zoologija 7
TRANSCRIPT
BILATERIA
gde spadaju svi filumi složeniji od Coelenterata
(više EUMETAZOA)
dele se na:
ACELOMATA
PSEUDOCOELOMATA COELOMATA
• Platyhelminthes• Nemertina
• Nematoda• Rotatoria• Acanthocephala• Gastrotricha• Kinorhyncha• Nematomorpha• Entoprocta
• Annelida • Mollusca • Arthropoda • Echinodermata • Chordata
ACELOMATA
PSEUDOCOELOMATA COELOMATA
ektodermektoderm
ektoderm
endodermmezoderm endoderm
mezodermmezoderm
endoderm
digestivni trakttelesna dupljadigestivni trakt mezentera
Phylum:
Plathelminthesclassis:
classis:
classis:
Turbellaria
Trematodes
Cestodes
classis:
Trematodes
Ordo: Aspidobothria
Aspidogaster conchicola
Ordo:
Monogenea
A. Dactylogyrus vastatorB. Gyrodactylus elegansC. Diplozoon paradoxum
A
B
C
usna pijavka
cirusna kesatrbušna pijavkacrevotestisi
ovarijum
Mali metiljDicrocoelium lanceolatum
ovarijum
testisi trbušna pijavka
cirusna kesa
usna pijavka
crevo
classis:
TrematodesOrdo:
Digenea
uterus
ovarijum
testisi trbušna pijavka
cirusna kesa
usna pijavka
crevo
classis:
TrematodesOrdo:
Digenea
Alaria sp.
classis:
TrematodesOrdo:
Digenea
Veliki metiljFasciola hepatica
1.
Adult u žučnom kanalu I2.
jetri
savijena
"U" forma)
1
2
jaja
trepljasta larvamiracidijabarski puž
Lymnaea truncatulaslobodnoplivajuća
cerkarija
Incistirana metacerkaria
Svinjska pantljičara Taenia solium
classis:
Cestodes
adult
scolex
proglotis
classis:
Cestodes
Phylum:
Nemertina
Phylum:
Nemertina
BIOLOŠKI ZNAČAJ POJAVE TELESNIH DUPLJI –
PSEUDOCELOMA I CELOMA
Acelomata -nema telesne duplje
Pseudocelomata -
prisutna lažna (pseudo) telesna duplja
-
pseudocoelom
Celomata - prisutna prava telesna duplja
- coelom
A –
Acelomata B –
Pseudocelomata
C –
Celomata
mišićni sloj
epidermis
mišićni sloj
peritoneumcoelom
mezentera
pseudocoelom
parenhim
mezodermalni organ
crevo crevo
crevo
A
B C
TELESNE DUPLJE ŽIVOTINJA
PSEUDOCOELOMATA
Filumi:
• Nematoda • Rotatoria• Acanthocephala• Gastrotricha• Kinorhyncha• Nematomorpha• Entoprocta
• pseudocoelom• pseudosegmentacija• odsustvo krvnog sistema
PSEUDOCELOM
Telesni zid
Mišićni slojPseudocoelom
Digestivni trakt
adult
Phylum:
Nematoda
Ordo: AscarididaAscaris suum
jaja
usni otvor
ždrelo
crevo
Phylum:
Nematoda
anusreproduktivna
pora
ovarium
pseudocoelom
Opšta šema građe tela
kutikula
nervni prsten
crevoždrelo
stileti
usta
Phylum:
NematodaOrdo: Ascaridida
Ascaris sp. poprečni presek u
nivou ždrelaventralno hipodermalno
zadebljanje sa ventralnom nervnom vrpcom
dorzalno hipodermalno zadebljanje sa dorzalnom
nervnom vrpcom
crevna duplja
lateralno hipodermalno zadebljanje sa ekskretornim
kanalom
pseudocoelom
mišići
žlezdana ćelija
kutikulahipodermis
epitelo-mišićni sloj
1. Kutikula; 2. Hipodermis; 3. Epitelo-mišićna
ćelija; 4. Dorzalno
hipodermalno
zadebljanje
sa
dorzalnom
nervnom
vrpcom; 5. Ventralno
hipodermalno
zadebljanje
sa
ventralnom
nervnom
vrpcom; 6. Lateralno
hipodermalno
zadebljanje
sa
ekskretornim
kanalom; 7. Pseudocelom; 8. Crevo; 9 i 10. Ovarijum; 11. Uterus
1. Kutikula; 2. Hipodermis; 3. Epitelo-mišićna
ćelija; 4. Dorzalno
hipodermalno
zadebljanje
sa
dorzalnom
nervnom
vrpcom; 5. Ventralno
hipodermalno
zadebljanje
sa
ventralnom
nervnom
vrpcom; 6. Lateralno
hipodermalno
zadebljanje
sa
ekskretornim
kanalom; 7. Pseudocelom; 8. Crevo; 9 i 10. Ovarijum; 11. Uterus
Ascaris sp. poprečni presek
kroz srednji deo tela ženke
Phylum:
Nematoda
Phylum:
Nematoda
Ordo: StrongylidaStrongylus
equinus
Phylum:
Nematoda
Ordo: AscarididaParascaris equorum
Toxocara canis
Phylum:
Nematoda
Ordo: Oxiuroidea
Enterobius vermicularisOxyuris equi
Phylum:
Nematoda
Dirofilaria immitissrčani crv Dirofilaria repens
subkutana infekcija
Ordo: Spirurida
Najčešći vektori ovog oboljenja su komarci iz rodova Anopheles, Aedes i
Culex
Dirofilarioza pasa
predstavlja
veoma ozbiljno i potencijalno
fatalno oboljenje koje izazivaju
parazitiDirofilaria immitis i D. repens.
Phylum:
NematodaOrdo: SpiruridaWuchereria bancrofti ( syn. Filaria bancrofti )
Izaziva “slonovsku bolest”
(elephantiasis )
Prenose je hematofagni insekti, najčešće komarci Culex sp. Aedes sp. i Anopheles sp.
Phylum:
NematodaOrdo: EnoplidaTrichinella spiralis
Phylum:
NematodaClassis Ordo
Familia
Genus
Species
Strongylidae
Strongylus S. equinus
Strongylida
Ancylostomatidae Ancylostoma A. duodenaleA. caninum
Syngamidae
Syngamus S. trachea
Ascaris A. lumbricoidesPhasmida Ascaridida
Ascarididae
A. suumToxocara T. canisParascaris P. equorum
Oxyuroidea
Oxiuridae
Oxyuris O. equiEnterobius E. vermicularis
Spirurida
Onchocercidae
Wuchereria W. bancrofti
Aphasmida Enoplida
Trichinellidae
Trichinella T. spiralis
Phylum:
Rotatoria
Opšta šema građe tela
Rotatoria socialis
Rotatoria rotatoria
crevo
mokraćna bešika
”nožice”
rostrum
rotatorni aparat
organ za sitnjenje hrane
-
mastaks
COELOMATA
Filumi:
• Mollusca• Annelida• Arthropoda• Echinodermata• Chordata
• Grupa organizama koje poseduju pravu telesnu duplju -
celom, koja, za razliku od pseudoceloma ima svoj
epitel -
peritoneum.
CELOM
Telesni zid
Sloj tkiva koji okružuje celom
i unutrašnje organe
(visceralni
I parietalni
peritoneum)
Digestivni trakt
Coelom
mezentera
crevna duplja
epidermis
organi unutar telesne duplje oivičeni celomskim epitelom -
peritoneumom
Phylum:
MolluscaOko 100 000 vrsta, veoma raznovrsne, kako po veličini i izgledu,
tako i po načinu života
Phylum:
Mollusca
GastropodaBivalvia
Monoplacophora
Polyplacophora
Aplacophora
Scaphopoda
obuhvata 8 klasa:
Cephalopoda
Amphyneura
Šema građe hipotetičkog
pretkautrobna kesa
srce celom metanefridija
plaštana duplja
plašt
želudacgonade
analni otvor
nervne vrpce
crevo škrge
ustaradula
ljuštura
digestivna žlezda
stopalo
Phylum:
Mollusca
Phylum:
Mollusca
Kod puževa
(Gastropoda) građa tela je modifikovana u odnosu na prethodno opisani hipotetički model. Najvažnija modifikacija je TORZIJA UTROBNE KESE I PLAŠTANOG KOMPLEKSA.
srceljuštura
plašt
stopalo
škrgaplaštanaduplja
pipak
usta želudacusta želudac stopalo
škrga
anus
srceljuštura
Gastropoda
Predak
Phylum:
Mollusca
Helix pomatia
vinogradski puž
Classis: Gastropoda
Phylum:
Mollusca
Helix aspersa
baštenski (šareni) puž
Classis: Gastropoda
Phylum:
Mollusca
Limax maximus
puž
golać
Classis: Gastropoda
Phylum:
Mollusca
Viviparus viviparus
Classis: Gastropoda
Phylum:
Mollusca
Murex nigrispinosus
Classis: Gastropoda
Phylum:
Mollusca
Classis:
Bivalvia mišić
aduktor
analni otvor
tok vode
škrgaplaštana duplja
stopalo
usni otvor
kapak ljušture
plašt
ulazni sifon
izlazni sifon
usna lopatica
brava crevni sistem
celomsrce
Šematski prikaz građe
Phylum:
Mollusca
Classis: Bivalvia
kapak ljušture plašt
prednji mišić
aduktor
zadnji mišić
aduktor
škrge
disekovana školjka
Phylum:
Mollusca
Ostrea edulis
kamenica
Classis: Bivalvia
Phylum:
Mollusca
Pina nobilis
Classis: Bivalvia
Phylum:
Mollusca
Pinctada margaritifera
Biserna školjka
Classis: Bivalvia
Phylum:
MolluscaClassis: Bivalvia
Tridacna gigas
gigantska školjka
Phylum:
Mollusca
Unio pictorum
rečna školjka
Classis: Bivalvia
Phylum:
Mollusca
Lithodomus lithophagus
prstac, datulja
Classis: Bivalvia
Phylum:
Mollusca
Mytilus galloprovincialis
dagnja
Classis: Bivalvia
Phylum:
Mollusca
Cardium edule
srčanka
Classis: Bivalvia
Phylum:
Mollusca
Meretrix chione
rumenka
Classis: Bivalvia
Phylum:
Mollusca
ljuštura srce
anus
škrga
stopaloželudacusta
PredakClassis: Cephalopoda
promene u građi Cephalopodau odnosu na
hipotetičkog pretka
oko želudac ljuštura
plaštplaštanadupljaškrga
ručice usta
sifontentakula
levak
Phylum:
Mollusca
Classis: Cephalopoda
Loligo sp.
Sepia sp.Octopus sp.
Ekonomski značajni predstavnici
Phylum:
Mollusca
Classis: Cephalopoda
Nautilus sp.Ozaena moschata -
muzgavac
Classis Ordo
Familia Genus Species
Monoplacophora
Neopilina N. galatheae
Polyplacophora
Ischnochitonina Chitonidae Chiton C. olivaceus
Aplacophora
Neomenioidea
Neomenia N. carinata
Chaetodermatoidea Chaetoderma C. productum
Scaphopoda
Dentaliidae
Dentalium D. dentale
Phylum:
Mollusca I deo
Phylum:
Mollusca
Classis Ordo
Familia Genus Species
Protobranchia Nuculidae
Nucula N. nucleus
Arcidae
Arca A. noaeMytilidae
Mytilus M. galloprovincialisFilibranchia
Ostreidae
Ostrea O. edulisPinnidae
Pinna P. nobilisPinctada P. margaritifera
Unionidae
Unio U. pictorumEulamellibranchia
Anodonta A. cygneaCarditidae
Cardium C. tuberculatumBeguinea B. calyculata
Septibranchia Cuspidariidae Cuspidaria C. cuspidata
Bivalvia
II deo
Subclassis
Ordo
Familia Genus Species
Archaeogastropoda
Haliotidae
Haliotis H. lamellosaPatellidae
Patella P. coerulea
Prosobranchia
Mesogastropoda
Viviparidae
Viviparus V. viviparusRissoidae
Alvania A. cimex
Neogastropoda
Muricidae
Murex M. brandaris
Opistobranchia
Anaspidea
Aplysiidae
Aplysia A. rosea
Basommatophora
Lymnaeidae
Lymnaea L. stagnalisPulmonata
L. truncatula
Stylommatophora
Limacidae
Limax L. maximusHelicidae
Helix H. pomatia
Phylum:
MolluscaClassis: Gastropoda
III deo
Phylum:
MolluscaClassis: Cephalopoda
Subclassis Ordo
Familia Genus Species
Nautiloidea
Nautilidae
Nautilus N. pompilius
Sepioidea
Sepiidae
Sepia S. officinalis
Coleoidea
Teutheoidea
Loliginidae
Loligo L. vulgaris
Octopoda
Octopodidae
Octopus O. vulgarisOzaena O. moschata
IV deo
Phylum:
Annelida
Homonomna segmentacija
Klase:
• Polychaeta• Oligochaeta• Hirudinea
Phylum:
AnnelidaClassis Polychaeta
A
Nereis sp. A –
spoljašnja morfologija B –
prednji kraj tela
palp
čeljust
cirusi
parapodije
B antena
Phylum: Annelida
Classis Oligochaeta
Phylum:
AnnelidaClassis Oligochaeta
Lumbricus terrestris - poprečni presek
coelom
crevo
krvni sudovi
hete
metanefridija
kružni mišići
tiflozolis
hloragogeno tkivokrvni sud
ventralnanervna
lestvica
uzdužni mišići
1. Tiflozolis, 2. Parietalni
peritoneum, 3. Crevo, 4.Hloragogeno tkivo, 5. Metanefridija, 6. Ventralni
krvni
sud, 7. Nefridiopora, 8. Subneuralni
krvni
sud, 9. Ventralna
nervna
lestvica, 10. Hete, 11. Celom, 12. Epidermis, 13. Dorzalni
krvni
sud, 14. Kružni
mišići, 15. Uzdužni
mišići.
1. Tiflozolis, 2. Parietalni
peritoneum, 3. Crevo, 4.Hloragogeno tkivo, 5. Metanefridija, 6. Ventralni
krvni
sud, 7. Nefridiopora, 8. Subneuralni
krvni
sud, 9. Ventralna
nervna
lestvica, 10. Hete, 11. Celom, 12. Epidermis, 13. Dorzalni
krvni
sud, 14. Kružni
mišići, 15. Uzdužni
mišići.
Phylum: Annelida
Classis Oligochaeta
Lumbricus terrestris
Phylum:
Annelida
Hirudo officinalis
medicinska pijavica
Classis: Hirudinea
ustaždrelo
voljka
cekumi voljke
crevo
zadnja pijavka
prednja pijavka
Phylum:
Annelida
Classis Ordo
Familia
Genus Species
Alciopidae Alciopa A. contrainiiErrantia
Aphroditidae Aphrodita A. aculeataPolychaeta
Nereidae
Nereis N. pelagica
Chaetopteridae Chaetopterus C. variopedatusSedentaria
Sabellidae Sabella S. pavoniaSerpulidae Serpula S. vermicularis
Plesiopora
Tubificidae Tubifex T. tubifex
Prosopora
Lumbriculidae Lumbriculus L. variegatus
Oligochaeta
Lumbricus L. terrestrisOpisthopora Lumbricidae
L. rubellusAllolobophora A. rosea
Hirudinea Arhynchobdellea Hirudinidae Hirudo H. medicinalis