Þ E M A I È I Ø Þ E M Ë 2009 / 2

51

të terp þmuonium, linksmintëis. Vo ðin vakara, klausîdamuos mozë-kas, pamëslëjau, kad rasiet ba rçkala. Mon pasëruodë, kad ër to torisava rûpesnius, katrëi uþ monûsius rasiet daug dëdlesnë. Bet jeapsërinko, duovënuok. Ër ton duovënuok, kad drinsau spieliuotë.

Teoduora sunkç pakëla no sava kriesla ër priejosi apkabëna savaseseri.

– Akðën, sieskiavuos abëdvë ont kanapkelës ër pasëðnekiekiavaple vëskon atvërâ, kâp kaþkumet senç senç. Ar baatmini?

Liodvëka pamiegëna, bet ne kaþën kon baprisimënë. Ruoduos,kad pasakuojë sesou, kâp aptëka buobotës stalèiou tabuokerka. Ra-siet ton, kâp skarþëjë (iskundë) bruoli Stanisluova, kâ anou pamatëbuèioujint ër glaustont pakajava Uonelë. Ruoduos, goudies, kad Le-vuons sokarpë anuos margouji kaspëna. Bet èe bova tuokëi niekâ.

– Þënâ, Duorisë, að didlç maþâ kou baatmëno.– Tçp ër tor bûtë, jug ðnekietë daugiausç lioubo að. Vo to tik

klausçs, kartâs joukdamuos, kartâs dîvîdamuos. Þënau, kad no ma-þëns bovau plepi, matît, tuoki mona prigimtës. Dabar supronto, kâplioubo ëðkoltë tau galva bepasakuodama aple balius, paþintis sokavalierçs, keliuonës ar sosëtëkëmus so sava bûsëmo viro. Ak, ap-le savi pasakuotë mon nikumet nalioub pakîrietë. Dabar sopronto,kâp kartâs tavi skaudënau, ër apgailestaujo dël tuo.

Liodvëka pagluostë sesers plaðtaka.– Að napîksto, Duorisë, dabar tëkrâ dël tuo ðërdie nieks nabkërb,

tik pasëjouktë ëð tuo galeu. Bet ðin vakara to tçp pat gaosi pasakuotëaple savi. Mon tëkrâ ka napakîries klausîtëis. Juk jau kelë metâ to esigrapienë. Mëslëjo, kad tuokium asabu gîvenëms nabûn toðts ar pëlks.

– Tçp, Liu, to teisîbë sakâ. Grapieniu gîvenëms îr pëlns ër margs.Tik ta pëlnîbë ne vësumet dþiogën.

Liodvëka noþvelgë sesëri stebiedamuos. Ont lûpu kërbiejë klau-sëms: „Sesë, ar tamsta esi laiminga?“ Bet sosëtoriejë ër paklausëkëtkuo:

– Nuorio paklaustë, dël kuo tamsta dabar, tuokemë padiejëmë,esi Ðateikiûsë vëina?

– Dël tuo nasielvartauk. Èe að atvaþiavau sava valë, nieks mo-nës navarë. Puons, mona vîrs, dabar îr dëdlç oþsëjiemës tarnîbasrçkalâs. Metu pabonguo iþdëninkou rçk daug vaþënietë puo pavie-tus, tëkrintë pavaldënius ër patem atsëskaitîtë. Kalieduoms ons at-keliaus i Ðateikius so vâkâs ër polko dvariuoniu. Að naso vëina. Somonëm atvaþiava daktars, mona mîlëmas tarnaitës. Vakûtelë ate-jëms mon jau nabier naujîna, jau ketvërta laukous.

– Ketvërta? – nosëstebiejë Liodvëka. – Jug to do vâkus tetori. – Tçp. Torio do augontius. Tretiesis nomërë ni oþgimtë naspie-

jës. Tatâ bova mona skaudiausis pargîvenëms.– Tad ar to nabëjç, kad tçp viel gal atsëtëktë? – Naatsëtëks. Dël tuo að èe ër eso. Ramîbie ër valiuo. Teoduora pajiemë sesers plaðtaka ër oþdiejë onou ont papëlnie-

josë sava lëimënëis. – Junti, kâp balduos? Vadënas, îr givs ër tvërts. Að eso ðvëntâ

isëtëkënosi, kad ons i ðin pasauli atçs laimingâ. Liodvëka puo delno jota minkðtus dunksteliejëmus. Tas puojûtis

bova tuoks napaprasts, logo kuoks stebûklos. – Ar tau naskaud? Ar navargën? – Na, tas mon teik tik dþiaugsma. Þënau, kad îr gîvs. – Vo kas atsëtëka, kad tas tretiesis naatçjë? – tikç paklausë Liod-

vëka, bet grçtâ pridûrë: – Je tamstâ tas sukel skausma, gali monnapasakuotë. Duovënuok uþ tuoki þingeidoma.

– Narçk persëprðënietë, jug að pati ton kalba uþvediau. Sakiau,Liu, kad mon tink aple savi pasakuotë. Dabar, ka torio tuokë patëke-ma klausîtuojë, tas mona noors dar dëdliesnis. Gerâ, kad to ðin va-kara pasëtaikç, torio kam dûðë ëðlëitë.

Duorisës balsë Liodvëka taries gërdonti aðaru gaidelës. Ta patîlie-jë mënota ër ramç kalbiejë tuoliau.

– Tëkriausç þënâ, kad ne vësas mûsa luoma panelës þanëjës ëðmeilës. Að bovau vëina ëð tum baltum varnu, katruos bûn isimîliejo-sës sava bûsëmus virus ër isivaizdou bëndra gîvenëma dvëjau, kâppasakuo: „gîvena ëlgâ ër laimingâ“. Puo veselës að greitâ sopratau,kad sava vîrâ sovësam napaþinsto. Nieks jaunuoms panuoms na-aiðkën aple vîru prigimti. Napaþënau ër tuo gîvenëma, katramë to-riesio bûtë vësa omþio, naþënuojau ër bendravëma pluonîbiu, savaprievoliu, veidmainîstës, katruo sviets îr lig ausum iklimpës. Na-maþâ laika toriejë praçtë, kol parpratau – vîrs torietom bûtë ne tikmîlëms, bet ër gerbams. Vo je nier uþ kon gerbtë?

– Natrokau pajostë, – atsëdoksiejosi ër patîliejosi tuoliau kalbie-jë sesou, – kad að naso anam mieliausë, graþiausë, brongiausë.Eso tik muotrëðka, katruos rçk ðalëp savës i svieta çnont, katra toranam vâkus gimdîtë, anuo nomus laikîtë, svetius priimtë ër oþimtë.Tuo vëskuo að ëðmuokau, tik naëðmuokau sosëtaikîtë so tou, kas

(Nukelta i 52 p.)

Senuojë dvara parka aliejë. Varna Sigita portëgrapëjë ið RKIC arkîva

LITERATÛRA

ZZ 2009 2vidus.PMD 6/8/2009, 7:25 PM51

52

natroka ëðlîstë i dëinuos ðvëisa. Puons, mona vîrs, nabova monëðtëkems.

Liodvë klausies apstolbosi: kuo kuo, bet tuo nasëtëkiejë ëðTeuoduoras ëðgërstë. Siediejë sostingosi, bëjuodama anuos kalbapartrauktë, vo sesou pasakuojë tuoliau.

– Reikiejë tik indiemiau pasëþvalgîtë aplinkou, kad soprastomi,ka daug aukðtûmenës puorû gîven tçp pat. Að dar nabovau ont tëikpruotinga. Tad ëðdrinsau anam papriekaiðtautë. Tçp elgdamuospadariau dëdliausë klaida. Ëðgërdau ton vakara, kuo nagërdiejosi.Bet tau tum þuodiu nakartuosio, par daug skaudë anëi bova. Ër te-bier. Bieda bova ta, kad að tou laiko vaikelë laukiaus. Tuokemë pa-diejëmë ëðgërstë, kad meilës nier, kad anuos rasiet ni nabova, mo-siet par daug sunkos smûgis jaunâ, patëklç muotrëðkâ, kuoki aðtumet bovau. Vësas sava mintis ër pajiegas sokaupiau savie, kadnoþodîtiuo meilë sava vîrou. Bet tuoks mona nosëteikëms þodë ërdar nagëmosi vaikieli. Ons gëmë nalaiko, nagîvs. Ër pati vuos vuosëðsëkapstiau. Gal puonou mona vîrou tas bova pamuoka. Atsëpra-ðëniejë, rûpënuos, daktarams piningum naskundë, lonkë muni maþnekuoþna dëina. Rasiet ë prið þmuonis jauties napatuogç, rasiet pra-þovosë sûnelë gailiejuos, rasiet ëð tëkrûju sava kaltë pripaþëna. Ak,tas jau naabie svarbo. Vo að palengvo kieliaus ëð lëguos. Daugiaugalvuojau aple givûsius vâkus – kâp anëms rçktom augtë ba muoti-nas. Anëi natoriejë tuokiuos babusës kâp mûsuoji. Je monës nab-lëks, kas anus mîlies ër prigluobs? Ta mintës bova kâp ëðtëista ron-ka skëistontem. Pakëlau ont kuoju ër apsëramënau. So vîro ðneki-ejau vieþlîbâ, kâp so svetëmo þmuogo. Pati nosëstebiejau, kad ga-lio, ligo sava vëdou bûtiuo no kaþkuo ëðsëvadavosi. So laiko atçjësopratëms, kad ëðsëvadavau no sava naiviuos ër ëð dalëis sava-naudëðkas meilës. Stebiedama aplinkënius sopratau, kad svietë daugðeimû tçp gîven. Naretâ pasëtaika, kad ër puonës sosëëiðka sauvîru, katrëi anuom paivairën gîvenëma.

– Bet kâp to viel... – riþuos oþklaustë Liodvëka, bet naëðtarë lig gala.– Kap að viel vâka laukous? – ðîpteliejë sesou. – Nagalvuok aple

muni bluogâ, Liu. Tas vaikelis îr grapa. Að galiejau oþsluopintë savameilë, bet nieks monës naatleida no þmuonuos pareigum. Sakiau,kad puons, mona vîrs, praðë atleidëma. Ruoduos, kad eso anamduovënuojosi. Këtep sakont, dabar mon tas pats, kou ons oþsëjem,kumet naso ðalëp. Matau, kad tëi dalîka tavi stebën. Patëkiek, kaddaugelis puorû tik tçp ër tegal ëðtvertë vëins ðalëp ontra. Vo këiksvieta muotrëðkûju pragîven sava omþio, tçp ër napaþënosës ëð-svajuotuosës meilës.

– Tad ar to galietomi atsakîtë, ar esi laiminga?

– Sesë, – viel apkabëna anon Teoduora, – tik naoþsëmanîk mo-nës gailietëis. Að tëkrâ nasëjauto nalaiminga. Torio vâkus, torio no-mus, eso svçka, aprûpinta, dûðiuo laisva. Sogalvuojau atvaþioutë iÐateikius – atvaþiavau. Dël tuo, kad noorio pailsietë no svieta soanuo veidmainîstiems, apkalbuoms ër toðtîbë. Atsëveþiau knîngu,natum. Padedo gaspadënautë akmistrënç Ontuosç. So dvara mer-gëkiems taisau kraitieli sava bûsëmam vâkûteliou. Nuorietiuo solauk-të mergelës, bet bus gerâ, kas bebûtom, kad tik svçks oþgimtom. Noër kuo mon batrûkst lig pëlnuos laimës? Jug ër ton meilë, aple katroupasakuos prisëskaitiem, ëso patîrosi, kas ne vësuoms pavîkst.

Teoduora pakëla ër viel atsësieda pri klavesina. Ëð puo liaunumpërðtu pasëpîlë linksma ðuokë meliuodëjë. Bet puo mënotas i anonpradiejë bërtë liûdnë akordâ, paskiau pavëinç garsâ, tikë, skaudë,ligo aðaras.

***Rîtuojaus dëina, gorkðnuodama so sesë arbeta, Liodvëka apsa-

këniejë gîvenëma Salontûsë. Aple vëskon ðnekiejë ligo pasëjoukda-ma ëð savës, jug anuos dëinas ër notëkëmâ sesërç gal atruodîtësovësam nainduomë. Nanosliepë itarëma, kad bruolis ëiðka anâ jau-nëkë. Apsakë sosëtëkëmus so puono Tarvîdo Salontûsë ër Laumiû-së. Ëðkluojë kuo smolkiausç aple sava naktënë keliuonë ëð Lau-mium ër sava mintis aple sotëktus þmuonis, aple Levuona ër savipatë.

Duorisë klausies ðvîpsuodama, kartâs kuo noors paklausdama,kartâs nosëjoukdama. Bet Liovëkas tas naþeidë. Ana jauties links-ma, ont ðërdëis bova lengvç, ligo bûtom apvaliosi anon no narçka-linga ðlamðta. Ton sesërç ër pasakë.

Teodora sorimtiejë.– Nasakîk tçp, Liu. Vësks, kon þmuogos pamata, ëðgërst, pa-

junt, kaupas anuo galvuo ër ðërdie kâp oþgîvents torts. Tas mumisdara pruotingesnçs. Këik sopratau, nadëdëlç tetruokðti pataptë puoniTarvîdienë?

– Teisingâ sopratâ, sesë,– nosëjoukë Liodvëka, – sovësam tuonatruokðto. Gal ër bruolis rimtâ aple tou namëslëj, gal ër puons Ka-jetuons tuo nasëtëk. Èe gal tik toðtë mona itarëniejëmâ, tad niekamnapasakuok. Að savës nikâp namatau so puono Tarvîdo kâp so vîro.Tuoki mintës mon îr atgrasi. Tad ar îr kuo vaþioutë i puoniuos Navi-danskienës balio, kor viel sosëtëksio tou þmuogo?

– Îr ðimtâ iðmuoniu, kâp muotrëðkas gal vîrams paruodîtë savapuoþiûri i anus, þënuomâs naoþgaunont, naiskaudënont. To anum,matît, dar naprirçks. Bet je tonkiau pabëndraosi so þmonëmis – ëð-muoksi. Þënuomâs, jego tuo prirçks.

Liodvëka nolçda galva.– To teisîbë sakâ. Mon tuo nabiprirçks. Kas bepastebies mona

omþiaus pana terp jaunum ër svçkum?– Duovënuok, Liu, að mosiet nosëðnekiejau, – sosëzgrëba Te-

oduora. – Bet apsvarstîkem tava galëmîbës ðalto pruoto. Përmiausç,rçk ëðmestë ëð galvuos minti, kad esi luozuorios. Je pati aple tonuþmërði, ër këtëms tas narûpies. Ontros dalîks: apsëprask so teisîbë,kad jaunë kavalierç tava palonkoma vargo ar sëiks. Tau, sesërelë,rçks pasëþvalgîtë i augesnius uþ savi. Naoþmërðk tçp pat, kad ap-linkou besisokou naðlç ër senvaikç matîs aplink tava galva vainëkaëð dvëjum brongium dalîku – Gorskiu këlmies ër namënka kraitë.Tad kelk galva, Liu. To gali pataptë geidþiamiausë nootako Þemaitiukonëgaikðtëjuo.

(Atkelta ið 51 p.)

Ðateikiu baþninèëXIX omþiou.OrdasNapaleuonapieðinîs.Iliustracëjë iðRKIC arkîva

LITERATÛRA

ZZ 2009 2vidus.PMD 6/8/2009, 7:25 PM52

Þ E M A I È I Ø Þ E M Ë 2009 / 2

53

Liodvëka klausies sesers þuodiu vuos ne prasëþiuojosi; tuokiuosplëkuos teisîbës i akis dar nieks anâ nabova sakës. Paskotënç Duo-risës þuodç abëdvëm sokielë skani jouka.

– Bet að noorietiuo, – puo nakoriuo laika rimtâ pratarë Teoduo-ra, – að noorietiuo ðalëp tavës matîtë pruotinga ër duora þmuogo.Ons gal nabûtë jauns ër ëðvaizdos, ons gal nabûtë dëdlç baguots.Bet ons tor bûtë ëðtëkëms, stëpros sava vëdou, verts þmuonium ërtava pagarbuos. Priþado, kad viel sogrîþosi i svieta, pasëþvalgîsio.Je rasio, tëkrâ sotaisîsio jodom sosëtëkëma. Aple ton dabar, laikatoriedama, ër pasvajuok.

Tçp ðnekiejuos seseris, apveiziedamas Ðateikiu paluocio, vartîda-mas Teoduoras ronkdarbius, sklaidîdamas spintuos apdarus,vartîdamas knîngas ër natas.

– Þënâ, ka atvaþious Levuons, að paakinsio anon sosërûpintëtava paðvëitâs ër tualetâs. Matâ, þmuonis panas përmiausç ver-tën pagal apdara. No, pruota pati toriesi sobrondintë. Skaitîk, konnotverdama ër diekis i galva, isëklausîk i muokîtu þmuoniû kalbas.Ar dar nasi uþmërðosi proncûzëðkâ? Prisëmink, vartîdama pran-cûzëðkas knîngas, dousio kelës parsëveþtë nomëi. Pliuotkëninkëpataptë vargo ar sugebietomi. Ta îda tau nagres, jug vësumet muo-kiejç patîlietë. Patëkiek, ta muotrëðkas savîbë îr dëdlç vertinga, –muokë Duorisë.

– Að eso nostebinta tava mozëkënçs gebiejëmâs, – pagîrë sese-ri Liodvëka. – Kumet ër kâp to ëðmuokâ? Atsëmëno, tau mozëkaspamuokas lengvç sekies dar vaikîstie. Bet skombintë tçp, kâp va-kar, tegal tik talëntings mozëkonts.

– Mosiet að ër eso talëntinga, – nosëjoukë Teoduora. – Mozëkamon vësumet patëka – ër klausîtëis, ër muokîtëis. Ton natroka pa-stebietë aplinkënç. Tad pu tuo, ka graps îvedë muni i svieta, bovaupripaþinta kâp mozëkontë. Kad pateisintiuo ton varda, papraðiau vîrâpasomditë mon gera muokîtuoji, ëð katruo dëdlç daug kuo ëðmuo-kau. Tas gîvenëmë mon daug kartu pravertë. Mozëka padiejë ëriðgîtë ër grçtiau oþmërðtë liûdnus dalîkus.

– Kâp gaila, kad að kuo noors darîtë gerâ tçp ër naëðmuokau, –pasakë Liodvëka.

– Dël kuo nieka? To poikç juodënieji, ðuoki. Atsëmëni, kâp tavilioub aukðtintë mamzelë Salontûsë? Mëslëjo, kad tuo naoþmërðâ.Bet muokîtëis nikumet nier par vielâ. Puoniuos Izabelës baliou pa-sëstënk paruodîtë, kon gali. Mëslëjo, kad kavalieriu ðuokiûsë pa-nelç Gorskâtç napritrûks.

– Ak, Duorisë, liaukis ðaipîtëis. Jau darâs panaði i bruoli.– Duovënuok, sesë, mona joukâ napëktë. Nuorio, kad to ëðmuok-

tomi daugiau pasëtëkietë savëm. Iðmesk ëð galvuos abejuonës. Jepatëksi pati sau, patëksi ër këtëms.

***Natroka prabiegtë tarpuðvëntis, ër ðëtâ pana Liodvëka, atsëdû-

rosi puoniuos Izabelës baliou, siediejë oþstalie ðalëp naujë paþins-tama, dvara savëninkës posbruolë puona Straðevièë Sëlvestra ëðOpîtës pavieta. Stals bova apkrauts valgçs ër gierëmâs. Aplinkouzojë liuokajç, svetems pateikdamë vës naujës patruovas, pëlstîda-më i taurës brongi vîna, i kupkelius vësuokius trunkus (svaigiûsiusgierëmus). Pakajou tvîruojë lengvos ðormulîs.

Liodvëka gëlç isëdiejë i galva sesers pamuokîmus siedietë niekanasëbaimënont, namëslëjint, kad i tavi kaþkas stebeilëj, nasvarstont– tinki ar natinki aplinkou esontëms, patç vësus stebietë, daugiau

klausîtëis, nago ðnekietë ër, gink Dievë, nagalvuotë, kad esi pras-tiausë kompanëjuo. Je kam tçp ër atruoda, tas tau nator rûpietë.Tad pana þvalgies i þmuonis, sosërinkusius pri stala. Anum bovavësuokiû ër ëð vësor, tçp pat ër gëmënaitiu pagal Ðemetum ar Gors-kiu lënëjë ëð Berþienu ar Pavëntium. Na vësus ana bapaþëna, matâdëdlç senç babova sosëtëkosi. Puoni Izabelë, nomum laikîtuojë, ap-sëtaisiosi tomsç mielëno apdaro, apvediuoto sëdabrënçs narënçspri kakla ër ronkuoviu galum, dailç sokeltâs ðvëisçs plaukâs, linksmâðnekiejuos so ðalëp siedontçs vuoþniausçs svetçs ër vëiðniems. Kë-tuo stala posie, baveik prið pat Liodvëka, siediejë Tarvîds Kaje-tuons so puoni Stanislavo. Pri anuos patiuos ðuona bruolis Le-vuons ðnekëna Aleksandravièâtë Teopilë ëð Gondingas, katra bo-va Gorskems gëmënie ër dël tuo paþinstama no sena. Kâp gailo,kad nier Duorisës. Par kelës dëinas, pralçstas Ðateikiûsë, Liodvë-ka pajota, ka tor ne tik sesëri, bet ër ðërdinga draugë, katrâ galiejëpatëkietë vësas paslaptis ar tikç bûtë ðalëp, juntont abëposi pri-lonkoma, skaitont vëina këtuos mintës.

Rçk pripaþintë, kad kelë þanatvës metâ seseri dëdlç pakeitë. Jepërma vakara Liodvëka stebëna ar ðëik tëik þeidë tëisë Duorisësþuodç aple þmonis, gîvenëma tvarka, anuos patiuos îspûdius – pa-bovosi ëlgiau, so tou apsëprata: jug anuos tuokës artëmas, kad nierkuo sava mintiû dongstîtë ar notîlietë, kas vësumet bova svieta þmuo-nium bëndravëma taisîklë. Kam sakîtë ton, kuo ëð tëkrûju nagal vuoji– geriau jau patîlietë.

Bet svieta soçjëmûsë reikiejë ðnekietëis. Ðëtâ puons Sëlvestros,katron ðin vakara gava i puora, tçraujës, ar ana îr kumet noors bovosiOpîtie, gal tor tën paþinstamu. Pana Liodvëka tor ðvîpsuotëis ër vieþlîbâatsakënietë: na, tën nabova, paþinstamu nator. Rasiet guoduotënspuons Sëlvestros soves anon i paþinti so sava kraðta þmuonëmis, jeanum ðin vakara îr terp puoniuos Izabelës svetium. Ana naþënuojosi,kad puoni Izabelë Opîtie tor gëmënaitiu. Vo rasiet ana îr këlosi ëð tumvëitu. Puons Sëlvestros veiziejë i Lidvëka maluonç, ðnekëna tîkç, tadpana pasëjota vësâ nabluogâ, siediedama ðalëp tuo skrumnç atruo-dontë vîrëðka. Pastebiejë aplink mielënas anuo akis sosëmetosës rokð-lelës; matît, ne jaunëklis jau. Rasiet jau ë plaukâ praþëlën, bet galvapridëngta nadëdëlio pudrouto peroko. Ðçs laikâs paplëtosi tuoki ma-da tarp vîru, oþvës tum, katrëi tor valdëðka urieda (tarnîba). Bet tuo

(Nukelta i 54 p.)

LITERATÛRA

Ðateikiu baþninèë. Þelvë Jorgë portëgrapëjë

ZZ 2009 2vidus.PMD 6/8/2009, 7:25 PM53

54

jug napaklausi. Pana novarë ðalën nagraþës mintis. Rçk dþiaugtëis,kad ðalëp îr þmuogos, katros nieka bluoga anâ nageid – tas matîtë ëðakium ër ëð kalbuos. Ðvîpsuos anâ, paruodîdams svçkus dontis. Ër,Dievou diekou, puo dëduoko noosë oustu nier. Tuos mintis vuos na-privertë Liodvëkas balso nosëjouktë ëð savës, bet sospiejë oþgniauþ-të tou staigç këlosi noora ër ana maþâs gorkðnelçs pradiejë smuoka-vuotë brongvîni, katruo karts no karta vës lioub pasiûluotë puoni Iza-belë ar katras noors ëð svetium. Ðvëisi sesers nosëteikëma natrokapastebietë ðalëp siedous Levuons. Ons, matît, paþënuojë puona Sël-vestra, tad abodo linksmâ karts no karta lioub parsëmëstë þuodçs.Liodvëka dþiaugies, kad tas soejëms îr kor kas maluoniesnis, nagopuona Tarvîda balios.

Vo dar dëdlesnë linksmîbë prasëdiejë pakëlos no stala. Dëdliuo-jie salie soskombiejë mozëka, ër nomum ðeimëninkë vësus pakvë-itë tën. Puonës ër panelës sosieda ont pasëinçs ëðrëkioutu krieslu.Liodvëka apsëdþiaugë, pamatiosi toðtë vëita ðalëp Teopilës – galiespasëðnekietë so paþinstamo. Puons Sëlvestros, pasvadënës pana,nasëtraukë, laukdams, kumet galies anon pakvëistë bûsëmam ðuo-kiou. Tou tarpo vëins ëð svetium, matît, puoniuos Izabelës papraðîts,pradiejë rëkioutë puoras katëljuonou, ër puons Sëlvestros papraðëLiodvëkas paduovënuotë anam ton ðuoki. Balëka tik linktelietë, ëð-tëistë ronka ër atsëstuotë i eilë kâp ër këtas puoras. Ðuokiou rëkia-vuos ër senë, ër jaunë. Stuojë puoni Izabelë so Liudvëkâ namatîtovîro, puons Kajetuons ðonkëna sava doktërelë, Levuons pakvëitëpana Teopilë. Eilie sosëdarë par vësa salë. Mozëkontâ grëiþë ontskrëpîtiu, pûtë trûbus ër klernetus, þvongëna cimbuolâs, dundënabûgnâ, tad mozëka ëðejë linksma ër tronki. Liodvëka vediuojema ðuokëfigûruos pasëjota bënt deðimti metu atjauniejosi, tad plauktë plaukë.Aplink robranta (apatini sëjona so lankelçs) dailç siûbava naujuojë ak-suomënë perlu spalvuos manta (muotrëðku ëðkëlmiu drabuþis, panaðusi apsiausta) ër rosva damasta sëjuons, nierënium ronkuogalç gluostëliaunas ronkas, kuojës lengvç këlnuojë tîma batelius þemâs kol-niokâs. Ak, kâp gerâ, kad Teoduora papruotëna bruoli nagailietë ëð-laidu anuos naujem apdarou, tinkamam pagal stuona svietë. PuonsSëlvestros ba varga vediuojë sava ðuokiejë, stebiejuos anuos þings-niu lëngvomo, jodesium grakðtomo ër pats sau mëslëjë, kuo ta pana ligðiuol uþ vîrâ naëðçjë, oþsësiediejë oþkompie, vo jug baguota, geruosgëmënies. Paruodîk tuokë ðuokiejë miestë – kavalieriu naatsëgins.

Tamë baliou Liodvëkâ kavalieriu tëkrâ ka natrûka. Ðonkëna anonne tik bruolis, puons Kajetuons, bet ër lig ðiuol dar namatîtë virâ. Betdaugiausç anâ patëka ðuoktë so puono Sëlvestro. Puora kartu sos-tuojën salës pasëinie atsëpûstë, gîvâ ðnekiejuos. Liodvëka soþë-nuojë, kad puona Sëlvestra bruolis Straðevîèë Jûzops îr Opîtës pa-vieta pakamuorë, kad ons pats tamë kraðtë tor dvara ër valdëðkaurieda, kad îr paþinstams so Tîzenhauzo Ontuono, dëdlioujo Lieto-vuos pramuonëninko, kad îr daug keliavës ne tik puo Lietovuos ërLënkëjës miestus, bet aplonkës ër Prûsu konëgaikðtëjë, ër Ringa.Liodvëka indiemç klausies ër napabëjuojë pasëgoustë, kad ana,pragîvenosi bene posë þmuogou skërta omþiaus, tëik maþâ kou dartier matiosi. Puons Sëlvestros ramëna, sakîdams, kad panelç dardaug metu prið akis ër kad ton padarîtë ana tëkrâ ka dar sospies.

Mozëkontams pavargos, svetç bûrelçs pabëra puo paluocio. Puo-ni Izabelë Liodvëka so bruolio pakveitë i nadëdëlë jaukë svetainë

ëðgertë arbetas. Liodvëkâ atruodë, kad nomum laikîtuojë tëkrâ ðër-dingâ dþiaugas, priimdama sava nomûsë Þemaitiu kaðteliuona vâkus.Anuos elgesie pana napastebiejë nikuokë apsëmetëma, natëkra noo-lonkoma ar padlaiþiavëma. Ðnekiejuos so vësâs kâp lîgi so lîgçs,kas Liodvëkâ dëdlç patëka. Tuo draugëjuo bova ër puons Sëlvest-ros. Kalba sokuos aple gîvenëma Opîtie, aple puona Sëlvestra bruo-lë Jûzopa svçkata ër rçkalus. Ðeimëninkë naklausëniejema paaiðkë-na Gorskems, kad puonâ Sëlvestros ër Jûzops îr tëkrë anuos pos-bruolç. Mata, anuos mamâtë Straðevièâtë Elzbieta ër StraðevîèëJuons, posbruoliu tievs, îr bovën bruolis ër sesou. Tad tonkç noo-rietom sosëtëktë so gëmënaitçs, tik ne vësumet galinti, nas tuolëjvëins no këta gîven. Ëð anum kalbuos pana Liodvëka soprata, kadpuons Sëlvestros ër Izabelë îr naðlç. Muotrëðka tçravuos aple Sël-vestra sûnus, katrëi, matît, bova geruokâ jaunesnë uþ paaugosiusanuos patiuos vâkus.

Besëvaiðënont arbeto puoni Izabelë pakvëitë Levuona ër Liod-vëka lëktë naktç; juk anëi îr vëinë ëð tuolëmiausiu svetium. Kas ar-tiau gîven, ëðsëvaþënies, vo lëiktontëms vëitas anuos nomûsëvësëms atsëras.

***Blîðki þëimuos saulë greitâ rëitiejë paþemë, vo dar greitiau liekë

dëdliesis Gorskiu vaþis. Ðin karta Liodvëka siediejë vaþie ðalëp bruo-lë. Levuons matë, kad sesë îr nosëteikosi gerâ, tad ðin karta napra-lçda pruoguos anon paerzintë.

– Matau, sesërelë, kad naujiesis kavalierios maluoniesnis uþ guo-duotëna puona Kajetuona.

Liodvëka lçda bruolë þuodius pro ausis ba pëktoma. Nier kuopîktë, jug Levuons saka teisîbë.

– Ër sopronto dël kuo, – tuoliau puostringava Lavuons. – Lîgë-nont tas dvë persuonas, puons Straðevîèë tor daug privalomu. Jau-niesnis, baguotesnis, tonkiau pasëruoda svietë, tad anuo apsëejëmsso þmuonëmis kor kas prijëmniesnis.

– Ak, liaukis, bruoli, – naëðkëntë Liodvëka. – Dël kuo to noorisogadintë mon dëina? Pats tëmpç i ton balio, vo dabar ëðkalbënieji.Ruoduos, ðin karta natorietomi dël kuo priekaiðtautë?

Levuons noþvelgë ðalëp siedontë sesëri: no ðaltë iraudën þondâ,tuokiuos pat spalvuos papûstas lûpas, tëisi nooselë, primerktas akispuo juodâs ontakçs, ont galvos – sabala keporelë so plunksno priðuona. „Naðpetna ta mona sesë, naðpetna, – rasiet përma kartapamëslëjë aple Liodvëka ons kâp aple muotrëðka. – Trisdeðimti metuvargo ar kas anâ doutom. Ðçp ar tçp, merga tebier, dar nasovargavîrou patarnaudama, vâkâs rûpindamuos. Ëð tëkrûju rçk anâ ton-kiau terp þmuonium bûtë.“ Bet balso tuo napasakë.

– Duovënuok, Liu. Nanuorio sogadintë tava nosëteikëma. Ma-tau, kad terp þmuonium tau bova maluono. Matiau, kad vësëms sotavëm bëndrautë patëka. Tad galvuokiau, kor vaþiousiau këta karta.

– Að labiausç noorietiuo aplonkitë Duorisë, soþënuotë, kâp anajautas, rasiet jau sosëlaukë.

– Ër papasakuotë aple balio, paðnekietë aple ðuokius, vaiðës,pariedus, kuoþna vëina, tën bovosi, – miegdþiuojë seseri Levuons.

– No, kad ër tçp, – sopîka Liodvëka. – Kas gal mon oþgintë soseserë ðnekietëis aple kon noorio? Bet so tavëm nier kuo aiðkin-tëis– esi napataisuoms.

– Gerâ, gerâ, Liu, napîk. Atsëëlsiesi puo keliuonës ër uþ puo-

(Atkelta ið 54 p.)

ZZ 2009 2vidus.PMD 6/8/2009, 7:25 PM54

Þ E M A I È I Ø Þ E M Ë 2009 / 2

55

ruos dëinum galiesi liektë i Ðateikius. Nuors gal reikietom atsëk-laustë Duorisës?

Þmuogos, këta dëina pasiûsts i Ðateikius so laiðkelio, parneðëpalonki atsakîma.

„Atvaþiouk, seserelë, pakol að nasogriovosi. Tëkous, kad rîtuodar bûsio ont kuoju. Lauko.“

Atsëdûrosi Ðateikiûsë, pana Liodvëka bova maluonç priimta, betoþsëbûtë naþadiejë. Matë, kad sesou dar daugiau apsunkosi, kadnagal ëlgiau ëðsiedietë vëinuo vëituo. Geront arbeta so medauninkâs,Teoduoras pasëtçrava, kâp Ðateikiusë praçjë ðvëntës, ar bova atva-þiavës puons graps.

– Þënuomâs, bova. Atvaþiava so abodom vaikiokâs ër so geroposë ðeiminîkðtiu. Bova rûpestings, kontros ër maluonos. Prið ke-lës dëinas vâkus iðveþë i sava muotinas dvara natuolëj Korða. Patsdar tor rçkalum Vëlniou, bet puo dëinuos këtuos grîð i Ðateikius –nanuor monës palëktë vëinuos. Tou að eso kontëna. Kâp vëskasbesosëkluostîtom, gerâ ðalëp torietë þmuogo, katros bieduo vësu-met atras iðeiti. Bet að bieduos nalauko, eso tëkra, kad vëskas praçslaimingâ. Vo dabar to pasakuok, ar linksmos bova puoniuos Navi-danskienës balios?

Liodvëka pradiejë pasakuojëma, stëngdamuos naëðsëpliestë, kadnanovargintom seserëis. Apsakë sava naujus drabuþius, katrus so-sëtaisë tâ soeigâ, papasakuojë aple þmuonis, so katrâs sosëpaþënaar ðnekiejuos.

– Bet daugiausç noorio padiekavuotë tau, seserelë, kad patarçmon, kâp rçk þmuonies nosëteiktë ër so þmuonim apsëeitë. Ruo-duos, kad mon tas pavîka. Ton vakara bovau uþmërðosi sava nagalë. Rasiet apsërinko, bet atruoda, kad ër këtë tuo napastebiejë. Vogal muokiejë apsëmestë, bet að tou narûpënaus. Nabova svarbo,kuoki að atruodau këtum akiesë. Prisëðnekiejau ër prisëðuokau kâpnikumet gîvenëmë. Ër nomëi parvaþiavau linksma. Dabar mëslëjo,kad nabluogâ bûtom dar i kuokë noors draugëjë papoltë.

– Papolsi, Liu, papolsi, ër dar ne vëina karta. Ër îspûdiu prisë-sëmsi i valës, no, gal ne vësumt tuokium maluonium, kâp ðin karta.Bet ëð onksta nier kuo spieliuotë. Þënâ, kumet að ëðsërëðio no savanaðtuos ër pakëlsio ont kuoju, aptarsiau tava rçkalus ër daugîbëdalîku, katrëi muotrëðkuoms rûp. Teisîbë, vuos naoþmërðau, puonsmona vîrs atveþë laiðkieli no mûsa Uonuos, puoniuos Menþinskie-nës. Praða pasveikintë tavi ër Levuona. Raða, kad gîven ba biedum.Ër aple Kuotrîna pasakuo. Ta laimingâ ontra sûnaus sosëlaukë, dëltuo niekor ðën þëima naëðjodies ëð tuos Godum þemës. Dîvâ, kapamëslëji, kâp platç ëðsësklaidë mûsa dëdëlë ðemîna. Naþënë i kuokëpasvietë to notekiesi...

– Kaþin, Duorisë, ar að ëð vësâ notekiesio.– Notekiesi, tëkrâ ka notekiesi Atmink mona þuodi, kad ni posës

metu napraçs, kâp ëisi pri altuoriaus.Tçp abëdvëm bejoukoujint napajota, kad vakars jau èe pat.– Bûk svçka ër tvërta, seselë, tegol Dëivalis laimën tava dëinas.

Atsiûsk þenë aple didliouji pasëkeitëma tava gîvenëmë, – pasakëatsësveikindama Liodvëka.

Þënë i Salontus atçjë puo nadielës ër bova gera: puoni grapienësosëlaukë svçkuos doktërelës.

***Vësa þëima Liodvëka so bruolio vaþëniejë i svetius – tû ëðeigu

bova vuos ne kuoþna nadielë: èe balios, tën medþiuoklë ar ðçp kuoks

pasëþmuoniejëms pas gëmënës ër paþinstamus. Kveitëmu natrûka,noors Salontûsë anëi patis ni vëina baliaus nasotaisë. Liodvëkaspaþinstamu ratsî geruokâ padëdiejë. Terp anum bova jaunas puorasër Liodvëkas vëinmetës oþsësiediejosës panas, sobrëndosës þa-natvç. Pasëtaikë vëins këts vîrëðks, pavielavës apsëþanintë arbanaðlîs, bet Liodvëka nagal iejë pasakîtë, kad kas noors ëð anû bû-tom ikrëtës i ðërdi. Tuoks napasëtaikë, bet dël tuo pana nasoka saugalvuos. Vo ër laika tam nabova. Nuoriedama atruodîtë ne bluogiauuþ këtas, Liodvëka dëdëlç rûpënuos sava ëðvaizdo. Mëiguojë këiknooriedama, prausë borna vësuokçs vondënëmis, kuoþna dëina ejëpasëvâkðtiuotë i parka, je tik nabova speiga ar pûguos. Vakarâs mie-gëna prisëmintë mozëkas pamuokas, noors ëð tuo – rçk pripaþintë– nadaug nauduos tabova. Skaitë proncûzëðkas knîngas, parsiveþtasno Duorisës. Vo oþvës daugiau laika lioub noplauktë besërûpënontpaðvëtâs, katrum ne tëik daug ër tetoriejë. Bet verties so tou, konbova nopërkës bruolis, kon lioub atrastë omþënatëlsi babunelës dra-buþënie ar komoduos. Matâ kuoþnuo soeiguo apsëvëlktë ton patidrabuþi svieta akëmis veizont bova napaduoro. Tad soka galvas abëd-vë so Magdelë, derindamas ðamerliokus, palatënës, palaidënius,ðalikus pri sëjuonu ar mantu, katrum dabar jau toriejë dvë, bet tatâbova ëðkëlmiu drabuþis, katron deriejë vëlktëis tik i balio çnont. Terpkëtum panum Liodvëka iðsëskîrë tou, kad muokiejë pasërinktë pa-pouðalus pri sava apdarum. Nikumet nalioub apsëkrautë blëzgontçskaruolçs, sagtiems ar këtuokçs niekniekçs. Teisîbë pasakios, nadauganum ër tatoriejë, kas anâ ëðçjë tik i nauda. Sviets ëð puo lëngvopatiemëjë, kad kaðteliuonâtë Gorskâtë Liodvëka îr ëðnaði, bet skrum-ni, rimta panelë, verta pagarbuos ër pasëtëkiejëma. Këik tûsë kom-plëmëntûsë bova apsëmetëma, vo këik teisîbës, pana Liodvëka na-soka sau galvuos. Ana nastuoruojies bûtë vësum matuoma ër pa-gërta. Tad, ka pavasari viel sosetëka Teoduora, bova sesers pama-luoninta gerâs þuodçs aple sava ëðvaizda ër apsëejëma.

Þëimâ bëngontëis Teoduora ëð Ðateikiu iðvaþiava i Vëlnio. MatâÐateikiu dvarë þadiejë vasaruotë puona Karuolë bruolç. Teoduoramëslëjë, kad anâ so maþo vâkonabus ramîbës tamë ðormolie, noorsmaþuojë grapâtë, katron pakrëkðtëjë Marijë Karuolino, auga kâp ontmëilium, bova vësum mîlëma, lepënama, tame tarpë ër sava tieva,puona grapa. Sesëris sosëtëka gegoþës vëdorie Bërþovienûsë, ku-met diedëna Juzefa, atvaþiavosi vasarâ i ton dvara, sokvëitë vësusartëmesnius gëmënës ër sosiedus i „sezuona atëdarîma“. Þë-nuomâs, pakvëitëma gava ër grapâ Pliuoterç. Labiausç tou apsë-dþiaugë Teoduora, dëdlç nooriejosi sosëtëktë seseri ër këtus salon-tëðkius, katrum namatë no þëimuos.

Liodvëka tçp pat laukë tuo sosëtëkëma. Seseris apsëkabëna tëkrâðërdingâ ër nabnuoriejë skërtëis ni mënotâ. Diedëna Juzefa, grçta,govi muotrëðka, katrâ nieks nadavë penkium deðimtium, noors jausenç bova uþ tuos rëbuos, vëiðnium natrokëna.

– Matau, mergelës, kad noorëtau pasëðnekietë. Ëkëtau i parka,sosëëiðkuokëtau kuokë ramë vëitelë ër èiolbiekëtau. Pëitâ – ketvër-ta valonda. Tam laikou maluoniekëtau pasëruodîtë.

Liodvëka matë, kad Teoduora îr atjauniejosi, ëðskaistiejosi, gerânosëteikosi, laiminga ër vëskou kontëna. Dël tuo ër dþiaugies, ërstebiejuos: kas dabar galietom pasakîtë, kad sesës gîvenëmë bovatuokiû baisiû dalîku... Sosëtëkosi Duorisë, Liodvëka klausë pati sa-vës, ar ana gebietom puo tuokiû gîvenëma lûþiu, kuokius patîrë

(Nukelta i 56 p.)

ZZ 2009 2vidus.PMD 6/8/2009, 7:25 PM55

56

(Atkelta ið 55 p.)

Duorisë, vëskon oþmërðtë ont tëik, kad gîvenëms viel atruodîtomkâp ruojos, kad ðërdi so vësam oþvaldîtom dþiaugsmos ër laimë.Savëm ana abejuojë. Bet Teoduora vësumet bova këtuoki, daugiaupanaði i omþenatëlsi babunelë, dël tuo anâ gîventë terp þmuoniumdaug lëngviau. Sostuojosës parka galë pri Laumës ðaltënë, plau-kontë ëð puo kalna, ðnekiejuos.

– Korin rîtmeti rçks atçtë nosëpraustë tuo ðaltënë vondënio, –pratarë Duorisë. – Rasi teisîbë þmuonis ðnek, kad ons sogrouþënjaunîstë ër svçkata.

– Ak, sesë, tau jaunîstës dar narçk vondënie ëiðkuotë. To dabarmon atruodâ tuoki atjauniejosi ër skaisti, kuoki ni prið ðliûba na-bovâ, – joukies Liodvëka.

– Oþ ton að torio diekavuotë sava maþâjç doktërelç. Kuoþna vâkalaukëms ër gëmëms tëik pastëprën îgimtas muotrëðkas galës, kadana ligo ëð naujë praþîst. Rçk tik vëina dalîka – jauna muotina torbûtë laiminga. Èe jau ne apþavâ, vo tuoks pasaulë soriedîms. Tonpripaþîst ë dëdlëijç svieta pruotâ. Je isëstebiesi i muotrëðkûju gîve-nëma, ton tëisa patvërtins daugîbë lëkëmu.

– Bet, seserelë, juk tau prisiejë tëik pargîventë!..– Anus palëngvo ëðtrën laiks ër naujë notëkëmâ. Nalaikau ðërdie

pëktoma ni ont vëina þmuogaus. Ka atleidau sava þmuogou, pasau-lis ligo pasëðvëitë. Sopratau, kad tçp mon bova þadieta. Kumet pa-miegënau pasëprieðintë tam lëkëmou, gavau skaudë pamuoka. Ku-met so anou sosëtaikiau, tas atsësoka i moni ðvëisioujë posë. Jugpasakîta, kad lëkëms liousâ ved noorënti ër navalë temp nanuorënti.Mëslëjo, kad tëi þuodç îr teisingë.

– Prisëpaþink, Duorisë, kad to ne pati tus þuodius sogalvuojç.– Þënuomâs, ne pati. Skaitiau knînguo, katron gavau no vëina

pruotinga þmuogaus.– Nu puona sava vîra?– Na, no këta. Ons rîtuo atvaþious i Bërþovienus karto so Karuo-

lio, ër að tavi so anou sopaþindinsio.Kumet sesëris sogrîþa ëð parka, salie aple stala bûriavuos aple

dvë deðimtis þmuonium. Diedëna Juzefa bova isëtaisiosi stala galë,tad ër vësë këtë natroka sosiestë. Pëitâ pasëruodë napraðmatnë,bet skanç sotaisîtë. Diedëna navargëna sava svetium prakalbuomsar ragënëmâs. Valgë kas kon nooriedams, ðnekiejuos, kam so koupatëka, vësë jauties patuogç ër maluonç. Tuoki ðium nomum tvarkatraukë daug kou, oþvës jaunesnius þmuonis, tad Bërþovienûsë va-saruotuoju nalioub pritrûktë lig pat rodëns. Puo vakarënës arbetassvetç pasësklaidë kas kor: vëinë sosieda salës pasëinie, këtë gale-rëjuo, tretë laukë ant suolieliu puo þidontçs bezum (alîvu) krûmâs.Ton sombrieðkas valonda Teoduora sieduos pri klavesina. Salës dorisi galerëjë bova platç atlapuotas. Mozëka plaukë i atslenkontiuos nak-tëis viesoma, vëinus ðëldîdama, dþiogindama, priversdama atëtrûktëno liûdnum mësliu ar rûpesniu, këtëms keldama naapsakuoma, ðvëisiëlgesi. Liodvëka stuoviejë, pasëriemosi i galerëjës tvuorelë, pasken-dosi sava mëslies, ligo josdama, kad kaþkas dëdlç gers îr èe pat –tik ëðtëisk ronka ër pasëiksi. Kâp gerâ, kad Duorisë muokën anonramç, ba skundu priimtë sava lëmti, padiekavuotë anâ, lçdosç gîventëpasaulie, pëlnamë gruoþë ër geroma.

Rîtuojaus dëina i Bërþovienus pribova graps Karuolis ër atsëve-þë karto so savëm puora vîru, so katrâs sopaþindëna vësa draugë-jë. Vëins bova bajuors Lasëckis Kazëmiers Vëlems, këlëma no Ke-

dainiu, këts – puons Nargiela Juons ëð Vëlniaus. Teoduora naoþ-mërða sava paþada sesërç, douta preita þëima. Tëi jaunëkâtç, noorsabodo jau ne përmuos jaunîstës, bova gerë Pliuoteriu ðemuosdraugâ, abodo slauniuos gëmënies, abodo bengën muokslus ër da-bar tarnaujëntis pri Lietovuos konëgaikðtë dvara.

Po pëitu linksma kompanëjë pasësklaidë puo parka. Vëinëvâkðtiuojë Vërvîtës pakrontiems, këtë patraukë i Pëlalës kalna. Liod-vëka laikies artiau Duorisës, aplink katron sokëniejuos ër puons Ka-ruolis so sava draugâs. Nuors vësë bova linksmâ nosëteikën, kalbasokuos aple rimtus dalîkus – keliuoniu îspûdius, skaitîtas knîngas.Liodvëka idiemç klausies ër tou patio stebiejë sava naujûsius pa-þinstamus. Ðnekiesnis uþ vësus bova puons Juons. Ons bierë þuo-dius kâp þërnius, vuos naoþspringdams, pasakuojë, kor pernâ ke-liava, kuokius miestus aplonkë, so kou sosëtëka. Sava îspûdius pa-graþëna anekduotâs ar linksmuoms istuorëjuoms, tad klausîtuojçne vëina karta skanç joukies. Puons Lasëckis Kazëmiers klausiestîliedams ër ðvîpsuodams. Veiziedama i anon, pana Liodvëka pa-mëslëjë, ar ons ëð vësa muok kuoki þuodi ëðtartë.

Po gera posvalondë tuokiuos linksmîbës Teoduora prisëgretënapri tîkiuojë puona Lasëckë ër oþklausë, kâp gîven gerbama anuomuotinelë ër sesou Amelëjë, ar jau ðiou vasara persëkielë i dvarelipri Kedainiu. Ëðgërdosi svetë ðneka, pana Liodvëka soprata, dël kuoons lig ðiuol tîliejë: puons Kazëmiers ðnekiejë oþsëkërsdams, sunkçtardams kai kurius þuodius. „Vargdëinis, matît, tor bieda no prigë-mëma“, – soprata pana ër jau gailiejuos nagraþç pamëslëjosi aplenaujëiji paþinstama. Teoduora patraukë takelio i parka vëdori, nosë-vesdama svieti ër seseri tuoliau no këtum. Pakuol kalba sokuos ap-le gëmënës ër paþinstamus, puons Kazëmiers atsakëniejë trumpâ.Tik tumet, ka Duorisë oþðnekëna anon aple parskaitîtas knîngas,aple mozëka, aple matîtus paveikslus, Liodvëka galiejë isëtëkintë,kuoks ëðkalbos îr tas jaunëkâtis, këik daug ons þëna, kâp paprastâër aiðkç muok papasakuotë aple sodietingus dalîkus. Matît, anampatem dëdlç patëka so Duorisë ðnekietëis, tad þuodç bëra maþnenaoþkliûdamë, dël kuo Liodvëka ër nosëdîvëjë, ër pradþioga. Anaklausies, vëskon diejuos i galva, ðërdie apgailestaudama, kâp maþâtier matiosi ër tëik maþâ tçpaþinst ton aplinka, katruo sokas anuossesers gîvenëms.

Pasëðnekietë vëinëdvë seseris rada laika tik vakarë, kumet drau-gëjë ëðsëvâkðtiuojë puo anëms skërtus kombarius.

– No vo dabar, sesë, pasakîk, ar patëka tau naujëijç paþinstamë?– paklausë Teoduora.

– Þënuomâs, ka patëka,– nosëjoukë Liodvëka.– Ëðvaizdë ër ëð-kalbë vîrâ, nieka naprikëði.

– Atsimëni, að tau dar þëima sakiau, kad sopaþindinsio so bûsë-mo jaunëkio. Katron rinktomîs?

Liodvëka soklosa:– To rimtâ ðneki?– Aiðko, rimtâ. Vakar sakiau, kad suvesio i paþinti so þmuogo, ëð

katruo gërdiejau ëðmintinga pasakîma aple lëmti. Spiek ëð katruo.– Mëslëjo naapsërëksio, sakîdama, kad ëð puona Kazëmiera.– Naapsërëkâ, sesërelë. Ons vëins ëð tum jaunum ðvëisuoliu,

katrus iduomaunas vëskou, kon þmuonis ir sokûrën ar atradën vë-sûsë pasaulë muokslûsë. Paklausk anuo kuo noors aple bi katruostautuos istuorëjë, muokslëninkus, menëninkus, aple lëgas ar anumgîdîma, aple gamtuos soriedîma, aple bi kuoki miedi ar þuolelë, –

ZZ 2009 2vidus.PMD 6/8/2009, 7:25 PM56

Þ E M A I È I Ø Þ E M Ë 2009 / 2

57

tujau pat ëðgërsi vësa paskaita. Je natëki, rîtuo pati paklausëniek.– Að par maþâ teþënau, kad galietiuo so tuokio þmuogo palaikîtë

kalba,– atsëdoksiejë Liodvëka.– Palaikîtë kalbuos narçks, tiktâ indiemç klausîtëis. Përmam kar-

tou bus gerâ, je oþvesi kalba aple Kedainius, anuo gimtuosës vëitas.Ruoduos, kad ten dar nasi bovosi. Tad ëðklausiosi Vëlëma, pasëjo-si, ligo pati vëskon matç.

Pana Liodvëka nosëjoukë:– Tad ðëtâ kuoki þëniuoni to mon perði. Rasiet vësuo Lietovuo

vëins tuoks ër tier? Vo dël kuo to anon vadëni Vëlëmo, tuokio ma-jednio vardo.

– Tçp anon vësë artëmë þmuonis no vaikîstës vadën. Tame kraðtëtçp ðauk Vilhelma. Ton vuokëðka varda to tëkrâ ka þënâ.

Nedielës dëina i Bërþovienus atkaka Levuons ër Stanisluovs sosava patë puoni Uono. Ta dëina bova pati praðmatniausë par vësaLiodvëkas vëiðnagë. Diedëna Juzefa jauties dëdëlç pamaluonintaStanisluova atsëlonkîmo – jug tatâ gëmënaitis, apdalîts tuokçsaukðtas uriedâs pri konëgaikðtë dvara, naaplënkë senuos diedënas,napasëdëdþiava sava tortâs ër stuonâs. Tad stuoruojies kâp imanîda-ma ont greitûju sotaisîtë kou skanesnës vaiðës, vo pavakarie – ërðuokius pri klavesina mozëkas. Terp panieliu atsërada vëina këtadainiuojënti ar skombënonti, tad Teoduora tçp pat galiejë pasëlinks-mintë. Vo Liodvëkas nosëteikëms bova naapsakuoms.

Abëdvë so sesërë aptarë sosëtëkëmus vasara. Rîtuo anoudo sograpo Karuolio vaþious aplonkîtë gëmënium Ðateikiûsë. Pakeliou oþ-soks ër i Salontus, jug tçp senç bier bovosi sava jaunîstës dvarë.Bruolienç Uonâ pakvëitos, bërþelë mienesie Teoduora so vësâs vâkâsþadiejë atsëkraustîtë i Oþvënti ar Berþienus ër pagîventë tën lig ro-dëns. Tuo oþvës daugiausç rçk vaikiokams ër maþâjç Karusç. Tadpriþadiejë Liodvëkâ doutë þënë, kumet kor ana bus, ër kvëitë anontën apsëlonkîtë. Kompanëjë bus daugiau muotrëðka, dël tuo, kadStanisluovs daug laika tor pralçstë Vëlniou, graps Karuolis tçp pat –vîrams tarnîstës rçkalâ bova svarbesnë uþ nomus ër ðeimîna.

***Berþienûsë Liodvëka so Levuono atsërada prið Sekmënës. Ont

tuos ðvëntës ëð Vëlniaus þadiejë pribûtë ër puonâ vîrâ so savadraugâs. Tçp pat bova oþkvëistë sosiedâ ër gëmënaitç ëð aplinkë-niu dvarum. Vaiðës bënt posðimtiou þmuonium taisë ëð onksta. TadLiodvëka viel sosëtëka so puono Vëlëmo. Ons ðin karta atruodëdrousiesnis, pats sokuos aple Liodvëka, ðnekindams, lîdiedams parpasëvâkðtiuojëmus puo parka ar paopi. Liodvëka patiemëjë, kad onsnamiegën meilintëis, namuok sakîtë komplimëntu, bet ana tuo ërnageidava. Anâ bova maluono klausîtëis rimtum pasakuojëmu apledaugeli lig ðiuol nagërdietu dalîku. Jaunam þmuogou matît patëkabendrautë so Liodvëko. Ana bova gera klausîtuojë, napartraukënie-jë sava paðnekuova toðtçs klausëmâs ar këtuokio plepiejëmo. Bruo-lienës puoniuos Uonuos valë ër pri stala anoudo vës lioub atsëdortëvëins ðalëp këta. Sekmëniu vakarou bova pakvëistë mozëkontâ, tadtëi, katrëi nooriejë, galiejë pasëðuoktë. Tuokium atsërada namaþâ,þënuomâs, terp anûm ër pana Liodvëka. Puons Vëlems rasiet nadë-dlç ðonkos tabova, nasëtaikë soktëis kuoþnamë ðuokie, bet panaLiodvëka puora kartu pakvëitë. Ðçp jau daugiau siediejë, stebiedamsðuokontius, vo oþvës Liodvëka, katrâ kavalieriu natrûka. Apsëvël-kosi lëngva, kinëðka melsva, nierënes pagraþinta sëlka soknë, i so-

keltus joudus plaukus isësegosi kelis baltus þëidelius – ar tik neparkë no kuokë þîdontë krûma noskuobtus – iraudosio veido, nokatruo nodëla ðîpsnîs – puona Vëlëma akims ruodies uþ vësas gra-þesnë. „Je pakvëis dar bënt puorâ dëinum pabûtë Berþienûsë, bû-tënâ pasëlëksio“, – mëslçjë ganîdams akëmis ðuokontë pana.

Gailo, bet pasëlëktë bent keliuoms dëinuoms puonâtë Vëlëmanieks napakvëitë. Graps Karuolis i Vëlnio grîþtë toriejë oterninkë,tap puonams Juonou ër Vëlëemou rçkiejë ëðvaþioutë karto. Jau-nëkâtis dëdlç nooriejë paklaustë panuos Liodvëkas, këik ana bustamë dvarë, bet pats nasoprata, dël kuo nadrçs. Nutarë geriau pa-sëtçrautë Teoduoras, katron senç paþënuojë. Apîlonkuoms pradiejësava ðneka, lig tatâ noorietom þënuotë, kumet puons graps viel va-þious i Berþienus. Teoduora atsakë, kad ons torietom atvaþiuoutëpuo mienesë. Toukart, ligo terp këtkuo, pasëtçrava, ar pana Liodvë-ka vëiðies Berþienûsë par vasara. Teoduora sakies naþënonti, betmëslëjonti, kad puora nadieliu dar pabus. Veiziedama i sosërûpëno-si sava svetë veida, muotrëðka ðîpteliejë.

– Ar tamista noorietomi, kad ana èe pabûtom?Nu tuokë tëisë klausëma jaunëkâtis parauduonava. Bet tuos muot-

rëðkas anuo tîliejëms nasostabdë.– Je tamsta dar noorietomi pamatîtë mona sesë, gali atvaþioutë

vëins. Að pamieginsio anon oþlaikîtë iki tamstas atvîkëma.– Bûsio dëdlç tamsta diekings,– apsëdþiaugë puons Vëlems, së-

ikdams paboèioutë grapienës ronka.

***Bërþovienûsë ons atsërada puo deðimtëis dëinum. Seseris kon

tik bova grîþosës ëð parka puo pasëvâkðtiuojëma so Teoduoras vai-kiokâs, ka içjës liuokajos praneðë, kad svetainie lauk puons, katrosnoor pamatîtë grapienë. Pamatiosi svieti, Teoduora nimaþ nanosës-tebiejë.

– Tëkiejaus, kad tamista pasëruodîsi, bet namëslëjau, kad tçpgreitâ.

– Dovënuok, maluoninga puoni, mona nakontroma, ar panelëLiodvëka dar naëðvaþiava?

– Na, na, ana tebier èe. Paðaukosi pakajava, Teoduora prisakë atneðtë arbetas trims per-

suonuoms ër pakvëistë i svetainë pana Liodvëka.– Duovënuok, tamista, kad trumpam palëksio vëina, torio dar

maþoujë pasërûpintë, – atsëpraðë ëðçdama.Puo kelium mënotu i svetainë içjë Liodvëka. Pamatiosi, kas anuos

lauk, sostuojë stabiedamuos, idûrosi i svieti sava svçkoujë aki. Betpuons Vëlems jau lënkë galva pasësveikindams, tad panâ belëkaëðtëistë ronka, katron jaunëkâtis pajiemë pavuoþnç, ligo kuoki ðvëntadâkta, ër, priglaudës lûpas pri përðtu, anum ëlguokâ napalçda. Panapasëjota nç ðçp, nç tçp. Gerâ kad tarpdorie pasëruodë Duorisë, voanâ ëð paskuos mergelë so arbeto. Tad sosiedën galiejë ramç pa-sëðnekietë aple Vëlniaus naujînas, aple puona Vëlëma keliuonë iBerþienus, aple îvîkius, katrëi notëka par tas kelës dëinas, pralçstasatskërâ. Puons Vëlems îsmeigë akis i Liuodvëka, mëslîdams, kâppar ton deðimti dëinum anam trûka tuos muotrëðkas bovëma ða-lëp, tîkë diemesë anuo pasakuojëmams, lëngvum þingsniu parkatakeliûsë. Matît, panelë tçp pat jauties najaukç, këlnuojë pri palënktaveida arbetas poudieli, ðvîpsuodama þvelgë i paðnekuovus primerk-

(Nukelta i 58 p.)

ZZ 2009 2vidus.PMD 6/8/2009, 7:25 PM57

58

(Atkelta ið 57 p.)

tuoms akëmis pro tonkës blakstienas. Vëlems þënuojë, kad vëinapanuos akës îr soþaluota, bet tas anam natrokdë gierietëis dailiomergës veido, tëisë nooselë, rîðkiuoms anuos lûpuoms. Ër dar ontkairiuojë anuos þondelë puons Vëlems jau onkstiau bova patiemë-jes þavinga doubelë, katra ðvîpsont tâ lioub atsërastë, tâ ëðnîktë.Dabar, spuoksuodams i panuos veida, vîrëðks pajota noora pabu-èioutë i ton idobëma ar bënt vëino përðto pagluostîtë anou. Þë-nuomâs, tçp napruotingâ pasëelgtë ðën mënota nikâp nagal iejë, tikpamëslëjë: „Tuo dar batrûka. Nagi bûtiuo apþaviets?“ Atsëdoksiejëtîkç, somesdams galvuo: „Aiðko, ka apþaviets. Ruoduos, përma kartapar trisdeðim tris sava gîvenëma metus.“

Teoduora pakvëitë pakajava ë palëipë paruodîtë svetiou komba-ri, katramë ons bus apnakvidints. Jaunëkâtiou ëðejos, ana linksmânosëjoukë:

– No ðëtâ ër atçjë ta mënota, katruos að laukiau. Matît paukðtie-lis papoulë i këlpas.

– Kon to èe ðneki, Duorisë? I kuokës këlpas? – I tavuosës, mona mieliausiuojë sesërelë, i tavuosës. Pasakîk

mon dabar, ar to gali isëvaizdoutë puona Vëlëma sava vîro?Staigç nokaitosi Liodvëka trokteliejë petçs: – Aple ton dar nagal vuojau.– Tad pagalvuok, seserelë. Je ons bënt kou noors tau patrauk-

los, nanuoriek anou nosëkratîtë. Þënuomâs, nagal ietiuo dabar pa-sakîtë, kuoks ons bus vîrs sava ëðrinktâjç ër tievs sava vâkams. Betkëik paþinsto anon kâp þmuogo, þënau, kad îr pruotings ër duors.

Nuors gîvenëmou pasëkeitos, kartâs ër þmuogos pasëkeit. Belëiktkuoþnam atsëdietë ont savës ër sprçstë, këik kas îr pasëtëkiejëmaverts. Mon ruoduos, kad dabar jodom rçk pasëvâkðtiuotë puo par-ka dvëjau. Tori atjaustë þmuogo, so vargo atsëbeldosi i tuokëstuolîbës tavës pamatîtë.

– Ak, Duorisë, kumet to nostuosi ðaipîtëis? – pasakë Liodvëkaër, nomuojosi ronko, ëðçjë pro doris i parka.

Natrokos anon prisëgënë svetîs ër anoudo noþingsniava vëinsðalëp këta. Reikiejë kâp noors pradietë kalba, tad Liodvëka sogal-vuojë paklaustë, kumet ons lonkies Kedainiûsë. Puons Vëlems pa-sëgoudë, kad nikâp nagal ëlgesnem laikou ëðtrûktë ëð Vëlniaus,kad pavëiðietom pas sava motinelë gimtâjeme Krakium dvarelie. Bettëkrâ pasëstëngs tën novaþioutë kuo grçtiau.

– Ëð tamstas pasakuojëmu þënau, kuoks poikos miests ir Kedainç.Gailo, kad tën naso bovusi. Vo jug ruoduos ne tçp jau tuolëj îr.

– Panelë Liodvëka, tëkrâ nabûtom sunkç mums tën novaþioutë,– praðneka oþsëkërsdams svetîs.

– Kaþën, ar katras noors bruolis panuories. Anoudo tën îr bovën.Vëlems pajiemë panuos ronka ër ðvelnç sojiemë anuos përðtus.– Naliûdiek, panelë, að priþado tamsta tën noveþtë.Liodvëka nostebosi paþvelgë i vîrëðka ër pajodëna përðtus anuo

delnë. Puons Vëlems grçtâ atëtraukë ronka, kaltuoms akëmis pa-þvelgë i pana ër uþsëkërsdams, pradiejë kalbietë:

– Duovënuok tamsta, að, atruoda, naderamâ elgous. Bet noorie-tiuo, kad nalaikîtomi monës narimto. Að jau senç nagal io atsëk-ratîtë mintëis, kad mona tuolëmiesnis gîvenëms ba panelës bûtomsovësam toðts.

Liodvëka pajota, kâp karðtis plûsteliejë i veida. Ðîpteliejosi pasë-soka i bendrakelëivi. Tas atruodë liûdnos ër dëdlç sosërûpënës.

– Puonë Vëlemâ, að vësumet so maluonomo klausiaus tamstaskalbum ër pasakuojëmu. Anëi moni þaviejë sava aiðkomo ër tëkslo-mo. Dabar tamsta praðnekâ kaþkuokiuoms oþuomënuoms, katrummon rasiet naderietom klausîtëis.

Vîrëðks viel notvierë Liodvëkas ronka:– Panelë Liodvëka, bûk maluoni, napasmerk monës, je ðnekie-

sio ba oþuolonku. Að... að praðau tamstas bûtë mona ëðrinktuojëmuotrëðko vësam gîvenëmou. Douk tamsta þuodi, kad sotëksi çtëuþ monës. Praðau ëð vësuos ðërdëis.

Puons Vëlems pajota, kad èe anuo graþbilîstë pasëbëngë, betpasëjota tçp, ligo akmëni bûtom norëtënës no ðërdëis.

Nokaitosi Liodvëka palënkë galva ër tîkç pratarë:– Tëkriausç nadîvuosîs tamsta, soþënuojës, kad tuokius þuodius

gërdo përma karta. Maloutiuo sakîdama, kad anëi mon îr namaluo-në. Ër napasakîsio, kad nagal io sotëktë. Bet mëslëjo, kad mon rçkpamëslîtë, vo ër tamstâ tçp pat.

Ër, pakielosi galva, noþvelgë vîrëðka platç atmerkto svçkoujë akë.Tumet nosësoka ër ëð palengvo noþingsniava link paluociaus. PuonsVëlems – anâ ëð paskuos.

Rîtuojaus dëina prið pëitus Vëlems ëðtaikë valondelë pasëðne-kietë so Teoduoro ër liûdnç anâ papasakuojë aple sava vakarîkðtipuokalbi so Liodvëko.

Teoduora tëisç paklausë:– Ar að galio mëslîtë, kad tamsta pasëpërðâ Liodvëkâ?– Þënuomâs, mieluojë grapienë, tik bëjau, kad pana Liodvëka

mona pasiûlîma gal atmestë.– Tad kon ana tamstâ atsakë?

LITERATÛRA

Vëikðniû (Maþëikiu r.) baþninèë. Mukienës Danutës portëgrapëjë

ZZ 2009 2vidus.PMD 6/8/2009, 7:25 PM58

Þ E M A I È I Ø Þ E M Ë 2009 / 2

59

– Pasakë, kad dar tor pagalvuotë. Ër mon ton pati pasiûluojëpadarîtë.

– Pagalvuotë?– Pagalvuotë. Ër dëdlç rimto veido.– Ër veiziedama tëisç i akis?– Veiziedama. Bet ëð kor tamsta tçp gerâ þënâ?Teoduora nosëjoukë:– Mieliausis puonë Vëlëmâ, að gerâ paþînsto sava seseri. Mëslëjo,

ana nooriejë, kad tamsta aiðkç pamatîtomi anuos bieda ër dël tuopagalvuotomi.

Tou ëðgërdos, jaunâjem puonou ðërdës atsëlçda.– Ton að senç þënau. Anuoki èe ne bieda. Pasaulie îr daug dëdlies-

niu nalaimiu. Ta bieda mon naklioda þavietëis panelë Liodvëko. Rasiana pati napastebiejë, kad ont kairiuojë anuos skruosta îr tuoki þa-vinga doubelë, kuokiuos nator ni vëina mona paþinstama.

– No, no, – nosëjoukë Teoduora, – ðneki tamsta tçp, ligo bûtomitëkriausis ðërdium jiedëks. Dël sesëreis sotëkëma gali tamsta bûtëramos, að so anou paðnekiesio. Dabar pats torietomi notartë, ku-met sosëtëksi so mûsa bruolçs ër papraðîsi Liodvëkas ronkas pa-gal vësus prijimtus papruotius.

***Þënuomâs, puons Lasëckis Kazëmiers Vilhelms natroka pasë-

përðtë panâ Liodvëkâ Gorskâtç. Ana vësam gîvenëmou isëmënëton ðvëisë mënota, kumet soþadietënis, oþmuovës ont përðta þë-ida, përmouji anuos gîvenëmë, ëðbuèiava ronkas ër ëðdrinsa pri-glaustë lûpas pri tuos istabiuosës doubelës ont kairiuojë anuosskruosta. Nu tuo prisëglaudëma oþrauda ne tik panuos veids, betër saldus karðtis noplaukë par vësa anuos kûna. „Vieðpatie, kâpþmuogos gal bûtë laimings!“ – smëgteliejë mintës anâ galvuo. Da-bar anoudo galies sosëtëkënietë Salontûsë, Ðateikiûsë ar Berþie-nûsë, nabëjuodamë svieta kalbum, ðnekietëis këik nooriedamë ëraple kou nooriedamë. Panuos gîvenëms bova perpëldîts dþiaugs-ma no tuo þmuogaus bovëma ðalëp, ëlgesë, kumet ans bova kornoors ëðvîkës, svajuoniu aple bëndra anoudoms gîvenëma. Bovaër paprastiesniu rûpesniu. Reikiejë sotaisîtë kraiti, kuoþna dâktapaþîmietë siovënieto Gorskiu gerbo. Pri tuo ëðtësas dëinas siedie-jë Magdelë ër dar kelës dvara mergës. Reikiejë nopërktë stuotkusër daugîbë vësuokiû rakandu naujem gîvenëmou, kad sava vîranomûsë pana Gorskâtë napasëruodîtom biedniuokë. Reikiejë so-taisîtë ër ðliûbënius paðvëitus. Tuos dëinas Liodvëkâ bova ligokuokiuo mëgluo, ër maþa tebova nauda ëð anuos tûsë þemëðkûsërçkalûsë. Tou toriejë pasërûpintë kaþkas këts. Tad vësos Salon-tum dvara gîvenëms dabar sokuos aple ton dëdliouji îvîki. Spalëpabonguo bova atðuokta Vëlhelma ër Liodvëkas Lasëckiu veselë.Ðliûbavuojuos anoudo Viekðnium baþninèiuo – tuo nooriejë bruo-lis Stanisluovs. Linksmîbiu pabaiga vîka Salontûsë.

***Kuèinskis Jûzops stuoviejë dvariuoniu bûrie, veiziedams, kâp jau-

nuoji puoni siedas i karieta, ðeðeto pakinkita, kad ëðvaþioutom i vîratievuonëjë kaþkor vëdorie Lietovuos, pri Nevieþë opës. Bova ðvëisirodëns dëina. Priþemiejosi saulë rëtuos parka pakraðtio, auksinda-ma gelstontës miediu vërðûnës. Puons Jûzops, nosëtraukës no gal-vuos keporë, nosëlënkë pravaþioujëntç karietâ. Liodvëka pamuoja-va anam përðtënieto ronko, no, rasiet ne tik anam, tëkriausç vë-

LITERATÛRA

Vëikðniû (Maþëikiu r.) ðvëntuoriaus vartâ. Mukienës Danutës portëgrapëjë

sëms pasëlëiktontëms. Jug panelë Liodvëka aple dvara þmuonisnatoriejë bluogû mintiû ër anëi Liodvëkâ gîvenëmë naisëprëklëjë.Dabar panelë i sava naujouji gîvenëma karto pasëjiemë tik Magde-lë, ba katruos paskotëniems dëinuoms prið veselë nagaliejë ni më-notas apsëçtë. Kap beðnekietomi, ëð dvariuoniu ons, puons Jûzops,bova panelç artëmiausis. Þënuomâs, ðën vasara anoudo najuodë-niejë. Panelë toriejë so kou vâkðtiuotë ër ðnekietëis. Bet ana radalaika aplonkîtë Jûzopa þëima, kumet bova sosërgës, ër vasaras pa-bonguo, kumet atçjë papraðîtë, kad ons sotëktom parsëkëltë i Ker-num palivarka, katron bruolç paskîrë Liodvëkâ i kraiti. Panelë sa-kies, kad pasëtëk anuo pruoto ër ëðmanîmo, kad tas dvarielis bû-tom gerâ tvarkuoms ër vësumet paruoðts, kad prijimtom anon sovîro vasara, kumet atvaþious tievëðkës aplonkîtë. Puons Jûzops pa-diekavuojë ër apsëjiemë, noors ðërdie abejuojë, ar oþteks tëms dar-bams svçkatas. Puo lëguos nabibova tuoks dëkts, kâp onkstiau. Alemëslëjë, kad toriedams oþsëjiemëma sotvërties ër galies ëðpëldîtëpanelës valë. Ton ër pasakë anuo maluonîbç kaðteliuonâtiou Levuo-nou, kumet ons bovosi ûkvaizdi pasëvadëna ont ruodâ. Rasiet ërpuons Levuons abejuojë tuokio sesers pasërinkëmo, bet anâ napri-eðtarava. Lai bovës gobernatuorios pamiegën. Je bus sunkç, atsiûskou noors pagelbietë. Ër pats tamë dvarelie tvarka priveizies.

Puona Jûzopa gîvenëms pradiejë tvarkîtëis lîgç tçp, kâp ka onsër svajuojë, geidë tus dvejus metus, tûnuodams anam priskërtamëbotë – rûmu oficinuo, kâp kuoks karðinèios ont ëðimtënës. Nagalie-jë tou skûstëis, bet ër dþiaugsma najota. Jug pasakîta, kad þmuo-gaus noorams gala nier.

Dabar, stuoviedams gerâ paþinstamu bovosiu sava pavaldëniumbûrie, puons Jûzops svarstë, dël kuo ons ðëndëina nadþiaugas, katëi anuo noorâ pëlduos? Kaþkuoki abejuonë kërbiejë ðërdie, katruosnikâp napavîka novîtë ðalën. Bova gailo ëðvaþiuojëntës panelës. „Kapgervelë rodëni pakëla ëðliektë i tuolëma kraðta. Kâp þmuonium îrsakoma, duok, Dëivali, anâ ëlgum ër laimingu metu. Kuokë ëlgomatëi metâ bus, kas noors oþraðîs knînguos ar ontkapie. Vo këik lai-mingë, kas tën beþënuos. Bet lai bûn laimingë“, – ëð vësuos ðërdë-is sava minties palinkiejë puons Jûzops, oþsëvuoþë keporë ër pasokaruoðtëis keliuonç. Anuo laukë Kernû palivarks...

ZZ 2009 2vidus.PMD 6/8/2009, 7:25 PM59