Özel mavİ dÜŞler anaokulu 2016-2017 eĞİtİm...
TRANSCRIPT
ÖZEL MAVİ DÜŞLER ANAOKULU
2016-2017 EĞİTİM YILI
Bilgi Bülteni
Sayı: 2
2-3 YAŞ ÇOCUKLARININ GELİŞİM BASAMAKLARI
Okul öncesi dönem genel anlamda tüm gelişim alanları açısından temellerin atıldığı bir
dönem olup daha sonra ki gelişim aşamalarını da belirleyecek bir zaman dilimidir. Bilişsel,
psiko-motor, dil, sosyal ve duygusal gelişim alanları okul öncesi dönemde hem gelişimsel hız
hem de nitelik açısından oldukça önemli karakteristik özellikler gösterir.
Gelişim süreci içinde tüm çocuklar aynı gelişim yolunu izlerler. Bebek önce
emekler, sonra tutunarak ayağa kalkar daha sonra da yürür. Gelişim sırası her
çocuk için aynı olurken gelişim hızları farklılık göstermektedir. Örneğin, her
bebek önce sesler çıkarır sonra kelime ve cümlelerle dil gelişimini sürdürürken,
bazı bebekler 10 aylıkken ilk kelimeleri söylerken bazı bebekler 14-16 aylık
olduklarında ilk kelimelerini söylemektedirler. Gelişimi tamamlarken her bir
basamakta geçirdikleri sürenin çocuktan çocuğa değiştiği görülür. Bazı
çocuklar, diğerlere oranla daha hızlı gelişirken bu gelişim bazı çocuklarda daha
yavaş olmaktadır.
Gelişimin dinamik olduğu ve yaşam boyu sürdüğü görülmektedir. Belli aşamalara
bölünmüştür ve her biri önceki aşamaların birikimlerine dayalı olarak gelişir.
Gelişim, genetik ve çevresel değişkenlerin karşılıklı etkileşimlerinin ürünüdür. Örneğin,
doğuştan getirdiğimiz zeka potansiyelinin uygun eğitim yaşantılarıyla desteklenmemesi
halinde, yeterince gelişmediği bilinmektedir.
Gelişimde denge vardır. Gelişim özellikleri ayrılmaz bir bütün oluşturur ve gelişim alanları
karşılıklı olarak birbirlerini etkilerler. Örneğin, çocuğun zihinsel gelişiminin düzeyi dil
gelişimini, dil gelişimi düzeyi de zihinsel gelişimini etkiler.
Gelişim, giderek artan bir özelleşme sürecidir ve genelden özele, bütünden parçaya
doğrudur. Örneğin, çocuklar belli bir gelişim aşamasında, sadece ellerini bir bütün olarak
kullanırken, ince kasların gelişimi ile parmaklarını kullanmaya başlamaktadırlar.
“Çocukluğun ilk 6 yılı” bireyin gelişiminin temel taşlarını oluşturması, temel bilgi ve becerilerin
bu erken gelişim yıllarında kazanılması nedeniyle büyük önem taşır. Kişilik oluşumu
yönünden de önem taşıyan ilk 72 ayda çocuk, kendisine uyarıcı bir çevre sunan, sevgi
gösteren ve sağlıklı gelişimini destekleyen anne-babaya gereksinim duyar.
Bu erken gelişim yıllarında temeli atılan beden gelişimi, psiko-sosyal
gelişim ve kişilik yapısının, ileri yaşlarda yön değiştirmekten çok aynı
yönde gelişme şansı daha yüksektir.
Çocuk gelişiminin kendine özgü dinamikleri olduğu, her gelişim
evresinin büyük oranda daha önceki evreler tarafından belirlendiği
açıktır. Araştırmalar, çocukluk yıllarında kazanılan davranışların
yetişkinlikte, bireyin kişilik yapısını, tavır, alışkanlık, inanç ve değer
yargılarını büyük ölçüde biçimlendirdiğini ortaya koymaktadır.
2-3 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ
Bilişsel-Dil Gelişimi
İki kelimelik dizilerde isim ve fiili birleştirebilir. (baba git vb.)
Tuvalet gereksinimini sözel olarak ifade edebilir.
Konuşmalarında “evet” veya “hayır” kelimelerini kullanır.
Basit etkinlikler için “ne yapıyor?” sorusuna cevap verebilir.
“Nerede” sorusunu içeren cümlelere yanıt verebilir.
Tanıdığı çevresel sesleri isimlendirir.
Yaşını söylemek için parmaklarını kullanır.
Sorulduğunda cinsiyetini söyler.
“Bu (o) ne?” soruları sorar.
Şimdiki zaman fiilini kullanır.
Kurallı cümle kurabilir. (bu bir toptur vb.)
Üç rengi eşleştirir.
Model olunduğunda daire çizebilir.
Psiko-Motor Gelişim
Olduğu yerde çift ayak zıplayabilir.
Geri geri yürüyebilir.
Yardımla merdivenleri inebilir.
5-6 küp ile kule yapabilir
Sayfaları teker teker çevirebilir.
Model olunduğunda kağıdı ikiye katlayabilir.
Geçmeli oyuncakları ayırıp, takabilir.
Durmakta olan topa tekme atabilir.
Hamurdan toplar yuvarlayabilir.
Sosyal-Duygusal Gelişim
Yetişkinin isteği üzerine etkinliğe katılabilir.
Basit yönergeleri uygulayabilir.(nesne getirip, götürme vb.)
Müzik veya hikaye etkinliğine 5-10 dakika katılabilir.
Hatırlatıldığında “lütfen”, “teşekkür ederim” diyebilir.
Basit ev işlerinde (kaşık tutmak vb.) yetişkine yardım edebilir.
Sorulduğunda bir tercih yapabilir.
Duygularla ilgili (sevmek, üzülmek vb.) sözel ifadeleri anlayabilir.
Müzik eşliğinde dans edebilir.
Hatırlatıldığında tanıdığı yetişkinleri selamlayabilir.
Bilişsel-Dil Gelişimini Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?
Tek bir kelime söylediği zaman (top), bu kelimeyi başka kelimelerle birleştirin (büyük
top vb.)
Beraber bir etkinlik yaparken, ne yapmakta olduğunuzu anlatın. Ara
sıra yapılan etkinlikle ilgili sorular sorun.(ben ne yapıyorum?), (sen
ne yapıyorsun? vb.)
Tuvalet eğitimi için tek ve özel bir kelime seçin ve tüm aile o
kelimeyi kullanın.
Basit bir şarkı söyleyin ve o şarkıyı kendisi veya arkadaşlarıyla
söylemeye teşvik edin.
Çocuğunuz olumsuz cevap vermek yerine başını sallıyorsa, başınızı
sallayın ve “hayır” deyin.
Kartondan dairelerle “kardan adam vb.” resimler yapın.
Tek bir ana renkle başlayarak, renkler hakkında konuşun.
İçinde hayvan sesleri olan şarkıları kullanarak “Ali babanın çiftliği vb.) şarkıda geçen
hayvan seslerini birlikte söyleyin.
Tahmin etme oyunu oynayın. Gülmek, koşmak vb. eylemleri dramatize ederek ne
yaptığınızı söylemesini isteyin.
Psiko-Motor Gelişimi Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?
Bakabileceği kitaplar verin ve sayfalarını çevirme fırsatı bulsun.
Nesnelerin üzerindeki ambalajları açması için fırsat verin.
Dergilerdeki, gazetelerdeki resimleri yırtması için fırsat verin.
Elerinden tutarak, zıplamasını sağlayın.
Hamurla oynaması için fırsat verin.
Trencilik oynayın ve treni geri geri götürün.
Topla oyunlar oynayarak, topa vurmasını veya size atmasını isteyin.
Sosyal-Duygusal Gelişimi Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?
Basit yönergeler verin.(lütfen bunu masaya koy vb.)
Seçtiği bir hikayeyi yatmadan önce ona okuyun.
“Teşekkür ederim”, “lütfen”, “günaydın” vb. kelimeleri sıklıkla
kullanın.
Tercih yapması için iki seçenek sunun. (süt mü meyve suyu mu?
vb.)
Kucaklarken veya öperken onu sevdiğinizi söyleyin.
“ Çocuklara Nereye Gidecekleri Değil, Nasıl Yürüyecekleri
Anlatılmalı “
KAYNAKÇA: Türk Psikologlar Derneği Okul Öncesi Komisyonu Gözlem Formu 2000
Ana-Baba Okulu, Remzi Kitabevi 2001
Çocuk Psikolojisi, Haluk Yavuzer, Remzi Kitabevi 1992
0-6 Yaş Çocuğunun Gelişimi, Unesco-Unicef Co-Operative Programme
Portage Etkinlik Önerileri Klavuzu, Türkçesi: Dr. Ender Marangoz
Çocuğun Gelişim Dönemleri, İlkim Öz, Kök Yayıncılık
ÖZEL MAVİ DÜŞLER ANAOKULU
2016-2017 EĞİTİM YILI
Bilgi Bülteni
Sayı: 2
3-4 YAŞ ÇOCUKLARININ GELİŞİM BASAMAKLARI
Okul öncesi dönem genel anlamda tüm gelişim alanları açısından temellerin atıldığı bir
dönem olup daha sonra ki gelişim aşamalarını da belirleyecek bir zaman dilimidir. Bilişsel,
psiko-motor, dil, sosyal ve duygusal gelişim alanları okul öncesi dönemde hem gelişimsel hız
hem de nitelik açısından oldukça önemli karakteristik özellikler gösterir.
Gelişim süreci içinde tüm çocuklar aynı gelişim yolunu izlerler.
Bebek önce emekler, sonra tutunarak ayağa kalkar daha sonra da
yürür. Gelişim sırası her çocuk için aynı olurken gelişim hızları
farklılık göstermektedir. Örneğin, her bebek önce sesler çıkarır
sonra kelime ve cümlelerle dil gelişimini sürdürürken, bazı bebekler
10 aylıkken ilk kelimeleri söylerken bazı bebekler 14-16 aylık
olduklarında ilk kelimelerini söylemektedirler. Gelişimi tamamlarken
her bir basamakta geçirdikleri sürenin çocuktan çocuğa değiştiği
görülür. Bazı çocuklar, diğerlere oranla daha hızlı gelişirken bu
gelişim bazı çocuklarda daha yavaş olmaktadır.
Gelişimin dinamik olduğu ve yaşam boyu sürdüğü görülmektedir. Belli aşamalara
bölünmüştür ve her biri önceki aşamaların birikimlerine dayalı olarak gelişir.
Gelişim, genetik ve çevresel değişkenlerin karşılıklı etkileşimlerinin ürünüdür. Örneğin,
doğuştan getirdiğimiz zeka potansiyelinin uygun eğitim yaşantılarıyla desteklenmemesi
halinde, yeterince gelişmediği bilinmektedir.
Gelişimde denge vardır. Gelişim özellikleri ayrılmaz bir bütün oluşturur ve gelişim alanları
karşılıklı olarak birbirlerini etkilerler. Örneğin, çocuğun zihinsel gelişiminin düzeyi dil
gelişimini, dil gelişimi düzeyi de zihinsel gelişimini etkiler.
Gelişim, giderek artan bir özelleşme sürecidir ve genelden özele, bütünden parçaya
doğrudur. Örneğin, çocuklar belli bir gelişim aşamasında, sadece ellerini bir bütün olarak
kullanırken, ince kasların gelişimi ile parmaklarını kullanmaya başlamaktadırlar.
“Çocukluğun ilk 6 yılı” bireyin gelişiminin temel taşlarını oluşturması, temel bilgi ve becerilerin
bu erken gelişim yıllarında kazanılması nedeniyle büyük önem taşır. Kişilik oluşumu
yönünden de önem taşıyan ilk 72 ayda çocuk, kendisine uyarıcı bir çevre sunan, sevgi
gösteren ve sağlıklı gelişimini destekleyen anne-babaya gereksinim duyar.
Bu erken gelişim yıllarında temeli atılan beden gelişimi, psiko-sosyal gelişim ve kişilik
yapısının, ileri yaşlarda yön değiştirmekten çok aynı yönde gelişme şansı daha yüksektir.
Çocuk gelişiminin kendine özgü dinamikleri olduğu, her gelişim evresinin büyük oranda daha
önceki evreler tarafından belirlendiği açıktır. Araştırmalar, çocukluk yıllarında kazanılan
davranışların yetişkinlikte, bireyin kişilik yapısını, tavır, alışkanlık, inanç ve değer yargılarını
büyük ölçüde biçimlendirdiğini ortaya koymaktadır.
3-4 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ
Bilişsel-Dil Gelişimi
Kelime hazinesi hızla gelişmeye başlamıştır. Yeni kelimelere karşı ilgi duyar.
Cümlelerinde neden-sonuç ilişkisi kurmaya başlamıştır.
Masal dinlemeyi sever.
Günlük hayatta alışık olduğu cisimlerin kullanımını bilebilir.
Ana renkleri tanır.
Somut düşünür. Kelimeleri öğrendiği basit anlamlarına göre değerlendirir.
Psiko-Motor Gelişim
Bedenini daha rahat kullanabilir.
Topu atar, atılan topu yakalar, zıplatabilir ve tekmeyle vurabilir.
Bu yaşın sonuna doğru çizimleri daha anlamlı hale gelir.
Makas kullanabilir.
Tek ayak üzerinde 4 saniye durabilir.
3 tekerlekli bisikleti kullanabilir.
Parmak ucunda durup yürüyebilir.
Sosyal-Duygusal Gelişim
Çevre üzerinde denetimini artırmaya başlar.
Açık sözlüdür. Hoşlandığı ve hoşlanmadıklarını açıkça söyler.
Grup oyunlarını tercih etmeye başladıkları görülür.
Günlük hayatta yaşadıklarını oyun içinde oyuncaklarına uygular.
Paylaşma bilinci yeni yeni oluşmaya başlamıştır.
Cinsel roller belirginleşmeye başlamıştır.
Bilişsel-Dil Gelişimini Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?
Beğendiği kitabı çocuğunuza okuyun. Resimler hakkında konuşun ve gördüğü şeyleri
ona anlattırın.
Çocuğunuzun ilgisini çekecek uygun hikayeler bulun. Hikayeyi 2-3 kez okuduktan
sonra tekrar okurken, sayfayı çevirmeden bir sonraki sayfada ne olacağını sorun.
Sofra hazırlarken çocuğunuzdan size yardım etmesini isteyin ve peçete, çatal vb.
eşyaları saymasını sağlayın.
Çocuğunuzun en sevdiği televizyon programını birlikte izleyin ve program hakkında
onunla konuşun ve neler olduğunu anlattırın.
Evcilik vb. sosyal oyunlar oynarken çocuğunuzdan yiyecek, giyecek gibi nesneleri
gruplamasını isteyin.
Psiko-Motor Gelişimi Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?
Oyun hamuru ile oynamasına fırsat verin.
Makasla yapacağı etkinliklerde önce makası nasıl tutacağını gösterin, sonra
parmaklarını yerleştirmesine yardım edin ve elinizi onun elinin üzerine koyarak birlikte
kesin.
Atlayabileceği yükseklikte bir yere çıktığı zaman, atlaması için onun önünde durun ve
kollarınızı açarak atlaması için onu teşvik edin.
Çocuğunuzla koşmayı gerektiren oyunlar oynayın
Sosyal-Duygusal Gelişimi Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?
Müzik eşliğinde dans etmesi için onu cesaretlendirin.
Diğer çocuklarla sırayla oynanan oyunlara katılması için fırsatlar yaratın.
Yetişkinlerin bulunduğu bir yere gittiğinizde oradakileri selamlayarak çocuğunuza
model olun.
Çocuğunuzla konuşurken “lütfen” ve “teşekkür ederim” kelimelerini kullanın.
Çocuğunuz bir etkinlikte sırasını beklediğinde ona övgü dolu sözler söyleyin.
“ Çocuklara Nereye Gidecekleri Değil, Nasıl Yürüyecekleri
Anlatılmalı “
KAYNAKÇA: Türk Psikologlar Derneği Okul Öncesi Komisyonu Gözlem Formu 2000
Ana-Baba Okulu, Remzi Kitabevi 2001
Çocuk Psikolojisi, Haluk Yavuzer, Remzi Kitabevi 1992
0-6 Yaş Çocuğunun Gelişimi, Unesco-Unicef Co-Operative Programme
36-72 Aylık Çocuklar İçin Okul Öncesi Eğitim Programı, MEB
Portage Etkinlik Önerileri Klavuzu, Türkçesi: Dr. Ender Marangoz
Çocuğun Gelişim Dönemleri, İlkim Öz, Kök Yayıncılık
ÖZEL MAVİ DÜŞLER ANAOKULU
2016-2017 EĞİTİM YILI
Bilgi Bülteni
Sayı: 2
4-5 YAŞ ÇOCUKLARININ GELİŞİM BASAMAKLARI
Okul öncesi dönem genel anlamda tüm gelişim alanları açısından temellerin atıldığı bir
dönem olup daha sonra ki gelişim aşamalarını da belirleyecek bir zaman dilimidir. Bilişsel,
psiko-motor, dil, sosyal ve duygusal gelişim alanları okul öncesi dönemde hem gelişimsel hız
hem de nitelik açısından oldukça önemli karakteristik özellikler gösterir.
Gelişim süreci içinde tüm çocuklar aynı gelişim yolunu izlerler. Bebek önce emekler, sonra
tutunarak ayağa kalkar daha sonra da yürür. Gelişim sırası her çocuk için aynı olurken
gelişim hızları farklılık göstermektedir. Örneğin, her bebek önce sesler çıkarır sonra kelime
ve cümlelerle dil gelişimini sürdürürken, bazı bebekler 10 aylıkken ilk kelimeleri söylerken
bazı bebekler 14-16 aylık olduklarında ilk kelimelerini söylemektedirler. Gelişimi tamamlarken
her bir basamakta geçirdikleri sürenin çocuktan çocuğa değiştiği görülür. Bazı çocuklar,
diğerlere oranla daha hızlı gelişirken bu gelişim bazı çocuklarda daha yavaş olmaktadır.
Gelişimin dinamik olduğu ve yaşam boyu sürdüğü görülmektedir. Belli
aşamalara bölünmüştür ve her biri önceki aşamaların birikimlerine dayalı olarak
gelişir.
Gelişim, genetik ve çevresel değişkenlerin karşılıklı etkileşimlerinin ürünüdür.
Örneğin, doğuştan getirdiğimiz zeka potansiyelinin uygun eğitim yaşantılarıyla
desteklenmemesi halinde, yeterince gelişmediği bilinmektedir.
Gelişimde denge vardır. Gelişim özellikleri ayrılmaz bir bütün oluşturur ve
gelişim alanları karşılıklı olarak birbirlerini etkilerler. Örneğin, çocuğun zihinsel gelişiminin
düzeyi dil gelişimini, dil gelişimi düzeyi de zihinsel gelişimini etkiler.
Gelişim, giderek artan bir özelleşme sürecidir ve genelden özele, bütünden parçaya
doğrudur. Örneğin, çocuklar belli bir gelişim aşamasında, sadece ellerini bir bütün olarak
kullanırken, ince kasların gelişimi ile parmaklarını kullanmaya başlamaktadırlar.
“Çocukluğun ilk 6 yılı” bireyin gelişiminin temel taşlarını
oluşturması, temel bilgi ve becerilerin bu erken gelişim
yıllarında kazanılması nedeniyle büyük önem taşır. Kişilik
oluşumu yönünden de önem taşıyan ilk 72 ayda çocuk,
kendisine uyarıcı bir çevre sunan, sevgi gösteren ve sağlıklı
gelişimini destekleyen anne-babaya gereksinim duyar.
Bu erken gelişim yıllarında temeli atılan beden gelişimi, psiko-sosyal gelişim ve kişilik
yapısının, ileri yaşlarda yön değiştirmekten çok aynı yönde gelişme şansı daha yüksektir.
Çocuk gelişiminin kendine özgü dinamikleri olduğu, her gelişim evresinin büyük oranda daha
önceki evreler tarafından belirlendiği açıktır. Araştırmalar, çocukluk yıllarında kazanılan
davranışların yetişkinlikte, bireyin kişilik yapısını, tavır, alışkanlık, inanç ve değer yargılarını
büyük ölçüde biçimlendirdiğini ortaya koymaktadır.
4-5 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ
Bilişsel-Dil Gelişimi
Kendi adını yazabilir veya görünce tanıyabilir.
Küçük, büyük, az, çok gibi kavramları bilir.
İnsan resmini çizebilir. Resimlerindeki figürler tanınır hale
gelmiştir.
1-5 arasındaki sayıları sayabilir ve yazabilir. Zaman kavramı
oluşmaya başlamıştır. Sabah ve akşamı bilir.
Bilgi toplayıcı sorular sorar. Kelimelerin anlamını öğrenmek ister.
Yaptığı günlük işlerle ilgili sorulara anlaşılır cevaplar verir.
Eksik resimleri tamamlayabilir.
Benzerlik ve farklılıkları bulabilir.Kavramları zıtlıklarıyla birlikte bilir.
Psiko-Motor Gelişim
Koşma, sekme ve atlamada vücut hareketleri tam bir denge içindedir.
Parmak ucunda durabilir, yürüyebilir, koşabilir.
Küçük kas gelişimi daha iyi derecededir. Kalemi rahatlıkla kullanabilir.
Ayak değiştirerek kendi başına merdiven inip, çıkabilir.
Tek ayak üzerinde 7 saniye durabilir.
Atılan topu yakalayabilir.
İpe boncuk, makarna dizebilir.
3 tekerlekli bisiklete rahatlıkla binebilir.
Kesme yapıştırma etkinliklerine ilgilidir.
Sosyal-Duygusal Gelişim
Kendisine ve çevresine karşı güven duygusu daha gelişmiştir.
Yaptığı işin beğenilmesi çok hoşuna gider.
Yetişkinlerin konuşmalarına katılır.
Oyuncaklarını paylaşır.
Sırasını bekleyebilir.
Yemek kurallarına uyabilir.
Sosyal uyum için gerekli davranışları çevresinden gördüğü şekilde taklitle öğrenir.
Benlik kavramı iyice gelişmiştir. Özdeşleşmek için seçtiği birey gibi hareket etmeye
özen gösterir.
Zaman zaman çeşitli korkuları gündeme getirebilir.
Arkadaşlarıyla işbirliği yapar.
Bilişsel-Dil Gelişimini Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?
Çocuğunuzun tamamlaması için eksik çizgiler çizin. Eğer zorlanıyorsa elinden tutarak
yardımcı olun.
Kitap, katalog veya dergilerdeki resimlere bakın. Bitirdikten sonra çocuğunuzla
resimlerde gördüğünüz şeyler hakkında konuşun.
Çocuğunuzla oynarken, çevresinde gördüğü farklı renkleri isimlendirmesini isteyin.
Çocuğunuza hikaye anlattıktan sonra, hikayeyi kendisinin anlatması için teşvik edin.
Farklı ağırlıktaki nesneleri tutması için verin (elma-portakal). Hangisinin daha ağır
olduğunu sorun. Çocuğunuza yönerge vermek için günlük fırsatları kullanın.
Çocuğunuz bir etkinlik veya geziden eve döndüğünde yaptıklarını anlatması için onu
teşvik edin.
Kitap veya dergilerden içinde yanlışlıklar olan resimler bulun. Çocuğunuzu resimlerde
nelerin yanlış olduğunu söylemesi için teşvik edin.
Sizi taklit ederek karmaşık cümleler söylemesini isteyin.
Psiko-Motor Gelişimi Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?
Siz ve çocuğunuz hamurdan 5’ er adet top yapın.
Çocuğunuzla bu topları yapıştırarak kardan adam,
kurabiye vb. yapılacağını gösterin.
Çocuğunuzun kesmesi için kağıt üzerine siyah
çizgilerde daireler çizin.
Çocuğunuzun çizim için değişik malzemeler
kullanmasını sağlayın.
Çocuğunuzun dergilerden beğendiği resimleri
kesmesine izin verin. Bunlardan “sevdiğim resimler”
albümü hazırlayabilirsiniz.
Çocuğunuza renkli kağıtlardan değişik şekiller kesip, başka bir kağıt üzerine
yapıştırarak resim yapmaya teşvik edin.
Sosyal-Duygusal Gelişimi Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?
Çocuğunuz bir şey yaparken zorlanıyorsa ve giderek huzursuzlaşıyorsa ona nasıl
yardım isteyebileceğini söyleyin. Ve “yardım istediğini bana söylediğin için teşekkür
erdim” gibi sözel ödüllerle destekleyin.
Çocuğunuzun misafirleri selamlamasını ve sorulara cevap vermesini teşvik edin.
Çocuğunuzun bir yetişkinle konuşabileceği ortamlar hazırlayın.
Ailece bir karar alınacaksa bütün aile üyelerinin karara katılmasını teşvik edin.
Eğer çocuğunuz size ait bir eşyayı almışsa ona “bu benim” deyin ve başkalarına ait
bir şeyi kullanmak veya oynamak için izin istemesi gerektiğini hatırlatın.
Çocuğunuz toplumda sosyal kabul gören davranışları sergilediğinde onu övün.
“ Çocuklara Nereye Gidecekleri Değil, Nasıl Yürüyecekleri
Anlatılmalı “
KAYNAKÇA: Türk Psikologlar Derneği Okul Öncesi Komisyonu Gözlem Formu 2000
Ana-Baba Okulu, Remzi Kitabevi 2001
Çocuk Psikolojisi, Haluk Yavuzer, Remzi Kitabevi 1992
0-6 Yaş Çocuğunun Gelişimi, Unesco-Unicef Co-Operative Programme
36-72 Aylık Çocuklar İçin Okul Öncesi Eğitim Programı, MEB
Portage Etkinlik Önerileri Klavuzu, Türkçesi: Dr. Ender Marangoz
Çocuğun Gelişim Dönemleri, İlkim Öz, Kök Yayıncılık
ÖZEL MAVİ DÜŞLER ANAOKULU
2016-2017 EĞİTİM YILI
Bilgi Bülteni
Sayı: 2
5-6 YAŞ ÇOCUKLARININ GELİŞİM BASAMAKLARI
Okul öncesi dönem genel anlamda tüm gelişim alanları açısından temellerin atıldığı bir
dönem olup daha sonra ki gelişim aşamalarını da belirleyecek bir zaman dilimidir. Bilişsel,
psiko-motor, dil, sosyal ve duygusal gelişim alanları okul öncesi dönemde hem gelişimsel hız
hem de nitelik açısından oldukça önemli karakteristik özellikler gösterir.
Gelişim süreci içinde tüm çocuklar aynı gelişim yolunu izlerler. Bebek önce
emekler, sonra tutunarak ayağa kalkar daha sonra da yürür. Gelişim sırası
her çocuk için aynı olurken gelişim hızları farklılık göstermektedir. Örneğin,
her bebek önce sesler çıkarır sonra kelime ve cümlelerle dil gelişimini
sürdürürken, bazı bebekler 10 aylıkken ilk kelimeleri söylerken bazı bebekler
14-16 aylık olduklarında ilk kelimelerini söylemektedirler. Gelişimi
tamamlarken her bir basamakta geçirdikleri sürenin çocuktan çocuğa
değiştiği görülür. Bazı çocuklar, diğerlere oranla daha hızlı gelişirken bu
gelişim bazı çocuklarda daha yavaş olmaktadır.
Gelişimin dinamik olduğu ve yaşam boyu sürdüğü görülmektedir. Belli aşamalara
bölünmüştür ve her biri önceki aşamaların birikimlerine dayalı olarak gelişir.
Gelişim, genetik ve çevresel değişkenlerin karşılıklı etkileşimlerinin ürünüdür. Örneğin,
doğuştan getirdiğimiz zeka potansiyelinin uygun eğitim yaşantılarıyla desteklenmemesi
halinde, yeterince gelişmediği bilinmektedir.
Gelişimde denge vardır. Gelişim özellikleri ayrılmaz bir bütün oluşturur ve gelişim alanları
karşılıklı olarak birbirlerini etkilerler. Örneğin, çocuğun zihinsel gelişiminin düzeyi dil
gelişimini, dil gelişimi düzeyi de zihinsel gelişimini etkiler.
Gelişim, giderek artan bir özelleşme sürecidir ve genelden özele, bütünden parçaya
doğrudur. Örneğin, çocuklar belli bir gelişim aşamasında, sadece ellerini bir bütün olarak
kullanırken, ince kasların gelişimi ile parmaklarını kullanmaya başlamaktadırlar.
“Çocukluğun ilk 6 yılı” bireyin gelişiminin temel taşlarını oluşturması,
temel bilgi ve becerilerin bu erken gelişim yıllarında kazanılması
nedeniyle büyük önem taşır. Kişilik oluşumu yönünden de önem
taşıyan ilk 72 ayda çocuk, kendisine uyarıcı bir çevre sunan, sevgi
gösteren ve sağlıklı gelişimini destekleyen anne-babaya gereksinim
duyar.
Bu erken gelişim yıllarında temeli atılan beden gelişimi, psiko-sosyal
gelişim ve kişilik yapısının, ileri yaşlarda yön değiştirmekten çok aynı yönde gelişme şansı
daha yüksektir.
Çocuk gelişiminin kendine özgü dinamikleri olduğu, her gelişim evresinin büyük oranda daha
önceki evreler tarafından belirlendiği açıktır. Araştırmalar, çocukluk yıllarında kazanılan
davranışların yetişkinlikte, bireyin kişilik yapısını, tavır, alışkanlık, inanç ve değer yargılarını
büyük ölçüde biçimlendirdiğini ortaya koymaktadır.
5-6 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ
Bilişsel-Dil Gelişimi
Kendi adını yazabilir veya görünce tanıyabilir.
Ortalama 3000 adetlik kelime haznesine sahiptir.
Dil bilgisi kurallarına uygun konuşur.
Yaşadığı bir durumu veya hikayeyi sırasına uygun anlatabilir.
Yeni şeyler öğrenmeye çok daha hevesli ve açıktır.
1-10 arasındaki sayıları tanır, sayar ve yazabilir.
Nesneleri sınıflandırıp, gruplandırabilir.
Şiir yada tekerleme ezberleyebilir.
100’lük yap-bozları yapabilir.
Haftanın günlerini sayabilir.
Gösterilen resimdeki farklılıkları bulabilir.
En az 6 parçalı bir insanı rahatlıkla çizebilir.
Yaratıcı oyunlarda çok daha gelişmiştir. Yeni şeyler üretebilir.
Şekilleri tanır, kopya edebilir.
Geçmiş, şimdi ve gelecek kavramları kafasında netleşmeye başlamıştır.
Psiko-Motor Gelişim
Kas hakimiyeti tam anlamıyla gelişmiştir.
Fiziksel denge gerektiren hareketleri daha uzun süreli olarak yapabilir.
İnce çizgi üzerinden rahatlıkla yürüyebilir.
Hareketlerini müziğin ritmine uydurabilir.
Kalemleri, boya fırçalarını ustalıkla kullanabilir.
Top oyunlarını başarı ile oynayabilir.
Ritmik hareketleri yapabilir.
Tek ayak üzerinde 10 saniye durabilir.
Kağıt üzerine çizilmiş şekilleri kesebilir.
Sosyal-Duygusal Gelişim
Daha bilgili ve olgun bir birey olmuştur.
Sosyal yaşama daha rahat uyum sağlayabilir.
Grup oyunlarını tercih eder, gruba rahatlıkla uyum
sağlayabilir.
Küçükleri korur.
Kurallı oyunların kurallarına uyar.
Sorumluluk alır ve aldığı sorumlulukları yerine getirebilir.
Duygularını belli eder ve başkalarının duygularını anlar.
Yeni ve alışılmamış durumlara uyum sağlar.
Bilişsel-Dil Gelişimini Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?
Çocuğunuza değişik hikaye kitapları okuyun veya hikaye yaratın.
Cümlelerin sonunu çocuğunuzdan tamamlamasını isteyin. (Pazartesi-Salı-…. vb.)
Günlük olaylarda çocuğunuza sonra ne olacağını tahmin ettirin.
Adresini ve telefon numarasını bilmesini sağlayın.
Çocuğunuz bir kelimenin anlamını sorarsa, ona anlatmak için zaman ayırın.
Sohbetlerinizde yeni kelimeler kullanmaya çalışın.
Psiko-Motor Gelişimi Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?
Çocuğunuzun içini boyamasını istediğiniz resmin etrafından yapıştırıcı ile geçin.
Yapıştırıcının kurumasını bekleyin. Bu çocuğunuzun resmin içini boyaması için onun
dokunma duyusunu uyaran bir sınır oluşturacaktır.
Kesme işlemi için başlangıçta kalın kağıtlı dergiler kullanın.
Çocuğunuza koşmasını, yuvarlanmasını, tırmanmasını sağlayacak fırsatlar yaratın.
Sosyal-Duygusal Gelişimi Desteklemek İçin Neler Yapılabilir?
Çocuğunuzun en sevdiği oyuncağın adını, sevdiği ve sevmediği yemekleri, gitmekten
hoşlandığı yerleri ve yapmaktan hoşlandığı şeyleri sorarak onun düşünce ve
duygularını anlatmasını destekleyin.
Çocuğunuzun anne-baba rolü yapmasına izin verin. Evden bazı nesneleri bunun için
kullanmasını sağlayın.
Yemek zamanındadaki sohbete katılması için çocuğunuza
yaptığı etkinliklerle ilgili sorular sorun.
Bir kişinin bir nesneyi tanımladığı ve diğerinin de anlatılanın ne
olduğunu tahmin etmeye çalıştığı “Anlatını Bulma” oyunu
oynayın.
Çocuğun yaşıtlarıyla bir arada olabileceği ortamlar yaratmaya
gayret gösterin. Kendi seçtiği arkadaşıyla oynamasına izin verin.
Çocuğunuza kendi hikayelerini yaratması ve onları dramatize etmesini teşvik edin.
“ Çocuklara Nereye Gidecekleri Değil, Nasıl Yürüyecekleri
Anlatılmalı “
KAYNAKÇA: Türk Psikologlar Derneği Okul Öncesi Komisyonu Gözlem Formu 2000
Ana-Baba Okulu, Remzi Kitabevi 2001
Çocuk Psikolojisi, Haluk Yavuzer, Remzi Kitabevi 1992
0-6 Yaş Çocuğunun Gelişimi, Unesco-Unicef Co-Operative Programme
36-72 Aylık Çocuklar İçin Okul Öncesi Eğitim Programı, MEB
Portage Etkinlik Önerileri Klavuzu, Türkçesi: Dr. Ender Marangoz
Çocuğun Gelişim Dönemleri, İlkim Öz, Kök Yayıncılık