System partyjny Niemiec

System partyjny Republiki Federalnej Niemiec

Niemcy, chcąc zabezpieczyć się przed niestabilnością polityczną cechującą przedwojenną Republikę Weimarską, ustanowiły mieszaną ordynację wyborczą faworyzującą większe partie. Połowa posłów wybierana jest według zasad reprezentacji proporcjonalnej, pozostali w jednomandatowych okręgach zwykłą większością głosów. Co więcej, w podziale mandatów uczestniczą w

zasadzie tylko te partie, które uzyskały poparcie przynajmniej 5% wyborców.

W pierwsze lata po wojnie, w Niemczech Zachodnich panował system umiarkowanie wielopartyjny z dwiema partiami dominującymi (CDU-CSU i SPD). Jednak w latach 1953-1957 partią dominującą stała się CDU-CSU, bez której udziału niemożliwe było tworzenie rządu. W owym czasie najczęściej jej partnerem koalicyjnym było FDP. Poczynając od 1961 roku, w Niemczech wykształcił się na szczeblu federalnym tzw. system dwuipółpartyjny - u sterów władzy zmieniały się CDU-CSU i SPD, które zawierały koalicje z FDP. System ten trwał w zasadzie do połowy lat 90. XX wieku, gdy znaczenia nabrała inna mniejsza partia - Zieloni

Liczba partii reprezentowanych w parlamencie stopniowo malała: w 1949 r. w Bundestagu zasiadali przedstawiciele 11 partii, w 1993 r. - już tylko 6. Juerg Steiner tak wyjaśnia przyczyny tego zjawiska: (...) wyborcy nie wierząc, by ich partie sprostały wyborom, często głosują na te partie, których zwycięstwa są pewni.

Życie polityczne RFN zdominowały dwa ugrupowania: chadecja (podzielona na Unię Chrześcijańsko-Demokratyczną - Christlisch-Demokratische Union i bardziej konserwatywną, bawarską Unię Chrześcijańsko-Społeczną - Christlisch-Soziale Union) i socjaldemokracja (Socjaldemokratyczna Partia Niemiec - Sozialdemokratische Partei Deutschland). Rolę języczka u wagi odgrywają w Bundestagu oscylujący między CDU i SPD liberałowie (Wolna Partia Demokratyczna - Freies Demokratische Partei). W latach 80. do Bundestagu wdarła się lewicująca partia Zielonych (Die Gruenen), a po zjednoczeniu Niemiec - postkomunistyczna Partia Demokratycznego Socjalizmu (Partei des Demokratische Sozialismus), uzyskująca poparcie głównie we wschodnich landach. Trwałym elementem niemieckiego życia politycznego wydaje się też być radykalna prawica, której główną siłą są republikanie (Die Republikaner), reprezentowani tylko w landtagach (parlamentach krajowych).

Ograniczenie liczby liczących się partii zapewniło systemowi politycznemu RFN dużą stabilność: po 1945 r. państwo to miało tylko 17 rządów.

Obecnie władzę sprawuje tzw. wielka koalicja - zjednoczone siły obu wielkich partii: chadeków i socjaldemokratów.

Wybory do Bundestagu, 18 września 2005 roku

Wybory parlamentarne odbyły się 18 września 2005 roku w 298 z 299 okręgów wyborczych. W okręgu nr 160 (Drezno I) wybory przeprowadzono dopiero 2 października z powodu śmierci kandydatki z partii NPD.

Kampania wyborcza

Kampania przebiegała w sposób agresywny. Politycy z każdej strony walczyli o głosy wyborców do ostatniej chwili. W Niemczech brak jest ustawy ustanawiającej ciszę wyborczą. Do tej pory, istniała między partiami niepisana umowa, że kampania kończyła się w piątek, dwa dni przed wyborami. W tym roku jednak, zarówno Schröder z SPD oraz Merkel z CDU zapowiedzieli, że będą walczyć o głosy niezdecydowanych do końca. Podobnie postąpili liderzy innych partii politycznych. W weekend kampania przerodziła się w bezpardonową walkę. W ostatnim dniu przed wyborami, kanclerz Schröder odwiedził wyborców w Recklinghausen w Nadrenii Północnej-Westfalii, gdzie krytykował emerytalną reformę przygotowaną przez CDU oraz nowelizację prawa pracy. Angela Merkel natomiast w tym samym czasie była z kampanią w Bonn, gdzie zarzucała kanclerzowi manipulację społeczeństwem oraz, że w tajemnicy przed rodakami przygotowuje program cięć budżetowych, które mają być wdrożone po wyborach.

Oficjalne wyniki

Frekwencja wyniosła 77,7%

9 października 2005 uzgodniono, że kanclerzem zostanie Angela Merkel.

NIEMIECKIE PARTIE

POLITYCZNE

Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna

Christlich Demokratische Union Deutschlands

Niemiecka partia polityczna, założona po II wojnie światowej. Partia określa się mianem centrowej, nawiązuje do konserwatyzmu i chrześcijaństwa. CDU nie istnieje w Bawarii; w tym kraju związkowym działa partia o podobnym charakterze, CSU. Na szczeblu ogólnokrajowym partie te współdziałają, występując jako CDU/CSU; pomimo tego każde z ugrupowań zachowuje swoją własną strukturę. Tworzą wspólną frakcję w niemieckim parlamencie i nie prowadzą przeciwko sobie żadnych działań.

Międzynarodówka ChadeckaCzłonkostwo

międzynarodowe

180 (27,8%)Obecni posłowie

czarny i pomarańczowyBarwy

Junge Union (Młoda Unia)Młodzieżówka

Europejska Partia LudowaEuropejska Grupa Parlamentarna

544 366 (lipiec 2007)Liczba członków

Chrześcijańska demokracja,

Konserwatyzm

Ideologia polityczna

Klingelhöferstraße 8

D-10785 Berlin

Adres siedziby

1870 (Partia Centrum)

1945 (CDU)

Data założenia

Angela MerkelLider

Historia:

• Partia Centrum

Korzenie CDU sięgają Partii Centrum, założonej w 1870, w celu promowania interesów niemieckich katolików. Ugrupowanie to odegrało ważną rolę, uczestnicząc w większości rządów ostatnich lat Cesarstwa Niemieckiego oraz w czasie Republiki Weimarskiej. Została jednak rozwiązana w 1933 roku.

• 1945-1989

CDU została założona po II wojnie światowej przez byłych członków ࠲Partii Centrum

Jej pierwszym liderem, jak również kanclerzem Niemiec był Konrad ࠲Adenauer

CDU była partią dominującą na niemieckiej scenie politycznej w latach ࠲1949-1963

W 1963 Ludwig Erhard zastąpił Adenauera na stanowisku kanclerza i ࠲szefa partii

recesja roku 1966 ࠲

1969 ࠲ SPD utworzyła koalicję z kolei z FDP, a Unia utraciła swą dominującą pozycję na następne 13 lat.

W 1982 roku FDP zawiązała koalicję z CDU. Kanclerzem został Helmut ࠲Kohl.

W drugiej połowie lat 80. XX wieku partia utraciła część poparcia na ࠲rzecz nowej, skrajnie prawicowej partii Die Republikaner

CDU odzyskała jednak dawną popularność wraz z rokiem 1989 i ࠲upadkiem Muru Berlińskiego.

Polityka partii z lat 80. XX wieku ukierunkowana była na zjednoczenie ࠲Niemiec

• 1989-2005

W 1990 roku CDU połączyła się ze swoim wschodnioniemieckim ࠲odpowiednikiem o tej samej nazwie

W 1990 roku miały miejsce wybory w zjednoczonych już Niemczech - Kohl ࠲ponownie został kanclerzem

Ponowne zwycięstwo w wyborach w 1994 roku ࠲

- W wyborach 1998 roku CDU uzyskała 28.4% głosów (CSU - 6.7%), a w 2002 ࠲29.5% (CSU - 9.0%)

Unia odniosła zwycięstwo w wyborach 2005 roku, jednak nie na tyle wysokie, aby ࠲rządzić samodzielnie. Z tego powodu powstała tzw. Wielka Koalicja, utworzona z SPD

Umowa koalicyjna została podpisana 14 listopada. Merkel została wybrana ࠲kanclerzem przez większość deputowanych nowo zebranego Bundestagu 22 listopada 2005.

Program:

• CDU jest ugrupowaniem bazującym na chrześcijaństwie, wprowadzającym w życie zasady chadeckie i dążącym do "zjednoczenia katolików i protestantów, konserwatystów i liberałów, propagatorów chrześcijańskich idei społecznych oraz mężczyzn i kobiety z różnych regionów, klas społecznych i tradycji demokratycznych"

• Członkowie CDU wierzą, iż ludzkość odpowiedzialna jest wobec Boga za podtrzymywanie chrześcijańskich ideałów i dbałość o stan środowiska naturalnego

• Partia opowiada się również za popieraniem wolności i godności wszystkich osób, włączając w to równość praw kobiet i mężczyzn, w tym także niepełnosprawnych

• W kwestiach gospodarczych, partia ma program socjalliberalny, opowiada się za utrzymaniem podatków dochodowych progresywnych, dotacjami ze strony państwa dla kultury, edukacji itd. Chce jednak zmian w systemie rent i zasiłków.

• CDU opowiada się za wolnością ekonomiczną i prorynkową Unią Europejską, popierając integrację europejską.

• Jednakże silnie sprzeciwia się członkostwie Turcji w UE. Zdaniem kierownictwa partyjnego kraj ten nie byłby w stanie zagwarantować przestrzegania praw człowieka względem mniejszości chrześcijańskiej zamieszkującej jego tereny.

Zwolennicy CDU to katolicy i protestanci, członkowie wszystkich klas ekonomicznych. Jednakże nacisk kładziony przez te ugrupowanie na religię osłabł w ostatnich latach, a program tej partii jest bardziej pragmatyczny niż ideologiczny

CDU liczy sobie 574,526 członków (stan na 2 lutego 2005 r. 25.2% to kobiety.

Tradycyjnymi terenami, w których pozycja CDU jest silna są wiejskie i/lub katolickie regiony, takie jak Eifel, Münster, Sauerland, Fulda, Szwabia, Emsland, Nordfriesland, Pomorze Przednie, jak również obszary Saksonii, Eichsfeld, Taunus oraz mniejsze miasta takie jak Baden-Baden, Konstancja i Pforzheim. Małym poparciem partia cieszy się w Bremie, Brandenburgii i Wschodnim Berlinie.

Najważniejsze postacie:

Konrad AdenauerKanclerz NiemiecOkres urzędowania od 15 września 1949 do 16 października 1963

Ludwig ErhardKanclerz Niemiec

Okres urzędowania od 16 października 1963do 1 grudnia 1966

Kurt Georg KiesingerKanclerz NiemiecOkres urzędowania od 1 grudnia 1966 do 21 października 1969

Helmut Kohl

Kanclerz NiemiecOkres urzędowania od 1 października 1982do 27 października 1998

Angela Merkel

Kanclerz NiemiecOkres urzędowania od 22 listopada 2005

Unia Chrześcijańsko-Społeczna w Bawarii

Christlich-Soziale Union in Bayern

Niemiecka chadecka partia polityczna działająca tylko w Bawarii.

www.cse.deInternet

46 (7,4%) Obecni posłowie

NiebieskiBarwy

Międzynarodówka ChadeckaCzłonkostwo

międzynarodowe

Europejska Partia LudowaEuropejska Grupa Parlamentarna

166 000 (luty 2007)Liczba członków

Chrześcijańska demokracja,

Konserwatyzm

Ideologia polityczna

Nymphenburger Str. 64

D-80335 Monachium

Adres siedziby

1946Data założenia

Erwin HuberLider

CSU została założona w 1946 r. i od początku ściśle współpracuje z bliźniaczą partią CDU. Na podstawie podpisanej z nią umowy CSU nie rozszerza działalności poza Bawarię, a CDU nie ma swych struktur w tym landzie. Partie tworzą wspólną frakcję parlamentarną (CDU/CSU) i wystawiają wspólnego kandydata na kanclerza. Dotychczas dwóch przywódców CSU kandydowało na kanclerza: w 1980 r. Franz Josef Strauss i w 2002 r. Edmund Stoiber, w obu przypadkach jednak wygrali ich kontrkandydaci z SPD.

Unia Chrześcijańsko-Społeczna w porównaniu z CDU jest bardziej przychylna w stosunku do interwencjonizmu państwowego. Członkami CSU, w przeciwieństwie do CDU, są niemal wyłącznie katolicy. CSU z reguły zajmuje też radykalniejsze stanowisko w kwestiach związanych z polityką zagraniczną, np. była przeciwna ratyfikacji układów pomiędzy RFN a ZSRR i Polską z 1970 r., a obecnie zdecydowanie przeciwstawia się przyjęciu Turcji do Unii Europejskiej w obawie przed zwiększeniem napływu imigrantów.

Socjaldemokratyczna Partia Niemiec

Najstarsza niemiecka partia polityczna wśród obecnie istniejących oraz jedna z najstarszych i największych partii politycznych na świecie, obchodziła w 2003 r. swoją 140. rocznicę powstania. Z liczbą ponad 500 000 członków stanowi najliczniejszą partię współczesnych Niemiec. Założona w 23 mają 1863 r., do 1891 pod nazwą Socjalistyczna Partia Robotnicza (SAP). Założenia i program polityczny oparte są na ideałach socjaldemokratycznych i neoliberalnych (szczególnie za rządów kanclerza Gerharda Schrödera). Członkowie partii, którzy nie ukończyli 35. roku życia skupiają się w organizacji Jusos

Międzynarodówka Socjalistyczna Członkostwo

międzynarodowe

222 (34,2%) Obecni posłowie

czerwieńBarwy

JusosMłodzieżówka

PESEuropejska Grupa Parlamentarna

545.223 (30 września 2007) Liczba członków

Socjaldemokracja Ideologia polityczna

Willy-Brandt-Haus, D-10911 Berlin Adres siedziby

23 maja 1863 Data założenia

Kurt Beck Lider

Aktualny program partii SPD został przyjęty w Hamburgu w 2007 r. i nazwany od tego miejsca Programem Hamburskim. Jako najstarsza niemiecka partia polityczna skupiająca wokół siebie robotników, odwołuje się także do założeń z Bad Godesberg (Program Godesberski) z 1959 r.

Jak każda partia o poglądach socjaldemokratycznych, jednym z najważniejszych założeń programowych SPD jest sprawiedliwość społeczna. Partia zakłada, że gospodarka narodowa powinna być wzmacniana przez państwo, a jej dobra powinny być sprawiedliwie rozdzielane, co przyczyni się do wzrostu zamożności całego społeczeństwa.

Obecnie SPD jest członkiem Wielkiej Koalicji w skład której wchodzą Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (CDU) oraz Unia Chrześcijańsko-Społeczna (CSU).

Program:

Były kanclerz z SPD Gerhard Schröder, w 2003 r. przedstawił społeczeństwu niemieckiemu plan reform gospodarczo-społecznych nazwanych Agenda 2010.

Agenda 2010 obejmuje cięcia w sferze bezpieczeństwa socjalnego (opieka zdrowotna, zasiłki dla bezrobotnych, system emerytalny), obniżkę podatków i zmniejszenie regulacji prawa pracy. Po wyborach w 2002 roku SPD zaczęła tracić poparcie

 Plan reform gospodarczo - społecznych

Willy-Brandt-Haus, siedziba SPD w Berlinie

Członkostwo

Obecnie (dane na koniec września 2007):

Socjaldemokratyczna Partia Niemiec ma 545 223 członków.

Ta liczba pokazuje, że SPD stanowi najsilniejszą partię obywatelską w Niemczech, przed Unią Chrześcijańsko-Demokratyczną (CDU) i Unią

Chrześcijańsko-Społeczną (CSU).

Aktualne prezydium SPD

· Przewodniczący: Kurt Beck

· Zastępcy: Frank Walter Steinmeier, Peer Steinbrück,

Andrea Nahles (od 2007)

· Sekretarz Generalny: Hubertus Heil ·

· Skarbnik: Barbara Hendricks

Kanclerze Niemiec z SPD

·Friedrich Ebert 1918

·Philipp Scheidemann 1919

·Gustav Bauer 1919-1920

·Hermann Müller 1920, 1928-1930

·Willy Brandt 1969-1974

·Helmut Schmidt 1974-1982

·Gerhard Schröder 1998-2005

Wolna Partia Demokratyczna

Freie Demokratische Partei

Międzynarodówka LiberalnaCzłonkostwo

międzynarodowe

69 (9,8%) Obecni posłowie

Żółty i niebieskiBarwy

Junge Liberale (Młodzi Liberałowie)Młodzieżówka

ELDPEuropejska Grupa Parlamentarna

ok. 65 000 (31 grudnia 2006)Liczba członków

liberalizmIdeologia polityczna

Thomas-Dehler-Haus,

Reinhardtstraße 14 D-10117 Berlin

Adres siedziby

11 grudnia 1948Data założenia

Guido WesterwelleLider

Historia:

FDP powstała w 1948 r. w miejscowości Heppenheim w Zachodniej Strefie Okupacyjnej jako zjednoczenie wszystkich partii liberalnych. Jej pierwszym przewodniczącym był późniejszy pierwszy prezydent RFN Theodor Heuss.

Ideą zjednoczenia było przezwyciężenie podziału wśród liberałów, spowodowanego przez kanclerza Ottona von Bismarcka.

FDP – partia piwotalna

Liberałowie współrządzili Niemcami od czasów powojennych. W 1949 roku zawarli koalicję z CDU i DP udzielając poparcia gabinetowi Adenauera. Wraz z chadekami kierowali państwem aż do 1966 roku (z przerwą na latach 1957-61, gdy CDU dysponowała absolutną większością w Bundestagu). Byli jedyną liczącą się siłą opozycyjną wobec tzw. wielkiej koalicji (CDU i SPD). W 1969 roku poparli w głosowaniu parlamentarnym kandydata SPD na prezydenta (był nim Gustav Heinemann), co było dużym zaskoczeniem dla Niemców przyzwyczajonych widzieć FDP jako "przybudówkę" do partii Adenauera. Wspólna akcja z SPD była zaczątkiem ówczesnej współpracy parlamentarnej w gabinecie koalicyjnym Willego Brandta. FDP uzyskała wówczas wpływ na politykę zagraniczną (jej przedstawiciel Walter Scheel został ministrem) i spraw wewnętrznych (tutaj na czele resortu stanął Hans-Dietrich Genscher. W 1974 roku SPD "odwdzięczyło" się popierając kandydaturę Waltera Scheela na prezydenta RFN.

Członkowie:

Ogół członków i zwolenników FDP można podzielić na lewicowych liberałów i konserwatywnych liberałów. Lewicowi liberałowie występują przede wszystkim w sprawie praw obywatelskich, natomiast konserwatyści są przede wszystkim za neoliberalizmem, kładąc nacisk na sprawy gospodarcze. Elementem ich łączącym jest idea wolności niepodzielnej.

Wspólne dla nich jest krytyczne nastawienie wobec państwa, a zwłaszcza

biurokracji. Ich motto - Państwa tylko tyle, ile niezbędne - mówi o ograniczeniu ingerencji państwa w życie jednostki.

Program:

Partia postuluje liberalizm w dziedzinie światopoglądowej, opowiada się za podatkiem dochodowym progresywnym przy jednoczesnym obniżeniu progów podatkowych, a nie podatkiem dochodowym liniowym, postuluje ograniczenie wydatków państwowych na świadczenia socjalne, opowiada się za częściową prywatyzacją szkolnictwa i służby zdrowia, tam, gdzie jest ich utrzymywanie za bardzo obciąża budżet. Proponuje więc program socjalliberlany, przypominający bardziej program SLD niż Platformy Obywatelskiej, gdyż pozostałe partie niemieckie są przesunięte bardziej na lewo. Mimo to FDP pozostaje najbardziej liberalną partią w niemieckim parlamencie.

Związek 90/Zieloni

51 (8,1%) Obecni posłowie

zielonyBarwy

Grüne Jugend Młodzieżówka

Europejska Partia ZielonychEuropejska Grupa Parlamentarna

44 687 (koniec 2006) Liczba członków

www.gruene.deInternet

Platz vor dem Neuen Tor 1D-10115 Berlin

Adres siedziby

13 stycznia 1980 Zieloni. 21 września 1991 Związek 90 14 maja 1993 fuzja

Data założenia

Reinhard Bütikofer, Claudia RothLider

Związek 90/Zieloni (niem. Bündnis 90/Die Grünen) to partia polityczna w Republice Federalnej Niemiec, której poprzednicy powstali w latach 70. XX wieku jako element nowych ruchów społecznych i ekologicznych. W latach osiemdziesiątych w Niemczech Zachodnich powstała partia Zieloni (Die Grünen). Była to pierwsza z partii Zielonych, która odniosła sukcesy. Na przełomie lat 1989-1990 grupy walczące o prawa człowieka w NRD utworzyły Związek 90 (Bündnis 90), który po zjednoczeniu Niemiec utworzył jedną partię z zachodnimi Zielonymi.

Od roku 1998 do 2005 Związek 90/Zieloni tworzył koalicję rządową z Socjaldemokratyczną Partią Niemiec.

Związek 90/Zieloni jest partią członkowską Europejskiej Partii Zielonych, w Parlamencie Europejskim jej posłowie należą do grupy Zieloni/WSE. Związek 90/Zieloni współpracuje także z partią Zieloni 2004. Współpracował także z nieistniejącą już Obywatelską Koalicją Zielonych.

Znani politycy Związku 90/Zielonych

Volker Beck

Claudia Roth

Joschka Fischer

Die Linkspartei. PDS (Partia lewicowa)

54 (8,7%)Obecni posłowie

socjalizmIdeologia

Linksjugend ['solid]Młodzieżówka

Europejska LewicaEuropejska Grupa Parlamentarna

70.943 (31 lipca 2007)Liczba członków

www.die-linke.deInternet

21 kwietnia 1946 (SED)

16 grudnia 1989 (SED/PDS)

4 lutego 1990 (PDS)

17 czerwca 2005 (Die Linkspartei)

Data założenia

Lothar Bisky

Oskar Lafontaine

Lider

Adres siedzibyim Karl-Liebknecht-Haus,Kleine Alexanderstraße 28,

10178 Berlin

Początkowo występowała pod nazwą SED-PDS. Jej przewodniczącym został znany adwokat broniący opozycjonistów w procesach politycznych, syn słynnego dygnitarza NRD - Gregor Gysi.

W pierwszych wolnych wyborach do Izby Ludowej NRD w marcu 1990 uzyskała niecałe 17% poparcia i przeszła do opozycji wobec rządu Lothara de Maizière. Od 1990 roku reprezentowana była w Bundestagu (od 1994 roku jako regularny klub parlamentarny). Sytuowała się na lewo od SPD i Zielonych. Zrzeszała w swoich szeregach nie tylko tęskniących za czasami NRD - byłych członków SED (chociaż to większość członków), ale także antyglobalistów, pacyfistów, mniejszości seksualne oraz ludzi kontestujących system społeczny początku XXI w. w Niemczech. W zachodniej części kraju nie zdobyła jednak popularności. Przez długi czas bojkotowana przez tradycyjne partie niemieckie (słynna kampania CDU nt. czerwonych skarpetek), oskarżana o obłudę i zakłamanie. Nigdy do końca nie potępiła zbrodni popełnionych przez polityków SED. W latach 1990-2000 przewodniczącym partii był Gregor Gysi, 2000-2003 Gabi Zimmer, ostatnim przewodniczącym przed zjednoczeniem był Lothar Bisky. Zmiana nazwy na Linkspartei wiązała się ze wpisaniem na listy wyborcze partii wielu lewicowych polityków, którzy opuścili SPD (m.in. Oskara Lafontaine'a), zniechęceni liberalnymi reformami kanclerza Schrödera i nastąpiła wobec przygotować do zjednoczenia niemieckich partii socjalistycznych.

Partia współrządziła w dwóch z niemieckich krajów związkowych: Meklemburgii-Pomorzu Przednim i Berlinie. W 2002 wprowadziła do Bundestagu tylko dwie posłanki, odtąd notowała znaczny spadek popularności. W sondażach wyborczych przed wyborami w 2005 stała się jednak potencjalną trzecią siłą polityczną, po CDU/CSU i SPD. W wyborach parlamentarnych 18 września 2005 zdobyła czwarte miejsce, w dwóch okręgach (dzielnicach Berlina) była pierwsza.