieniła się znacząco; po 2 latach recesji nastąpił wzrost realny PKB kraju o 2,5 %. W roku 2005 wskaźnik PKB dla Rumunii wzrósł o 31% i wynosił około 80 mld Euro. Innym, bardzo znaczącym czynnikiem gospodarczym są tzw. bezpośrednie inwestycje zagraniczne, które w 2005 roku wyniosły 5,2 mld Euro, zaś w 2011 tylko 1,9 mld Euro i wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych była o 13,6% mniejsza w porównaniu do 2010 r. i o 63% mniejsza w porównaniu do 2005 roku.Dodatkowo, wzrost gospodarki kraju w 2005 roku wynosił 4, 1% a w 2011 już tylko 2,5%. Rywalizacja firm w pierwszej 10 – tce i 20 – tce w Rumunii była ostra, jakie nastąpią zmiany w roku 2012, zobaczymy wkrótce. Zaraz poza pierwszą dwudziestką ulokowały się takie potężne przedsiębiorstwa jak Transelectrica i Hidroelectrica.

12. Upadłość firm w Rumunii

Według analizy firmy COFACE Romania, opracowanej na podstawie danych Narodowego Rejestru Handlowego, w okresie pierwszych trzech miesięcy 2012 r. odnotowano upadłość 4.414 rumuńskich firm, stanowi to spadek o 34,65% w porównaniu do tego samego okresu roku ubiegłego ilości upadłych firm.Upadające firmy znajdują się na różnym etapie procedury upadłościowej. Upadłość dotknęła wszystkie sektory gospodarki. Według analizy COFACE wśród dziedzin gospodarki, w których odnotowano największy spadek upadłości znalazły się: przemysł metalurgiczny (-49,49%), przemysł maszynowy i urządzenia (-52,70%), zdrowie i pomoc społeczna (-50%).

Analiza COFACE wykazała, iż kolejny trzeci rok z rzędu wśród pierwszych dziesięciu sektorów, wśród których odnotowano największą liczbę upadłych firm, na pierwszej pozycji znajdują się firmy handlowe. Na trzecim miejscu z punktu widzenia ilości upadłych firm znajdują się firmy budowlane, które w 2012 r. w pierwszym kwartale odnotowały 645 upadłości, ale w porównaniu z tym samym okresem 2011 r. oznacza to poważny, 40% spadek ilości upadłości.

W I kwartale 2012 r. największą liczbę upadłości odnotowano w następujących województwach: Arad, Mures, Dimbovita. Natomiast spadek liczby upadłości odnotowano w: Brasov, Constanta, Iasi, Botosani, Harghita, Covasna (-74%).

Geograficznie, regionem z największą liczbą upadłości w I kwartale 2012 r. jest południe kraju, gdzie odnotowano upadłość 966 firm, kolejnym regionem jest północno-zachodnia część kraju (762 przypadki upadłości) i 526 upadłości w południowo-wschodniej części Rumunii.

Wszystkie regiony kraju odnotowały w I kwartale 2012 r. spadek liczby upadłości firm w porównaniu do tego samego okresu roku 2011. Zmniejszenie liczby upadłości w I kwartale br. w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego jest bardzo znamienne, ponieważ na przestrzeni ostatnich 5-u lat po raz pierwszy ma ono charakter generalny dla wszystkich dziedzin gospodarki. Firma COFACE ocenia jednakże, że dynamika zmian nie odzwierciedla wiernie kontekstu aktualnej sytuacji gospodarczej charakteryzującej się relatywną stabilizacją, na którą ma także wpływ międzynarodowa niestabilność gospodarcza.

WPHI BUKARESZT 28

13. Wydarzenia WPHI w III kwartale 2012:

W najbliższych trzech miesiącach zapraszamy do odwiedzenia :

Międzynarodowych targów branży meblarskiej i drzewnej BIFE w Bukareszcie, 12 - 15.09.2012r.) oraz odwiedzenia naszego stoiska promocyjnego w hali C1

Międzynarodowych targów branży meblarskiej SIM w Bukareszcie/ tereny ROMARM (19 – 23.09.12)

Międzynarodowych targów kosmetycznych COSMETICS BEAUTY HAIR w Bukareszcie (20 – 23.09.12)

Siedziby biura WPHI: Str. Atena 10

011-832 Bukareszt, Sektor 1

Zapoznania się z zapytaniami rumuńskimi o polskie towary zamieszczonymi w Portalu Promocji Eksportu oraz na naszej website.

Zapoznania się z analizami branżowymi na naszej stronie.

Wszystkie poprzednie Biuletyny kwartalne i informacje dostępne są pod adresem http://www.bukareszt.trade.gov.pl

Komentarze Państwa do Biuletynu prosimy kierować na adres: bucharest@trade.gov.pl

WPHI BUKARESZT 29