Özel mavİ dÜŞler anaokulu 2016-2017 eĞİtİm...

12
ÖZEL MAVİ DÜŞLER ANAOKULU 2016-2017 EĞİTİM YILI Bilgi Bülteni Sayı: 2 2-3 YAŞ ÇOCUKLARININ GELİŞİM BASAMAKLARI Okul öncesi dönem genel anlamda tüm gelişim alanları açısından temellerin atıldığı bir dönem olup daha sonra ki gelişim aşamalarını da belirleyecek bir zaman dilimidir. Bilişsel, psiko-motor, dil, sosyal ve duygusal gelişim alanları okul öncesi dönemde hem gelişimsel hız hem de nitelik açısından oldukça önemli karakteristik özellikler gösterir. Gelişim süreci içinde tüm çocuklar aynı gelişim yolunu izlerler. Bebek önce emekler, sonra tutunarak ayağa kalkar daha sonra da yürür. Gelişim sırası her çocuk için aynı olurken gelişim hızları farklılık göstermektedir. Örneğin, her bebek önce sesler çıkarır sonra kelime ve cümlelerle dil gelişimini sürdürürken, bazı bebekler 10 aylıkken ilk kelimeleri söylerken bazı bebekler 14-16 aylık olduklarında ilk kelimelerini söylemektedirler. Gelişimi tamamlarken her bir basamakta geçirdikleri sürenin çocuktan çocuğa değiştiği görülür. Bazı çocuklar, diğerlere oranla daha hızlı gelişirken bu gelişim bazı çocuklarda daha yavaş olmaktadır. Gelişimin dinamik olduğu ve yaşam boyu sürdüğü görülmektedir. Belli aşamalara bölünmüştür ve her biri önceki aşamaların birikimlerine dayalı olarak gelişir. Gelişim, genetik ve çevresel değişkenlerin karşılıklı etkileşimlerinin ürünüdür. Örneğin, doğuştan getirdiğimiz zeka potansiyelinin uygun eğitim yaşantılarıyla desteklenmemesi halinde, yeterince gelişmediği bilinmektedir. Gelişimde denge vardır. Gelişim özellikleri ayrılmaz bir bütün oluşturur ve gelişim alanları karşılıklı olarak birbirlerini etkilerler. Örneğin, çocuğun zihinsel gelişiminin düzeyi dil gelişimini, dil gelişimi düzeyi de zihinsel gelişimini etkiler. Gelişim, giderek artan bir özelleşme sürecidir ve genelden özele, bütünden parçaya doğrudur. Örneğin, çocuklar belli bir gelişim aşamasında, sadece ellerini bir bütün olarak kullanırken, ince kasların gelişimi ile parmaklarını kullanmaya başlamaktadırlar. “Çocukluğun ilk 6 yılı” bireyin gelişiminin temel taşlarını oluşturması, temel bilgi ve becerilerin bu erken gelişim yıllarında kazanılması nedeniyle büyük önem taşır. Kişilik oluşumu yönünden de önem taşıyan ilk 72 ayda çocuk, kendisine uyarıcı bir çevre sunan, sevgi gösteren ve sağlıklı gelişimini destekleyen anne-babaya gereksinim duyar.

Upload: others

Post on 14-Aug-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ÖZEL MAVİ DÜŞLER ANAOKULU 2016-2017 EĞİTİM YILImavidusleranaokulu.k12.tr/wp-content/uploads/2016/...Bu erken geliim yıllarında temeli atılan beden geliimi, psiko -sosyal

ÖZEL MAVİ DÜŞLER ANAOKULU

2016-2017 EĞİTİM YILI

Bilgi Bülteni

Sayı: 2

2-3 YAŞ ÇOCUKLARININ GELİŞİM BASAMAKLARI

Okul öncesi dönem genel anlamda tüm gelişim alanları açısından temellerin atıldığı bir

dönem olup daha sonra ki gelişim aşamalarını da belirleyecek bir zaman dilimidir. Bilişsel,

psiko-motor, dil, sosyal ve duygusal gelişim alanları okul öncesi dönemde hem gelişimsel hız

hem de nitelik açısından oldukça önemli karakteristik özellikler gösterir.

Gelişim süreci içinde tüm çocuklar aynı gelişim yolunu izlerler. Bebek önce

emekler, sonra tutunarak ayağa kalkar daha sonra da yürür. Gelişim sırası her

çocuk için aynı olurken gelişim hızları farklılık göstermektedir. Örneğin, her

bebek önce sesler çıkarır sonra kelime ve cümlelerle dil gelişimini sürdürürken,

bazı bebekler 10 aylıkken ilk kelimeleri söylerken bazı bebekler 14-16 aylık

olduklarında ilk kelimelerini söylemektedirler. Gelişimi tamamlarken her bir

basamakta geçirdikleri sürenin çocuktan çocuğa değiştiği görülür. Bazı

çocuklar, diğerlere oranla daha hızlı gelişirken bu gelişim bazı çocuklarda daha

yavaş olmaktadır.

Gelişimin dinamik olduğu ve yaşam boyu sürdüğü görülmektedir. Belli aşamalara

bölünmüştür ve her biri önceki aşamaların birikimlerine dayalı olarak gelişir.

Gelişim, genetik ve çevresel değişkenlerin karşılıklı etkileşimlerinin ürünüdür. Örneğin,

doğuştan getirdiğimiz zeka potansiyelinin uygun eğitim yaşantılarıyla desteklenmemesi

halinde, yeterince gelişmediği bilinmektedir.

Gelişimde denge vardır. Gelişim özellikleri ayrılmaz bir bütün oluşturur ve gelişim alanları

karşılıklı olarak birbirlerini etkilerler. Örneğin, çocuğun zihinsel gelişiminin düzeyi dil

gelişimini, dil gelişimi düzeyi de zihinsel gelişimini etkiler.

Gelişim, giderek artan bir özelleşme sürecidir ve genelden özele, bütünden parçaya

doğrudur. Örneğin, çocuklar belli bir gelişim aşamasında, sadece ellerini bir bütün olarak

kullanırken, ince kasların gelişimi ile parmaklarını kullanmaya başlamaktadırlar.

“Çocukluğun ilk 6 yılı” bireyin gelişiminin temel taşlarını oluşturması, temel bilgi ve becerilerin

bu erken gelişim yıllarında kazanılması nedeniyle büyük önem taşır. Kişilik oluşumu

yönünden de önem taşıyan ilk 72 ayda çocuk, kendisine uyarıcı bir çevre sunan, sevgi

gösteren ve sağlıklı gelişimini destekleyen anne-babaya gereksinim duyar.

Page 2: ÖZEL MAVİ DÜŞLER ANAOKULU 2016-2017 EĞİTİM YILImavidusleranaokulu.k12.tr/wp-content/uploads/2016/...Bu erken geliim yıllarında temeli atılan beden geliimi, psiko -sosyal

Bu erken gelişim yıllarında temeli atılan beden gelişimi, psiko-sosyal

gelişim ve kişilik yapısının, ileri yaşlarda yön değiştirmekten çok aynı

yönde gelişme şansı daha yüksektir.

Çocuk gelişiminin kendine özgü dinamikleri olduğu, her gelişim

evresinin büyük oranda daha önceki evreler tarafından belirlendiği

açıktır. Araştırmalar, çocukluk yıllarında kazanılan davranışların

yetişkinlikte, bireyin kişilik yapısını, tavır, alışkanlık, inanç ve değer

yargılarını büyük ölçüde biçimlendirdiğini ortaya koymaktadır.

2-3 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

Bilişsel-Dil Gelişimi

İki kelimelik dizilerde isim ve fiili birleştirebilir. (baba git vb.)

Tuvalet gereksinimini sözel olarak ifade edebilir.

Konuşmalarında “evet” veya “hayır” kelimelerini kullanır.

Basit etkinlikler için “ne yapıyor?” sorusuna cevap verebilir.

“Nerede” sorusunu içeren cümlelere yanıt verebilir.

Tanıdığı çevresel sesleri isimlendirir.

Yaşını söylemek için parmaklarını kullanır.

Sorulduğunda cinsiyetini söyler.

“Bu (o) ne?” soruları sorar.

Şimdiki zaman fiilini kullanır.

Kurallı cümle kurabilir. (bu bir toptur vb.)

Üç rengi eşleştirir.

Model olunduğunda daire çizebilir.

Psiko-Motor Gelişim

Olduğu yerde çift ayak zıplayabilir.

Geri geri yürüyebilir.

Yardımla merdivenleri inebilir.

5-6 küp ile kule yapabilir

Sayfaları teker teker çevirebilir.

Model olunduğunda kağıdı ikiye katlayabilir.

Geçmeli oyuncakları ayırıp, takabilir.

Durmakta olan topa tekme atabilir.

Hamurdan toplar yuvarlayabilir.

Sosyal-Duygusal Gelişim

Yetişkinin isteği üzerine etkinliğe katılabilir.

Basit yönergeleri uygulayabilir.(nesne getirip, götürme vb.)

Müzik veya hikaye etkinliğine 5-10 dakika katılabilir.

Hatırlatıldığında “lütfen”, “teşekkür ederim” diyebilir.

Basit ev işlerinde (kaşık tutmak vb.) yetişkine yardım edebilir.

Sorulduğunda bir tercih yapabilir.

Duygularla ilgili (sevmek, üzülmek vb.) sözel ifadeleri anlayabilir.

Müzik eşliğinde dans edebilir.

Hatırlatıldığında tanıdığı yetişkinleri selamlayabilir.

Page 3: ÖZEL MAVİ DÜŞLER ANAOKULU 2016-2017 EĞİTİM YILImavidusleranaokulu.k12.tr/wp-content/uploads/2016/...Bu erken geliim yıllarında temeli atılan beden geliimi, psiko -sosyal

Bilişsel-Dil Gelişimini Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?

Tek bir kelime söylediği zaman (top), bu kelimeyi başka kelimelerle birleştirin (büyük

top vb.)

Beraber bir etkinlik yaparken, ne yapmakta olduğunuzu anlatın. Ara

sıra yapılan etkinlikle ilgili sorular sorun.(ben ne yapıyorum?), (sen

ne yapıyorsun? vb.)

Tuvalet eğitimi için tek ve özel bir kelime seçin ve tüm aile o

kelimeyi kullanın.

Basit bir şarkı söyleyin ve o şarkıyı kendisi veya arkadaşlarıyla

söylemeye teşvik edin.

Çocuğunuz olumsuz cevap vermek yerine başını sallıyorsa, başınızı

sallayın ve “hayır” deyin.

Kartondan dairelerle “kardan adam vb.” resimler yapın.

Tek bir ana renkle başlayarak, renkler hakkında konuşun.

İçinde hayvan sesleri olan şarkıları kullanarak “Ali babanın çiftliği vb.) şarkıda geçen

hayvan seslerini birlikte söyleyin.

Tahmin etme oyunu oynayın. Gülmek, koşmak vb. eylemleri dramatize ederek ne

yaptığınızı söylemesini isteyin.

Psiko-Motor Gelişimi Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?

Bakabileceği kitaplar verin ve sayfalarını çevirme fırsatı bulsun.

Nesnelerin üzerindeki ambalajları açması için fırsat verin.

Dergilerdeki, gazetelerdeki resimleri yırtması için fırsat verin.

Elerinden tutarak, zıplamasını sağlayın.

Hamurla oynaması için fırsat verin.

Trencilik oynayın ve treni geri geri götürün.

Topla oyunlar oynayarak, topa vurmasını veya size atmasını isteyin.

Sosyal-Duygusal Gelişimi Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?

Basit yönergeler verin.(lütfen bunu masaya koy vb.)

Seçtiği bir hikayeyi yatmadan önce ona okuyun.

“Teşekkür ederim”, “lütfen”, “günaydın” vb. kelimeleri sıklıkla

kullanın.

Tercih yapması için iki seçenek sunun. (süt mü meyve suyu mu?

vb.)

Kucaklarken veya öperken onu sevdiğinizi söyleyin.

“ Çocuklara Nereye Gidecekleri Değil, Nasıl Yürüyecekleri

Anlatılmalı “

KAYNAKÇA: Türk Psikologlar Derneği Okul Öncesi Komisyonu Gözlem Formu 2000

Ana-Baba Okulu, Remzi Kitabevi 2001

Çocuk Psikolojisi, Haluk Yavuzer, Remzi Kitabevi 1992

0-6 Yaş Çocuğunun Gelişimi, Unesco-Unicef Co-Operative Programme

Portage Etkinlik Önerileri Klavuzu, Türkçesi: Dr. Ender Marangoz

Çocuğun Gelişim Dönemleri, İlkim Öz, Kök Yayıncılık

Page 4: ÖZEL MAVİ DÜŞLER ANAOKULU 2016-2017 EĞİTİM YILImavidusleranaokulu.k12.tr/wp-content/uploads/2016/...Bu erken geliim yıllarında temeli atılan beden geliimi, psiko -sosyal

ÖZEL MAVİ DÜŞLER ANAOKULU

2016-2017 EĞİTİM YILI

Bilgi Bülteni

Sayı: 2

3-4 YAŞ ÇOCUKLARININ GELİŞİM BASAMAKLARI

Okul öncesi dönem genel anlamda tüm gelişim alanları açısından temellerin atıldığı bir

dönem olup daha sonra ki gelişim aşamalarını da belirleyecek bir zaman dilimidir. Bilişsel,

psiko-motor, dil, sosyal ve duygusal gelişim alanları okul öncesi dönemde hem gelişimsel hız

hem de nitelik açısından oldukça önemli karakteristik özellikler gösterir.

Gelişim süreci içinde tüm çocuklar aynı gelişim yolunu izlerler.

Bebek önce emekler, sonra tutunarak ayağa kalkar daha sonra da

yürür. Gelişim sırası her çocuk için aynı olurken gelişim hızları

farklılık göstermektedir. Örneğin, her bebek önce sesler çıkarır

sonra kelime ve cümlelerle dil gelişimini sürdürürken, bazı bebekler

10 aylıkken ilk kelimeleri söylerken bazı bebekler 14-16 aylık

olduklarında ilk kelimelerini söylemektedirler. Gelişimi tamamlarken

her bir basamakta geçirdikleri sürenin çocuktan çocuğa değiştiği

görülür. Bazı çocuklar, diğerlere oranla daha hızlı gelişirken bu

gelişim bazı çocuklarda daha yavaş olmaktadır.

Gelişimin dinamik olduğu ve yaşam boyu sürdüğü görülmektedir. Belli aşamalara

bölünmüştür ve her biri önceki aşamaların birikimlerine dayalı olarak gelişir.

Gelişim, genetik ve çevresel değişkenlerin karşılıklı etkileşimlerinin ürünüdür. Örneğin,

doğuştan getirdiğimiz zeka potansiyelinin uygun eğitim yaşantılarıyla desteklenmemesi

halinde, yeterince gelişmediği bilinmektedir.

Gelişimde denge vardır. Gelişim özellikleri ayrılmaz bir bütün oluşturur ve gelişim alanları

karşılıklı olarak birbirlerini etkilerler. Örneğin, çocuğun zihinsel gelişiminin düzeyi dil

gelişimini, dil gelişimi düzeyi de zihinsel gelişimini etkiler.

Gelişim, giderek artan bir özelleşme sürecidir ve genelden özele, bütünden parçaya

doğrudur. Örneğin, çocuklar belli bir gelişim aşamasında, sadece ellerini bir bütün olarak

kullanırken, ince kasların gelişimi ile parmaklarını kullanmaya başlamaktadırlar.

“Çocukluğun ilk 6 yılı” bireyin gelişiminin temel taşlarını oluşturması, temel bilgi ve becerilerin

bu erken gelişim yıllarında kazanılması nedeniyle büyük önem taşır. Kişilik oluşumu

yönünden de önem taşıyan ilk 72 ayda çocuk, kendisine uyarıcı bir çevre sunan, sevgi

gösteren ve sağlıklı gelişimini destekleyen anne-babaya gereksinim duyar.

Page 5: ÖZEL MAVİ DÜŞLER ANAOKULU 2016-2017 EĞİTİM YILImavidusleranaokulu.k12.tr/wp-content/uploads/2016/...Bu erken geliim yıllarında temeli atılan beden geliimi, psiko -sosyal

Bu erken gelişim yıllarında temeli atılan beden gelişimi, psiko-sosyal gelişim ve kişilik

yapısının, ileri yaşlarda yön değiştirmekten çok aynı yönde gelişme şansı daha yüksektir.

Çocuk gelişiminin kendine özgü dinamikleri olduğu, her gelişim evresinin büyük oranda daha

önceki evreler tarafından belirlendiği açıktır. Araştırmalar, çocukluk yıllarında kazanılan

davranışların yetişkinlikte, bireyin kişilik yapısını, tavır, alışkanlık, inanç ve değer yargılarını

büyük ölçüde biçimlendirdiğini ortaya koymaktadır.

3-4 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

Bilişsel-Dil Gelişimi

Kelime hazinesi hızla gelişmeye başlamıştır. Yeni kelimelere karşı ilgi duyar.

Cümlelerinde neden-sonuç ilişkisi kurmaya başlamıştır.

Masal dinlemeyi sever.

Günlük hayatta alışık olduğu cisimlerin kullanımını bilebilir.

Ana renkleri tanır.

Somut düşünür. Kelimeleri öğrendiği basit anlamlarına göre değerlendirir.

Psiko-Motor Gelişim

Bedenini daha rahat kullanabilir.

Topu atar, atılan topu yakalar, zıplatabilir ve tekmeyle vurabilir.

Bu yaşın sonuna doğru çizimleri daha anlamlı hale gelir.

Makas kullanabilir.

Tek ayak üzerinde 4 saniye durabilir.

3 tekerlekli bisikleti kullanabilir.

Parmak ucunda durup yürüyebilir.

Sosyal-Duygusal Gelişim

Çevre üzerinde denetimini artırmaya başlar.

Açık sözlüdür. Hoşlandığı ve hoşlanmadıklarını açıkça söyler.

Grup oyunlarını tercih etmeye başladıkları görülür.

Günlük hayatta yaşadıklarını oyun içinde oyuncaklarına uygular.

Paylaşma bilinci yeni yeni oluşmaya başlamıştır.

Cinsel roller belirginleşmeye başlamıştır.

Bilişsel-Dil Gelişimini Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?

Beğendiği kitabı çocuğunuza okuyun. Resimler hakkında konuşun ve gördüğü şeyleri

ona anlattırın.

Çocuğunuzun ilgisini çekecek uygun hikayeler bulun. Hikayeyi 2-3 kez okuduktan

sonra tekrar okurken, sayfayı çevirmeden bir sonraki sayfada ne olacağını sorun.

Sofra hazırlarken çocuğunuzdan size yardım etmesini isteyin ve peçete, çatal vb.

eşyaları saymasını sağlayın.

Çocuğunuzun en sevdiği televizyon programını birlikte izleyin ve program hakkında

onunla konuşun ve neler olduğunu anlattırın.

Evcilik vb. sosyal oyunlar oynarken çocuğunuzdan yiyecek, giyecek gibi nesneleri

gruplamasını isteyin.

Psiko-Motor Gelişimi Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?

Oyun hamuru ile oynamasına fırsat verin.

Page 6: ÖZEL MAVİ DÜŞLER ANAOKULU 2016-2017 EĞİTİM YILImavidusleranaokulu.k12.tr/wp-content/uploads/2016/...Bu erken geliim yıllarında temeli atılan beden geliimi, psiko -sosyal

Makasla yapacağı etkinliklerde önce makası nasıl tutacağını gösterin, sonra

parmaklarını yerleştirmesine yardım edin ve elinizi onun elinin üzerine koyarak birlikte

kesin.

Atlayabileceği yükseklikte bir yere çıktığı zaman, atlaması için onun önünde durun ve

kollarınızı açarak atlaması için onu teşvik edin.

Çocuğunuzla koşmayı gerektiren oyunlar oynayın

Sosyal-Duygusal Gelişimi Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?

Müzik eşliğinde dans etmesi için onu cesaretlendirin.

Diğer çocuklarla sırayla oynanan oyunlara katılması için fırsatlar yaratın.

Yetişkinlerin bulunduğu bir yere gittiğinizde oradakileri selamlayarak çocuğunuza

model olun.

Çocuğunuzla konuşurken “lütfen” ve “teşekkür ederim” kelimelerini kullanın.

Çocuğunuz bir etkinlikte sırasını beklediğinde ona övgü dolu sözler söyleyin.

“ Çocuklara Nereye Gidecekleri Değil, Nasıl Yürüyecekleri

Anlatılmalı “

KAYNAKÇA: Türk Psikologlar Derneği Okul Öncesi Komisyonu Gözlem Formu 2000

Ana-Baba Okulu, Remzi Kitabevi 2001

Çocuk Psikolojisi, Haluk Yavuzer, Remzi Kitabevi 1992

0-6 Yaş Çocuğunun Gelişimi, Unesco-Unicef Co-Operative Programme

36-72 Aylık Çocuklar İçin Okul Öncesi Eğitim Programı, MEB

Portage Etkinlik Önerileri Klavuzu, Türkçesi: Dr. Ender Marangoz

Çocuğun Gelişim Dönemleri, İlkim Öz, Kök Yayıncılık

Page 7: ÖZEL MAVİ DÜŞLER ANAOKULU 2016-2017 EĞİTİM YILImavidusleranaokulu.k12.tr/wp-content/uploads/2016/...Bu erken geliim yıllarında temeli atılan beden geliimi, psiko -sosyal

ÖZEL MAVİ DÜŞLER ANAOKULU

2016-2017 EĞİTİM YILI

Bilgi Bülteni

Sayı: 2

4-5 YAŞ ÇOCUKLARININ GELİŞİM BASAMAKLARI

Okul öncesi dönem genel anlamda tüm gelişim alanları açısından temellerin atıldığı bir

dönem olup daha sonra ki gelişim aşamalarını da belirleyecek bir zaman dilimidir. Bilişsel,

psiko-motor, dil, sosyal ve duygusal gelişim alanları okul öncesi dönemde hem gelişimsel hız

hem de nitelik açısından oldukça önemli karakteristik özellikler gösterir.

Gelişim süreci içinde tüm çocuklar aynı gelişim yolunu izlerler. Bebek önce emekler, sonra

tutunarak ayağa kalkar daha sonra da yürür. Gelişim sırası her çocuk için aynı olurken

gelişim hızları farklılık göstermektedir. Örneğin, her bebek önce sesler çıkarır sonra kelime

ve cümlelerle dil gelişimini sürdürürken, bazı bebekler 10 aylıkken ilk kelimeleri söylerken

bazı bebekler 14-16 aylık olduklarında ilk kelimelerini söylemektedirler. Gelişimi tamamlarken

her bir basamakta geçirdikleri sürenin çocuktan çocuğa değiştiği görülür. Bazı çocuklar,

diğerlere oranla daha hızlı gelişirken bu gelişim bazı çocuklarda daha yavaş olmaktadır.

Gelişimin dinamik olduğu ve yaşam boyu sürdüğü görülmektedir. Belli

aşamalara bölünmüştür ve her biri önceki aşamaların birikimlerine dayalı olarak

gelişir.

Gelişim, genetik ve çevresel değişkenlerin karşılıklı etkileşimlerinin ürünüdür.

Örneğin, doğuştan getirdiğimiz zeka potansiyelinin uygun eğitim yaşantılarıyla

desteklenmemesi halinde, yeterince gelişmediği bilinmektedir.

Gelişimde denge vardır. Gelişim özellikleri ayrılmaz bir bütün oluşturur ve

gelişim alanları karşılıklı olarak birbirlerini etkilerler. Örneğin, çocuğun zihinsel gelişiminin

düzeyi dil gelişimini, dil gelişimi düzeyi de zihinsel gelişimini etkiler.

Gelişim, giderek artan bir özelleşme sürecidir ve genelden özele, bütünden parçaya

doğrudur. Örneğin, çocuklar belli bir gelişim aşamasında, sadece ellerini bir bütün olarak

kullanırken, ince kasların gelişimi ile parmaklarını kullanmaya başlamaktadırlar.

“Çocukluğun ilk 6 yılı” bireyin gelişiminin temel taşlarını

oluşturması, temel bilgi ve becerilerin bu erken gelişim

yıllarında kazanılması nedeniyle büyük önem taşır. Kişilik

oluşumu yönünden de önem taşıyan ilk 72 ayda çocuk,

kendisine uyarıcı bir çevre sunan, sevgi gösteren ve sağlıklı

gelişimini destekleyen anne-babaya gereksinim duyar.

Bu erken gelişim yıllarında temeli atılan beden gelişimi, psiko-sosyal gelişim ve kişilik

yapısının, ileri yaşlarda yön değiştirmekten çok aynı yönde gelişme şansı daha yüksektir.

Page 8: ÖZEL MAVİ DÜŞLER ANAOKULU 2016-2017 EĞİTİM YILImavidusleranaokulu.k12.tr/wp-content/uploads/2016/...Bu erken geliim yıllarında temeli atılan beden geliimi, psiko -sosyal

Çocuk gelişiminin kendine özgü dinamikleri olduğu, her gelişim evresinin büyük oranda daha

önceki evreler tarafından belirlendiği açıktır. Araştırmalar, çocukluk yıllarında kazanılan

davranışların yetişkinlikte, bireyin kişilik yapısını, tavır, alışkanlık, inanç ve değer yargılarını

büyük ölçüde biçimlendirdiğini ortaya koymaktadır.

4-5 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

Bilişsel-Dil Gelişimi

Kendi adını yazabilir veya görünce tanıyabilir.

Küçük, büyük, az, çok gibi kavramları bilir.

İnsan resmini çizebilir. Resimlerindeki figürler tanınır hale

gelmiştir.

1-5 arasındaki sayıları sayabilir ve yazabilir. Zaman kavramı

oluşmaya başlamıştır. Sabah ve akşamı bilir.

Bilgi toplayıcı sorular sorar. Kelimelerin anlamını öğrenmek ister.

Yaptığı günlük işlerle ilgili sorulara anlaşılır cevaplar verir.

Eksik resimleri tamamlayabilir.

Benzerlik ve farklılıkları bulabilir.Kavramları zıtlıklarıyla birlikte bilir.

Psiko-Motor Gelişim

Koşma, sekme ve atlamada vücut hareketleri tam bir denge içindedir.

Parmak ucunda durabilir, yürüyebilir, koşabilir.

Küçük kas gelişimi daha iyi derecededir. Kalemi rahatlıkla kullanabilir.

Ayak değiştirerek kendi başına merdiven inip, çıkabilir.

Tek ayak üzerinde 7 saniye durabilir.

Atılan topu yakalayabilir.

İpe boncuk, makarna dizebilir.

3 tekerlekli bisiklete rahatlıkla binebilir.

Kesme yapıştırma etkinliklerine ilgilidir.

Sosyal-Duygusal Gelişim

Kendisine ve çevresine karşı güven duygusu daha gelişmiştir.

Yaptığı işin beğenilmesi çok hoşuna gider.

Yetişkinlerin konuşmalarına katılır.

Oyuncaklarını paylaşır.

Sırasını bekleyebilir.

Yemek kurallarına uyabilir.

Sosyal uyum için gerekli davranışları çevresinden gördüğü şekilde taklitle öğrenir.

Benlik kavramı iyice gelişmiştir. Özdeşleşmek için seçtiği birey gibi hareket etmeye

özen gösterir.

Zaman zaman çeşitli korkuları gündeme getirebilir.

Arkadaşlarıyla işbirliği yapar.

Bilişsel-Dil Gelişimini Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?

Çocuğunuzun tamamlaması için eksik çizgiler çizin. Eğer zorlanıyorsa elinden tutarak

yardımcı olun.

Kitap, katalog veya dergilerdeki resimlere bakın. Bitirdikten sonra çocuğunuzla

resimlerde gördüğünüz şeyler hakkında konuşun.

Çocuğunuzla oynarken, çevresinde gördüğü farklı renkleri isimlendirmesini isteyin.

Çocuğunuza hikaye anlattıktan sonra, hikayeyi kendisinin anlatması için teşvik edin.

Page 9: ÖZEL MAVİ DÜŞLER ANAOKULU 2016-2017 EĞİTİM YILImavidusleranaokulu.k12.tr/wp-content/uploads/2016/...Bu erken geliim yıllarında temeli atılan beden geliimi, psiko -sosyal

Farklı ağırlıktaki nesneleri tutması için verin (elma-portakal). Hangisinin daha ağır

olduğunu sorun. Çocuğunuza yönerge vermek için günlük fırsatları kullanın.

Çocuğunuz bir etkinlik veya geziden eve döndüğünde yaptıklarını anlatması için onu

teşvik edin.

Kitap veya dergilerden içinde yanlışlıklar olan resimler bulun. Çocuğunuzu resimlerde

nelerin yanlış olduğunu söylemesi için teşvik edin.

Sizi taklit ederek karmaşık cümleler söylemesini isteyin.

Psiko-Motor Gelişimi Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?

Siz ve çocuğunuz hamurdan 5’ er adet top yapın.

Çocuğunuzla bu topları yapıştırarak kardan adam,

kurabiye vb. yapılacağını gösterin.

Çocuğunuzun kesmesi için kağıt üzerine siyah

çizgilerde daireler çizin.

Çocuğunuzun çizim için değişik malzemeler

kullanmasını sağlayın.

Çocuğunuzun dergilerden beğendiği resimleri

kesmesine izin verin. Bunlardan “sevdiğim resimler”

albümü hazırlayabilirsiniz.

Çocuğunuza renkli kağıtlardan değişik şekiller kesip, başka bir kağıt üzerine

yapıştırarak resim yapmaya teşvik edin.

Sosyal-Duygusal Gelişimi Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?

Çocuğunuz bir şey yaparken zorlanıyorsa ve giderek huzursuzlaşıyorsa ona nasıl

yardım isteyebileceğini söyleyin. Ve “yardım istediğini bana söylediğin için teşekkür

erdim” gibi sözel ödüllerle destekleyin.

Çocuğunuzun misafirleri selamlamasını ve sorulara cevap vermesini teşvik edin.

Çocuğunuzun bir yetişkinle konuşabileceği ortamlar hazırlayın.

Ailece bir karar alınacaksa bütün aile üyelerinin karara katılmasını teşvik edin.

Eğer çocuğunuz size ait bir eşyayı almışsa ona “bu benim” deyin ve başkalarına ait

bir şeyi kullanmak veya oynamak için izin istemesi gerektiğini hatırlatın.

Çocuğunuz toplumda sosyal kabul gören davranışları sergilediğinde onu övün.

“ Çocuklara Nereye Gidecekleri Değil, Nasıl Yürüyecekleri

Anlatılmalı “

KAYNAKÇA: Türk Psikologlar Derneği Okul Öncesi Komisyonu Gözlem Formu 2000

Ana-Baba Okulu, Remzi Kitabevi 2001

Çocuk Psikolojisi, Haluk Yavuzer, Remzi Kitabevi 1992

0-6 Yaş Çocuğunun Gelişimi, Unesco-Unicef Co-Operative Programme

36-72 Aylık Çocuklar İçin Okul Öncesi Eğitim Programı, MEB

Portage Etkinlik Önerileri Klavuzu, Türkçesi: Dr. Ender Marangoz

Çocuğun Gelişim Dönemleri, İlkim Öz, Kök Yayıncılık

Page 10: ÖZEL MAVİ DÜŞLER ANAOKULU 2016-2017 EĞİTİM YILImavidusleranaokulu.k12.tr/wp-content/uploads/2016/...Bu erken geliim yıllarında temeli atılan beden geliimi, psiko -sosyal

ÖZEL MAVİ DÜŞLER ANAOKULU

2016-2017 EĞİTİM YILI

Bilgi Bülteni

Sayı: 2

5-6 YAŞ ÇOCUKLARININ GELİŞİM BASAMAKLARI

Okul öncesi dönem genel anlamda tüm gelişim alanları açısından temellerin atıldığı bir

dönem olup daha sonra ki gelişim aşamalarını da belirleyecek bir zaman dilimidir. Bilişsel,

psiko-motor, dil, sosyal ve duygusal gelişim alanları okul öncesi dönemde hem gelişimsel hız

hem de nitelik açısından oldukça önemli karakteristik özellikler gösterir.

Gelişim süreci içinde tüm çocuklar aynı gelişim yolunu izlerler. Bebek önce

emekler, sonra tutunarak ayağa kalkar daha sonra da yürür. Gelişim sırası

her çocuk için aynı olurken gelişim hızları farklılık göstermektedir. Örneğin,

her bebek önce sesler çıkarır sonra kelime ve cümlelerle dil gelişimini

sürdürürken, bazı bebekler 10 aylıkken ilk kelimeleri söylerken bazı bebekler

14-16 aylık olduklarında ilk kelimelerini söylemektedirler. Gelişimi

tamamlarken her bir basamakta geçirdikleri sürenin çocuktan çocuğa

değiştiği görülür. Bazı çocuklar, diğerlere oranla daha hızlı gelişirken bu

gelişim bazı çocuklarda daha yavaş olmaktadır.

Gelişimin dinamik olduğu ve yaşam boyu sürdüğü görülmektedir. Belli aşamalara

bölünmüştür ve her biri önceki aşamaların birikimlerine dayalı olarak gelişir.

Gelişim, genetik ve çevresel değişkenlerin karşılıklı etkileşimlerinin ürünüdür. Örneğin,

doğuştan getirdiğimiz zeka potansiyelinin uygun eğitim yaşantılarıyla desteklenmemesi

halinde, yeterince gelişmediği bilinmektedir.

Gelişimde denge vardır. Gelişim özellikleri ayrılmaz bir bütün oluşturur ve gelişim alanları

karşılıklı olarak birbirlerini etkilerler. Örneğin, çocuğun zihinsel gelişiminin düzeyi dil

gelişimini, dil gelişimi düzeyi de zihinsel gelişimini etkiler.

Gelişim, giderek artan bir özelleşme sürecidir ve genelden özele, bütünden parçaya

doğrudur. Örneğin, çocuklar belli bir gelişim aşamasında, sadece ellerini bir bütün olarak

kullanırken, ince kasların gelişimi ile parmaklarını kullanmaya başlamaktadırlar.

“Çocukluğun ilk 6 yılı” bireyin gelişiminin temel taşlarını oluşturması,

temel bilgi ve becerilerin bu erken gelişim yıllarında kazanılması

nedeniyle büyük önem taşır. Kişilik oluşumu yönünden de önem

taşıyan ilk 72 ayda çocuk, kendisine uyarıcı bir çevre sunan, sevgi

gösteren ve sağlıklı gelişimini destekleyen anne-babaya gereksinim

duyar.

Bu erken gelişim yıllarında temeli atılan beden gelişimi, psiko-sosyal

Page 11: ÖZEL MAVİ DÜŞLER ANAOKULU 2016-2017 EĞİTİM YILImavidusleranaokulu.k12.tr/wp-content/uploads/2016/...Bu erken geliim yıllarında temeli atılan beden geliimi, psiko -sosyal

gelişim ve kişilik yapısının, ileri yaşlarda yön değiştirmekten çok aynı yönde gelişme şansı

daha yüksektir.

Çocuk gelişiminin kendine özgü dinamikleri olduğu, her gelişim evresinin büyük oranda daha

önceki evreler tarafından belirlendiği açıktır. Araştırmalar, çocukluk yıllarında kazanılan

davranışların yetişkinlikte, bireyin kişilik yapısını, tavır, alışkanlık, inanç ve değer yargılarını

büyük ölçüde biçimlendirdiğini ortaya koymaktadır.

5-6 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

Bilişsel-Dil Gelişimi

Kendi adını yazabilir veya görünce tanıyabilir.

Ortalama 3000 adetlik kelime haznesine sahiptir.

Dil bilgisi kurallarına uygun konuşur.

Yaşadığı bir durumu veya hikayeyi sırasına uygun anlatabilir.

Yeni şeyler öğrenmeye çok daha hevesli ve açıktır.

1-10 arasındaki sayıları tanır, sayar ve yazabilir.

Nesneleri sınıflandırıp, gruplandırabilir.

Şiir yada tekerleme ezberleyebilir.

100’lük yap-bozları yapabilir.

Haftanın günlerini sayabilir.

Gösterilen resimdeki farklılıkları bulabilir.

En az 6 parçalı bir insanı rahatlıkla çizebilir.

Yaratıcı oyunlarda çok daha gelişmiştir. Yeni şeyler üretebilir.

Şekilleri tanır, kopya edebilir.

Geçmiş, şimdi ve gelecek kavramları kafasında netleşmeye başlamıştır.

Psiko-Motor Gelişim

Kas hakimiyeti tam anlamıyla gelişmiştir.

Fiziksel denge gerektiren hareketleri daha uzun süreli olarak yapabilir.

İnce çizgi üzerinden rahatlıkla yürüyebilir.

Hareketlerini müziğin ritmine uydurabilir.

Kalemleri, boya fırçalarını ustalıkla kullanabilir.

Top oyunlarını başarı ile oynayabilir.

Ritmik hareketleri yapabilir.

Tek ayak üzerinde 10 saniye durabilir.

Kağıt üzerine çizilmiş şekilleri kesebilir.

Sosyal-Duygusal Gelişim

Daha bilgili ve olgun bir birey olmuştur.

Sosyal yaşama daha rahat uyum sağlayabilir.

Grup oyunlarını tercih eder, gruba rahatlıkla uyum

sağlayabilir.

Küçükleri korur.

Kurallı oyunların kurallarına uyar.

Sorumluluk alır ve aldığı sorumlulukları yerine getirebilir.

Duygularını belli eder ve başkalarının duygularını anlar.

Yeni ve alışılmamış durumlara uyum sağlar.

Page 12: ÖZEL MAVİ DÜŞLER ANAOKULU 2016-2017 EĞİTİM YILImavidusleranaokulu.k12.tr/wp-content/uploads/2016/...Bu erken geliim yıllarında temeli atılan beden geliimi, psiko -sosyal

Bilişsel-Dil Gelişimini Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?

Çocuğunuza değişik hikaye kitapları okuyun veya hikaye yaratın.

Cümlelerin sonunu çocuğunuzdan tamamlamasını isteyin. (Pazartesi-Salı-…. vb.)

Günlük olaylarda çocuğunuza sonra ne olacağını tahmin ettirin.

Adresini ve telefon numarasını bilmesini sağlayın.

Çocuğunuz bir kelimenin anlamını sorarsa, ona anlatmak için zaman ayırın.

Sohbetlerinizde yeni kelimeler kullanmaya çalışın.

Psiko-Motor Gelişimi Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?

Çocuğunuzun içini boyamasını istediğiniz resmin etrafından yapıştırıcı ile geçin.

Yapıştırıcının kurumasını bekleyin. Bu çocuğunuzun resmin içini boyaması için onun

dokunma duyusunu uyaran bir sınır oluşturacaktır.

Kesme işlemi için başlangıçta kalın kağıtlı dergiler kullanın.

Çocuğunuza koşmasını, yuvarlanmasını, tırmanmasını sağlayacak fırsatlar yaratın.

Sosyal-Duygusal Gelişimi Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?

Çocuğunuzun en sevdiği oyuncağın adını, sevdiği ve sevmediği yemekleri, gitmekten

hoşlandığı yerleri ve yapmaktan hoşlandığı şeyleri sorarak onun düşünce ve

duygularını anlatmasını destekleyin.

Çocuğunuzun anne-baba rolü yapmasına izin verin. Evden bazı nesneleri bunun için

kullanmasını sağlayın.

Yemek zamanındadaki sohbete katılması için çocuğunuza

yaptığı etkinliklerle ilgili sorular sorun.

Bir kişinin bir nesneyi tanımladığı ve diğerinin de anlatılanın ne

olduğunu tahmin etmeye çalıştığı “Anlatını Bulma” oyunu

oynayın.

Çocuğun yaşıtlarıyla bir arada olabileceği ortamlar yaratmaya

gayret gösterin. Kendi seçtiği arkadaşıyla oynamasına izin verin.

Çocuğunuza kendi hikayelerini yaratması ve onları dramatize etmesini teşvik edin.

“ Çocuklara Nereye Gidecekleri Değil, Nasıl Yürüyecekleri

Anlatılmalı “

KAYNAKÇA: Türk Psikologlar Derneği Okul Öncesi Komisyonu Gözlem Formu 2000

Ana-Baba Okulu, Remzi Kitabevi 2001

Çocuk Psikolojisi, Haluk Yavuzer, Remzi Kitabevi 1992

0-6 Yaş Çocuğunun Gelişimi, Unesco-Unicef Co-Operative Programme

36-72 Aylık Çocuklar İçin Okul Öncesi Eğitim Programı, MEB

Portage Etkinlik Önerileri Klavuzu, Türkçesi: Dr. Ender Marangoz

Çocuğun Gelişim Dönemleri, İlkim Öz, Kök Yayıncılık