yoni yoniyesuafexibarufa - ebible.org · 1 yoni yoniyesuafexibarufaɲinnaxansɛbɛ...

1

YoniYoni Yesu a Fe Xibaru Faɲin Naxan Sɛbɛ

Marigi Yesu fɔxɔrabira naanin nan Yesu a taruxun nuna falane sɛbɛxi Alaa Nii Sariɲanxin barakani: Matiyu nunMaraka nun Luka e nun Yoni. Yoni a fe yɛba kiin nan baxibonne ma. A luxi alo Yoni yi waxi Yesu a fe tilinxine nanmakɛnɛn fe yi muxune xa. Na kui, a Yesu a fala wuyaxisɛbɛxi nɛn bonne mi naxanye sɛbɛxi e nun a taruxunandee. AmɔnYesu a dunuɲa yi gidin bunna yɛbamamiriyatilinxin nin. Yoni Kitabun yireni ito sɛbɛxi nɛn fɔ ɲɛɛtonge naanin hanma ɲɛɛ tonge sennin ɲɔxɔndɔn Yesu texanbini kore xɔnna ma.

Kitabun yireni ito miriya tilinxina ndee nan singeyitama naxan Yesu fa xunna yɛbama. Yoni Yesu tidenyɛbama fala tilinxin nin alogo muxune xa e miri ki faɲiYesu a fema. Yonimi Yesu bari kiin yɛbaxi. Yesu a dunuɲayi gidini, a xaran wuyaxi ti nɛn a yamaan xa. A mɔnkabanako fe wuyaxi liga nɛn. Yoni na nan yɛbama NingilaYesu kui. Yoni mɔn Yesu a fala dɔnxɛne yɛbama dangubonne ra. Dɔnxɛn na, a Yesu a sayaan nan yɛbama e nuna rakeli fena sayani.

Yoni Yesu a falane nan sɛbɛxi itoe ra naxanye Yesukɛɲaan yitama en na: Yesu naxa, “N tan nan nii rakisinbalon na.” (Yoni 6.35 nun 6.41 nun 6.48 nun 6.51) Yesunaxa, “N tan nan dunuɲa kɛnɛnna ra.” (Yoni 8.12) Yesunaxa, “N tan nan sansanna so dɛɛn na yɛxɛɛne xa.” (Yoni10.7) Yesu naxa, “N tan nan xuruse raba faɲin na.” (Yoni10.11 nun 10.14) Yesu naxa, “N tan nan marakeli tiin nasayani e nun nii rakisin na.” (Yoni 11.25) Yesu naxa,“Kiraan nan n tan na, e nun ɲɔndina e nun nii rakisina.”

Yoni Sora 1:1 2 Yoni Sora 1:13(Yoni 14.6) Yesu naxa, “N tan nan ɲɔndin binla ra alo wudibinla.” (Yoni 15.1 nun 15.5)

Yesu mɔn a Alayana a fe falaxi wundoni na yire sifanandee yi, a naxa, “N tan nan a ra, naxan na yi.” (Yoni8.24 nun 8.28 nun 8.58 nun 13.19 nun 18.5) Kitabun yirennaxan xili Xɔrɔyaan sora 3.14, na naxa fa fala Ala xinlayɛtɛɛn findixi na falan nan na bayo Ala naxa mɛnni, “Ntan na a ra, Ala naxan na yi.” Ala mɔn naxa mɛnni fa falaa yɛtɛɛn xili nɛn “NNaYi.” Nayi, Yesu to a falamamuxunexa fa fala “N tan nan a ra, naxan na yi,” na bunna nɛɛn fafala Yesu findixi Alaa falan nan na, falan naxan findixi Alara. (Yoni 1.1).

Alaa Falana fe1 Dunuɲa fɔlɔni, Alaa Falan yi na. Falan yi Ala fɛma.

Falan nanmɔnyi Ala ra.* 2Ayi Ala fɛmaa fɔlɔni. 3Ala seenbirin daxi a tan nan xɔn ma. Ala mi sese daxi a tan xanbi.4Nii rakisin yi a tan nin. Na nii rakisin yi findi kɛnɛnna raadamadiine xa. 5Kɛnɛnna yi mini dimini, koni dimin mi anɔ.

6Ala yi muxuna nde xɛ naxan yi xili Yoni.† 7Na yi fa, afindi kɛnɛnna seren na, alogo muxun birin xa dɛnkɛlɛya atan xɔn. 8 Kɛnɛnna mi yi a tan na, koni a fa nɛn, alogo axa fa kɛnɛnna sereyaan ba. 9Kɛnɛnna yɛtɛɛn nan yi na ra,naxan famatɔ yi a ra dunuɲa muxune birin makɛnɛndeni.

10Alaa Falan yi dunuɲa yi. Dunuɲa da a tan nan na, konidunuɲamuxunemi a kolon. 11A fa nɛn a konni, koni a konkaane mi a rasuxu. 12 Koni naxanye a rasuxu e dɛnkɛlɛyaa xinli, a sɛnbɛn fi nɛn ne ma e findi Alaa diine ra. 13 E mibarixi Ala diine ra adamadiyaan kiin xan xɔn ma hanma* 1:1: Alaa Falani ito findixi Yesu nan na. Amato Yoni 1.14 kui. Ala dunuɲada a falan naxan xɔn a fɔlɔni, Ala na nan findixi muxunna, Yesu. † 1:6: Yoni Marafu Tiin nan Yoni ito ra.

Yoni Sora 1:14 3 Yoni Sora 1:23fati bɛndɛna hanmamuxun sagona, koni na fataxi Ala nanna.

14 Alaa Falan yi findi fati bɛndɛn na, a yi lu en yɛ. Nxubata a binyen to, alo fafana dii xɛmɛ kedenna binyena, alugoxi hinanna nun ɲɔndin na.

15Yoni yi a feen fala a xuini texin na, a naxa, “N na a tannanma fe fala, n naxa, ‘A fama n xanbi ra, koni a gbo n tanxa amasɔtɔ benun n tan xa da, a tan yi na.’ ”

16 En birin bata barakan sɔtɔ barakan fari a hinankamalixin xɔn ma. 17Amasɔtɔ Alaa sariyan falaxi yamaanxa Musa nan xɔn ma, koni hinanna nun ɲɔndin faxi Yesunan xɔn ma, Alaa Muxu Sugandixina. 18Muxu yo munmaAla to singen. Koni a Dii Xɛmɛ keden peen naxan nun atan Ala lan, naxan a fafe fɛma, na nan bata Ala yita en na.

Yoni Marafu Tiina sereyana feMatiyu 3.1-12, Maraka 1.1-8, Luka 3.1-18

19Yoni sereyani ito nan ba, Yahudiyane to saraxaralinenun Lewine xɛ a ma amaxɔdindeni keli Yerusalɛn taani, enaxa, “Nde i tan na?” 20 Yoni mi tondi a falɛ, a yi a fala ebirin yɛtagi, a naxa, “Alaa Muxu Sugandixin mi n tan na.”

21 E yi a maxɔdin, e naxa, “Nde fa i tan na? Nabi Eli nani tan na ba?” Yoni yi e yabi, a naxa, “Ɛn-ɛn, na mi n tanna.” Emɔn yi amaxɔdin, e naxa, “Nabiin nan i tan na ba?”A yi e yabi, a naxa, “Ɛn-ɛn, na mi n tan na.” 22 E yi a fala,e naxa, “Nde i tan na? Amasɔtɔ naxanye nxu xɛxi, fɔ nxuxa sa nxu dɛntɛgɛ nɛn ne xa. I nanse falɛ i yɛtɛ a fe yi?”23Yoni yi e yabi Nabi Esayi a falane xɔn, a naxa,“N tan na a ra naxan a xuini tema tonbonni,n naxa, ‘Ɛ kira tinxinxin nafala Marigin xa.’‡ ”‡ 1:23: Esayi 40.3

Yoni Sora 1:24 4 Yoni Sora 1:3724 Farisi muxun§ naxanye yi xɛxi Yoni ma, 25 ne yi a

maxɔdin, e naxa, “Xa Alaa Muxu Sugandixin mi i tan na,Nabi Eli mi i tan na, nabi mi i tan na, nanfera i fa muxunerafuma igeni e sariɲan feen na?” 26Yoni yi e yabi, a naxa,“N tan marafuun tima igen nin, koni muxuna nde ɛ tagi ɛmi naxan kolon. 27 A fama nɛn n xanbi ra, koni n tan milan hali n yi findi a sankidi fulunna ra.”

28 Ito birin ligaxi Betani taan nin, Yurudɛn baan kidima,Yoni yi muxune rafuma igeni dɛnaxan yi.

Alaa Yɛxɛɛ Diina fe29Na xɔtɔn bode, Yoni yi Yesu to fɛ a fɛma, a naxa, “Alaa

Yɛxɛɛ Diin nan ito ra, naxan dunuɲa birin yulubin bama.30 N yi ito nan ma fe falama, n naxa, ‘Muxuna nde faman xanbi ra, koni a gbo n tan xa amasɔtɔ benun n tan xabari, a tan yi na.’ 31N tan mi yi a kolon nun, koni n bata fayamaan nafudeni igeni alogo n xa a yita Isirayila yamaanna.” 32Yonimɔn yi sereyani ito ba, a naxa, “N bata AlaaNiiSariɲanxin to godɛ ama ganba sawurani, a yi lu a ma. 33Nmi yi a kolon nun, koni naxan n nafaxi yamaan nafudeniigeni, na a fala n xa nɛn, a naxa, ‘I naAlaaNii Sariɲanxin togodɛ naxan ma, a tan nan marafuun tima Nii Sariɲanxinna.’ 34N bata a to, n yi a seren ba, fa fala Alaa Dii Xɛmɛnaa tan nan na.”

Yesu a xarandii singene fe35 Na xɔtɔn bode Yoni nun a xarandii firin yi tixi nun,

36 a yi Yesu to danguɛ, a naxa, “Alaa Yɛxɛɛ Diin nan itora!” 37 A xarandii firinna yi a xuiin mɛ, e siga Yesu fɔxɔ§ 1:24: Farisi muxune: Yahudiyane nan yi muxuni itoe ra naxanye lan mafe yi a ra, e xa dinan suxu kii kedenni. E tan nan e sɔbɛ so Nabi Musaasariyan suxun ma dangu Yahudiyan bonne ra. E mɔn yie benbane namunne suxuma kii xɔdɛxɛni. E tan yi laximalekane ra. E mɔn yi laxi a ra a muxune kelima nɛnsayani.

Yoni Sora 1:38 5 Yoni Sora 1:49ra. 38 Yesu yi a yɛɛ raxɛtɛ, a yi e to biraxi a fɔxɔ ra, ayi e maxɔdin, a naxa, “Ɛ nanse fenma?” E yi a yabi, enaxa, “Rabi, i yigiyaxi minɛn?” Rabi bunna nɛɛn fa fala,“Karamɔxɔ.” 39 A yi e yabi, a naxa, “Ɛ fa a mato.” Se dinwaxatin nan yi a ra nun. E yi siga, e sa a yigiyaden to. Eɲinbari raso a fɛma.

40 Xarandii firinna naxanye Yoni xuiin mɛ e biraYesu fɔxɔ ra, na keden yi xili nɛn Andire, Simɔn Piyɛrixunyɛna.* 41 Andire yi a tada Simɔn fen keden na, a yia fala a xa, a naxa, “Nxu bata Mesiya to.” Mesiya bunnanɛɛn fa fala, “Alaa Muxu Sugandixina.” 42 Na xanbi ra, afa Simɔn na Yesu fɛma.

Yesu yi a mato, a naxa, “Simɔn nan i tan na, Yoni adii xɛmɛna. I xili bama nɛn sɔnɔn, Sifasi.” Xinli ito nunPiyɛri, xili kedenna nan e ra.†

Yesu yi Filipi nun Nataniyɛli xili43 Na xɔtɔn bode Yesu yi a ragidi, a xa siga Galile

yamanani. A yi Filipi to, a yi a fala a xa, a naxa, “Bira nfɔxɔ ra!” 44 Filipi yi kelixi Betasada taan nin alo Andirenun Piyɛri. 45Filipi yi Nataniyɛli to, a yi a fala a xa, a naxa,“Musa muxun naxan ma fe sɛbɛ Sariya Kitabun kui e nunnabine fan naxan ma fe sɛbɛ, nxu bata a to, Yusufu a diixɛmɛna Yesu, Nasarɛti kaana.”

46 Nataniyɛli yi a maxɔdin, a naxa, “Se faɲin nɔɛ kelɛNasarɛti ba?” Filipi yi a yabi, a naxa, “Fa a mato.”47 Yesu Nataniyɛli to fɛ a fɛma waxatin naxan yi, a naxa,“Isirayila kaan yɛtɛɛn nan ito ra! Yanfa mi naxan ma feyi!” 48 Nataniyɛli yi a maxɔdin, a naxa, “I n kolonxi di?”Yesu yi a yabi a naxa, “N ni i toxi nɛn, i xɔdɛ binla bunma waxatin naxan yi benun Filipi xa i xili.” 49Nataniyɛli* 1:40: Muxune mɔn Piyɛri ma a Pita. † 1:42: Piyɛri xinlabunna nɛɛn fa fala gɛmɛna.

Yoni Sora 1:50 6 Yoni Sora 2:10

yi a yabi, a naxa, “Karamɔxɔ, Alaa Dii Xɛmɛn nan i tan na!IsirayilaMangan nan i tan na!” 50Yesu yi a fala, a naxa, “Nto a falaxi i xa, n naxa, ‘n bata yi i to xɔdɛ binla bun ma,’ idɛnkɛlɛyaxi nma na nan na ba? I feene toma nɛn naxanyegbo na xa!” 51A yi a fala e xa, a naxa, “N xa ɲɔndin fala ɛxa, ɛ ariyanna dɛɛn nabixin toma nɛn, ɛ yi Ala malekaneto, e tema, e godoma Muxuna Dii Xɛmɛn xɔn ma!”

2Ɲaxalandi tiina Kana taani

1 Soge firin danguxina, e siga ɲaxalandi tideni Kanataani, Galile yamanani. Yesu nga yi na nun. 2 E yi Yesunun a xarandiine fan xili na ɲaxalandi tiini. 3Manpaan todasa, Yesu nga yi a fala a xa, a naxa, “Manpaan bata ɲan eyii.” 4Yesu yi a yabi, a naxa, “N na, en ma fe na yi? N mawaxatin munma a li singen.” 5Yesu nga yi a fala walikɛnexa, a naxa, “A na naxan fala ɛ xa, ɛ na liga.”

6Awa, ige fɛɲɛ sennin yi dɔxi na nun, naxanye yi findixiYahudiyane marasariɲan ige sa seen na, litiri yɛ kɛmɛnan yi sama e keden kedenna birin kui. 7 Yesu yi a falawalikɛne xa, a naxa, “Ɛ ige fɛɲɛni itoe rafe igen na.” E yi erafe igen na pen! 8Na xanbi ra, a yi a fala e xa, a naxa, “Ɛigena nde sɛgɛ, ɛ siga a ra ɲaxalandi ti sumunna kuntiginfɛma.” E yi siga a ra a xa. 9Ɲaxalandi ti sumunna kuntiginyi igen mato, a bata maxɛtɛ manpaan na, koni a mi yi akeliden kolon. Anu, walikɛɛn naxanye igen sɛgɛ, ne yi akolon. Nanara, kuntigin yi ɲaxalandi kanna xili, 10 a yia fala a xa, a naxa, “Manpa faɲin nan soma muxune yiisingen, na xanbi ra, manpaan na muxune suxu waxatinnaxan yi, i yi nde gbɛtɛ ramini naxan mi fan ɲaxi ra. Konii bata manpa faɲin namara han iki!”

Yoni Sora 2:11 7 Yoni Sora 2:2211Yesu a kabanako fe singen ni ito ra, a naxan liga Kana

taani Galile yamanani. A yi a binyen mayita a xarandiinera, ne yi la a ra.

12 Na xanbi ra, Yesu nun a nga nun a xunyɛne nun axarandiine yi siga Kapɛrunan yi, e yi sa xi dando ti na.

Yesu yi siga Ala Batu BanxiniMatiyu 21.12-13, Maraka 11.15-17, Luka 19.45-46

13Waxatin bata yi maso Yahudiyane Halagi Tiin DanguLɔxɔn Sanla* yi rabama waxatin naxan yi nun, Yesu yisiga Yerusalɛn taani. 14 A yi muxune li Ala Batu Banxintanden ma, e ɲingene nun yɛxɛɛne nun ganbane matimana. Gbeti masarana ndee fan yi dɔxi na nun. 15Nayi, a yifɔsɔnna rafala, a yi e birin kedi Ala Batu Banxini, ɲingenenun yɛxɛɛne, a yi gbeti masarane gbeti gbananne raxuyaayi bɔxɔni, a yi e tabanle rafelen. 16 Muxun naxanye yiganba matini, a yi a fala ne xa, a naxa, “Ɛ itoe birin ba be.Ɛ nama n Fafe Alaa banxin findi sare soden na!” 17Naxansɛbɛxi Kitabuni, na feen yi rabira a xarandiinema, a naxa,“I ya banxina fe xaminna n na han a n ganma alo tɛɛna!”

18Yahudiyane yi amaxɔdin, e naxa, “I nɔɛ taxamasennamundun yitɛ nxu ra fa fala sɛnbɛna i yii, i yi na birin liga?”19 Yesu yi e yabi, a naxa, “Ɛ Alaa banxini ito kala, n mɔna tiyɛ soge saxanna bun.” 20 Yahudiyane yi a fala a xa, enaxa, “Ala Batu Banxini ito tixi ɲɛɛ tonge naanin e nunɲɛɛ sennin nan bun ma. I tan nɔɛ na tiyɛ soge saxannabun?” 21Koni Yesu yi Ala Batu Banxin naxanma fe falama,a yɛtɛɛn fati bɛndɛn nan yi na ra. 22Nanara, Yesu to keli* 2:13: Halagi Tiin Dangu Lɔxɔn Sanla: Musaa waxatini, Alafitina feen nafa nɛn Firawona yamaan ma, malekan yi fae dii singene birin faxa kɔɛ kedenna ra. Koni, Isirayilakaane yi saraxa wunla xuya e banxine dɛwudinema, sayamalekan yi dangu e xun ma. Na feen sanla ni ito ra. Amato Xɔrɔyaan 12.1-13 kui.

Yoni Sora 2:23 8 Yoni Sora 3:11sayani, a falan yi rabira a xarandiine ma. E yi la Kitabunna e nun Yesu a fala tixine.

Yesu muxune kui feene kolon23Yesu yi Yerusalɛn taani waxatin naxan yi Halagi Tiin

Dangu Lɔxɔn Sanla waxatini, muxu wuyaxi yi a kabanakofeene to, e dɛnkɛlɛya a ma. 24Koni Yesu mi yi a lannayaansaxi e yi, bayo a yi adamadiine birin kui feene kolon. 25Amako mi yi a ma, e xa muxu yo a fe fala a xa, bayo a tanyɛtɛɛn yi adamadiin kui feene kolon.

3Yesu nun Nikodɛmi a fe

1 Farisi muxuna nde yi na nun, a yi xili Nikodɛmi,Yahudiyane kuntigina nde nan yi a ra. 2Na yi fa Yesu fɛmakɔɛɛn na, a yi a fala a xa, a naxa, “Karamɔxɔ, nxu a kolona karamɔxɔn nan i ra fata Ala ra. I kabanako feen naxanyeligama,muxu yomi nɔɛ ne ligɛ xa Alami a xɔnma.” 3Yesuyi a yabi, a naxa, “N xa ɲɔndin fala i xa, xa muxunmɔnmixɛtɛ, a bari a nɛnɛn na, a mi nɔɛ Alaa Mangayaan toɛ.”4Nikodɛmi yi a maxɔdin, a naxa, “Muxun naxan bata fori,na mɔn nɔɛ barɛ di? A mi nɔɛ xɛtɛ a nga fatini, a mɔn yi abari!” 5Yesu yi a yabi, a naxa, “N xa ɲɔndin fala i xa, muxuyo mi nɔɛ soɛ Alaa Mangayani fɔ a bari fata igen nun AlaaNii Sariɲanxin na. 6Naxan barixi fati bɛndɛni, fati bɛndɛnnan na ra. Naxan barixi Alaa Nii Sariɲanxini, niin nan nara. 7 I nama kabɛ bayo n bata a fala i xa, n naxa, ‘Fɔ ɛmɔnxa xɛtɛ, ɛ bari a nɛnɛnna.’ 8Foyen fama yiren nin dɛnaxanna a kɛnɛn, i yi a xuiinmɛ, koni i mi a keliden kolon, i mɔnmi a sigaden kolon. A na kii nin birin xa naxanye na bariAlaa Nii Sariɲanxini.”

9 Nikodɛmi yi a maxɔdin, a naxa, “Na ligan di nayi?”10 Yesu yi a yabi, a naxa, “Isirayila kaane karamɔxɔn nani tan na, i mi feni itoe kolon ba? 11 N xa ɲɔndin fala i xa,

Yoni Sora 3:12 9 Yoni Sora 3:23nxu naxan kolon, nxu na nan falama. Nxu naxan toxi, nxuna nan sereya bama. Koni hali na, ɛ mi nxɔ sereya falansuxi. 12Nba, xa n dunuɲa feene fala ɛ xa, ɛ mi la ne ra. Nna kore xɔnna feene fala ɛ xa, ɛ lama ne ra di? 13Muxu yomunma te ariyanna yi singen, fɔ naxan kelixi ariyanna yi,n tan Muxuna Dii Xɛmɛna.”

14“Musa saɲini te kore kii naxan yi tonbonni wudinma,fɔ n tan Muxuna Dii Xɛmɛn fan xa yite na kii nin* 15 alogonaxan yo na dɛnkɛlɛya n ma, na xa habadan nii rakisinsɔtɔ. 16 Amasɔtɔ Ala bata dunuɲa xanu han a bata a DiiXɛmɛ keden peen fi en ma, alogo muxu yo na dɛnkɛlɛya ama, na nama halagi fɔ a habadan nii rakisin sɔtɔ. 17 BayoAla mi a Dii Xɛmɛn nafaxi dunuɲa yi alogo a xa dunuɲamuxune yalagi, koni alogo dunuɲa muxune xa kisi a xɔnma.”

18 “Naxan yo na dɛnkɛlɛya a ma, na kanna mi fa yalaginsɔnɔn. Koni naxanye mi dɛnkɛlɛyaxi a ma, ne bata yelinyalagɛ, bayo e mi dɛnkɛlɛyaxi Alaa Dii Xɛmɛ keden peenma. 19 E yalagima ito nan na: Kɛnɛnna bata fa dunuɲa yikoni dimin nan nafan adamadiine ma dangu kɛnɛnna ra,amasɔtɔ e kɛwanle mi fan. 20 Naxan yo fe ɲaxin ligama,kɛnɛnna mi rafan na ma. Na mi minin kɛnɛnna ma, alogoa sɔnna nama mini kɛnɛnni. 21 Koni naxan fe tinxinxinligama, na fama nɛn kɛnɛnnama, alogo yamaan xa a yigbɛa a walima Ala sagoon nin.”

Yesu nun Yoni a fe22 Na xanbi ra, Yesu nun a xarandiine yi siga Yudaya

yamanani. A waxati ti e fɛma. A yi yamaan nafuma igenie tubi feen na. 23 Yoni fan yi marafuun tima Ayenon* 3:14: Saɲini te feen Musa xɔn, na mato Yatɛne 21.8-9 kui.Yesu yite nɛn a yelin xanbini gbangbanɲɛ wudin ma. Amɔn yi te ariyanna yi. Yesu falan tima na fe firinna nanma.

Yoni Sora 3:24 10 Yoni Sora 3:36xudeni Salin taan dɛxɔnma, amasɔtɔ ige gbeen yi na nun.Yamaan yi lu sigɛ mɛnni e rafudeni. 24 Yoni munma yi sakasoon na singen.

25Yoni a xarandiina ndee nunYahudiyana nde yi e bodematandi fɔlɔ lan marasariɲan feen ma. 26 E yi siga Yonifɛma, e yi a fala a xa, e naxa, “Karamɔxɔ, i xaxili luxi axɔn ma ba, ɛ nun naxan yi Yurudɛn kidima, i naxan ma fesereya ba nxu xa. Nba iki, a marafuun tima, muxune birinsigama a fɛma!” 27Yoni yi e yabi, a naxa, “Muxun mi sesesɔtɔma fɔ Ala na naxan fi ama. 28Ɛ tan yɛtɛɛn nan n serenna, a n na a fala nɛn, n naxa, ‘Alaa Muxu Sugandixin mi ntan na, xɛraan nan tun n tan na a yɛɛ ra.’ 29 Ɲaxalandikanna nan gbee ɲaxanla ra. Koni a xɔyin naxan tixi afɛma, na tuli matixi a ra. A na a xuiin mɛ waxatin naxanyi, a sɛwama nɛn. N ma sɛwan na kii nin, a dɛfexi. 30 Fɔ atan xa yite nɛn, n tan yi magodo.”

Naxan kelixi ariyanna yi31 “Naxan kelixi kore xɔnna ma, na seen birin xun na.

Naxan kelixi dunuɲa yi, dunuɲa gbeen nan na ra. Nadunuɲa feene nan falama. Naxan kelixi ariyanna yi, nanan seen birin xun na. 32 A naxan toxi, a a mɛ, a nanan sereya bama koni yamaan mi a sereya falan suxi.33Naxan na a falan suxu, na bata amayita a Ala nan tinxin.34Ala naxan xɛxi, na Alaa falan nan tima amasɔtɔ Alaa NiiSariɲanxinfima amanɛndanmi naxanna! 35Fafe Alaa DiiXɛmɛnnafan ama. A bata feen birin taxu a ra. 36Naxannadɛnkɛlɛya a Dii Xɛmɛn ma, na habadan nii rakisin sɔtɔmanɛn. Naxan mi laxi a Dii Xɛmɛn na, na mi nii rakisin sɔtɛ,bayo Alaa xɔlɔn luma nɛn a fari!”

4Samariya kaa ɲaxanla fe


1 Farisi muxune yi a mɛ fa fala Yesu yi xarandiinesɔtɔma dangu Yoni ra, a yi e rafu igeni. 2 Anu, Yesuyɛtɛɛn mi yi marafuun tima, koni a xarandiine nan yimuxune rafuma. 3 Yesu to muxune falane mɛ, a keliYudaya yamanani, a siga Galile yamanani.

4 A yi lan nun a xa dangu Samariya yamanani. 5 Ataana nde li Samariya yamanani naxan xili Sikara, naxanyi maso xɛɛn na Yaxuba naxan so a dii xɛmɛn Yusufu yii.6Yaxubaa xɔɲinna yi na yi. Yesu bata yi xadan siga tideni,a yi dɔxɔ na xɔɲinna dɛ ra yanyin na.

7 Samariya kaa ɲaxanla nde yi fa ige badeni. Yesu yi afala a xa, a naxa, “N ki igeni, n xa n min.” 8 A xarandiinebata yi siga taani donse saradeni. 9 Samariya kaa ɲaxanlayi a yabi, a naxa, “Yahudiyan nan i tan na, Samariya kaannan n tan na. I n xandima igeni nanfera?” AmasɔtɔYahudiyane mako mi Samariya kaane ma.* 10 Yesu yi ayabi, a naxa, “Xa i yi Alaa kiseen kolon nun e nun naxan ixandixi igeni, xa i yi na fan kolon nun, i yi a xandima nɛnnun, a yi siimaya igen fi i ma.” 11Ɲaxanla yi a fala, a naxa,“N fafe, ige rate se mi i yii, anu igen makuya. I na siimayaigen sɔtɔnminɛn yi? 12Nxu benba Yaxuba nan xɔɲinni itofixi nxu ma, a tan nun a diine nun a xuruseene birin yi eminma be nin nun. I tan gbo Yaxuba xa ba?”

13 Yesu yi a yabi, a naxa, “Muxu yo igeni ito min, minxɔnla a suxuma nɛn mɔn, 14 koni n tan igen naxan fimamuxune ma, xa muxun na min, min xɔnla mi fa a suxumasɔnɔn. Amasɔtɔ n ni igen naxan fima a ma, na luma nɛna yi alo tigi igen naxan minima han a habadan nii rakisinsɔtɔ.” 15Ɲaxanla yi a fala, a naxa, “N fafe, na igen fi n ma

* 4:9: Na waxatini Yahudiyane yi Samariya kaane yatɛxi kafirine nanna. E fe fɔlɔden sɛbɛxi Mangane Firinden 17.24 kui.

Yoni Sora 4:16 12 Yoni Sora 4:29alogo min xɔnla nama fa n suxu sɔnɔn, n mɔn yi fa igebadeni be.”

16 Yesu yi a fala a xa, a naxa, “Sa i ya xɛmɛn xili, ɛ fabe.” 17Ɲaxanla yi a yabi, a naxa, “Xɛmɛn mi n yii.” Yesuyi a yabi, a naxa, “I bata ɲɔndin fala fa fala xɛmɛ mi i yii.18Koni i bata yi dɔxɔ xɛmɛ suulun xɔnma nun. I naxan yiiiki, i ya xɛmɛn yɛtɛɛn mi na ra. I bata ɲɔndin fala n xa.”

19 Ɲaxanla yi a fala, a naxa, “N fafe, n bata a kolonfa yati, fa fala nabiin nan i tan na. 20 Nxu tan Samariyakaane, nxu benbaneAla batu geyani ito nan fari, koni ɛ tanYahudiyanenaxa, a lannɛn, enxaAla batuYerusalɛnnin.”21 Yesu yi a fala ɲaxanla xa, a naxa, “La n na, waxatinande fama, yamaan mi fa fama Fafe Ala batudeni geyaniito fari, e mɔn mi a batuɛ Yerusalɛn taan fan yi. 22 Ɛ tanSamariya kaane, ɛ naxan batuma, ɛ mi na kolon. Nxutan Yahudiyane naxan batuma, nxu na kolon, amasɔtɔkisi feen fataxi Yahudiyane nan na. 23 Koni waxatina ndefama, a yɛtɛɛn bata a li, Ala batu muxu kɛndɛne fama FafeAla batudeni niin nun ɲɔndini nɛn yati! Bayo Fafe Ala namuxu sifane nan fenma, e yi a batu. 24 Niin nan Ala ra.Naxanye a batuma, ne xa a batu niin nun ɲɔndin yatinnin.”

25 Ɲaxanla yi a fala a xa, a naxa, “N na a kolon fa falaMesiya fama nɛn, naxan xili Alaa Muxu Sugandixina. Ana fa waxatin naxan yi, a feen birin yɛbama nxu xa nɛn.”26Yesu yi a yabi, a naxa, “A tan nan n tan na, n tan naxanfalan tima i xa ito ra.”

27 Na waxatin yɛtɛni, Yesu a xarandiine yi fa, e kabɛamasɔtɔ e bata a li falan tiyɛ ɲaxanla xa. Koni e sese miɲaxanla maxɔdin fa fala, “I waxi nanse xɔn?” E mi Yesufan maxɔdin fa fala, “I nanse falama ɲaxanla xa?” 28Nba,ɲaxanla yi ige ba fɛɲɛn lu na, a xɛtɛ taani. A sa a falayamaan xa, 29 a naxa, “Ɛ fa xɛmɛna nde mato, n bata feen

Yoni Sora 4:30 13 Yoni Sora 4:45naxanye birin liga, a bata ne birin fala n xa. Alaa MuxuSugandixin mi a ra ba?” 30Na ma, yamaan yi keli taani, esiga Yesu fɛma.

31 Xarandiine yi Yesu mafanma na waxatini, e naxa,“Karamɔxɔ, donseen don!” 32 Koni a yi e yabi, a naxa,“Donsena n yii, ɛmi naxan kolon.” 33Nayi, xarandiine yi ebodemaxɔdin fɔlɔ, e naxa, “Muxuna nde bata donseen fi ama ba?” 34Yesu yi a fala e xa, a naxa, “N ma donseen nann xɛ muxun sagoon wanla kɛɛn na han wanla yi kamali.35 Ɛ a falama nɛn, ɛ naxa, ‘Kike naanin luxi, malo xabawaxatin yi a li,’ koni n xa a fala ɛ xa, ɛ yɛɛn nakeli, ɛ xɛɛnemato. Maala bata mɔ, malo xaba waxatin bata a li. 36Maloxabane bata fɔlɔ e saranna sɔtɛ. E naxanye malanma, nehabadan nii rakisin sɔtɔma nɛn. Nanara, maala bi muxunnun a xaba muxun sɛwama nɛn e bode xɔn ma. 37Na kui,ɲɔndin nan sandani ito ra, naxan a falaxi, a naxa, ‘Muxunandemaala bima, gbɛtɛ yi a xaba.’ 38N bata ɛ xɛ, ɛ sa maalaxaba, ɛmi naxan walixi. Muxu gbɛtɛye nan a walixi. Ɛ tanyi tɔnɔ sɔtɔ e wanli.”

39 Samariya kaan naxanye yi na taani, ne wuyaxi yidɛnkɛlɛya Yesu ma na ɲaxanla falana fe ra, a naxa, “Nfeen naxan birin ligaxi, a bata na fala n xa.” 40 Nanara,Samariya kaane to fa Yesu fɛma, e yi a mafan, a xa lu efɛma. Yesu yi lu e fɛmaxii firin. 41Muxuwuyaxi gbɛtɛye yidɛnkɛlɛya Yesuma a falane fe ra. 42Ne yi a fala ɲaxanla xa,e naxa, “Nxu bata dɛnkɛlɛya iki koni nxu mi dɛnkɛlɛyaxii ya falan gbansanna xan ma fe ra bayo nxu fan bata axuiin mɛ. Nxu bata a kolon yati fa fala dunuɲa muxunerakisimaan nan a tan na.”

Yesu yi kuntigina diini yalan43Yesu to xii firin ti na, a yi siga Galile yamanani. 44Yesu

yɛtɛɛn bata yi a fala e xa nun, a naxa, “Nabiin mi binyensɔtɛ a yɛtɛna yamanani.” 45 A Galile yamanan li waxatin

Yoni Sora 4:46 14 Yoni Sora 4:54naxan yi, na kaane yi a yisuxu ki faɲi, amasɔtɔ e fan batayi a fe ligaxine to Yerusalɛn taani Halagi Tiin Dangu LɔxɔnSanla†waxatini. Bayo e fan yi na nun. 46Nayi, Yesumɔnyixɛtɛ Kana taani Galile yamanani, a igen maxɛtɛmanpaanna dɛnaxan yi.

Mangana kuntigina nde yi mɛnni naxan ma dii xɛmɛnyi furaxi Kapɛrunan yi. 47A to amɛ a Yesu bata fa Galile yisa keli Yudaya yamanani, a yi siga a fɛma, a yi a mafan,alogo a xa siga Kapɛrunan yi, a sa a dii xɛmɛni yalan.Amasɔtɔ a faxamatɔɔn nan yi fa a ra. 48 Yesu yi a fala axa, a naxa, “Ɛ tan tondixi dɛnkɛlɛyɛ fɔ ɛ na taxamasennenun kabanako feene to.” 49 Mangana kuntigin yi a yabi,a naxa, “N kanna, yandi, fa en siga benun n ma diin xafaxa.” 50 Yesu yi a fala, a naxa, “Siga, i ya dii xɛmɛn mifaxama.” Xɛmɛn yi la Yesu a falan na, a siga. 51A yi sigamaa konni waxatin naxan yi, a lan a walikɛne ra. Ne yi a falaa xa, fa fala a a diin mɔn a nii ra. 52 A yi e maxɔdin a diixɛmɛn fisaxi waxatin naxan yi. E yi a yabi, e naxa, “Xoroyanyi tagini, a fati mawolonna yi a beɲin.” 53Na yi rabiraa fafe ma a Yesu a fala na waxatin nin, a naxa, “I ya diixɛmɛn mi faxama.” Nanara, a tan nun a denbayaan birinyi dɛnkɛlɛya Yesu ma.

54 Kabanako feen firinden nan ito ra Yesu naxan liga ato keli Yudaya yamanani siga Galile yamanani.

5Yesu yi lɛbutɛnna rakɛndɛya

† 4:45: Halagi Tiin Dangu Lɔxɔn Sanla: Musaa waxatini, Alafitina feen nafa nɛn Firawona yamaan ma, malekan yi fae dii singene birin faxa kɔɛ kedenna ra. Koni, Isirayilakaane yi saraxa wunla xuya e banxine dɛwudinema, sayamalekan yi dangu e xun ma. Na feen sanla ni ito ra. Amato Xɔrɔyaan 12.1-13 kui.

Yoni Sora 5:1 15 Yoni Sora 5:141Na xanbi ra, Yesu yi siga Yerusalɛn taani Yahudiyane

sanla nde a fe ra. 2 Nba, maxadena nde yi rafalaxiYerusalɛn taan yɛxɛɛne so dɛɛn dɛxɔn, a xili “Betesata”Heburu xuini. Gage suulun tixi na maxaden nabilinni.3 Furetɔ wuyaxi yi saxi na gagene bun ma, danxutɔnenun sankalatɔne nun lɛbutɛnne. E yi igeni maxa waxatinnan legedenma 4 amasɔtɔ malekana nde yi godoma igeniwaxatina nde yi, a yi a yimaxa. Furetɔɔn naxan singe nayi godo igeni, malekana igeni maxama waxatin naxan yi,na furen yi yalanma nɛn, a na findi a sifa yo ra.

5Xɛmɛna nde yi na nun naxan yi furaxi ɲɛɛ tonge saxane nun solomasɛxɛ. 6Yesu to a to saxi na yi, a yi a kolon fafala na xɛmɛn bata yi bu furaxi, Yesu yi a fala a xa, a naxa,“I waxi a xɔn ma, i xa kɛndɛya ba?” 7 Furetɔɔn yi a yabi, anaxa, “N kanna, igeni maxan waxatin naxan yi, muxe min yii be naxan n nagodɛ igeni. N na kata, n xa godo a yi,muxu gbɛtɛ singe nan godoma n yɛɛ ra.” 8 Yesu yi a falaa xa, a naxa, “Keli, i ya sa seen tongo, i siga.” 9 Xɛmɛn yiyalan sa, a yi a sa seen tongo, a siga.

Matabu Lɔxɔn nan yi a ra. 10 Na ma, xɛmɛn naxankɛndɛyaxi, Yahudiyane yi a fala na xa, e naxa, “Sariyanmi a falaxi i xa i ya sa seen tongo Matabu Lɔxɔni.”* 11 Ayi e yabi, a naxa, “Muxun naxan n nakɛndɛyaxi, na nan afalaxi, a n xa nma sa seen tongo, n siga.” 12E yi amaxɔdin,e naxa, “Nde na ra naxan a falaxi, a i xa i ya sa seen tongo, isiga?” 13Koni xɛmɛn naxan yi kɛndɛyaxi, nami yi a kolon,bayo Yesu bata yi lɔ ayi yamaan yɛ. 14Na xanbi ra, Yesu yisa a to Ala Batu Banxini, a naxa, “A mato, i bata kɛndɛya.* 5:10: Farisi muxune namunne mi yi tinɲɛ wali yo xa kɛ MatabuLɔxɔni. Na feen sɛbɛxi Xɔrɔyaan 20.8-10 kui. Farisimuxune fena ndee saxi sariyan fari, e naxa, a hali muxusɔxɔlɛxine mi yi maliyɛ na lɔxɔni hali muxune tɔrɔxi nanamunna fe ra a xɔdɛxɛn na.

Yoni Sora 5:15 16 Yoni Sora 5:28Fata yulubin ma alogo fe gbɛtɛn nama i sɔtɔ naxan ɲaxudangu ito ra.” 15Xɛmɛn yi siga, a sa a fala Yahudiyane xa,a naxa, a Yesu nan a rakɛndɛyaxi. 16 Nayi, e yi Yesu fenyɛngɛn na, bayo a bata yi na liga Matabu Lɔxɔni.

17 Nanara, Yesu yi e yabi, a naxa, “N Fafe Ala walimawaxatin birin, a lannɛn, n fan xawali.” 18Nama, Yahudiyakuntiginemɔn yi e yixɔdɔxɔ fɛrɛn fendeni Yesu faxa xinlama. Amasɔtɔ a mi yi Matabu Lɔxɔn sariyan xan gbansankalama, koni a mɔn yi a falama a a Fafe nan Ala ra, a yi afala alo e nun Ala keden.

Alaa Dii Xɛmɛn sɛnbɛna fe19 Nanara, Yesu yi e yabi, a naxa, “N xa ɲɔndin fala ɛ

xa. Fafana a Dii Xɛmɛn mi fefe ligɛ a yɛtɛ ma, fɔ a na aFafe to naxan ligɛ. N Fafe Ala na naxan liga, n tan a DiiXɛmɛn fan na nan ligama. 20 Bayo a Dii Xɛmɛn nafan ama, a yi a yita a ra a feen naxanye birin ligama. A feeneyitama a ra nɛn naxanye gbo itoe xa, alogo ɛ birin xa kabɛnema. 21Amasɔtɔn Fafe Ala faxamuxune rakelima sayanikii naxan yi, a nii rakisinfi ema, aDii Xɛmɛn fannii rakisinfima a waxɔn muxune ma na kii nin. 22 Fafe Ala mi muxuyo a kiti bolonma koni a bata muxu makitin birin taxu aDii Xɛmɛn na, 23 alogo muxun birin xa a Dii Xɛmɛn binya,alo Fafe Ala binyaxi kii naxan yi. Muxu yo mi a Dii Xɛmɛnbinya, na mi Fafan fan binyaxi naxan a xɛxi.”

24 “N xa ɲɔndin fala ɛ xa, naxan yo n ma falan mɛ, adɛnkɛlɛya n xɛmuxun ma, na habadan nii rakisin sɔtɔmanɛn. Na kannami yalagima, koni a bata keli sayani, a so niirakisini. 25N xa ɲɔndin fala ɛ xa, waxatin fama, a bata a li,faxamuxune Alaa Dii Xɛmɛn xuiin namɛmanɛn. Naxanyena amɛ, ne nii rakisin sɔtɔma nɛn. 26Bayo alo habadan niirakisin Fafe Ala yii kii naxan yi, a bata a ragidi a Dii Xɛmɛnma na kiini. 27 A bata kiti saan sɛnbɛn fi a Dii Xɛmɛn ma,amasɔtɔ Muxuna Dii Xɛmɛn na a ra. 28 Ɛ nama kabɛ ito

Yoni Sora 5:29 17 Yoni Sora 5:46ra, bayo waxatin fama faxamuxune birin a xuiin namɛmanɛn, 29 e yi keli e gaburune kui. Naxanye fe faɲin ligaxi,ne kelima nɛn, e nii rakisin sɔtɔ. Naxanye fe ɲaxin ligaxi,ne fan kelima nɛn, e yalagi. 30N mi nɔɛ fefe ligɛ n yɛtɛ ra.N kitin sama nɛn alo n na mɛma kii naxan yi. N ma kitinmɔn tinxin bayo n mi n yɛtɛ sagoon ligama, koni fɔ n xɛmuxun sagona.”

Yesu a sereyane fe31 “Xa n tan nan n yɛtɛ sereyaan bama, ɛmi na yatɛma

ɲɔndin na. 32 Koni muxu gbɛtɛ na naxan sereyaan baman xa. N na a kolon, a sereyaan naxan bama n ma fe yi,ɲɔndin nan na ra. 33Ɛ bata xɛrane rafa Yonima, a seren baɲɔndini. 34N tan mako mi adamadiine sereyaan ma konin na falama nɛn alogo ɛ xa kisi. 35Yoni luxi nɛn alo lɛnpudɛgɛna ɛ tagi, a findi kɛnɛnna ra ɛ xa. Ɛ bata tin sɛwɛ akɛnɛnna rawaxatidi bun. 36Koni sereyana n yii naxan gboYoni gbeen xa. N Fafe Ala wanla naxanye soxi n yii n xa erakamali, ne a yitama nɛn a n Fafe nan n xɛxi. 37 Fafe Alanaxan n xɛxi, na fan bata seren ba n xa. Ɛ munma a xuiinmɛ, ɛmɔn munma a yɛtagin to mumɛ! 38A falan mi ɛ tankui, amasɔtɔ ɛ mi dɛnkɛlɛyaxi a xɛraan ma. 39 Ɛ kitabunfɛsɛfɛsɛma amasɔtɔ ɛmirixi a ma, a ɛ habadan nii rakisinsɔtɔma a xɔn ma, koni na fan seren bama n tan nan xa!40Hali na, ɛmi tinxi fɛ n tan ma, ɛ nii rakisin sɔtɔ.”

41“Nmakomi adamadiine binyenma. 42Koni n na ɛ tankolon. Alaa xanuntenyaan mi ɛ bɔɲɛni. 43N bata fa n FafeAla xinli koni ɛmi n nasuxi. Xa muxu gbɛtɛ fa a yɛtɛ xinli,ɛ na tan nasuxuma nɛn. 44 A rafan ɛ ma, ɛ xa binyen sɔtɔɛ bode ra koni ɛmi kataxi ɛ yi binyen sɔtɔ Ala keden peenyii. Ɛ dɛnkɛlɛyama na yi di? 45 Koni ɛ nama ɛ miri fa falan na ɛ magima n Fafe xa nɛn. Musa nan ɛ magima, ɛ yigisaxi naxan yi. 46Xa ɛ yi laxi Musa ra nun, ɛ yi lama n tan

Yoni Sora 5:47 18 Yoni Sora 6:11fan na nɛn nun amasɔtɔ a bata n ma fe sɛbɛ. 47 Koni xa ɛmi laxi a fe sɛbɛxine ra, ɛ lama n ma falan na di nayi?”

6Yesu yi muxu wuli suulun dɛgeMatiyu 14.13-21, Maraka 6.30-44, Luka 9.10-17

1 Na xanbi ra, Yesu yi dangu Galile Daraan kidima,naxan mɔn xili Tiberiyadi Darana. 2Yama gbeen yi biraxia fɔxɔ ra amasɔtɔ e bata yi a kabanako wanle to. A yifuretɔne yiyalanma. 3Yesu nun a xarandiine yi te geyaanfari, e sa dɔxɔ na.

4 Yahudiyane sanla, Halagi Tiin Dangu Lɔxɔn Sanla*bata yi maso.

5 Yesu yi a yɛɛn nasiga, a yama gbeen to fɛ a fɛma. Ayi a fala Filipi xa, a naxa, “En donseen sarama minɛn yimuxuni itoe xa, e yi e dɛge?” 6 A na fala a xa nɛn alogo axa a kɛɲaan fɛsɛfɛsɛ, bayo a yi a kolon a yi naxan ligama.7 Filipi yi a yabi, a naxa, “Hali en gbeti gbanan kɛmɛ firinsara donseen na, birin mi ndedi sɔtɛ!” 8Yesu a xarandiinande Simɔn Piyɛri ngaxakedenna Andire yi a fala, a naxa,9 “Banxulanna nde be buru xun suulun nun yɛxɛ firin ayii. Koni na nanse ligɛmuxuni itoe birin na?”

10 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ yamaan nadɔxɔ.” Nba,sɛxɛn yi mɛnni han. Nayi, muxune birin yi dɔxɔ. Fayidaxɛmɛ wuli suulun nan ɲɔxɔn yi e yɛ nun. 11 Yesu yi buruxunne tongo, a barikan bira Ala xa. Muxun naxanye yidɔxi na, a yi a taxun ne ra han e wasa! A yɛxɛn fan liga na* 6:4: Halagi Tiin Dangu Lɔxɔn Sanla: Musaa waxatini, Alafitina feen nafa nɛn Firawona yamaan ma, malekan yi fae dii singene birin faxa kɔɛ kedenna ra. Koni, Isirayilakaane yi saraxa wunla xuya e banxine dɛwudinema, sayamalekan yi dangu e xun ma. Na feen sanla ni ito ra. Amato Xɔrɔyaan 12.1-13 kui.

Yoni Sora 6:12 19 Yoni Sora 6:25kiini. 12 E birin to lugo, a yi a fala a xarandiine xa, a naxa,“Ɛ dungi dungi dɔnxɛne matongo. Ɛ nama sese yikala.”13 Nanara, e ne birin matongo. E debe fu nun firin nafeburu xun suulunna dungi dungine ra, naxanye lu e dɛgexanbini.

14Na muxune to a to Yesu kabanako feen naxan liga, eyi a fala, e naxa, “Nabiin nan yati xɛmɛni ito ra naxan yilanma a fa dunuɲa yi.” 15 Yesu yi a kolon, a e yi fama akarahanden nin, a xa findi mangan na. Nayi, a mɔn yi kelina, a kedenna yi siga geyaan fari.

Yesu yi sigan ti igen fariMatiyu 14.22-23, Maraka 6.45-52

16Ɲinbanna a lixina, a xarandiine yi godo daraan dɛ, 17ete kunkin kui siga daraan kidima Kapɛrunan binni. Kɔɛ yiso, Yesu mi fa e fɛma. 18 Foye gbeen yi fa, igen yi walanɲɛayi kati! 19Nawaxatini, xarandiine bata yi siga kilo suulunhanma sennin igen xun ma. E yi Yesu to a masoɛ kunkinna, a sigan tima igen fari. E yi gaxu. 20Yesu yi a fala e xa,a naxa, “Ɛ nama gaxu, n tan nan a ra.” 21Xarandiine yi tina so kunkin kui, kunkin yi a sigaden li mafurɛn.

Yamaan yi Yesu fen22 Na xɔtɔn bode yamaan naxan lu daraan dɛ, ne yi a

to a kunki keden peen nan yi na yi, anu Yesu mi te nakunkin kui. A xarandiine nan gbansan siga. 23 MarigiYesu barikan bira Ala xa dɛnaxan yi, yamaan yi burundon, kunki gbɛtɛye yi fa mɛnni sa keli Tiberiyadi taani.24 Nanara, yamana a to waxatin naxan yi, a Yesu nun axarandiine mi yi na, e te kunkine kui, siga Yesu fendeniKapɛrunan yi.

Yesu luxi nɛn alo burun naxan findixi nii rakisi seen na25 E Yesu to daraan xanbi ra waxatin naxan yi, e yi a

fala a xa, e naxa, “Karamɔxɔ, i faxi be waxatin mundun


yi?” 26 Yesu yi e yabi, a naxa, “N xa ɲɔndin fala ɛ xa, ɛmi n fenma amasɔtɔ ɛ bata kabanako feene to, koni bayoɛ bata burun don, ɛ lugo. 27 Ɛ nama wali donsena fe ranaxan kalama, fɔ naxan habadan nii rakisin fima ɛ ma ntan Muxuna Dii Xɛmɛn naxan soma ɛ yii. Amasɔtɔ FafeAla bata a taxamasenna sa n ma.” 28 E yi a maxɔdin, enaxa, “Nxu tan nanfe ligama alogo nxu yi Alaa wanle kɛ.”29 Yesu yi e yabi, a naxa, “Ɛ walima Ala xa ikiini: Ɛ xala a xɛraan na.” 30 E yi a yabi, e naxa, “I kabanako feenmundun ligama, nxu a to, nxu dɛnkɛlɛya i ma? I nanfeligama na yi? 31Nxu benbane donseen don nɛn tonbonninaxan xili ‘Manna donsena’ alo a sɛbɛxi Kitabun kui kiinaxan yi, a naxa, ‘A burun so e yii sa keli kore, e yi a don.’†”

32Yesu naxa, “N xa ɲɔndin fala ɛ xa. Musa xa mi burunso ɛ yii de sa keli kore, koni n Fafe Ala nan buru kɛndɛn soɛ yii, sa keli kore. 33Amasɔtɔ Ala burun naxan fima ɛma,sa keli kore, na nan nii rakisin fi dunuɲa muxune ma.”

34Nayi, e yi a fala a xa, e naxa, “Nxu kanna, lu na burunsoɛ nxu yii tun.”

35 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “N tan nan nii rakisinbalon na. Muxu yo fa n tan ma, kamɛn mi na suxɛmumɛ!Muxu yo dɛnkɛlɛya n tanma,min xɔnlami na suxɛmumɛ!36 Koni n na a fala ɛ xa nɛn, a ɛ bata yi n to nun koni ɛmi dɛnkɛlɛya. 37 N Fafe Ala muxun naxanye fi n ma, nefama nɛn n fɛma. Naxan na fa n fɛma, nmi na kedɛmumɛ!38 Amasɔtɔ n godoxi nɛn sa keli ariyanna yi alogo n xa fan xɛ muxun sagoon liga koni n tan sagoon mi a ra. 39 Nxɛ muxun sagoon ni i ra: a bata muxun naxanye fi n ma,n nama ne sese ralɔ ayi, koni fɔ n xa e rakeli sayani lɔxɔdɔnxɛni. 40Amasɔtɔ n Fafe Ala sagoon nan ito ra, a naxan† 6:31: Manna donsena: Amato Xɔrɔyaan 16.13-15 nun 16.31 kui.

Yoni Sora 6:41 21 Yoni Sora 6:57yo na a Dii Xɛmɛn to, e dɛnkɛlɛya ama, n yi e rakeli sayanilɔxɔ dɔnxɛni, ne habadan nii rakisin sɔtɔma nɛn.”

41 Yahudiyane yi Yesu mafala fɔlɔ bayo a bata a fala, anaxa, “N tan nan balon na naxan sa kelixi ariyanna yi.”42 Na ma, e naxa, “Yusufu a dii xɛmɛn Yesu xa mi ito raba? Nxu a fafe nun a nga kolon. A tan a falama di nayi, agodoxi nɛn sa keli ariyanna yi?”

43 Yesu yi e yabi, a naxa, “Ɛ ba n mafalɛ ɛ bode tagi.44Muxu yomi fɛ n fɛma fɔ n Fafe Ala na naxanmabandun,n xɛ muxuna. Awa, n na a rakelima nɛn sayani lɔxɔdɔnxɛni. 45 Nabine bata a sɛbɛ, e naxa, ‘Ala e birinxaranma nɛn.’ Naxan yo na n Fafe Ala xuiin namɛ, a yia xaranna suxu, na fama nɛn n fɛma. 46Muxu yo munmaFafe Ala to, fɔ naxan kelixi Ala yi, na nan tun bata Fafe Alato. 47N xa ɲɔndin fala ɛ xa, muxu yo na dɛnkɛlɛya, na batahabadan nii rakisin sɔtɔ. 48N tan nan nii rakisin balon na.49 Ɛ benbane burun don nɛn tonbonni, naxan xili Mannadonsena, koni e faxa nɛn. 50 Koni na balon ni i ra naxansa kelixi ariyanna yi, muxu yo na a don, na mi faxama.51N tan nan nii rakisin balon na sa keli ariyanna yi. Muxuyo na baloni ito don, a nii rakisin sɔtɔma nɛn habadan. Nfati bɛndɛn nan findixi baloni ito ra, n naxan fima alogodunuɲa muxune birin xa nii rakisin sɔtɔ.”

52 Yahudiyane xɔlɔxin yi e bode matandi fɔlɔ, e naxa,“Xɛmɛni ito nɔɛ a fati bɛndɛn fiyɛ en ma di, en yi a don?”

53 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “N xa ɲɔndin fala ɛ xa,xa ɛ mi Muxuna Dii Xɛmɛn fati bɛndɛn don, ɛ yi a wunlamin, nii rakisin mi luma ɛ xa mumɛ! 54 Muxu yo n fatibɛndɛn don, a yi n wunla min, habadan nii rakisina a xa.Nna a rakelimanɛn sayani lɔxɔdɔnxɛni. 55Amasɔtɔdonsekɛndɛn nan n fati bɛndɛn na. Min se kɛndɛn nan n wunlara. 56 Naxan na n fati bɛndɛn don, a yi n wunla min, nabata lu n tan yi, n fan bata lu na kanni. 57 Habadan Fafe,na nan n xɛxi. Nii rakisina n tan yii a barakani. Na kiini,


naxan na balo n tan xɔn, na fan nii rakisin sɔtɔma nɛnn barakani. 58 Baloni ito nan godoxi sa keli ariyanna yi.Ɛ benbane burun don nɛn naxan xili Manna donsena, efaxa. Koni, naxan na baloni ito don, na nii rakisin sɔtɔmanɛn habadan.”

59 Yesu na birin falaxi waxatin naxan yi, a yi xarannatima salide banxini Kapɛrunan taani.

Habadan nii rakisina fe60 E to na mɛ, a xarandii wuyaxi yi a fala, e naxa,

“Xaranni ito xɔdɔxɔ de! Nde tinɲɛ a ma?” 61 Yesu yi akolon a yɛtɛma fa fala a xarandiine amafalama a falana fera. Nanara, a yi a fala e xa, a naxa, “Na falan bata ɛmagaxuba? 62Xa ɛ faMuxunaDii Xɛmɛn to tɛ a kelideni go? 63AlaaNii Sariɲanxin nan nii rakisin fima. Sese mi fati bɛndɛnna. N falan naxanye tixi ɛ xa, niin nun nii rakisin nan nera. 64 Koni hali na, ɛ tan ndee mi dɛnkɛlɛyaxi.” Amasɔtɔxabu a fɔlɔni, Yesu yi ne kolon naxanye mi yi dɛnkɛlɛyaxia ma e nun naxan sa a yanfama. 65Amɔn yi a fala, a naxa,“Na feenma, n bata a fala ɛ xa, n naxa, ‘Muxu yomi nɔɛ fɛn fɛma fɔ n Fafe Ala na naxan mali.’ ”

66A xarandii wuyaxi yi xɛtɛ a fɔxɔ ra na waxatini, e mifa siga a fɔxɔ ra sɔnɔn.

67Nanara, Yesu yi a fala a xarandii fu nun firinne xa, anaxa, “Ɛ tan go, ɛ fanwaxi xɛtɛ feni ba?” 68Simɔn Piyɛri yia yabi, a naxa, “Marigina, nxu sigama nde fɛma? Habadannii rakisi falane i tan nan yii. 69Nxu bata dɛnkɛlɛya, nxubata a kolon fa fala i tan nan Alaa Muxu Sariɲanxin na.”70 Yesu yi e yabi, a naxa, “N tan xa mi ɛ tan muxu fu nunfirinne sugandixi ba? Koni hali na, muxu keden ɛ yɛ, seɲaxin nan na ra!” 71A yi na falama Simɔn Isakariyoti a diixɛmɛn Yudasi nanma. Na yi a xarandii fu nun firinne nanyɛ, koni na nan yi a yanfama.


Yesu nun a ngaxakedenne fe1 Na xanbi ra, Yesu yi Galile yamanani siga. A mi tin

sigɛ Yudaya yamanani amasɔtɔ Yahudiyan naxanye yi na,ne yi waxi a faxa feni. 2Yahudiyane Bubu Kui Sanla* batayi maso. 3 Nanara, Yesu ngaxakedenne yi a fala a xa, enaxa, “I lan nɛn i xa keli be, i siga Yudaya yamanani, alogoi ya xarandiine xa i ya kabanako fe wanle to. 4 Muxunwanla naxan kɛma, a mi na luxunɲɛ xa a waxi findi fenixili kanna ra. Bayo i feni itoe ligama, i yɛtɛ yita dunuɲabirin na.” 5 Amasɔtɔ hali a ngaxakedenne mi yi laxi a ra.6 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “N ma waxatin munma a lisingen. Koni waxatin birin lan ɛ tan xa. 7 Dunuɲa mi nɔɛɛ tan naɲaxuɛ. Koni a bata n tan naɲaxu, amasɔtɔ n bataa fala a a kɛwanle ɲaxu. 8Ɛ siga sanli. N tan mi sigama iki,amasɔtɔ n ma waxatin munma a li singen.” 9 A yi na falae xa, a lu Galile yamanani.

Yesu yi siga yamaan malanni10Yesu ngaxakedenne sigaxin sanli, na xanbi ra a fan yi

siga. Koni a mi a yɛtɛmakɛnɛn, a yi a yɛɛ raluxunɲɛ ayi.11 Yahudiyane yi a fen malanni, e naxa, “A minɛn

yi?” 12 Yamaan yi kɔyɛkɔyɛnma a fe yi han! Nde naxa,“Muxu faɲin nan a ra.” Nde fan naxa, “Ɛn-ɛn, a yamaanmayendenma.” 13 Koni muxu yo mi falan ti kɛnɛnni a fema, amasɔtɔ e yi gaxuxi Yahudiyane yɛɛ ra.

14Malanna bata yi siga han a tagi, Yesu yi siga Ala BatuBanxini, a yamaan xaran fɔlɔ. 15Yahudiyane yi kabɛ kati!E yi a fala, e naxa, “Xɛmɛni ito Kitabun kolonxi di? A mixaranxi.” 16Yesu yi e yabi, a naxa, “N xaranna naxan tima,na mi kelixi n tan ma, koni a kelixi n xɛ muxun nan ma.* 7:2: Bubu Kui Sanla fe sɛbɛxi Saraxaraline 23.33-38 kui.

Yoni Sora 7:17 24 Yoni Sora 7:3117Naxan waxi Ala sagoon liga feni, na a kolonma nɛn, xaxaranni ito kelixi Ala nanma, hanma xa a kelixi n tan nanma. 18 Muxun naxan a yɛtɛ a fe falama, na binyen nanfenma a yɛtɛ xa. Koni naxan binyen fenma a xɛmuxun xa,na ɲɔndin nan falama, tinxintareya mi na kanni. 19Musaxa mi Alaa sariyan so ɛ yii ba? Koni ɛ sese mi sariyan suxi!Nanfera ɛ kataxi n faxa feen na?”

20 Yamaan yi a yabi, e naxa, “Yinnani i fɔxɔ ra! Ndekataxi i tan faxa feen na?” 21 Yesu yi e yabi, a naxa, “Nbata yi kabanako fe gbee keden liga, ɛ birin kabɛ nɛn nama. 22 Musa gaan tiin yamarin so nɛn ɛ yii. Nanara, ɛ ɛdii xɛmɛne dugi soma Matabu Lɔxɔni. Anu, Musa xa mi afɔlɔ koni xabu ɛ benbane. 23Xa ɛ ɛ dii xɛmɛne dugi somaMatabu Lɔxɔni, alogo Musaa sariyan nama kala, ɛ xɔlɔman tanmananfera, a n bata xɛmɛn gbindin birin nakɛndɛyaMatabu Lɔxɔni? 24 Ɛ nama kitin bolon benun ɛ xa feenfɛsɛfɛsɛ. Ɛ kitin sa tinxinna nin.”

Yamaan yi Yesu a fe fala25 Yerusalɛn taan muxuna ndee yi a fala, e naxa, “Na

xɛmɛn xami ito ra ba, e kataxi naxan faxa fe ra? 26Amato,a falan tima kɛnɛnni, e mi a mafalama! Kuntigine bata akolon ba, fa fala Alaa Muxu Sugandixin nan ito ra? 27KoniAlaa Muxu Sugandixin na fa waxatin naxan yi, muxu yomi a keliden kolonɲɛ. Koni en birin xɛmɛni ito kelidenkolon.” 28Yesu yi xaranna tima Ala Batu Banxini waxatinnaxan yi, a yi a xuini te, a naxa, “Ɛ n kolon ba e nun nkeliden yɛtɛna? Nmi faxi n yɛtɛma. Naxan n xɛxi, ɲɔndinnan na kanna ra. Ɛ mi a tan kolon, 29 koni n tan a kolon,amasɔtɔ n kelixi a tan nan fɛma. A tan nan n xɛxi.” 30Naxanbi ra, e kata a suxu feen na. Koni muxu yo mi a yiindin a ra, amasɔtɔ a waxatin munma yi a li singen.

31 Koni muxu wuyaxi yi dɛnkɛlɛya a ma yamaan yɛ, enaxa, “Alaa Muxu Sugandixin na fa waxatin naxan yi, akabanako feene ligɛ nɛn naxanye gbo muxuni ito gbeene

Yoni Sora 7:32 25 Yoni Sora 7:42xa ba?” 32 Farisi muxune yi yamaan kɔyɛkɔyɛn xuiin mɛYesu a fe ma. Saraxarali kuntigine nun Farisi muxune yikantan muxune rasiga a suxudeni.

33Yesu naxa, “N na ɛ fɛma han waxatidi mɔn, na xanbira n siga n xɛ muxun fɛma. 34 Ɛ n fenma nɛn, koni ɛ mifa n toɛ sɔnɔn, amasɔtɔ n sigan dɛnaxan yi, ɛ mi nɔɛ sigɛna yi.” 35 Yahudiyane yi a fala e bode tagi, e naxa, “Asiganminɛn yi, enmi a toɛ dɛnaxan yi? A sigama Girɛkineyamanani ba, en kon kaane xuyaxi ayi dɛnaxan yi, a yiGirɛkine xaran? 36A falani ito bunna di? Fa fala, ɛ n fenmanɛn, koni ɛmi n toɛ? Fa fala, n sigan dɛnaxan yi, ɛmi sigɛmɛnni?”

Igen naxan habadan nii rakisin fima37 Sanla lɔxɔ dɔnxɛni, sanla lɔxɔ gbeena, Yesu yi ti, a yi

a xuini te, a naxa, “Xa min xɔnla naxan ma, a xa fa n ma,a fa a min. 38Naxan na dɛnkɛlɛya n tan ma, siimaya igeneminima nɛn na kanni alo baana, alo Kitabuna a falaxikii naxan yi.”† 39 Yesu yi Alaa Nii Sariɲanxin nan ma fefalama. Naxanye yi dɛnkɛlɛyama Yesu ma, ne yi a sɔtɔmanɛn. Na waxatini, Nii Sariɲanxin munma yi fi, amasɔtɔYesu munma yi keli a binyeni.

Yamaan yi yitaxun Yesu a fe ra40 Muxuna ndee yi Yesu xuiin mɛ yamaan yɛ, e naxa,

“Nabi yɛtɛɛn nan xɛmɛni ito ra yati!” 41 Nde gbɛtɛye fannaxa, “Alaa Muxu Sugandixin nan a ra.” Koni nde gbɛtɛyenaxa, “Alaa Muxu Sugandixin minima Galile yamananidi? 42 Kitabun xa mi a falaxi ba fa fala Alaa MuxuSugandixin minima Dawuda bɔnsɔnna nin keli Bɛtɛlɛmi† 7:38: Siimaya igena fe mɔn sɛbɛxi Sakari 14.8 kui.

Yoni Sora 7:43 26 Yoni Sora 8:5taani, Dawuda dɔxɔdena?”‡ 43 Nanara, yamaan yi yitax-unxi a fe ra. 44Ndee yi waxi a suxu feni koni muxu yo mia yiin din a ra.

Yahudiya kuntigine dɛnkɛlɛyatareyana fe45 Kantan muxune yi xɛtɛ saraxarali kuntigine nun

Farisimuxune fɛma, naxanye emaxɔdin, e naxa, “Nanferaɛ mi faxi Yesu ra?” 46 Kantan muxune yi e yabi, enaxa, “Muxu yo munma falan ti singen alo xɛmɛni itofalan tima kii naxan yi.” 47 Farisi muxune yi e maxɔdin,e naxa, “A bata ɛ fan mayenden n ɲɛ? 48 Ɛ yamaankuntigina nde kolon hanma Farisi muxuna nde naxan laxia ra? 49 Yamani ito mi Musaa sariyan kolon. Nanara, Aladangana e fɔxɔ ra!” 50 Nikodɛmi naxan bata yi fa Yesufɛma a fɔlɔni nun, na yi e yɛ, a yi a fala e xa, a naxa, 51 “Enma sariyan na a ra ba, en xa muxun yalagi benun en xa axuiin mɛ, en yi a kolon a naxan ligama?” 52 E yi a yabi, enaxa, “Galile kaan nan i tan fan na ba? Kitabun xaran.I a kolonma nɛn nayi a nabiin mi kelɛ Galile yamananimumɛ!” 53Nayi, birin yi siga a konni.

8Ɲaxanla naxan suxu yalunyani

1 Yesu yi siga Oliwi geyaan fari. 2 Na xɔtɔn bodesubaxani, a mɔn yi xɛtɛ Ala Batu Banxini. Yamaan birinyi fa a fɛma, a dɔxɔ, a yi e xaran fɔlɔ.

3 Sariya karamɔxɔne nun Farisi muxune yi ɲaxanla ndesuxu yalunyaan ligadeni, e fa a ra, e yi a ti e tagi. 4 E yia fala Yesu xa, e naxa, “Karamɔxɔ, nxu ɲaxanli ito suxiyalunyaan nan ligɛ. 5Musa a yamari nɛn Sariya Kitabuni,a na ɲaxalan sifan xamagɔlɔn gɛmɛn na han a faxa. Nba, i‡ 7:42: Amato Samuyɛli Firinden 7.12 nun Yaburin 89.4-5 nunYeremi 23.5 nun Mika 5.1 kui.

Yoni Sora 8:6 27 Yoni Sora 8:19tan naxa a di?” 6E yi na falama a bunba feen nanma, alogoe xa a suxu. Koni Yesu yi a yigodo, a lu sɛbɛnla tiyɛ a yiisonla ra bɔxɔnma. 7E yi tixi a dɛxɔnmanawaxatini, e lu amaxɔdinɲɛ. Yesu yi a rakeli, a yi a fala e xa, a naxa, “Naxanmunma yulubin liga ɛ tagi singen, na singe xa gɛmɛn wolia ma.” 8 A mɔn yi a yigodo, a lu sɛbɛnla tiyɛ bɔxɔn ma.9 E ito mɛ waxatin naxan yi, e birin yi keli na yi kedenkeden yɛɛn ma fɔlɔ xɛmɛ fonne ma. Yesu kedenna yi luna yi, ɲaxanla fan yi lu tixi na yi. 10Yesu yi keli, a yi a falaɲaxanla xa, a naxa, “Nga ɲaxanla, e minɛn yi? Muxemi lube, e yi i yalagi?” 11A yi a yabi, a naxa, “N fafe, muxu yo.”

Yesu naxa, “Nba, n tan fan mi i yalagima. Siga, koni inama fa yulubin liga sɔnɔn.”

Dunuɲa kɛnɛnna nan Yesu ra12Yesu mɔn yi falan ti e xa, a naxa, “N tan nan dunuɲa

kɛnɛnna ra. Naxan na bira n tan fɔxɔ ra, na nii rakisinkɛnɛnna sɔtɔma nɛn, a mi sigan tiyɛ dimini mumɛ!”

13 Farisi muxune yi a fala a xa, e naxa, “I yɛtɛ serennan bama iki, ɲɔndi mi i ya sereyaan na!” 14 Yesu yi eyabi, a naxa, “Hali n nan n yɛtɛ seren ba, n ɲɔndin nanfalama. Amasɔtɔ n na n keliden nun n sigaden kolon. Koniɛ tan mi n keliden nun n sigaden kolon. 15 Ɛ kitin samaadamadiyaan nin. N mi muxu yo a kiti bolonma. 16 Konixa n tan na kitin sa, n ma kitisaan findima ɲɔndin nan na,amasɔtɔ n keden mi a ra. Nxu nun n fafe na a ra naxann xɛxi. 17 A sɛbɛxi ɛ sariyan kui, a naxa, ‘Xa sere firinnafalan naxan ti, ɲɔndin nan na ra.’* 18N seren bama n yɛtɛxa, n Fafe naxan n xɛxi, na fan seren bama n xa.” 19 E yi afala a xa, e naxa, “I fafe minɛn yi?” Yesu yi e yabi, a naxa,“Ɛ mi n kolon, ɛ mi n Fafe fan kolon. Xa ɛ yi n tan kolonnun, ɛ yi n Fafe fan kolonma nɛn.”* 8:17: A mato Sariyane 17.6 nun 19.15 kui.

Yoni Sora 8:20 28 Yoni Sora 8:2820 Yesu yi na falane birin tima, a lu xaranna tiyɛ Ala

Batu Banxini, Alaa kiseene rasuxuma dɛnaxan yi. Halina, muxu yo mi a suxu, amasɔtɔ a waxatin munma yi ali singen.

Yesu sigama dɛnaxan yi21 Yesu mɔn yi a fala e xa, a naxa, “N bata siga. Ɛ n

fenma nɛn, koni ɛ faxama nɛn ɛ yulubine yi. N sigamadɛnaxan yi, ɛ mi nɔɛ sigɛ mɛnni.” 22Nanara, Yahudiyaneyi maxɔdinna ti, e naxa, “A waxi a yɛtɛ faxa feen nin ba,bayo a falama, a naxa, ‘N sigama dɛnaxan yi, ɛ mi nɔɛ fɛmɛnni?’ ” 23 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “Dunuɲa gbeennan ɛ tan na, koni n tan kelixi kore xɔnna nan ma. Ɛ tanfataxi dunuɲa ito nan na, koni n tan mi kelixi dunuɲa itoyi. 24 Nanara, n na a falaxi ɛ xa fa fala, ɛ faxama nɛn ɛyulubine yi. Nba, xa ɛ mi laxi a ra fa fala ‘N tan nan ara, naxan na yi,’ ɛ faxama nɛn ɛ yulubine yi yati!”† 25 Eyi a maxɔdin, e naxa, “Nde i tan na?” Yesu yi e yabi, anaxa, “N naxan falama ɛ xa xabu a fɔlɔni, na nan n tanna. 26 Fala wuyaxi n xɔn ɛ kitideni, koni naxan n nafaxi,ɲɔndin nan a tan na. N naxan mɛxi a ra, n na falama nɛndunuɲa muxune xa.” 27 E mi yi a famuma fa fala a FafeAla nan ma fe falama e xa. 28Nanara, Yesu yi a fala e xa, anaxa, “Ɛ na Muxuna Dii Xɛmɛni te‡ waxatin naxan yi, ɛ a† 8:24: A sɛbɛxi Xɔrɔyaan 3.14 kui fa fala Ala xinla yɛtɛɛnfindixi na falan nan na bayo Ala naxa mɛnni, “N tan na ara, Ala naxan na yi.” Ala mɔn naxa mɛnni fa fala a yɛtɛɛnxili nɛn “N Na Yi.” Nayi, Yesu a falani ito bunna nɛn fafala Yesu findixi Alaa falan nan na, falan naxan findixi Alara. Na feen mɔn sɛbɛxi Yoni 1.1 kui. ‡ 8:28: Muxuna DiiXɛmɛni te fena: Amato Yoni 3.14 kui. Yesu yite nɛn a yelinxanbini gbangbanɲɛ wudin ma. A mɔn yi te ariyanna yi.Yesu falan tima na fe firinna nan ma.

Yoni Sora 8:29 29 Yoni Sora 8:43kolonma nɛn na yi fa fala ‘N tan nan a ra, naxan na yi.’§ Ɛa kolonma nɛn na waxatini, n mi fefe ligama n yɛtɛma fɔn Fafe Ala n xaranxi naxan ma. 29Naxan n xɛxi, na n fɔxɔra, a mi n kedenna luxi, amasɔtɔ n na a rafan feen ligamawaxatin birin.”

30Muxu wuyaxi yi a falane mɛ, e dɛnkɛlɛya a ma.Ɲɔndina i xɔrɔyama nɛn

31Nama, Yahudiyan naxanye yi dɛnkɛlɛyaxi a ma, Yesuyi a fala ne xa, a naxa, “Xa ɛ n ma xaranna suxu, n maxarandiin yɛtɛɛn nan ɛ tan na na yi. 32 Ɛ ɲɔndin kolonmanɛn, ɲɔndin yi ɛ xɔrɔya.” 33E yi a yabi, e naxa, “Iburahimabɔnsɔnna nan nxu tan na. Han to, nxumi yimuxe konyiyabun. Fa fala, ɛ xɔrɔyama nɛn, na bunna di?”

34 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “N xa ɲɔndin fala ɛxa, naxanye yulubin ligama, yulubina konyin nan nera. 35 Konyin mi luma denbayani waxatin birin, koni diixɛmɛn luma nɛn denbayani habadan. 36 Xa Dii Xɛmɛna ɛxɔrɔya, ɛ bata xɔrɔya nayi yati! 37N na a kolon Iburahimabɔnsɔnna nan ɛ tan na. Anu, ɛ kataxi n faxa feen naamasɔtɔ nma falanmi xanma ɛma. 38N naxan toxi n FafeAla fɛma, n na nan falama ɛ xa, koni ɛ naxan mɛxi ɛ fafera, ɛ na nan ligama.”

39E yi a yabi, e naxa, “Nxu fafe nan Iburahima ra.” Yesuyi e yabi, a naxa, “Xa Iburahimaa diine nan yi ɛ ra nun,ɛ yi a liga feene ligama nɛn. 40 N ɲɔndin naxan mɛxi Alara, n na nan falama ɛ xa, koni hali na, ɛ kataxi n faxa feenna. Iburahimami ito ɲɔxɔnna ligɛ! 41Ɛ fafe liga feene nanligama.” E yi a yabi, e naxa, “Nxu mi barixi futun fari ma.Ala nan keden peen nxu Fafe ra.”

42 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “Xa ɛ fafe nan yi Ala ranun yati, ɛ yi n xanuma nɛn nun, amasɔtɔ n fataxi Ala nanna, n be nin iki. N mi faxi n yɛtɛ ra, Ala nan n xɛxi. 43 N§ 8:28: A mato Xɔrɔyaan 3.14 kui.

Yoni Sora 8:44 30 Yoni Sora 8:55naxan falama, nanfera ɛ mi na yɛɛ toma? Amasɔtɔ ɛ minɔɛ n fala xuiin mɛ. 44 Ɛ fafe nan Yinna Manga Setana ra,ɛ waxi a xɔn ma, ɛ xa a rafan feene liga. Xabu a fɔlɔnimuxu faxan nan a tan na. A mi tin ɲɔndin ma amasɔtɔɲɔndi mi a tan yi mumɛ! A nɛɛn wulen falama, a minimaa yɛtɛ gbee kɛɲaan nan ma amasɔtɔ wule xɛlɛn nan a ra.Wulene birin fafe nan a tan na. 45Koni ɛmi laxi n na bayon ɲɔndin nan falama ɛ xa. 46 Nde ɛ yɛ be naxan a yitɛ an bata yulubin liga? Xa n ɲɔndin fala ɛ xa, nanfera ɛ milama n na? 47 Naxan fataxi Ala ra, na a tuli matima nɛnAlaa falan na. Ɛ mi ɛ tuli matima bayo Ala gbee mi ɛ tanna.”

Yesu nun Iburahima fe48Yahudiyane yi Yesu yabi, e naxa, “Nxumi ɲɔndin xan

falan ba, fa fala Samariya kaan nan i tan na ɲinan ɲaxinnaxan fɔxɔ ra?”* 49 Yesu yi e yabi, a naxa, “Yinnan mi ntan fɔxɔ ra. N na n Fafe Ala nan tun binyama, koni ɛ tan nyelefuma. 50Nmi binyen fenma n yɛtɛ xa. Ala naxan kitinsama, na nan binyen fenma n tan xa. 51N xa ɲɔndin falaɛ xa, naxan na n ma falan suxu, na kanna mi sayaan sɔtɛhabadan!”

52 Yahudiyane yi a fala a xa, e naxa, “Nxu bata a kolonyati, fa fala yinnana i tan fɔxɔ ra! Iburahima bata faxa,nabine fan bata faxa, koni i tan naxa, ‘Naxan na nma falansuxu, na kanna mi sayaan sɔtɛ habadan.’ 53 I tan gbo nxufafe Iburahima xa ba, naxan bata faxa? Nabine fan batafaxa. I ya fe mirixi di?” 54 Yesu yi e yabi, a naxa, “Xa n yin yɛtɛ binya nun, n ma binyen mi findima sese ra. N Fafenan n binyama, ɛ a falaxi naxan ma fa fala ɛ Ala nan a ra.55 Ɛ mi a tan kolon, koni n tan a kolon. Xa n na a fala fafala n mi a kolon, n bata findi wule xɛlɛn na nayi alo ɛ tan.* 8:48: Na waxatini Yahudiyane yi Samariya kaane yatɛxi kafirine nanna. E fe fɔlɔden sɛbɛxi Mangane Firinden 17.24 kui.

Yoni Sora 8:56 31 Yoni Sora 9:7Koni n na a kolon, n na a falan suxuma. 56Ɛ fafe Iburahimayengi yi tixi n fawaxatin na sɛwani. A bata a to, a yi sɛwa.”57 Yahudiyane yi a fala a xa, e naxa, “I munma ɲɛɛ tongesuulun sɔtɔ singen, i yi Iburahima to nun ba?” 58Yesu yi eyabi, a naxa, “N xa ɲɔndin fala ɛ xa, Iburahima barixi nɛn,n tan na yi.”†

59 Na ma, e yi gɛmɛne tongo a magɔlɔn xinla ma, koniYesu yi a luxun, a mini Ala Batu Banxini.

9Yesu yi danxutɔɔn yɛɛn nabi

1 Yesu yi a masiga tima waxatin naxan yi, a yi xɛmɛnande to naxan barixi danxutɔyani. 2 A xarandiine yi amaxɔdin, e naxa, “Karamɔxɔ, nanfera xɛmɛni ito barixidanxutɔyani, a yɛtɛɛn nan yulubin ligaxi ba hanma a sɔtɔmuxune?” 3 Yesu yi e yabi, a naxa, “A yɛtɛna yulubin xami a danxuxi, a sɔtɔ muxune fan gbeen mi a danxuxi. Adanxuxi nɛn alogo Ala sɛnbɛn wanla xa mayita yamaanna a tan xɔn ma. 4 Fanni sogen texi fɔ en xa n xɛmuxunawanle kɛ nɛn. Amasɔtɔ kɔɛɛn somaan ni i ra, muxemi nɔɛwalɛ waxatin naxan yi. 5 N dunuɲa yi waxatin naxan yi,dunuɲa kɛnɛnna nan n tan na.”

6 Yesu to na fala, a dɛgen namini bɔxɔni, a bɛndɛnnamulan a ra, a boron bɔli danxutɔɔn yɛɛne ma. 7 A yia fala xɛmɛn xa, a naxa, “Sa i yɛɛn naxa ige ramaradeni† 8:58: Yesu a alayana a fe falaxi wundoni yireni ito yi. Na feen mɔnsɛbɛxi Xɔrɔyaan 3.14 kui, na naxa fa fala Ala xinla yɛtɛɛnfindixi na falan nan na bayo Ala naxa mɛnni, “N tan na ara, Ala naxan na yi.” Ala mɔn naxa mɛnni fa fala a yɛtɛɛnxili nɛn “N Na Yi.” Nayi, Yesu to a falama muxune xa fafala “Iburahima barixi nɛn, n tan na yi,” na bunna nɛn fafala Yesu findixi Alaa falan na, falan naxan findixi Ala ra.Na feen mɔn sɛbɛxi Yoni 1.1 kui.

Yoni Sora 9:8 32 Yoni Sora 9:19naxan xili Siloyan.” Siloyan bunna nɛɛn, “Xɛrana.” Nama, xɛmɛn yi siga, a sa a yɛɛn naxa. A xɛtɛmatɔna, a seento.

8 Na xanbi ra, a dɔxɔ bodene nun muxun naxanye yia toma xandi tideni a fɔlɔni, ne yi maxɔdinna ti, e naxa,“Xɛmɛn naxan yi dɔxi xandi tideni nun, na xa mi ito raba?” 9Nde naxa, “A tan nan a ra.” Koni bonne naxa, “Ɛn-ɛn, emaliga nɛn tun!” Koni xɛmɛn yɛtɛɛn yi a fala, a naxa,“N tan nan yati a ra.” 10 E yi a maxɔdin, e naxa, “I yɛɛnnabixi di?” 11A yi e yabi, a naxa, “Xɛmɛn naxan xili Yesu,na nan bɛndɛn namulanxi a yi boron bɔli n yɛɛnema. A yia fala n xa, a naxa, ‘Siga Siloyan yi, i sa i yɛɛn naxa.’ Nayi,n sa n yɛɛn naxa, n yi seen to.” 12 E yi a maxɔdin, e naxa,“Na xɛmɛn minɛn yi?”

A yi e yabi, a naxa, “N mi a kolon.”Farisi muxune yi danxutɔɔn maxɔdin

13 Nba, xɛmɛn naxan yi danxuxi nun, e yi siga nara Farisi muxune fɛma. 14 Anu, Yesu bɛndɛn namulanwaxatin naxan yi, a xɛmɛn yɛɛne rabi, Matabu Lɔxɔn nanyi a ra. 15Nanara, Farisi muxunemɔn yi xɛmɛnmaxɔdin ayɛɛn nabi kiin ma. A yi a fala e xa, a naxa, “A bɛndɛn nannamulanxi, a yi a bɔli n yɛɛne ma, n yi n yɛɛn naxa, iki nbata seen to.” 16 Farisi muxuna nde naxa, “Xɛmɛn naxanito ligaxi, na mi fataxi Ala xan na, amasɔtɔ a mi MatabuLɔxɔn tɔnna suxi.” Koni nde gbɛtɛ naxa, “Yulubi kannanɔɛ kabanako fe sifani itoe ligɛ ba?” Na ma, e yitaxun.17 Nba, Farisi muxune mɔn yi xɛmɛn maxɔdin, e naxa, “Itan naxa a di a fe yi, a i tan naxan yɛɛye rabixi?”

A yi e yabi, a naxa, “Nabiin nan a ra.”18Benun e xa xɛmɛn sɔtɔmuxune xili, Yahudiyanemɔn

mi yi laxi a ra a danxutɔɔn nan yi a ra, a bata seen to.19 E yi e maxɔdin, e naxa, “Ɛ diin nan ito ra ba, ɛ naxanma a a sɔtɔxi danxutɔyaan nin? Nanfe ligaxi a to fa seen


toma iki?” 20 A sɔtɔ muxune yi e yabi, e naxa, “Nxu akolon fa fala a nxɔ diin na a ra. Nxu mɔn a kolon a sɔtɔxidanxutɔyaan nin. 21 Koni nxu mi a kolon naxan a ligaxi afa seen toma iki. Naxan a yɛɛnnabixi, nxumina fan kolon.Ɛ a maxɔdin, bayo dii ɲɔrɛmi fa a ra sɔnɔn. A yɛtɛɛn xa ɛyabi!” 22 A sɔtɔ muxune ito fala nɛn, amasɔtɔ e yi gaxuxiYahudiyane yɛɛ ra, bayo Yahudiyane bata yi lan a ma fafala naxan na a tiyɛ a ra, a AlaaMuxu Sugandixin nanYesura, e na kanna kedima nɛn salide banxini. 23Na nan a liga,a sɔtɔmuxune naxa, “Ɛ a maxɔdin, amasɔtɔ dii ɲɔrɛmi faa ra sɔnɔn!”

24 E mɔn yi na xɛmɛn xili naxan yi danxuxi, e yi a fala axa, e naxa, “Ɲɔndin fala, i binyen fi Alama! Nxu a kolon fafala yulubi kanna nan na xɛmɛn na.” 25Xɛmɛn yi e yabi, anaxa, “N tanmi a kolon xa yulubi kanna nan a ra. N naxankolon, danxutɔɔn nan yi n na, koni iki n seen toma!” 26 Eyi a maxɔdin, e naxa, “A nanfe ligaxi i ra? A i yɛɛn nabixidi?” 27A yi e yabi, a naxa, “N bata yelin na falɛ ɛ xa, koni ɛmi ɛ tuli mati. Nanfera ɛmɔn waxi a mɛ feni? Ɛ fan waxifindi feni a xarandiine nan na ba?” 28 E yi a makonbi, eyi a fala a xa, e naxa, “A xarandiina i tan nan na, Musagbee xarandiine nan nxu tan na. 29Nxu a kolon fa fala Alafalan ti nɛnMusa xa, koni nxumi xɛmɛni ito kelide kolon!”30 Xɛmɛn yi e yabi, a naxa, “Ee! Nba, kabanako feen nanna ra, ɛ mi a keliden kolon, koni a bata n tan yɛɛn nabi.31 En na a kolon fa fala Ala mi a tuli matima yulubi kannera. A tuli matima a binyamuxu nan xui ra naxan a sagoonligama. 32Xabu dunuɲa da, muxe munma a mɛ singen fafala muxuna nde bata danxutɔɔn yɛɛn nabi naxan sɔtɔxidanxutɔyani. 33 Xa xɛmɛni ito mi fataxi Ala xan na nun,a mi yi nɔɛ fefe ligɛ nun.” 34 E yi a yabi, e naxa, “I sɔtɔxiyulubin yɛtɛɛn nin, i kataxi nxu xaran feen nan na ba?” Eyi a kedi tanden ma.

Yoni Sora 9:35 34 Yoni Sora 10:6Danxutɔyana Alaa feene yi

35 Yesu yi a mɛ fa fala a e bata xɛmɛn kedi. A yi ato, a naxa, “I bata dɛnkɛlɛya Muxuna Dii Xɛmɛn ma ba?”36Xɛmɛn yi a yabi, a naxa, “N kanna, nde na ra alogo n xadɛnkɛlɛya ama?” 37Yesu yi a fala a xa, a naxa, “I bata yelina toɛ, a tan nan falan tima i xa iki.” 38 Xɛmɛn yi a fala, anaxa, “NMarigina, n bata dɛnkɛlɛya i ma.” A yi a xinbi sinYesu bun ma.

39 Yesu naxa, “N faxi dunuɲa makitiden nin alogodanxutɔne xa seen to, yɛɛ kanne yi danxu.” 40 Farisimuxuna ndee yi a fɛma na yi, ne yi a xuiin mɛ. E yi amaxɔdin, e naxa, “I yengi a ma danxutɔɔn nan nxu tanfan na ba?” 41 Yesu yi e yabi, a naxa, “Xa danxutɔɔn nanyi ɛ ra nun, ɛ mi yi yatɛma yulubi kanna ra na yi. Konibayo ɛ naxa, ‘Nxu seen toma,’ ɛ yulubin luma nɛn ɛma nayi.”

10Yɛxɛɛ kulana fe sandana

1 Yesu naxa, “N xa ɲɔndin fala ɛ xa, muxun naxanmi soma xuruse sansanni fata a so dɛɛn na, koni a tesansanna ra, muɲaden nun mafu tiin nan na kanna ra.2 Muxun naxan soma xuruse sansanni fata a dɛɛn na,xuruse rabaan nan na kanna ra. 3 Dɛ kantanna dɛɛnnabima a xa nɛn. A na a yɛxɛɛne xili waxatin naxan yi,e a xuiin mɛma nɛn, a yi e ramini. 4A na a gbeene raminiwaxatin naxan yi, a ti e yɛɛ ra, a yɛxɛɛne birama a fɔxɔra nɛn, amasɔtɔ e a xuiin kolon. 5Emi biramamuxu gbɛtɛfɔxɔ ra, e gimamuxugbɛtɛ yɛɛ ra nɛn, amasɔtɔ emi a xuiinkolon.”

6Yesu yi sandani ito sa e xa, koni a feen naxan falama exa, e mi na famu.

Yesu, xuruse raba faɲina

Yoni Sora 10:7 35 Yoni Sora 10:237Nayi, Yesumɔn yi a fala e xa, a naxa, “N xa ɲɔndin fala

ɛ xa, n tan nan sansanna so dɛɛn na yɛxɛɛne xa. 8Naxanyebirin faxi n yɛɛ ra, muɲadene nun mafu tiine nan yi nera. Koni yɛxɛɛne mi e tuli mati ne xuine ra. 9 N tan nansansanna so dɛɛn na. Muxu yo so n tan xɔn ma, na kisimanɛn. Na nɔɛminɛ nɛn a so, a yi balon sɔtɔ. 10Muɲaden mifama fefe ra fɔ muɲan nun faxa tiin nun kalan xili ma. Ntan faxi nɛn alogo e xa dunuɲa yi gidi dɛfexin sɔtɔ.”

11 “N tan nan xuruse raba faɲin na. Xuru se raba faɲintinɲɛ nɛn, a faxa yɛxɛɛne fe ra. 12 Koni walikɛɛn tan miluxi alo xuruse rabana bayo a gbee mi yɛxɛɛne ra. Xa akankon to fɛ, a yɛxɛɛne rabeɲinma nɛn, a yi a gi. Kankonyi wuru yɛxɛɛ kuruni a yi e raxuya ayi. 13Walikɛɛn nan nara, yɛxɛɛne fe kɔntɔfili mi a ma. 14N tan nan xuruse rabafaɲin na. N na n ma xuruseene kolon, e fan n kolon 15 aloFafana n kolon kii naxan yi, alo n fan Fafan kolon kii naxanyi. N nan n niin fima nɛn n ma xuruseene fe ra. 16 Yɛxɛɛgbɛtɛye n yii naxanye mi kulani ito yi fɔ n xa fa ne fanna. E tuli matima nɛn n xuiin na. E findi kuru kedenna raxuruse raba kedenna xa. 17NFafe Ala bata n xanu amasɔtɔn bata n niin fi, alogo n mɔn xa sa a sɔtɔ. 18Muxu yo mi nniin bɛ n yi, koni n na a fima nɛn n yɛtɛ ra. Sɛnbɛna n yii,n yi a fi, a sɛnbɛn mɔn n yii, n yi a tongo. N yamarini itonan sɔtɔxi n Fafe Ala ra.”

19 Yahudiyane mɔn yi yitaxun na falane fe ra. 20 Ewuyaxi yi a fala, e naxa, “Yinna ɲaxin nan ito fɔxɔ ra.Seen bata so a yi! Ɛ tuli matima a ra nanfera?” 21 Konibonne naxa, “Yinna ɲaxin naxan fɔxɔ ra, na mi falan timana kiini. Yinnan nɔɛ danxutɔɔn yɛɛn nabiyɛ ba?”

Yahudiyane yi e mɛ Yesu ra22 Ala Batu Banxin nabi waxatin sanla sɛwan nan yi a

ra Yerusalɛn taani, xunbeli waxatini. 23 Yesu yi a masigatima Ala Batu Banxin tanden ma Sulemani a Gagene bun

Yoni Sora 10:24 36 Yoni Sora 10:41ma. 24 Yahudiyane yi a rabilin, e yi a fala a xa, e naxa,“I sikɛni ito bama nxu ma waxatin mundun yi? Xa AlaaMuxu Sugandixin nan i tan na, a fala nxu xa kɛnɛnni.”

25Yesu yi e yabi, a naxa, “N bata yelin a falɛ ɛ xa, koni ɛmi laxi a ra. N kabanako fe wanla naxanye kɛman Fafe Alasɛnbɛni, ne nan n seren na. 26Koni ɛmi laxi n na, amasɔtɔn ma yɛxɛɛne mi ɛ tan na. 27N ma yɛxɛɛne n xuiin mɛmanɛn. N na e kolon, e birama nɛn n fɔxɔ ra. 28 N habadannii rakisin fima e ma nɛn, e mi faxɛ habadan. Muxu yo minɔɛ e bɛ n yii. 29N Fafe Ala naxan e soxi n yii, na gbo birinxa. Muxu yomi nɔɛ e bɛ n Fafe Ala yii. 30N tan nun n Fafe,keden nan nxu ra.” 31Yahudiyane mɔn yi gɛmɛne tongo amagɔlɔn xinla ma.

32 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “N bata wali faɲi wuyaxikɛ ɛ yɛtagi n Fafe Ala barakani. Ɛ n magɔlɔnma wanlamundun ma fe ra ne yɛ nayi?” 33 Yahudiyane yi a yabi,e naxa, “Nxu mi i magɔlɔnma wali faɲine xan ma fe ra fɔi Ala rayelefun naxan tima! Bayo muxun nan tun i tanna, koni i kataxi i xa i yɛtɛ findi Ala ra!” 34 Yesu yi eyabi, a naxa, “A mi sɛbɛxi ɛ sariyani ba, a Ala naxa, ‘Alanenan ɛ tan na’?* 35 Kitabun naxan falaxi ɲɔndin nan na rahabadan. Alaa falan tixi muxun naxanye xa, xa a yi a falane ma, a ‘alane’ nan ne ra, 36 nanfera ɛ tan naxa, a n tanbata Ala rayelefu n to a falaxi a Alaa Dii Xɛmɛn nan n tanna? N Fafe Ala nan n sugandixi, a yi n nafa dunuɲa yi.37 Awa, xa n mi Fafe Alaa wanla kɛma hali ɛ mi la n na.38Koni xa n na e kɛma, xa ɛmi la n na, ɛ la n ma wanle raalogo ɛ xa a kolon fa, a Fafana n yi e nun n tan fafani.”

39Yahudiyane mɔn yi kata Yesu suxu feen na, koni a yia ba e yii.

40Yesu mɔn yi xɛtɛ Yurudɛn kidi ma, Yoni yi marafuuntima dɛnaxan yi igeni a fɔlɔni. A sa lu na. 41Muxu wuyaxi* 10:34: Yaburin 82.6

Yoni Sora 10:42 37 Yoni Sora 11:15yi fa a fɛma, e naxa, “Yonimi kabanako fe liga, koni a falannaxanye birin tixi xɛmɛni ito a fe yi, ɲɔndin nan ne ra.”42Muxu wuyaxi yi dɛnkɛlɛya a ma mɛnni.

11Lasarusi faxa fena

1 Xɛmɛna nde yi furaxi, naxan yi xili Lasarusi Betanikaana, Mariyama nun a tada ɲaxalanmana, Marata yi dɔxitaan naxan yi. 2 Mariyama findi ɲaxanla nan na naxanlatikɔnɔnna sa Marigin sanne ma, a yi e masugusugu axun sɛxɛne ra, na ngaxakedenna Lasarusi nan yi furaxi.3 Nanara, a tadane yi xɛraan nasiga Yesu ma, e naxa,“Marigina, i xɔyin bata fura.” 4 Yesu to na mɛ, a naxa,“Saya fure mi a ra. Ito ligaxi nɛn alogo Ala xa binya. AlaaDii Xɛmɛn binyama nɛn fureni ito xɔn ma.”

5 Marata nun a xunyɛn ɲaxalanmaan nun Lasarusi yirafan Yesu ma han! 6 Anu, a to a mɛ fa fala a Lasarusifuraxi, a yi dɛnaxan yi, a mɔn yi xii firin ti mɛnni. 7 Naxanbi ra, a yi a fala a xarandiine xa, a naxa, “En xɛtɛYudaya yamanani.” 8 A xarandiine yi a fala a xa, e naxa,“Karamɔxɔ, a munma bu singen Yahudiyane yi waxi imagɔlɔn feni, i mɔn waxi xɛtɛ feni mɛnna nin ba?” 9Yesuyi e yabi, a naxa, “Yanyin birin na, kɛnɛnna mi na ba?Naxan na sigan ti yanyin na, nami dagalanma ayi amasɔtɔa dunuɲa kɛnɛnna toma. 10Koni xa muxun sigan ti kɔɛɛnna, a dagalanma ayi nɛn amasɔtɔ kɛnɛnna mi na.” 11Yesuto na fala, a naxa, “En xɔyin Lasarusi xiin nɛn, koni nxa sa a raxulun.” 12 A xarandiine yi a fala a xa, e naxa,“Marigina, xa a xiin nɛn, a kɛndɛyama nɛn.” 13Koni Yesuyi Lasarusi faxa feen nan ma fe falama nun. A xarandiineyi mirixi a ma, a xixɔnla nan tun yi a ma. 14Nanara, Yesuyi falan makɛnɛn e xa, a naxa, “Lasarusi faxaxin nan a ra.15Koni n bata sɛwa ɛ tan ma fe ra bayo nmi yi a fɛma nun,

Yoni Sora 11:16 38 Yoni Sora 11:31alogo ɛ xa dɛnkɛlɛya. En siga a fɛma.” 16 Nayi, Tomasi,naxan yi xili a “Gulunna,” na yi a fala xarandiin bonne xa,a naxa, “En fan xa siga, alogo en birin xa sa faxa!”

Yesu nan nii rakisin fima17Yesu to fa, a yi a kolon a Lasarusi maluxunna bata yi

xii naanin ti. 18Betani nunYerusalɛn taan yi tagi so, fɔ kilosaxan ɲɔxɔn. 19 Yahudiya wuyaxi bata yi fa nun Maratanun Mariyama xunyɛ xɛmɛmaan saya xɔntɔnna tideni ema.

20 Marata to a mɛ, a Yesu fama, a yi siga a ralandenikoni Mariyama yi lu banxini. 21Marata yi a fala Yesu xa, anaxa, “NMarigina, xa i yi be nun, n xunyɛnmi yi faxɛnun!22Koni n na a kolon, hali iki, i na Ala maxandi fefe ra, a naligama i xa nɛn.” 23 Yesu yi a fala a xa, a naxa, “I xunyɛnmɔn kelima nɛn sayani.” 24Marata yi a yabi, a naxa, “N naa kolon a kelima nɛn sayani dunuɲa raɲanni.” 25Yesu yi afala a xa, a naxa, “N tan nan marakeli tiin na sayani e nunnii rakisin na. Naxan na dɛnkɛlɛya n tan ma, hali a faxa, anii rakisin sɔtɔma nɛn. 26Naxan na lu a nii ra a dɛnkɛlɛyan ma, na mi faxɛ mumɛ! I laxi ito ra ba?” 27Marata yi ayabi, a naxa, “Ɔn Marigina, n laxi a ra fa fala Alaa MuxuSugandixin nan i tan na, Alaa Dii Xɛmɛna, naxan yi famadunuɲa yi nun.”

28 Marata na fala xanbini, a xɛtɛ, a yi a xunyɛnMariyama xili wundoni, a yi a fala a xa, a naxa, “Karamɔxɔbe yi, a i xilima.” 29 Mariyama na mɛ waxatin naxanyi, a yi keli mafurɛn, a sa a ralan. 30 Yesu munma yitaan li nun, Marata a li dɛnaxan yi, a yi mɛnna nin nun.31Yahudiyan naxanye siga Mariyama xɔntɔndeni, ne a towaxatin naxan yiMariyama bata keli mafurɛn, amini, e yibira a fɔxɔ ra. E yengi yi a ma, a sigan gaburun dɛɛn nanna wugadeni.

Yoni Sora 11:32 39 Yoni Sora 11:4532Mariyama Yesu fɛman li waxatin naxan yi, a yi a to,

a yi a xinbi sin a bun ma, a naxa, “Marigina, xa i yi benun, n xunyɛn mi yi faxɛ nun!” 33Yesu yi a to, a wugama,Yahudiyan naxanye fan yi a fɔxɔ ra, ne fan yi wugama,na yi a niin sunu han! 34 A yi e maxɔdin, a naxa, “Ɛ amaluxunxi minɛn yi?” E yi a yabi, e naxa, “Marigina, faa mato.”

35 Yesu yi wuga. 36 Na ma, Yahudiyane naxa, “A bata axanu kii naxan yi, ɛ na mato!” 37 Koni nde naxa, “Ito xami danxutɔɔn yɛɛn nabi ba? A mi yi a ligɛ nun, Lasarusinama faxa ba?”

Lasarusi rakeli fena sayani38 Yesu bɔɲɛn yi sunuxi, a siga gaburun dɛɛn na.

Faranna nan yi a ra nun, gɛmɛn saxi a dɛɛn na. 39Yesu yie yamari, a naxa, “Ɛ gɛmɛn ba a dɛ ra!” Faxamuxun tadanɲaxalanmaan Marata yi a fala a xa, a naxa, “Marigina, axirin nan fa minima iki amasɔtɔ a maluxunna bata sogenaanin ti.” 40 Yesu yi a fala a xa, a naxa, “N mi yi afala i xa nun fa fala xa i dɛnkɛlɛyaxi, i Alaa binyen tomanɛn?” 41 Nayi, e gɛmɛn ba na. Yesu yi a yɛɛ rate kore,a yi Ala maxandi, a naxa, “N Fafe, n barikan birama i xaamasɔtɔ i bata n xuiin mɛ. 42 N na a kolon fa fala i nxuiin mɛma waxatin birin. Koni n ni ito falama muxuniitoe nan ma fe ra naxanye tixi be, alogo e xa la a ra fafala a i tan nan n xɛxi.” 43 A to na fala, a yi a xuini te,a naxa, “Lasarusi, mini!” 44 Faxa muxun yi keli gaburunkui, a sanna nun a yiine raxidixi kasangenna ra, a xunnafan mafilinxi kasangenni. Yesu yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ amafulun, ɛ a lu, a xa siga.”

E wundo fena Yesu xili maMatiyu 26.1-5, Maraka 14.1-2, Luka 22.1-2

45 Nanara, Yahudiyan naxanye yi na Mariyamaxɔntɔndeni, Yesu feen naxan liga, e to na to, e wuyaxi yi

Yoni Sora 11:46 40 Yoni Sora 11:55dɛnkɛlɛya a ma. 46 Koni nde yi siga Farisi muxune fɛma.Yesu feen naxan ligaxi, e sa na fala e xa.

47 Nanara, saraxarali kuntigine nun Farisi muxune yikitisa yamaan xili bode toni, e naxa, “En nanfe ligama?Xɛmɛni ito kabanako fe wuyaxi ligama! 48 Xa en na a luiki, muxune birin dɛnkɛlɛyama a ma nɛn. Romi kuntiginekelimanɛn, e yi enmayire sariɲanxin kala e nun en siyaanbirin!”* 49 E tan nde keden nan yi xili Kayafa, naxan yiSaraxarali Kuntigi Singen na nun na ɲɛɛn na, a yi a fala,a naxa, “Ɛ mi fefe kolon! 50 Ɛ mi a kolon ba, fa fala afisa muxu kedenna xa faxa yamaan xa benun siyaan birinxa halagi?” 51 Anu, a mi na falaxi a yɛtɛ ma. Kayafato yi saraxarali kuntigiyani nun na ɲɛɛn na, a waliyiyafalan nan tixi na ra fa fala Yesu xa faxa Yahudiyane siyaanxa. 52 Koni na siyaan gbansanna xa mi a ra fɔ Ala diinnaxanye xuyaxi ayi, a yi ne findi yama kedenna ra. 53Nba,fɔlɔ na waxatin ma, Yahudiya kuntigine yi Yesu faxa fenitɔn. 54 Nanara, Yesu mi fa a masiga ti Yudaya yamananikɛnɛnni sɔnɔn koni a keli, a siga taana nde yi tonbonnadɛxɔn ma, dɛnaxan xili Efirami. E nun a xarandiine yi luna yi.

55 Yahudiyane sanla, Halagi Tiin Dangu Lɔxɔn Sanla†bata yi maso. Muxu wuyaxi yi keli na yamanani sigaYerusalɛn taani alogo e xa sa e yɛtɛ rasariɲan benun sanla* 11:48: Yesu a waxatini, Romi kaane Isirayila yamanan suxu nɛnyɛngɛni. Nayi, xa Yerusalɛn taani maxa ɲaxi ra, Romikaane yi na yatɛma nɛn murutɛn na nun, e fa yɛngɛn so,e taan yirene kala. Na nan gaxu yi Isirayila kaane ma.† 11:55: Halagi Tiin Dangu Lɔxɔn Sanla: Musaa waxatini, Alafitina feen nafa nɛn Firawona yamaan ma, malekan yi fae dii singene birin faxa kɔɛ kedenna ra. Koni, Isirayilakaane yi saraxa wunla xuya e banxine dɛwudinema, sayamalekan yi dangu e xun ma. Na feen sanla ni ito ra. Amato Xɔrɔyaan 12.1-13 kui.


xa a li. 56 E yi lu Yesu fenɲɛ. E yi malanxi Ala BatuBanxini waxatin naxan yi, e yi lu e bode maxɔdinɲɛ, enaxa, “Ɛ mirixi nanse ma? A mi fɛ sanli ba?” 57 Saraxaralikuntigine nun Farisimuxune bata yi yamarin fi, e naxa, xanaxan Yesu yire kolon, a xa a yire ba alogo e xa sa a suxu.

12Latikɔnɔnna sa fena Yesu maMatiyu 26.6-13, Maraka 14.3-9

1 A bata yi lu soge sennin benun Halagi Tiin DanguLɔxɔn Sanla xa a li, Yesu yi siga Betani taani, Lasarusi yidɔxi dɛnaxan yi, Yesu naxan nakeli sayani. 2 E yi donseennafala a xa na yi. Lasarusi yi dɔxi Yesu fɛma a dɛgedeni,Marata yi walima e xa. 3 Nba, Mariyama yi latikɔnɔnnasare xɔdɛxɛn litiri tagi tongo, naxan xili naradi, a yi asa Yesu sanne ma. A yi e masugusugu a xunsɛxɛn na.Latikɔnɔnna xirin yi banxin suxu. 4 Yudasi Isakariyoti,Yesu a xarandiina nde naxan yi a yanfama, a a so yiini,na yi a fala, a naxa, 5 “Nanfera latikɔnɔnni ito mi matixigbeti gbanan kɛmɛ saxan na, a so yiigelitɔne yii?” 6 Ami na falaxi fa fala a xaminxi yiigelitɔne fe ra, koni bayomuɲaden nan yi a tan na nun. Gbeti bɛnbɛnla yi ramaraxia tan nan yii. A yi na gbetina nde donma nun. 7Koni Yesunaxa, “Fata a ra! A itomaraxi n binbinmaluxun lɔxɔn nanyɛɛ ra. 8 Yiigelitɔne ɛ fɛma waxatin birin koni n tan miluma ɛ fɛma waxatin birin.”

E yi Lasarusi fan faxa feni tɔn9 Yahudiya wuyaxi yi a mɛ, a Yesu na yi. E yi siga

Yesu nun Lasarusi fanmatodeni Yesu naxan nakeli sayani.10 Na ma, saraxarali kuntigine yi Lasarusi fan faxa fenitɔn. 11 Amasɔtɔ Yahudiya wuyaxi yi xɛtɛma e fɔxɔ ra, eyi dɛnkɛlɛya Yesu ma Lasarusi a fe ra.

Yoni Sora 12:12 42 Yoni Sora 12:25Yesu yi so Yerusalɛn taaniMatiyu 21.1-11, Maraka 11.1-11, Luka 19.28-40

12Na xɔtɔn bode, yama gbeen naxan yi faxi sanli, ne yi amɛ, a Yesu famaYerusalɛn taani. 13Nanara, e sa tugu yiinemasɛgɛ, e sa a ralan, e sɔnxɔ, e naxa, “Ala tantun! Naxanfama Marigin xinli, Ala xa na baraka! Ala xa IsirayilaMangan baraka!” 14 Yesu yi sofanla to, a dɔxɔ a fari aloa sɛbɛxi Kitabuni kii naxan yi, a naxa,15 “Siyon kaane, ɛ nama gaxu!A mato, ɛmangan fama.A dɔxi sofali diin fari.”*

16A xarandiine mi yi na birin famuxi singen, koni Yesubinya waxatin naxan yi, nayi e yi a kolon a na feene yisɛbɛxi a tan nan ma fe ra, a e tan yɛtɛɛn bata yi na liga axa.

17 Yamaan naxan yi Yesu fɛma a Lasarusi xili gaburunna waxatin naxan yi, a yi a rakeli sayani, ne birin yi lu naseren bɛ. 18 Nanara, yamaan yi siga a ralandeni amasɔtɔe bata a mɛ Yesu kabanako feen naxan ligaxi. 19 Farisimuxune yi a fala e bode xa, e naxa, “Ɛ mi a to, en katannaxan tima, a munanfan yo mi en ma! A mato, dunuɲamuxune birin biraxi a fɔxɔ ra!”

Girɛkina ndee yi Yesu fen20 Girɛkina ndee bata yi siga sanli Ala batudeni. 21 E fa

Filipi fɛmanaxan yi kelixi Betasada taani Galile yamanani,e yi maxɔdinna ti, e naxa, “Nxu Fafe, nxu waxi a xɔn ma,nxu xa Yesu to.” 22 Filipi yi sa a fala Andire xa, e firinnabirin yi siga, e sa a fala Yesu xa.

23 Yesu yi e yabi, a naxa, “Muxuna Dii Xɛmɛn binyawaxatin bata a li. 24 N xa ɲɔndin fala ɛ xa, fanni sansikɛsɛn mi bira bɔxɔni a yɛɛ maluxun, a mi wuyɛ ayi. Konixa a yɛɛ maluxun, a solima nɛn, a wuya ayi. 25 Muxu yo* 12:15: Sakari 9.9


niin nafan a ma, a bɔnɔma a yi nɛn, koni muxu yo a mɛa niin na dunuɲa ito yi, na a ramarama nɛn habadan niirakisini. 26Muxu yo waxi a xɔn ma, a xa wanla kɛ n xa fɔa xa bira n fɔxɔ ra nɛn. Nayi, n dɛnaxan yi, n ma walikɛɛnfan luma nɛnmɛnni. Muxu yowanla kɛma n xa, n Fafe Alana binyama nɛn.”

Yesu yi a faxa feen fala27 Yesu naxa, “N bɔɲɛn tɔrɔxi na a ra iki. N nanfe

falama? N xa a fala ba, fa fala, ‘N Fafe, i nama tin waxatiniito xa n li?’ Anu, n faxi na nan ma. 28 N Fafe, i xinlabinya!” Nayi, fala xuiin yi keli kore naxan a fala, a naxa,“N bata a binya, n mɔn a binyama nɛn.” 29Yamaan naxanyi tixi na, ne yi fala xuiin mɛ, e naxa, “Galanna bata a xuiramini!” Ndee naxa, “Malekan bata falan ti a xa!” 30Yesuyi a fala e xa, a naxa, “Fala xuini ito mi minixi n tan mafe ra, fɔ ɛ tan ma fe ra. 31 Dunuɲa kitin bolon waxatinbata a li iki. Ala dunuɲani ito kuntigi ɲaxin kedima nɛniki. 32 N na yite† bɔxɔn ma waxatin naxan yi, n muxunebirin mabandunma nɛn n ma.” 33 A ito falaxi nɛn alogo axa a faxa kiin yita e ra. 34 Yamaan yi a yabi, e naxa, “Nxubata a kolon Sariya Kitabun xɔn, a Alaa Muxu Sugandixinlumanɛnhabadan. I tan a falamananfera fa fala aMuxunaDii Xɛmɛni tema nɛn? Nde Muxuna Dii Xɛmɛni ito ra?”35Yesu yi e yabi, a naxa, “Kɛnɛnna kanna mɔn ɛ yɛ singenwaxatidi tun. Kɛnɛnna ɛ tagi waxatin naxan yi ɛ sigan ti,alogo dimin nama so ɛ ma. Bayo naxan dimini, na mi asigaden kolon. 36Kɛnɛnna kanna ɛ tagi waxatin naxan yi,ɛ dɛnkɛlɛya a ma, alogo ɛ xa findi kɛnɛnna muxune ra.”

Yesu ito fala e xa waxatin naxan yi, a yi siga, a a luxune ma.† 12:32: Yesu yite nɛn a yelin xanbini gbangbanɲɛwudin ma.A mɔn yi te ariyanna yi. Yesu falan tima na fe firinna nanma. A mato Yoni 3.14 kui.


Yahudiyane mi tin dɛnkɛlɛyɛ37Hali a to kabanako fe wuyaxi liga e yɛɛ xɔri, e mi la a

ra. 38Na liga nɛn alogo Nabi Esayi fala xuiin xa kamali, anaxa, “Marigina, nde laxi nxɔ falan na? Marigina a sɛnbɛnmakɛnɛn nde xa?”‡

39Nanara, e mi yi nɔɛ dɛnkɛlɛyɛ bayo Esayi mɔn naxa,40 “A bata e yɛɛn danxu,a yi e bɔɲɛn xɔdɔxɔ ayi,alogo e yɛɛne nama toon ti,e xaxinla nama feene famu,a e nama maxɛtɛ,Ala yi e rakɛndɛya.”§41 Esayi na falaxi nɛn, bayo a bata yi Yesu a binyen to, a yia tan nan ma fe falama.

42 Anu, hali yamaan kuntigine yɛ, muxu wuyaxidɛnkɛlɛya nɛn Yesu ma. Koni e mi yi tinma a falɛ Farisimuxune fe ra alogo e nama e ramini salideni. 43A rafan ema muxune xa e binya benun Ala xa e binya.

Kitisana44Yesu yi a xuini te, a naxa, “Naxannadɛnkɛlɛyanma, a

mi dɛnkɛlɛyaxi n tan xan tunma fɔ naxan n xɛxi. 45Muxuyo n to, na bata n xɛ muxun fan to. 46 N bata fa dunuɲayi alo kɛnɛnna kanna. Naxan na dɛnkɛlɛya n ma, na miluyɛ dimini. 47 Muxu yo n ma falan mɛ, a mi a suxu, ntan xa mi a yalagima. Amasɔtɔ n mi faxi dunuɲa muxuneyalagideni, fɔ e rakisideni. 48 Naxan na a mɛ n na, a mitin n ma falane suxɛ. N ma falan na kanna yalagima nɛnlɔxɔ dɔnxɛni. 49 Amasɔtɔ n mi falan tima n yɛtɛ xan mafe ra fɔ n Fafe Ala naxan n xɛxi. Na nan n ma fala tixineyamarima n ma. 50N na a kolon fa fala a yamarin findimanɛn habadan nii rakisin na. N falan tiin nɛn alo n Fafe Alaa yamarixi n ma kii naxan yi.”‡ 12:38: Esayi 53.1 § 12:40: Esayi 6.9-10


Yesu yi a xarandiine sanne maxa1 Nba, na xɔtɔn bode, Halagi Tiin Dangu Lɔxɔn Sanla

nan yi a ra. Yesu yi a kolon fa fala a keli waxatin bata a lidunuɲa yi, siga a Fafe Ala konni. A gbee muxun naxanyeyi dunuɲa yi, a yi ne xanu waxatin birin, a yi e xanu han araɲanna.

2 E yi e dɛgema waxatin naxan yi, Yinna Manga Setanabata yi yelin soɛ Simɔn ma dii xɛmɛn Yudasi Isakariyotibɔɲɛni a xa Yesu yanfa, a a so yiini. 3Yesu yi a kolon fa falaFafe Ala bata feen birin sa a sɛnbɛni. A yi a kolon fa falaa fataxi Ala nan na, a mɔn sigama Ala nan ma. 4 Nanara,e to yi e dɛgema, a yi keli, a yi a doma gbeen ba a ma, adugin xidi a tagi. 5Na xanbi ra, a yi igen sa ige sa seen kui,a yi fɔlɔ a xarandiine sanne maxɛ. Dugin naxan yi xidixi atagi, a yi e sanne masugusugu na ra. 6A yi fa Simɔn Piyɛrifɛma, na yi a fala a xa, a naxa, “Marigina, i tan nan n sannamaxama ba?”

7 Yesu yi a yabi, a naxa, “I mi a kolon n naxan ligamaiki, koni i fama a kolondeni nɛn.” 8 Piyɛri yi a fala, a naxa,“I tan mi n sanna maxɛ mumɛ!” Yesu yi a yabi a naxa,“Xa n mi i sanna maxa, i mi findɛ n ma xarandiin na.”9Simɔn Piyɛri yi a yabi, a naxa, “Marigina, i nama n sannagbansanna maxa nayi, koni e nun n yiine nun n xunna!”10 Yesu yi a yabi, a naxa, “Naxan bata a gbindin maxa, namako mi fa a maxan ma fɔ a sanne, bayo a sariɲan. Ɛ fansariɲan, koni ɛ birin mi a ra.” 11 Yesu yi a yanfa muxunkolon. Nanara, a yi a fala, a naxa, “Ɛ birin mi sariɲan.”

12Yesu yelin e sannemaxɛwaxatinnaxanyi, a yi a domagbeen nagodo a ma, a mɔn yi sa dɔxɔ a funfuni. A yi emaxɔdin, a naxa, “N naxan ligaxi ito ra, ɛ na famunxi ba?13 Ɛ n tan xilima fa fala ‘Karamɔxɔ’ e nun ‘Marigina.’ Nafalan lanxi amasɔtɔ na nan n tan na. 14Xa n tan ɛMarigin

Yoni Sora 13:15 46 Yoni Sora 13:26nun ɛ karamɔxɔn bata ɛ sanne maxa, ɛ tan fan xa ɛ bodesanne maxa. 15N misaala yitaxi ɛ ra nɛn, alogo ɛ xa a ligaalo n na a ligaxi kii naxan yi. 16 N xa ɲɔndin fala ɛ xa,konyin mi gbo a kanna xa, xɛraan mi gbo a xɛmuxun xa.17 Ɛ bata feni itoe kolon iki, sɛwana ɛ xa, xa ɛ lu na ligɛ!”

18 “N mi falan tima ɛ birin ma fe ra. N bata naxanyesugandi, n ne kolon. Koni fɔKitabun fala xuiin xa rakamalinɛn, a naxa, ‘Nxu nun naxan donseen donma nxu bodexɔn, na bata keli n xili ma.’* 19 N ni ito falama ɛ xa ikibenun a xa liga. Nayi, a na liga waxatin naxan yi, ɛ lama ara nɛn, fa fala, ‘N tan nan a ra, naxan na yi.’ ”†

20“N xa ɲɔndin fala ɛ xa. Naxan na nma xɛrani suxu, nabata n fan yisuxu. Naxan na n tan yisuxu, na kanna bataAla yisuxu naxan n xɛxi.”

Yudasi Yesu yanfama nɛnMatiyu 26.20-25, Maraka 14.17-21, Luka 22.21-23

21 Yesu ito fala waxatin naxan yi, a niin yi sunu! A yisereya falani ito ti, a naxa, “N xaɲɔndin fala ɛ xa, ɛ tan ndekeden n yanfama nɛn, a n so yiini yati!” 22A xarandiine yie bodemato, e mi yi a kolon a yi muxun naxanma. 23Yesua xarandii keden yi na, a yi naxan xanuxi kati, na yi dɔxia dɛxɔn ma. 24 Simɔn Piyɛri yi a yiin maliga na xa, a naxa,“A maxɔdin, a nde a fe falama.” 25Na xarandiin yi a masoYesu ra, a yi a maxɔdin, a naxa, “N Marigina, nde na ra?”26 Yesu yi a yabi, a naxa, “N na donseen sin sabini, n naa so naxan yii, na kanna nan a ra.” Awa, a donseen sin* 13:18: Yaburin 41.10 † 13:19: A sɛbɛxi Xɔrɔyaan 3.14 kui fafala Ala xinla yɛtɛɛn findixi na falan nan na bayo Ala naxamɛnni, “N tan na a ra, Ala naxan na yi.” Ala mɔn naxamɛnni fa fala a yɛtɛɛn xili nɛn “N Na Yi.” Nayi, Yesu afalani ito bunna nɛn fa fala Yesu findixi Alaa falan nan na,falan naxan findixi Ala ra. Na feen mɔn sɛbɛxi Yoni 1.1kui.


sabini, a yi a so Simɔn ma dii xɛmɛn Yudasi Isakariyotiyii. 27Yudasi donseen nasuxina, Setana yi so a yi sa! Yesuyi a fala a xa, a naxa, “I naxan ligama, na liga mafurɛn.”28Yesu naxan fala a xa, bonna naxanye yi dɔxi e dɛgedeni,ne sese mi yi na famunxi. 29 Bayo Yudasi nan yi e gbetinmarama, ndee yengi yi lu a ma, a Yesu bata a fala a xa, axa sa sena ndee sara sanla fe ra. Hanma a xa sa sena ndeso yiigelitɔne yii. 30 Yudasi yi na donseen nasuxu, a minina sa! Kɔɛɛn nan yi a ra.

Sariya nɛnɛna fe31 Yudasi siga waxatin naxan yi, Yesu naxa, “Iki, n tan

Muxuna Dii Xɛmɛna binyen bata makɛnɛn, Alaa binyenfan bata makɛnɛn n barakani. 32 Xa Alaa binyen batamakɛnɛn n tan barakani, Ala yɛtɛna n tan Muxuna DiiXɛmɛna binyen makɛnɛnma nɛn mafurɛn!”

33 “Nma diine, n mi buma ɛ fɛma sɔnɔn. Ɛ n fenma nɛn,koni n naxan fala Yahudiyane xa, n na nan falama ɛ fanxa, n naxa, ‘N sigama yiren naxan yi, ɛ mi nɔɛ sigɛ na yi.’34 N yamari nɛnɛn nan soma ɛ yi, ɛ bode xanu. Ɛ ɛ bodexanu alo n na ɛ xanuxi kii naxan yi. 35 Ɛ na ɛ bode xanu,muxune birin ɛ kolonma nma xarandiine ra na nan xɔn.”

Yesu yi Piyɛri rakolonMatiyu 26.31-35, Maraka 14.27-31, Luka 22.31-34

36 Simɔn Piyɛri yi a maxɔdin, a naxa, “Marigina, i siganminɛn yi?” Yesu yi a yabi, a naxa, “N sigama dɛnaxanyi, i mi nɔɛ sigɛ n fɔxɔ ra mɛnni iki, koni i sigama n fɔxɔra nɛn waxati famatɔni.” 37 Piyɛri yi a maxɔdin, a naxa,“Marigina, nanfera, n mi nɔɛ birɛ i fɔxɔ ra iki? N faxɛ nɛni ya fe ra!” 38Yesu yi a yabi, a naxa, “I faxɛ n ma fe ra ba?N xa ɲɔndin fala i xa, benun dontonne xa wuga waxatinnaxan yi, i ya falama nɛn dɔxɔɲa ma saxan fa fala i mi nkolon.”


Kiraan nan Yesu ra1 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ bɔɲɛn nama tɔrɔ, ɛ

dɛnkɛlɛya Ala ma, ɛ dɛnkɛlɛya n tan fan ma. 2 Banxiwuyaxi n Fafe Ala konni. Xa a mi yi na kiini, n yi a falamaɛ xa nɛn nun. N sigama n xa sa yirena nde yitɔn ɛ xa nayi. 3 N na sa yirena nde yitɔn ɛ xa, n mɔn fama nɛn, n yisiga ɛ ra n yii alogo n dɛnaxan yi, ɛ fan yi sa lu mɛnni. 4Nsigan dɛnaxan yi, ɛmɛn kiraan kolon.”

5 Tomasi yi a fala a xa, a naxa, “Marigina, nxu mi isigaden kolon, nxu na kiraan kolonma di?” 6 Yesu yi ayabi, a naxa, “Kiraan nan n tan na, e nunɲɔndina e nunniirakisina. Muxuyomi sigɛnFafeAlaman tanma sabuyaanxanbi. 7 Xa ɛ n tan kolon, ɛ n Fafe fan kolonma nɛn. Toxanbi ra, ɛ bata a kolon, ɛ bata a to.”

8Filipi yi a fala a xa, a naxa, “Marigina, Fafe Ala yita nxura, na nan nxuwasama.” 9Yesu yi a yabi, a naxa, “Filipi, enbata bu en bode fɛma kati! Han to, i mi n kolon? Muxu yona n to, na kanna bata Fafe Ala to. I tan a falama nanferafa fala a n xa Fafe Ala yita ɛ ra? 10 Filipi, i mi laxi a ra ba, fafala n Fafe Ala yi, Fafe Ala n fan yi? N falan naxanye timaɛ xa, n gbee mi ne ra. Koni n Fafe Ala naxan luma n tanyi, na nan a wanla kɛma. 11 Ɛ dɛnkɛlɛya a ma fa fala n FafeAla yi, Fafe Ala n fan yi. Hanma ɛ dɛnkɛlɛya kabanako fewanli itoe xɔn.”

12 “N xa ɲɔndin fala ɛ xa, naxan na dɛnkɛlɛya n ma, nafeene ligama nɛn alo n naxanye ligama. A yɛtɛɛn feeneligama nɛn naxanye gbo itoe xa, amasɔtɔ n sigama n FafeAla fɛma. 13 Ɛ na Ala maxandi fefe ra n tan xinli, n naligama ɛ xa nɛn alogo n Fafe Alaa binyen xa mayita a Dii

Yoni Sora 14:14 49 Yoni Sora 14:27Xɛmɛn barakani. 14Xa ɛn xandi fefe ra n xinli, n na ligamaɛ xa nɛn.*”

Alaa Nii Sariɲanxin fa fena15 “Xa ɛ n xanuxi, ɛ n ma yamarine suxu. 16N Fafe Ala

maxandima nɛn, a yi Mali Ti gbɛtɛ so ɛ yii naxan lumaɛ fɛma habadan. 17 Alaa Nii Sariɲanxin nan a ra, ɲɔndinkanna. Dunuɲamuxunemi nɔɛ na sɔtɛ amasɔtɔ emi nɔɛ atoɛ, e mi a kolonɲɛ. Koni ɛ tan a kolon amasɔtɔ a luma nɛnɛ fɛma, a mɔn yi lu ɛ yi. 18N mi ɛ luyɛ alo kiridine, n mɔnfama nɛn ɛ fɛma. 19Ndedi nan fa luxi, dunuɲa muxunemifa n toma sɔnɔn koni ɛ tan n toma nɛn. Bayo n tan bataniin kisin sɔtɔ, ɛ fan nii rakisin sɔtɔma nɛn. 20Na waxatinna a li, ɛ a kolonma nɛn, a n Fafe Ala yi, ɛ tan fan n tan yialo n tan ɛ yi kii naxan yi. 21Muxu yo nma yamarine sɔtɔ,a yi e suxu, na nan bata n xanu. Muxu yo n xanu, n FafeAla fan na kanna xanuma nɛn, n tan fan yi a xanu, n yi nyɛtɛ yita a ra.”

22Yudasi bonna, Yudasi Isakariyoti mi naxan na, na yi afala, a naxa, “Marigina, nanfera i lan i xa i yɛtɛ yita nxu ra,koni i mi i yɛtɛ yitɛ dunuɲa muxune ra?” 23Yesu yi a yabi,a naxa, “Muxu yo n xanu, na n ma falan suxuma nɛn. NFafe Ala fan yi a xanu, n tan nun n Fafe Ala yi siga a fɛma,nxu yi nxu konni tɔn a fɛma. 24Muxu yo mi n xanu, na min ma falan suxɛ. Ɛ bata falan naxan mɛ, n gbee fala mi nara. N Fafe Ala naxan n xɛxi, na nan gbee na ra.”

25 “N to yi ɛ fɛma, nanara, n falani itoe ti ɛ xa. 26 KoniMali Tiina, Alaa Nii Sariɲanxina, Fafe Ala naxan nafama ɛma n xinli, na ɛ xaranma nɛn feen birin ma. N feen naxanbirin falaxi ɛ xa, a ne birin nabirama nɛn ɛma.”

27 “N bata bɔɲɛ xunbenla lu ɛ yi. N bata n ma bɔɲɛxunbenla fi ɛma. Nmi a fixi ɛma alo dunuɲa kiin tima kii* 14:14: Alamaxandi feni itomɔn sɛbɛxi Yoni 15.16 nun 16.23-26nun 15.7 kui.


naxan yi. Ɛ bɔɲɛn nama tɔrɔ, ɛ nama gaxu. 28 Ɛ bata n mafalan mɛ, n naxa, ‘N sigama koni n mɔn fama ɛ fɛma nɛn.’Xa ɛ yi n xanuxi, ɛ yi sɛwama nɛn n siga feen na n Fafe Alakonni amasɔtɔ a gbo n tan xa. 29 N feni itoe falama ɛ xanɛn iki benun a xa liga. Nanara, a na liga waxatin naxanyi, ɛ dɛnkɛlɛyama nɛn. 30 N mi fa buma falan tiyɛ ɛ fɛmasɔnɔn, amasɔtɔ dunuɲa ito kuntigi ɲaxin fama. Sese mi ara n tan yi. 31Koni dunuɲa xa a kolon fa fala n bata n FafeAla xanu. Nanara, n feen birin ligama alo a n yamarixi kiinaxan yi. Ɛ keli, ɛ fa, en siga.”

15Ɲɔndin binla nan Yesu ra

1 Yesu yi a fala, a naxa, “N tan nan ɲɔndin binla ra alowudin binla. N Fafe Ala nan nakɔɔn kanna ra. 2Wudi yiinnaxanye birin n tanwudi binlama, xa na naxanyemi bogi,Fafe Ala ne bama nɛn n ma. Naxanye birin bogima, a nerasariɲanma nɛn alogo e mɔn xa bogi dangu a singen na.3N falan naxan tixi ɛ xa, na bata ɛ sariɲan iki. 4 Ɛ lu n tanyi, n fan yi lu ɛ yi. Wudi yiin mi nɔɛ bogɛ a yɛtɛ ra, xa ami a binla ma. Ɛ fan na kii nin, xa ɛ mi lu n tan yi. 5 Ntan nan wudin binla ra, a yiine nan ɛ tan na. Naxan na lun tan yi, n tan fan luma nɛn na kanni, a yi bogi wuyaxi tia kɛwanli.* Amasɔtɔ ɛ mi nɔɛ sese ligɛ n tan xanbi. 6 Xamuxun naxanmi lu n tan yi, na rawolima ayi nɛn alo wudiyiina, a xara. Na wudi yii sifane malanma nɛn, e sa tɛɛni,e gan. 7Xa ɛ lu n tan yi, n ma falan yi lu ɛ yi, ɛ na n xandisese yi, ɛ na sɔtɔma nɛn. 8 Ɛ na findi n ma xarandiine ra,* 15:5: Wudi faɲin bogi faɲin nan tima. Adamadi faɲin fankɛwali faɲin nan ligama. Na luxi nɛn alo wudin nun abogina. Na feen mɔn sɛbɛxi Galati 5.22 kui.

Yoni Sora 15:9 51 Yoni Sora 15:22ɛ yi bogi wuyaxi ti ɛ kɛwanli, na nan n Fafe Alaa binyenmakɛnɛnma.”

9 “N Fafe Ala n xanuxi kii naxan yi, n fan bata ɛ xanuna kiini. Ɛ lu n ma xanuntenyani. 10 Xa ɛ n ma yamarinesuxu, ɛ luma nɛn nma xanuntenyani alo n fan n Fafe Alaayamarin suxi kii naxan yi, n lu a xanuntenyani. 11 N niito falaxi ɛ xa nɛn alogo n ma sɛwan xa lu ɛ yi, ɛ sɛwan yidɛfe.”

12 “N ma yamarin nan ito ra, ɛ bode xanu alo n naɛ xanuxi kii naxan yi. 13 Xanuntenyaan mi muxu yo yidangu ito ra fa fala a xa faxa a xɔyine fe ra. 14 Xa ɛ nma yamarine suxu, n xɔyine nan ɛ tan na. 15 N mi fa afalama ɛ ma sɔnɔn fa fala walikɛne amasɔtɔ walikɛɛn mia kolon a kuntigin naxan ligama. Koni n fa ɛ xili bamanɛn, ‘n xɔyine’ amasɔtɔ n naxan birin mɛxi n Fafe Ala ra,n bata na yɛba ɛ xa. 16 Ɛ tan mi n sugandixi koni n tanbata ɛ sugandi, n yi ɛ ti a ra a ɛ xa siga, ɛ sa bogi wuyaxi tiɛ kɛwanle xɔn, bogin naxanye luma a ra habadan alogo ɛna fefe maxandi n xinli, n Fafe Ala xa na fi ɛ ma. 17N mayamarin nan ito ra, ɛ bode xanu.”

Dunuɲa muxune ɛ raɲaxuma nɛn18 “Xa dunuɲa muxune ɛ raɲaxu, ɛ xaxili lu a xɔn ma fa

fala a e n singe nan naɲaxu. 19 Xa dunuɲa muxun nan yiɛ tan na nun, dunuɲa muxune yi ɛ xanuma nɛn alo e konkaane. Koni n bata ɛ sugandi keli dunuɲa muxune tagi.E gbee mi fa ɛ tan na. Na nan a ligaxi dunuɲa muxune ɛraɲaxuxi. 20 N naxan falaxi ɛ xa, ɛ xaxili lu na xɔn ma,n naxa, ‘Konyin mi gbo a kanna xa.’ Xa e bata n tanbɛsɛnxɔnya, e ɛ fan bɛsɛnxɔnyama nɛn. Xa e bata n mafalan suxu, e ɛ fan gbeen suxuma nɛn. 21 Koni e ito birinligama ɛ ra nɛn amasɔtɔ n gbeen nan ɛ tan na, bayo e mi nxɛmuxun kolon. 22Xa nmi yi fa nun, n fa falan ti e xa, emiyi yatɛma yulubi tongone ra nun. Koni iki, mawuga yo mi

Yoni Sora 15:23 52 Yoni Sora 16:8fa e xa yulubina fe ra sɔnɔn. 23Muxu yo n tan naɲaxu, nakanna bata n Fafe Ala fan naɲaxu. 24Xa n mi yi kabanakofe wanle kɛ e tagi nun, muxu gbɛtɛ munma yi naxanyeliga singen, e mi yi yatɛn yulubi tongone ra nun. Koni iki,n naxan ligaxi, e bata na to. Hali na, e n tan nun n Fafe Alaraɲaxuxi. 25Koni naxan sɛbɛxi e Sariya Kitabun kui, fɔ naxa kamali nɛn, a naxa, ‘E bata n tan naɲaxu fuuni.’† ”

26“Mali Tiin na fa, n naxan nafama sa keli Fafe Ala fɛma,Alaa Nii Sariɲanxina, ɲɔndin kanna, na n ma fe sereyaanbamanɛn. 27Ɛ tan fan nma fe sereyaan bamanɛn amasɔtɔɛ yi n fɔxɔ ra nun xabu a fɔlɔni.”

161 “N ni ito birin falaxi ɛ xa nɛn alogo ɛ nama bira

tantanni. 2 E ɛ kedima nɛn salide banxine yi. Nba,waxatina nde fama, xamuxu yo ɛ faxa, na kanna amirimanɛn fa fala a bata Alaa wanla kɛ. 3 E feni itoe ligama ɛ ranɛn amasɔtɔ e mi n tan kolon, e mi n Fafe Ala fan kolon.4 Koni n bata feni itoe fala ɛ xa. Nanara, e nɛma feni itoeligɛ ɛ ra waxatin naxan yi, nma falane rabirama ɛma nɛn.N munma yi feni itoe fala ɛ xa nun a singeni amasɔtɔ n yiɛ fɛma.”

Alaa Nii Sariɲanxin wanla fe5 “Koni iki, n sigama n xɛ muxun fɛma koni ɛ tan sese

mi n maxɔdinma fa fala, ‘I sigan minɛn yi?’ 6 Koni xabun na a fala ɛ xa, ɛ bɔɲɛn bata rafɔrɔ. 7 Hali na, n xaɲɔndin fala ɛ xa, a fisa ɛma n siga. Amasɔtɔ xa n mi siga,Mali Tiin* mi fama ɛ fɛma. Koni xa n siga, n Mali Tiinnafama ɛ ma nɛn. 8 A na fa, a dunuɲa muxune tantanna† 15:25: Yaburin 35.19 nun 69.5 * 16:7: Mali Tiini ito findixi Alaa NiiSariɲanxin nan na. A mi nɔɛ findɛ adamadi yo ra bayo aluma nɛn dɛnkɛlɛya muxune bɔɲɛni. Na feen sɛbɛxi Yoni14.17 kui.

Yoni Sora 16:9 53 Yoni Sora 16:22yitama e ra nɛn lan yulubin nun tinxinyaan nun Ala kitibolonna ma. 9 Yulubina, amasɔtɔ e mi dɛnkɛlɛyaxi n tanma. 10Tinxinyana, amasɔtɔn sigamanFafeAla konni, ɛmifa n toma sɔnɔn. 11Kiti bolonna, amasɔtɔ dunuɲa kuntigiɲaxin bata yelin yalagɛ.”

12 “Fe wuyaxi n kui, n naxanye falɛ ɛ xa, koni emi xanɲɛɛma iki. 13Koni Alaa Nii Sariɲanxina, ɲɔndin kanna na fa,a ɛ tima nɛn ɲɔndin birin kiraan xɔn. A mi a yɛtɛ sagoonxan falama. Koni a naxan mɛma, a na nan falama ɛ xa. Ayi fe famatɔne rali ɛma. 14A n tan binyama nɛn amasɔtɔ ana naxan sɔtɔ n tan yii, a na nan nalima ɛma. 15N gbeennan n Fafe Ala yii seene birin na. Nanara, n naxa, ‘AlaaNiin na naxan sɔtɔ n yii, a na nan nalima ɛma.’ ”

Bɔɲɛ rafɔrɔn yi masara sɛwan na16Awa, Yesu yi a fala, a naxa, “Ndedi mɔn luxi, ɛmi fa n

toma, koni na waxatidin na dangu ɛmɔn n toma nɛn.”17 A xarandiina ndee yi a fala e bode tagi, e naxa, “Ito

bunna di? Fa fala, ‘Ndedi mɔn luxi, ɛ mi fa n toma, konina waxatidin na dangu, ɛmɔn n toma nɛn?’ A mɔn naxa,a sigama a Fafe fɛma.” 18 E yi a falama, e naxa, “A nansefalama ito ra, a naxa, ‘Waxatidi?’ En mi a kolon a naxanfalama.”

19 Yesu to a kolon fa fala e yi waxi a maxɔdin feni, a yia fala e xa, a naxa, “N naxan falaxi ɛ xa fa fala, ‘Ndedimɔn luxi, ɛ mi fa n toma, koni na waxatidin na dangu, ɛmɔn n toma nɛn’ ɛ ɛ bode maxɔdinma na nan ma ba? 20Nxa ɲɔndin fala ɛ xa, ɛ wugama nɛn, ɛ sunu koni dunuɲamuxune sɛwama nɛn. Ɛ bɔɲɛn nafɔrɔma nɛn koni ɛ bɔɲɛrafɔrɔn findima nɛn sɛwan na. 21Xa ɲaxanla diin barimawaxatin naxan yi, a niini suxuma ama nɛn kati, amasɔtɔ awaxatin nan na ra. Koni a na diin sɔtɔwaxatin naxan yi, aɲinanma nɛn a tɔrɔn birin na, a sɛwa amasɔtɔ a bata diinsɔtɔ dunuɲa yi. 22Ɛ tan fan na kii nin. Ɛ bɔɲɛn nafɔrɔxi iki

Yoni Sora 16:23 54 Yoni Sora 17:2koni n mɔn ɛ toma nɛn. Ɛ bɔɲɛn yi rafe sɛwan na. Muxuyo mi nɔɛ ɛ sɛwan bɛ ɛ yii. 23 Na waxatin na a li, ɛ mi nmaxɔdinɲɛ fefe ra. N xa ɲɔndin fala ɛ xa, ɛ na n Fafe Alamaxandi fefe ra n tan xinli, a na fima ɛma nɛn. 24Han iki,ɛ munma Ala maxandi fefe ra n xinli singen. Ɛ xandin ti,ɛ a sɔtɔma nɛn alogo ɛ sɛwan xa dɛfe.”

Yesu bata dunuɲa nɔ25 “N bata yi feni itoe fala ɛ xa sandani. Koni waxatina

nde fama, n mi fa falan tima ɛ xa na kiini, koni n nan nFafe a fe makɛnɛnma ɛ xa nɛn na waxatini. 26Na waxatinna a li, ɛ Ala maxandima nɛn n xinli. Nmi a falama a n tannan n Fafe maxɔdinma ɛ xa. 27 Na mi a ra. Amasɔtɔ FafeAla bata ɛ xanu bayo ɛ bata n tan xanu, ɛ bata la a ra fafala n kelixi Ala nan ma. 28N kelixi n Fafe Ala nan fɛma, nfa dunuɲa ito yi. Iki n kelima dunuɲa yi, n siga n Fafe Alafɛma.”

29 A xarandiine yi a fala, e naxa, “A mato, i falan timanxu xa kɛnɛnna nin iki, i mi fa sanda sama sɔnɔn. 30Nxubata a kolon iki fa fala i feen birin kolon. Nanara, i makomi a ma a muxe xa maxɔdinna ti. Nayi, nxu bata la a ra fafala i kelixi Ala nan fɛma.” 31Yesu yi e yabi, a naxa, “Ɛ batala a ra iki ba? 32Waxatina a limaan ni i ra, a bata a li, ɛ birinxuyama ayi nɛn na waxatini, ɛ birin yi siga ɛ konne yi. Ɛyi n keden peen lu. Koni n keden mi a ra amasɔtɔ n FafeAla n fɛma. 33 N feni itoe falaxi ɛ xa nɛn alogo ɛ xa bɔɲɛxunbenla sɔtɔ n tan barakani. Ɛ tɔrɔma nɛn dunuɲani itoyi, koni ɛ wɛkilɛ! N tan bata dunuɲa nɔ.”

17Yesu yi Ala maxandi

1Yesu yelin na falɛwaxatin naxanyi, a yi a yɛɛ rate kore,a naxa, “N Fafe, waxatin bata a li. I ya Dii Xɛmɛna binyenmakɛnɛn alogo i ya Dii Xɛmɛn xa i binya. 2 I bata sɛnbɛnfi n tan ma adamadiine birin xun na, a n xa habadan nii

Yoni Sora 17:3 55 Yoni Sora 17:16rakisin fi muxune ma i naxanye soxi n yii. 3Habadan niirakisin nan ito ra, a e xa i tan Ala keden peen nan kolone nun Yesu Alaa Muxu Sugandixina i naxan xɛxi. 4N batai ya binyen makɛnɛn dunuɲa yi. I wanla naxan soxi n yii,n bata yelin na ra. 5 N Fafe, iki n ma binyen makɛnɛn iyɛtagi, binyen naxan yi n yii i fɛma nun benun dunuɲa xada.”

6 “I muxun naxanye fixi n ma dunuɲa yi, n bata imakɛnɛn ne xa. I gbeen nan yi e tan na. I bata e so ntan yii, e yi i ya falan suxu. 7 E bata a kolon iki fa fala iseen naxan birin fixi n ma, ne kelixi i tan nan yii. 8 I falannaxan tixi n xa, n bata na fala e xa, e yi a suxu. E bata akolon yati, fa fala n kelixi i tan nin. E bata la a ra fa fala itan nan n xɛxi.”

9 “N ni i tan Ala maxandima e xa. N mi i maxandimadunuɲa muxune birin xan xa fɔ i muxun naxanye soxi nyii amasɔtɔ i gbeen nan ne ra. 10 Naxanye birin n yii, igbeen nan ne ra. I gbeen naxanye birin na, n gbeen nanne ra. N binyaxi e tan xɔn. 11 Iki n sigama i fɛma, n mi faluma dunuɲa yi sɔnɔn koni e tan mɔn dunuɲa yi. N Fafesariɲanxina, i xinla naxan fixi n ma, e ratanga na xinlasɛnbɛni alogo e xa findi kedenna ra, alo en tan findixikedenna ra kii naxan yi. 12 N yi e fɛma waxatin naxanyi, i xinla naxan so n yii, n na e ratanga na xinla sɛnbɛnnan xɔn, n yi e kantan. Hali keden mi lɔ ayi, fɔ halaginyi ragidixi naxan ma, alogo Kitabun sɛbɛnla xa kamali.13 Iki n sigama i fɛma, n bata feni itoe fala dunuɲamuxunexa alogo e xa n ma sɛwa dɛfexin sɔtɔ e bɔɲɛni. 14 N batai ya falan nali e ma koni dunuɲa muxune bata e raɲaxuamasɔtɔ dunuɲa gbee mi e tan na alo dunuɲa gbee to min tan na. 15 N mi i mafanma fa fala i xa e ba dunuɲa yikoni n ni i mafanma nɛn, i xa e ratanga Fe Ɲaxin Kannama. 16 Dunuɲa gbee mi e ra alo dunuɲa gbee to mi n tan

Yoni Sora 17:17 56 Yoni Sora 18:3na. 17 E rasariɲan ɲɔndin xɔn. I ya falan nan ɲɔndin na.18 I n xɛxi dunuɲa yi kii naxan yi, n fan bata e xɛ dunuɲayi na kiini. 19N bata n yɛtɛ rasariɲan e fe ra alogo e fan xarasariɲan ɲɔndin xɔn.”

20 “N mi i maxandima e tan xan tun ma fe ra, koni fɔ enun muxun naxanye fan dɛnkɛlɛyama n ma e fala xuiinxɔn ma 21 alogo e birin xa findi muxu kedenna ra, alo itan n tan yi kii naxan yi, e nun n fan i tan yi kii naxan yi.N Fafe, e fan xa findi kedenna ra en tan yi alogo dunuɲamuxune xa la a ra fa fala i tan nan n xɛxi. 22 I binyennaxan soxi n yii, n fan bata na so e yii, alogo e fan xa findikedenna ra alo n tan nun i tan kedenna ra kii naxan yi,23 n tan e tan yi, i tan fan n tan yi. E xa findi kedennara ngaxakedenya kamalixini alogo dunuɲa muxune xa akolon fa fala i tan nan n xɛxi, a i bata e xanu alo i n xanuxikii naxanyi. 24NFafe, i bata e son yii. N dɛnaxanyi, nwaxia xɔn ma, e fan xa siga n fɔxɔ ra mɛnna nin, alogo e xa nma binyen to, i binyen naxan fixi n ma, bayo i n xanuxinɛn benun dunuɲa xa da. 25 N Fafe tinxinxina, dunuɲamuxunemi yi i kolon, koni n tan i kolon, e fan bata a kolona i tan nan n xɛxi. 26N bata a liga, e yi i kolon. N na ligamanɛn, alogo i n xanuxi xanuntenyaan naxan na, na xa lu etan fan yi, n tan fan yi lu e yi.”

18Yesu suxu fenaMatiyu 26.47-56, Maraka 14.43-50, Luka 22.47-53

1 Yesu yelin Ala maxandɛ waxatin naxan yi, e nun axarandiine yi siga, e sa dangu Kedirɔn lanbanna fɔxɔkedenni, oliwi wudi bili nakɔɔn yireni, e nun a xarandiinesa so dɛnaxan yi. 2Yudasi naxanYesu yanfa, a a so yiini, nayi mɛnna kolon amasɔtɔ Yesu nun a xarandiine yi darixi emalanɲɛ mɛnna nin. 3 Yudasi yi fa nakɔni, e nun Romi

Yoni Sora 18:4 57 Yoni Sora 18:14sofa ganla nun Yahudiyane kantan muxune, saraxaralikuntigine nun Farisi muxune naxanye xɛxi. Xaye dɛgɛnenun lɛnpune nun yɛngɛ so seene yi e yii.

4 Feen naxanye fama ligadeni Yesu ra, a yi ne birinkolon. Yesu yi fa e fɛma, a yi e maxɔdin, a naxa, “Ɛ ndefenma?” 5 E yi a yabi, e naxa, “Nxu Yesu Nasarɛti kaannan fenma.” Yesu naxa, “N tan ni i ra.” Yudasi naxan ayanfama, a a so yiini, na fan yi tixi e tagi. 6Yesu to a fala,a naxa, “N tan ni i ra,” e xɛtɛ e xanbi ra, e bira.

7Yesu mɔn yi e maxɔdin, a naxa, “Ɛ nde fenma?” E yi afala, e naxa, “Yesu Nasarɛti kaana.” 8Yesu yi a fala, a naxa,“N bata yi a fala ɛ xa, a n tan ni i ra. Xa ɛ n tan nan fenma,ɛ bonni itoe yiiba, e xa siga.” 9 A na liga nɛn alogo a falatixin xa kamali, a naxa, “N Fafe Ala naxan birin fixi n mahali na keden mi lɔxi ayi.”

10 Silanfanna yi Simɔn Piyɛri yii.* Piyɛri yi a botinɲɛayi, a Saraxarali Kuntigi Singena konyin yiifari ma tunlasɛgɛ a ma. Na konyin yi xili nɛn “Malikusi.” 11 Yesu yi afala Piyɛri xa, a naxa, “I ya silanfanna sɔti a tɛɛni! N Fafetɔrɔ igelengenna naxan nagidixi nma, nmi nminɲɛ na raba?”

E siga Yesu ra Anasa konni12 Sofa ganla nun e mangan nun Yahudiyane kantan

muxune yi Yesu suxu, e yi a xidi. 13 E siga Yesu ra Anasasinge fɛma amasɔtɔ Kayafa bitan xɛmɛmaan nan yi na ra.Kayafa nan yi Saraxarali Kuntigi Singen na na ɲɛɛn na.14 Kayafa nan bata yi Yahudiyane rakolon nun, a naxa, afisa muxu kedenna xa faxa yamaan xa.

Piyɛri a mɛ fena Yesu raMatiyu 26.69-70, Maraka 14.66-68, Luka 22.55-57

* 18:10: Silanfanna: Sofane yɛngɛso dɛgɛmana.

Yoni Sora 18:15 58 Yoni Sora 18:2415 Simɔn Piyɛri nun xarandiina nde yi biraxi Yesu fɔxɔ

ra. Saraxarali Kuntigi Singen yi xarandiin bonna kolon kifaɲi. Nanara, a so Yesu fɔxɔ ra Saraxarali Kuntigi Singenatanden ma kiti sadeni. 16 Koni Piyɛri yi tixi sansanna sodɛɛn dɛxɔn. Xarandiin bonna, Saraxarali Kuntigi Singenyi naxan kolon, na yi mini, a falan ti walikɛ ɲaxanla xa,naxan tixi dɛɛn na, na yi Piyɛri raso. 17 Walikɛ ɲaxanlanaxan yi tixi dɛɛn na, na yi a fala a xa, a naxa, “Xɛmɛniito a xarandiina nde xa mi i fan na ba?” Piyɛri yi a yabi, anaxa, “N tan mi a ra.” 18 Xunbenla yi fama na waxatini.Nanara, walikɛne nun dɛ kantanne yi tɛɛn sa a ra, e yitixi naxan xɔn e maxaradeni. Piyɛri fan yi tixi e yɛ amaxaradeni.

Kuntigin yi Yesu maxɔdinMatiyu 26.59-66, Maraka 14.55-64, Luka 22.66-71

19Saraxarali Kuntigi Singen yi Yesumaxɔdin a xarandi-ine nun a xaranna fe ma. 20Yesu yi a yabi, a naxa, “N batafalan ti yamaan birin xa kɛnɛnni, n yi darixi xaranna tiyɛsalide banxine nin hanma Ala Batu Banxini, Yahudiyanebirin e malanma dɛnaxan yi. N mi sese falaxi wundoni.21 I n maxɔdinma nama nanfera? Muxun naxanye n xuiinmɛxi, nemaxɔdin. E nma fala tixine kolon ki faɲi!” 22Yesuito falawaxatin naxan yi, dɛ kantanna naxanye yi na yi, nande yi a dɛɛn garin, a naxa, “I Saraxarali Kuntigi Singenyabima na kii nin?” 23 Yesu yi a yabi, a naxa, “Xa n falaɲaxin tixi, na sereyaan ba. Koni xa n ɲɔndin nan falaxi,nanfera i n garinxi?”

24Nayi, Anasa yi a xidixin nasiga Kayafa ma, SaraxaraliKuntigi Singena.

Piyɛri mɔn yi a mɛ Yesu a xarandiyaan naMatiyu 26.59-66, Maraka 14.69-72, Luka 22.58-62

Yoni Sora 18:25 59 Yoni Sora 18:3525 Simɔn Piyɛri yi lu tixi na yi a maxaradeni. E yi a

fala a xa, e naxa, “A xarandiina nde xa mi i fan na ba?”Koni Piyɛri yi a tandi, a naxa, “N tan mi a ra.” 26 PiyɛriSaraxarali Kuntigi Singena konyin naxan tuli sɛgɛ a ma,na kon kaana nde yi a maxɔdin, a naxa, “N mi i tan xa to afɛmaoliwi bili nakɔni?” 27Piyɛrimɔnyi a tandi. Dontonnayi wuga keden na!

E siga Yesu ra Pilati konniMatiyu 27.1-2, 11-14, Maraka 15.1-5, Luka 23.1-5

28 E yi Yesu tongo Kayafa konni siga yamana kannabanxini. Xɔtɔn xɔtɔnna nan yi a ra nun. Yahudiyaneyɛtɛɛn mi so yamana kanna banxini alogo Romi kaanenama e sariɲanna kala, bayo e yi sigamaHalagi Tiin DanguLɔxɔn Sanla† donse donden nin. 29Pilati yi mini tandeni efɛma, a yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ xɛmɛni ito kansunma feenmundun ma?” 30 E yi a yabi, e naxa, “Xa xɛmɛni ito mi feɲaxi rabaxi, nxu mi yi fama a ra i fɛma nun.” 31 Pilati yi afala e xa, a naxa, “Ɛ a tongo, ɛ yɛtɛɛn xa a makiti ɛ sariyanna.” Yahudiyane yi a yabi, e naxa, “Koni ɛ sariyan mi a ra,nxu xa muxun faxa.” 32 Ito ligaxi nɛn alogo Yesu naxanfala lan a faxa kiin ma, na xa kamali.

33 Pilati yi xɛtɛ yamana kanna banxini, a sa Yesu xili, ayi a maxɔdin, a naxa, “Yahudiyane Mangan nan i tan naba?” 34 Yesu yi a yabi, a naxa, “I yɛtɛna maxɔdinna ni itora ba hanma muxune nan a falaxi i xa?” 35 Pilati yi a yabi,a naxa, “I mirixi a ma fa fala Yahudiyan nan n tan na ba?I kon kaane nun i ya saraxarali kuntigine nan i soxi n yii.† 18:28: Halagi Tiin Dangu Lɔxɔn Sanla: Musaa waxatini, Alafitina feen nafa nɛn Firawona yamaan ma, malekan yi fae dii singene birin faxa kɔɛ kedenna ra. Koni, Isirayilakaane yi saraxa wunla xuya e banxine dɛwudinema, sayamalekan yi dangu e xun ma. Na feen sanla ni ito ra. Amato Xɔrɔyaan 12.1-13 kui.

Yoni Sora 18:36 60 Yoni Sora 19:5I nanfe ligaxi?” 36 Yesu yi a fala a xa, a naxa, “Dunuɲaniito gbee mi n ma mangayaan na. Xa dunuɲana ito gbeennan yi n ma mangayaan na nun, n ma walikɛne yi yɛngɛnsoma n xa nɛn nun alogo Yahudiyane nama n suxu. Koniiki, n ma mangayaan mi be xan yi.” 37 Nanara, Pilati yia maxɔdin, a naxa, “Mangana nde nan i tan na nayi ba?”Yesu yi a yabi, a naxa, “I tan nan a falaxi fa fala a mangannan n tan na. N barixi dunuɲa yi na nanma, a n xa ɲɔndinseren ba. Naxan yo ɲɔndin xa, ne e tuli matima n xuiin nanɛn.” 38 Pilati yi a maxɔdin, a naxa, “Nanse ɲɔndin na?”

E Yesu faxa feen nataMatiyu 27.15-31, Maraka 15.6-20, Luka 23.13-25

A to na fala, Pilati yi mini banxini, a mɔn yi sigaYahudiyane fɛma, a sa a fala e xa, a naxa, “N mi a yalagixun toxi hali ndedi! 39 Koni ɛ namunna nan a ra, n muxukeden yiiba ɛ xa Halagi Tiin Dangu Lɔxɔn Sanla waxatini.Ɛ waxi a xɔn ma, n xa Yahudiyane mangan yiiba ɛ xa ba?”40 E sɔnxɔ sɔnxɔ, e yi a yabi, e naxa, “Ɛn-ɛn, a tan mi a ra.Nxu waxi Baraba nan xɔn!” Anu, mafu tiin nan yi Barabara.

191 Nayi, Pilati yi Yesu tongo, e yi a bulan. 2 Sofane yi

kɔmɔtin ɲali kanna rafala mangaya taxamasenna ra, e yia so a xunna, e yi doma mamiloxin nagodo a ma. 3 E yi lufɛ a fɛma, e yi a fala a xa, e naxa, “Yahudiyane Mangana, ikɛnɛ.” E yi a garin.

4 Pilati mɔn yi mini, a yi a fala Yahudiya yamaan xa, anaxa, “Ɛ a mato, n xa a ramini ɛ ma tandeni, alogo ɛ xaa kolon a n mi a yalagi xun toxi mumɛ!” 5 Nayi, Yesu yimini tandeni, mangaya kɔmɔti ɲali kanna soxi a xun na,domamamiloxin fan yi ragodoxi a ma. Pilati yi a fala e xa,a naxa, “A tan xɛmɛn ni i ra!”

Yoni Sora 19:6 61 Yoni Sora 19:166 Saraxarali kuntigine nun dɛ kantanne to a to, e

sɔnxɔ sɔnxɔ, e lu a falɛ, e naxa, “A xa gbangban, a xagbangban!” Pilati yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ tan xa a tongo,ɛ sa a gbangban. N tan mi a yalagi xun toxi mumɛ!”7 Yahudiyane yi a yabi, e naxa, “Sariyana nxu yii, fata nasariyan na a daxa a xa faxa amasɔtɔ a bata a yɛtɛfindi AlaaDii Xɛmɛn na.”

8 Pilati to na mɛ, a yi gaxu kati! 9A mɔn yi xɛtɛ yamanakanna banxini, a yi a fala Yesu xa, a naxa, “I tan keliximinɛn yi?” Koni Yesu mi a yabi. 10 Pilati yi a fala a xa, anaxa, “Imi n yabima? Imi a kolon fa fala sɛnbɛnanyii, n nii beɲin hanma n ni i gbangban?” 11Yesu yi a yabi, a naxa,“Nɔ yo mi i yii n tan fari fɔ Ala naxan soxi i yii. Nanara,xɛmɛn naxan n soxi i yii na bata findi yulubi tongon nadangu i tan na.”

12Pilati namɛwaxatin naxan yi, a beɲin xɔnla yi a suxukati! Koni Yahudiyane yi lu sɔnxɔ sɔnxɔɛ, e naxa, “Xai xɛmɛni ito beɲin, Romi Manga Gbeen Sesare xɔyi mi itan na. Naxan yo a yɛtɛ findi mangan na, na bata keliRomi Manga Gbeen xili ma.” 13 Pilati to falani ito mɛ, aYesu ramini, a dɔxɔ a kiti sa gbɛdɛni, dɛnaxan xili “GɛmɛKirana” dɛnaxan xili Heburu xuini, “Gabata.” 14 HalagiTiin Dangu Lɔxɔn Sanla nan yi na xɔtɔn bode. Pilati yi afala Yahudiyane xa, a naxa, “Ɛ mangan ni i ra, ɛ hɔn!” 15 Elu sɔnxɔɛ, e naxa, “A xa faxa! A xa faxa! A xa gbangban!”Pilati yi e maxɔdin, a naxa, “Ɛ waxi a xɔn ma, n xa ɛmangan gbangbanwudinma ba?” Saraxarali kuntigine yia yabi, e naxa, “Manga yo mi nxu tan yii, ba Romi MangaSesare ra.” 16 Na xanbi ra, Pilati yi Yesu so e yii, a e xa agbangban wudin ma.

Yesu yi gbangban wudin maMatiyu 27.32-44, Maraka 15.21-32, Luka 23.26-43

Yoni Sora 19:17 62 Yoni Sora 19:26Nayi, sofane yi siga Yesu ra. 17 A yɛtɛɛn yi a faxa

wudin tongo, e siga yirena nde yi dɛnaxan xili “Xun XɔriYirena” dɛnaxan xili Heburu xuini, “Gologota.” 18E yi sa agbangban wudinmamɛnni. E yi muxu firin fan gbangbanwudin ma a fɛma, bonna a fɔxɔ kedenni, bonna fan a fɔxɔkedenni. Yesu yi lu e tagi.

19 Pilati yi yamarin fi, e sɛbɛnla ti, e sa a singan afaxa wudin na, a naxa, “Yesu Nasarɛti kaana, YahudiyaneMangana.” 20Yahudiya wuyaxi yi na xaran amasɔtɔ Yesuyi gbangbanxi wudin ma dɛnaxan yi, mɛn yi taan dɛxɔnma nɛn, na yi sɛbɛxi Heburu xuiin nun Latin xuiin nunGirɛki xuiin nin. 21 Yahudiyane saraxarali kuntigine yi afala Pilati xa, e naxa, “I nama a sɛbɛ fa fala ‘YahudiyaneMangana,’ koni fa fala xɛmɛni ito naxa, a YahudiyaneMangan nan a tan na.” 22Pilati yi e yabi, a naxa, “N naxansɛbɛxi, n mi fa na kalama sɔnɔn.”

23 Sofane to yelin Yesu gbangbanɲɛ wudin ma, e yi adugine tongo, e yi a yitaxun dɔxɔde naanin sofa kedendɔxɔde keden. A doma bun biran naxanmi yi dɛgɛxi bayodugi kedenna nan yi a ra, na yi lu. 24Sofane yi a fala e bodexa, e naxa, “En nama a yibɔ, en masɛnsɛnna ti, a na naxansuxu, na yi a sɔtɔ.” Ito ligaxi nɛn alogo Kitabuna falan xakamali, a naxa,“E bata masɛnsɛnna tin ma dugine fe ra,e xa e yitaxun e bode tagi.”*Nayi, sofane yi na liga.

25 Yesu nga yi tixi a faxa wudin fɛma nun, e nun angaxakeden ɲaxalanmana, Mariyama, Kilofasi a ɲaxanla,e nun Mariyama Magadala kaana. 26Yesu yi a nga tixin tona yi e nun a xarandiina, a yi naxan maxanuxi han! A yia fala a nga xa, a naxa, “Nga, i ya dii xɛmɛn nan ito ra.”* 19:24: Yaburin 22.19


27A yi a fala na xarandiin xa, a naxa, “I nga ni ito ra.” Nawaxatin yɛtɛni, na xarandiin yi a nga tongo, a siga a ra akonni.

Yesu faxa fenaMatiyu 27.45-56, Maraka 15.33-41, Luka 23.44-49

28 Yesu yi a kolon fa fala feen birin bata yelin ligɛ, anaxa, “N kɔɛ yinla bata raxara.” A na fala nɛn alogo naxansɛbɛxi Kitabuni na xa kamali.† 29 Ige sasena nde yi dɔxi na,na yi rafexi manpa muluxunxin na. E dugi dungina nderagodo manpa muluxunxini, e yi a filin wudin ma naxanxili hisopi wudina.‡ E yi a lan Yesu dɛɛn ma a gbangbanwudin kɔɛ ra. 30 Yesu to manpa muluxunna min, a yi afala, a naxa, “A birin bata kamali.”

Na danguxina, a yi a xun sin, a niin yi ba.

Sofane yi Yesu ɲɛnsɛnna sɔxɔn tanban na31 Yuman nan yi a ra, na xɔtɔn bode yi findima lɔxɔ

binyen nan na Matabu Lɔxɔne yɛ. Yahudiyane kuntiginemi yi waxi e xa faxa muxune lu wudin kɔɛ ra MatabuLɔxɔni. E yi a fala Pilati xa a e xa e sanne yigira alogo exa e ragodo sinma. 32 Nanara, sofane yi siga, e yi xɛmɛnbonna sanne yigira naxanyi gbangbanxi Yesudɛxɔnenunbonna. 33 Koni e Yesu li waxatin naxan yi, e yi a to, abata faxa. Nanara, e mi a sanne yigira. 34Koni sofana ndeyi Yesu sɔxɔn a ɲɛnsɛnni tanban na. Wunla nun igen yimini a ma mafurɛn. 35Naxan na toxi, na bata a seren ba.Ɲɔndin nan a sereyaan na. A tan yatigi a kolon a ɲɔndinnan falaxi. Nayi, ɛ fan xa dɛnkɛlɛya. 36Na ligaxi nɛn alogo† 19:28: A mato Yaburin 22.16 nun 69.22 kui. ‡ 19:29: Hisopi yifindixi sansi bili xurudina nde nan na e yulubi xafari wunla xuyama naxanna saraxabadeni. Na feen sɛbɛxi Xɔrɔyaan 12.22 kui.

Yoni Sora 19:37 64 Yoni Sora 20:2Kitabun sɛbɛnla xa kamali, a naxa, “Hali a xɔri kedennami yigirɛ.”§

37 A sɛbɛxi yire gbɛtɛ yi Kitabun kui, a naxa, “E muxunnaxan yisɔxɔnxi, e e yɛɛn tima nɛn na ra.”*

Yesu Maluxun fenaMatiyu 27.57-61, Maraka 15.42-47, Luka 23.50-56

38 Na xanbi ra, Yusufu Arimate kaan yi Pilati mafan, axa Yesu binbin tongo. Nba, Yesu a xarandiina nde nan yiYusufu ra, koni wundoni, amasɔtɔ a yi gaxuxi Yahudiyaneyɛɛ ra. Pilati yi tin. Nanara, a yi fa Yesu binbin tongodeni.39 Nikodɛmi naxan siga Yesu fɛma kɔɛɛn na a fɔlɔni, nafan yi bira Yusufu fɔxɔ ra. Ture xiri ɲaxumɛn kilo tongesaxan, mirihi latikɔnɔnna nun latikɔnɔn gbɛtɛ basanxinnan yi a yii. 40 E yi Yesu binbin kasangen dugi fixɛnnun ture xiri ɲaxumɛn na amasɔtɔ Yahudiyane namunnanan yi na ra. 41 Yesu gbangban wudin ma dɛnaxan yi,nakɔ yiren nan yi na dɛxɔn. Bilinganna nde yi na nun,muxe munma yi maluxun dɛnaxan yi. 42 Na xɔtɔn bodeYahudiyane Matabu Lɔxɔn nan yi a ra, gaburun farannato mi yi makuya, e sa Yesu maluxun mɛnni.

20Yesu keli feen gaburun kuiMatiyu 28.1-8, Maraka 16.1-8, Luka 24.1-12

1Xatin subaxani benun kuye xa yiba, Mariyama Maga-dala kaan yi siga gaburu dɛɛn na, a yi a li, gɛmɛn bata bagaburun dɛ ra. 2 A gimatɔɔn yi siga Simɔn Piyɛri nun axarandiin boden fɛma, Yesu yi naxan maxanuxi han, a yia fala e xa, a naxa, “E bataMarigin ba gaburun kui, e a saxidɛdɛ, nxu mi na kolon!”§ 19:36: Amato Xɔrɔyaan 12.46 nun Yatɛne 9.12 nun Yaburin34.21 kui. * 19:37: A mato Sakari 12.10 kui.

Yoni Sora 20:3 65 Yoni Sora 20:173 Piyɛri nun xarandiin bonna yi mini, siga gaburu dɛɛn

na. 4 E firinna birin yi siga e giyɛ koni xarandiin bonna yidangu Piyɛri ra, a singe yi sa gaburu dɛɛn li. 5A yi a felen,a yi a yɛɛ masa, a yi kasangenna to gaburun faranna kuikoni a mi so na. 6 Na xanbi ra, Simɔn Piyɛri yi fa, a yi sogaburu faranna ra kedenna, a fan yi kasangenna to saxi nayi. 7Yesu xunna yimafilinxi dugin naxan yi, namafilinxinyi saxi a danna, a mi yi kasangenna dɛxɔn ma. 8 Nayi,xarandiin naxan singe sa gaburu dɛɛn li, na fan yi so a kui.A yi na yito, a yi dɛnkɛlɛya. 9Amasɔtɔ e munma yi a famunaxan sɛbɛxi Kitabuni, naxan yi a falaxi a Yesu kelima nɛnsayani. 10Na xanbi ra, xarandiine yi xɛtɛ e konni.

Yesu yi mini kɛnɛnni Mariyama Magadala kaan xaMatiyu 28.9-10, Maraka 16.9-11

11 Mariyama tan tixin yi lu wugɛ gaburu dɛɛn na. Awugama, a yi a felen a yɛɛmasadeni gaburun kui. 12Yesubinbin yi saxi dɛnaxan yi nun, a yi maleka dugi fixɛ kanfirin to dɔxi mɛnni. Kedenna dɔxi a xun saden binna ra.Bonna dɔxi a san saden binna ra. 13E yi amaxɔdin, e naxa,“I wugan nanfera, nga ɲaxanla?” A yi e yabi, a naxa, “Ebata n Marigin ba be yi, n mi a kolon e a saxi dɛdɛ.”

14A ito fala waxatin naxan yi, a yi a firifiri, a Yesu to tixina yi. Koni a mi yi a kolon, xa Yesu nan yi a ra. 15Yesu yia maxɔdin, a naxa, “I wugan nanfera, nga ɲaxanla? I ndefenma?” Ɲaxanla yengi yi a ma, a nakɔ kantanna nan yi ara. A yi a fala a xa, a naxa, “N fafe, xa i tan nan a baxi be,i sigaxi a ra dɛnaxan yi, na fala n xa, n xa sa a tongo na.”16Yesu yi a fala a xa, a naxa, “Mariyama.” A yi a firifiri, afalan ti Yesu xa Heburu xuini, a naxa, “Raboni.” Na bunnanɛɛn, “Karamɔxɔ.”

17 Yesu yi a fala a xa, a naxa, “I nama kankan n ma,amasɔtɔ n munma siga n Fafe Ala fɛma singen. Koni siga,i sa a fala ngaxakedenne xa, i naxa, a n tema n Fafe nun

Yoni Sora 20:18 66 Yoni Sora 20:29ɛ Fafe fɛma, n ma Ala nun ɛ Ala.” 18 Nayi, MariyamaMagadala kaan yi siga a faladeni xarandiine xa fa fala abata Marigin to, a bata falani itoe ti a xa.

Yesu yi a xarandiine xɛMatiyu 28.16-20, Maraka 16.14-18, Luka 24.36-49

19Na xati kedenna ɲinbanna ra, xarandiine yi malanxibanxina nde kui, dɛɛn balanxi e ma amasɔtɔ e yi gaxuxiYahudiyane yɛɛ ra. Yesu yi fa, a ti e tagi, a naxa, “Ɛbɔɲɛn xa xunbeli.” 20 A yelinxini ito falɛ, a yi a yiinenun a ɲɛnsɛnna yita e ra. Xarandiine Marigin toxina, esɛwa kati! 21 Yesu mɔn yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ bɔɲɛnxa xunbeli! N Fafe Ala n xɛxi kii naxan yi, n fan bataɛ xɛ na kiini.” 22 A ito fala waxatin naxan yi, a yi a dɛfoyen fe e ma, a naxa, “Ɛ Alaa Nii Sariɲanxin sɔtɔ. 23 Ɛna diɲa naxanye yulubiye ma, ne mafeluun sɔtɔma nɛn, ɛna naxanye gbeeye ramara, ne gbeene ramarama nɛn.”

Yesu nun Tomasi24Muxu keden yi a xarandii fu nun firinne yɛ, Tomasi,

naxan mɔn yi xili “Gulunna,” na mi yi e fɛma Yesu fawaxatin naxan yi. 25 Nanara, xarandiin bonne yi a fala axa, e naxa, “Nxu bata Marigin to!” Tomasi yi a fala e xa,a naxa, “Xa n mi a gbangban funfun to a yiine kui, n yi nyii sonla raso a sɔxɔndene ra, n yi n yiin naso a ɲɛnsɛnnasɔxɔnden na, n mi lɛ a ra mumɛ!”

26 Lɔxɔ xun keden danguxina, xarandiine mɔn yi emalan banxini, Tomasi yi e fɛma, dɛɛne yi balanxi. KoniYesu yi fa, a ti e tagi, a naxa, “Ɛ bɔɲɛn xa xunbeli.” 27Naxanbi ra, a yi a fala Tomasi xa, a naxa, “I yii sonla rafa, i yin yiine mato. I yiini bandun, i yi a raso n ɲɛnsɛnni, alogoi nama dɛnkɛlɛyatareyaan liga, dɛnkɛlɛya.” 28Tomasi yi ayabi, a naxa, “N Marigina, n ma Ala!” 29 Yesu yi a fala a


xa, a naxa, “Bayo i bata n to, i bata dɛnkɛlɛya ba? Muxunnaxanye dɛnkɛlɛyaxi hali e munma n to, sɛwan ne xa!”

Kitabun yireni ito sɛbɛ xunna30Yesu kabanako fe gbɛtɛ wuyaxi liga nɛn a xarandiine

yɛɛ xɔri naxan mi sɛbɛxi Kitabuni ito kui. 31 Koni itoesɛbɛxi nɛn alogo ɛ xa la a ra fa fala Alaa Muxu Sugandixinnan Yesu ra, Alaa Dii Xɛmɛna. Ɛ na dɛnkɛlɛya a ma, ɛ niirakisin sɔtɔma nɛn a xinli.

21Yesu yi mini kɛnɛnni xarandii solofere tagi

1Na xanbi ra, Yesu mɔn yi a yɛtɛmakɛnɛn a xarandiinexa Tiberiyadi daraan dɛxɔn ma. A a yɛtɛ makɛnɛn kiinaxan yi, na nan ito ra. 2 Simɔn Piyɛri nun Tomasi naxanxili Gulunna, e nun Nataniyɛli naxan kelixi Kana taaniGalile yamanani e nun Sebede a dii xɛmɛne nun xarandiifirin gbɛtɛye, ne yi malanxi. 3 Simɔn Piyɛri yi a fala bonnexa, a naxa, “N sigama yɛxɛ suxudeni.” E yi a yabi, e naxa,“Nxu fan sigama i fɔxɔ ra nɛn.” Nayi, e siga, e sa dɔxɔkunkin kui. Koni e mi sese suxu na kɔɛɛn na.

4 Kuye yibaxina, Yesu yi fa ti daraan dɛ. Koni axarandiine mi yi a kolon a Yesu nan yi a ra. 5A yi a fala exa, a naxa, “Banxulanne, ɛ bata yɛxɛna nde suxu ba?” E yia yabi, e naxa, “Ɛn-ɛn.” 6A yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ yalaannagodo kunkin yiifanna ma, ɛ nde suxuma nɛn na yi.”E to yalaan nagodo mɛnni, e mi nɔ a bandunɲɛ amasɔtɔyɛxɛ wuyaxi bata yi e suxu yalaan na. 7Yesu yi xarandiinnaxan maxanuxi, na yi a fala Piyɛri xa, a naxa, “Mariginnan a ra!” Simɔn Piyɛri to na mɛ tun, fa fala Marigin nana ra, a yi a domaan xidi a ra, amasɔtɔ a ragenla nan yi ara. A tugan, a sin igeni. 8 Xarandiin bonne yi bira a fɔxɔra kunkin kui, e fa yalaan bandunɲɛ, a rafexi yɛxɛn na

Yoni Sora 21:9 68 Yoni Sora 21:18ken! Amasɔtɔ, e nun xaren mi yi tagi kuya, fɔ nɔngɔnnayɛ kɛmɛ firin ɲɔxɔn.

9E to xaren li, e yi tɛɛn to na, yɛxɛne yi ganma dɛnaxanyi e nun buruna. 10 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ baxiyɛxɛn naxan suxude, ɛ fa na nde ra.” 11 Simɔn Piyɛri yiso kunkin kui, a yalaan bandun xareyaan na, a rafexi yɛxɛxungbene ra. Kɛmɛ tonge suulun e nun saxan nan yi abirin na. Hali e to a wuyaxi suxu, koni yalaan mi yibɔ.12Yesu yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ fa ɛ dɛge.” Xarandiine sesemi susu a maxɔdinɲɛ fa fala, “Nde i tan na?” Amasɔtɔ e yia kolon, a Marigin nan yi a ra. 13Nanara, Yesu yi a maso,a burun tongo, a yi a so e yii. A yɛxɛn fan liga na kiini.

14 A saxanden nan yi na ra Yesu xa a makɛnɛn axarandiine xa, xabu a keli sayani.

Yesu nun Piyɛri15 E yelin xanbini e dɛge, Yesu yi a fala Simɔn Piyɛri xa,

a naxa, “Simɔn, Yoni a dii xɛmɛna, i n xanuxi dangu itoera ba?” Piyɛri yi a yabi, a naxa, “Ɔn, n Marigina, i a kolon,i rafan n ma.” Yesu yi a fala a xa, a naxa, “I yengi dɔxɔ nma yɛxɛɛ diine xɔn.” 16Yesu mɔn yi a fala a xa a firindeni,a naxa, “Simɔn, Yoni a dii xɛmɛna, i n xanuxi ba?” Piyɛriyi a yabi, a naxa, “Ɔn, n Marigina, i a kolon, i rafan n ma.”Yesu yi a fala a xa, a naxa, “I yengi lu n ma yɛxɛɛne xɔn.”17 Yesu mɔn yi a fala a xa a saxandeni, a naxa, “Simɔn,Yoni a dii xɛmɛna, n nafan i ma ba?” Piyɛri bɔɲɛn yi yifuamasɔtɔ Yesu bata a maxɔdin dɔxɔɲa ma saxan fa fala, “In xanuxi ba?” Piyɛri yi a fala a xa, a naxa, “N Marigina, ifeen birin kolon, i a kolon, i rafan n ma.” Yesu yi a fala axa, a naxa, “I yengi dɔxɔ nma yɛxɛɛne xɔn. 18N xa ɲɔndinfala i xa. I yi banxulanyani waxatin naxan yi, i yi darixi iyɛtɛmaxidɛnɛn, i yi siga dɛnaxanna i kɛnɛn. Koni i na foriwaxatin naxan yi, i yiine yibandunma nɛn muxu gbɛtɛ yi

Yoni Sora 21:19 69 Yoni Sora 21:25i maxidi, a siga i ra yire yi dɛnaxan mi rafan i ma.” 19Yesuyi na falama nɛn alogo a xa Piyɛri faxa kiin yita, a yi Alabinyama naxan xɔn. A yi a fala a xa, a naxa, “Bira n fɔxɔra.”

20 Piyɛri yi a firifiri, a yi xarandiin bonna to e fɔxɔ ra,Yesu yi naxan maxanuxi. A tan nan yi dɔxi Yesu fɛmae dɛgedeni, a Yesu maxɔdin waxatin naxan yi, a naxa,“Marigina, nde i yanfama, a i so yiini?” 21 Awa, Piyɛri atoxina, a yi a fala Yesu xa, a naxa, “Marigina, nanfe ligamaxɛmɛni ito ra?” 22Yesu yi a yabi, a naxa, “Xa n waxi a xɔnma, a tan xa lu a nii ra han n fa, na nanfe ligama i tan na?I tan xa bira n fɔxɔ ra tun.” 23Nayi, falani ito yi xuya ayiYesu a xarandiine tagi fa fala xarandiini ito mi faxama.Koni Yesu mi a falaxi fa fala a mi faxama, koni a a fala a xanɛn, a naxa, “Xa n waxi a xɔn ma a tan xa lu a nii ra han nfa, na nanfe ligama i tan na?”

24 Na xarandiin nan feni itoe seren bama. A tan nanmɔn itoe sɛbɛxi. En na a kolon fa fala ɲɔndin nan asereyaan na.

Fala dɔnxɛna25Yesumɔn fe gbɛtɛwuyaxi liga nɛn. Xa ne birin yi sɛbɛ

nun, n ma miriyani, a kitabune mi yi xanɲɛ dunuɲani itoyi.

70Kisin Kiraan Kitabuna

The Holy Bible in the Yalunka language of Guinea.La Sainte Bible en langue Yalunka avec le titre: «Kisin KiraanKitabuna» Publié par Traducteurs Pionniers de la Bible en

collaboration avec la mission MCA à la Préfecture de Faranah,République de Guinée 2012 Copyright du text: © 2012—TraducteursPionniers de la Bible.Cette création est mise à disposition selon le

Contrat Paternité-Pas d’Utilisation Commerciale-Pas deModification 3.0 Unporteddisponible en ligne

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/ ou parcourrier postal à Creative Commons, 171 Second Street, Suite 300,

San Francisco, California 94105, USA.copyright © 2012 Pioneer Bible TranslatorsLanguage: YalunkaTranslation by: Pioneer Bible TranslatorsThis translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2013-10-13UpdateseBible.orgPDF generated using Haiola and XeLaTeX on 3 Jul 2018 from source files dated 14 Jun201847153269-13a8-5fdd-8537-530b29da9f78

http://pioneerbible.org/

http://www.ethnologue.org/language/yal

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/

https://eBible.org/find/details.php?id=yal

https://eBible.org

yoni yoniyesuafexibarufa - ebible.org · 1 yoni yoniyesuafexibarufaɲinnaxansɛbɛ...

Documents