wyniki sprawdzianu uzyskaneprzez uczniÓw … · dodatkowo arkusze egzaminacyjne i karty odpowiedzi...

11
Adam Broż ek Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie WYNIKI SPRAWDZIANU UZYSKANE PRZEZ UCZNI ÓW BEZ DYSLEKSJII UCZNIÓW Z DYSLEKSJ Ą ROZWOJOWĄ Autor analizuje wyniki sprawdzianu uzyskane przez uczni ów bez dysleksji i z dysleksj ą rozwojową . Dostrzega znaczne zr óżnicowanie odsetka uczni ów z dysleksj ą w poszczególnych województwach. Dostosowanie sprawdzianu , zarówno formalnie (np. przez przedł u ż enie czasu , zapewnienie osobnej sali ) , jak i merytoryczne (modyfikacja kryteri ów oceniania zadań otwartych) , spowodował o uzyskanie przez uczni ó w z dysleksj ą wynik ów bardzo zbli żonych do tych , jakie osi ą gn ę li uczniowie bez dyslek - 1 . SPRAWDZIAN I SPOS ÓB JEGO DOSTOSOWANIA Sprawdzian dla sz óstoklasist ów trwa ł w wersji standardowej 60 minut . Dla uczniów z dysleksj ą rozwojow ą czas ten m óg ł by ć przed ł u ż ony o dodatkowe 30 minut ( decyzj ę o przedł u ż eniu sprawdzianu podejmowa ł powo ł any przez dyrektora OKE przewodnicz ą cy szkolnego zespo ł u egzaminacyjnego ). Za poprawne wykonanie wszystkich zadai ( 20 zamkni ę tych WW i 5 otwartych ) uczeń m ógł uzyska ć 40 punktó w . Uczniowie bez dysleksji i uczniowie z dysleksj ą rozwi ą zywali zadania tego samego testu , sprawdzaj ące stopień opanowania pi ę ciu kluczowych umiej ę tnoś ci . Tabela 1 . P an testu Umiej ę tno ść Liczba punkt ów Waga Numery zada ń Czytanie 10 25% 1 , 3 , 5 . 6 , 8 , 9 , 10 , 17 , 18 . 19 Pisanie 12 30% 21 , 25 Rozumowanie 8 20 % 2 , 4 , 22, 23 / 1 , 111 , 24 Korzystanie z informacji 2 5 % 7 , 11 Wykorzystywanie wiedzy w praktyce 8 20 % 12 , 13 , 14, 15 , 16 , 20 , 23 / 11 W zakresie czytania sprawdzono umiej ę tno ś ci odczytywania: tekstu popularnonaukowego , tekstu literackiego , wykresu . W zakresie pisania sprawdzono umiejętno ś ci: sporz ą dzania notatki w formie tabeli , redagowania i adresowania kartki pocztowej . W zakresie rozumowania sprawdzono umiej ę tnoś ci : - rozpoznawania rodzaj ó w k ą tów, - przyporz ą dkowywania najważniejszych osi ą gni ęć skł adaj ą cych się na polskie dziedzictwo kulturowe ich tw ó rcom , - umieszczania dat w przedzia ł ach czasowych , ustalania sposobu rozwi ą zywania zadania zwi ą zanego z obliczaniem obj ę toś ci , 229

Upload: duongnhu

Post on 01-Mar-2019

215 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: WYNIKI SPRAWDZIANU UZYSKANEPRZEZ UCZNIÓW … · Dodatkowo arkusze egzaminacyjne i karty odpowiedzi uczniów z dysleksją były odpowiednio oznaczane przezszkolnezespoły egzaminacyjne-co

Adam BrożekCentralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie

WYNIKI SPRAWDZIANU UZYSKANE PRZEZ UCZNIÓW

BEZ DYSLEKSJII UCZNIÓW Z DYSLEKSJĄ ROZWOJOWĄ

Autor analizuje wyniki sprawdzianu uzyskane przez uczniów bez dysleksji i z dysleksją rozwojową.Dostrzega znaczne zróżnicowanie odsetka uczniów z dysleksją w poszczególnych województwach.Dostosowanie sprawdzianu, zarówno formalnie (np. przez przedłużenie czasu, zapewnienie osobnejsali), jak i merytoryczne (modyfikacja kryteriów oceniania zadań otwartych), spowodowało uzyskanieprzez uczniów z dysleksją wyników bardzo zbliżonych do tych, jakie osiągnęli uczniowie bez dyslek-

1. SPRAWDZIAN I SPOSÓB JEGO DOSTOSOWANIA

Sprawdzian dla szóstoklasistów trwał w wersji standardowej 60 minut. Dla uczniówz dysleksją rozwojową czas ten mógł być przedłużony o dodatkowe 30 minut (decyzjęo przedłużeniu sprawdzianu podejmował powołany przez dyrektora OKE przewodniczącyszkolnego zespołu egzaminacyjnego). Za poprawne wykonanie wszystkich zadai(20 zamkniętych WW i 5 otwartych) uczeń mógł uzyskać 40 punktów.

Uczniowie bez dysleksji i uczniowie z dysleksją rozwiązywali zadania tego samegotestu, sprawdzające stopień opanowania pięciu kluczowych umiejętności.

Tabela 1. P an testuUmiejętność Liczba punktów Waga Numery zadań

Czytanie 10 25% 1, 3, 5. 6, 8, 9, 10, 17, 18. 19Pisanie 12 30% 21, 25Rozumowanie 8 20% 2, 4, 22, 23/1, 111, 24Korzystanie z informacji 2 5% 7, 11Wykorzystywanie wiedzy wpraktyce 8 20% 12, 13, 14, 15, 16, 20, 23/11

W zakresie czytania sprawdzono umiejętności odczytywania:tekstu popularnonaukowego,tekstu literackiego,wykresu.

W zakresie pisania sprawdzono umiejętności:sporządzania notatki w formie tabeli,redagowania i adresowania kartki pocztowej.

W zakresie rozumowania sprawdzono umiejętności:- rozpoznawania rodzajów kątów,- przyporządkowywania najważniejszych osiągnięć składających się na polskie dziedzictwo

kulturowe ich twórcom,- umieszczania dat w przedziałach czasowych,

ustalania sposobu rozwiązywania zadania związanego z obliczaniem objętości,

229

Page 2: WYNIKI SPRAWDZIANU UZYSKANEPRZEZ UCZNIÓW … · Dodatkowo arkusze egzaminacyjne i karty odpowiedzi uczniów z dysleksją były odpowiednio oznaczane przezszkolnezespoły egzaminacyjne-co

- rozpoznawania charakterystycznych cech zwierząt.W zakresie korzystaniu z informacji sprawdzono umiejętności:- wskazywania źródeł informacji,- określania przeznaczenia słowników.W zakresie wykorzystywania wiedzy wpraktyce sprawdzono umiejętności:- rozwiązywania problemów praktycznych z wykorzystywaniem obliczeń dotyczących:

czasu, pieniędzy, masy, temperatury, pola i objętości,wykorzystywania w sytuacji praktycznej wiedzy o kierunkach geograficznych.

Oprócz przedłużenia czasu pracy uczniowie z dysleksjąmieli prawo do:pisania sprawdzianu w oddzielnej sali egzaminacyjnej,

- głośnego odczytania instrukcji i testu przez członka komisji egzaminacyjnej,- zaznaczania odpowiedzi do zadań WW nie na karcie odpowiedzi, lecz bezpośrednio

w arkuszu egzaminacyjnym,- pisania odpowiedzi do zadań otwartych drukowanymi literami.

Ponadto dla uczniów tych zmodyfikowano kryteria punktowania trzech zadań, w szczególno-ści poprzez zastąpienie kryteriów dotyczących ortografii i interpunkcji innymi kryteriami.

Tabela 2. Dostosowanie kryteriów punktowania zadania nr 21Poprawne sporządzenie notatki w formie tabeliZa poprawne dopisanie brakującego nagłówka, sugerującego, że w kolumnie zostanąpodane wartości temperatur . - 1 pktZa poprawne wpisanie danych co najmniej w dwóch wierszach - 1 pkt

Przykład notatki:MIEJSCOWOŚĆ ROK TEMPERATURA

Prószków 1921 40,2"C

Ciechocinek 1959 39,6‘CŻywiec 1929 -40,6°C

Siedlce 1940 -4 PCUwaga:Dopuszczamy zapis nazw w miejscowniku i zapis temperatiuy z pominięciem jednostki (°C).

Uwalia dotycząca pracy ucznia z dysleksjąDopuszczamy pomyłki polegające na myleniu cyfr, np. 6 z 9, przestawianiu sąsiednichcyfr, opuszczaniu cyfr po przecinku lub przecinków w zapisie temperatiuy.

Tabela 3. Dostosowanie kryteriów punktowania zadania nr 23 (kryterium I )I. Ustalenie sposobu obliczenia ilości potrzebnej wodyZa zapis działania prowadzącego do obliczenia pola prostokąta - 1 pktZa zapis iloczynu: pole prostokąta x 40 - 1 pkt(Punkt przydzielamy niezależnie od tego, czy pole zostało wyznaczone poprawnie, nawetjeśli uczeń zastosował niewłaściwy wzór, np. zastosował wzór na obwód.)

Uwaga dotycząca pracy ucznia z dysleksjąDopuszczamy 2 błędy powstałe przy przepisywaniu liczb, np. przestawienie cyfr, myleniecyfr (np.6 z 9, 7 z l), opuszczenie cyfry.

230

Page 3: WYNIKI SPRAWDZIANU UZYSKANEPRZEZ UCZNIÓW … · Dodatkowo arkusze egzaminacyjne i karty odpowiedzi uczniów z dysleksją były odpowiednio oznaczane przezszkolnezespoły egzaminacyjne-co

Tabela 4. Dostosowanie kryteriów punktowania zadania nr 25 ( kryteria VI i VII )

VI. Za ortografię w zakresie pisowni:- małej i wielkiej litery w imionach, nazwiskach, nazwach ulic, miejscowości i w formachgrzecznościowych (dopuszczalny 1 błąd) - 1 pkt- wyrazów z: ż - /r, // - cli, u - ó oraz nie z czasownikami, przymiotnikamii przysłówkami (dopuszczalny 1 błąd) - 1 pkt

Kryterium dla ucznia z dysleksjaZa wypowiedź:- komunikatywną (pomimo błędów w zapisie) - 1 pkt- czytelną (pomimo zaburzeń graficznych pisma) - 1 pktVII. Za poprawność interpunkcyjną (dopuszczalny 1 błąd) - 1 pktKryterium dla ucznia z dysleksja

Za wypowiedź logicznie uporządkowaną - 1 pktDostosowanie sprawdzianu do specyficznych potrzeb uczniów z dysleksją rozwojową

zostało przeprowadzone na podstawie § 32 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodo-wej z dnia 21 marca 2001 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i pro-mowania uczniów i słuchaczy; oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołachpublicznych. Szczegółowe formy dostosowania zostały określone w zespole kierowanymprzez prof, dr hab. Martą Bogdanowicz i opisane w Aneksie do informatora o sprawdzianie,opublikowanym w 2000 r.

Uczeń mógł skorzystać z dostosowania sprawdzianu na podstawie opinii publicznejporadni psychologiczno-pedagogicznej lub innej publicznej poradni specjalistycznej.

2. STATYSTYKA UCZNIÓW

Uczniowie byli zgłaszani do sprawdzianu za pomocą elektronicznego programu zbie-rania danych. Dodatkowo arkusze egzaminacyjne i karty odpowiedzi uczniów z dysleksjąbyły odpowiednio oznaczane przez szkolne zespoły egzaminacyjne- co było dla egzaminato-rów wskazówką, że należy zastosować zmodyfikowane kryteria punktowania zadań otwar-tych.

Ogółem do standardowej wersji sprawdzianu, nie obejmującej uczniów niewidomych,słabo widzących, niesłyszących, słabo słyszących oraz z upośledzeniem umysłowym w stop-niu lekkim, przystąpi ło 537 614 uczniów-w tym 38 233 uczniów z dysleksją (7,1%).

Tabela 5. Uczniowie bez dysleksji i uczniowie z dysleksą w województwachWojewództwo Uczniowie ogółem Uczniowie z dysleksją % uczniów z dysleksją

dolnośląskie 38 266 1 919 5,0kujawsko-pomorskie 29 730 1348 4,5lubelskie 32 922 l 579 4,8lubuskie 14 964 817 5,5łódzkie 33 374 2 499 7,5ma łopolskie 47 054 5 572 11,8mazowieckie 66 128 8 482 12,8opolskie 14 388 962 6,7podkarpackie 34 073 959 2,8podlaskie 18 405 964 5,2pomorskie 31 765 3 939 12,4śląskie 62910 2 430 3,8świętokrzyskie 18 531 1 547 8,3warmińsko-mazurskie 22 099 961 4,3wielkopolskie 49 149 2 522 5,1zachodniopomorskie 23 856 1 733 7,3

231

Page 4: WYNIKI SPRAWDZIANU UZYSKANEPRZEZ UCZNIÓW … · Dodatkowo arkusze egzaminacyjne i karty odpowiedzi uczniów z dysleksją były odpowiednio oznaczane przezszkolnezespoły egzaminacyjne-co

Mapa 1. Odsetek uczniów z dysleksją w poszczególnych województwach

POMORSKIE12,4% WARMIŃSKO-MAZURSKIE

4,3%ZACHODNIOPOMORSKIE

\ 7,3% -CPODLASKIE

5,2%JAWSKO-POMORSKI

4,5%

MAZOWIECKIE12,8%

WIELKOPOLSKIE5,1%

UBUSK1E5,5%

ŁÓDZKIE7,5% LUBELSKIE

4,8%DOLNOŚLĄSKIE J

5,0%

OPOLSKIEJ SŚWIĘTOKRZYSKIE6,7% jJ ŚLĄSKIE ~K |̂

8)3°/OJ} 3,8°/^ \̂ _/

" pODKARPACKl\ K. C ł 2,8%

MAŁOPOLSKIEi 11,8%

Zróżnicowanie odsetka uczniów z dysleksją rozwojową zgłoszonych do sprawdzianuw poszczególnych województwach jest zaskakująco duże-od niespełna 3 proc. w wojewódz-twie podkarpackim do prawie 13 proc. w województwie mazowieckim. Warto tu przypo-mnieć, że badania prowadzone w latach 1968- 82 pod kierunkiem M. Bogdanowicz wskazu-ją, że dzieci z dysleksją rozwojową (specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu o różnym ro-dzaju nasilenia zaburzeń) stanowią ok. 15% populacji szkolnej. Odsetek dzieci z głębokimizaburzeniami w tym zakresie ocenia się na ok. 3-4%.

3. WYNIKI UZYSKANE PRZEZ UCZNIÓW W CAŁYM TEŚCIE

Wykres rozkładu wyników w teście, uzyskanych zarówno przez uczniów bez dysleksjijak i uczniów z dysleksją, jest silnie lewoskośny - ciążący ku wynikom wysokim.Świadczy too tym, że bez względu na różnicę między wynikami pierwszych i drugich, osiągnięciauczniów, w zakresie objętym sprawdzianem, w ogólności należy uznać za zadowalające.

232

Page 5: WYNIKI SPRAWDZIANU UZYSKANEPRZEZ UCZNIÓW … · Dodatkowo arkusze egzaminacyjne i karty odpowiedzi uczniów z dysleksją były odpowiednio oznaczane przezszkolnezespoły egzaminacyjne-co

Wykres 1. Rozkład wyników uzyskanych w całym teście

I

Uczniowie z dysleksją i bez dysleksji

5;0cNa35?

7 ,000% -

6,000% t

i?35,000% ‘ *&&4 ,000% 4- - & \00

3,000%

2,000%

1,000% ł-0,000% -•

0 1 2 3 4 5 6 7 6 3 1 0 1 1 1 2 1 3 1 4 1 5 1 6 1 7 1 6 1 9 2 0 2 1 2 2 2 3 2 4 2 5 2 6 2 7 2 6 2 9 3 0 3 1 3 2 3 3 3 4 3 5 3 6 3 7 3 6 3 9 4 0

liczba punktów Uczniowie bez dysleksjiUczniowie z dysleksją

Tabela 6. Podstawowe miary rozkładu wyników

Nazwa miary Uczniowie bezdysleksji

Uczniowie zdysleksją

Wynik najniższy 0 0Wynik najwyższy 40 40Rozstąp 40 40Odchylenie standardowe 6,85 6,60Wynik średni 29,53 28,99Mediana 31 30Dominanta 35 34% uzyskanych punktów 73,82 72,47

Rozstąp w przypadku obu warstw jest taki sam (40 pkt). Średni wynik uczniów bezdysleksji jest w całym teście o 0,54 pkt wyższy od średniego wyniku uczniów z dysleksją.

Tabe a 7. Wyniki w przedziałac\ skali staninowej w procentachWynik(pkt)

najniższy(0- 15)

bardzoniski

( 16 - 20)

niski(21 - 24)

niżej średni(25- 28)

średni(29 - 32)

wyżejśredni

(33- 35)

wysoki(36-37)

bardzowysoki

(38)

najwyższy(39- 40)

uczniów:dyslck-

sji3,94 7,37 11,14 16,25 21 ,08 18,68 12,10 4,86 4,57

uczniówysleksją 3,52 7,71 13,16 18,23 22,00 17,96 10,37 3,95 3,10

Skalą staninową ustalono dla ogólnego rozkładu wyników (łącznie wyniki uczniówbez dysleksji i z dysleksją). Najmniejsze różnice miądzy odsetkiem wyników występująw przedziałach wyników niskich i bardzo niskich. Uczniowie z dysleksją uzyskali znaczniewięcej wyników niskich, niżej średnich i średnich. W przedziałach wyników od wyżej śred-nich do najwyższych sytuacja jest odwrotna.

233

Page 6: WYNIKI SPRAWDZIANU UZYSKANEPRZEZ UCZNIÓW … · Dodatkowo arkusze egzaminacyjne i karty odpowiedzi uczniów z dysleksją były odpowiednio oznaczane przezszkolnezespoły egzaminacyjne-co

4. WYNIKI W CZYTANIU

Wykres 2. Rozk ład wyników wczytaniu

Rozkład wyników w czytaniu

30%

25%

$ 20%‘O

N 15%3

10%

5%

0%

IS£VO

i 55& a&w

% *t#5 * a* 8•• ii

r.:«-

i

0 1 2 3 4 5 6 7

liczba punktówUczniowie bez dysleksji Uczniowie z dysleksją

8 9 10

Tabela 8. Podstawowe miary rozkładu wyników

Nazwa miary Uczniowie bezdysleksji

Uczniowie zdysleksją

Wynik najniższy 0 0Wynik najwyższy 10 10Rozstęp 10 10Odchylenie standardowe 1,88 1,97Wynik średni 7,92 7,72Mediana 8 8Dominanta 9 9% uzyskanych punktów 79,2 77,2

Rozstęp w przypadku obu warstw jest taki sam (10 pkt). Średni wynik uczniów bezdysleksji jest w czytaniu 0,20 pkt wyższy od średniego wyniku uczniów z dysleksją.

Tabela 9. Wyniki w czytaniu na skali pięciostopniowej w procentachWynik(pkt)

bardzo niski(0-4)

niski(5-6)

średni(7 - 8)

wysoki(9)

bardzo wysoki(10)

% uczniowie bezdysleksji 6,3 14,0 33,3 24,6 21,8% uczniowie z dys-leksją 7,7 16,5 33,6 22,5 19,8

Przedziały wyników ustalono dla rozkładu łącznego (uczniowie bez dysleksji i z dys-leksją) na podstawie standardowej, znormalizowanej skali, której kolejne przedziały zawierają7, 24, 38, 24, 7 proc. wyników.

Najmniejsze różnice między odsetkiem wyników w warstwach występują w przedzialewyników średnich, największe w przedziałach wyników niskich i wysokich.

234

Page 7: WYNIKI SPRAWDZIANU UZYSKANEPRZEZ UCZNIÓW … · Dodatkowo arkusze egzaminacyjne i karty odpowiedzi uczniów z dysleksją były odpowiednio oznaczane przezszkolnezespoły egzaminacyjne-co

5. WYNIKI W PISANIU

Wykres 3. Rozkład wyników w pisaniu

Rozkład wyników w pisaniu

3 0%

2 5%

^ 20%;§N 1 5%3•vO° 10%

5%

0%0 1 2 3 4 5 6 7 0 9 1 0 1 1 1 2

liczba punktówUczniowie bez dysleksji BUczniowie z dysleksją

- »

i

:v <

-•*’i

: .

2, si

Tabela 10. Podstawowe miary rozk ładu wynikówNazwa miary Uczniowie bez

dysleksjiUczniowie z

dysleksjąWynik najniższy 0 0Wynik najwyższy 12 12Rozstęp 12 12Odchylenie standardowe 2,25 2,13Wynik średni 9,39 9,71Mediana 10 10Dominanta li 11% uzyskanych punktów 78,25 80,92

Rozstąp w przypadku obu warstw jest taki sam (12 pkt). Tutaj jednak średni wynikuczniów z dysleksją jest 0,12 pkt wyższy od średniego wyniku uczniów bez dysleksji.

Tabela 11 . Wyniki w pisaniu na skali pięciostopniowej w procentachWynik(pkt)

% uczniowie bezdysleksji

bardzo niski(0-5)

5,6

niski(6- 8)

średni(9- 10)

20,6 38,2

wysokidl)

21,8

bardzo wysokim13,7

% uczniowie zdysleksją 4,5 14,5 39,2 26,9 15,0

Uczniowie z dysleksją uzyskali mniejszy odsetek wyników bardzo niskich i niskich,a wyraźnie większy wyników wysokich i bardzo wysokich. Wpłynęły na to zmodyfikowanekryteria punktowania zadania 25. Za kryteria VI i VII uczniowie z dysleksją otrzymali średnio1,83 i 0,85 pkt, zaś uczniowie bez dysleksji- odpowiednio 1,67 i 0,50 pkt. W pięciu pozosta-łych kryteriach wyniki są zbliżone.

235

Page 8: WYNIKI SPRAWDZIANU UZYSKANEPRZEZ UCZNIÓW … · Dodatkowo arkusze egzaminacyjne i karty odpowiedzi uczniów z dysleksją były odpowiednio oznaczane przezszkolnezespoły egzaminacyjne-co

6. WYNIKI W ROZUMOWANIU

Wykres 4. Rozkład wyników w rozumowaniu

Rozkład wyników w rozumowaniui

30%

25%

5 20%O

N 15%OD

o5 10%

5%

0

w1

a m m msmF?•

U2 3 4 5 6 7

liczba punktów

Uczniowie bez dysleksji Uczniowie z dysleksją

1\ m H: mI l i

I

8

J

Tabela 12. Podstawowe miary rozkładu wynikówNazwa miary Uczniowie bez

dysleksjiUczniowie z

dysleksjąWynik najniższy 0 0Wynik najwyższy 8 8Rozstęp 8 8Odchylenie standardowe 1,97 1,98Wynik średni 5,89 5,67Mediana 6 6Dominanta 8 8% uzyskanych punktów 73,62 70,87

Rozstęp w przypadku obu warstw jest taki sam (8 pkt). Średni wynik uczniów bezdysleksji jest 0,22 pkt wyższy od średniego wyniku uczniów z dysleksją.

Tabela 1 . Wyniki w rozumowaniu na skali Diąciostopniowej w procentachWynik(pkt)

bardzo niski(0- 2)

niski(3-4)

średni(5- 6)

wysoki(7)

bardzo wysoki(8)

% uczniowie bez dys-leksji 6,7 18,1 26,7 21,1 27,4

% uczniowie z dyslek-sją 7,2 21,4 29,0 19,7 22,7

Najmniejsze różnice między odsetkiem wyników w warstwach występują w przedzialewyników bardzo niskich, największe w przedziale wyników bardzo wysokich.

236

Page 9: WYNIKI SPRAWDZIANU UZYSKANEPRZEZ UCZNIÓW … · Dodatkowo arkusze egzaminacyjne i karty odpowiedzi uczniów z dysleksją były odpowiednio oznaczane przezszkolnezespoły egzaminacyjne-co

6. WYNIKI W KORZYSTANIU Z INFORMACJI

Wykres 5. Rozkład wyników w korzystaniu z informacji

Rozkład wyników z korzystaniu z informacji“ i

80%

70% I

III60%56 50%

5 40%u3 30%

20%

10%S30% -

I

o 1liczba punktów

2

| Uczniowie bez dysleksji Uczniowie z dysleksją •

Tabela 14. Podstawowe miary rozkładu wyników

Nazwa miary Uczniowie bezdysleksji

Uczniowie zdysleksją

Wynik najniższy 0 0Wynik najwyższy 2 2Rozstęp 2 2Odchylenie standardowe 0,51 0,53Wynik średni 1,71 1,65Mediana 2 2Dominanta 2 2% uzyskanych punktów 85,50 82,50

Rozstęp w przypadku obu warstw jest taki sam (2 pkt). Średni wynik uczniów bezdysleksji jest 0,06 pkt wyższy od średniego wyniku uczniów z dysleksją.

Tabela 15. Wyniki surowe w korzystaniu z informacji w procentach

Wynik (pkt) 0 1 2% uczniowie bez dysleksji 2,4 24,4 73,2% uczniowie z dysleksją 2,6 29,6 67,8

W związku ze zbyt krótką skalą punktowania wyników w korzystaniu z informacji(0 - 2), rozkładu wyników w zakresie tej umiejętności nie można unormować. Poprzestajęzatem na podaniu odsetka wyników surowych.

W tabeli 15 widać, że odsetek wyników zerowych w obu warstwach niewiele się róż-ni. Odsetek wyników jednopunktowych jest znacznie większy u uczniów z dysleksją, a wyni-ków dwupunktowych - u uczniów bez dysleksji.

237

Page 10: WYNIKI SPRAWDZIANU UZYSKANEPRZEZ UCZNIÓW … · Dodatkowo arkusze egzaminacyjne i karty odpowiedzi uczniów z dysleksją były odpowiednio oznaczane przezszkolnezespoły egzaminacyjne-co

7. WYNIKI W WYKORZYSTYWANIU WIEDZY W PRAKTYCE

Wykres 6. Rozkład wyników w wykorzystywaniu wiedzy u* praktyce

Rozkład wyników w wykorzystywaniu wiedzy w praktyce

18%

16%

14%

5 12%‘*|10%No 8%

gS 6%

4%

2%

0%

. I I I I l irf IIII i!-lI-IIii

o 1 2 3 4 5 6 7 8 i

liczba punktów

Uczniowie bez dysleksji Uczniowie z dysleksją jTabela 16. Podstawowe miary rozk ładu wyników

Nazwa miary Uczniowie bezdysleksji

Uczniowie zdysleksją

Wynik najniższy 0 0Wynik najwyższy 8 8Rozstęp 8 8Odchylenie standardowe 2,09 2,06Wynik średni 4,62 4,24Mediana 5 4Dominanta 4 3% uzyskanych punktów 57,75 53,00

Rozstąp w przypadku obu warstw jest taki sam (8 pkt). Średni wynik uczniów bezdysleksji jest 0,38 pkt wyższy od średniego wyniku uczniów z dysleksją. Spośród wynikówuzyskanych w zakresie wszystkich objętych sprawdzianem umiejętności w wykorzystywaniuwiedzy iv praktyce różnica między wynikami uczniów bez dysleksji i uczniów z dysleksją jestnajwiększa.

Tabela 17 Wyniki w wykorzystywaniu wiedzy... na skali pięciostopniowej w procentachWynik(pkt)

bardzo niski(0)

niski0 -2)

średni(3 - 5)

wysoki(6- 7)

bardzo wysoki(8)

% uczniowie bezdysleksji 1,4 16,8 44,6 27,9 9,3% uczniowie zdysleksją 2,0 20,8 47,1 24,1 6,1

238

Page 11: WYNIKI SPRAWDZIANU UZYSKANEPRZEZ UCZNIÓW … · Dodatkowo arkusze egzaminacyjne i karty odpowiedzi uczniów z dysleksją były odpowiednio oznaczane przezszkolnezespoły egzaminacyjne-co

8. PODSUMOWANIE

Zastanawiająco duże jest zróżnicowanie odsetka uczniów z dysleksją, którzy pisalisprawdzian w szóstej klasie szkoły podstawowej w poszczególnych województwach. Wydajesię, że zasadne byłoby przeprowadzenie badań wyjaśniających przyczyną tego zjawiska. Inte-resujące byłoby również sprawdzenie, jakie wyniki uzyskali uczniowie z dysleksją w po-szczególnych województwach.

Dostosowanie sprawdzianu do specyficznych potrzeb uczniów z dysleksją rozwojowąmiało na celu wyrównanie ich szans na osiągnięcie takich wyników, jakie mogli osiągnąć ichrówieśnicy bez dysleksji, rozwiązujący zadania tego samego testu. Dostosowanie miało cha-rakter formalny (przedłużenie czasu, osobna sala itd.) i merytoryczny (modyfikacja kryteriówoceniania zadań).

Praktyka dowiodła, że sposób dostosowania okazał się skuteczny wobec zamierzonegocelu: uczniowie z dysleksją osiągnęli w teście wyniki bardzo zbliżone do wyników uczniówbez dysleksji.

Wyniki uzyskane w zakresie umiejętności pisania nieco jednak zaskakują i skłaniajądo postawienia pytania: Czy osiągnięcia uczniów z dysleksją rozwojową, a więc z zespołemspecyficznych trudności w czytaniu i pisaniu, są rzeczywiście znacząco wyższe od osiągnięćuczniów bez dysleksji? Wyższy wynik w zakresie pisania uczniowie z dysleksją zawdzięczajątu przecież zmienionym kryteriom, których spełnienie okazało się dla nich o wiele łatwiejszeniż dla uczniów bez dysleksji spełnienie kryteriów ortograficznych i interpunkcyjnych. Wycfa-je się, iż eksperci wyznaczający takie zamienne kryteria powinni dbać o to, aby łatwość ichspełnienia była dla uczniów z dysleksją zbliżona do łatwości spełnienia kryteriów podstawo-wych przez uczniów bez dysleksji. Jest to kwestia odpowiedniej standaryzacji testu.

Kończąc, pozwolę sobie na podzielenie się pewną wątpliwością natury ogólnej, a więcnie związaną bezpośrednio z zaprezentowanymi wynikami. Otóż nie jestem do końcaprzekonany, czy w pewnym sensie „zwalniając” uczniów z dysleksją z ortografii iinterpunkcji na sprawdzianie, mimo szlachetnych intencji, nie wyświadczamy im wątpliwejprzysługi. Wiemy przecież, że każdy egzamin zewnętrzny poprzez efekt zwrotny silnieoddziałuje na nauczanie. Sprawdzian, choć pozbawiony funkcji selekcyjnej, nie jest tu chybawyjątkiem od zasady.

Adam Brożek

LITERATURA

Aneks do informatora o sprawdzianie, OKE, CKE, Warszawa 2000.Brożek A., Dobrosielska B., Grabowska D., Kołtoniak-Skibińska M., Ratajczak J., Sitarski J., Wiśniewska A.,Bogdanowicz M., O dysleksji. Lublin.Bogdanowicz M., Jaklewicz H., Specyficzne trudności wczytaniu i pisaniu (dysleksją rozwojowa) jako jednostka

nozologiczna. KJinika Pediatryczna, 2000.Nicmierko B., Pomiar wymików kształcenia, WSiP, Warszawa1999.Sprawdzian 2002. Sprawozdanie, CKE, Warszawa 2002. Maszynopis.Szaleniec H., Szmigel M. K. Egzaminy zewnętrzne. Podnoszenie kompetencji nauczycieli w zakresie oceniania

zewnętrznego. Wydawnictwo Zamiast Korepetycji, Kraków 2001.

239