Zajęcia rewalidacyjne:

podstawy prawne i aspekty

merytoryczne

dr Joanna Przybyszewska

pedagog specjalny, logopeda

Przedszkole Specjalne nr 1 w Łodzi,

UNS Łódź

REWALIDACJA – pedagogiczny zespół działań wychowawczych,

edukacyjnych i terapeutycznych mających umożliwić dziecku

niepełnosprawnemu pod względem fizycznym lub psychicznym jak najpełniejszy

rozwój i przystosowanie do życia w normalnym środowisku.

KIERUNKI DZIAŁANIA REWALIDACYJNEGO

1. maksymalne rozwijanie tych sił biologicznych, zadatków i cech, które są

najmniej uszkodzone;

2. wzmacnianie i usprawnianie uszkodzonych sfer psychicznych lub fizycznych

(na przykład resztki słuchu - przy zastosowaniu protez słuchowych i

wcześnie podjętych ćwiczeniach);

3. wyrównywanie i zastępowanie deficytów rozwojowych.

Placówki, ogólnodostępne i integracyjne, w których uczy się dziecko z orzeczeniem

o niepełnosprawności są zobowiązane do zapewniania uczniom:

• realizacji zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego;

• warunków do nauki, sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne, odpowiednie ze

względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości

psychofizyczne dzieci lub uczniów;

• zajęć specjalistycznych, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 22

ust. 2 pkt 11 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, zwanej dalej „ustawą”;

• innych zajęć odpowiednich ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i

edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne dzieci lub uczniów, w szczególności zajęć

rewalidacyjnych, resocjalizacyjnych i socjoterapeutycznych;

• integracji dzieci lub uczniów ze środowiskiem rówieśniczym, w tym z dziećmi lub

uczniami pełnosprawnymi;

• przygotowania uczniów do samodzielności w życiu dorosłym

podstawa prawna: par. 5 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca

2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i

młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społeczne i zagrożonych

niedostosowaniem społecznym (Dz. U. 2015 poz 1113)

Liczba godzin zajęć rewalidacyjnych

Uczniowie z niepełnosprawnością uczęszczający do klasy

ogólnodostępnej lub integracyjnej powinni mieć zapewnione

2 godziny obowiązkowych zajęć rewalidacyjnych,

niezależnie od etapu kształcenia.

Podstawa prawna: rozporządzeniem Ministra Edukacji

Narodowej z dnia 7 lutego 2012 roku w sprawie ramowych

planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. 2012 nr 0

poz. 204)

Zajęcia rewalidacyjne wynikają z posiadanego przez ucznia orzeczenia

o potrzebie kształcenia specjalnego.

Zajęcia specjalistyczne są zajęciami organizowanymi w ramach pomocy

psychologiczno – pedagogicznej.

To różne rodzaje zajęć.

Podstawa prawna do objęcia ucznia pomocą psychologiczno – pedagogiczną: to

aktualnie obowiązujące Rozporządzenie w sprawie zasad udzielania i organizacji

pomocy psychologiczno –pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i

placówkach (Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia

2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-

pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach).

Podstawa prawna do objęcia ucznia zajęciami rewalidacyjnymi: to aktualne

Rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych

(Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 roku w

sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. 2012 nr 0

poz. 204).

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków

organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych,

niedostosowanych społeczne i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. 2015

poz 1113)

Zajęcia w ramach rewalidacji indywidualnej:

• nauka orientacji przestrzennej i poruszania się oraz naukę systemu Braille’a lub innych

alternatywnych metod komunikacji – w przypadku dziecka lub ucznia niewidomego;

• nauka języka migowego lub innych alternatywnych metod komunikacji – w przypadku

dziecka lub ucznia niesłyszącego lub z afazją;

• zajęcia rozwijające umiejętności społeczne, w tym umiejętności komunikacyjne –

w przypadku dziecka lub ucznia z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera.

Autyzm

Zajęcia rewalidacyjne

Podstawowe zasady

• dopytać z jakiego typu terapii dziecko korzysta lub korzystało.

• zorganizować pracę tak, aby wiedziało dokładnie co będzie tematem danych zajęć i co

w ogóle krok po kroku będzie się realizować na danym spotkaniu;

• stworzyć razem z nim na pierwszych zajęciach coś w rodzaju listy tego, co jest

kategorycznie zabronione w trakcie terapii;

• wyrażać się za każdym razem bardzo precyzyjnie, upewnić się, czy twój podopieczny

na pewno zrozumiał twoje intencje;

• zapewnić odpowiednie warunki do pracy, aby żadne bodźce płynące z zewnątrz nie

rozpraszały dziecka;

• dobierać rodzaj terapii do możliwości i preferencji twojego podopiecznego, kierować

się również tym, jakie rodzaje terapii zostały mu zalecone przez zespół orzekający z

poradni psychologiczno – pedagogicznej (pamiętając o tym, że poradnia diagnozowała

go np. tylko dwa dni!);

• dobierać również uważnie współtowarzyszy terapii, kierować się przede wszystkim

podobieństwem zainteresowań, cech charakteru – to bardzo ułatwi wam wszystkim

pracę, a jednocześnie powstanie na zajęciach miła atmosfera.

Na każdym etapie edukacji należy zwrócić uwagę na:

• trening interpersonalny, początkowo w małej grupie, np. dwoje dzieci;

• trening samodzielności – samoobsługi;

• umożliwienie kontaktu jeden na jeden z terapeutą czy wolontariuszem, w zależności

od potrzeb i możliwości dziecka, sposobu jego funkcjonowania, liczba godzin

spędzanych w kontakcie jeden na jeden, będzie różna;

• zapewnienie poczucia bezpieczeństwa;

• przygotowanie pomieszczenia do możliwości i sensorycznych potrzeb dziecka.

Floor - time KORZENIE: profil sensoryczny dziecka, opisuje jak

działają poszczególne zmysły dziecka: modulacja

sensoryczna, planowanie motoryczne, procesy

wzrokowe, przetwarzanie słuchowe, emocje.

PIEŃ:

1.zachowanie spokoju, kontrola i dzielenie pola

uwagi, uwaga wspólna,

2.zaangażowanie,

3.komunikacja intencjonalna – dziecko chce o czymś

powiedzieć, pokazać i potrafi kierować się z tym do

innej osoby,

4.rozwiązywanie problemów i interakcja z ciągłym

przepływem informacji – dziecko bawi się z

zaangażowaniem i w kontakcie z dorosłym, inicjuje

akcje i odpowiada na inicjatywę dorosłego,

5.zdolność do tworzenia pojęć – dziecko potrafi

używać wyobraźni w zabawie np. rozumie, że w

zabawie łyżka może być mieczem,

6.zdolność do budowania logicznych połączeń między

pojęciami.

KONARY: empatia, wewnętrzna dyscyplina,

moralność, logiczne myślenie, samoocena, tzw.

umiejętności akademickie np. uczenia się matematyki,

korzystania z pracy w grupie, umiejętności

organizacyjne.

Drzewo uczenia się jest aktualne na każdym etapie

edukacji.

Powinno być uwzględniane zarówno na indywidualnych

czy grupowych zajęciach rewalidacyjnych, jak również

podczas pracy edukacyjnej z całą klasą

Metody wykorzystywane podczas pracy z dzieckiem autystycznym:

• Metoda behawioralna, często poznawczo - behawioralna

• TEACCH

• Metoda ESDM (Early Start Denver Model)

• Model DIR/Floortime

• Metoda Weroniki Sherborne

• MDS – Metoda Dobrego Startu

• Metoda Thomatisa

• Dogoterapia

• Hipoterpia

• Metoda Aktywności Knillów

• Biofeedback

• Muzykoterapia

• Logorytmika

• Integracja Sensoryczna

• Gimnastyka Mózgu P. Dennisona

• Komunikacja Alternatywna AAC

• Metoda Affolter

• Metoda symultaniczno- sekwencyjna

• Psychomotoryka wg Procus i Block

Metody komunikacji alternatywnej i wspomaganej wykorzystywane w pracy

z dzieckiem z autyzmem

Makaton: system podwójnych znaków: gesty i symbole; wybór gestu lub symbolu

podyktowany jest indywidualnymi potrzebami i umiejętnościami osoby korzystającej z

metody. Gesty i symbole nie są alternatywnymi wzajemnie wykluczającymi się, mogą być

stosowane łącznie lub oddzielnie.

Znaki graficzne

Piktogramy: piktogramy są systemem obrazkowo znakowym. Szczególną cecha

wyróżniającą jest konsekwencja stylistyczna – białej figury na czarnym tle. Znaczenie

każdego obrazka opisane jest słownie, pismem drukowanym w formie wyrazu znajdującego

się nad wizerunkiem symbolu. Treść tego wyrazu jest pierwszym ukierunkowaniem

orientacyjnym znaczenia ilustracji

PCS-Y (Picture Communication Symbols):zbiór prostych rysunków, oznaczających

podstawowe słowa, niezbędne do codziennego porozumiewania się; każdy symbol opatrzony

jest napisem umieszczonym nad obrazkiem. Symbole przedstawiają pojedyncze słowa, często

używane zwroty, zdania i zestawy zdań wykorzystywane w sytuacjach społecznych.

Grycman M., Kaczmarek B., (2014), Podręczny słownik terminów AAC (komunikacji wspomagającej i alternatywnej), Impuls, Kraków.

Gesty Makaton

Symbole Makaton

Źródło: zasoby własne

Źródło: zasoby własne

Niepełnosprawność intelektualna

w stopniu lekkim

Zajęcia rewalidacyjne

Podstawowe zasady

Uczniom niepełnosprawnym intelektualnie możemy umożliwić poznanie

otaczającego świata i funkcjonowanie w nim w dostępnym dla nich wymiarze,

dzięki stosowaniu starannie opracowanych i trafnie dobranych metod.

To właśnie metody i sposoby pracy dydaktycznej decydują o skutecznej

rewalidacji uczniów z niepełnosprawnością intelektualną.

Muszą być one adekwatne do indywidualnych możliwości i potrzeb

psychofizycznych uczniów.

Zasady pracy

1. zasada akceptacji-stosując tę zasadę mamy na względzie potrzebę bezpieczeństwa

dziecka, uznanie jego wartości, poczucia godności, szacunku, przynależności;

2. zasadę pomocy- obliguje do takiego organizowania warsztatu pracy, metod, aby

dopomóc dziecku w realizacji potrzeby nabywania nowych wiadomości i

umiejętności;

3. zasadę indywidualizacji- polega na dostosowaniu treści, metod, środków i organizacji

nauczania do indywidualnych potrzeb dziecka;

4. zasada terapii pedagogicznej- mając na uwadze tę zasadę powinniśmy dbać o

eliminowanie poczucia lęku, niepewności, dążyć do harmonijnego rozwoju dziecka,

kształtować właściwą motywację dziecka w podejmowaniu dalszych wysiłków w

nabywaniu wiadomości i umiejętności;

5. zasada współdziałania z rodziną- to wspólne uzgodnione działania domu , szkoły,

innych placówek współpracujących, aby wspomagać każdy wysiłek dziecka istotny

dla jego rozwoju

Organizacja otoczenia – stworzenie przyjaznych warunków zewnętrznych:

1. zorganizowanie otoczenia zewnętrznego w taki sposób, aby sprzyjało dobrej

orientacji na terenie szkoły i wokół niej (oznaczenie symbolami, fotografiami

drzwi do różnych pracowni i gabinetów; mogą to być fotografie lub rysunki

przymiotów danej osoby, związane z danym przedmiotem nauczania, wyraźne

strzałki kierujące do wyjścia, do szatni, na boisko itp.);

2. wyraźne wydzielanie stref w salach lekcyjnych (np. informacyjna, porządkowa,

rekreacyjna), zamieszczanie etykiet z napisami (ilustracjami, fotografiami),

zegar/kalendarz, plan lekcji, odpowiednie pomoce dydaktyczne, podręczna

biblioteczka;

3. umieszczanie na ławkach wizytówek, które nie tylko ułatwiają zapamiętanie

imion kolegów z klasy, ale także znajdowanie własnego miejsca i ćwiczenie

czytania globalnego – w przypadku uczniów w młodszym wieku szkolnym

przynosi to bardzo dobre efekty;

4. przystosowanie miejsca pracy do potrzeb ucznia z niepełnosprawnością

Dostosowanie metod nauczania, uczenia się oraz środków dydaktycznych:

• zredukowanie do niezbędnego minimum tematyki o wysokim stopniu abstrakcji;

• stosowanie zasady poglądowości i przedstawianie zagadnień na konkretnych

przykładach;

• rozwijanie strategii pamięciowych uczniów oraz kompensowanie braków w tym

zakresie;

• stosowanie zasady stopniowania trudności;

• stosowanie zasady indywidualizacji;

• praca dydaktyczna, polegająca przede wszystkim na nauczaniu czynnościowym,

opartym na działaniu ucznia, jego aktywności, zaangażowaniu, przeżywaniu,

odkrywaniu i poznawaniu;

• uczenie czytania, pisania i matematyki służące umiejętnościom praktycznym;

• w odniesieniu do uczniów w młodszym wieku szkolnym położenie dużego

nacisku na dostarczanie im jak największej ilości doświadczeń z zakresu

manipulowania przedmiotami, porównywania, przeliczania konkretów, orientacji

w przestrzeni w celu ułatwienia nabywania umiejętności matematycznych;

• wybór tematyki o charakterze społecznym bezpośrednio związanej z bliskim

dziecku środowiskiem lokalnym, służącej przygotowaniu do dorosłego życia;

• uwzględnienie faktu, iż na poziom kreatywności dziecka z niepełnosprawnością

intelektualną, najbardziej wpływa sposób percypowania; niebagatelną rolę

odgrywa zainteresowanie ucznia działaniem, które podejmuje;

• zastosowanie metod i oddziaływań na ucznia, które spowodują jego rzeczywiste

zainteresowanie zadaniem, np. przygotowanie krótkich tekstów do czytania lub

treści zadań matematycznych wykorzystujących hobby lub fascynacje dziecka;

• znalezienie najlepszego dla konkretnego ucznia sposobu uczenia

i zapamiętywania.

O czym warto pamiętać, aby ułatwić uczniowi z niepełnosprawnością

intelektualną przyswajanie wiedzy – wskazówki dla nauczycieli:

• umożliwianie korzystania z różnorodnych pomocy dydaktycznych (plakaty,

plansze, kalkulator, liczmany);

• wykorzystywanie zasobów multimedialnych, ułatwiających skupienie uwagi,

utrzyma-nie zainteresowania przez dłuższy czas;

• jak najczęstsze korzystanie z modeli, konkretów, okazów, liczmanów,

przedmiotów możliwych do bezpośredniego poznania, w drugiej kolejności ze

słowa mówionego, zaś najrzadziej z tekstu do przeczytania;

• stosowanie przystępnych instrukcji wykonania zadania – obrazkowej,

obrazkowo-słownej, multimedialnej;

• wykorzystywanie umownych znaków porządkujących pracę na lekcji, np.

kolorowe karteczki, symbole (piktogramy), a także możliwe do wykorzystania

symboliczne rysunki z systemów zastępczej komunikacji;

• troska o przystępność języka;

• dokładne instruowanie wstępne, ciągłe dostarczanie wskazówek w trakcie pracy;

• stwarzanie sytuacji pozwalających na systematyczne powtarzanie opanowanych

umiejętności;

• stosowanie przedmiotów lub zastępników umożliwiających wielozmysłowe,

bezpośrednie poznawanie otaczającej rzeczywistości;

• tworzenie map myśli jako sposób notowania treści lekcji, zajęć;

• wydłużenie czasu pracy lub skracanie zadań do niezbędnych elementów;

• wprowadzanie maksymalnie dwóch, trzech nowych pojęć na jednej lekcji;

• przygotowanie krótkich tekstów do czytania, wyraźne oznaczenie najważniejszych

treści;

• przygotowywanie indywidualnych kart pracy ucznia, również w celu podsumowania

lekcji;

• opracowanie zindywidualizowanych materiałów pozwalających uczniowi na

wielostronne przyswajanie treści edukacyjnych w sposób interesujący i dostosowany

do jego preferencji;

• zaplanowanie generalizacji (transferu) uczenia się tak, aby nowo opanowane

umiejętności były wykorzystywane w różnych miejscach i wobec różnych osób oraz w

podobnych, lecz różniących się kontekstach

Zaburzenia słuchu, afazja

Zajęcia rewalidacyjne

Podstawowe zasady

Czynnikami wpływające na funkcjonowanie ucznia z uszkodzonym słuchem:

• rodzaj uszkodzenia (niedosłuch przewodzeniowy, mieszany: przewodzeniowo-

odbiorczy, odbiorczy);

• czas, w którym nastąpiło uszkodzenie słuchu (prelingwalne – przed rozpoczęciem

procesu opanowywania podstaw systemu językowego, perilingwalne – w trakcie

kształtowania się systemu językowego i postlingwalne – po opanowaniu podstaw

systemu językowego);

• stopień uszkodzenia słuchu (lekkie, umiarkowane, znaczne i głębokie);

• moment wyposażenia dziecka w aparaty słuchowe lub wszczepienia implantu

ślimakowego oraz środowisko rodzinne (słyszący czy niesłyszący rodzice);

• trafność doboru metod kształtujących rozwój systemu językowego;

• skuteczność i intensywność oddziaływań terapeutycznych;

• poziom rozwoju intelektualnego, który determinuje indywidualne predyspozycje do

opanowywania wiadomości i umiejętności związanych z funkcjonowaniem w szkole

Praktyczna rewalidacja dziecka z uszkodzonym słuchem

• profilaktyka: czyli zapobieganie występowaniu i pogłębianiu się wady słuchu

i jej skutków, szczególnie w zakresie zaburzeń osobowościowych;

• kompensacja: czyli rozwijanie i wykorzystywanie innych zmysłów, np.

wzroku, dotyku dla poznawania otaczającej rzeczywistości;

• korektura: czyli wykorzystywanie różnych urządzeń technicznych,

ułatwiających odbiór świata dźwięków, w tym dźwięków mowy;

• usprawnianie (wychowanie i trening słuchowy): czyli uwrażliwianie

istniejących resztek słuchu i wykorzystywanie ich dla pełnego rozwoju

dziecka;

• dynamizowanie wewnętrzne jednostki: czyli psychiczne aktywizowanie

jednostki, budzenie wiary we własne siły i możliwości

W pracy rewalidacyjnej należy postępować zgodnie z następującymi zasadami:

• bardzo wolne stopniowanie trudności uwzględniając możliwości percepcyjne

dziecka;

• zapewnienie warunków do ćwiczeń tych funkcji, które tego wymagają (ćwiczenia

percepcji słuchowej należy wspomagać poprzez ćwiczenia percepcji wzrokowej i

kinestatyczno- ruchowej);

• podczas wprowadzania i utrwalania nowych wiadomości trzeba łączyć

spostrzeżenia wzrokowe, słuchowe i kinestetyczno-ruchowe pamiętając o

męczliwości dziecka przy odbiorze bodźców na drodze słuchowej; ćwiczenia

powinny być krótkie, nie nużące;

• doprowadzenie ćwiczeń do końca, pozytywna ocena pracy dziecka pozwoli na

wzmocnienie motywacji do pracy i podniesienie samooceny ucznia;

• wskazane jest włączenie rodziców do pracy rewalidacyjnej poprzez systematyczne

przekazywanie stosowanych ćwiczeń i wdrażanie rodziców do kontynuowania

pracy z dzieckiem na terenie domu.

W pracy rewalidacyjnej konieczne jest pobudzenie resztek słuchu i nauczenie dziecka

korzystania z nich. Sam fakt istnienia pewnych możliwości słuchowych, zdiagnozowanych

podczas badania audiometrycznego, nie oznacza, że dziecko potrafi z nich korzystać.

WYCHOWANIE SŁUCHOWE – proces zdobywania doświadczeń akustycznych –

rozpoczynany jak najwcześniej

Do szczegółowych zadań wychowania słuchowego należą:

• wprowadzenie dziecka z wadą słuchu w środowisko akustyczne, orientacja w świecie

dźwięków;

• prawidłowe kształtowanie pojęć;

• poprawa wyrazistości artykulacji i odbioru informacji dla usprawniania procesu

porozumiewania się;

• wychowanie akustyczne;

• wychowanie społeczne.

Program wychowania słuchowego powinien obejmować ćwiczenia z zakresu:

• czasu trwania dźwięku (długo – krótko);

• natężenia dźwięku (cicho – głośno);

• częstotliwości dźwięku (wysoko – nisko);

• ilości nadanych sygnałów (ile);

• tempa nadawanego sygnału (szybko – powoli);

• lokalizacji źródła dźwięku;

• rytmu.

Metody rehabilitacji dzieci z uszkodzonym słuchem

Metoda audytywno–werbalna (słuchowo-słowna) – oznacza nauczanie mowy na drodze

słuchowej według zasady „słuchaj i patrz”.

Metoda werbo-tonalna – kładzie duży nacisk na rozwój percepcji słuchowej. Łączy ruch

ciała i rytm muzyczny w celu rozwoju komunikacji językowej. W metodzie werbo-

tonalnej wykorzystuje się aparaturę wzmacniającą dźwięki, która służy poprawie jakości

odbioru dźwięku.

Metoda oralna – zaleca się od najwcześniejszego dzieciństwa porozumiewanie się z

dzieckiem mową ustną. Kształcenie mowy opiera się na wykorzystywaniu odczuć

słuchowych, dotykowych, wzrokowych, związanych z percepcją dźwięków.

Fonogesty – umowne ruchy jednej dłoni, wykonywane na wysokości twarzy mówiącego.

Celem jest pomoc niesłyszącemu odbiorcy w dokładnym odczytywaniu mowy z ust. W

czasie wypowiadania sylaby dłoń przyjmuje układ właściwy dla spółgłoski i wykonuje

ruch właściwy dla samogłoski.

Krakowiak K., Fonogesty – metoda komunikowania się słyszących rodziców z niesłyszącymi dziećmi i budowania w dziecięcych umysłach sensoryczno – motorycznej bazy mowy, [w]J.

Błeszyński (red.), Alternatywne i wspomagające metody komunikacji, Impuls, Kraków, 2008.

Daktylografia – to jedna z form

porozumiewania się oparta na odpowiednich

układach palców jednej lub obydwu dłoni.

Każdej literze lub liczbie odpowiada określony

znak daktylograficzny. Zazwyczaj litery

prezentowane są za pomocą odpowiednich

układów prawej ręki położonej na wysokości

twarzy i po prawej stronie.

Język migany – sztucznie utworzona forma

przekazu kinestetycznego wykorzystująca znaki

języka migowego i gramatykę języka polskiego.

Występuje w połączeniu z mową dźwiękową lub

bezgłośnym wypowiadaniem słów i zdań.

Język migowy – system znaków, które mają

postać gestowo-mimiczną oraz zbiory reguł

rządzących związkami i konstrukcjami

komunikatów. Jest to typowy język pozycyjny,

w którym stosunki gramatyczne oznaczane są za

pomocą wyrazów pomocniczych, szyku i cech

prozodycznych.

Polski alfabet palcowy, źródło: Benisz M., Komunikacja

przez dotyk – głuchoniewidomi, [w]J. Błeszyński (red.),

Alternatywne i wspomagające metody komunikacji,

Impuls, Kraków, 2008

Afazja - zaburzenie mowy, powstałe w wyniku uszkodzenia ośrodka mowy w dominującej

półkuli mózgu i upośledzające proces mówienia lub rozumienia mowy.

Afazja percepcyjna: sensoryczna, czuciowa, zaburzenia percepcji słuchowej, mylenie słów

podobnie brzmiących, chory słyszy słowa, ale ich nie rozpoznaje i nie rozumie.

Afazja ekspresyjna: ruchowa, motoryczna, zniekształcenie wzorca ruchowego, trudności w

wypowiadaniu słów.

Afazja mieszana: ruchowo – czuciowa: zaburzone rozumienie i nadawanie.

Zalecenia do pracy:

• forma zajęć powinna angażować różne zmysły;

• należy uwzględniać ćwiczenia aparatu artykulacyjnego oraz ćwiczenia oddechowe;

• angażować ręce , szczególnie rękę dominującą lub rękę zdrową; położenie narządów

artykulacyjnych można wspomagać ruchem ręki;

• skupiać uwagę dziecka na śledzeniu warg nauczyciela;

• dłuższe wypowiedzi dzielić na dwie części, niekoniecznie z godnie z podziałem na sylaby;

• tworzyć treść i budować wypowiedzi dziecka w oparciu o słowa kluczowe, które nie są

zniekształcone;

• wzbogacać słownictwo dziecka przede wszystkim o czasowniki – jako nazwy czynności

pozwalają budować proste zdania i są nośnikiem informacji;

• stosować zasadę stopniowania trudności.

Zaburzenie wzroku

Zajęcia rewalidacyjne

Podstawowe zasady

Zasady pracy z uczniem niewidomym lub słabowidzącym:

• zasada indywidualizacji;

• zasada konkretności i poglądowości nauczania;

• zasada priorytetu rewalidacji w organizacji procesu edukacyjnego;

• zasada przystosowania wymagań do indywidualnych możliwości uczniów.

Cele rewalidacji:

• nauka pisma dotykowego systemem Braille’a;

• nauka orientacji i samodzielnego poruszania się;

• nauka czynności życia codziennego;

Dostosowanie otoczenia, rodzaj pomocy

• zaopatrzenie w odpowiednie pomoce optyczne i nieoptyczne poprawiające

zdolność ich widzenia;

• wyposażenie klasy w nowoczesny sprzęt elektroniczny;

• zastosowanie właściwego oświetlenia ogólnego;

• zapewnienie kontrastów barwnych na stanowisku pracy ucznia dla

umożliwienia lepszej orientacji;

• wprowadzenie oznaczeń na ciągach komunikacyjnych;

• zachowanie stałego porządku w otoczeniu ucznia

Przykłady rozwiązań metodycznych podczas zajęć edukacyjnych

• czynności wstępne;

• uświadomienie celów i wytworzenie pozytywnej motywacji;

• wprowadzanie i poznawanie nowych treści;

• nabywanie, uogólnianie i systematyzowanie pojęć;

• utrwalanie nowych treści przez zastosowanie ich w praktyce to proces

przechodzenia od teorii do praktyki;

• kontrola i samokontrola osiągniętych przez uczniów kompetencji

Pracując z dzieckiem z dysfunkcja wzroku korzystamy z tych samych

metod nauczania, jak w przypadku dzieci pełnosprawnych. Inne są tylko

pomoce dydaktyczne.

Pomoce optyczne to:

• różnego rodzaju lupy;

• czytnik filatelistyczny,

• okulary lupowe tylko do czytania, odpowiednio dobrane do wzroku

dziecka, lunetka z regulacją odległości,

• monookular, na który można stosować nakładkę do bliży;

Pomoce nieoptyczne to:

• lampki oświetleniowe;

• filtry z włókna oktanowego różnego koloru łagodzące efekty olśnienia, czyli

światłowstrętu;

• okulary polaroidy o podobnym działaniu jak filtry;

• okulary filtrujące zatrzymujące szkodliwe promieniowanie ultrafioletowe, chroniąc

świetlówkę;

• okulary antyrefleksyjne;

• daszki chroniące przed nadmiernym oświetleniem;

• okienka do ograniczania pola widzenia niezbędne przy nauce czytania, najlepiej

wykonane z ciemnego materiału,;

• ciemne kartki podkładane pod cienkie kartki przebijające tekst dla polepszenia

widoczności;

• zeszyty specjalistyczne z grubą liniaturą;

• litery i cyfry tłoczone, które można nie tylko zobaczyć, ale i dotknąć;

• ciemne i grube flamastry;

• nagrywane lekcje, książki mówione.

Dziękuję za uwagę