Zabytki Niemiec

Maciej Siuta

Plan

• Wyspa Muzeów w Berlinie• Jezioro Bodeńskie• Zamek w Heidelbergu• Schwarzwald• Mur Berliński• Brama Brandenburska • Neuschwanstein

Wyspa Muzeów w Berlinie

• Die Museumsinsel (Wyspa Muzeów) ist die nördliche Spitze der Spreeinsel in der historischen Mitte von Berlin. Sie ist die Keimzelle der Berliner Museumslandschaft und mit ihren Museen heute ein vielbesuchter touristischer Anlaufpunkt und einer der wichtigsten Museumskomplexe der Welt.

• Seit 1999 gehört die Museumsinsel als weltweit einzigartiges kulturelles und bauliches Ensemble zum UNESCO-Welterbe.

Jezioro Bodeńskie• Unter der Bezeichnung Bodensee (Jezioro Bodeńskie) fasst man drei Gewässer zusammen: Den

großen, eigentlichen Bodensee (mit den Seeteilen Obersee und Überlinger See), den kleinen Untersee sowie den Seerhein. Hydrologisch gesehen handelt es sich beim Bodensee also um zwei Seen und einen sie verbindenden Fluss.

• Mit dem Ausdruck "Obersee" wird oft auch der gesamte größere See bezeichnet. So wie aber "Obersee" eigentlich nicht den ganzen Obersee meint, so steht auch "Untersee" genau genommen nur für einen Teil des Untersees (nämlich den südlichen, oft falsch als "Rheinsee" bezeichneten Teil). Der Seerhein weist auf halbem Weg eine kleine seeartige Verbreiterung ohne Namen auf.

• Der Bodensee liegt im nördlichen Alpenvorland. An ihm haben Anteil Deutschland, die Schweiz und Österreich. Die Seefläche des Obersees gilt - zumindest für Österreich - als Kondominium aller drei Staaten.

• Nach dem Ende der letzten Eiszeit vor circa 10.000 Jahren waren Ober- und Untersee noch in einem See verbunden. Die Tiefenerosion des Hochrheins ließ den Seespiegel nach und nach absenken und die Konstanzer Schwelle hervortreten. Die beiden Seen trugen in der Antike noch unterschiedliche Namen, danach entwickelte sich aus unbekannten Gründen der gemeinsame Name. Vermutlich wurde der Name des größeren Sees - Bodensee - auf den nahe benachbarten kleineren See mit angewandt.

• Der Artikel behandelt nicht nur die Gewässer an sich, sondern auch die umgebende Bodenseeregion, die sich je nach räumlicher Definition weit ins Hinterland erstreckt.

Jezioro Bodeńskie

• Powierzchnia: 538,5 km²• Długość linii brzegowej: 273 km• Głębokość maksymalna: 254 m• Wysokość: 395,23 m n.p.m• Zasoby wodne: 48 km³ • Części jeziora: Obersee, Überlinger See, Zeller See i

Untersee.• Wyspy: Mainau , Reichenau i Lindau .• Przez Jezioro Bodeńskie przepływa rzeka Ren.

Jezioro Bodeńskie

• Na Jeziorze Bodeńskim leży wyspa Mainau

Zamek w Heidelbergu• Zamek w Heidelbergu (niem. Heidelberger Schloss), zamek gotycko-

renesansowy położony na zboczu góry Königstuhl w Heidelbergu w Niemczech.

• Pierwsza wzmianka o zamku pochodzi z roku 1225. Jego budowę podzielić można na dwa okresy główne: późnośredniowieczno-gotycki w latach ok. 1400 do 1544, w których był zamkiem obronnym oraz renesansowy w latach ok. 1549 do 1620, kiedy pełnił funkcję reprezentacyjnej rezydencji.

• Zamek słynął z pięknego ogrodu Hortus Palatinus. Został zburzony w 1693 roku oraz częściowo spalony w wyniku uderzenia piorunu w roku 1764. W XIX wieku stał się symbolem niemieckiego romantyzmu.

• Znajduje się w nim Wielka Beczka (Großes Fass) – największa beczka do wina na świecie; oraz jedyne w swoim rodzaju Muzeum Aptekarstwa (Apothekenmuseum).

Schwarzwald• Schwarzwald ("Czarny Las", "Selva Negra") – zrębowy masyw górski w południowo-

zachodnich Niemczech rozciągający się od południowego krańca do środka Badenii-Wirtembergii na długości około 160 km – od Pforzheim na północy do Waldshut-Tiengen na samym południu.

• Schwarzwald powstał w okresie ruchów hercyńskich. W czasie orogenezy alpejskiej został blokowo wypiętrzony, silniej na południu niż na północy. Masyw zbudowany jest głównie z granitów i skał metamorficznych, wschodnia i północna część z piaskowców triasowych. Zachowały się ślady zlodowacenia plejstoceńskiego w postaci jezior cyrkowych i moren. Najwyższe szczyty Schwarzwaldu osiągają wysokość od 1164 m (Hornisgrinde) w północnej części do 1493 m (Feldberg) w części południowej.

• Pasmo silnie jest porozcinane licznymi dolinami rzek. We wschodniej części Schwarzwaldu ma swoje źródła Dunaj. Klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura w styczniu wynosi od 0 °C do –5 °C. Roczne opady do 1800–2100 mm na zachodnich stokach. Występuje wyraźna piętrowość klimatyczno-roślinna: dolne piętro stanowią lasy dębowo-brzozowe, na wysokości 600–900 m rozciąga się piętro lasów bukowo-jodłowych, powyżej (zwłaszcza w północnej części masywu) panują bory świerkowe. Ponad górną granicą lasu (1200–1400 m) występują zarośla kosodrzewiny, łąki górskie i torfowiska

Schwarzwald• Obszar jest stosunkowo gęsto zaludniony, stałe osady występują do

wysokości 1265 m. Popularny region turystyczny wraz z licznymi ośrodkami sportów zimowych. Występują źródła ciepłych wód mineralnych. Liczne uzdrowiska, z bardziej znanych to: Badenweiler, Bad Peterstal-Griesbach, Bad Wildbad i najbardziej znane Baden-Baden. W dolnych partiach Schwarzwaldu lasy zostały zastąpione przez uprawy (na nasłonecznionych stokach uprawa winorośli i drzew owocowych), dochodzące nawet do 1200 m n.p.m.

• W Schwarzwaldzie w 1970 r. po raz pierwszy znaleziono minerał agardyt.

• W południowej części w latach 90 utworzono Naturpark Südschwarzwald. Landtag Badenii-Wirtembergii zadecydował 28 listopada 2013 r. o powstaniu od 1 stycznia 2014 r. w północnej części masywu Parku Narodowego Schwarzwaldu o powierzchni 10062 ha.

Mur Berliński

• Mur Berliński, (niem. Berliner Mauer) – system umocnień o długości ok. 156 km (betonowy mur, okopy, zapory drutowe, miny). Zwany był również eufemistycznie w języku propagandy NRD – antyfaszystowskim wałem ochronnym (antifaschistischer Schutzwall). Od 13 sierpnia 1961 do 9 listopada 1989 oddzielał Berlin Zachodni od Berlina Wschodniego.

• Był on jednym z najbardziej znanych symboli zimnej wojny i podziału Niemiec. Podczas prób przedostania się przez strzeżone urządzenia graniczne do Berlina Zachodniego wielu ludzi zostało zabitych. Dokładna liczba ofiar jest sporna i niepewna, różne źródła podają od 136[3] do 238 śmiertelnych przypadków.

Mur Berliński• Nach dem Ende des Zweiten Weltkriegs wurde Deutschland 1945 gemäß den EAC-Zonenprotokollen beziehungsweise den Vereinbarungen der

Konferenz von Jalta in vier Besatzungszonen aufgeteilt, die von den alliierten Siegermächten USA, UdSSR, Großbritannien und Frankreich kontrolliert und verwaltet werden sollten. Analog wurde Groß-Berlin als ehemalige Reichshauptstadt in vier Sektoren geteilt.

• Im Sommer 1945 wurden Demarkationslinien zwischen den Besatzungszonen, die sogenannten „Zonengrenzen“ gezogen. Teilweise wurden Schlagbäume und weiß-gelbe Holzpfeiler errichtet sowie Farbmarkierungen an Bäumen vorgenommen. Es war nun eine Genehmigung erforderlich, um die Zonengrenze zu überschreiten, nur für Pendler und Bauern wurde ein kleiner Grenzverkehr eingeführt. Auf Befehl der Sowjetischen Militäradministration in Deutschland (SMAD) wurde in der Sowjetischen Besatzungszone (SBZ) eine Grenzpolizei aufgebaut, die am 1. Dezember 1946 erstmals aktiv wurde, Bestimmungen für den Gebrauch der Schusswaffe wurden erlassen. Für Reisen zwischen der SBZ und den Westzonen mussten nun Interzonenpässe beantragt werden. Erste Grenzanlagen wurden auf der Ostseite errichtet, insbesondere in Waldgebieten Stacheldraht-Hindernisse, an grenzüberschreitenden Straßen und Wegen Straßensperren.

• Wenig später begann auf verschiedensten Ebenen der Kalte Krieg zwischen dem Westen und dem sich entwickelnden Ostblock. Zunächst folgte in der Auseinandersetzung des Kalten Kriegs ein gegenseitiger Schlagabtausch zwischen den westlichen Alliierten und der Sowjetunion. Das erste unlösbare Zerwürfnis waren die Reparationsleistungen, die noch gemeinsam tagenden vier Alliierten kamen über sie in Streit. Da die UdSSR inzwischen sah, dass sie aus ihrer Zone ihren Bedarf an Reparationszahlungen nicht decken konnte, forderte sie 1946/1947 auf verschiedenen alliierten Konferenzen eine Beteiligung an den Reparationen aus dem Ruhrgebiet, sonst könne sie nicht einer im Potsdamer Abkommen geplanten wirtschaftlichen Einheit zustimmen. Nur Frankreich akzeptierte dies, die USA und Großbritannien nicht.

• Von der Londoner Sechsmächtekonferenz im Februar 1948, auf der die Westmächte unter anderem über einen separaten Staat im Westen Deutschlands erstmals Verhandlungen abhielten, war die Sowjetunion ausgeschlossen, sie wurde nicht eingeladen. Daraufhin zog sich die Sowjetunion im März aus der obersten Behörde der Alliierten in Deutschland, dem Kontrollrat zurück, wodurch es keine gemeinsame interalliierte Kontrolle über Deutschland mehr gab. Es folgte Anfang Juni durch die Westmächte, nachdem Frankreich seine Opposition aufgab, die Bildung der Trizone aus den drei Westzonen und einige Tage später begann ab Juni 1948 in dieser neuen vereinigten Zone und in den Berliner Westsektoren die Einführung der D-Mark (West). Das Resultat in Deutschland war eine erste Spaltung der politischen und wirtschaftlichen Einheit in zwei sich gegenüberstehende Zonen mit zwei unterschiedlichen Währungen. Groß-Berlin war nun in zwei Währungsgebiete geteilt. Dies schuf unter anderem erste Probleme wenn Wohn- und Arbeitsort der Einwohner Berlins im jeweils anderen Gebiet lagen.

• Die Sowjetunion reagierte nun mit der Berlin-Blockade die vom 24. Juni 1948 bis zum 12. Mai 1949 andauerte und die in die erste Berlin-Krise führte.

• Eine weitere Auswirkung das Kalten Kriegs war, dass Groß-Berlin sich zu einem zentralen Gebiet von gegenseitigen Bespitzelungen der Nachrichtendienste aus Ost und West entwickelt

•

Mur Berliński• Już w lecie 1945 zostały wyznaczone linie demarkacyjne między strefami

okupacyjnymi. Przy części z nich postawiono również szlabany i biało-żółte pale, a na drzewach pojawiły się kolorowe znaczniki. Do przekroczenia granicy stref potrzebne było odtąd zezwolenie, tylko dla dojeżdżających do pracy i rolników wprowadzono mały ruch graniczny. Z rozkazu Sowieckiej Administracji Wojskowej w Niemczech (SMAD) utworzono w sowieckiej strefie okupacyjnej (niem. Sowjetische Besatzungszone in Deutschland, SBZ) policję graniczną, która rozpoczęła swą służbę 1 grudnia 1946 roku, oraz wydano rozporządzenie w sprawie używania broni palnej. Aby móc podróżować pomiędzy strefą wschodnia i zachodnią trzeba było złożyć podanie o paszport międzystrefowy (niem. Interzonenpass). Pierwsze urządzenia graniczne zbudowane zostały po stronie wschodniej; na obszarach leśnych – drut kolczasty, na transgranicznych ulicach i drogach – bariery.

Mur Berliński• Unmittelbar nach dem Ende der sowjetischen Blockade wurde auf dem Gebiet der Trizone am 23. Mai 1949 die Bundesrepublik Deutschland gegründet. Am 7.

Oktober desselben Jahres folgte in der SBZ ebenfalls die Gründung eines Staates, der Deutschen Demokratischen Republik. Formal hatte Berlin den Status einer bezüglich deutschen Militärs entmilitarisierten Viersektorenstadt und war unabhängig von den beiden deutschen Staaten, was jedoch in der Praxis wenig Bedeutung hatte. West-Berlin näherte sich in vielem dem Status eines Bundeslandes an und wurde von bundesdeutscher Seite auch als solches betrachtet,[7] allerdings wurde später im Rahmen der Entspannungspolitik und der Ostverträge darauf verzichtet, in West-Berlin Sitzungen des Deutschen Bundestags, des Bundesrats und der Bundesversammlung stattfinden zu lassen. Bei der Gründung der DDR wurde ganz Berlin zu deren Hauptstadt erklärt. Die Bezeichnung Hauptstadt der Deutschen Demokratischen Republik für den Ostteil der Stadt wurde erst in den 1960er Jahren eingeführt. Zunächst trug der östliche Teil den propagandistischen Namen Demokratischer Sektor. Seit Bestehen der DDR flüchteten Bürger in die Bundesrepublik, wobei auch außergewöhnliche und oft lebensgefährliche Fluchtmöglichkeiten ergriffen wurden.

• Im Jahr 1952 begann die DDR die deutsch-deutsche Grenze mittels Zäunen, Bewachung und Alarmvorrichtungen zu sichern und richtete auch eine fünf Kilometer breite Sperrzone ein, die nur mit einer Sondergenehmigung – typischerweise für Anwohner – betreten werden durfte. In Richtung der Grenze gab es wiederum einen 500 Meter breiten Schutzstreifen, an den sich unmittelbar an der Grenze ein zehn Meter breiter Kontrollstreifen anschloss. „Unzuverlässige“ Bewohner wurden aus dem Grenzgebiet – beispielsweise in der „Aktion Ungeziefer“ – zwangsumgesiedelt.

• Bahnhof Potsdam Pirschheide im Jahr 2009 mit Bezeichnung „Hbf“• Ebenfalls seit 1952 gab es von der SED-Führung Überlegungen, die Grenze zu den Westsektoren abzuriegeln. Zum einen fehlte damals aber eine• Zustimmung der Sowjetunion, zum anderen wäre eine Abriegelung aus verkehrstechnischen Gründen kaum möglich gewesen: Zwar ließ die SED-Führung bereits

1956 den – derzeit weitgehend verfallenen – Bahnhof Potsdam Pirschheide zum Bahnhof Potsdam-Süd ausbauen, der Anfang der 1960er Jahre in Hauptbahnhof umbenannt wurde (was aktuell – Stand Ende 2014 – durch das verwitterte Schild „Potsda… Hbf“ erkennbar ist), aber vor der vollständigen Fertigstellung des Berliner Außenringes (BAR) im Mai 1961, eines Eisenbahnringes der eine Umfahrung der Westsektoren Berlins und Anschluss an die sie kreuzenden Radialstrecken zum Bahnhof Birkenwerder, Bahnhof Hennigsdorf (b Berlin), Bahnhof Falkensee und Albrechtshof, Bahnhof Staaken Kr. Nauen, Bahnhof Potsdam Stadt, Bahnhof Mahlow und letztlich den Anschluss an die Görlitzer Bahn ermöglichte, war die Deutsche Reichsbahn auf Fahrten durch die Westsektoren angewiesen.Das einzige Verkehrsprojekt, das zu diesem Zeitpunkt einen tatsächlich unabhängigen Verkehr ermöglichte, ohne das Gebiet der Westsektoren zu nutzen, war der mit beachtlicher Leistung von 1950 bis 1952 entstandene Havelkanal.

• Gleichwohl wurden auf vielen in die Westsektoren führenden Straßen, in Eisenbahnen und anderen Verkehrsmitteln durch die Volkspolizei intensiv Personenkontrollen durchgeführt, um u. a. Fluchtverdächtige („Republikflüchtlinge”) und Schmuggler aufzugreifen. Jedoch waren die 45,1 Kilometer lange Sektorengrenze als Stadtgrenze zwischen West- und Ost-Berlin und die Grenze zum Umland mit etwa 120 Kilometern kaum vollständig zu kontrollieren, sie wirkten daher wie ein Schlupfloch durch die zunächst weiterhin offen bleibende Grenze.

• So flohen von 1945 bis zum Bau der Berliner Mauer insgesamt etwa 3,5 Millionen Menschen,davon zwischen 1949 und 1961 rund 2,6 Millionen Menschen aus der sowjetischen Besatzungszone und der späteren DDR sowie Ost-Berlin. Außerdem war auch für viele Menschen aus Polen und der Tschechoslowakei Berlin ein Tor zur Flucht in den Westen. Da es sich bei den Flüchtlingen oft um gut ausgebildete junge Leute handelte, bedrohte diese Abwanderung die Wirtschaftskraft der DDR und letztlich den Bestand des Staates.

Mur Berliński• Otwarta pozostała natomiast granica sektorów pomiędzy Berlinem Zachodnim i Berlinem

Wschodnim – luka, której nie sposób było kontrolować. W latach 1949–1961 ok. 2,6 mln ludzi opuściło NRD, z tego w samych pierwszych dwóch tygodniach sierpnia 1961 wyemigrowało 47 433 osób. Również dla wielu Polaków i Czechów Berlin Zachodni stanowił bramę na Zachód. Ponieważ w wielu wypadkach byli to młodzi, wykształceni ludzie, emigracja ta zagrażała podstawom gospodarczym i integralności gospodarki planowej NRD. Ponadto ok. 50 000 obywateli Berlina Wschodniego pracowało w Berlinie Zachodnim jako tzw. osoby regularnie przekraczający granicę (niem. Grenzgänger), mieszkali i żyli oni przy tym na korzystnych cenowo warunkach w Berlinie Wschodnim lub jego okolicy. 4 sierpnia 1961 rozporządzenie wschodnioberlińskiego magistratu zobowiązało te osoby do zarejestrowania się i płacenia czynszu za mieszkania w markach zachodnioniemieckich. Ulice prowadzące z Berlina Wschodniego do Zachodniego oraz środki komunikacji były już przed budową muru dokładnie kontrolowane. Kontrole te miały na celu wykrywanie osób podejrzewanych o chęć ucieczki z NRD, czy też o przemyt. Poza tym wielu mieszkańców Berlina Zachodniego oraz tamże pracujących mieszkańców Berlina Wschodniego nabywało na czarnym rynku po korzystnym kursie (wówczas 1:4) marki wschodnie, by kupować za nie artykuły spożywcze lub nieliczne produkty konsumpcyjne o wysokiej jakości. Osłabiało to dodatkowo gospodarkę planową na wschodniej stronie. Zamknięcie granic przy pomocy muru miało dodatkowo posłużyć decydentom bloku wschodniego do zablokowania tzw. wyboru nogami (niem. Abstimmung mit den Füßen), tzn. ucieczki z „państwa demokracji robotniczo-chłopskiej”.

Brama Brandenburska

• Brama Brandenburska (niem. Brandenburger Tor) – zabytkowa budowla w Berlinie jest jednym z charakterystycznych punktów miasta, zaprojektowanym przez niemieckiego architekta, pochodzącego z Kamiennej Góry Carla Gottharda Langhansa. Budowana w latach 1788-1791.

• Budowana po wojnie siedmioletniej, w czasach umacniania Prus podczas gdy w Polsce trwał Sejm Czteroletni, w roku rewolucji francuskiej została wzbogacona kwadrygą, którą powoziła naga wówczas Wiktoria, bogini zwycięstwa uwieńczona dębowymi liśćmi. Na biało pomalowana budowla nazwana została wtedy Bramą Pokoju.

• Brama Brandenburska jako symbol Pokoju i Wolności od 3 października 1990, w rocznicę Zjednoczenia Niemiec, jest znowu w swej oryginalnej formie. Remont tej historycznej budowli trwał dwa lata.

• Zabytek znajduje się na niemieckich rewersach monet 10, 20 i 50 eurocentów jako symbol zjednoczenia państwa niemieckiego.

Brama Brandenburska• Brama Brandenburska ma wysokość 26 m, szerokość 65,5 m i głębokość na

11 m. Wybudowano ją w stylu wczesnoklasycystycznym z piaskowca łabskiego, który wydobywała berlińska firma kamieniarska Zeidler & Wimmel. Została ukształtowana na wzór propylei akropolu ateńskiego. W bramie jest pięć przejazdów, z których środkowy jest odrobinę szerszy od innych, oraz dwie przybudówki. Po obu stronach Bramy znajduje się po sześć 15-metrowych kolumn w stylu doryckim z jońskim rowkowaniem. Bazy kolumn mają średnice 1,75 m. Attyka i filary dzielące przejazdy są pokryte reliefami, które przedstawiają m.in. czyny Herkulesa. W obu przybudówkach stoją wielkie posągi przedstawiające Marsa, chowającego miecz do pochwy i boginię Minerwę z lancą. Modele obu rzeźb zostały wykonane przez Johanna Gotfryda Schadowa w 1792 r. Mars został wykonany przez Carla Friedericha Wichmanna, a Minerwa – Johana Daniela Metzlera. Figury zostały zniszczone podczas II wojny światowej i zastąpiono je w latach 1951/1952 kopiami wykonanymi przez zespół rzeźbiarski Kranolda

Brama Brandenburska

• Po obu stronach bramy od początku powstania budowli znajdowały się przybudówki dla straży i celników. Po zniesieniu Berlińskiego muru cłowo-akcyzowego na przełomie 1867/68, przybudówki zastąpiono kolumnadami. Wykonał je uczeń szkoły schinkelowskiej Heinrich Strack w 1868. Nowe kolumnady komponowały się o wiele lepiej z bramą.

• Zwieńczenie Bramy stanowi 5 metrowa miedziana rzeźba, którą także wykonał Schadow. Przedstawia ona uskrzydloną boginię zwycięstwa, która kieruje kwadrygę do miasta.

Neuschwanstein

• Neuschwanstein – zamek znajdujący się niedaleko Füssen w południowej Bawarii w Niemczech, w pobliżu zamku Hohenschwangau i granicy z Austrią. Budynek powstawał od 1869 roku jako wyidealizowany średniowieczny zamek rycerski dla króla bawarskiego Ludwika II Wittelsbacha. Wstępny projekt opracował Christian Jank, a rozwinęli go Eduard Riedel i Georg von Dollmann. Król przeżył w zamku tylko kilka miesięcy i zmarł jeszcze przed ukończeniem budowy. Neuschwanstein był początkowo nazywany Neue Burg Hohenschwangau (Nowy Zamek Hohenschwangau), a obecna nazwa została mu nadana w 1886 roku[1]. Właścicielem zamku jest Wolny Kraj Bawaria (Freistaat Bayern) i zarządza nim Bayerische Verwaltung der staatlichen Schlösser, Gärten und Seen.

• Neuschwanstein jest najsławniejszym spośród zamków Ludwika II i jedną z najbardziej znanych atrakcji turystycznych Niemiec. Każdego roku zwiedza go ponad 1,3 miliona turystów. Często nazywany „zamkiem z bajki” Neuschwanstein jest udostępniony do zwiedzania przez prawie cały rok. Architektura i wystrój wnętrz są naznaczone romantycznym eklektyzmem z XIX wieku, zaś sama budowla jest jednym z najważniejszych dzieł historyzmu.

Koniec