wymagania - katolicka.plkatolicka.pl/sites/default/files/karta-pracy/karta_pracy_klasa_iii.pdf · -...
TRANSCRIPT
Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 1 Sylwia Piela
Rozkład materiału
Klasa III Liceum Ogólnokształcące - poziom rozszerzony
Podręcznik „ Z chemią w przyszłość”
Wyd. Zamkor
Numer
lekcji Temat Zagadnienia tematyczne Wymagania
Termin Podstawowe
Uczeń powinien:
Rozszerzające
Uczeń powinien:
Rozdział 12. Pierwiastki bloku s i ich związki (10 godzin)
1-2
Wędrówka przez
układ okresowy –
zaczynamy od
wodoru
a) rozpowszechnienie
wodoru w przyrodzie
b) metody otrzymywania
wodoru
c) właściwości wodoru
d) zastosowanie wodoru
e) woda jako
najpopularniejszy związek
wodoru
f ) specyficzne właściwości
wody jako konsekwencja
występowania wiązań
wodorowych
- omówić występowanie wodoru w
przyrodzie oraz jego właściwości fizyczne
- wymienić najważniejsze związki wodoru
i ich zastosowania
- zapisać równania reakcji otrzymywania
wodoru na skalę laboratoryjną i w
przemyśle
- zapisać równania reakcji wodoru z
pierwiastkami i związkami chemicznymi
- wymienić rodzaje wiązań jakie tworzy
wodór z różnymi pierwiastkami
- wskazać rodzaje jonów jakie tworzy
wodór
- opisać właściwości chemiczne wodoru
- projektować doświadczenia, za pomocą
których sprawdzi właściwości redukcyjne
wodoru
wymienić rodzaje wiązań jakie
tworzy wodór z różnymi pierwiastkami
wskazać rodzaje jonów jakie
tworzy wodór
opisać właściwości chemiczne
wodoru
projektować doświadczenia, za
pomocą których sprawdzi właściwości
redukcyjne wodoru
wrzesień
3
Charakterystyka
metali
a) właściwości fizyczne
metali
b) wiązanie metaliczne
c) właściwości chemiczne
metali
- wymienić właściwości fizyczne metali
- wymienić właściwości chemiczne metali
- omówić wiązanie metaliczne
- wykazać zmianę aktywności
chemicznej litowców
4
Metale bloku s a) konfiguracja elektronowa
litowców i berylowców oraz
jej konsekwencje: stopnie
utlenienia, aktywność
b) występowanie litowców i
berylowców w przyrodzie –
najważniejsze minerały
- podać charakterystykę litowców
i berylowców.
- wymienić najważniejsze związki sodu,
potasu i wapnia oraz podać ich
właściwości, metody otrzymywania
i zastosowanie.
- na podstawie barwy płomienia
dokonać identyfikacji związków
litowców i berylowców.
Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 2 Sylwia Piela
5-6
Charakterystyka
litowców i ich
najważniejszych
związków
a) właściwości fizyczne
sodu i potasu
b) zachowanie się sodu i
potasu na powietrzu
c) związki sodu i potasu z
tlenem
d) wodorotlenki litowców
e) sole litowców – sole
obojętne i wodorosole
f ) wykrywanie litowców
- wymienić związki litowców występujące
w przyrodzie oraz ich zastosowanie
- opisać właściwości fizyczne sodu
i potasu, sposób ich przechowywania
- wyjaśnić zmianę reaktywności litowców
w zależności od ich liczby atomowej
- wymienić właściwości fizyczne
wodorotlenków sodu i potasu
- zapisać równania reakcji litowców
z tlenem, wodą, kwasami i niemetalami
- opisać za pomocą równań procesy,
jakie zachodzą podczas elektrolizy
stopionych soli litowców
- wykazać charakter chemiczny tlenków
i wodorotlenków litowców
7-8
Charakterystyka
wapnia i jego
związków
a) wapń jako główny
przedstawiciel berylowców
b) tlenek wapnia
c) wodorotlenek wapnia
(woda wapienna, mleko
wapienne)
d) sole wapnia – sole
obojętne, wodorosole i
hydroksosole
e) rodzina berylowców
- wymienić najważniejsze związki
berylowców występujące w przyrodzie
oraz ich zastosowania
- opisać właściwości fizykochemiczne
berylu i innych berylowców
- opisać za pomocą równań reakcji
przemiany najważniejszych związków
berylowców
- zapisać równania elektrolitycznego
otrzymywania berylowców
- wykazać charakter chemiczny tlenków
i wodorotlenków berylowców
- porównać reaktywność berylowców w
obrębie grupy i z reaktywnością
litowców
- uzasadniać przyczyny podobieństw
i różnic między metalami bloku s
9 Lekcja
powtórzeniowa
10 Pisemny
sprawdzian
wiadomości
Rozdział 13. Pierwiastki bloku p i ich związki (26 godzin)
11-12
Glin i jego
najważniejsze
związki
a) występowanie i
rozpowszechnienie glinu w
przyrodzie
b) właściwości fizyczne
glinu
c) glin jako reduktor –
aluminotermia
d) właściwości tlenku i
wodorotlenku glinu
e) charakterystyka
wybranych soli glinu
- omówić występowanie glinu
i właściwości glinu, tlenku glinu oraz
wybranych soli.
- opisać cechy fizykochemiczne
borowców
- wymienić najważniejsze związki
borowców występujące w przyrodzie
- omówić technologiczny sposób
otrzymywania glinu oraz zastosowania
glinu i jego związków
- wyjaśnić reaktywność glinu względem
kwasów i wodorotlenków
- analizować tabele z danymi
fizykochemicznymi borowców
- potwierdzić charakter chemiczny
tlenków borowców pisząc odpowiednie
równania
- otrzymać doświadczalnie Al(OH)3
i sprawdzić jego właściwości
amfoteryczne
- porównać reaktywność glinu z innymi
metalami w oparciu o szereg
aktywności
wrzesień
13-14 Węgiel
i nieorganiczne
związki węgla
a) węgiel w przyrodzie –
formy węgla kopalnego
b) odmiany alotropowe
- podać konfigurację walencyjną
węglowców w stanie podstawowym
i wzbudzonym
- analizować tabele z danymi
fizykochemicznymi
- wyjaśnić różnice we właściwościach
Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 3 Sylwia Piela
węgla
c) sorpcyjne właściwości
węgla – węgiel aktywny
d) tlenek węgla(II)
e) tlenek węgla(IV), kwas
węglowy
f) węglany i
wodorowęglany
g) twardość wody
- opisać cechy fizykochemiczne
węglowców
- wymienić najważniejsze związki
węgla i krzemu
- omówić geochemiczny cykl węgla
w przyrodzie
- wymienić najważniejsze zastosowania
węglowców i ich związków
odmian alotropowych węgla w oparciu
o strukturę siatki krystalicznej
- porównać charakter chemiczny
tlenków węglowców na stopniach
utlenienia +II i +IV
- zapisać wzory elektronowe tlenków,
kwasu węglowego i węglanów
- opisać właściwości węglowców pisząc
odpowiednie równania reakcji
1530
Charakterystyka
wybranych
związków krzemu
a) występowanie
i rozpowszechnienie
krzemu w przyrodzie
b) SiO2 i jego odmiany –
polimorfizm
c) kwasy krzemowe i ich
sole
d) glinokrzemiany
- podać konfigurację walencyjną krzemu
w stanie podstawowym
i wzbudzonym
- opisać cechy fizykochemiczne krzemu
- wymienić najważniejsze związki
krzemu
- wymienić najważniejsze zastosowania
krzemu i jego związków
- pokazać charakter chemiczny tlenku
krzemu na +IV stopniu utlenienia
- analizować tabele z danymi
fizykochemicznymi
16 -21
Charakterystyka
azotowców
a) azot jako główny
składnik powietrza
b) metody otrzymywania
azotu
c) amoniak –
przypomnienie budowy
cząsteczki NH3
d) metody otrzymywania
amoniaku
e) właściwości fizyczne
amoniaku
f) właściwości chemiczne
amoniaku
g) sole amonowe
h) charakterystyka tlenków
azotu
i) tlenowe kwasy azotu –
porównanie kwasu
azotowego(V) i kwasu
azotowego(III)
j) azotany(V) i azotany(III)
k) występowanie
i rozpowszechnienie
fosforu w przyrodzie
- podać konfigurację walencyjną
podpowłokową i orbitalną azotowców
w stanie podstawowym i wzbudzonym
- opisać cechy fizykochemiczne
azotowców
- omówić występowanie azotowców
w przyrodzie oraz cykl geochemiczny
azotu
- porównać właściwości fizykochemiczne
odmian alotropowych fosforu
- zapisać równania reakcji otrzymywania
amoniaku, kwasu azotowego
i fosforowego
- wymienić rodzaje nawozów sztucznych
analizować tabele z danymi
fizykochemicznymi azotowców
- wyjaśnić właściwości zasadowe
amoniaku, zapisać odpowiednie
równanie reakcji
- porównać charakter chemiczny
tlenków azotowców i ich związków
z układem wiązań Z–O–H na +III
stopniu utlenienia
- porównać charakter kwasowy
związków azotowców na +V stopniu
utlenienia
- bilansować równania reakcji kwasu
azotowego z metalami i niemetalami
Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 4 Sylwia Piela
l) odmiany alotropowe
fosforu
m) tlenki fosforu
n) tlenowe kwasy fosforu
o) fosforany(V)
22
Charakterystyka
tlenu
a) występowanie
i rozpowszechnienie tlenu
w przyrodzie
b) metody otrzymywania
tlenu
c) alotropia tlenu
d) tlen jako pierwiastek
życia
- zapisać konfiguracje walencyjne
podpowłokowe i orbitalne tlenowców
z uwzględnieniem specyficznych
cech tlenu
- porównać moc kwasów tlenowców
– tlenowych i beztlenowych
- wymienić odmiany alotropowe tlenu
i opisać ich właściwości
- omówić budowę oraz właściwości
fizyczne i chemiczne wody i nadtlenków
- wymienić zastosowania tlenu i nadtlenku
wodoru
- analizować tabele z danymi
fizykochemicznymi tlenowców
- wykazać możliwość tworzenia wiązań
kowalencyjnych tlenowców w oparciu
o konfiguracje w stanie wzbudzonym
- ilustrować równaniami chemicznymi
zachowanie tlenu względem metali,
niemetali i związków chemicznych
- wyjaśnić, na czym polegają
właściwości utleniająco-redukujące
nadtlenku wodoru, zapisać równanie
chemiczne
23-24
Siarka i jej
najważniejsze
związki
a) występowanie
i rozpowszechnienie siarki
w przyrodzie
b) odmiany alotropowe
siarki
c) siarkowodór, kwas
siarkowodorowy, siarczki
d) tlenki siarki
e) tlenowe kwasy siarki
f ) siarczany(IV)
i siarczany(VI)
- omówić występowanie siarki
w przyrodzie (wymienić najważniejsze
związki)
- opisać właściwości fizyczne i budowę
odmian alotropowych siarki
- zapisać równania chemiczne
otrzymywania kwasu siarkowego z siarki,
porównać moc oksokwasów siarki
- opisać właściwości fizyczne kwasu
siarkowego i siarkowodoru
- omówić zastosowania związków siarki
- zaprojektować doświadczenie, za
pomocą którego można otrzymać siarkę
rombową i jednoskośną
- zapisać równania reakcji metali z
siarką oraz z kwasem siarkowym o
różnych stężeniach
- wykryć jony siarczanowe,
wykorzystując tabelę rozpuszczalności
25
Chlor i jego
najważniejsze
związki. Rodzina
fluorowców
a) występowanie
i rozpowszechnienie
fluorowców w przyrodzie
b) otrzymywanie chloru
c) właściwości fizyczne
chloru
d) beztlenowe związki
chloru: chlorowodór –
kwas solny – chlorki
e) tlenowe kwasy chloru
i ich sole
f ) aktywność fluorowców
- podać konfigurację walencyjną
podpowłokową i orbitalną fluorowców
w stanie podstawowym
- opisać cechy fizykochemiczne
fluorowców
- wyjaśnić zmiany właściwości
utleniających pierwiastków i ich jonów
prostych na tle grupy wskazać utleniacze
i reduktory wśród związków fluorowców
- omówić sposoby otrzymywania
fluorowców
- opisać właściwości fluorowcowodorów
oraz wybielające i dezynfekujące
- analizować tabele z danymi
fizykochemicznymi fluorowców
- wyjaśnić budowę drobin
międzyhalogenowych i ich
stereostrukturę
- podać przykłady oksokwasów
fluorowców i porównać ich moc
- bilansować równania reakcji
otrzymywania chloru
- wykryć obecność jonów chlorkowych
i bromkowych w roztworze
- porównać reaktywność chlorowców
(doświadczalnie) wyjaśniając zmiany
Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 5 Sylwia Piela
właściwości wody chlorowej
- wymienić związki fluorowców
występujące w przyrodzie i ich
zastosowania w życiu codziennym
i w przemyśle
barwy roztworów po ekstrakcji
26
Gazy szlachetne a) historia odkrycia gazów
szlachetnych
b) otrzymywanie gazów
szlachetnych
c) połączenia klatratowe
helowców
d) związki helowców
e) zastosowanie helowców
- przedstawić podstawowe właściwości
gazów szlachetnych.
- zapisać reakcje otrzymywania gazów
szlachetnych
- wyjaśnić połączenia klatratowe
27 Lekcja
powtórzeniowa
28
Pisemny
sprawdzian
wiadomości
Rozdział 14. Pierwiastki bloku d i ich związki (12 godzin)
29
Charakterystyka
żelaza i jego
związków
a) występowanie
i rozpowszechnienie żelaza
w przyrodzie
b) metody otrzymywania
żelaza
c) związki żelaza(II)
d) związki żelaza(III)
e) stopy żelaza
- podać wzory i nazwy minerałów
żelaza występujących w przyrodzie
- opisać właściwości fizyczne i
zastosowania żelaza i jego stopów
- opisać budowę i sposoby otrzymywania
tlenków żelaza
- opisać budowę wielkiego pieca
i procesy w nim zachodzące
- rozróżniać pojęcia: surówka, żeliwo
i stal
- podać barwy związków żelaza na
różnych stopniach utlenienia
- potwierdzić zdolność do tworzenia
prostych kationów w oparciu o
walencyjną
konfigurację orbitalną żelaza
- przewidywać w oparciu o szereg
napięciowy metali reaktywność żelaza z
kwasami o różnych stężeniach
- zapisać równania reakcji strącania
i roztwarzania wodorotlenków żelaza
październik
30 Mangan i jego
najważniejsze
a) charakterystyka manganu
b) metody otrzymywania
- podać wzory i nazwy minerałów
manganu występujących w przyrodzie
- potwierdzić zdolność do tworzenia
prostych kationów w oparciu o
Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 6 Sylwia Piela
związki manganu
c) zastosowanie manganu –
stopy
d) związki manganu(II)
e) związki manganu(IV)
f ) związki manganu(VII)
g) zmiana właściwości
utleniająco-redukujących
i kwasowo-zasadowych
związków manganu
w zależności od stopnia
utlenienia
- opisać właściwości fizyczne i
zastosowania manganu i jego stopów
- opisać właściwości fizyczne i sposoby
otrzymywania tlenków i wodorotlenków
manganu
- podać wzory oraz nazwy jonów
prostych i złożonych na różnych
stopniach utlenienia
- opisać za pomocą równań reakcji
charakter kwasowy związków
manganu (VII)
- określić barwy związków manganu
na różnych stopniach utlenienia
- podać produkty utleniania,
dysproporcjonowania i redukcji MnO42-
- podać produkty redukcji jonów MnO42-
– w zależności od odczynu roztworu
walencyjną konfigurację orbitalną
manganu
- podać barwy związków manganu na
różnych stopniach utlenienia
- zapisać równania reakcji strącania
i roztwarzania wodorotlenków manganu
- zapisać równania reakcji typowych
związków manganu(II) i (IV) w
roztworach wodnych
- dobierać utleniacze lub reduktory
w reakcjach utleniania i redukcji
manganianów(VI) i (VII)
- bilansować równania reakcji z
udziałem manganianów(VI)
- bilansować równania reakcji z
udziałem MnO4– w różnych
środowiskach
- opisać schematycznie zmienność
właściwości chemicznych związków
manganu w zależności od stopnia
utlenienia
31-32
Chrom i jego
najważniejsze
związki
a) charakterystyka chromu
b) metody otrzymywania
chromu
c) zastosowanie chromu –
stopy
d) związki chromu(III)
e) związki chromu(VI)
f ) porównanie właściwości
związków chromu na
różnych stopniach utlenienia
- wymienić związki, w których
chrom występuje w przyrodzie
- opisać sposoby otrzymywania i
zastosowania chromu i jego stopów
- opisać właściwości fizyczne i
chemiczne chromu
- określić charakter chemiczny
związków chromu na +II, +III
i +VI stopniu utlenienia
- opisać za pomocą równań reakcji
charakter kwasowy związków
chromu(VI)
- wyjaśnić trwałość jonów CrO42-
i Cr2 O72-
w zależności od pH roztworu
- przewidywać produkty redukcji
jonów Cr2 O72-
w środowisku kwaśnym
- podać barwy związków chromu na
różnych stopniach utlenienia
- wskazać czynniki, które decydują
o występowaniu trwałych kationów
chromu niezgodnych z konfiguracją d5
- opisać za pomocą równań reakcji,
właściwości kwasowo-zasadowe
tlenków i wodorotlenków chromu(II) i
(III)
- wykazać za pomocą równań reakcji
właściwości utleniająco-redukujące
związków chromu(+II) i (+III)
- bilansować równania reakcji z
udziałem jonów Cr2 O72-
z różnymi
reduktorami
- obliczać ilości reagentów na
podstawie reakcji charakterystycznych
manganu
i chromu
Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 7 Sylwia Piela
33 Lekcja
powtórzeniowa
34 Pisemny
sprawdzian
wiadomości
35-36
Zakres i zadania
chemii
organicznej
a) rozwój chemii
organicznej
b) specyfika związków
organicznych
c) przyczyny różnorodności
związków organicznych
d) skład pierwiastkowy
związków organicznych
e) podstawowe pojęcia
stosowane w chemii
organicznej (szereg
homologiczny, izomeria)
f ) wzory stosowane
w chemii organicznej: wzór
sumaryczny, półstrukturalny
(grupowy), strukturalny
g) typy reakcji w chemii
organicznej
- wymienić podstawowe pierwiastki
budujące związki organiczne.
- wymienić podstawowe typy reakcji,
stosując nazwy charakterystyczne dla
chemii organicznej.
-podać definicję szeregu
homologicznego.
-wiedzieć, na czym polega zjawisko
izomerii.
- wymienić zastosowania związków
organicznych.
1. Wyjaśnić przyczynę niezwykłej
różnorodności związków
organicznych (katenacja atomów
węgla).
2. Zakwalifikować równanie reakcji do
odpowiedniego typu.
3. Na podstawie wzorów związków
organicznych podzielić substancje na
izomery i homologii.
Październik-
listopad
37
Praktyczne
znaczenie
związków
organicznych
a) znaczenie związków
organicznych
b) związki organiczne
w życiu codziennym
38-41
Węglowodory –
najprostsze
związki
organiczne i ich
właściwości
a) co to są węglowodory?
b) podział węglowodorów
(alifatyczne i cykliczne)
c) szeregi homologiczne
węglowodorów
alifatycznych (alkany,
alkeny, alkiny)
d) zmiana właściwości
fizycznych węglowodorów
w szeregach
homologicznych
e) spalanie węglowodorów
- wymienić źródła występowania
metanu w przyrodzie
- określić rodzaje wiązań i budowę
przestrzenną cząsteczki metanu
- zapisać równania spalania metanu,
w zależności od warunków prowadzenia
procesów
- zdefiniować pojęcie szeregu
homologicznego i nazwać n-alkany– od
C1 do C10
- zapisać wzory grupowe alkanów
- określić rzędowość atomów węgla
- projektować doświadczenia
potwierdzające nasycony charakter
metanu
- wyjaśnić mechanizm fotochemicznej
reakcji metanu z chlorem i z bromem
- obliczać masy i objętości gazowych
produktów spalania metanu
- nazwać n-alkany – od C11 do C20
- wyjaśnić, jak zmienia się reaktywność
alkanów w szeregu homologicznym
- zapisać równania substytucji,
z uwzględnieniem rzędowości atomów
Październik -
listopad
Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 8 Sylwia Piela
– spalanie całkowite
i niecałkowite
f ) spalanie węglowodorów
a problemy środowiskowe
g) właściwości fizyczne
alkanów – temperatura
wrzenia, stan skupienia,
rozpuszczalność
rozpuszczalnikach
polarnych i apolarnych
h) metody otrzymywania
alkanów
i) rzędowość atomów węgla
j) reakcje alkanów
z halogenami – substytucja
k) halogenoalkany
- wyjaśnić zależność między masą
cząsteczkową a właściwościami
fizycznymi homologów
- wyjaśnić zależność rozpuszczalności
alkanów w wodzie i innych
rozpuszczalnikach
- omówić budowę cząsteczek
cykloalkanów
- podać nazwy cykloalkanów – od
C3 do C6
- zapisać równania chemiczne cyklizacji
węglowodorów łańcuchowych
węgla
- interpretować wykresy zależności
temp. wrzenia i temp. topnienia od
liczby atomów węgla n-alkanów
- obliczać masy i objętości gazowych
produktów spalania n-alkanów
- zapisać równania reakcji biegnących z
udziałem cykloalkanów
- opisać, jak otrzymać alkany lub
cykloalkany z wykorzystaniem
substancji organicznych i
nieorganicznych
42-43
Właściwości
węglowodorów
nienasyconych
a) właściwości fizyczne
węglowodorów
nienasyconych
b) otrzymywanie
węglowodorów
nienasyconych
c) budowa cząsteczek etenu
i etynu (węglowodorów
nienasyconych) na
podstawie teorii orbitali
molekularnych, typ wiązań
d) reakcje węglowodorów
nienasyconych – addycja
(reguła Markownikowa)
i polimeryzacja
- przewidzieć wzór strukturalny
związku na podstawie wzoru
sumarycznego
- określić rodzaje wiązań, budowę
kątową cząsteczki etenu
- zapisać równania chemiczne
otrzymywania etenu w wyniku reakcji
eliminacji
- omówić właściwości fizyczne etenu
- projektować doświadczenia obrazujące
nienasycony charakter etenu
- przewidzieć wzór strukturalny etynu
na podstawie wzoru sumarycznego
- określić rodzaje wiązań, budowę
kątową cząsteczki
- zapisać schemat doświadczenia
otrzymywania etynu z karbidu,
opisać obserwacje i wnioski
- napisać równania reakcji spalania
i addycji, podać nazwy reagentów
- odszukać w literaturze dane dotyczące
zastosowania acetylenu
- wyjaśnić zmianę właściwości
fizycznych alkinów w szeregu
homologicznym, ustalić wzór ogólny
zaprojektować doświadczenie
otrzymywania etenu w wyniku reakcji
dehydratacji etanolu
- zapisać równania chemiczne reakcji
addycji cząsteczek pierwiastków i
związków
chemicznych do etenu, nazwać
powstałe produkty
- wykonać doświadczenia badania
reakcji acetylenu z wodą bromową
i KMnO4
- wyjaśnić dwuetapowy przebieg
reakcji chemicznej etynu z H2, Cl2,
HCl, H2O, Br2
- tworzyć nazwy powstałych produktów
reakcji przyłączenia do etynu
- zapisać proste równania chemiczne do
schematów reakcji
- porównać zawartość procentową
węgla i wodoru w alkanach, alkenach
oraz alkinach
- zapisać równania chemiczne dwóch
etapów addycji H2, Cl2, HBr, H2O do
butynu
- nazwać powstałe produkty reakcji
Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 9 Sylwia Piela
- określić zasady tworzenia nazw
alkinów
- ustalić liczbę i rodzaj izomerycznych
alkinów – do C5
- określić liczbę wiązań σ i π
w cząsteczkach alkinów – do C3
- zapisać wzory grupowe alkinów
na podstawie ich nazwy
- zdefiniować pojęcia: polimeryzacja,
depolimeryzacja, polimer,
mer, monomer
- zapisać równania reakcji otrzymywania
wybranych polimerów,
w tym również dienów
- odszukać w literaturze dane dotyczące
zastosowania najważniejszych
polimerów
- wymienić przemysłowe sposoby
otrzymywania etylenu i acetylenu
- zapisać równania reakcji otrzymywania
etylenu i acetylenu
- wymienić najważniejsze produkty
otrzymywane z etylenu i acetylenu
- podać wzory i nazwy najważniejszych
polimerów i dienów
przyłączenia
- zapisać równania reakcji dimeryzacji i
trimeryzacji acetylenu, nazwać
produkty
- zbadać właściwości wybranych
polimerów (palność, rozpuszczalność,
zachowanie się w roztworach kwasów i
zasad)
- zaprojektować doświadczenie
depolimeryzacji polietylenu oraz
potwierdzić obecności etenu w
produktach
- zapisać cykl przemian prowadzących
do otrzymania polimerów z etylenu i
acetylenu
- opisać za pomocą równań przemiany,
w wyniku których otrzymuje się
kauczuki syntetyczne
44-45
Izomeria
węglowodorów
alifatycznych
i ich halogeno-
pochodnych
a) izomeria, czyli
równoskładowość
b) rodzaje izomerii
c) izomeria łańcuchowa
d) izomeria położeniowa –
położenie podstawnika
i położenie wiązania
wielokrotnego
e) izomeria geometryczna
typu cis-trans
f ) podstawowe zasady
nomenklatury związków
organicznych
- zdefiniować pojęcie izomerii
- wymienić rodzaje izomerii
-zapisać wzory i nazwy izomerów
położenia podstawnika i izomerów
szkieletowych
- wskazać łańcuch główny
węglowodorów
o budowie rozgałęzionej
- numerować łańcuch główny zgodnie
z zasadami
- podać nazwy i wzory grup alkilowych
- zapisać nazwę związku na podstawie
wzoru
- zapisać wzór związku w oparciu
o nazwę
- zapisać wzory i nazwy izomerów
heptanu i oktanu
- rozróżniać wśród podanych izomerów
ich rodzaje, przyporządkować je
określonym
alkanom
- zapisać nazwy związków w
cząsteczkach których obecne są różne
rodzaje podstawników, i odwrotnie
- wskazać w zbiorach alkanów
homologi i izomery
- podać wzory i nazwy izomerów
cykloalkanów z dwoma podstawnikami
- rozróżniać izomery cis i trans, zapisać
ich wzory i nazwy
- podać wzory i nazwy dienów i
Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 10 Sylwia Piela
cykloalkenów
46 Lekcja
powtórzeniowa
47 Pisemny
sprawdzian
wiadomości
48-50
Charakterystyka
węglowodorów
aromatycznych
a) benzen jako główny
przedstawiciel
węglowodorów
aromatycznych
b) budowa cząsteczki
benzenu na podstawie teorii
orbitali molekularnych
c) otrzymywanie benzenu
d) właściwości fizyczne
benzenu
e) reakcje substytucji
w pierścieniu
aromatycznym
(halogenowanie, nitrowanie,
sulfonowanie, alkilowanie)
f ) reakcje addycji do
pierścienia aromatycznego
g) dipodstawione pochodne
benzenu
– wpływ kierujący
podstawnika
h) przykłady innych
węglowodorów
aromatycznych – toluen,
ksylen, naftalen, antracen
- omówić budowę cząsteczki benzenu,
z uwzględnieniem wartości kątów między
wiązaniami
- wyjaśnić pojęcie aromatyczności
związku
- opisać właściwości fizyczne benzenu,
wiedząc, że jest to związek toksyczny
- podać przykład reakcji
charakterystycznej dla związków
aromatycznych
- wymienić przykłady zastosowania
benzenu
- wyprowadzić wzory sumaryczne
homologów benzenu oraz zaproponować
wzory grupowe
- stosować zasady nazewnictwa
dimetylobenzenów (rozróżniać izomery
orto, meta, para)
- wymienić zastosowania toluenu
i ksylenów
- zapisać równania chemiczne reakcji
biegnących z udziałem toluenu
- porównać długości wiązań C–C w
benzenie z długością wiązań
pojedynczych i podwójnych
- zapisać równania chemiczne reakcji
substancji i addycji (podać przykłady
katalizatorów stosowanych w tych
procesach)
- wymienić sposoby otrzymywania
benzenu
- wyjaśnić wpływ warunków
prowadzenia reakcji na rodzaj
produktów
- określić kierujący wpływ grup
alkilowych na reakcje podstawienia w
metylobenzenie
- zapisać równania reakcji przemian do
schematów – od C do C6H6 oraz od
CaCO3 do pochodnych toluenu
Październik-
listopad
51-52 Lekcja
powtórzeniowa
53 Pisemny
sprawdzian
wiadomości
54 Pochodne
węglowodorów
a) pojęcie grupy funkcyjnej
b) jednofunkcyjne
pochodne węglowodorów –
- wymienić pojęcia: grupa funkcyjna,
reszta węglowodorowa
- wymienić proste i złożone grupy
- wyjaśnić sposoby łączenia się tlenu
i azotu z innymi pierwiastkami i wskazać
przykłady możliwych kombinacji
Listopad -
grudzień
Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 11 Sylwia Piela
przegląd związków
(alkohole, aldehydy, fenole,
ketony, kwasy
karboksylowe
i ich pochodne, aminy,
amidy kwasowe)
c) wielofunkcyjne
pochodne węglowodorów –
przegląd związków
(aminokwasy
i ich pochodne, cukry,
kwasy nukleinowe)
funkcyjne
- podać przykłady grup funkcyjnych
o różnorodnej wartościowości
- podać przykłady związków
jednofunkcyjnych
- podawać nazwy przykładowych
związków na podstawie wzoru, i
odwrotnie
55-58
Budowa
i właściwości
alkoholi
a) co to są alkohole?
b) różne kryteria podziału
alkoholi: rodzaj reszty
węglowodorowej,
liczba grup funkcyjnych,
rzędowość
c) przykłady alkoholi,
wzory i nazwy
d) właściwości fizyczne
alkoholi
e) metody otrzymywania
alkoholi
f ) spalanie alkoholi
g) reakcja alkoholi
z aktywnymi metalami
h) odwadnianie alkoholi –
reakcja eliminacji
i) utlenianie alkoholi I- i II-
rzędowych
j) reakcje alkoholi
wielowodorotlenowych
- definiować pojęcie alkoholi i podać
wzór ogólny alkoholi
monohydroksylowych
- podać zasady nazewnictwa
systematycznego alkoholi
- rysować wzory grupowe alkoholi
na podstawie nazwy, i odwrotnie
- określić rzędowość alkoholi
- rysować wzory izomerycznych alkoholi
- opisać właściwości fizyczne metanolu
i etanolu
- wyjaśnić, co to jest denaturat
- analizować tabele i wykresy zawierające
dane fizyczne alkoholi: temp. topnienia,
temp. wrzenia i gęstość
- wyjaśnić różnice w rozpuszczalności
alkoholi w wodzie i alkanach
wraz ze wzrostem długości łańcucha
węglowego
- zapisać równania reakcji alkoholi
z sodem oraz hydrolizę powstającego
alkoholanu
- zapisać równania reakcji alkoholi
z mocnymi kwasami beztlenowymi
(chlorowcowodorami)
- zapisać równania reakcji otrzymywania
metanolu, etanolu i propanolu
w laboratorium i w przemyśle
- podać przykłady zastosowania alkoholi
- dokonać podziału alkoholi ze względu
na budowę szkieletu węglowego, liczbę
grup hydroksylowych oraz rzędowość
alkoholi
- podać nazwy systematyczne alkoholi
nienasyconych, aromatycznych i
polihydroksylowych
- rysować wzory na podstawie nazwy
- wskazać izomery szkieletowe i
położenia podstawnika
- opisać typy oddziaływań
międzycząsteczkowych
w ciekłych alkoholach
- wykazać podobieństwa właściwości
alkoholi do właściwości wody
- porównać doświadczalnie właściwości
fizyczne etanolu i butan-1-olu
- opisać objawy uzależnienia organizmu
od etanolu i jego skutki
- wykazać wpływ długości łańcucha
oraz rzędowości alkoholi na szybkość
reakcji z sodem i z kwasem solnym
- zapisać równania reakcji metanolu
i etanolu z silnymi utleniaczami
(KMnO4 i K2Cr2O7)
- zapisać równania reakcji na podstawie
podanych schematów
- obliczać ilości reagentów w oparciu o
reakcje charakterystyczne alkoholi
Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 12 Sylwia Piela
- podać zasady tworzenia nazw alkoholi
polihydroksylowych
- zbadać doświadczalnie właściwości
fizyczne glicerolu oraz odczyn wodnego
roztworu
- zapisać równania chemiczne
otrzymywania glikolu i glicerolu
w wyniku reakcji hydrolizy
- zbadać zachowanie się Cu(OH)2
w reakcji z glicerolem
- wymienić zastosowanie glikolu
i glicerolu
- zapisać równania chemiczne alkoholi
z reaktywnymi metalami i Cu(OH)2
- odróżnić alkohole monohydroksylowe
od polihydroksylowych
(doświadczalnie)
- zapisać równania reakcji hydrolizy
glikolanów i glicerolanów, określić pH
tych roztworów
- wskazać na toksyczność glikolu
etylenowego i jej brak w odniesieniu do
glicerolu
59-60
Budowa
i właściwości
fenoli
a) budowa i nomenklatura
fenoli
b) właściwości fizyczne
hydroksybenzenu
c) właściwości chemiczne
fenoli na przykładzie
hydroksybenzenu
d) wykrywanie fenoli
e) porównanie alkoholi
i fenoli
- omówić budowę cząsteczek fenoli i
alkoholi aromatycznych, stosować zasady
nazewnictwa
- wymienić warunki aromatyczności
związków
- opisać toksyczność fenolu
- zapisać równania chemiczne fenolu z
zasadą, reaktywnym metalem, dysocjacji
- wykonać doświadczenie reakcji fenolu z
FeCl3
- podać przykłady zastosowania fenolu
- podać przykłady alkoholi należących
do różnych grup związków
- zapisać równania chemiczne
otrzymywania alkoholi i fenoli
- wyjaśnić zmiany właściwości
kwasowo- zasadowych w szeregu:
- alkohole monohydroksylowe,
polihydroksylowe i fenole
- rozróżniać fenole od alkoholi
aromatycznych
- zapisać równania chemiczne
potwierdzające aromatyczność fenolu
- projektować doświadczenie
obrazujące właściwości kwasowe
fenolu
- zapisać równania reakcji na podstawie
schematu: od metanu do alkoholu
benzylowego
- wskazać różnice we właściwościach
chemicznych fenoli i alkanoli
- stosować wzory ogólne w zapisach
równań chemicznych
- tworzyć schematy przemian
chemicznych– od węglowodorów do
alkoholi
- potwierdzić za pomocą równań reakcji
różnice we właściwościach alkoholi
monohydroksylowych,
polihydroksylowych i fenoli
61-64
Budowa
i właściwości
aldehydów i
ketonów
a) aldehydy jako produkty
utleniania alkoholi I-
rzędowych
b) budowa i nomenklatura
aldehydów
c) szereg homologiczny
aldehydów alifatycznych
d) aldehydy aromatyczne
- opisać budowę i podać nazwę grupy
funkcyjnej aldehydów i ketonów
- wyprowadzić szereg homologiczny
alkanali i alkanonów, ustalić wzór ogólny
- wyjaśnić zasady nazewnictwa
aldehydów i ketonów, opisać właściwości
fizyczne metanalu i propanonu
- wyjaśnić zależności właściwości
- tworzyć wzory i nazwy aldehydów
i ketonów o prostych łańcuchach
węglowych na podstawie wzoru
sumarycznego
- podać wzory i nazwy aldehydów i
ketonów o złożonej budowie
- ustalać wzory alkanali i alkanonów na
podstawie stosunków
Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 13 Sylwia Piela
(benzaldehyd)
e) właściwości fizyczne
aldehydów
f ) redukujące właściwości
aldehydów
g) ketony jako produkty
utleniania alkoholi II-
rzędowych
h) budowa i nomenklatura
ketonów
i) metody otrzymywania
ketonów
j) właściwości fizyczne
acetonu
k) właściwości chemiczne
ketonów na przykładzie
acetonu
l) porównanie aldehydów
i ketonów
fizycznych w szeregu homologicznym
aldehydów i ketonów
- uzasadnić za pomocą równań reakcji
redukujące właściwości aldehydów
(próba Tollensa i Trommera)
- zapisać równania reakcji uwodornienia
aldehydów i ketonów
- porównać aldehydy i ketony pod
względem ich budowy i właściwości
- wyjaśnić pojęcia słabego i silnego
utleniacza
- zapisać równania reakcji utleniania
alkoholi pierwszorzędowych
za pomocą czynnika utleniającego
- zapisać równania reakcji utleniania
alkoholi drugorzędowych
- omówić najważniejsze zastosowania
metanalu, etanalu i acetonu
stechiometrycznych reagentów
- podać skład odczynników Tollensa
i Trommera
- wyjaśnić pozytywny przebieg prób
Tollensa i Trommera z aldehydami
i negatywny z ketonami
- dobrać doświadczenie pozwalające na
odróżnienie aldehydów od ketonów
- zapisać równania polimeryzacji
aldehydu mrówkowego i
depolimeryzacji paraformaldehydu
- zapisać równania reakcji utleniania
alkoholi II-rzędowych za pomocą
KMnO4 i K2Cr2O7 w środowisku
kwaśnym
- zapisać równania reakcji addycji wody
do alkinów
- uzupełniać schematy przemian
chemicznych prowadzących do
otrzymania aldehydów i ketonów
- obliczać stechiometryczne ilości
reagentów na podstawie reakcji
charakterystycznych
dla aldehydów i ketonów
65-66
Procesy
utleniania–
redukcji
z udziałem
związków
organicznych
a) przypisywanie stopni
utlenienia atomom węgla
w związkach organicznych
b) dobieranie
współczynników
stechiometrycznych na
podstawie bilansu
elektronowego
67-68
Budowa
i właściwości
fizyczne kwasów
karboksylowych
a) budowa i nomenklatura
kwasów karboksylowych
b) kryteria podziału
kwasów karboksylowych –
przykłady
c) metody otrzymywania
kwasów karboksylowych
d) właściwości fizyczne
kwasów karboksylowych
- wymienić przykłady kwasów
karboksylowych oraz ich występowanie w
przyrodzie
- zapisać równania reakcji otrzymywania
kwasów karboksylowych w wyniku
utleniania:
a) aldehydów
b) alkoholi
- wyprowadzić wzór ogólny kwasów
- omówić wpływ budowy grupy
karboksylowej na właściwości kwasów
karboksylowych
- wskazać grupę aldehydową w
cząsteczce kwasu metanowego oraz
wykazać doświadczalnie jej obecność
- porównać moc kwasów
karboksylowych z kwasami
nieorganicznymi
Grudzień-
styczeń
Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 14 Sylwia Piela
alkanowych
- zapisać wzory i nazwy izomerów
kwasów – od C4 do C6
- wymienić właściwości fizyczne
wyższych kwasów tłuszczowych
- podać przykłady zastosowania kwasów
alkanowych i ich soli
- zapisać równania dekarboksylacji
69-70
Właściwości
chemiczne
kwasów
karboksylowych
a) dysocjacja – moc
kwasów karboksylowych
b) reakcje kwasów
karboksylowych
z metalami, tlenkami metali
i zasadami – sole
c) reakcje kwasów
karboksylowych
z alkoholami – estry
- omówić zasady nazewnictwa kwasów
nienasyconych
- zapisać wzory grupowe kwasów
propenowego i oleinowego
- podać właściwości fizyczne tych
kwasów
- zapisać równania chemiczne, za pomocą
których można sprawdzić obecność grupy
karboksylowej w cząsteczce kwasu
oleinowego
- zapisać wzór i nazwę kwasu
benzoesowego
- wymienić właściwości fizyczne tego
kwasu oraz jego zastosowanie
- sprawdzić odczyn roztworu kwasu
benzoesowego
- zapisać równania chemiczne
potwierdzające obecność grupy
karboksylowej w cząsteczce kwasu
benzoesowego
- zapisać równania chemiczne
otrzymywania kwasów karboksylowych
w wyniku
utleniania:
a) ketonów – od C3 do C5
b) węglowodorów (toluenu i wyższych
alkanów)
- wykazać zależność właściwości
fizycznych i chemicznych kwasów od
masy cząsteczkowej (analizować
tabele)
- wykonać doświadczenie
potwierdzające właściwości kwasowe
kwasów palmitynowego i stearynowego
- ustalić wzory kwasów na podstawie
stosunków stechiometrycznych
reagentów
71
Kwasy tłuszczowe a) nasycone kwasy
tłuszczowe – kwas
palmitynowy i stearynowy
b) nienasycone kwasy
tłuszczowe – kwas oleinowy
c) izomeria geometryczna
kwasu oleinowego
- omówić zasady nazewnictwa kwasów
nienasyconych
- zapisać wzory grupowe kwasów
propenowego i oleinowego
- podać właściwości fizyczne tych
kwasów
- zapisać równania chemiczne, za pomocą
których można sprawdzić obecność grupy
karboksylowej w cząsteczce kwasu
oleinowego
- zapisać wzór i nazwę kwasu
benzoesowego
- wymienić właściwości fizyczne tego
- wyjaśnić zależność między stopniem
nasycenia kwasów a właściwościami
fizycznymi
- zapisać wzory izomerów kwasu
oleinowego
- zaprojektować doświadczenie
potwierdzające nienasycony charakter
kwasu oleinowego
- wykazać podobieństwa i różnice w
budowie cząsteczek i właściwości
kwasów oleinowego i stearynowego
- porównać doświadczalnie moc kwasu
benzoesowego z kwasami alkanowymi
Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 15 Sylwia Piela
kwasu oraz jego zastosowanie
- sprawdzić odczyn roztworu kwasu
benzoesowego
- zapisać równania chemiczne
potwierdzające obecność grupy
karboksylowej w cząsteczce kwasu
benzoesowego
i nieorganicznymi
- zapisać schemat przemian – od
węgliku wapnia do kwasu
benzoesowego
- wykazać za pomocą równań
chemicznych aromatyczny charakter
kwasu benzoesowego
72
Budowa
i właściwości
mydeł
a) mydła jako szczególny
rodzaj soli kwasów
karboksylowych
b) zachowanie się mydeł
w wodzie (hydroliza)
c) rola części hydrofobowej
i hydrofilowej w procesach
mycia i prania
d) detergenty
- zapisać równania chemiczne
otrzymywania stearynianów i
palmitynianów
- omówić właściwości fizyczne tych
związków i ich zastosowanie
- wskazać części hydrofilową i
hydrofobową w cząsteczkach związków
powierzchniowo czynnych
- podać skład nowoczesnych środków
piorących
- wyjaśnić, na czym polega usuwanie
twardości wody za pomocą mydeł
- potwierdzić doświadczalnie zasadowy
charakter wodnych roztworów mydeł,
zapisać odpowiednie równania
chemiczne
- wyjaśnić mechanizm usuwania brudu
za pomocą mydeł i innych środków
73
Właściwości
tłuszczów
a) tłuszcze jako szczególny
rodzaj estrów
b) podział tłuszczów –
tłuszcze proste i złożone
c) glicerydy
d) utwardzanie i zmydlanie
tłuszczów
e) przykłady tłuszczów
złożonych
f ) biologiczne znaczenie
tłuszczów
- omówić występowanie tłuszczów w
przyrodzie, ich podział i właściwości
fizyczne
- podać przykłady tłuszczów
pochodzenia roślinnego i zwierzęcego
- określić skład chemiczny tłuszczów
- wykonać doświadczenie reakcji tłuszczu
roślinnego i zwierzęcego z wodą
bromową
- zapisać przykładowe wzory i nazwy
tłuszczu stałego i ciekłego
- wyjaśnić, na czym polega reakcja
zmydlania tłuszczów, utwardzania
tłuszczów pochodzenia roślinnego,
transestryfikacji metanolem, zapisać
odpowiednie równania chemiczne
- wskazać znaczenie tłuszczów w
odżywianiu się człowieka
- obliczać ilości reagentów w oparciu
o reakcje charakterystyczne tłuszczów
74
Estry kwasów
nieorganicznych
a) boran trimetylu
b) triazotan(V) gliceryny
c) estry kwasów
nieorganicznych
o znaczeniu biologicznym
- podać przykłady estrów i ich
występowanie w przyrodzie
- dokonać podziału estrów
- wyjaśnić mechanizm reakcji estryfikacji
i hydrolizy estrów, zasady tworzenia
nazw
- podać przykłady zastosowania estrów
kwasów karboksylowych
- zapisać równania reakcji otrzymywania
estrów kwasów karboksylowych
- zapisać wzór na stałą równowagi
reakcji estryfikacji
- projektować doświadczenia, za
pomocą których można otrzymać estry
- zapisać równania chemiczne
otrzymywania estrów kwasów
nieorganicznych
- zapisać wzory i nazwy izomerów
estrów kwasów karboksylowych
- omówić najważniejsze zastosowania
estrów kwasów nieorganicznych
76 Właściwości amin a) budowa i nomenklatura
amin
- omówić budowę cząsteczki amoniaku
- zapisać równania chemiczne
- projektować doświadczenie
potwierdzające
Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 16 Sylwia Piela
b) podział amin ze względu
na rzędowość
c) otrzymywanie amin
d) właściwości chemiczne
amin
e) porównanie mocy amin
alifatycznych
i aromatycznych
potwierdzające właściwości zasadowe
amoniaku
- podać przykłady amin alifatycznych i
aromatycznych
- omówić zasady tworzenia nazw amin o
różnej rzędowości
- zapisać równania chemiczne amin
alifatycznych i aromatycznych z kwasami
właściwości zasadowe aniliny
- porównać moc amin z zasadami
nieorganicznymi
- wykazać aromatyczność aniliny
77
Amidy kwasowe a) przykłady amidów
kwasowych – amid kwasu
mrówkowego i octowego
b) mocznik
c) otrzymywanie mocznika
d) właściwości fizyczne
mocznika
e) właściwości chemiczne
mocznika
f ) zastosowanie mocznika
- omówić budowę amidów kwasowych o
różnej rzędowości
- podać zasady tworzenia nazw amidów o
różnej rzędowości
- określić właściwości fizyczne
acetamidu
- zapisać równania reakcji otrzymywania
acetamidu
- podać przykłady amidów i ich
zastosowań w medycynie
- wskazać analogie pomiędzy budową
kwasu węglowego i mocznika
- opisać właściwości fizyczne
i zastosowanie mocznika
- zapisać równania kwasowej
i zasadowej hydrolizy mocznika
- wyjaśnić przyczynę upadku teorii
witalistycznej
- wyjaśnić, dlaczego mocznik używany
jest jako nawóz sztuczny
- pisać równania hydrolizy amidów
w środowisku kwasowym i zasadowym
- zapisać reakcje kondensacji kwasów
karboksylowych z aminami I- i II
rzędowymi
- wykazać podobieństwa i różnice
między estrami i amidami pisząc
odpowiednie równania reakcji
- zaprojektować ciąg przemian, w
których z surowców naturalnych można
otrzymać mocznik na skalę
przemysłową
- wykazać charakter zasadowy
mocznika i omówić praktyczne
wykorzystanie reakcji
mocznika z kwasami
- pisać równanie kondensacji mocznika
i wykazać znaczenie reakcji biuretowej
w identyfikacji związków organicznych
78 Lekcja
powtórzeniowa
79 Pisemny
sprawdzian
wiadomości
80
Budowa
i właściwości
hydroksykwasów
a) budowa kwasu
mlekowego i salicylowego
b) występowanie i
zastosowanie
hydroksykwasów
- podać przykłady hydroksykwasów oraz
ich występowanie w przyrodzie
- zapisać równania reakcji potwierdzające
obecność grupy karboksylowej i
hydroksylowej w cząsteczce
hydroksykwasu
- podać przykłady hydroksykwasów
- zapisać równania reakcji eliminacji
wody z cząsteczek hydroksykwasów
-podać przykład hydroksykwasu
aromatycznego, zastosowanie jego
pochodnych (kwas salicylowy)
- zapisać równania reakcji
potwierdzających zdolność
Luty- Kwiecień
Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 17 Sylwia Piela
polikarboksylowych hydroksykwasów do oddziaływań
między- i wewnątrzcząsteczkowych
99podać wzory możliwych
enancjomerów kwasu winowego i
wskazać diasteroizomery
81
Budowa i podział
węglowodanów
a) cukry proste
(niehydrolizujące) i cukry
złożone (hydrolizujące)
b) przykłady cukrów
prostych – aldozy i ketozy
oraz pentozy i heksozy
- omówić występowanie cukrów w
przyrodzie
- przedstawić podział cukrów,
uwzględniający elementy budowy
cząsteczek
- podać wzory i nazwy grup funkcyjnych
występujących w cząsteczkach cukrów
prostych
- wyjaśnić przemianę glukozy i
fruktozy z formy łańcuchowej w
cykliczną
- zapisać wzory Hawortha glukozy i
fruktozy
82-83
Budowa cukrów
prostych
a) łańcuchowe
i pierścieniowe formy
cukrów
b) aldehyd D-glicerynowy
i aldehyd
L-glicerynowy jako
cząsteczki chiralne
c) izomeria cukrów
- wskazać aldozy i ketozy wśród
podanych wzorów
- wskazać różnicę między glukozą
oznaczoną jako D i L
- potwierdzić doświadczalnie obecność
określonych pierwiastków w
cząsteczkach cukrów
- wskazać izomery α i β, wyjaśnić
pojęcie anomeru
- wskazać różnicę między glukozą
oznaczoną jako „+” i „–”
- wyjaśnić pojęcie mutarotacji
84-87
Właściwości
cukrów prostych
a) właściwości fizyczne
cukrów prostych na
przykładzie glukozy
i fruktozy
b) właściwości chemiczne
cukrów prostych – reakcje
wynikające z obecności
grup funkcyjnych
c) produkty utleniania
cukrów prostych
d) glikozydy jako pochodne
cukrów prostych
- omówić właściwości fizyczne glukozy
oraz jej zastosowanie
- przewidzieć rodzaje reakcji cukrów
prostych, wynikające z obecności
grup funkcyjnych
- wykonać doświadczenia
potwierdzające obecność grupy
aldehydowej i grup hydroksylowych w
cząsteczce glukozy
- zapisać równania reakcji utlenienia,
redukcji i estryfikacji glukozy, nazwać
powstałe produkty
- wskazać przyczynę redukujących
właściwości fruktozy
- wyjaśnić mechanizm tworzenia
wiązania glikozydowego
- ukazać rolę glukozy w procesach
biologicznych w oparciu o schemat
cyklu węglowego
- omówić znaczenie rybozy i
deoksyrybozy jako elementów RNA i
DNA
89- 91
Disacharydy a) kondensacja cukrów
prostych
b) disacharydy redukujące
– maltoza i laktoza
c) disacharydy
nieredukujące – sacharoza
- podać przykłady dwucukrów i
występowanie w przyrodzie
- podać wzór sumaryczny dwucukrów
- wymienić grupy funkcyjne cząsteczki
sacharozy
- wskazać, jakie cukry proste wchodzą w
- przedstawić schematy przemian
cukrów prostych w dwucukry
- opisać budowę sacharozy, maltozy
i celobiozy
- wskazać w cząsteczkach dwucukrów
wiązania α- i β-glikozydowe
Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 18 Sylwia Piela
skład sacharozy, maltozy i celobiozy
- opisać właściwości fizyczne sacharozy
- zapisać równania reakcji hydrolizy
dwucukrów oraz określić warunki
procesu
- przedstawić schematy przemiany
dwucukru w cukry proste
- opisać proces przemysłowego
otrzymywania sacharozy z buraków
cukrowych
- sprawdzić doświadczalnie
właściwości redukujące sacharozy i
laktozy
- przeprowadzić hydrolizę sacharozy
i zidentyfikować produkty tego procesu
- wskazać znaczenie sacharozy dla
organizmu człowieka
92
Polisacharydy a) budowa skrobi,
glikogenu i celulozy
b) właściwości fizyczne
polisacharydów
c) hydroliza
polisacharydów
- zapisać wzory polisacharydów za
pomocą wzorów sumarycznych
- porównać budowę amylozy i
amylopektyny
- wymienić zastosowanie skrobi i
celulozy
- zbadać właściwości fizyczne skrobi i
celulozy
- zidentyfikować skrobię na podstawie
reakcji charakterystycznej
- zapisać równanie reakcji hydrolizy
skrobi i celulozy
- przedstawić tworzenie wiązań
α-1,4-O-glikozydowego w cząsteczce
amylozy, α-1,6-O-glikozydowego
w cząsteczce amylopektyny
- opisać proces produkcji papieru
- projektować doświadczenie hydrolizy
skrobi i celulozy oraz identyfikować
produkty tych procesów
- obliczać ilości reagentów dla reakcji
biegnących z udziałem cukrów
93-94
Biologiczne
znaczenie cukrów
a) cukry jako produkty
fotosyntezy i chemosyntezy
b) fermentacja cukrów
prostych
c) cukry jako materiał
zapasowy i strukturalny
d) cukry jako odnawialne
źródła energii
- omówić występowanie polisacharydów
w przyrodzie i ich funkcje w
organizmach żywych
- przedstawić rolę glikogenu w
funkcjonowaniu organizmu
95
Budowa i podział
aminokwasów
a) budowa i nomenklatura
aminokwasów
b) podział aminokwasów
c) izomeria aminokwasów
- wykazać, że aminokwasy należą do
związków wielofunkcyjnych
- wyjaśnić zasady nazewnictwa
systematycznego wybranych
aminokwasów
- podać wzory i nazwy zwyczajowe
niektórych aminokwasów białkowych
- zapisać wzory stereochemiczne
enancjomerów aminokwasów (proste
przykłady)
Zespół Szkół Katolickich w Zabrzu - pracownia chemiczna 19 Sylwia Piela
96-99
Właściwości
fizykochemiczne
aminokwasów
a) właściwości fizyczne
aminokwasów na
przykładzie glicyny
i alaniny
b) dysocjacja
aminokwasów – jon
obojnaczy
c) amfoteryczny charakter
aminokwasów
d) właściwości chemiczne
aminokwasów – reakcje
wynikające z obecności
grup funkcyjnych
e) reakcje barwne –
wykrywanie aminokwasów
siarkowych i aromatycznych
- zapisać równania chemiczne
potwierdzające właściwości
amfoteryczne aminokwasu
- projektować doświadczenie za
pomocą którego można sprawdzić
właściwości amfoteryczne glicyny
- zapisać równania kondensacji
aminokwasów, prowadzące do
peptydów (wskazać wiązania
peptydowe)
100
Peptydy a) kondensacja
aminokwasów
b) budowa i nomenklatura
peptydów
c) biologiczna rola
peptydów
- definiować pojęcia: dipeptyd,
polipeptyd, białko
- ustalić liczbę możliwych izomerów w
dipeptydzie i tripeptydzie
- wymienić przykłady zastosowań
niektórych peptydów
- zapisać przykłady reakcji kondensacji
aminokwasów prowadzących do
otrzymania tripeptydów (różne
kombinacje)
- omówić osiągnięcia inżynierii
genetycznej i biotechnologii do
wytwarzania białek i peptydów do
celów leczniczych
101-
102
Struktura białek a) struktura I-rzędowa
białek
b) struktura wtórna białek
c) właściwości białek
w roztworach wodnych
- charakteryzować strukturę I-rzędową
białek
- wskazać różnice między strukturą II-,
III- i IV-rzędową białek i wyjaśnić
znaczenie mostków wodorowych i
mostków disiarczkowych
103-
104 Lekcja
powtórzeniowa
105-
106
Pisemny
sprawdzian
wiadomości
107-
116
Godziny
do dyspozycji
nauczyciela
Rozwiązywanie testów
maturalnych.
Przeprowadzenie próbnej
matury.
Marzec-
kwiecień