พระพุทธ น1 ร1p01-23.indd

สอการเรยนร รายวชาพนฐานกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม

ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม :

พระพทธศาสนา ม.1

สมฤทธมาตรฐาน

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

ผเรยบเรยงสรวตร จนทรโสภา

บรรณาธการรศ.ดนย ไชยโยธา

หลกสตรแกนกลางฯ

พมพครงท 2สงวนลขสทธตามพระราชบญญตรหสสนคา 2143102

เสรมขอม

ลพเศษเฉพาะ

เลม Key เทานน

1. ค�าตอบเฉลยอยางละเอยดพรอมเหตผล

2. แนะน�าขอสอบปลายภาคเพมเตม

ผานทางระบบ Online

3. หลกสตรสาระการเรยนรแกนกลาง

กลมสาระการเรยนร

ชนมธยมศกษาปท 1

4. แนวทางการออกแบบการเรยนร

5. ภารกจโดยสงเขปของผสอนดานการวด

และประเมนผลการเรยนร

ฉบบเฉลย

»ÃÐÇ

ÑµÔáÅÐ

¤ÇÒÁ

ÊíÒ¤ÑÞ

¢Í§¾

ÃÐ¾Ø·

¸ÈÒÊ

¹Ò¾Ø·

¸»ÃÐÇÑµ

Ô »ÃÐÇÑµ

Ô¾Ø·¸Ê

ÒÇ¡

¾Ø·¸Ê

ÒÇÔ¡Ò

ªÒÇ¾

Ø·¸µÑÇ

ÍÂ‹Ò§ á

ÅÐªÒ

´¡ÇÑ¹

ÊíÒ¤ÑÞ

·Ò§¾

ÃÐ¾Ø·

¸ÈÒÊ

¹ÒáÅ

ÐÈÒÊ

¹¾Ô¸Õ

Ë¹‹ÇÂ

¡ÒÃàÃÕÂ

¹ÃÙŒ·Õè

3¾Ã

ÐÊ§¦

�Á°

. Ê 1.1, Ê 1.2

Ë¹‹ÇÂ

¡ÒÃàÃÕÂ

¹ÃÙŒ·Õè

1¾Ã

Ð¾Ø·¸

Á°. Ê 1.1, Ê 1.2

Ë¹‹ÇÂ

¾ÔàÈÉ

ÈÒÊ¹

ÒÊíÒ¤

ÑÞã¹

»ÃÐà·È

ä·Â

Á°. Ê 1.1, Ê 1.2

Ë¹‹ÇÂ

¡ÒÃàÃÕÂ

¹ÃÙŒ·Õè

2 ¾Ã

Ð¸ÃÃÁ

Á°. Ê 1.1, Ê 1.2

ÈÒÊ¹

ÒÍÔÊÅ

ÒÁÈÒ

Ê¹Ò¤

ÃÔÊµ�

ÈÒÊ¹

Ò¾ÃÒËÁ

³�-ÎÔ¹´

ÙÈÒ

Ê¹ÒÊ

Ô¡¢�

ËÅÑ¡¸

ÃÃÁ·

Ò§¾Ã

Ð¾Ø·¸

ÈÒÊ¹

Ò¾Ø·

¸ÈÒÊ

¹ÊØÀÒ

ÉÔµ¡Ò

ÃºÃÔË

ÒÃ¨Ôµ

áÅÐà¨Ã

ÔÞ»˜Þ

ÞÒ

Ë¹ŒÒ·

ÕèªÒÇ¾

Ø·¸ÁÒ

ÃÂÒ·

ªÒÇ¾

Ø·¸¾Ã

Ð¾Ø·¸

ÈÒÊ¹

Ò¡Ñº¡

ÒÃ¾Ñ²

¹Ò

ÊÁ°. Ë

ÅÑ¡ÊÙµ

Ãá¡¹

¡ÅÒ§Ï

ÈÒÊ¹

Ò ÈÕÅ

¸ÃÃÁ

¨ÃÔÂ

¸ÃÃÁ

:¾Ã

Ð¾Ø·¸

ÈÒÊ¹

Ò Á.1

¼Ñ§Áâ¹·

ÑÈ¹� Ê

Á°. Ë

ÅÑ¡ÊÙµ

Ãá¡¹

¡ÅÒ§Ï

ÈÒÊ¹

Ò ÈÕÅ

¸ÃÃÁ

¨ÃÔÂ

¸ÃÃÁ

: ¾Ã

Ð¾Ø·¸

ÈÒÊ¹

Ò Á.1

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒÊÑ§¤ÁÈÖ¡ÉÒ ÈÒÊ¹Ò áÅÐÇÑ²¹¸ÃÃÁ ªØ´ÊÑÁÄ·¸ÔìÁÒµÃ°Ò¹ ËÅÑ¡ÊÙµÃá¡¹¡ÅÒ§Ï (ÊÁ°.ËÅÑ¡ÊÙµÃá¡¹¡ÅÒ§Ï ) ÈÒÊ¹Ò ÈÕÅ¸ÃÃÁ ÃÔÂ¸ÃÃÁ : ¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹Ò àÅ‹Á¹Õé ·Ò§¤³Ð¼ÙŒàÃÕÂºàÃÕÂ§Ã‹ÇÁ¡ÑººÃÔÉÑ·ÍÑ¡ÉÃà¨ÃÔÞ·ÑÈ¹� Í¨·.¨íÒ¡Ñ´ ä´Œ·íÒ¡ÒÃàÃÕÂºàÃÕÂ§à¹×éÍËÒáÅÐ¨Ñ´·íÒÃÙ»àÅ‹ÁãËŒÁÕ¤ÇÒÁà»š¹ÊÒ¡Å ·Ñ¹ÊÁÑÂ ª‹ÇÂ¡ÃÐµØŒ¹¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ¢Í§¼ÙŒàÃÕÂ¹ áÅÐÍ‹Ò¹·íÒ¤ÇÒÁà¢ŒÒã¨ä´Œ§‹ÒÂ ÊÐ´Ç¡á¡‹¡ÒÃ¨Ñ ¡ÒÃàÃÕÂ¹¡ÒÃÊÍ¹ â´ÂÂÑ§¤§ÃÑ¡ÉÒá¹Ç¤Ô à´ÔÁàÍÒäÇŒ ¤×Í ÁÕà¹×éÍËÒÊÒÃÐáÅÐáºº½ƒ¡ËÑ´¾ÃŒÍÁàºç´àÊÃç¨ÍÂÙ‹ÀÒÂã¹àÅ‹Á ·Ñé§¹Õéà¹×éÍËÒä ŒàÃÕÂºàÃÕÂ§ãËÁ‹ãËŒÊÍ´¤ÅŒÍ§µÃ§µÒÁµÑÇªÕéÇÑ áÅÐÊÒÃÐ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒá¡¹¡ÅÒ§ µÒÁËÅÑ¡ÊÙµÃá¡¹¡ÅÒ§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñé¹¾×é¹°Ò¹ ¾Ø·¸ÈÑ¡ÃÒª 2551 â´Âã¹áµ‹ÅÐªÑé¹»‚ Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕÂ¹¡ÅØ‹ÁÊÒÃÐÊÑ§¤ÁÈÖ¡ÉÒÏ ¨Ð¨Ñ´·íÒáÂ¡à»š¹ÃÒÂÊÒÃÐà¾×èÍÊÐ´Ç¡á¡‹¡ÒÃ¨Ñ´¡ÒÃàÃÕÂ¹ÊÍ¹ ÊÒÃÐÅÐ 1 àÅ‹Á Ñ§¹Õé ■ ÊÁ°.ËÅÑ¡ÊÙµÃá¡¹¡ÅÒ§ Ï ÈÒÊ¹Ò ÈÕÅ¸ÃÃÁ ÃÔÂ¸ÃÃÁ : ¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹Ò ■ ÊÁ°.ËÅÑ¡ÊÙµÃá¡¹¡ÅÒ§ Ï Ë¹ŒÒ·Õè¾ÅàÁ×Í§ ÇÑ²¹¸ÃÃÁ áÅÐ¡ÒÃ´íÒà¹Ô¹ ªÕÇÔµã¹ÊÑ§¤Á ■ ÊÁ°.ËÅÑ¡ÊÙµÃá¡¹¡ÅÒ§Ï àÈÃÉ°ÈÒÊµÃ� ■ ÊÁ°.ËÅÑ¡ÊÙµÃá¡¹¡ÅÒ§Ï »ÃÐÇÑµÔÈÒÊµÃ� ■ ÊÁ°.ËÅÑ¡ÊÙµÃá¡¹¡ÅÒ§Ï ÀÙÁÔÈÒÊµÃ� â´Âã¹àÅ‹Á¨Ð¨Ñ áº‹§à¹×éÍËÒà»š¹Ë¹‹ÇÂ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·ÕèÁØ‹§à¹Œ¹¾Ñ²¹Ò¼ÙŒàÃÕÂ¹¤Ãº¶ŒÇ¹·Ø¡ ŒÒ¹ ·Ñé§·Ò§ ŒÒ¹¤ÇÒÁÃÙŒ (K) ·Ñ¡ÉÐ¡ÃÐºÇ¹¡ÒÃ (P) áÅÐà¨µ¤µÔ (A) ¡ÒÃ¨Ñ Ë¹‹ÇÂ¡ç ÐàÃÕÂ§µÒÁÅíÒ´ÑºµÒÁ¤ÇÒÁÂÒ¡ §‹ÒÂ áÅÐÅíÒ´Ñº·Õè¤ÇÃÈÖ¡ÉÒ¡‹Í¹-ËÅÑ§ äÇŒãËŒáÅŒÇ ·Ñé§¹Õéà¹×éÍËÒáÅÐáºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐä´ŒÍÍ¡áººÁÒà¾×èÍª‹ÇÂ¾Ñ²¹ÒãËŒ¼ÙŒàÃÕÂ¹ÁÕ¤ÇÒÁÃÙŒ ¤ÇÒÁà¢ŒÒã¨ ª‹ÇÂÊÃŒÒ§·Ñ¡ÉÐ¡ÃÐºÇ¹¡ÒÃ áÅÐ¤Ø³ÅÑ¡É³ÐÍÑ¹¾Ö§»ÃÐÊ§¤�ÍÂ‹Ò§¾ÃÑè§¾ÃŒÍÁ ËÇÑ§à»š¹ÍÂ‹Ò§ÂÔè§Ç‹Ò ÊÁ°.ËÅÑ¡ÊÙµÃá¡¹¡ÅÒ§ Ï ÈÒÊ¹Ò ÈÕÅ¸ÃÃÁ ÃÔÂ¸ÃÃÁ : ¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹Ò àÅ‹Á¹Õé ¨Ðª‹ÇÂÍíÒ¹ÇÂ¤ÇÒÁÊÐ´Ç¡ã¹¡ÒÃ¨Ñ´¡ÒÃàÃÕÂ¹¡ÒÃÊÍ¹áÅÐ¹íÒ¼ÙŒàÃÕÂ¹ºÃÃÅØÊÙ‹à»‡ÒËÁÒÂµÒÁ·ÕèËÅÑ¡ÊÙµÃá¡¹¡ÅÒ§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñé¹¾×é¹°Ò¹¡íÒË¹´äÇŒä´Œà»š¹ÍÂ‹Ò§´Õ

¤³Ð¼ÙŒàÃÕÂºàÃÕÂ§

¤íÒ¹íÒ


— ประสต— เทวทต 4— การแสวงหาความร— ทกรกรยา— พระมหากสสปะ— พระอบาล— อนาถบณฑกเศรษฐ— นางวสาขา— พระโสณะและพระอตตระ— พระเจาอโศกมหาราช

— วนมาฆบชา— วนวสาขบชา— วนอาสาฬหบชา— วนอฐมบชา— วนเขาพรรษา— วนออกพรรษา และตกบาตรเทโวโรหณะ— วนธรรมสวนะ

— การสงคายนา— การเผยแแผพระพทธศาสนา เขาสประเทศไทย— ความสาคญของพทธศาสนา ตอสงคมไทย

พระพทธพระพทธศาสนาไดเปนแนวทางใน

การดาเนนชวตใหกบคนไทยและมอทธพลอยางมากตอสงคมไทยในหลายดานอยางตอเน��องนบตงแตอดตจวบจนปจจบนและเปนหน�งในสถาบนทชวยคาจนความม�นคงของชาตไทย

ดวยเหตน�การศกษาประวตความเปนมา การเผยแผหลกธรรม และวนสาคญของพระพทธศาสนา รวมทงพทธประวต จงมความสาคญเปนอยางย�ง เพราะสามารถนาขอคดทไดเรยนรไปปรบใชในการพฒนาตนเอง ครอบครว และสงคมไดเปนอยางด

คณภาพผเรยน

■ เขาใจพฒนาการของการเผยแผพระพทธศาสนาหรอศาสนา

ทตนนบถอสประเทศไทย■ ประมวลความรและความสาคญของพระพทธศาสนาหรอ

ศาสนาทตนนบถอทมตอสภาพแวดลอมในสงคมไทย รวมทง

การพฒนาตนและครอบครวได■ นาขอคดทไดจากการศกษาพทธประวต พทธสาวกและชาดก

มาเปนแบบอยางในการดาเนนชวต■ เขารวมพธกรรมในวนสาคญทางศาสนา

แผนผงความคดหนวยท 1

พระพทธ

ประวตและความสาคญของพระพทธศาสนา

วนสาคญทางพระพทธศาสนา และศาสนพธ

พทธประวต ประวตพทธสาวก พทธสาวกา และชาวพทธตวอยาง

ตวชวดชนป

มาตรฐาน ส 1.1■ อธบายการเผยแผพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอ

สประเทศไทย■ วเคราะหความสาคญของพระพทธศาสนาทมตอสภาพ

แวดลอมในสงคมไทย■ วเคราะหพทธประวตตงแตประสตจนถงการบาเพญ

ทกรกรยา■ วเคราะหและประพฤตตนตามแบบอยางการดาเนนชวต

และขอคดจากประวตสาวกและชาดก■ วเคราะหการกระทาของบคคลทเปนแบบอยางดานศาสน-

สมพนธมาตรฐาน ส 1.2■ จดพธกรรม และปฏบตตนในศาสนพธ พธกรรมไดถกตอง■ อธบายประวต ความสาคญ และปฏบตตนในวนสาคญทาง

ศาสนาทตนนบถอตามทกาหนดไดถกตอง

หนวยการเรยนรท 1

1

Key Question

ประวตและความสาคญของพระพทธศาสนาเรองท

สาระการเรยนรแกนกลาง

จดประสงคการเรยนร

■ พระพทธศาสนาเผยแผเขาสประเทศไทยไดอยางไร

■ พระพทธศาสนามความสาคญกบชวตประจาวนของ

เราอยางไร

■ การสงคายนา

■ การเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศไทย

■ ความสาคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทย

1. บอกสาเหต ประโยชน ประวต และรปแบบการสงคายนา

พระไตรปฎกได

2. บอกความเปนมาของการเผยแผพระพทธศาสนาทเขามาส

ประเทศไทยได

3. บอกความสาคญของพระพทธศาสนาทมตอชวตและ

ความเปนอยของคนไทยได

1

พระพทธศาสนาไดอบตขนในดนแดน

ชมพทวปหรอแถบประเทศอนเดยในปจจบน

เมอประมาณ 2,500 ปมาแลว โดยสมเดจ

พระสมมาสมพทธเจาไดทรงแสดงหลกธรรมและ

ทรงนามาเผยแผแกประชาชนโดยท�วไป

อยางไรกตาม หลงจากพระองคปรนพพานแลว

หลกคาสอนยงไมไดจดเปนหมวดหม พทธบรษท

ทงหลายจงไดรเร�มใหมการสงคายนาขน

ภายหลงการสงคายนาครงท 3 พระเจาอโศก-

มหาราชไดสงสมณทตไปเผยแผพระพทธศาสนา

ยงดนแดนตางๆ รวมทงดนแดนสวรรณภม

ซ�งสวนหน�งเปนทตงของประเทศไทยในปจจบน

2

ถปาราม เมองอนราธประ ประเทศศรลงกา สถานทในการสงคายนาพระธรรมวนย ครงท 4 เมอ พ.ศ.238

มมศาสนา

กอนมการสรางพระพทธรป ชาวพทธใชสญลกษณตางๆ แทนพระพทธเจา เชน รอยพระพทธบาท ธรรมจกร โพธบลลงก หรอพระพทธอาสน เปนตน ใชสมมตแทนองคพระพทธเจา จวบจนอนเดยไดรบอทธพลจากกรก เมอสมยทพระเจาอะเลกซานเดอรมหาราชทรงแผอานาจ เขามายงอนเดยดานเหน�อ จงไดมการสรางพระพทธรปขนเปนรปเคารพบชา ซ�งสนนษฐานวา พระพทธรปองคแรกๆ ของโลก เร�มมขนทแควนคนธารราฐ (แถบประเทศอฟกานสถานในปจจบน) ในรชกาลพระเจากนษกะเมอราวพทธศตวรรษท 7 ซ�งยงเหนลกษณะเปนศลปะกรกไดอยางชดเจน

คนหาขอมลเพมเตมไดทhttp.://www.aksorn.com/lib/s/soc_01

1. การสงคายนาคาวา สงคายนา หรอ สงคต แปลวา การสวดพรอมกนหรอรวมกนสวด โดยความหมาย

คอ การรอยกรองพระธรรมวนย ดงนนการสงคายนาจงไดแก การรวบรวมพระธรรมวนย ซ�งเปนคาสอนของพระพทธเจา เพอสอบทานความถกตองตรงกน และจดเปนหมวดหม เพองายตอ การทองจา การศกษา และการเผยแพร

1.1 สาเหตของการสงคายนา ภายหลงการปรนพพานของพระพทธเจา พระพทธวจนะทพระองคไดตรสตามโอกาส

และเหตการณตางๆ ตลอดพระชนมชพ สวนมากจะมการสบทอดโดยการทองจาและการบอกเลาทเรยกวา มขปาฐะ อยางไรกตามการทรงจาพระธรรมวนยจะมากนอยยอมขนอยกบความสามารถของพระสาวกแตละรป ในชนตนพระสาวกทเปนพระอรหนตยงมอยมาก ความเขาใจคลาดเคลอนในพระธรรมวนยยอมไมเกดขน แตตอมาเมอพระอรหนตสาวกมลดนอยลง ความสงสยและความเขาใจผดในพระธรรมวนยยอมมมากขน

3














พระพทธ












หนวยการเรยนรท 1ศาสนาทตนนบถอทมตอสภาพแวดลอมในสงคมไทย รวมทงศาสนาทตนนบถอทมตอสภาพแวดลอมในสงคมไทย รวมทง ฉบบ

เฉลย

1

Key Question
















11













2

เฉลย

Key QuestionKey Question
















1














2

ถปาราม เมองอนราธประ ประเทศศรลงกา สถานทในการสงคายนาพระธรรมวนย ครงท 4 เมอ พ.ศ.238ถปาราม เมองอนราธประ ประเทศศรลงกา สถานทในการสงคายนาพระธรรมวนย ครงท 4 เมอ พ.ศ.238ถปาราม เมองอนราธประ ประเทศศรลงกา สถานทในการสงคายนา



คนหาขอมลเพมเตมไดทhttp.://www.aksorn.com/lib/s/soc_01http.://www.aksorn.com/lib/s/soc_01

1. การสงคายนาคาวา สงคายนา หรอ สงคายนา หรอ สงคายนา สงคต แปลวา การสวดพรอมกนหรอรวมกนสวด โดยความหมาย สงคต แปลวา การสวดพรอมกนหรอรวมกนสวด โดยความหมาย สงคต



และเหตการณตางๆ ตลอดพระชนมชพ สวนมากจะมการสบทอดโดยการทองจาและการบอกเลาทเรยกวา มขปาฐะ อยางไรกตามการทรงจาพระธรรมวนยจะมากนอยยอมขนอยกบความสามารถมขปาฐะ อยางไรกตามการทรงจาพระธรรมวนยจะมากนอยยอมขนอยกบความสามารถมขปาฐะ

ของพระสาวกแตละรป ในชนตนพระสาวกทเปนพระอรหนตยงมอยมาก ความเขาใจคลาดเคลอนในพระธรรมวนยยอมไมเกดขน แตตอมาเมอพระอรหนตสาวกมลดนอยลง ความสงสยและความเขาใจผดในพระธรรมวนยยอมมมากขน

3




คนหาขอมลเพมเตมไดทhttp.://www.aksorn.com/lib/s/soc_01




และเหตการณตางๆ ตลอดพระชนมชพ สวนมากจะมการสบทอดโดยการทองจาและการบอกเลาทเรยกวา มขปาฐะ อยางไรกตามการทรงจาพระธรรมวนยจะมากนอยยอมขนอยกบความสามารถของพระสาวกแตละรป ในชนตนพระสาวกทเปนพระอรหนตยงมอยมาก ความเขาใจคลาดเคลอนในพระธรรมวนยยอมไมเกดขน แตตอมาเมอพระอรหนตสาวกมลดนอยลง ความสงสยและความเขาใจผดในพระธรรมวนยยอมมมากขน


3

µÑÇªÕéÇÑ´ªÑé¹»‚áÅÐ¤Ø³ÀÒ¾¼ÙŒàÃÕÂ¹µÒÁ·ÕèËÅÑ¡ÊÙµÃ¡íÒË¹´à¾×èÍãËŒ·ÃÒº¶Ö§à»‡ÒËÁÒÂã¹¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

á¼¹¼Ñ§¤ÇÒÁ¤Ô´ãËŒ·ÃÒº»ÃÐà´ç¹ÊíÒ¤ÑÞáÅÐ¢Íºà¢µà¹×éÍËÒã¹Ë¹‹ÇÂ

ÊÒÃÐ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒá¡¹¡ÅÒ§ áÅÐ¨Ø´»ÃÐÊ§¤�¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ à¾×èÍãËŒà¢ŒÒã¨»ÃÐà´ç¹ÊíÒ¤ÑÞ·ÕèËÅÑ¡ÊÙµÃ¡íÒË¹´ãËŒàÃÕÂ¹ÃÇÁ¶Ö§·ÃÒº¶Ö§¼ÅÊÑÁÄ·¸Ôì·ÕèµŒÍ§¡ÒÃ¨ÐãËŒà¡Ô´ÀÒÂËÅÑ§¡ÒÃàÃÕÂ¹áµ‹ÅÐàÃ×èÍ§

Key Question¤íÒ¶ÒÁª‹ÇÂ¡ÃÐµØŒ¹¤ÇÒÁ¤Ô´¡‹Í¹à¢ŒÒÊÙ‹à¹×éÍËÒã¹áµ‹ÅÐàÃ×èÍ§

à¹×éÍËÒµÃ§µÒÁ·ÕèËÅÑ¡ÊÙµÃ¡íÒË¹´ ËÅÑ§¨Ò¡¨ºà¹×éÍËÒã¹áµ‹ÅÐËÑÇ¢ŒÍ¨ÐÁÕ¡Ô¨¡ÃÃÁ¾Ñ²¹Ò·Ñ¡ÉÐ¤Ñè¹à¾×èÍãËŒ½ƒ¡»¯ÔºÑµÔ

á¹Ð¹íÒàÇçºä«µ�à¾×èÍãËŒä»ÈÖ¡ÉÒËÒ¤ÇÒÁÃÙŒà¾×èÁàµÔÁ

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ ÊÁ°. ËÅÑ¡ÊÙµÃá¡¹¡ÅÒ§Ï ÈÒÊ¹Ò ÈÕÅ¸ÃÃÁ ÃÔÂ¸ÃÃÁ : ¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹Ò àÅ‹Á¹Õé à»š¹Ê×èÍáºº all in one ÊÒÁÒÃ¶¹íÒä»ãªŒ Ñ ¡ÒÃàÃÕÂ¹¡ÒÃÊÍ¹ä Œ§‹ÒÂ ÊÐ´Ç¡ áÅÐ»ÃÐËÂÑ ¡Å‹ÒÇ¤×Í ÁÕ·Ñé§à¹×éÍËÒÊÒÃÐ áºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ áºº·´ÊÍº·ÕèËÅÒ¡ËÅÒÂ áÅÐá¹Ç¢ŒÍÊÍºÇÑ´¼ÅÊÑÁÄ·¸Ôì ¾ÃŒÍÁàºç´àÊÃç¨ÀÒÂã¹àÅ‹Á â´Âà¹×éÍËÒµÃ§µÒÁÊÒÃÐ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒá¡¹¡ÅÒ§ÃÒÂªÑé¹»‚ ã¹àÅ‹Ááº‹§à¹×éÍËÒÍÍ¡à»š¹Ë¹‹ÇÂ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ áµ‹ÅÐË¹‹ÇÂ¨Ðáº‹§Â‹ÍÂà»š¹àÃ×èÍ§æ ¡ÒÃàÃÕÂºàÃÕÂ§¨Ðáº‹§»ÃÐà´ç¹ÊíÒ¤ÑÞ·Õè¨ÐÈÖ¡ÉÒà»š¹ËÑÇ¢ŒÍ àÁ×èÍ¨ºáµ‹ÅÐÊ‹Ç¹áµ‹ÅÐËÑÇ¢ŒÍ Ð¤Ñè¹´ŒÇÂáºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ áÅÐàÁ×èÍ¨º·Ø¡ËÑÇ¢ŒÍáÅŒÇ ¡ç¨ÐÁÕáºº·´ÊÍº·ŒÒÂàÃ×èÍ§ ·Ñé§·Õèà»š¹áºº»Ã¹ÑÂáÅÐáººÍÑµ¹ÑÂ à¾×èÍª‹ÇÂ·º·Ç¹ áÅÐàÁ×èÍàÃÕÂ¹¨º·Ø¡àÃ×èÍ§ÀÒÂã¹Ë¹‹ÇÂ ¡ç¨ÐÁÕáºº·´ÊÍº»ÃÐ¨íÒË¹‹ÇÂ ãËŒ½ƒ¡ÍÕ¡¤ÃÑé§Ë¹Öè§ ¹Í¡¨Ò¡¹Õé ÀÒÂã¹áµ‹ÅÐàÅ‹ÁÂÑ§ÁÕµÒÃÒ§µ‹Ò§æ ÊíÒËÃÑºäÇŒºÑ¹·Ö¡¼Å¡ÒÃ»ÃÐàÁÔ¹¼ÙŒàÃÕÂ¹à»š¹ÃÒÂºØ¤¤ÅãËŒäÇŒ´ŒÇÂ

¨Ñ´¡ÅØ‹Áà¹×éÍËÒà»š¹Ë¹‹ÇÂ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ

ÊÒÃÐÊíÒ¤ÑÞà¾×èÍãËŒ·ÃÒºàËµØ¼ÅáÅÐ¤ÇÒÁÊíÒ¤ÑÞ¢Í§ÊÒÃÐ·Õè¨ÐÈÖ¡ÉÒ

¤íÒá¹Ð¹íÒã¹¡ÒÃãªŒÊ×èÍ

¨Ò¡Ë¹‹ÇÂà¹×éÍËÒ¨Ðáº‹§Â‹ÍÂà»š¹àÃ×èÍ§à¾×èÍÊÐ´Ç¡á¡‹¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ


ã¹¡ÃÐºÇ¹¡ÒÃ¹Ñ¡¤Ô´¢Í§âÅ¡ÈÒÊ¹Ò

¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹Òä ŒÃÑº¡ÒÃÂ¡Â‹Í§¨Ò¡·ÑèÇâÅ¡Ç‹Ò

à»š¹ÈÒÊ¹ÒáË‹§ÊÑ¹µÔÀÒ¾ÍÂ‹Ò§á·Œ¨ÃÔ§ à¾ÃÒÐäÁ‹

»ÃÒ¡¯Ç‹ÒÁÕÊ§¤ÃÒÁà¡Ô´¢Öé¹ã¹¹ÒÁ¢Í§ÈÒÊ¹Ò

ËÃ×Íà¼Âá¼‹ÈÒÊ¹Òâ´Â¡ÒÃºÑ§¤Ñº¼Ù ŒÍ×è¹ãËŒÁÒ

¹Ñº¶×Í

3. ความสาคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทย

ประชากรไทยสวนใหญนบถอพระพทธศาสนา จนมคากลาววา

สงคมไทยเปนสงคม

พทธ ประเพณ� วฒนธรรม และวถการดาเนนชวตของคน

ไทยสวนใหญไดรบการหลอหลอมจาก

พระพทธศาสนา ทาใหคนไทยมบคลกและนสยใจคอทเปนมตร และมนาใจ

พระพทธศาสนามความสาคญตอสงคมไทยนานปการ แตในทน�จะกลาวถงพระพทธ-

ศาสนาในฐานะเปนศาสนาสาคญของชาตไท

ย ในฐานะเปนสถาบนหลกของสงคมไทย และในฐานะ

ทเปนสภาพแวดลอมของสงคมไทย

3.1 พระพทธศาสนาเปนศาสนาสาคญของชาตไทย

พระพทธศาสนาเปนศาสนาทคนไทยนบถอมากทสด สบทอดกนมาเปนเวลายาวนาน

พระพทธศาสนากบคนไทยไดมความสมพนธกนอยางแนบแนนเปนอนหน�งอนเดยวกน ทงในทาง

ประวตศาสตรและวฒนธรรม เพราะนบตงแตทชนชาตไทยมประวตศาสต

รอนชดเจนกปรากฏวา

ชาวไทยไดนบถอพระพทธศาสนาอยางตอเน��องตลอดมา

วถการดาเนนชวตของคนไทย สวนใหญลวนผกพนกบ

พระพทธศาสนา

15

3.3 พระพทธศาสนาคอสงแวดลอมทดของสงคมไทยวถชวตของคนไทยผสานกลมกลนเปนหนงเดยวกบพระพทธศาสนาตลอดชวตของคนไทย

ตงแตเกดจนตายจงผกตดอยกบพระพทธศาสนา

พระพทธศาสนาเปนสภาพแวดลอมทดของสงคมไทย ดวยเหตผลดงน1) สภาพแวดลอมทางกาย ศาสนสถานและศาสนวตถ ทสำาคญของไทยลวนเกยวเนอง

ดวยพระพทธศาสนา ประเทศไทยมปชนยสถานและปชนยวตถทางพระพทธศาสนา มพระภกษสามเณรทเปนศาสนบคคล กระจายอยตามเมอง ชมชน

และหมบานตางๆ ทวประเทศ

2) สภาพแวดลอมทางจตใจ ศาสน-

สถาน และศาสนวตถทางพระพทธศาสนาได

กลายเปนแหลงศกษาเรยนรและเปนขมพลง

ทางปญญาของสงคมไทย คนไทยไดใชสถานท

เหลานเปนแหลงเรยนร และพฒนาตนเอง

พฒนาจต พฒนาปญญา โดยมพระภกษ

สามเณรทำาหนาทในการกลอมเกลาจตใจของ

พทธศาสนกชนชาวไทยใหออนโยน ใชชวตอย

ในสงคมอยางสงบสข

3) สภาพแวดลอมทางสงคมและ

วฒนธรรม พระพทธศาสนาเปนบอเกดของประเพณ พธกรรม ศลปะ และวฒนธรรมไทย เชน ประเพณทเกยวเนองกบวนสำาคญของพระพทธศาสนา และการทำาบญตางๆ นบเปนการชวยกลอมเกลาจตใจชาวไทยใหมความสามคค และเสยสละ นอกจากนพระพทธศาสนายงเปนเบาหลอมลกษณะนสยและมารยาททดของคนไทย เปนบอเกดของภาษาและวรรณคดไทย และเปนศนยรวมการอบรมและพฒนาจตใจของคนไทยใหดงาม

จากทกลาวมาทงหมดในขางตนสะทอนใหเหนวา ความเปนคนไทยกอกำาเนดขนภายใต การหลอหลอมของหลกธรรมทางพระพทธศาสนาจนกลายเปนเอกลกษณและมรดกของชาตสบมาจนถงปจจบน

ฝกคดฝกทำ�

ใหนกเรยนจดปายนเทศในเรองเกยวกบพระพทธศาสนาในฐานะทเปนศาสนาส�าคญของชาตไทย

พระพทธศาสนามความผกพนกบวถชวตของคนไทย เปนสงยดเหนยวจตใจ และหลอหลอมคนไทยใหเปน อนหนงอนเดยวกน

18

สาระ มาตรฐานตวชวด ภาคเรยนท 1 ภาคเรยนท 2ระดบคณภาพ ระดบคณภาพ4 3 2 1 4 3 2 1

สาระ

ท 1 : ศา

สนา

ศลธร

รม จ

รยธร

รม

มาตร

ฐาน

ส 1.1

1.อธบายการเผยแผพระพทธศาสนา หรอศาสนา ทตนนบถอสประเทศไทย

2.วเคราะหความสำาคญของพระพทธศาสนา หรอ ศาสนาทตนนบถอทมตอสภาพแวดลอมในสงคม ไทยรวมทงการพฒนาตนและครอบครว

3.วเคราะหพทธประวตตงแตประสตจนถงบำาเพญ ทกรกรยา หรอประวตศาสดาทตนนบถอตามท กำาหนด

4.วเคราะหและประพฤตตนตามแบบอยาง การดำาเนนชวตและขอคดจากประวตสาวกชาดก/ เรองเลาและศาสนกชนตวอยางตามทกำาหนด

5.อธบายพทธคณ และขอธรรมสำาคญในกรอบ อรยสจ4หรอหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ ตามทกำาหนด เหนคณคาและนำาไปพฒนาแก ปญหาของตนเองและครอบครว

6.เหนคณคาของการพฒนาจตเพอการเรยนรและ การดำาเนนชวต ดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ คอวธคดแบบคณคาแท-คณคาเทยมและวธคด แบบคณ-โทษและทางออกหรอการพฒนาจต ตามแนวทางของศาสนาทตนนบถอหมายเหต:1.ในกรณทผเรยนไมผานตวชวดใดใหผสอนจดการสอนซอมเสรมจนกวาผเรยนจะผานตวชวดนน

2.ตวชวดใดทจดการเรยนการสอนทง2ภาคเรยนใหประเมนทง2ภาคเรยน

คำ�ชแจง ใหผสอนประเมนผลการศกษาของผเรยนเปนรายบคคล โดยขด✓ลงใน หรอ ตามระดบคณภาพ

1-4(4=ดเยยม,3=ด,2=พอใช,1= ไมผานเกณฑ)ทผเรยนปฏบตได โดยประเมนใหสมพนธกบ

ภาคเรยนทจดการเรยนการสอน

ตาราง แบบบนทกผลการประเมนระดบคณภาพของผเรยนตามตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ม.1

2

พเศษ 3

1. การทำาสงคายนามผลตอความเจรญรงเรองของพระพทธศาสนาอยางไร........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. พระพทธศาสนาเขามาเผยแผในประเทศไทยตงแตเมอใดมสงใดบางปรากฏเปนหลกฐาน................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................

3. พระพทธศาสนาในฐานะทเปนสภาพแวดลอมทดของสงคมไทย ไดสรางคณประโยชนตอ สงคมไทยอยางไรบางอธบายพรอมยกตวอยางประกอบ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................................................... .

ตอนท 2 ใหนกเรยนตอบคำ�ถ�มตอไปน

1

23

........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

สงคมไทยอยางไรบาง.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

แบบทดสอบเรองท

ตอนท 1 ใหนกเรยนเลอกคำ�ตอบทถกตองทสดเพยงคำ�ตอบเดยว

1. ขอใดมความหมายตรงกบคำาว

า“สงคายนา”

ก. การจดพมพพระไตรปฎก

ข. การประชมสงฆทก15วน

ค. การแกไขปรบปรงพระพทธว

จนะ

ง. การรวบรวมพระธรรมวนยเป

นหมวดหม

2. เหตผลตามขอใดททำาใหมการ

สงคายนาครงท1

ก. มเดยรถยปลอมบวชกนมาก

ข. พระสงฆแตกความสามคคกน

ค. พระสภททะกลาวดหมนพระธ

รรมวนย

ง. พระภกษสวนมากประพฤตเห

ลวไหล

3. ขอใดเปนผลทเกดขนจากการ


ก. พระสงฆสาวกแบงเปน2นก

าย

ข. มผเลอมใสเขามาบวชกนมา

กขน

ค. คำาสอนของพระพทธเจาถกล

ะเมดมากขน

ง. ผทเคยศรทธาหนไปนบถอลท

ธนกายอน

4. การทำาสงคายนาครงท3อยใ

นความอปถมภของใคร

ก. พระเจาอชาตศตร

ข. พระเจาอโศกมหาราช

ค. พระมหากสสปะเถระ

ง. พระเจาวฏฏคามณอภย

5. พระเถระทมบทบาทในการนำา

พระพทธศาสนาเขามาเผยแผยงด

นแดนสวรรณภมคอขอใด

ก. พระโสณะพระอตตระ

ข. พระโสณะพระมหนทเถระ

ค. พระมชฌนตกเถระพระอนร

ทธเถระ

ง. พระสารบตรเถระพระโมคค

ลลานะเถระ

1

21

ยค .........................................................................................ชอศาสนสถาน-ศาสนวตถในภาพ .................................................................................................






กจกรรมท 3 ใหนกเรยนพจารณาศาสนสถานหรอศาสนวตถในภาพวาเปนศลปกรรมทาง

พระพทธศาสนาในยคใด และมชอเรยกวาอะไร

14

แบบฝกทกษะพฒนาการเรยนรท

...............................................................

............ ..................................................

......................... .....................................

...................................... ........................

................................................... ...........

...............................................................

. .............................................................

.............. ................................................

........................... ...................................

........................................ ......................

..................................................... .........

...............................................................

... ...........................................................

................ ..............................................

.............................................................................

............... .............................................................

............................... .............................................

............................................... .............................

............................................................... .............

.............................................................................

.. ..........................................................................

.................. ..........................................................

.................................. ..........................................

.................................................. ..........................

.................................................................. ..........

.............................................................................

..... .......................................................................

..................... .......................................................

1.1

การสงคายนา สาเหต ผลการเปลยนแปลง

กจกรรมท 2 การทำาสงคายนามผลตอพระพทธศาสนาอยางไร

กจกรรมท 1 ใหนกเรยนศกษาและวเคราะหการสงคายนาครงท 1-5 และผลตอ

การเปลยนแปลงทางพระพทธศาสนาลงในชองวาง

...............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

13

¡ÑÊÁÕÃÐáÅÐ¤Ñ¹¸ÒÃÐ â´Â¾ÃÐÁÑª¬Ñ¹µÔ¡Ðà¶ÃÐ

Í»ÃÑ¹»ÃÐà·È â´Â¾ÃÐâÂ¹¡¸ÃÃÁÃÑ¡¢Ôµà¶ÃÐ

ÁËÒÃÑ° â´Â¾ÃÐÁËÒ¸ÃÃÁ-ÃÑ¡¢Ôµà¶ÃÐ

ÁËÔÊ¡Á³±Å â´Â¾ÃÐÁËÒà·Çà¶ÃÐ

ÊØÇÃÃ³ÀÙÁÔ â´Â¾ÃÐâÊ³ÐáÅÐ¾ÃÐÍØµµÃÐ

âÂ¹¡»ÃÐà·È â´Â¾ÃÐÁËÒÃÑ¡¢Ôµà¶ÃÐ

ËÔÁÇÑ¹µ»ÃÐà·È â´Â¾ÃÐÁÑª¬ÔÁà¶ÃÐ

เสรมพเศษ

เสนทางพระพทธศาสนา 9 สาย

ระหวาง พ.ศ. 234 - 235 หลงการสงคายนาครงท 3 พระเจาอโศกมหาราชไดทรงคดเลอกพระสงฆ ผมความรความสามารถเปนสมณทตเดนทางออกเผยแผพระศาสนายงดนแดนตางๆ 9 สาย ดงน

นกเรยนคดวาดนแดนทง 9 แหงน�

ปจจบนอยในประเทศใดบาง

7









เถรวาทแบบพระเจาอโศกมหาราช ธรรมจกรศลาสมยทวารวด

มหายาน

พระโพธสตวอวโลกเตศวรสารด

เถรวาทแบบลงกาวงศ สมยอยธยาพระเจดย วดพระศรสรรเพชญ จงหวดพระนครศรอยธยา

เถรวาทแบบลงกาวงศเจดยทรงพมขาวบณฑ วดมหาธาต จงหวดสโขทย

เถรวาทแบบลงกาวงศ สมยลานนา วดสวนดอก จงหวดเชยงใหม

เถรวาทแบบพกาม เจดยวดเชยงมน จงหวดเชยงใหม


มฐ./ตวชวด ส1.1

(ม.1/1)

14


… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … . … … … … … … … … … … … … .

… … … … … … … … … … … … .. … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

. … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .

… … … … .. … … … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … . … … … … … … … .

… … … … … … … … … … … … … … … … … .. … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … . … … … … … … … … … … … … … … … .

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .

… … … … … … … … … … . … … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … .. … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

.. … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .

… … … … … … … … … … … . … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … .. … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… .. … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .

1.1


กจกรรมท 2 การทาสงคายนามผลตอพระพทธศาสนาอยางไร



… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .

พระสภททะดหมนพระธรรมวนย

พระภกษคณะวชชบตรประพฤตตนยอหยอนพระธรรมวนย จงอยากแกไขพทธบญญตมเดยรถย ปลอมมาบวชเพอหวงลาภสกการะและแสดงหลกธรรมผดเพยน

ตองการใหพระพทธศาสนามนคงในศรลงกา

เนองจากการทองจาอาจทาใหพระธรรมวนยคลาดเคลอนได จงตองจารกไวเปนลายลกษณอกษร

ทาใหคาสอนของพระพทธเจาไดรบการจดเปนหมวดหมชดเจน เกดการแบงคณะสงฆเปน ๒ นกาย คอ ฝายมหายาน และฝายเถรวาทกาจดเดยรถย และพระเจาอโศกมหาราชทรงคดเลอกพระสงฆ ทมภมรเปนพระสมณทตออกเผยแผพระพทธศาสนาทาใหพระพทธศาสนารงเรองในลงกา เปนตนแบบพระพทธศาสนาลทธลงกาวงศไดจารกพระธรรมวนยลงในใบลาน

1. ทาใหหลกคาสอนของพระพทธศาสนาไดรบการจดไวเปนหมวดหมชดเจน2. หลกคาสอนของพระพทธศาสนาไดมผนาไปเผยแผยงดนแดนตางๆ3. มประชาชนจานวนมากหนมานบถอพระพทธศาสนา ทาใหพระพทธศาสนาตงมนในประเทศตางๆ4. ทาใหพวกนอกรตทแปลกปลอมเขามาบวชในพระพทธศาสนาถกกาจดใหหมดไป รกษาหลกธรรม

ในการสงสอนพทธบรษทสบเนองตอกนเรอยมา 5. ทาใหเกดคมภรทสาคญของพระพทธศาสนา คอ พระไตรปฎก

(นกเรยนอาจตอบเปนอยางอน โดยใหอยในดลยพนจของครผสอน)



(ม.1/1)


(ม.1/1)

13














7






¹Ñº¶×Í

3. ความสาคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทย

ประชากรไทยสวนใหญนบถอพระพทธศาสนา จนมคากลาววา

สงคมไทยเปนสงคม





ศาสนาในฐานะเปนศาสนาสาคญของชาตไท

ย ในฐานะเปนสถาบนหลกของสงคมไทย และในฐานะ


3.1 พระพทธศาสนาเปนศาสนาสาคญของชาตไทย

พระพทธศาสนาเปนศาสนาทคนไทยนบถอมากทสด สบทอดกนมาเปนเวลายาวนาน


ประวตศาสตรและวฒนธรรม เพราะนบตงแตทชนชาตไทยมประวตศาสต

รอนชดเจนกปรากฏวา


วถการดาเนนชวตของคนไทย สวนใหญลวนผกพนกบ




























เปนความประพฤตของคน

หมหนงอยในทแหงหนง ถ

อเปน

แบบแผนกนมาอยางเดยว

กนและสบตอกนมานาน


15

1. การทาสงคายนามผลตอความเจรญรงเรองของพระพทธศาสนาอยางไร........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. พระพทธศาสนาเขามาเผยแผในประเทศไทยตงแตเมอใด มส�งใดบางปรากฏเปนหลกฐาน................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................

3. พระพทธศาสนาในฐานะทเปนสภาพแวดลอมทดของสงคมไทย ไดสรางคณประโยชนตอสงคมไทยอยางไรบาง อธบายพรอมยกตวอยางประกอบ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................................................... .

ตอนท 2 ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน

1

ทาใหหลกคาสอนของพระพทธเจาไดรบการจดเปนหมวดหม เกดเปนพระไตรปฎกในเวลาตอมา ซงสามารถใชเปนหลกฐานสาคญในการศกษาเรยนรและเผยแผพระพทธศาสนา และทาใหพทธบรษทมความเหนในพระธรรมวนยไดถกตองตรงกน

1. เปนแหลงการศกษาเรยนรและภมปญญาของคนไทย โดยมวดและพระสงฆเปนแหลงศกษาและเปนแบบอยางทด2. เปนศนยรวมการพฒนาจตใจและบคลกภาพ ปลกฝงความเปนคนออนโยน มนาใจโอบออมอาร รกสงบ3. ทาใหเกดสภาพแวดลอมททาใหจตใจของผพบเหนเกดความสงบ ลดความรอนรมและหยาบกระดางของจตใจ เชน พทธศาสนสถาน พธกรรมทางพระพทธศาสนา เปนตน


สนนษฐานกนวาอยในชวงกอน พ.ศ.500 ภายหลงการสงคายนาครงท 3 พระเจาอโศกมหาราชไดทรงสงพระโสณะและพระอตตระ เขามาเผยแผพระพทธศาสนาในสวรรณภม หลกฐานทางประวตศาสตรดงเชนทมการขดคนพบทจงหวดนครปฐม คอ โบราณวตถทเปนศลปะอนเดยสมยพระเจาอโศกมหาราช....................................................................................................................................................................................................................ฉบบเฉลย


(ม.1/1),(ม.1/2)

23


ตอนท 1 ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงคาตอบเดยว

1. ขอใดมความหมายตรงกบคาวา “สงคายนา”


ข. การประชมสงฆทก 15 วน

ค. การแกไขปรบปรงพระพทธวจนะ

ง. การรวบรวมพระธรรมวนยเปนหมวดหม

2. เหตผลตามขอใดททาใหมการสงคายนาครงท 1



ค. พระสภททะกลาวดหม�นพระธรรมวนย

ง. พระภกษสวนมากประพฤตเหลวไหล

3. ขอใดเปนผลทเกดขนจากการสงคายนาครงท 2

ก. พระสงฆสาวกแบงเปน 2 นกาย

ข. มผเลอมใสเขามาบวชกนมากขน

ค. คาสอนของพระพทธเจาถกละเมดมากขน

ง. ผทเคยศรทธาหนไปนบถอลทธนกายอน

4. การทาสงคายนาครงท 3 อยในความอปถมภของใคร




ง. พระเจาวฏฏคามณ�อภย

5. พระเถระทมบทบาทในการนาพระพทธศาสนาเขามาเผยแผยงดนแดนสวรรณภมคอขอใด

ก. พระโสณะ พระอตตระ

ข. พระโสณะ พระมหนทเถระ

ค. พระมชฌนตกเถระ พระอนรทธเถระ

ง. พระสารบตรเถระ พระโมคคลลานะเถระ

1แบบทดสอบเรองท

21


1. ขอใดมความหมายตรงกบคำาว

า“สงคายนา”



ค. การแกไขปรบปรงพระพทธว

จนะ

ง. การรวบรวมพระธรรมวนยเป

นหมวดหม

2. เหตผลตามขอใดททำาใหมการ




ค. พระสภททะกลาวดหมนพระธ

รรมวนย

ง. พระภกษสวนมากประพฤตเห

ลวไหล

3. ขอใดเปนผลทเกดขนจากการ


ก. พระสงฆสาวกแบงเปน2นก

าย

ข. มผเลอมใสเขามาบวชกนมา

กขน

ค. คำาสอนของพระพทธเจาถกล

ะเมดมากขน

ง. ผทเคยศรทธาหนไปนบถอลท

ธนกายอน

4. การทำาสงคายนาครงท3อยใ

นความอปถมภของใคร





5. พระเถระทมบทบาทในการนำา

พระพทธศาสนาเขามาเผยแผยงด

นแดนสวรรณภมคอขอใด



ค. พระมชฌนตกเถระพระอนร

ทธเถระ

ง. พระสารบตรเถระพระโมคค

ลลานะเถระ

1

1. ตอบ ง. สงคายนา หรอ สงคต ต

ามรปศพท แปลวา การสวดพรอมกน หร

อมนย หมายถง การรวบรวมพระธรรม

วนย แลวตรวจสอบใหถกตองตรงกน

จากนนจงจดใหเปนหมวดหม

2. ตอบ ค. เพราะสภททะกลาวดหม

นพระพทธเจาหลงจากพระพทธเจาปรน

พพานเพยง 3 เดอน

3. ตอบ ก. ทาใหพระสงฆมทศนะตอ

หลกคาสอนไมตรงกน ระหวางกลมพร

ะวชชบตร ซงบอกวาพทธบญญตแกไข

ไดกบกลมพระยสกากณฑบตรทไมตอ

งการแกไขหลกคาสอน

4. ตอบ ข. การสงคายนาครงท 3

มขนทอโศการาม เมองปาฏลบตร มพ

ระโมคคลลบตรตสสเถระเปนประธาน

มพระเจาอโศกมหาราชทรงอปถมภ

5. ตอบ ก. หลงการสงคายนาครงท

3 พระเจาอโศกมหาราชไดทรงสงพระโ

สณะและพระอตตระเปนสมณทตเดนท

าง

มาเผยแผพระพทธศาสนาในดนแดนส

วรรณภม


21

3.3 พระพทธศาสนาคอสงแวดลอมทดของสงคมไทยวถชวตของคนไทยผสานกลมกลนเปนหน�งเดยวกบพระพทธศาสนาตลอดชวตของคนไทย


พระพทธศาสนาเปนสภาพแวดลอมทดของสงคมไทย ดวยเหตผลดงน�1) สภาพแวดลอมทางกาย ศาสนสถานและศาสนวตถ ทสาคญของไทยลวนเกยวเน��อง

ดวยพระพทธศาสนา ประเทศไทยมปชน�ยสถานและปชน�ยวตถทางพระพทธศาสนา มพระภกษสามเณรทเปนศาสนบคคล กระจายอยตามเมอง ชมชน

และหมบานตางๆ ท�วประเทศ





เหลาน�เปนแหลงเรยนร และพฒนาตนเอง


สามเณรทาหนาทในการกลอมเกลาจตใจของ




วฒนธรรม พระพทธศาสนาเปนบอเกดของประเพณ� พธกรรม ศลปะ และวฒนธรรมไทย เชน ประเพณ�ทเกยวเน��องกบวนสาคญของพระพทธศาสนาและการทาบญตางๆ นบเปนการชวยกลอมเกลาจตใจชาวไทยใหมความสามคค และเสยสละ นอกจากน�พระพทธศาสนายงเปนเบาหลอมลกษณะนสยและมารยาททดของคนไทย เปนบอเกดของภาษาและวรรณคดไทย และเปนศนยรวมการอบรมและพฒนาจตใจของคนไทยใหดงาม

จากทกลาวมาทงหมดในขางตนสะทอนใหเหนวา ความเปนคนไทยกอกาเนดขนภายใตการหลอหลอมของหลกธรรมทางพระพทธศาสนาจนกลายเปนเอกลกษณและมรดกของชาตสบมาจนถงปจจบน

ฝกคดฝกทา

ใหนกเรยนจดปายนเทศในเรองเกยวกบพระพทธศาสนาในฐานะทเปนศาสนาสาคญของชาตไทย

พระพทธศาสนามความผกพนกบวถชวตของคนไทยเปนสงยดเหนยวจตใจ และหลอหลอมคนไทยใหเปนอนหนงอนเดยวกน



สามเณรทาหนาทในการกลอมเกลาจตใจของฉบบเฉลย

18

สาระ มาตรฐานตวชวด ภาคเรยนท 1 ภาคเรยนท 2ระดบคณภาพ ระดบคณภาพ4 3 2 1 4 3 2 1

สาระ

ท 1 : ศา

สนา

ศลธร

รม จ

รยธร

รม

มาตร

ฐาน

ส 1.1

1. อธบายการเผยแผพระพทธศาสนา หรอศาสนา ทตนนบถอสประเทศไทย

2. วเคราะหความสาคญของพระพทธศาสนา หรอ ศาสนาทตนนบถอ ทมตอสภาพแวดลอมในสงคม ไทย รวมทงการพฒนาตนและครอบครว

3. วเคราะหพทธประวตตงแตประสตจนถงบาเพญ ทกรกรยา หรอประวตศาสดาทตนนบถอตามท กาหนด

4. วเคราะหและประพฤตตนตามแบบอยาง การดาเนนชวตและขอคดจากประวตสาวก ชาดก/ เรองเลา และศาสนกชนตวอยางตามทกาหนด

5. อธบายพทธคณ และขอธรรมสาคญในกรอบ อรยสจ 4 หรอหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ ตามทกาหนด เหนคณคาและนาไปพฒนาแก ปญหาของตนเองและครอบครว

6. เหนคณคาของการพฒนาจต เพอการเรยนรและ การดาเนนชวต ดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ คอวธคดแบบคณคาแท-คณคาเทยม และวธคด แบบคณ-โทษ และทางออก หรอการพฒนาจต ตามแนวทางของศาสนาทตนนบถอหมายเหต : 1. ในกรณ�ทผเรยนไมผานตวชวดใดใหผสอนจดการสอนซอมเสรมจนกวาผเรยนจะผานตวชวดนน

2. ตวชวดใดทจดการเรยนการสอนทง 2 ภาคเรยน ใหประเมนทง 2 ภาคเรยน

¤íÒªÕéá¨§ ใหผสอนประเมนผลการศกษาของผเรยนเปนรายบคคล โดยขด ✓ลงใน หรอ ตามระดบคณภาพ

1-4 ( 4 = ดเยยม, 3 = ด, 2 = พอใช, 1 = ไมผานเกณฑ) ทผเรยนปฏบตได โดยประเมนใหสมพนธกบ

ภาคเรยนทจดการเรยนการสอน

µÒÃÒ§ áºººÑ¹·Ö¡¼Å¡ÒÃ»ÃÐàÁÔ¹ÃÐ´Ñº¤Ø³ÀÒ¾¢Í§¼ÙŒàÃÕÂ¹µÒÁµÑÇªÕéÇÑ´ ÊÒÃÐ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒá¡¹¡ÅÒ§ ÊÑ§¤ÁÈÖ¡ÉÒ ÈÒÊ¹Ò áÅÐÇÑ²¹¸ÃÃÁ Á.1

2

¾ÔàÈÉ 3


Á°./µÑÇªÕéÇÑ´à©¾ÒÐ©ºÑºà©ÅÂ¨ÐÃÐºØÊÑÞÅÑ¡É³�äÇŒã¹áµ‹ÅÐ¡Ô¨¡ÃÃÁ à¾×èÍäÇŒµÃÇ¨ÊÍº¤ÇÒÁÊÍ´¤ÅŒÍ§¡ÑºÁÒµÃ°Ò¹áÅÐµÑÇªÕéÇÑ

ÊÒÃÐ¤ÇÒÁÃÙŒà¾ÔèÁàµÔÁ¨Ò¡à¹×éÍËÒ ¹Í¡àË¹×Í¨Ò¡·ÕèÁÕã¹ÊÒÃÐ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒá¡¹¡ÅÒ§ à¾×èÍà¾ÔèÁ¾Ù¹áÅÐ¢ÂÒÂ¾ÃÁá´¹¤ÇÒÁÃÙŒãËŒ¡ÇŒÒ§¢ÇÒ§ÍÍ¡ä»

à¡Ãç´¤ÇÒÁÃÙŒà¾ÔèÁàµÔÁ¨Ò¡à¹×éÍËÒÁÕá·Ã¡à»š¹ÃÐÂÐæ

áºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐÏ ·ÕèÁÕ¤ÇÒÁËÅÒ¡ËÅÒÂÊíÒËÃÑºãËŒ¼ÙŒàÃÕÂ¹½ƒ¡·Ñ¡ÉÐáÅÐ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒËÅÑ§¨Ò¡ÈÖ¡ÉÒ¨ºà¹×éÍËÒã¹áµ‹ÅÐÊ‹Ç¹áµ‹ÅÐËÑÇ¢ŒÍ

áºº·´ÊÍº»ÃÐ¨íÒË¹‹ÇÂ ÁÕ·Ñé§áºº»Ã¹ÑÂáÅÐÍÑµ¹ÑÂ ÊíÒËÃÑºãËŒ¼ÙŒàÃÕÂ¹ä´Œ½ƒ¡»¯ÔºÑµÔ·º·Ç¹ËÅÑ§¨Ò¡àÃÕÂ¹à¹×éÍËÒ·Ø¡àÃ×èÍ§ÀÒÂã¹Ë¹‹ÇÂ¨ºáÅŒÇ

µÒÃÒ§ÊíÒËÃÑººÑ¹·Ö¡¼Å¡ÒÃ»ÃÐàÁÔ¹à»š¹ÃÒÂºØ¤¤Å

½ƒ¡¤Ô´½ƒ¡·íÒ à»š¹¡Ô¨¡ÃÃÁÊÃŒÒ§ÊÃÃ¤�ÊíÒËÃÑºà»š¹á¹Ç·Ò§ãËŒ¼ÙŒàÃÕÂ¹¹íÒä»»¯ÔºÑµÔ


¤íÒÍ¸ÔºÒÂÃÒÂÇÔªÒÃÒÂÇÔªÒ ÈÒÊ¹Ò ÈÕÅ¸ÃÃÁ ÃÔÂ¸ÃÃÁ : ¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹Ò ¡ÅØ‹ÁÊÒÃÐ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒÊÑ§¤ÁÈÖ¡ÉÒ ÈÒÊ¹Ò áÅÐÇÑ²¹¸ÃÃÁªÑé¹ÁÑ¸ÂÁÈÖ¡ÉÒ»‚·Õè 1 ÃËÑÊÇÔªÒ Ê ................................................................ àÇÅÒ ................................................... ªÑèÇâÁ§/ÊÑ»´ÒË� ¨íÒ¹Ç¹ ................................................... Ë¹‹ÇÂ¡Ôµ

ÈÖ¡ÉÒ ÇÔà¤ÃÒÐË� Í¸ÔºÒÂ ¡ÒÃÊÑ§¤ÒÂ¹Ò ¡ÒÃà¼Âá¼‹¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹Òà¢ŒÒÊÙ ‹»ÃÐà·Èä·Â¤ÇÒÁÊíÒ¤ÑÞ¢Í§¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹Ò·ÕèÁÕµ‹ÍÊÀÒ¾áÇ´ÅŒÍÁã¹ÊÑ§¤Áä·Â ¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹Ò¡Ñº¡ÒÃ¾Ñ²¹Òµ¹áÅÐ¤ÃÍº¤ÃÑÇ ¾Ø·¸»ÃÐÇÑµÔµÑé§áµ‹»ÃÐÊÙµÔ¨¹¶Ö§ºíÒà¾çÞ·Ø¡Ã¡ÔÃÔÂÒ ¾Ø·¸ÊÒÇ¡ ¾Ø·¸ÊÒÇÔ¡Ò ä´Œá¡‹ ¾ÃÐÁËÒ¡ÑÊÊ»Ð ¾ÃÐÍØºÒÅÕ Í¹Ò¶ºÔ³±Ô¡Ð ¹Ò§ÇÔÊÒ¢Ò ªÒ´¡ àÃ×èÍ§ ÍÑÁ¾ªÒ´¡ µÔµµÔÃªÒ´¡ ªÒÇ¾Ø·¸µÑÇÍÂ‹Ò§ ä´Œá¡‹ ¾ÃÐà¨ŒÒÍâÈ¡ÁËÒÃÒª ¾ÃÐâÊ³Ð áÅÐ¾ÃÐÍØµµÃÐ µÑÇÍÂ‹Ò§ºØ¤¤Åã¹·ŒÍ§¶Ôè¹ËÃ×Í»ÃÐà·È·ÕèÁÕ¼Å§Ò¹´ŒÒ¹ÈÒÊ¹-ÊÑÁ¾Ñ¹¸� ä´Œá¡‹ ¾ÃÐ¸ÃÃÁâ¡ÉÒ¨ÒÃÂ� (·‹Ò¹¾Ø·¸·ÒÊÀÔ¡¢Ø) »ÃÐÇÑµÔáÅÐ¤ÇÒÁÊíÒ¤ÑÞ¢Í§ÇÑ¹¸ÃÃÁÊÇ¹Ð ÇÑ¹à¢ŒÒ¾ÃÃÉÒ ÇÑ¹ÍÍ¡¾ÃÃÉÒ áÅÐÇÑ¹à·âÇâÃË³Ð ÃÐàºÕÂº¾Ô¸Õ ¾Ô¸ÕàÇÕÂ¹à·ÕÂ¹ ¡ÒÃ»¯ÔºÑµÔµ¹ã¹ÇÑ¹ÁÒ¦ºÙªÒÇÑ¹ÇÔÊÒ¢ºÙªÒ ÇÑ¹ÍÑ¯°ÁÕºÙªÒ ÇÑ¹ÍÒÊÒÌËºÙªÒ ÇÑ¹¸ÃÃÁÊÇ¹Ð áÅÐà·È¡ÒÅÊíÒ¤ÑÞ ÈÖ¡ÉÒ ÇÔà¤ÃÒÐË� Í¸ÔºÒÂ ½ƒ¡»¯ÔºÑµÔà¡ÕèÂÇ¡ÑºËÅÑ¡¸ÃÃÁ·Ò§¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹Ò àÃ×èÍ§ ¾Ø·¸¤Ø³ 9 ÍÃÔÂÊÑ¨ 4 ¾Ø·¸ÈÒÊ¹ÊØÀÒÉÔµ Âí àÇ àÊÇµÔ µÒ·ÔâÊ (¤º¤¹àª‹¹ã´à»š¹¤¹àª‹¹¹Ñé¹) ÍµÚµ¹Ò â¨·ÂµÚµÒ¹í (¨§àµ×Í¹µ¹´ŒÇÂµ¹) ¹ÔÊÁÚÁ ¡Ã³í àÊÂÚâÂ (ã¤Ã‹¤ÃÇÞ¡‹Í¹·íÒ¨Ö§´Õ) ·ØÃÒÇÒÊÒ ¦ÃÒ ·Ø¡Ú¢Ò (àÃ×Í¹·Õè¤ÃÍ§äÁ‹´Õ¹íÒ·Ø¡¢�ÁÒãËŒ) ¡ÒÃºÃÔËÒÃ¨ÔµáÅÐà¨ÃÔÞ»ÞÞÒµÒÁËÅÑ¡ÊµÔ»¯°Ò¹à¹Œ¹ÍÒ¹Ò»Ò¹ÊµÔ ¡ÒÃÊÇ´Á¹µ�á»ÅáÅÐá¼‹àÁµµÒ ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒáÅÐ´íÒà¹Ô¹ªÕÇÔµ´ŒÇÂÇÔ¸Õ¤Ô´áººâÂ¹ÔâÊÁ¹ÊÔ¡ÒÃ ÈÖ¡ÉÒ ÇÔà¤ÃÒÐË� Í¸ÔºÒÂ »¯ÔºÑµÔà¡ÕèÂÇ¡ÑºË¹ŒÒ·ÕèªÒÇ¾Ø·¸áÅÐÁÒÃÂÒ·ªÒÇ¾Ø·¸ àÃ×èÍ§ ¡ÒÃºíÒà¾çÞ»ÃÐâÂª¹�áÅÐ¡ÒÃºíÒÃØ§ÃÑ¡ÉÒÇÑ´ ÇÔ¶ÕªÕÇÔµ¢Í§¾ÃÐÀÔ¡ÉØ º·ºÒ·¢Í§¾ÃÐÀÔ¡ÉØã¹¡ÒÃà¼Âá¼‹¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹Ò »¯ÔºÑµÔµ¹ÍÂ‹Ò§àËÁÒÐÊÁµ‹Í¾ÃÐÀÔ¡ÉØ ¡ÒÃ»¯ÔºÑµÔµ¹·ÕèàËÁÒÐÊÁµ‹Íà¾×èÍ¹µÒÁËÅÑ¡¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹Ò ÈÒÊ¹¾Ô¸Õ àÃ×èÍ§¡ÒÃ¨Ñ´âµ�ÐËÁÙ‹ºÙªÒ ¡ÒÃ¨Ø´¸Ù»à·ÕÂ¹ Ñ´à¤Ã×èÍ§»ÃÐ¡Íºâµ�ÐËÁÙ‹ºÙªÒ ¤íÒÍÒÃÒ¸¹Òµ‹Ò§ æ ÈÖ¡ÉÒ ÇÔà¤ÃÒÐË� Í¸ÔºÒÂ àËµØ¼Å¤ÇÒÁ¨íÒà»š¹·Õè·Ø¡¤¹µŒÍ§ÈÖ¡ÉÒàÃÕÂ¹ÃÙŒÈÒÊ¹ÒÍ×è¹æ ¡ÒÃ»¯ÔºÑµÔµ¹ÍÂ‹Ò§àËÁÒÐÊÁµ‹ÍÈÒÊ¹Ô¡ª¹Í×è¹ã¹Ê¶Ò¹¡ÒÃ³�µ‹Ò§ æ à¾×èÍãËŒÁÕ¤ÇÒÁÃÙŒ ¤ÇÒÁà¢ŒÒã¨ µÃÐË¹Ñ¡ áÅÐ»¯ÔºÑµÔµ¹à»š¹ÈÒÊ¹Ô¡ª¹·Õè´Õ ÁÕÈÃÑ·¸Ò·Õè¶Ù¡µŒÍ§ ÊÒÁÒÃ¶¹íÒËÅÑ¡¸ÃÃÁ¢Í§¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹Òä»»¯ÔºÑµÔã¹¡ÒÃ¾Ñ²¹Òµ¹àÍ§ ÍÂÙ‹Ã‹ÇÁ¡Ñº¼ÙŒÍ×è¹ÍÂ‹Ò§ÊÑ¹µÔÊØ¢ à»š¹¼ÙŒ¡ÃÐ·íÒáµ‹¤ÇÒÁ´Õ ÁÕ¤‹Ò¹ÔÂÁ·Õè´Õ§ÒÁ ÁÕ¡ÒÃ¾Ñ²¹Òµ¹àÍ§ÍÂÙ‹àÊÁÍ ÃÇÁ·Ñé§ºíÒà¾çÞ»ÃÐâÂª¹�µ‹ÍÊÑ§¤ÁáÅÐÊ‹Ç¹ÃÇÁ ÁÒµÃ°Ò¹ Ê 1.1 µÑÇªÕéÇÑ´ Ê 1.1 (Á.1/1), Ê 1.1 (Á.1/2) ÁÒµÃ°Ò¹ Ê 1.1 µÑÇªÕéÇÑ´ Ê 1.1 (Á.1/3), Ê 1.1 (Á.1/4) ÁÒµÃ°Ò¹ Ê 1.2 µÑÇªÕéÇÑ´ Ê 1.2 (Á.1/4), Ê 1.2 (Á.1/5)

ÁÒµÃ°Ò¹ Ê 1.1 µÑÇªÕéÇÑ´ Ê 1.1 (Á.1/5) ÁÒµÃ°Ò¹ Ê 1.1 µÑÇªÕéÇÑ´ Ê 1.1 (Á.1/5) Ê 1.1 (Á.1/8) ÁÒµÃ°Ò¹ Ê 1.1 áÅÐ Ê 1.2 µÑÇªÕéÇÑ´ Ê 1.1 (Á.1/6) Ê 1.1 (Á.1/7)

ÁÒµÃ°Ò¹ Ê 1.2 µÑÇªÕéÇÑ´ Ê 1.2 (Á.1/1) Ê 1.2 (Á.1/2) Ê 1.2 (Á.1/3) ÁÒµÃ°Ò¹ Ê 1.1 µÑÇªÕéÇÑ´ Ê 1.1 (Á.1/2) ÁÒµÃ°Ò¹ Ê 1.1 µÑÇªÕéÇÑ´ Ê 1.1 (Á.1/9) Ê 1.1 (Á.1/10)


Ë¹‹ÇÂ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 1 ¾ÃÐ¾Ø·¸ 1-88 àÃ×èÍ§·Õè 1 »ÃÐÇÑµÔáÅÐ¤ÇÒÁÊíÒ¤ÑÞ¢Í§¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹Ò 2 ¡ÒÃÊÑ§¤ÒÂ¹Ò 3 ¡ÒÃà¼Âá¼‹¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹Òà¢ŒÒÊÙ‹»ÃÐà·Èä·Â 6 áºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 1.1 13 ¤ÇÒÁÊíÒ¤ÑÞ¢Í§¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹Òµ‹ÍÊÑ§¤Áä·Â 15 áºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 1.2 19 áºº·´ÊÍº 21 àÃ×èÍ§·Õè 2 ¾Ø·¸»ÃÐÇÑµÔ »ÃÐÇÑµÔ¾Ø·¸ÊÒÇ¡ ¾Ø·¸ÊÒÇÔ¡Ò ªÒÇ¾Ø·¸µÑÇÍÂ‹Ò§ áÅÐªÒ´¡ 24 ¾Ø·¸»ÃÐÇÑµÔ 25 áºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 2.1 32 »ÃÐÇÑµÔ¾Ø·¸ÊÒÇ¡ ¾Ø·¸ÊÒÇÔ¡Ò 34 ªÒÇ¾Ø·¸µÑÇÍÂ‹Ò§ 42 ºØ¤¤ÅµÑÇÍÂ‹Ò§·ÕèÁÕ¼Å§Ò¹´ŒÒ¹ÈÒÊ¹ÊÑÁ¾Ñ¹¸� 45 áºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 2.2 47 ªÒ´¡ 53 áºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 2.3 56 áºº·´ÊÍº 57 àÃ×èÍ§·Õè 3 ÇÑ¹ÊíÒ¤ÑÞ·Ò§¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹ÒáÅÐÈÒÊ¹¾Ô¸Õ 61 ÇÑ¹ÊíÒ¤ÑÞ·Ò§¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹Ò 62 áºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 3.1 68 ÈÒÊ¹¾Ô¸Õ 72 áºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 3.2 76 áºº·´ÊÍº 79 áºº·´ÊÍº»ÃÐ¨íÒË¹‹ÇÂ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 1 82

ÊÒÃºÑÞ


Ë¹‹ÇÂ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 2 ¾ÃÐ¸ÃÃÁ 89-150

àÃ×èÍ§·Õè 1 ËÅÑ¡¸ÃÃÁ·Ò§¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹Ò 90 ¾ÃÐÃÑµ¹µÃÑÂ 91 áºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 1.1 95

ÍÃÔÂÊÑ¨ 4 99

áºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 1.2 107

áºº·´ÊÍº 110

àÃ×èÍ§·Õè 2 ¾Ø·¸ÈÒÊ¹ÊØÀÒÉÔµ 114 ¤ÇÒÁËÁÒÂ¢Í§¾Ø·¸ÈÒÊ¹ÊØÀÒÉÔµ 115 ¾Ø·¸ÈÒÊ¹ÊØÀÒÉÔµ·Õè¤ÇÃÃÙŒ 115 Âí àÇ àÊÇµÔ µÒ·ÔâÊ 115 ÍµÚµ¹Ò â¨·ÂµÚµÒ¹í 116 ¹ÔÊÁÚÁ ¡Ã³í àÊÂÚâÂ 116 ·ØÃÒÇÒÊÒ ¦ÃÒ ·Ø¡Ú¢Ò 116 áºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 2.1 119


àÃ×èÍ§·Õè 3 ¡ÒÃºÃÔËÒÃ¨ÔµáÅÐà¨ÃÔÞ»˜ÞÞÒ 125 ÊÁÒ¸Ô 126 ¡ÒÃà¨ÃÔÞÊÁÒ¸Ô 127 áºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 3.1 130

»˜ÞÞÒ 132 ¡ÒÃà¨ÃÔÞ»˜ÞÞÒµÒÁËÅÑ¡âÂ¹ÔâÊÁ¹ÊÔ¡ÒÃ 135 áºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 3.2 138


áºº·´ÊÍº»ÃÐ¨íÒË¹‹ÇÂ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 2 144


Ë¹‹ÇÂ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 3 ¾ÃÐÊ§¦� 151-187

àÃ×èÍ§·Õè 1 Ë¹ŒÒ·ÕèáÅÐÁÒÃÂÒ·ªÒÇ¾Ø·¸ 152 Ë¹ŒÒ·ÕèªÒÇ¾Ø·¸ 153 áºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 1.1 160 ÁÒÃÂÒ·ªÒÇ¾Ø·¸ 162 áºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 1.2 166 áºº·´ÊÍº 168

àÃ×èÍ§·Õè 2 ¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹Ò¡Ñº¡ÒÃ¾Ñ²¹Ò 171 ¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹Ò¡Ñº¡ÒÃ¾Ñ²¹Òµ¹àÍ§ 172 áºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 2.1 174 ¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹Ò¡Ñº¡ÒÃ¾Ñ²¹Ò¤ÃÍº¤ÃÑÇ 176 áºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 2.2 178 áºº·´ÊÍº 180 áºº·´ÊÍº»ÃÐ¨íÒË¹‹ÇÂ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 3 183

Ë¹‹ÇÂ¾ÔàÈÉ ÈÒÊ¹ÒÊíÒ¤ÑÞã¹»ÃÐà·Èä·Â 188-206 ¤ÇÒÁÃÙŒà¡ÕèÂÇ¡ÑºÈÒÊ¹Ò 190 ÈÒÊ¹ÒÊíÒ¤ÑÞã¹»ÃÐà·Èä·Â 191 ÈÒÊ¹ÒÍÔÊÅÒÁ 192 ÈÒÊ¹Ò¤ÃÔÊµ� 193 ÈÒÊ¹Ò¾ÃÒËÁ³�-ÎÔ¹´Ù 195 ÈÒÊ¹ÒÊÔ¡¢� 197 áºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒË¹‹ÇÂ¾ÔàÈÉ 200 áºº·´ÊÍºË¹‹ÇÂ¾ÔàÈÉ 204

ºÃÃ³Ò¹Ø¡ÃÁ 207 á¹Ç¢ŒÍÊÍºÇÑ´¼ÅÊÑÁÄ·¸Ôì·Ò§¡ÒÃàÃÕÂ¹ 208 ÀÒ¤¼¹Ç¡ ¾ÔàÈÉ 1-7

áºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 2.2 178 áºº½ƒ¡·Ñ¡ÉÐ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õè 2.2 178 áºº·´ÊÍº 180


¢ŒÍÁÙÅàÊÃÔÁ¾ÔàÈÉÊíÒËÃÑº¤ÃÙ¼ÙŒÊÍ¹ àÊÃÔÁ 1-24

µÒÃÒ§

µÒÃÒ§ÇÔà¤ÃÒÐË�¤ÇÒÁÊÑÁ¾Ñ¹¸�ÃÐËÇ‹Ò§à¹×éÍËÒã¹Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒÊÁ°. ËÅÑ¡ÊÙµÃá¡¹¡ÅÒ§Ï ÈÒÊ¹Ò ÈÕÅ¸ÃÃÁ ¨ÃÔÂ¸ÃÃÁ :

¾ÃÐ¾Ø·¸ÈÒÊ¹Ò Á.1 ¡ÑºµÑÇªÕéÇÑ´1µÒ

ÃÒ§Ç

Ôà¤ÃÒÐË�¤Ç

ÒÁÊÑÁ

¾Ñ¹¸�Ã

ÐËÇ‹Ò

§à¹×éÍ

ËÒã¹Ê×èÍ

¡ÒÃàÃÕÂ

¹ÃÙŒ Ê

Á°. ËÅ

Ñ¡ÊÙµÃ

á¡¹¡

ÅÒ§Ï

ÈÒÊ

¹Ò È

ÕÅ¸ÃÁ

¨ÃÔÂ

¸ÃÃÃ

Á : ¾Ã

Ð¾Ø·¸

ÈÒÊ¹

Ò Á.1

¡ÑºµÑÇ

ªÕéÇÑ´ã¹¡

ÅØ‹ÁÊÒ

ÃÐ¡Ò

ÃàÃÕÂ

¹ÃÙŒÊÑ§

¤ÁÈÖ¡

ÉÒ È

ÒÊ¹Ò

áÅÐÇÑ²

¸ÃÃÁ

µÒÁ

ËÅÑ¡Ê

ÙµÃá¡

¹¡ÅÒ

§¡ÒÃÈÖ¡

ÉÒ¢Ñé¹

¾×é¹°Ò

¹ ¾Ø·

¸ÈÑ¡Ã

Òª 2

551

สาระ

ท 1

มาตร

ฐาน

ส 1.1

มาตร

ฐาน

ส 1.2

ตวชว

ดชนป

(ขอท

)ตว

ชวดช

นป (ข

อท)

12

34

56

78

910

111

23

45

สมฐ.หล

กสตร

แกนก

ลาง

พระ

พทธ

ศาสน

า ม.

1

หนวย

ท 1

: พระ

พทธ

เรอง

ท 1

ประว

ตและ

ความ

สาคญ

ของพ

ระพทธ

ศาสน

า

เรอง

ท 2

พทธ

ประว

ต ปร

ะวตพ

ทธสา

วก พ

ทธสา

วกา

ชาวพ

ทธตว

อยาง

และช

าดก

เรอง

ท 3

วนสา

คญทา

งพระ

พทธ

ศาสน

าและ

ศาสน

พธ

✓✓

✓✓

✓

✓✓

หนวย

ท 2

: พระ

ธรรม

เรอง

ท 1

หลกธ

รรมท

างพระ

พทธ

ศาสน

า

เรอง

ท 2

พทธ

ศาสน

สภาษ

ต

เรอง

ท 3

การบ

รหาร

จตแล

ะเจร

ญปญ

ญา

✓ ✓

✓✓

✓

หนวย

ท 3

: พระ

สงฆ

เรอง

ท 1

หนาท

และม

ารยา

ทชาว

พทธ

เรอง

ท 2

พระ

พทธ

ศาสน

ากบก

ารพฒ

นา

หนวย

พเศ

ษ : ศา

สนาส

าคญใน

ประเทศ

ไทย

✓

✓✓

✓✓

✓

หนวย

การเรย

นร /

เรอง

เนอห

าสาร

ะ

หมาย

เหต

: แบ

บบนท

กผลก

ารปร

ะเมน

ตาร

างท

2, 3

และ

4 อ

ยทภา

คผนว

กทาย

เลม


¢ŒÍÁÙÅàÊÃÔÁ¾ÔàÈÉÊíÒËÃÑº¤ÃÙ¼ÙŒÊÍ¹ àÊÃÔÁ 1-24

วงลอแหงการเรยนร Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ ÊÑÁÄ·¸ÔìÁÒµÃ°Ò¹ ËÅÑ¡ÊÙµÃá¡¹¡ÅÒ§Ï ¨Ñ´·íÒ¢Öé¹à¾×èÍãËŒÊÍ´¤ÅŒÍ§¡Ñº¸ÃÃÁªÒµÔ¢Í§¼ÙŒàÃÕÂ¹ «Öè§ÁÕ¤ÇÒÁÊ¹ã¨ã½†àÃÕÂ¹ÃÙŒÍÂÙ‹áÅŒÇ «Öè§¶ŒÒ¼ÙŒàÃÕÂ¹ä ŒàÃÕÂ¹ÃÙŒÍÂ‹Ò§Ê¹Ø¡Ê¹Ò¹ â´ÂÁÕ¡ÒÃ·´ÅÍ§»¯ÔºÑµÔ ÃÔ§¨Ò¡º·àÃÕÂ¹¨¹ÊÒÁÒÃ¶¤Ô´à»š¹ ·íÒà»š¹ á¡Œ»˜ÞËÒà»š¹ à¡Ô´¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒ·Õèà»š¹Í§¤�ÃÇÁ ÊÒÁÒÃ¶¹íÒ¤ÇÒÁÃÙŒ ä»»ÃÐÂØ¡µ�ãªŒã¹ªÕÇÔµ¨ÃÔ§ä´Œ ¡ç¨Ðà¡Ô´¤ÇÒÁÁÑè¹ã¨áÅÐàËç¹¤Ø³¤‹Òã¹µ¹àÍ§ áÅÐ¨ÐÃÙŒ¨Ñ¡µ‹ÍÂÍ´¤ÇÒÁÃÙŒà¾ÔèÁ¢Öé¹ËÁØ¹àÇÕÂ¹à»š¹Ç§ÅŒÍáË‹§¡ÒÃàÃÕÂ¹ÃÙŒàª‹¹¹Õéµ‹Íä»ÍÕ¡ ÍÑ¹¨ÐÁÕÊ‹Ç¹ª‹ÇÂ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒàÃÕÂ¹ä»ÊÙ‹à»‡ÒËÁÒÂ¡ÒÃà»š¹¤¹´Õ ÁÕ»˜ÞÞÒ áÅÐÁÕ¤ÇÒÁÊØ¢ä´Œ

คนดมปญญามความสข

กจกรรมพฒนาการเร ยน

ร

กจกรรมนาสการเรยน

แบ

บทดสอบ

ประจาหน

วย

กจกรรมพฒนาทกษะกระบวนการ

กจกรรมพฒ

นาทกษ

ะการคด

กจกรรมพฒนาความรความเขาใจ

แนวขอสอบ

วดผล

สมฤทธท

างการเรยน

แบ

บทดสอบ

ประจาเร

อง

กจกรรมสรางเสรมคณธรรม จรยธรรม และคานยมอนพงประสงค

ใชในชวตจรง

นาไปประยกต

สามารถ

มนใจแ

ละ

เหนค

ณคาตนเ

อง

อยากรอยากเหน

สนใจใฝเรยนร

เร ยนร

สนกสนาน

วเคราะห

เปน

แกปญหาเปนคดเป

น ทาเป

น

องครวม

ความร

เขาใจ















พระพทธ












หนวยการเรยนรท 1ศาสนาทตนนบถอทมตอสภาพแวดลอมในสงคมไทย รวมทงศาสนาทตนนบถอทมตอสภาพแวดลอมในสงคมไทย รวมทง ฉบบ

เฉลย

1



เรองท



■ พระพทธศาสนาเผยแผเขาสประเทศไทยไดอยางไร■ พระพทธศาสนามความสาคญกบชวตประจาวนของ


■ การสงคายนา■ การเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศไทย■ ความสาคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทย



2. บอกความเปนมาของการเผยแผพระพทธศาสนาทเขามา

สประเทศไทยได



1














2



กอนมการสรางพระพทธรป ชาวพทธใชสญลกษณ

ตางๆ แทนพระพทธเจา เชน รอยพระพทธบาท ธรรมจกร

โพธบลลงก หรอพระพทธอาสน เปนตน ใชสมมตแทน

องคพระพทธเจา จวบจนอนเดยไดรบอทธพลจากกรก

เมอสมยทพระเจาอะเลกซานเดอรมหาราชทรงแผอานาจ

เขามายงอนเดยดานเหน�อ จงไดมการสรางพระพทธรป

ขนเปนรปเคารพบชา ซ�งสนนษฐานวา พระพทธรป

องคแรกๆ ของโลก เร�มมขนทแควนคนธารราฐ (แถบ

ประเทศอฟกานสถานในปจจบน) ในรชกาลพระเจากนษกะ

เมอราวพทธศตวรรษท 7 ซ�งยงเหนลกษณะเปนศลปะ

กรกไดอยางชดเจน

คนหาขอมลเพมเตมไดท

http.://www.aksorn.com/lib/s/soc_01


คอ การรอยกรองพระธรรมวนย ดงนนการสงคายนาจงไดแก การรวบรวมพระธรรมวนย ซ�งเปน

คาสอนของพระพทธเจา เพอสอบทานความถกตองตรงกน และจดเปนหมวดหม เพองายตอ

การทองจา การศกษา และการเผยแพร


และเหตการณตางๆ ตลอดพระชนมชพ สวนมากจะมการสบทอดโดยการทองจาและการบอกเลา

ทเรยกวา มขปาฐะ อยางไรกตามการทรงจาพระธรรมวนยจะมากนอยยอมขนอยกบความสามารถ

ของพระสาวกแตละรป ในชนตนพระสาวกทเปนพระอรหนตยงมอยมาก ความเขาใจคลาดเคลอน

ในพระธรรมวนยยอมไมเกดขน แตตอมาเมอพระอรหนตสาวกมลดนอยลง ความสงสยและ

ความเขาใจผดในพระธรรมวนยยอมมมากขน


3

1.2 ประโยชนของการสงคายนาการสงคายนากอใหเกดประโยชนอยางย�งทงตอพระพทธศาสนาและพทธบรษท ดงน�

1. กาจดและปองกนพวกอลชชไมใหปลอมเขามาบวช เพออาศยพระพทธศาสนา

แสวงหาผลประโยชน

2. สรางความเขาใจในพระธรรมวนยใหถกตองตรงกนในหมพทธบรษท อนเปน

การรกษาความบรสทธของพระพทธวจนะใหสบทอดเรอยมาจนถงปจจบน

3. ทาใหพระพทธศาสนาเจรญม�นคงแพรหลาย และทาใหเกดพระไตรปฎก อนเปนคมภร

ทสาคญตอการศกษาเรยนรพระพทธศาสนา

1.3 ประวตการสงคายนาดวยเหตทพระพทธศาสนามสองนกายหลก คอ นกายเถรวาทและนกายมหายาน การนบ

จานวนครงในการสงคายนาพระไตรปฎกจงไมตรงกน อยางไรกตาม การสงคายนาไดกระทาตดตอ

กนมาหลายครง ทงในอนเดยและประเทศอนๆ รวม 10 ครง ดงน�

ครงท ระยะเวลา สถานท มลเหต ผเขาประชม

1. ■ หลงพทธปรนพพาน

3 เดอน

■ ใชเวลา 7 เดอน

จงสาเรจ

■ ถาสตตบรรณคหา

เขาเวภาระ

กรงราชคฤห

ประเทศอนเดย

■ พระสภททะดหม�น

พระธรรมวนย

■ พระอรหนตสาวก จานวน

500 รป

■ พระมหากสสปะเปนประธาน

■ มพระเถระองคสาคญ คอ

พระอานนท พระอบาล เปนตน

■ พระเจาอชาตศตร ทรงเปนองค

อปถมภ

2. ■ พ.ศ. 100



■ วาลการาม

เมองเวสาล


■ พระวชชบตร

ประพฤตยอหยอน

ทางพระวนย 10

ประการ

■ ประชมสงฆ 700 รป โดยการ

ชกชวนของพระยสกากณฑกบตร

■ พระเจากาฬาโศกทรงเปนองค

อปถมภ

3. ■ พ.ศ. 234

(บางแหงวา

พ.ศ. 235)



■ อโศการาม

เมองปาฏลบตร


■ เดยรถยปลอมบวช

และแสดงพระธรรม-

วนยผดเพยนจาก

หลกพระพทธศาสนา

■ ประชมสงฆ 1,000 รป

■ พระโมคคลลบตรตสสะเถระเปน

แกนนา

■ พระเจาอโศกมหาราชทรงเปน

องคอปถมภ

ลทธทถอตามคตซงพระเถระพทธสาวกไดทาสงคายนาไว บางทเรยกวา หนยาน หรอ ทกษณนกาย

ดวยเหตทพระพทธศาสนามสองนกายหลก คอ นกายเถรวาทและนกายมหายาน การนบดวยเหตทพระพทธศาสนามสองนกายหลก คอ นกายเถรวาทและนกายมหายาน การนบดวยเหตทพระพทธศาสนามสองนกายหลก คอ นกายเถรวาทและนกายมหายาน การนบดวยเหตทพระพทธศาสนามสองนกายหลก คอ นกายเถรวาทและนกายมหายาน การนบดวยเหตทพระพทธศาสนามสองนกายหลก คอ นกายเถรวาทและนกายมหายาน การนบดวยเหตทพระพทธศาสนามสองนกายหลก คอ นกายเถรวาทและนกายมหายาน การนบดวยเหตทพระพทธศาสนามสองนกายหลก คอ นกายเถรวาทและนกายมหายาน การนบดวยเหตทพระพทธศาสนามสองนกายหลก คอ นกายเถรวาทและนกายมหายาน การนบดวยเหตทพระพทธศาสนามสองนกายหลก คอ นกายเถรวาทและนกายมหายาน การนบดวยเหตทพระพทธศาสนามสองนกายหลก คอ นกายเถรวาทและนกายมหายาน การนบดวยเหตทพระพทธศาสนามสองนกายหลก คอ นกายเถรวาทและนกายมหายาน การนบดวยเหตทพระพทธศาสนามสองนกายหลก คอ นกายเถรวาทและนกายมหายาน การนบ


4

ครงท ระยะเวลา สถานท มลเหต ผเขาประชม

4. ■ พ.ศ. 238

■ ไมปรากฏระยะ

เวลาทกระทา

■ ถปาราม

เมองอนราธประ

ประเทศศรลงกา

■ วางรากฐาน


ในประเทศศรลงกา

■ ประชมสงฆ 68,000 รป

■ พระมหนทเถระเปนประธาน

■ พระเจาเทวานมปยตสสะ

ทรงเปนองคอปถมภ

5. ■ พ.ศ. 433 (บาง

แหงวา 450)

■ ไมปรากฏระยะ

เวลากระทา

■ อาโลกเลณสถาน

มาตเลชนบท

(มลยชนบท)


■ จารกพระพทธวจนะ

เปนลายลกษณอกษร

■ พระสงฆชาวลงกา

■ พระรกขตมหาเถระเปนประธาน

■ พระเจาวฏฏคามณ�อภย

ทรงเปนองคอปถมภ

6. ■ พ.ศ. 956

■ ไมปรากฏระยะเวลา

กระทา

■ วดมหาวหาร


■ ชาระอรรถกถาท

พระพทธโฆษาจารย

เรยบเรยงจากภาษา

สงหลเปนภาษาบาล

■ พระพทธโฆษาจารยรวมกบ

พระสงฆแหงวดมหาวหาร

■ พระเจามหานามทรงเปนองค

อปถมภ

7. ■ พ.ศ. 1587


กระทา

■ ประเทศศรลงกา ■ รจนาคมภรฎกา

ซ�งเปนคมภรอธบาย

คมภรอรรถกถา เพอ

ประโยชนแกการศกษา


■ พระกสสปะเถระเปนประธาน

■ พระสงฆผเชยวชาญพระพทธ-

ศาสนา จานวน 1,000 รป

■ พระเจาปรากรมพาหมหาราช

ทรงเปนอปถมภ

8. ■ พ.ศ. 2020



■ วดโพธาราม

ประเทศไทย

(ครงแรก)

■ ชาระอกษรใน

พระไตรปฎกทยง

ขาดตกบกพรอง

■ พระเจาตโลกราชแหงเมอง

เชยงใหม

■ อาราธนาพระภกษผทรงภมใน

พระไตรปฎกหลายรอยรปเขา

ประชม

■ พระธรรมทนนเถระเปนประธาน

9. ■ พ.ศ. 2331



■ วดนพพานาราม

(วดมหาธาตยว-

ราชรงสฤษฎ)


(ครงท 2)

■ พระเถระผใหญ

ประพฤตผด

พระธรรมวนย

รชกาลท 1 ม

พระราชประสงคให

ชาระพระไตรปฎก

■ พระสงฆจานวน 218 รป

ราชบณฑต คฤหสถจานวน

32 คน

■ พระบาทสมเดจพระพทธยอด-

ฟาจฬาโลกมหาราชทรงเปน

องคอปถมภ

10. ■ พ.ศ. 2528


กระทา

■ วดมหาธาตยว-

ราชรงสฤษฎ

กรงเทพมหานคร


(ครงท 3)

■ ชาระพระไตรปฎก

และจดพมพใน

วโรกาส รชกาลท 9

จะทรงเจรญพระชนม-

พรรษา 60 พรรษา ใน

พ.ศ. 2530

■ สมเดจพระสงฆราชทรงเปน

ประธาน

■ ประชมสงฆทงฝายมหานกาย

และธรรมยตกนกาย

■ รฐบาลไทยอปถมภ


5

1.4 วธการสงคายนาการสงคายนาจะเร�มจากการประกาศสมมตตนเปนผถาม (ปจฉา) และผตอบ (วสชนา)

โดยผถาม จะสอบถามพระวนยแตละขอตามลาดบ เมอผตอบตอบแลว พระสงฆทเขารวมประชม

จะสวดพระวนยขอนนพรอมกน เมอตรงกน ไมผดพลาด และทประชมสงฆรบวาถกตองแลว

จงถามขออนตอไปจนจบพระวนยปฎก หลงจากนน จะเร�มสงคายนาพระสตรเปนลาดบถดมา

2. การเผยแผพระพทธศาสนาเขาสประเทศไทยภายหลงการสงคายนาพระธรรมวนยครงท 3 พระเจาอโศกมหาราชไดทรงจดสงพระโสณะ

และพระอตตระ เขามาเผยแผพระพทธศาสนายงดนแดนสวรรณภม ทาใหพระพทธศาสนาเจรญ

รงเรองขนในดนแดนน�นบแตนนเปนตนมา

2.1 ยคเถรวาทแบบพระเจาอโศกมหาราชสนนษฐานวาพระโสณะและพระอตตระไดเดนทางมายงสวรรณภมในชวงกอน พ.ศ. 500

ดงมหลกฐานทางประวตศาสตรสมยทวารวดทขดพบบรเวณภาคกลางของไทย เชน สถป ธรรมจกร

ศลากบกวางหมอบ ทเปนศลปกรรมอนเดย สมยพระเจาอโศกมหาราช

พระโพธสตวอวโลกเตศวรสารด ซงขดพบทวดพระบรมธาตไชยา เปนหลกฐานทแสดงถงการนบถอพระพทธศาสนานกายมหายานทางภาคใตของไทย

2.2 ยคมหายานประมาณ พ.ศ. 1300 สมยอาณาจกรศรวชยเรองอานาจ

กษตรยศรวชยไดทรงอปถมภการเผยแผพระพทธศาสนานกาย

มหายานใหแพรหลายไปท�วคาบสมทรภาคใต ดงมหลกฐาน เชน

พระโพธสตวอวโลกเตศวรสารด เจดยพระบรมธาตไชยา จงหวด

สราษฎรธาน�

ตอมาประมาณ พ.ศ. 1550 สมยพระเจาสรยวรมนท 2

แหงอาณาจกรขอมเรองอานาจ ไดทรงแผขยายอทธพลทาง

การเมองและพระพทธศาสนานกายมหายานมายงเมองละโว ซ�ง

นบถอพระพทธศาสนานกายเถรวาทและศาสนาพราหมณ-ฮนดอย

กอนแลว สงผลใหการนบถอศาสนาในเมองละโว มการผสานกน

ระหวางพระพทธศาสนานกายเถรวาท นกายมหายาน และศาสนา

พราหมณ-ฮนด ดงมหลกฐานสาคญ เชน พระปรางคสามยอด

พระปรางคองคใหญวดพระศรรตนมหาธาต จงหวดลพบร เปนตน

โลหะเจอชนดหนงสวนใหญประกอบดวยทองแดงกบดบก บางทเรยกวาทองสมฤทธหรอทองบรอนซ

และพระอตตระ เขามาเผยแผพระพทธศาสนายงดนแดนสวรรณภม ทาใหพระพทธศาสนาเจรญและพระอตตระ เขามาเผยแผพระพทธศาสนายงดนแดนสวรรณภม ทาใหพระพทธศาสนาเจรญและพระอตตระ เขามาเผยแผพระพทธศาสนายงดนแดนสวรรณภม ทาใหพระพทธศาสนาเจรญและพระอตตระ เขามาเผยแผพระพทธศาสนายงดนแดนสวรรณภม ทาใหพระพทธศาสนาเจรญและพระอตตระ เขามาเผยแผพระพทธศาสนายงดนแดนสวรรณภม ทาใหพระพทธศาสนาเจรญและพระอตตระ เขามาเผยแผพระพทธศาสนายงดนแดนสวรรณภม ทาใหพระพทธศาสนาเจรญและพระอตตระ เขามาเผยแผพระพทธศาสนายงดนแดนสวรรณภม ทาใหพระพทธศาสนาเจรญและพระอตตระ เขามาเผยแผพระพทธศาสนายงดนแดนสวรรณภม ทาใหพระพทธศาสนาเจรญและพระอตตระ เขามาเผยแผพระพทธศาสนายงดนแดนสวรรณภม ทาใหพระพทธศาสนาเจรญและพระอตตระ เขามาเผยแผพระพทธศาสนายงดนแดนสวรรณภม ทาใหพระพทธศาสนาเจรญและพระอตตระ เขามาเผยแผพระพทธศาสนายงดนแดนสวรรณภม ทาใหพระพทธศาสนาเจรญและพระอตตระ เขามาเผยแผพระพทธศาสนายงดนแดนสวรรณภม ทาใหพระพทธศาสนาเจรญ

พระโพธสตวอวโลกเตศวรสารด เจดยพระบรมธาตไชยา จงหวดพระโพธสตวอวโลกเตศวรสารด เจดยพระบรมธาตไชยา จงหวดพระโพธสตวอวโลกเตศวรสารด เจดยพระบรมธาตไชยา จงหวดพระโพธสตวอวโลกเตศวรสารด เจดยพระบรมธาตไชยา จงหวดพระโพธสตวอวโลกเตศวรสารด เจดยพระบรมธาตไชยา จงหวดพระโพธสตวอวโลกเตศวรสารด เจดยพระบรมธาตไชยา จงหวดพระโพธสตวอวโลกเตศวรสารด เจดยพระบรมธาตไชยา จงหวดพระโพธสตวอวโลกเตศวรสารด เจดยพระบรมธาตไชยา จงหวดพระโพธสตวอวโลกเตศวรสารด เจดยพระบรมธาตไชยา จงหวดพระโพธสตวอวโลกเตศวรสารด เจดยพระบรมธาตไชยา จงหวดพระโพธสตวอวโลกเตศวรสารด เจดยพระบรมธาตไชยา จงหวดพระโพธสตวอวโลกเตศวรสารด เจดยพระบรมธาตไชยา จงหวด

ดนแดนแหลมทองซงมอาณาบรเวณครอบคลมพมา ไทย ลาว เขมร เวยดนาม มลาย และสงคโปร

ศลากบกวางหมอบ ทเปนศลปกรรมอนเดย สมยพระเจาอโศกมหาราช

ดงมหลกฐานทางประวตศาสตรสมยทวารวดทขดพบบรเวณภาคกลางของไทย เชน สถป ธรรมจกร

ศลากบกวางหมอบ ทเปนศลปกรรมอนเดย สมยพระเจาอโศกมหาราชฉบบเฉลย

6














7

2.3 ยคเถรวาทแบบพกามประมาณ พ.ศ. 1600 สมยพระเจาอนรทธมหาราชแหงอาณาจกรพกาม

ซ�งนบถอพระพทธศาสนานกายเถรวาท ไดทรงแผอทธพลเขามายงลานนา

สงผลใหพระพทธศาสนานกายเถรวาทแบบพกาม ไดเจรญรงเรองขน

ทางตอนเหน�อของไทย หลกฐานสาคญ ไดแก เจดยทวดเชยงม�น จงหวด

เชยงใหม ซ�งไดรบอทธพลทางศลปะแบบพกาม คอ เปนเจดยทมฐาน

สงแบบเรอนธาต มซมจระนาประดบทงสดาน และมหลงคาซอนกน

เปนชน เปนตน

2.4 ยคเถรวาทแบบลงกาวงศใน พ.ศ. 1696 พระเจาปรากรมพาหมหาราช กษตรย

แหงลงกา ไดทรงบารงพระพทธศาสนา โดยรวมพระสงฆเปน

นกายเดยวกน และโปรดเกลาฯ ใหมการสงคายนาพระธรรมวนยครงท 7 ขน ทาใหพระพทธศาสนา

เจรญรงเรองมาก มพระสงฆจากดนแดนสวรรณภมเดนทางไปศกษาพระพทธศาสนาทลงกา แลว

นากลบมาเผยแผในดนแดนของตนเปนจานวนไมนอย

สาหรบการนบถอพระพทธศาสนา

ของคนไทย พระพทธศาสนานกายเถรวาท

แบบลงกาวงศ เปนตนแบบทคนไทยไดยอมรบ

นบถอสบกนมาเปนเวลาหลายสมย สรปได

ดงน�

1) สมยสโขทย ในชวง พ.ศ. 1820

พอขนรามคาแหงมหาราชทรงทราบกตตศพท

การประพฤตเครงครดพระวนยของพระสงฆ

ในเมองนครศรธรรมราช ทนบถอพระพทธ-

ศาสนานกายเถรวาทแบบลงกาวงศ จงโปรด

เกลาฯ ใหนมนตพระสงฆราชจากเมอง

นครศรธรรมราชขนมาเผยแผพระพทธศาสนา

ยงผลใหพระพทธศาสนานกายเถรวาทแบบ

ลงกาวงศเปนทนบถอกนอยางแพรหลายใน

เมองสโขทย

เจดยทวดเชยงมน มรปทรงทไดรบแรงบนดาลใจมาจากเจดยพกาม คอ มฐานสงแบบเรอนธาต

เจดยประธาน วดมหาธาต จงหวดสโขทย เปนเจดยทรงพมขาวบณฑซงเปนรปแบบพเศษเฉพาะของศลปะสโขทย สรางขนในรชกาลพระมหาธรรมราชาลไทย อนเปนสมยทพระพทธศาสนาในสโขทยมความเจรญรงเรองเปนอยางมาก

นากลบมาเผยแผในดนแดนของตนเปนจานวนไมนอยนากลบมาเผยแผในดนแดนของตนเปนจานวนไมนอยฉบบเฉลย

8

วดสวนดอกหรอวดบปผาราม ในอดต มเจดยทรงพมขาวบณฑ ซงแสดงใหเหนถงความสมพนธทางพระพทธ-ศาสนาระหวางลานนากบสโขทย

2) สมยลานนา พ.ศ. 1913 พระเจากอนา ไดทรง

สงทตมาอาราธนาพระสมนเถระจากเมองสโขทย ในรชสมย

พระมหาธรรมราชาลไทย ขนไปเผยแผพระพทธศาสนายง

ลานนา พระพทธศาสนานกายเถรวาทแบบลงกาวงศจงได

ประดษฐานตงมนทลานนาแตนนมา ดงมหลกฐาน เชน เจดยท

วดสวนดอก พระธาตดอยสเทพ และมวรรณคดพระพทธศาสนา

เชน มงคลตถทปน จกรวาฬทปน ชนกาลมาลปกรณ เปนตน

3) สมยอยธยา ชาวอยธยานบถอพระพทธศาสนา

นกายเถรวาทมาแตเดม เพราะมเขตแดนตดกบสโขทย ทำาให

พระพทธศาสนาเผยแผถงกน พระสงฆอยธยายงไดเดนทางไป

ศกษาพระพทธศาสนาทลงกา จน พ.ศ. 2296 พระพทธศาสนา

ในลงกาถงจดเสอม พระเจากตตศรราชสงห กษตรยลงกา

จงทรงสงพระราชสาสนมาถวายพระเจาอยหวบรมโกศ เพอทล

ขอพระสงฆอยธยาไปบวชใหชาวสงหล ซงไดทรงสงพระอบาลและพระอรยมนเปนหวหนาคณะสงฆ

15 รป เดนทางไปยงลงกา นบจากนนมาพระพทธศาสนาในลงกาจงไดเจรญขนเปนลำาดบ และ

ทำาใหเกดเปนนกายอบาลวงศ หรอสยามวงศตงมนอยในลงกาจนถงทกวนน

หลกฐานทางประวตศาสตรพระพทธศาสนาในสมยอยธยาทสำาคญ เชน วดราชบรณะ

วดพระศรสรรเพชญ วดหนาพระเมร เปนตน และมวรรณคด

พระพทธศาสนา เชน สมทรโฆษคำาฉนท มหาชาตคำาหลวง

พระมาลยคำาหลวง

เจดย 3 องค ทวดพระศรสรรเพชญสรางขนในรชสมยสมเดจพระรามาธบดท 2 แหงอยธยา โดยไดรบอทธพลมาจากสโขทยทนยมกอสรางเจดยทรงกลมเปนประธานของวด


9

สมดภาพไตรภม สมยธนบร ถกเรยบเรยงขนในรชกาลสมเดจพระเจาตากสนมหาราช

4) สมยธนบร สมเดจพระเจาตากสนมหาราชไดทรงฟนฟพระพทธศาสนาทเสอมโทรม

เพราะภยสงครามในคราวเสยกรงศรอยธยา เมอ พ.ศ. 2310 โดยโปรดเกลาฯ ใหนมนตพระสงฆท

หลบหน�ภยสงครามไปยงทตางๆ ใหกลบเขามาจาพรรษาอยทวดเหมอนเดม และใหมการประชม

สงฆคดเลอกพระสงฆทมภมธรรมสงขนเปนพระสงฆราช ซ�งในทสดไดมมตใหพระอาจารยด

วดประด กรงศรอยธยา เปนสมเดจพระสงฆราชองคแรกของธนบร

นอกจากน� ยงโปรดเกลาฯ ใหขอยมพระไตรปฎกสยามวงศฉบบสมบรณจากทางเหน�อ

และนครศรธรรมราชมาคดลอกใหเปนตนฉบบหลวงเพอรกษาหลกธรรมไวใหม�นคง

สมเดจพระเจาตากสนมหาราชยงทรงปฏสงขรณพระอารามสาคญและโปรดเกลาฯ ให

สมโภชวดพระมหาธาต เมองนครศรธรรมราชใหเปนศนยกลางพระพทธศาสนาในภาคใต ตลอดจน

ทรงสรางวดในกรงธนบร วดททรงสรางมเพยงวดเดยว คอ วดบางยเรอเหน�อ (วดราชคฤหวรวหาร)

สวนวดททรงปฏสงขรณ คอ วดบางหวาใหญ วดแจง วดบางยเรอใต และวดหงส

สาหรบพระพทธรปสาคญทไดมาในรชสมยสมเดจพระเจาตากสนมหาราช คอ พระแกว

กบพระบาง จากลานชาง ใน พ.ศ. 2323 และพระองคยงถวายเงนกลปนา ซอทองคาเครองประดบ

พระแกวเปนเงน 100 ช�ง แลวอญเชญไปประดษฐานทวดแจงฉบบเฉลย

10

5) สมยรตนโกสนทร รชสมย เหตการณทางดานพระพทธศาสนาทสำาคญ ตวอยางผลงานสำาคญในรชสมย

พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช (ร.1)

ทรงสรางวดพระศรรตนศาสดาราม และทรงปฏสงขรณวดสทศนเทพวราราม โปรดเกลาฯ ใหสงคายนาครงท 9 มการแตงและแปลคมภรทางพระพทธศาสนา เชน ไตรภมโลกวนจฉยกถา รตนพมพวงศ สงคตยวงศ มหาวงศ เปนตน

วดพระเชตพนวมลมงคลาราม

พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย (ร.2)

ทรงฟนฟประเพณวสาขบชา ทรงสงพระสงฆไปสบพระพทธศาสนายงลงกา ทรงสรางพระวหารหลวงวดสทศนฯ ทรงสลกบานประตไม ประดบพระวหารพระศรศากยมนททรงใหหลอพอกพระเศยรและตอนวพระหตถซงเดมสนยาวไมเทากน ใหยาวเสมอกน

วดอรณราชวราราม

พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว (ร.3)

โปรดเกลาฯ ใหราชบณฑตแตงและจารกสรรพวทยาและทรงใหสรางพระนอน ยาว 49 เมตร ไวทวดพระเชตพนฯ มการแตงวรรณคดพระพทธศาสนา เชน รายยาวมหาเวสสนดรชาดก ปฐมสมโพธกถา สรรพสทธคำาฉนท โปรดเกลาฯ ใหชะลอพระพทธชนสหจากพษณโลก มาประดษฐานทวดบวรนเวศวหาร

วดราชโอรสาราม

พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว (ร.4)

เมอยงทรงเปนเจาฟามงกฎ ทรงผนวชเปนภกษ ทรงมพระฉายานามวา“วชรญาโณ” ทรงเลอมใสในวตรปฏบตของพระรามญวงศ จงทรงอปสมบทใหม ภายหลงมผบวชตามมาก จงทรงตงเปนนกายใหมเรยกวา ธรรมยตกนกาย ทรงคดสรางพระพทธรปทมพทธลกษณะใกลเคยงกบมนษยมากขน เชน พระนรนตราย โปรดเกลาฯ ใหมพธมาฆบชาขนเปนครงแรก

วดราชประดษฐสถตมหาสมาราม

พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว(ร.5)

ทรงวางรปแบบการศกษาคณะสงฆใหมเปนแผนกนกธรรมและแผนกบาลทรงสถาปนาสถาบนการศกษาสงฆขนสง คอ มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราช- วทยาลย สำาหรบใหการศกษาคณะสงฆมหานกาย และมหาวทยาลยมหามกฎราชวทยาลย สำาหรบคณะสงฆธรรมยตกนกาย ทรงใหจดพมพพระไตรปฎกฉบบภาษาไทย แทนการจารลงในใบลานเปนครงแรก เมอ พ.ศ. 2431

วดเบญจมบพตร ดสตวนาราม

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว (ร.6)

ทรงพระราชนพนธวรรณคดพระพทธศาสนา เชน พระพทธเจาตรสรอะไร มงคล- สตรคำาฉนท จดหมายเหตเรองพระภกษดฟตบอล เปนตน โปรดเกลาฯ ใหเปลยน ร.ศ. (รตนโกสนทรศก) เปน พ.ศ. เพอยกยองพระพทธศาสนา ทรงปฏสงขรณและพระราชทานนามพระพทธรปยนทพบทเมองศรสชนาลยวา พระรวงโรจนฤทธ

พระรวงโรจนฤทธ

พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว (ร.7)

ทรงผนวชและทรงจำาพรรษาทวดบวรนเวศวหาร โดยทรงมพระฉายานามวา “ปชาธโป” โปรดเกลาฯ ใหจดพมพพระไตรปฎกฉบบสยามรฐ และทรงใหมการจดประกวดหนงสอสอนพระพทธศาสนาสำาหรบเยาวชน

พระไตรปฎกฉบบสยามรฐ

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล (ร.8)

มการแปลพระไตรปฎกเปนสำานวนธรรมดาและสำานวนเทศนา เรยกวา พระไตรปฎกเทศนาฉบบหลวง มการออกพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. 2484 ซงแบงการปกครองคณะสงฆเปนประชาธปไตยตามแบบการปกครองประเทศ

พระไตรปฎกเทศนาฉบบหลวง

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพล-อดลยเดชมหาราช (ร.9)

ทรงออกผนวช โดยมพระฉายานามวา “ภมพโล” มการบญญตกฎหมาย คณะสงฆ พ.ศ. 2505 กำาหนดใหสมเดจพระสงฆราชเปนประมขฝายพทธจกร มการสรางวดไทยขนในตางประเทศ และประเทศไทยกลายเปนศนยกลางในการเผยแผพระพทธศาสนาของโลก

วดพระรามเกาวดทสรางขนตามแนวพระราชดำาร เศรษฐกจพอเพยง


11


ในรชกาลปจจบน กจการเกยวกบพระพทธศาสนาเจรญรงเรองเปนอยางมาก นอกเหนอจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหวจะทรงนาหลกธรรมทางพระพทธศาสนามาดแลพสกนกรแลว ยงทรงประพฤตพระองคเปนแบบอยางของชาวพทธทด อาท ทรงบาเพญพระราชกศลตามขตตยราชประเพณและในวนสาคญตาง ๆ ทางพระพทธศาสนา

นอกจากนยงมเหตการณสาคญเกยวกบพระพทธศาสนาในรชกาลปจจบนอกมาก เชน

พ.ศ. 2500 มการจดสรางพทธมณฑลทจงหวดนครปฐม เพอฉลองกงพทธกาลและใหเปนสถานทจดกจกรรมและศกษาพระพทธศาสนา

พ.ศ. 2501 จดตงโรงเรยนสอนพระพทธศาสนา ซงปจจบนไดพฒนามาเปนศนยศกษาพระพทธศาสนาวนอาทตย (ศพอ.)

พ.ศ. 2505 ประกาศใชพระราชบญญตคณะสงฆพ.ศ. 2508 องคการพทธศาสนกสมพนธแหงโลก จดตง

สานกงานใหญขนเปนการถาวรทกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2509 มการสรางวดไทยในตางประเทศเปนครงแรก

คอ วดไทยพทธคยา ประเทศอนเดยพ.ศ. 2530 มการสงคายนาและจดพมพพระไตรปฎก ทง

ทเปนภาษาบาลและฉบบแปลเปนภาษาไทยพ.ศ. 2540 ยกระดบสถาบนการศกษาขนสงของพระสงฆ

ทง 2 แหง เปนมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย (มจร.) และมหาวทยาลยมหามกฎราชวทยาลย (มมร.)

พ.ศ. 2545 จดตงสานกงานพระพทธศาสนาแหงชาตทาหนาทสงเสรมกจการพระพทธศาสนาของชาต

พ.ศ. 2548 ทประชมชาวพทธนานาชาตเนองในวนวสาขบชาโลก มมตใหพทธมณฑลเปนศนยกลางของพระพทธ-ศาสนาของโลก

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลปจจบนกบการทานบารงพระพทธศาสนา

พทธมณฑล การประชมชาวพทธนานาชาต วดไทยพทธคยา


12


… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

1.1


ครงท 1

ครงท 2

ครงท 3

ครงท 4

ครงท 5

กจกรรมท 2 การทาสงคายนามผลตอพระพทธศาสนาอยางไร



… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .

พระสภททะดหมนพระธรรมวนย

พระภกษคณะวชชบตรประพฤตตนยอหยอนพระธรรมวนย จงอยากแกไขพทธบญญตมเดยรถย ปลอมมาบวชเพอหวงลาภสกการะและแสดงหลกธรรมผดเพยน

ตองการใหพระพทธศาสนามนคงในศรลงกา

เนองจากการทองจาอาจทาใหพระธรรมวนยคลาดเคลอนได จงตองจารกไวเปนลายลกษณอกษร

ทาใหคาสอนของพระพทธเจาไดรบการจดเปนหมวดหมชดเจน เกดการแบงคณะสงฆเปน ๒ นกาย คอ ฝายมหายาน และฝายเถรวาทกาจดเดยรถย และพระเจาอโศกมหาราชทรงคดเลอกพระสงฆ ทมภมรเปนพระสมณทตออกเผยแผพระพทธศาสนาทาใหพระพทธศาสนารงเรองในลงกา เปนตนแบบพระพทธศาสนาลทธลงกาวงศไดจารกพระธรรมวนยลงในใบลาน

1. ทาใหหลกคาสอนของพระพทธศาสนาไดรบการจดไวเปนหมวดหมชดเจน2. หลกคาสอนของพระพทธศาสนาไดมผนาไปเผยแผยงดนแดนตางๆ3. มประชาชนจานวนมากหนมานบถอพระพทธศาสนา ทาใหพระพทธศาสนาตงมนในประเทศตางๆ4. ทาใหพวกนอกรตทแปลกปลอมเขามาบวชในพระพทธศาสนาถกกาจดใหหมดไป รกษาหลกธรรม

ในการสงสอนพทธบรษทสบเนองตอกนเรอยมา 5. ทาใหเกดคมภรทสาคญของพระพทธศาสนา คอ พระไตรปฎก




(ม.1/1)


(ม.1/1)

13

ยค .........................................................................................

ชอศาสนสถาน-ศาสนวตถในภาพ

.................................................................................................

ยค .........................................................................................


.................................................................................................

ยค .........................................................................................


.................................................................................................

ยค .........................................................................................


.................................................................................................

ยค .........................................................................................


.................................................................................................

ยค .........................................................................................


.................................................................................................



เถรวาทแบบพระเจาอโศกมหาราช

ธรรมจกรศลาสมยทวารวด

มหายาน

พระโพธสตวอวโลกเตศวรสารด

เถรวาทแบบลงกาวงศ สมยอยธยา

พระเจดย วดพระศรสรรเพชญ จงหวดพระนครศรอยธยา

เถรวาทแบบลงกาวงศ

เจดยทรงพมขาวบณฑ วดมหาธาต จงหวดสโขทย

เถรวาทแบบลงกาวงศ สมยลานนา

วดสวนดอก จงหวดเชยงใหม

เถรวาทแบบพกาม

เจดยวดเชยงมน จงหวดเชยงใหม



(ม.1/1)

14






¹Ñº¶×Í

3. ความสาคญของพระพทธศาสนาตอสงคมไทยประชากรไทยสวนใหญนบถอพระพทธศาสนา จนมคากลาววา สงคมไทยเปนสงคม

พทธ ประเพณ� วฒนธรรม และวถการดาเนนชวตของคนไทยสวนใหญไดรบการหลอหลอมจาก



ศาสนาในฐานะเปนศาสนาสาคญของชาตไทย ในฐานะเปนสถาบนหลกของสงคมไทย และในฐานะ


3.1 พระพทธศาสนาเปนศาสนาสาคญของชาตไทย พระพทธศาสนาเปนศาสนาทคนไทยนบถอมากทสด สบทอดกนมาเปนเวลายาวนาน


ประวตศาสตรและวฒนธรรม เพราะนบตงแตทชนชาตไทยมประวตศาสตรอนชดเจนกปรากฏวา


วถการดาเนนชวตของคนไทย สวนใหญลวนผกพนกบพระพทธศาสนา

พทธ ประเพณ� วฒนธรรม และวถการดาเนนชวตของคนไทยสวนใหญไดรบการหลอหลอมจากพทธ ประเพณ� วฒนธรรม และวถการดาเนนชวตของคนไทยสวนใหญไดรบการหลอหลอมจากพทธ ประเพณ� วฒนธรรม และวถการดาเนนชวตของคนไทยสวนใหญไดรบการหลอหลอมจากพทธ ประเพณ� วฒนธรรม และวถการดาเนนชวตของคนไทยสวนใหญไดรบการหลอหลอมจากพทธ ประเพณ� วฒนธรรม และวถการดาเนนชวตของคนไทยสวนใหญไดรบการหลอหลอมจากพทธ ประเพณ� วฒนธรรม และวถการดาเนนชวตของคนไทยสวนใหญไดรบการหลอหลอมจากพทธ ประเพณ� วฒนธรรม และวถการดาเนนชวตของคนไทยสวนใหญไดรบการหลอหลอมจากพทธ ประเพณ� วฒนธรรม และวถการดาเนนชวตของคนไทยสวนใหญไดรบการหลอหลอมจากพทธ ประเพณ� วฒนธรรม และวถการดาเนนชวตของคนไทยสวนใหญไดรบการหลอหลอมจากพทธ ประเพณ� วฒนธรรม และวถการดาเนนชวตของคนไทยสวนใหญไดรบการหลอหลอมจากพทธ ประเพณ� วฒนธรรม และวถการดาเนนชวตของคนไทยสวนใหญไดรบการหลอหลอมจากพทธ ประเพณ� วฒนธรรม และวถการดาเนนชวตของคนไทยสวนใหญไดรบการหลอหลอมจากพทธ ประเพณ� วฒนธรรม และวถการดาเนนชวตของคนไทยสวนใหญไดรบการหลอหลอมจาก

เปนความประพฤตของคนหมหนงอยในทแหงหนง ถอเปนแบบแผนกนมาอยางเดยวกนและสบตอกนมานาน


15

1) พระพทธศาสนาเปนศาสนาทคนไทยสวนใหญยอมรบนบถอ การยอมรบนบถอ

พระพทธศาสนาของคนไทยมมาแตอดตสบเน��องจนถงปจจบน ทงน�เพราะพระพทธศาสนาเปน

ศาสนาอนดบแรกๆ ทสงคมรจกและคนเคย แมภายหลงจะมศาสนาอนเผยแผเขามาบางหรอ

แมสงคมไทยจะเปดกวางใหมการเผยแผศาสนาตางๆ ไดอยางเสร ทาใหผคนสามารถเลอกนบถอ

ศาสนาใดๆ ไดตามใจชอบ แตผคนสวนใหญในสงคมไทยประมาณรอยละ 95 กเลอกนบถอพระพทธ-

ศาสนา

2) พระพทธศาสนาสอดคลองกบลกษณะนสยของคนไทย ชาตไทยเปนชาตทรก

ความเปนอสรเสร และมความเปนตวของตวเอง

พระพทธศาสนาจดวาเปนศาสนาแหงอสรภาพ จดมงหมายสงสดของพระพทธศาสนา คอ

วมตต แปลวา ความหลดพน กลาวคอ หลดพนจากส�งผกรดบบคนครอบงา อนหมายถงความเปน

อสระในการประพฤตปฏบตตามหลกพระพทธศาสนา จงเปนการดาเนนในแนวทางของความเปนอสระ

เพอความเปนอสระทกขนตอน ดงมพระพทธพจนแสดงหลกการของพระพทธศาสนาในเรองน�ไววา

สพพ ปรวส ทกข สพพ อสสรย สข

การอยใตอานาจคนอนเปนทกขทงสน อสรภาพเปนสขทงสน

3) พระมหากษตรยไทยทรงเปนพทธมามกะ พระมหากษตรยไทยทรงเปนพทธมามกะ

ตามขตตยราชประเพณ� ทกพระองคทรงมศรทธายดม�นในพระพทธศาสนา และเมอถงเวลา

เหมาะสม พระองคจะเสดจออกผนวชตามโบราณราชประเพณ� รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

ซ�งเปนกฎหมายสงสดในการปกครองประเทศ ไดบญญตใหพระมหากษตรยทรงเปนพทธมามกะ

(มาตรา 9) อนแสดงวาพระประมขของชาตทรงเปนพทธศาสนกชน เหมอนกบประชาชนสวนใหญ

ในประเทศ

4) ประเทศไทยกาหนดใหวนสาคญทางพระพทธศาสนาเปนวนหยดราชการ และนบป

เปนพทธศกราช เพอยกยองเชดชพระพทธศาสนาและยงกาหนดใหวนสาคญทเกยวเน��องกบ

พระพทธศาสนา เปนวนหยดราชการ อนไดแก วนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอาสาฬหบชา

และวนเขาพรรษา รวมทงยงกาหนดใหวนสาคญในชวตของตน เชน วนเกด วนขนบานใหม และ

วนมงคลอนๆ มความผกพนกบพระพทธศาสนา และกาหนดใหเทศกาลสาคญทางพระพทธศาสนา

เปนชวงเวลาแหงการทาความด เชน การลด ละ เลก ความประพฤตเสยหายในชวงเทศกาล

เขาพรรษา เปนตน

พระมหากษตรยไทยทรงเปนพทธมามกะ พระมหากษตรยไทยทรงเปนพทธมามกะ พระมหากษตรยไทยทรงเปนพทธมามกะ พระมหากษตรยไทยทรงเปนพทธมามกะ พระมหากษตรยไทยทรงเปนพทธมามกะ พระมหากษตรยไทยทรงเปนพทธมามกะ พระมหากษตรยไทยทรงเปนพทธมามกะ พระมหากษตรยไทยทรงเปนพทธมามกะ พระมหากษตรยไทยทรงเปนพทธมามกะ พระมหากษตรยไทยทรงเปนพทธมามกะ พระมหากษตรยไทยทรงเปนพทธมามกะ พระมหากษตรยไทยทรงเปนพทธมามกะ

ผ ประกาศตนวาเปนผนบถอพระพทธศาสนา


16

3.2 พระพทธศาสนาเปนสถาบนหลกของสงคมไทยสถาบนหลกทางสงคมของไทย ไดแก สถาบนชาต สถาบนศาสนาและสถาบนพระมหากษตรย

เปนโครงสรางอนแขงแกรงในการคาจนสงคมไทยใหดารงอยได โดยการเกอหนนซ�งกนและกน

ในทน�สถาบนศาสนา หมายถงพระพทธศาสนา ซ�งสามารถอธบายได ดงน�

1) พระพทธศาสนาเปนสถาบนคชาตไทย นบตงแตพทธศตวรรษท 3 เปนตนมาทพระพทธ-

ศาสนาเผยแผเขามายงดนแดนสวรรณภมและประดษฐานอยางม�นคง อาณาจกรไทยตางๆ ได

สบทอดและนบถอตอเน��องมาตงแตสมยสโขทยจนถงปจจบน

2) พระพทธศาสนาเปนสถาบนคพระมหากษตรยไทย พระมหากษตรยไทยทกพระองค

ทรงเปนพทธมามกะ ยดม�นในพระรตนตรย ยงไดทรงออกผนวชเพอศกษาหลกธรรมทางพระพทธ-

ศาสนา และนาหลกธรรมทไดศกษาไปประยกตใชในการปกครองประเทศ และพสกนกรของพระองค

3) พระมหากษตรยไทยทรงเปนองคอครศาสนปถมภก พระมหากษตรยไทยทกพระองค

ทรงดารงฐานะองคอครศาสนปถมภก ทรงมพระราชภารกจในการอปถมภบารงพระพทธศาสนา

เชน ทรงสรางพระอารามประจารชกาล ทรงปฏสงขรณวดและปชน�ยสถาน ทรงอปถมภการศกษา

และการปฏบตของคณะสงฆ ทรงยกยองพระสงฆผปฏบตด ปฏบตชอบ ใหดารงสมณศกดตาม

ความสามารถและความเหมาะสม และทรงวางพระองคใหเปนแบบอยางของพทธศาสนกชนทด

4) รฐบาลสงเสรมสนบสนนพระพทธศาสนา เมอประเทศไทยไดเปลยนแปลงการปกครองมาเปนระบอบประชาธปไตย พระราชอานาจ

และพระราชภารกจหลายประการในการ

อปถมภบารงพระพทธศาสนาของพระมหา-

กษตรยแต เดม ไดมอบหมายใหรฐบาล

ทาหนาทสบแทนตอไป เพราะฉะนนรฐบาล

จงมหนาท โดยตรงทจะอปถมภพระพทธ-

ศาสนาทงดานการศกษาและดานการปฏบต

พระศาสนา โดยกาหนดเปนนโยบายทแนนอน

และปฏบตใหบรรลผลตามนโยบายทกาหนดไว

ทงน�โดยการดาเนนงานผานทางหนวยงานท

เกยวของ อาท กระทรวงศกษาธการ กระทรวง

วฒนธรรม กระทรวงมหาดไทย และสานกงาน

พระพทธศาสนาแหงชาต เปนตนพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงทานบารงพระพทธ-ศาสนาใหมความเจรญรงเรองในหลายๆ ดาน

และการปฏบตของคณะสงฆ ทรงยกยองพระสงฆผปฏบตด ปฏบตชอบ ใหดารงสมณศกดตามและการปฏบตของคณะสงฆ ทรงยกยองพระสงฆผปฏบตด ปฏบตชอบ ใหดารงสมณศกดตามและการปฏบตของคณะสงฆ ทรงยกยองพระสงฆผปฏบตด ปฏบตชอบ ใหดารงสมณศกดตามและการปฏบตของคณะสงฆ ทรงยกยองพระสงฆผปฏบตด ปฏบตชอบ ใหดารงสมณศกดตามและการปฏบตของคณะสงฆ ทรงยกยองพระสงฆผปฏบตด ปฏบตชอบ ใหดารงสมณศกดตามและการปฏบตของคณะสงฆ ทรงยกยองพระสงฆผปฏบตด ปฏบตชอบ ใหดารงสมณศกดตามและการปฏบตของคณะสงฆ ทรงยกยองพระสงฆผปฏบตด ปฏบตชอบ ใหดารงสมณศกดตามและการปฏบตของคณะสงฆ ทรงยกยองพระสงฆผปฏบตด ปฏบตชอบ ใหดารงสมณศกดตามและการปฏบตของคณะสงฆ ทรงยกยองพระสงฆผปฏบตด ปฏบตชอบ ใหดารงสมณศกดตามและการปฏบตของคณะสงฆ ทรงยกยองพระสงฆผปฏบตด ปฏบตชอบ ใหดารงสมณศกดตามและการปฏบตของคณะสงฆ ทรงยกยองพระสงฆผปฏบตด ปฏบตชอบ ใหดารงสมณศกดตามและการปฏบตของคณะสงฆ ทรงยกยองพระสงฆผปฏบตด ปฏบตชอบ ใหดารงสมณศกดตาม

ยศพระสงฆทได รบพระราชทานมหลายชน แตละชนมพดยศเปนเครองกาหนด


17

3.3 พระพทธศาสนาคอสงแวดลอมทดของสงคมไทยวถชวตของคนไทยผสานกลมกลนเปนหน�งเดยวกบพระพทธศาสนาตลอดชวตของคนไทย


พระพทธศาสนาเปนสภาพแวดลอมทดของสงคมไทย ดวยเหตผลดงน�

1) สภาพแวดลอมทางกาย ศาสนสถานและศาสนวตถ ทสาคญของไทยลวนเกยวเน��อง

ดวยพระพทธศาสนา ประเทศไทยมปชน�ยสถานและปชน�ยวตถทางพระพทธศาสนา มพระภกษสามเณร

ทเปนศาสนบคคล กระจายอยตามเมอง ชมชน

และหมบานตางๆ ท�วประเทศ





เหลาน�เปนแหลงเรยนร และพฒนาตนเอง






วฒนธรรม พระพทธศาสนาเปนบอเกดของ

ประเพณ� พธกรรม ศลปะ และวฒนธรรมไทย เชน ประเพณ�ทเกยวเน��องกบวนสาคญของพระพทธศาสนา

และการทาบญตางๆ นบเปนการชวยกลอมเกลาจตใจชาวไทยใหมความสามคค และเสยสละ

นอกจากน�พระพทธศาสนายงเปนเบาหลอมลกษณะนสยและมารยาททดของคนไทย เปนบอเกด

ของภาษาและวรรณคดไทย และเปนศนยรวมการอบรมและพฒนาจตใจของคนไทยใหดงาม

จากทกลาวมาทงหมดในขางตนสะทอนใหเหนวา ความเปนคนไทยกอกาเนดขนภายใต

การหลอหลอมของหลกธรรมทางพระพทธศาสนาจนกลายเปนเอกลกษณและมรดกของชาตสบมา

จนถงปจจบนฝกคดฝกทา

ใหนกเรยนจดปายนเทศในเรองเกยวกบพระพทธศาสนาในฐานะท

เปนศาสนาสาคญของชาตไทย

พระพทธศาสนามความผกพนกบวถชวตของคนไทยเปนสงยดเหนยวจตใจ และหลอหลอมคนไทยใหเปนอนหนงอนเดยวกน



สามเณรทาหนาทในการกลอมเกลาจตใจของฉบบเฉลย

18


กจกรรมท 1 ใหนกเรยนรวมกนอภปราย เรอง “ความเปนไทยใตรมเงาพระพทธศาสนา”

พรอมทงสรปผลดงน�

1. ระบเอกลกษณเฉพาะของคนไทยทไดรบการหลอหลอมมาจากพระพทธศาสนาบน “ตนไม

ความเปนไทย”

2. สรปผลการอภปราย

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

1.2

… … … … … … .

… … … … … … .

… … … … … … .

… … … … … … .

… … … … … … .

… … … … … … .

… … … … … … .

… … … … … … … …

… … … … … … …

การบวช

การทาบญใน

โอกาสตาง ๆ

การไหว

มความ

สามคค

มเมตตา

การกราบ

ความมนาใจ

พระพทธศาสนาชวยขดเกลาหลอหลอมใหคนไทย เปนคนทมความโอบออมอาร เพราะคนไทยมนาใจ มความศรทธาในศาสนา มเมตตา จตใจออนโยน มความรกสามคค ซงทาใหอยรวมกนไดอยางสงบสข


ประเ

พณวฒน

ธรรม

มารยาท

อปนสย



(ม.1/2)

19

กจกรรมท 2 ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน�

1. “สงคมไทยเปนสงคมพทธ” ขอความดงกลาวแสดงลกษณะเดนของสงคมไทยอยางไร

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

2. พระพทธศาสนามความสาคญตอสภาพแวดลอมในสงคมไทยอยางไร

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

3. นกเรยนสามารถนาหลกธรรมทางพระพทธศาสนามาใชในการพฒนาตนเอง และครอบครวได

อยางไรบาง

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

4. ใหนกเรยนยกตวอยางคตคาสอนทไดรบอทธพลมาจากหลกธรรมทางพระพทธศาสนามา 3

ตวอยาง

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..

เปนสงคมทมความผกพนกบพระพทธศาสนา วถการดาเนนชวต ประเพณ วฒนธรรม และลกษณะนสย ลวนไดรบอทธพลจากพระพทธศาสนา

1. เปนสถาบนหลกของสงคมไทย มพระมหากษตรยเปนองคอครศาสนปถมภก 2. เปนสงแวดลอมทดของสงคมไทย เปนทยดเหนยวจตใจของคนไทย 3. เปนบอเกดวฒนธรรม ประเพณ พธกรรม

1. ความกตญกตเวทเปนเครองหมายของคนด2. ทาดไดด ทาชวไดชว3. ความสามคคคอพลงแหงความสาเรจ

การพฒนาตนเอง ยดมนในหลกธรรมคาสอน และนาไปปฏบต เชน นาหลกธรรมอทธบาท 4 มาใชในการทางานเพอใหงานนนประสบความสาเรจ นาหลกธรรมภาวนามาใชในการฝกอบรมจตเจรญปญญาเพอฝกตนใหเปนผเจรญ การพฒนาครอบครว มความขยนหมนเพยรเพอหาเลยงครอบครว โดยการนาหลกธรรมทฏฐธมมกตถประโยชน 4 เปนเครองนาทางในการสรางฐานะและความมนคง


3. นกเรยนสามารถนาหลกธรรมทางพระพทธศาสนามาใชในการพฒนาตนเอง และครอบครวได3. นกเรยนสามารถนาหลกธรรมทางพระพทธศาสนามาใชในการพฒนาตนเอง และครอบครวไดฉบบเฉลย


(ม.1/2)

20



1. ขอใดมความหมายตรงกบคาวา “สงคายนา”


ข. การประชมสงฆทก 15 วน



2. เหตผลตามขอใดททาใหมการสงคายนาครงท 1



ค. พระสภททะกลาวดหม�นพระธรรมวนย


3. ขอใดเปนผลทเกดขนจากการสงคายนาครงท 2

ก. พระสงฆสาวกแบงเปน 2 นกาย


ค. คาสอนของพระพทธเจาถกละเมดมากขน


4. การทาสงคายนาครงท 3 อยในความอปถมภของใคร




ง. พระเจาวฏฏคามณ�อภย

5. พระเถระทมบทบาทในการนาพระพทธศาสนาเขามาเผยแผยงดนแดนสวรรณภมคอขอใด

ก. พระโสณะ พระอตตระ

ข. พระโสณะ พระมหนทเถระ

ค. พระมชฌนตกเถระ พระอนรทธเถระ

ง. พระสารบตรเถระ พระโมคคลลานะเถระ

1แบบทดสอบเรองท

21


1. ขอใดมความหมายตรงกบคำาวา“สงคายนา”





2. เหตผลตามขอใดททำาใหมการสงคายนาครงท1



ค. พระสภททะกลาวดหมนพระธรรมวนย


3. ขอใดเปนผลทเกดขนจากการสงคายนาครงท2

ก. พระสงฆสาวกแบงเปน2นกาย


ค. คำาสอนของพระพทธเจาถกละเมดมากขน


4. การทำาสงคายนาครงท3อยในความอปถมภของใคร





5. พระเถระทมบทบาทในการนำาพระพทธศาสนาเขามาเผยแผยงดนแดนสวรรณภมคอขอใด



ค. พระมชฌนตกเถระพระอนรทธเถระ

ง. พระสารบตรเถระพระโมคคลลานะเถระ

1

1. ตอบ ง. สงคายนา หรอ สงคต ตามรปศพท แปลวา การสวดพรอมกน หรอมนย หมายถง การรวบรวมพระธรรมวนย แลวตรวจสอบใหถกตองตรงกน จากนนจงจดใหเปนหมวดหม

2. ตอบ ค. เพราะสภททะกลาวดหมนพระพทธเจาหลงจากพระพทธเจาปรนพพานเพยง 3 เดอน 3. ตอบ ก. ทาใหพระสงฆมทศนะตอหลกคาสอนไมตรงกน ระหวางกลมพระวชชบตร ซงบอกวาพทธบญญตแกไข

ไดกบกลมพระยสกากณฑบตรทไมตองการแกไขหลกคาสอน 4. ตอบ ข. การสงคายนาครงท 3 มขนทอโศการาม เมองปาฏลบตร มพระโมคคลลบตรตสสเถระเปนประธาน

มพระเจาอโศกมหาราชทรงอปถมภ 5. ตอบ ก. หลงการสงคายนาครงท 3 พระเจาอโศกมหาราชไดทรงสงพระโสณะและพระอตตระเปนสมณทตเดนทาง

มาเผยแผพระพทธศาสนาในดนแดนสวรรณภม


21

6. ขอใดมความสมพนธกบหลกฐานของพระพทธศาสนาฝายเถรวาทในไทย

ก. พระโพธสตวอวโลกเตศวรสารด

ข. พระบรมธาตไชยา

ค. พระปรางคสามยอด

ง. โบราณวตถทเปนศลปะอนเดยสมยพระเจาอโศกมหาราช

7. พระราชกรณ�ยกจสาคญของพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ดานพระพทธศาสนาคอ ขอใด

ก. กอตงคณะสงฆธรรมยตกนกาย

ข. สรางมหามกฎราชวทยาลย

ค. โปรดเกลาฯ ใหมการสงคายนาพระไตรปฎก

ง. โปรดเกลาฯ ใหพมพพระไตรปฎกฉบบสยามรฐ

8. เหตผลทพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวโปรดเกลาฯ ใหเปลยนการนบศกราชจาก ร.ศ. มา

เปน พ.ศ. คออะไร

ก. คณะสงฆทลใหทรงเปลยนแปลง

ข. ร.ศ. ใชมาเปนระยะเวลานานแลว

ค. จะไดเทยบกบเวลาสากลไดสะดวก

ง. ทรงยกยองพระพทธศาสนาเปนศาสนาของชาตไทย

9. “พระมหากษตรยมพระพทธศาสนาอยเคยงค รวมทงเปนหลกประกนวาพระประมขของชาตเปน

ชาวพทธ นบถอศาสนารวมกนกบประชาชนสวนใหญของประเทศ” มความสมพนธกบขอใด

ก. พระมหากษตรยทรงเปนพทธมามกะ

ข. พระพทธศาสนาเปนสถาบนคชาตไทย

ค. รฐบาลไทยสงเสรมสนบสนนพระพทธศาสนา

ง. ใหวนสาคญทางพระพทธศาสนาเปนวนหยดราชการ

10. พระพทธศาสนาชวยพฒนาสภาพแวดลอมทางจตใจของคนไทยอยางไร

ก. ชวยใหมงานทาทด

ข. ชวยใหคนไทยรารวยมฐานะดขน

ค. ชวยกลอมเกลาจตใจคนไทยใหออนโยน

ง. ชวยใหมสขภาพกายแขงแรงปราศจากโรค

22

6. ขอใดมความสมพนธกบหลกฐานของพระพทธศาสนาฝายเถรวาทในไทย

ก. พระโพธสตวอวโลกเตศวรสำารด

ข. พระบรมธาตไชยา

ค.โบราณวตถทเปนศลปะอนเดยสมยพระเจาอโศกฯ

ง.พระปรางคสามยอด

7. พระราชกรณยกจสำาคญของพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวดานพระพทธศาสนาคอขอใด

ก. กอตงคณะสงฆธรรมยตกนกาย

ข. สรางมหามกฎราชวทยาลย

ค. โปรดเกลาฯใหมการสงคายนาพระไตรปฎก

ง. โปรดเกลาฯใหพมพพระไตรปฎกฉบบสยามรฐ

8. เหตผลทพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวโปรดเกลาฯใหเปลยนการนบศกราชจากร.ศ.มา

เปนพ.ศ.คออะไร

ก. คณะสงฆทลใหทรงเปลยนแปลง

ข. ร.ศ.ใชมาเปนระยะเวลานานแลว

ค. จะไดเทยบกบเวลาสากลไดสะดวก

ง. ทรงยกยองพระพทธศาสนาเปนศาสนาของชาตไทย

9. “พระมหากษตรยมพระพทธศาสนาอยเคยงค รวมทงเปนหลกประกนวาพระประมขของชาตเปน

ชาวพทธนบถอศาสนารวมกนกบประชาชนสวนใหญของประเทศ”มความสมพนธกบขอใด

ก. พระมหากษตรยทรงเปนพทธมามกะ

ข. พระพทธศาสนาเปนสถาบนคชาตไทย

ค. รฐบาลไทยสงเสรมสนบสนนพระพทธศาสนา

ง. ใหวนสำาคญทางพระพทธศาสนาเปนวนหยดราชการ

10.พระพทธศาสนาชวยพฒนาสภาพแวดลอมทางจตใจของคนไทยอยางไร

ก. ชวยใหมงานทำาทด

ข. ชวยใหคนไทยรำารวยมฐานะดขน

ค. ชวยกลอมเกลาจตใจคนไทยใหออนโยน

ง. ชวยใหมสขภาพกายแขงแรงปราศจากโรค

6. ตอบ ง. โบราณวตถทเปนศลปะอนเดย สมยพระเจาอโศกมหาราชแสดงถงการเผยแผพระพทธศาสนาแบบเถรวาทจากอนเดยมายงดนแดนสวรรณภม

7. ตอบ ก. รชกาลท 4 ไดทรงพระผนวชตงแตกอนเสดจขนครองราชย ทรงเลอมใสในวตรปฏบตของพระรามญ จงทรงอปสมบทใหม ภายหลงมผบวชตามเปนจานวนมาก จงทรงตงเปนนกายใหมเรยกวา ธรรมยตกนกาย

8. ตอบ ง. รชกาลท 6 โปรดเกลาฯ ใหเปลยน ร.ศ. (รตนโกสนทรศก) เปน พ.ศ. เพอยกยองพระพทธศาสนา 9. ตอบ ก. พระมหากษตรยไทยทกพระองคทรงเปนพทธมามกะตามขตตยราชประเพณนบตงแตแรกสถาปนาราชธาน

ของคนไทยจนถงสมยปจจบน10. ตอบ ค. พระพทธศาสนาชวยชาระขดเกลาจตใจของคนไทยใหมความออนโยน มความเมตตากรณา มความเออเฟอ

เผอแผ รกสงบ เปนตน


22

1. การทาสงคายนามผลตอความเจรญรงเรองของพระพทธศาสนาอยางไร

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

2. พระพทธศาสนาเขามาเผยแผในประเทศไทยตงแตเมอใด มส�งใดบางปรากฏเปนหลกฐาน

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

3. พระพทธศาสนาในฐานะทเปนสภาพแวดลอมทดของสงคมไทย ไดสรางคณประโยชนตอ

สงคมไทยอยางไรบาง อธบายพรอมยกตวอยางประกอบ

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

.


1

ทาใหหลกคาสอนของพระพทธเจาไดรบการจดเปนหมวดหม เกดเปนพระไตรปฎกในเวลาตอมา ซงสามารถใชเปนหลกฐานสาคญในการศกษาเรยนรและเผยแผพระพทธศาสนา และทาใหพทธบรษทมความเหนในพระธรรมวนยไดถกตองตรงกน

1. เปนแหลงการศกษาเรยนรและภมปญญาของคนไทย โดยมวดและพระสงฆเปนแหลงศกษาและเปนแบบอยางทด

2. เปนศนยรวมการพฒนาจตใจและบคลกภาพ ปลกฝงความเปนคนออนโยน มนาใจโอบออมอาร รกสงบ

3. ทาใหเกดสภาพแวดลอมททาใหจตใจของผพบเหนเกดความสงบ ลดความรอนรมและหยาบกระดางของจตใจ เชน พทธศาสนสถาน พธกรรมทางพระพทธศาสนา เปนตน


สนนษฐานกนวาอยในชวงกอน พ.ศ.500 ภายหลงการสงคายนาครงท 3 พระเจาอโศกมหาราชไดทรงสงพระโสณะและพระอตตระ เขามาเผยแผพระพทธศาสนาในสวรรณภม หลกฐานทางประวตศาสตรดงเชนทมการขดคนพบทจงหวดนครปฐม คอ โบราณวตถทเปนศลปะอนเดยสมยพระเจาอโศกมหาราช

....................................................................................................................................................................................................................ฉบบเฉลย


(ม.1/1),(ม.1/2)

23




พทธจรยวตรและวถชวตของพทธ-

สาวก พทธสาวกา และชาวพทธตวอยาง รวมทง

ขอคดและคตธรรมจากชาดกเรองตางๆ ลวนเปน

ส�งทดงามและมคณคา ในฐานะทนกเรยนเปน

พทธศาสนกชน จงควรยดถอเปนแบบอยางและ

นาไปปฏบต เพอใหสามารถดาเนนชวตอยใน

สงคมไดอยางเปนสข

พทธประวต ประวตพทธสาวก พทธสาวกา ชาวพทธตวอยาง และชาดก

เรองท

■ จรยวตรของพระพทธเจา พทธสาวก พทธสาวกา และ

ชาวพทธตวอยาง สามารถนามาเปนแบบอยางในการดาเนน

ชวตในปจจบนไดอยางไรบาง

■ พทธประวต

การประสต เทวทต 4 และการบาเพญทกรกรยา■ ประวตพทธสาวก พทธสาวกา

พระมหากสสปะ พระอบาล อนาถบณฑกเศรษฐ

และนางวสาขา■ ชาวพทธตวอยาง

พระเจาอโศกมหาราช พระโสณะ และพระอตตระ■ บคคลตวอยางดานศาสนสมพนธ

พทธทาสภกข■ ชาดก

อมพชาดก และตตตรชาดก

1. วเคราะหพทธประวตตอนประสต การเหนเทวทต

และการบาเพญทกรกรยาได

2. เลาประวตสงเขปและวเคราะหคณธรรมทควรถอเปน

แบบอยางของพระมหากสสปะ พระอบาล อนาถบณฑก-

เศรษฐ และนางวสาขาได

3. เลาประวตสงเขปและวเคราะหคณธรรมทควรถอเปน

แบบอยางของพระเจาอโศกมหาราช พระโสณะ

และพระอตตระได

4. ยกตวอยางบคคลทมผลงานดานศาสนสมพนธได

5. สรปสาระสาคญของชาดกเรองทศกษาไดอยางนอย 1 เรอง

2


24

เจาชายสทธตถะ ประสตเมอวนขน 15 คาเดอน 6 กอนพทธศกราช 80 ป ณ สวนลมพนวน

ÇÑ¹»ÃÐÊÙµÔ¢Í§à ŒÒªÒÂÊÔ·¸Ñµ¶ÐËÃ×Í¾ÃÐâ¤µÁ¾Ø·¸à ŒÒ àÁ×èÍÇÑ¹¢Öé¹ 15 ¤íèÒ à ×Í¹ 6 ËÒ¡à·ÕÂº¡Ñº»¯Ô·Ô¹·Ò§âËÃÒÈÒÊµÃ� ÐµÃ§¡ÑºÇÑ¹ÈØ¡Ã�·Õè 18 ¾ÄÉÀÒ¤Á ÍÑÞªÑ¹ÈÑ¡ÃÒª 68 (ÍÑÞªÑ¹ÈÑ¡ÃÒª à»š¹¡ÒÃ¹ÑºÈÑ¡ÃÒª ·Õè¾ÃÐà ŒÒÍÑÞª¹Ð¾ÃÐÍÑÂ¡Ò (»Ù†) ¢Í§¾ÃÐ¾Ø·¸à ŒÒ·Ã§µÑé§¢Öé¹ â´ÂàÃÔèÁãªŒ¡‹Í¹¾Ø·¸ÈÑ¡ÃÒª 148 »‚) àÇÅÒ 11 ¹ÒÌ�¡Ò ¡‹Í¹¾Ø·¸ÈÑ¡ÃÒª 80 »‚

1. พทธประวตพทธประวตเปนเรองราวทเกยวกบพระพทธเจา ตงแตประสตจนเสดจดบขนธปรนพพาน

1.1 ประสตสมยกอนพทธกาล ดนแดนทางตอนเหน�อของอนเดยอนเปนเขตหน�งของเนปาลใน

ปจจบน เรยกวา แควนสกกะ มแมนาโรหณ�ไหลผาน และมเมองตงอยรมแมนา ฝงละเมอง คอ

เมองกบลพสด และเมองเทวทหะ

เจาชายสทธตถะ ประสตเมอวนขน

15 คา เดอน 6 กอนพทธศกราช 80 ป ณ

สวนลมพน�วน

เมอพระเจาสทโธทนะ กษตรยของ

กรงกบลพสด อภเษกกบพระนางสรมหามายา

พระราชธดาของกษตรยกรงเทวทหะไดไมนาน

พระนางสรมหามายากทรงพระครรภ โดยกอน

ทจะทรงพระครรภ พระนางทรงพระสบน (ฝน)

วาชางเผอกไดนาดอกบวมาถวาย

กอนครบกาหนดพระประสตกาล

พระนางสรมหามายาไดเสดจกลบมายง

กรงเทวทหะ เมอขบวนเสดจดาเนนมาถง

สวนลมพน�ซ�งตงอยระหวางกรงกบลพสด

และกรงเทวทหะ พระนางสรมหามายากทรง

ประชวรพระครรภและพระราชทานกาเนดพระราชโอรสในวนขน 15 คา เดอน 6

ขณะประสตจากพระครรภพระนางสรมหามายา พระราชกมารซ�งตอมากคอเจาชาย

สทธตถะ ทรงพระดาเนนไป 7 กาว พรอมกบเปลงอาสภวาจาวา “เราเปนผเลศ เปนผย�งใหญ

เปนผประเสรฐทสดในโลก” โดยมเหลาเทวดามานอมรบและมสายนารอนและนาเยนตกลงมาจาก

อากาศสนานพระวรกาย

สมยกอนพทธกาล ดนแดนทางตอนเหน�อของอนเดยอนเปนเขตหน�งของเนปาลในสมยกอนพทธกาล ดนแดนทางตอนเหน�อของอนเดยอนเปนเขตหน�งของเนปาลในสมยกอนพทธกาล ดนแดนทางตอนเหน�อของอนเดยอนเปนเขตหน�งของเนปาลในสมยกอนพทธกาล ดนแดนทางตอนเหน�อของอนเดยอนเปนเขตหน�งของเนปาลในสมยกอนพทธกาล ดนแดนทางตอนเหน�อของอนเดยอนเปนเขตหน�งของเนปาลในสมยกอนพทธกาล ดนแดนทางตอนเหน�อของอนเดยอนเปนเขตหน�งของเนปาลในสมยกอนพทธกาล ดนแดนทางตอนเหน�อของอนเดยอนเปนเขตหน�งของเนปาลในสมยกอนพทธกาล ดนแดนทางตอนเหน�อของอนเดยอนเปนเขตหน�งของเนปาลในสมยกอนพทธกาล ดนแดนทางตอนเหน�อของอนเดยอนเปนเขตหน�งของเนปาลในสมยกอนพทธกาล ดนแดนทางตอนเหน�อของอนเดยอนเปนเขตหน�งของเนปาลในสมยกอนพทธกาล ดนแดนทางตอนเหน�อของอนเดยอนเปนเขตหน�งของเนปาลในสมยกอนพทธกาล ดนแดนทางตอนเหน�อของอนเดยอนเปนเขตหน�งของเนปาลใน

สมยเมอพระพทธเจายงมพระชนมชพอย, ชวงระยะเวลาทเชอกนวาหลงจากพระพทธเจาปรนพพานแลวพระพทธศาสนาจะดารงอย 5,000 ป บางทเรยก พทธสมย

สทธตถะ ทรงพระดาเนนไป 7 กาว พรอมกบเปลงอาสภวาจาวา สทธตถะ ทรงพระดาเนนไป 7 กาว พรอมกบเปลงอาสภวาจาวา สทธตถะ ทรงพระดาเนนไป 7 กาว พรอมกบเปลงอาสภวาจาวา สทธตถะ ทรงพระดาเนนไป 7 กาว พรอมกบเปลงอาสภวาจาวา สทธตถะ ทรงพระดาเนนไป 7 กาว พรอมกบเปลงอาสภวาจาวา สทธตถะ ทรงพระดาเนนไป 7 กาว พรอมกบเปลงอาสภวาจาวา สทธตถะ ทรงพระดาเนนไป 7 กาว พรอมกบเปลงอาสภวาจาวา สทธตถะ ทรงพระดาเนนไป 7 กาว พรอมกบเปลงอาสภวาจาวา สทธตถะ ทรงพระดาเนนไป 7 กาว พรอมกบเปลงอาสภวาจาวา

วาจาแสดงความเปนผองอาจ, วาจาองอาจ เปนคาประกาศของพระพทธเจาวาเปนเอกในโลก


25

ศลาจาหลกรปพระนางสรมหามายาทรงพระสบนเหนชางเผอก ศลปะอนเดย

โพชฌงค 7

บทวเคราะห

จากเหตการณทเกดขนในวนประสตของเจาชายสทธตถะซ�งตอมาอก 35 ป ไดตรสรเปน

พระพทธเจา อาจตความหมายได ดงน�

1) พระนางสรมหามายาทรงพระสบน

เหนชางเผอก อาจตความไดวา ชางเผอก คอ

สญลกษณแหงพระปญญาบารม หมายความ

วา การเสดจอบตขนของพระพทธเจา คอ

การเกดของพระมหาบรษผมบญญาบารม

และมปญญามาก พระองคจะทรงเปนทพ�งให

แกชาวโลก

2) เจาชายสทธตถะเสดจพระดาเนน

7 กาว อาจเปนนมตทหมายใหรวา พระพทธเจา

จะไดทรงประกาศพระพทธศาสนาใหเผยแผ

ไปใน 7 แควน คอ แควนกาสกบโกสสะ แควน

มคธกบองคะ แควนสกกะ แควนวชช แควน

มลละ แควนวงสะ และแควนกร

นอกจากน�ยงอาจตความไดอกวา เจาชายสทธตถะจะทรงบรรล โพชฌงค คอ ธรรมทเปน

องคแหงการตรสร 7 ประการ ไดแก

สต : ความระลกได

วรยะ : ความเพยร

ปต : ความอ�มใจ

ปสสทธ : ความสงบกายสงบใจ

สมาธ : ความมใจตงม�น

อเบกขา : ความมใจเปนกลาง

ธมมวจยะ : ความสอดสองสบคนธรรม

มคธกบองคะ แควนสกกะ แควนวชช แควนมคธกบองคะ แควนสกกะ แควนวชช แควนฉบบเฉลย

26

ศลาจาหลกรปพระนางสรมหามายาทรงพระสบนเหนชางเผอก ศลปะอนเดย

3) ทรงเปลงอาสภวาจา ประกาศวา “เราเปนผเลศ เปนผย�งใหญ เปนผประเสรฐทสด

ในโลก” อาจตความไดวา พระพทธองคทรงเปนมหาบรษเอกของโลก พระธรรมทพระองคทรง

แสดงเปนทยอมรบของเหลาเทวดาและมนษย สดทบคคลใดจะเปรยบได พระราชดารสของพระองค

เปนหน�ง ไมมสอง บคคลใดไดฟงธรรมของพระองคแลวนาไปปฏบต จะไดรบผลเปนความสข

ความเจรญ และความรแจง

4) มเทวดามานอมรบและมสายนารอนและนาเยนตกลงมาจากอากาศสนานพระวรกาย

อาจตความไดวา เหลาเทวดานอกจากจะทลเชญพระองคใหเสดจมาอบตในโลกแลว ยงตามอารกขา

เพอใหพระองคและพระราชมารดาทรงปลอดภย และยงแสดงใหเหนอกวา การเสดจอบตขนของ

พระองคนามาซ�งความชนชมยนดแกมวลมนษยและเทวดาเปนอยางมาก หรออาจตความไดวา

เทวดา อาจหมายถง อาฬารดาบสและอททกดาบส หรอนกบวชอนทรบพระองคไวศกษาในสานก

สายนารอนเปรยบดวยการบาเพญทกรกรยา และสายนาเยนเปรยบไดกบพระวรยะทางจต

พระพทธรปปางประสต ประดษฐานอยทลมมนเดหรอสวนลมพนวน ซงปจจบนอยในเขตประเทศเนปาล

เมอพระราชกมารไดรบการขนาน

พระนามวา สทธตถะ ซ�งแปลวา ผสาเรจใน

ส�งทประสงค พราหมณทง 8 ซ�งเชยวชาญ

ในการทานายลกษณะ ไดถวายพยากรณวา

“ถาเจาชายสทธตถะอยครองเรอนจะไดเปน

พระเจาจกรพรรดผย�งใหญ ถาเสดจออกผนวช

จะไดเปนศาสดาเอกของโลก”

แตโกณฑญญะพราหมณ ซ�งตอมา

ไดเปนพระอรหนต ไดยนยนอยางหนกแนน

วา เจาชายสทธตถะจะเสดจออกผนวชและได

ตรสรเปนพระพทธเจา

หลงประสตเพยง 7 วน พระนาง

สรมหามายากสวรรคต พระนางปชาบดโคตรม

พระกนษฐาของพระนางสรมหามายา จงได

ทรงเปนผเลยงดเจาชายสทธตถะสบตอมา

เจาชายสทธตถะไดทรงรบการศกษาศลปวทยาจากครวศวามตรแทบทกแขนง สมกบ

ตาแหนงพระราชโอรสของกษตรย เมอพระชนมายได 16 พรรษา เจาชายสทธตถะกทรงอภเษก

กบพระนางยโสธราหรอพระนางพมพา พระราชธดาของพระเจาสปปพทธะและพระนางอมตาแหง

กรงเทวทหะ และทรงมพระโอรสองคหน�ง พระนามวา ราหล

ในการทานายลกษณะ ไดถวายพยากรณวา ในการทานายลกษณะ ไดถวายพยากรณวา ฉบบเฉลย

27

1.2 เทวทต 4เน��องดวยพระเจาสทโธทนะมพระราชประสงคทจะใหเจาชายสทธตถะรบราชสมบตสบ

แทนพระองค จงทรงบารงความสขทกอยาง แตเจาชายสทธตถะกลบมไดทรงหมกมนมวเมา

ในความสขเหลานน

อยมาวนหน�งเจาชายสทธตถะไดเสดจประพาสอทยาน มโอกาสทอดพระเนตรเหน

คนแก คนเจบ คนตาย และสมณะ จงมพระดารวา “ชวตของทกคนตองตกอยในสภาพเชนนน ไมม

ใครหลกเลยงได และวถทางทจะพนทกขของชวตเชนน� คอ ตองสละเพศผครองเรอน” ทงน�คนแก

คนเจบ คนตาย และสมณะนนเปนเทวทต ทเทวดาไดเนรมตไว


จากเหตการณทปรากฏในพทธประวต

ตอนน� อาจตความไดดงน�

1) เทวทต คอ ผสงขาวอนประเสรฐ

เหตการณทเกดขนจากเทวดาบนดาลใหเหน

นนอาจเปนคราวเดยวหรอหลายคราวกได

เน��องจากเจาชายสทธตถะอาจเสดจออกนอก

พระนครหลายครง โดยมนายฉนนะ มหาดเลก

คนสนทเปนผตดตาม

อยางไรกตาม ในความเปนจรง

เทวทตคงไมไดเปนการเนรมตของเทวดา หาก

แตเปน คนแก คนเจบ และคนตาย ทพบเหน

ไดท�วไปในชวตประจาวน

2) สมณะหรอนกบวช ในประเทศ

อนเดยเตมไปดวยนกบวชนกายตางๆ ดวย

ความทเจาชายสทธตถะทรงมพระอปนสย

ชอบคดพจารณา เมอไดเหนภาพเหลานนแลว

อาจนามาคดใครครวญและเขาใจถงสภาพ

ความเปนจรงวาชวตเตมไปดวยความทกข

จงมพระดารถงการแสวงหาหนทางพนทกข และเมอทอดพระเนตรเหนสมณะซ�งมบคลกสารวมและ

สงบ เจาชายสทธตถะอาจทรงพจารณาเหนวาการทจะพนจากความทกขไดกดวยการสละโลกยวสย

ออกบวชเชนสมณะน�นเอง

เจาชายสทธตถะไดทอดพระเนตรเหนเทวทต 4 จงทรงตดสนพระทยออกผนวช

ออกบวชเชนสมณะน�นเองออกบวชเชนสมณะน�นเองออกบวชเชนสมณะน�นเองออกบวชเชนสมณะน�นเองออกบวชเชนสมณะน�นเองออกบวชเชนสมณะน�นเองออกบวชเชนสมณะน�นเองออกบวชเชนสมณะน�นเอง ผสงบ ในทางพระพทธศาสนา หมายถง ผระงบบาป และผปฏบตเพอระงบบาป

พระนครหลายครง โดยมนายฉนนะ มหาดเลกพระนครหลายครง โดยมนายฉนนะ มหาดเลกพระนครหลายครง โดยมนายฉนนะ มหาดเลกพระนครหลายครง โดยมนายฉนนะ มหาดเลกพระนครหลายครง โดยมนายฉนนะ มหาดเลกพระนครหลายครง โดยมนายฉนนะ มหาดเลกพระนครหลายครง โดยมนายฉนนะ มหาดเลกพระนครหลายครง โดยมนายฉนนะ มหาดเลกพระนครหลายครง โดยมนายฉนนะ มหาดเลกพระนครหลายครง โดยมนายฉนนะ มหาดเลก

ขาราชการในพระราชสานก ซงมหน าทรบใช พระเจ าแผนดนหรอเจานาย


28


1.3 การบาเพญทกรกรยาในทสดเจาชายสทธตถะไดตดสนพระทยเสดจออกผนวช (เรยกวา มหาภเนกษกรมณ)

ทรงตดพระเมาล (มวยผม) ถอเพศบรรพชต ณ ฝงแมนาอโนมา เมอมพระชนมายได 29 พรรษา

จากนนจงเสดจไปยงแควนมคธ เพอทรงศกษาในสานกตางๆ จนถงสานกของอาฬารดาบส และ

อททกดาบส จนสนความรของพระอาจารยทงสอง แตดวยทรงเหนวามใชทางทจะตรสร จงทรง

อาลาพระอาจารยไปบาเพญเพยรตามลาพงทปาอรเวลาเสนานคม โดยมปญจวคคยคอ โกณฑญญะ

วปปะ ภททยะ มหานามะ และอสสช คอยปรนนบตรบใช เจาชายสทธตถะทรงทรมานพระวรกาย

ดวยวธการตางๆ ตามทผแสวงหาหนทางพนทกขกระทากนในสมยนน

ในทสดเจาชายสทธตถะกทรงบาเพญทกรกรยา ซ�งเปนการกระทาททาไดยากย�งและเปน

สดยอดตบะวธ ม 3 ขนตอนตามลาดบ ดงน�

1) กดฟน คอ กดฟนเขาหากน แลวเอาลนดนเพดานปาก ปฏบตจนรางกายรอน

เหงอไหลออกจากรกแร

2) กลนลมหายใจ คอ กลนลมหายใจใหนานทสด จนมอาการหออ ปวดศรษะ จกเสยดทอง

รอนไปท�วทงกายดจน�งอยบนกองไฟ

3) อดอาหาร คอ คอยๆ ลดอาหารลงทละนอย จนไมกนอะไรเลย ใหรางกายผอมแหง

เหลอแตกระดก เดนซวนเซ เปนลมแทบสนชวต

พระไตรปฎกไดบนทกพระพทธดารส ทตรสเลาใหเหลาพระอรหนตสาวกฟงวา พระพทธองคทรงบาเพญตบะดวย

วธอนเปนการทรมานพระวรกายหลายอยาง เชน■ เปลอยกายตากลมและฝน

■ ไมฉนเน�อและปลา ฉนแตโคมย (มลโค)

■ ยนเขยงเทา ไมยอมน�ง

■ นอนบนหนามแหลมคม

■ ในฤดรอนทแดดรอนจด น�งกลางแดดทงวน

■ ในฤดหนาวลงไปแชในนาเยนจด วนละสามเวลา

■ คลานสขาดจสนข และดมปสสาวะตนเอง

■ คลกฝน ทารางกายใหสกปรก เอามลโคและโคลนทาตว

ใหแหงเกรอะกรง

■ ทองไปในปาลกทนากลวโดยลาพง ไมยอมพบปะผคน

ไมใหไดยนเสยงคน


29


จากเรองราวการแสวงหาความรและการบาเพญทกรกรยา อาจตความไดดงน�

สาเหตทเจาชายสทธตถะทรงทรมานพระวรกายดวยวธการตางๆ ตามทผแสวงหาหนทาง

พนทกขในสมยนนกระทากน โดยไมเลอกวธใดวธหน�งนน อาจเปนเพราะคนสมยนนตางเชอวา

วธการของตนคอแนวทางแหงการพนทกขทแทจรง ดงนนหากเจาชายสทธตถะปฏบตเฉพาะ

แนวทางใดแนวทางหน�งแลวประกาศวาพระองคไดตรสรเปนพระพทธเจาแลว อาจไมไดรบ

การยอมรบจากคนกลมอน เพราะยงไมไดปฏบตตามวธการของพวกเขา พระองคจงทรงลองปฏบต

ทงโยคะและตบะวธ

แตในทสดเจาชายสทธตถะทรงทราบจากประสบการณตรงของพระองค และทรงรไดดวย

พระองคเอง เมอลมเหลวกทรงทราบวาลมเหลวและทรงมเหตผลในภายหลงวาลมเหลวอยางไร

โดยเฉพาะการบาเพญทกรกรยาทพระองคทรงปฏบตจนเกอบจะสนพระชนม

อยางไรกตามในพทธประวตเลาวา สดทายมพระอนทรมาเทยบสายพณใหเจาชาย

สทธตถะฟง และเตอนพระสตพระองคใหทรงระลกถงทางสายกลางอนเปนแนวทางอนนาไปส

การตรสร

การทกลาววาม “พระอนทร” มาเทยบสายพณใหฟงนน สามารถพจารณาไดดงน�

1. อาจหมายถงมพระอนทรจรงๆ มาเทยบเสยงพณใหเจาชายสทธตถะฟง เพอเตอน

พระสตวาใหทาแตพอด

2. อาจมบคคลใดบคคลหน�งน�งดดพณเพอเทยบเสยงในบรเวณใกลเคยงกบสถานทท

พระอนทร ประมขแหงเทพ มหนาทปกครองสวรรค และอภบาลโลก

ทรงบาเพญทกรกรยา โดยไมรวาเจาชายสทธตถะ

ประทบอย ณ ทนน

3. เจาชายสทธตถะอาจทรงมวจารณญาณ

เปรยบเทยบขนมาเอง กลาวคอ เมอทรงทาถงทสด

แลวยงไมบรรลผลสาเรจ จงทรงหนมาพจารณาถง

สาเหตของความลมเหลวและนกถงการดดพณท

ตองขนสายใหพอด เสยงพณจงจะไพเราะกลมกลน

ดวยวธน�เองททาใหพระองคทรงคนพบ ทางสาย

กลาง (มชฌมาปฏปทา) ดวยอาจทรงเหนวาทกส�ง

ทกอยางตองมความพอด จงจะสมฤทธผลและทาให

พระองคประสบความสาเรจในการแสวงหาโมกขธรรม

ไดตรสรเปนพระพทธเจาในเวลาตอมา


30


พระพทธเจา (Buddha)

เปนพระศาสดาของพระพทธศาสนา ทงฝาย

เถรวาทและมหายานตางนบถอพระพทธเจาวาเปน

พระศาสดาเหมอนกนแตรายละเอยดปลกยอยตางกน

โดยฝายเถรวาทไดใหความสาคญกบพระพทธเจาองค

ปจจบน คอ พระโคตมะหรอพระสากยะพทธเจา และ

กลาวถงพระพทธเจาในอดตกบอนาคตบาง แตไมให

ความสาคญเทาฝายมหายานซงนบถอพระพทธเจาของ

ฝายเถรวาททงหมด แตมการสรางพระพทธเจาเพมเตม

ขนมา จนบางองคมลกษณะคลายเทพเจาของศาสนา

ฮนด

คาวา พทธะ เปนภาษาบาล (พทธ) แปลวาผร

ผตน ผเบกบาน หมายถงบคคลผตรสรอรยสจ 4 แลว

อยางถองแท ในชนอรรถกถา จาแนกพทธะออกเปน

3 ประเภทดวยกน ไดแก

1. สมมาสมพทธะ คอ บคคลทตรสรดวยตนเอง

และสอนใหผอนรตาม พระพทธเจาองคปจจบนเปน

พระสมมาสมพทธเจาองคหนง

2. ปจเจกพทธะ หรอ พระปจเจกพทธเจา (อานวา

พระ-ปด-เจก-กะ-พด-ทะ-เจา) คอ บคคลทตรสรดวย

ตนเอง แตมไดสอนใหผอนรตาม

3. อนพทธะ คอ บคคลทตรสรเนองดวยคาสอน

ของพระสมมาสมพทธเจา ไมวาจะโดยทางตรงหรอทาง

ออม ผทตรสรดวยเหตนเรยกวา พระสาวก

พระไตรปฎกของฝายเถรวาท กลาววาในอดต

จนถงปจจบน มพระพทธเจาอบตขนแลว 25 พระองค

พระพทธเจาองคปจจบนเปนองคท 25 และพระพทธเจา

องคถดไป คอ พระศรอารยเมตไตรย และในทศนะของ

ฝายเถรวาทยงถอวาพระพทธเจา เปนมนษยธรรมดา แต

ทเหนอกวาคนทวไป คอ พระพทธองคทรงคนพบหนทาง

ดบทกขไดดวยพระองคเอง ทรงเผยแผหนทางนนตอ

สรรพสตวทงหลาย และทรงเปนบคคลในประวตศาสตร

พระพทธรปศลาจาหลก ปางเสดจลงจากดาวดงส

อยางถองแท ในชนอรรถกถา จาแนกพทธะออกเปนอยางถองแท ในชนอรรถกถา จาแนกพทธะออกเปน ฉบบเฉลย

31

แบบฝกทกษะพฒนาการเรยนรท2.1

กจกรรมท 1 ใหนกเรยนแบงกลมศกษาและวเคราะหสญลกษณหรอเหตการณตางๆ ใน

พทธประวต แลวบนทกผลการวเคราะหลงในตาราง

เหตการณ ผลการวเคราะห

1. ชางเผอก ..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................

2. พระดาเนน 7 กาว ..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................

3. อาสภวาจา ..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................

4. เทวดา สายนารอนและ

นาเยนตกลงมาจาก

อากาศ

..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................

..................................................................................................

หมายถง การเสดจอบตขนของพระพทธเจา คอ การเกดของพระมหาบรษ ผมบญญาบารมและมปญญามาก พระพทธองคจะทรงเปนทพงใหแกชาวโลก

พระพทธองคจะไดทรงประกาศพระพทธศาสนาใหแพรหลายใน 7 แควน คอ แควนกาสกบโกสสะ แควนมคธกบองคะ แควนสกกะ แควนวชช แควนมลละ แควนวงสะ และแควนกร

เปนนมตทหมายใหรวาพระพทธองคจะทรงบรรลโพชฌงค คอ ธรรมทเปนองคแหงการตรสร 7 ประการ อนไดแก สต ธมมวจยะ วรยะ ปต ปสสทธ สมาธ และอเบกขา

พระพทธองคทรงเปนมหาบรษเอกของโลก พระธรรมทพระองคทรงแสดงเปนทยอมรบของเหลาเทวดาและมนษย สดทบคคลใดจะเปรยบเทยบได พระราชดารสของพระองคเปนหนงไมมสอง บคคลใดไดฟงธรรมของพระองคแลวนาไปปฏบตจะไดรบผลเปนความสข ความเจรญ และความรแจง

เทวดาจะทลเชญพระพทธองคใหเสดจมาอบตในโลกมนษยและ ตามอารกขาเพอใหพระพทธองคและพระราชมารดาทรงปลอดภย

การเสดจอบตขนของพระพทธองค นามาซงความชนชมยนดแกมวลมนษยและเทวดาเปนอยางมาก

เทวดา ยงอาจหมายถง อาฬารดาบสและอททกดาบสหรอนกบวชอน สายนารอนเปรยบดวยการบาเพญทกรกรยา และสายนาเยนเปรยบไดกบพระวรยะทางจต


32


(ม.1/3)

กจกรรมท 2 ใหนกเรยนทากจกรรมหรอตอบคาถามตอไปน�

1. ใหนกเรยนลากเสนโยงคาและขอความเกยวกบพระพทธประวตทสมพนธกน

ตงอยรมฝงแมนาโรหณ�

พระมเหสในพระเจาสปปพทธะ

มหาดเลกของเจาชายสทธตถะ

พระมเหสในพระเจาสทโธทนะ

พระราชบดาของพระนางยโสธรา

กษตรยกรงกบลพสด

เปนแควนคกบแควนองคะ

พระราชมารดาของพระราหล

เปนแควนคกบแควนโกสสะ

พระราชโอรสในเจาชายสทธตถะ

1) พระเจาสทโธทนะ

2) พระนางสรมหามายา

3) พระเจาสปปพทธะ

4) พระนางอมตา

5) นายฉนนะ

6) แควนสกกะ

7) แควนกาส

8) พระราหล

9) พระนางพมพา

10) แควนมคธ

2. ใหนกเรยนบนทกพฤตกรรมของตนเองทเคยทาในลกษณะทตงเกนไปและหยอนเกนไป

คนละ 1 อยาง แลวอธบายถงพฤตกรรมทเปนทางสายกลางหรอทเหมาะสม

พฤตกรรม ลกษณะพฤตกรรม ผล

ตงเกนไป ................................. ................................. .................................

................................. ................................. .................................

หยอนเกนไป ................................. ................................. .................................

................................. ................................. .................................

ทางสายกลาง ................................. ................................. .................................

................................. ................................. .................................

การอานหนงสอสอบ เสยสขภาพ ไมสามารถจาและเขาใจบทเรยนทอานไดทงหมด

อานหนงสอไมทนทาขอสอบไมได

สามารถทาข อสอบไดอยางถกตองและครบถวนภายในเวลาทกาหนด

นอนดกเพออานหนงสอสอบ

ผดวนประกนพรงอานหนงสอตอนใกลสอบ

หมนทบทวนและทาความเขาใจบทเรยนอยางสมาเสมอ



33


(ม.1/3)

2. ประวตพทธสาวก พทธสาวกาพทธสาวกและพทธสาวกา เปนคณะบคคลทมชวตรวมสมยกบพระพทธเจา ทานเหลานน

อยทนเหนและไดฟงพระธรรมโดยตรงจากพระพทธเจา มจรยวตรทงดงาม ควรคาแกการศกษา

และนาไปเปนแบบอยางในการดาเนนชวตของพทธศาสนกชน

2.1 พระมหากสสปะพระมหากสสปะ มนามเดมวา ปปผล เปนบตรพราหมณ กปละ แหงหมบานมหาตฏฐะ

เมองราชคฤห แควนมคธ ทานเปนคนทมจตใจใฝธรรม ไมสนใจกามคณตงแตเดก

พระมหากสสปะ ไดรบการอปสมบทพเศษจากพระพทธเจา และไดบรรลเปนพระอรหนต

หลงจากบวชไดเพยง 7 วน

เมออาย 20 ป บดามารดาปรารถนาใหแตงงาน แตทานปฏเสธ ครนถกรบเราหนกเขา

ทานจงจดหาทองคามาพนแทงแลวมอบใหชางทองไปหลอรปสตรทสวยงามทสดและมขนาด

เทาคนจรง แลวนาไปใหบดามารดาดโดยสญญาวาถาบดามารดาสามารถหาสตรทงดงามดงรป

หลอทองคาน�ไดกยนดทจะแตงงานดวย บดา

มารดาของทานจงส�งใหพราหมณ 8 คน ไป

คนหาสตรทเหมาะสมกบบตรชายของตน

พราหมณทง 8 ไดเดนทางไปยงเมองสาคละ

แควนมททะ โดยนารปหลอทองคาทพวกตน

นามาดวยตงไวขางทางแลวแอบซมด ขณะนน

พเลยงของนางภททกาปลาน� บตรสาวของ

โกสยพราหมณเดนมาพบเขานกวานางหน�

ออกจากบาน จงเออมมอตเบาๆ แตเมอร

วามใชนายหญงของตนจงรองขนดวยความ

ประหลาดใจ พราหมณทง 8 เหนเชนนนจงได

สอบถาม จนไดความวา นางภททกาปลาน�

เปนบตรของพราหมณโกสยโคตร มความงาม

ไมแพรปหลอทองคาน� จงไปเจรจากบบดา

มารดาของนางเพอใหสมรสกบปปผล จนเปน

ทตกลงกน แลวจงกลบไปรายงานบดามารดา

ของปปผล

พระมหากสสปะ ไดรบการอปสมบทพเศษจากพระพทธเจา และไดบรรลเปนพระอรหนตหลงจากบวชไดเพยง 7 วน


34

เมอปปผลทราบวามสตรทงดงามดจรปหลอทองคาจรง จงเขยนสารใหคนถอไปบอก

นางภททกาปลาน�วา “ขอใหนางหาคนทเหมาะสมแตงงานกบนางเถด ขาพเจาไมประสงคจะอย

ครองเรอน ตงใจจะออกบวช” ฝายนางภททกาปลาน�กเขยนสารมขอความทานองเดยวกนใหคน

ถอมาใหปปผล แตเมอคนถอสารทงสองฝายมาพบกนและรขอความในสาร จงรวมกนแปลงสาร

ใหมขอความวา “ปปผลและนางภททกาปลาน�ตางปรารถนาทจะสมรสกนโดยเรว” งานสมรสจงถก

จดขนอยางใหญโตในเวลาตอมา

อยางไรกตามปปผลและนางภททกาปลาน�แตงงานกนแตในนามโดยไมเกยวของกน

ในดานกามารมณ และยงปรกษากนวาเมอมโอกาสเหมาะ จะออกบวชดวยกน เมอบดามารดา

ของปปผลสนชวตแลว สองสามภรรยาจงสละบานเรอนเพอออกบวชโดยแยกทางกนไปแสวงหา

พระศาสดาทจะบวชใหตน ปปผลเดนทางมาพบพระพทธเจาประทบอยใตตนกรางระหวางเมอง

ราชคฤหกบเมองนาลนทา จงเขาไปขอบวช พระพทธเจาจงไดประทานพระพทธโอวาท 3 ประการ คอ

1. ใหมหรโอตปปะอยางแรงกลา ในภกษทงหลาย ทงพระเถระ พระนวกะ และพระผเสมอ

กบตน หมายถง ใหเคารพยาเกรงพระสงฆทกระดบ

2. ใหตงใจฟงธรรม พจารณาเน�อหาของธรรมจนเขาใจแจมแจง

3. ใหเจรญ กายคตาสต อยเสมอ หมายถง ใหมสตพจารณารางกายวานาเกลยด ปฏกล

ไมจรงย�งยนเพอคลายความยดตด

ปปผลนอมรบพระพทธโอวาททง 3 ขอดวยความเคารพ การอปสมบทของปปผลจง

สาเรจดวยการประทานพระโอวาทของพระพทธเจา นบวาเปนวธการอปสมบทพเศษทพระพทธเจา

ประทานใหเฉพาะทานเทานน หลงจากอปสมบทแลวทานมชอเรยกตามโคตรวา มหากสสปะ

พระมหากสสปะไดรบการอปสมบทเมออายมากแลว หลงจากอปสมบท 7 วน ทานก

บรรลเปนพระอรหนต ทานมนสยชอบความสงด ชอบปลกตวไปอยตามปา และเครงครดใน ธดงค

หรอขอปฏบตทประพฤตเพอขดเกลากเลส พระพทธเจาจงทรงยกยองและแตงตงใหทานเปน

“เอตทคคะ” ซ�งมความหมายวา เปนผเลศกวาคนอนในดานการถอธดงค 3 อยางเครงครด ไดแก

ถอผาบงสกลเปนวตร คอ นาเศษผาททงแลวมาเยบเปนผานงหมเอง ไมรบผาจวรทคนนามาถวาย

ถอบณฑบาตเปนวตร คอ บณฑบาตมไดขาด ไมรบอาหารทมคนนาไปถวายถงทอย และไมรบนมนตไปฉนทบาน

ถอการอยปาเปนวตร คอ อาศยอยในปาเทานน ไมเขามาอยในเมอง ยกเวนกรณ�มเหตจาเปน

ธดงค 3

ในดานกามารมณ และยงปรกษากนวาเมอมโอกาสเหมาะ จะออกบวชดวยกน เมอบดามารดาในดานกามารมณ และยงปรกษากนวาเมอมโอกาสเหมาะ จะออกบวชดวยกน เมอบดามารดาในดานกามารมณ และยงปรกษากนวาเมอมโอกาสเหมาะ จะออกบวชดวยกน เมอบดามารดาในดานกามารมณ และยงปรกษากนวาเมอมโอกาสเหมาะ จะออกบวชดวยกน เมอบดามารดาในดานกามารมณ และยงปรกษากนวาเมอมโอกาสเหมาะ จะออกบวชดวยกน เมอบดามารดาในดานกามารมณ และยงปรกษากนวาเมอมโอกาสเหมาะ จะออกบวชดวยกน เมอบดามารดาในดานกามารมณ และยงปรกษากนวาเมอมโอกาสเหมาะ จะออกบวชดวยกน เมอบดามารดาในดานกามารมณ และยงปรกษากนวาเมอมโอกาสเหมาะ จะออกบวชดวยกน เมอบดามารดาในดานกามารมณ และยงปรกษากนวาเมอมโอกาสเหมาะ จะออกบวชดวยกน เมอบดามารดาในดานกามารมณ และยงปรกษากนวาเมอมโอกาสเหมาะ จะออกบวชดวยกน เมอบดามารดา

พระศาสดาทจะบวชใหตน ปปผลเดนทางมาพบพระพทธเจาประทบอยใตตนกรางระหวางเมองพระศาสดาทจะบวชใหตน ปปผลเดนทางมาพบพระพทธเจาประทบอยใตตนกรางระหวางเมองพระศาสดาทจะบวชใหตน ปปผลเดนทางมาพบพระพทธเจาประทบอยใตตนกรางระหวางเมองพระศาสดาทจะบวชใหตน ปปผลเดนทางมาพบพระพทธเจาประทบอยใตตนกรางระหวางเมองพระศาสดาทจะบวชใหตน ปปผลเดนทางมาพบพระพทธเจาประทบอยใตตนกรางระหวางเมองพระศาสดาทจะบวชใหตน ปปผลเดนทางมาพบพระพทธเจาประทบอยใตตนกรางระหวางเมองพระศาสดาทจะบวชใหตน ปปผลเดนทางมาพบพระพทธเจาประทบอยใตตนกรางระหวางเมองพระศาสดาทจะบวชใหตน ปปผลเดนทางมาพบพระพทธเจาประทบอยใตตนกรางระหวางเมองพระศาสดาทจะบวชใหตน ปปผลเดนทางมาพบพระพทธเจาประทบอยใตตนกรางระหวางเมองพระศาสดาทจะบวชใหตน ปปผลเดนทางมาพบพระพทธเจาประทบอยใตตนกรางระหวางเมองพระศาสดาทจะบวชใหตน ปปผลเดนทางมาพบพระพทธเจาประทบอยใตตนกรางระหวางเมองพระศาสดาทจะบวชใหตน ปปผลเดนทางมาพบพระพทธเจาประทบอยใตตนกรางระหวางเมอง

อารมณทนาใคร นาปรารถนา หมายถง รป เสยง กลน รส โผฏฐพพะ

ชอตนไมขนาดกลางถงขนาดใหญ เปลอกเรยบ สเทา ใบกวางหนารปไขปลายมน ไมมขน ผลกลม เมอสกสสมออกแดงบางทเรยก ลงฮางหลวง หรอไทรทอง

หมายถง ใหมสตพจารณารางกายวานาเกลยด ปฏกล หมายถง ใหมสตพจารณารางกายวานาเกลยด ปฏกล

บางทเรยก ลงฮางหลวง หรอไทรทอง


35

หลงจากพระพทธเจาปรนพพานได 3 เดอน พระมหากสสปะไดชกชวนพระสาวก

ซ�งเปนพระอรหนตจานวน 500 รป มาประชมกนสงคายนาพระธรรมวนย โดยมพระมหากสสปะ

เปนประธานและทาหนาทซกถามเพอความกระจางเกยวกบพระธรรมวนย นบวาพระมหากสสปะ

ไดสบทอดพระพทธศาสนาสมกบเปนพระสาวกผใหญทไดรบความไววางพระทยจากพระพทธเจา

พระมหากสสปะมอายยนยาวถง 120 ป จงนพพาน

คณธรรมทควรถอเปนแบบอยาง

1. เปนบตรทดของบดามารดา พระมหากสสปะเปนบตรทเคารพเชอฟงบดามารดา แมไมอยากแตงงาน แตกปฏบตตามความประสงคของบดามารดา

2. เปนผมสจจะ พระมหากสสปะไดสญญาวา ถาบดามารดาสามารถหาสตรทสวยงามดจรปหลอทองคาได กจะยนยอมแตงงานดวย ครนเมอมสตรทงดงามเชนนนจรง ทานกปฏบตตามสญญา

3. เปนผทมความกตญกตเวท พระมหากสสปะเปนกาลงสาคญในการสงคายนาพระธรรมวนย จดการ ชาระพระพทธศาสนาใหบรสทธซ�งเทากบเปนการตอบแทนพระคณของพระพทธเจา

4. เปนผมชวตทเรยบงาย พระมหากสสปะชอบปลกตวไปอยอยางสงบตามลาพงในปา ถอผาบงสกล ถอบณฑบาต และอยปาเปนวตร สมกบเปน “สมณะ” ซ�งแปลวา ผสงบ

5. เปนตวอยางในทางทดงาม พระมหากสสปะเปนพระสาวกทเครงครดระเบยบวนยเปนพเศษ จงถอเปนแบบอยางทดงามใหแกอนชนรนหลงสบไป

2.2 พระอบาลพระอบาล เปนบตรชางกลบก (ชางตดผม)

อาศยอยทกรงกบลพสด เมออบาลเจรญวยขน

กไดเปนพนกงานภษามาลา (ชางตดผม) ประจา

ราชสานกพระเจาศากยะ ในขณะนนพระราชกมาร

แหงศากยวงศและโกลยวงศ ไดออกบวชดวยกน

6 องค คอ ภททยะ อนรทธะ อานนท ภคค กมพละ

และเทวทต โดยไดบวชในสานกของพระพทธเจาท

อนปยนคม แควนมลละ อบาลจงไดตามเสดจ

ออกบวชดวย และเน��องจากพระราชกมารทง 6

ทรงมพระประสงคจะขจด “ขตตยะมานะ” คอ ความ

ถอตววาเปนกษตรย หรอ มเชอสายกษตรย จงทรง

สภาพเมองกบลพสดในปจจบน ในอดตเปนสถานทเกดของพระอบาล


36

ยนยอมพรอมกนประทานอนญาตใหอบาลบวชกอน เพอใหอบาลมอาวโสในทางศาสนามากกวา

จะไดกราบไหวอยางสนทใจ อบาลจงไดรบการอปสมบทจากพระพทธเจากอน และมพรรษามากกวา

พระราชกมารองคอนๆ

หลงบวชแลว พระพทธเจาทรงประทานกรรมฐานใหพระอบาลฝกปฏบต ไมนานกไดบรรล

เปนพระอรหนต เปนผทรงอภญญาและมปญญาแตกฉาน 4 ประการ ไดแก

1. ปญญาแตกฉานในอรรถ คอ เหนขอธรรมหรอความยอ กสามารถแยกแยะ อธบาย

ขยายความออกไปไดโดยพสดาร เหนเหตอยางหน�งกสามารถคดแยกแยะ กระจาย และเชอมโยง

ตอออกไปไดจนลวงรถงผล

2. ปญญาแตกฉานในธรรม คอ เหนอรรถาธบายพสดาร กสามารถจบใจความมาตงเปน

กระทหรอหวขอได เหนผลอยางหน�งกสามารถสบสาวกลบไปหาเหตได

3. ปญญาแตกฉานในนรตต คอ รศพท ถอยคาบญญต และภาษาตางๆ เขาใจ ใชคาพด

ชแจงใหผอนเขาใจและเหนตามได

4. ปญญาแตกฉานในปฏภาณ คอ มไหวพรบ ซมซาบในความรทมอย เอามาเชอมโยง

เขาสรางความคดและเหตผลขนใหม ใชประโยชนไดเหมาะสมเขากบกรณ�และเหตการณ

พระอบาลมความสนใจในพระวนยเปนอยางมาก ไดศกษาพระวนยจากพระพทธเจา

จนมความเชยวชาญ มความสามารถในการพจารณาอธกรณ หรอ การตดสนคดหรอขอพพาท

ของภกษ นอกจากน�พระอบาลยงไดรบการยกยองจากพระพทธเจาวาเปนเอตทคคะหรอเปนผเลศ

ในการทรงจาพระวนย


1. เปนผเชยวชาญพระวนย พระอบาลไดรบการยกยองวาเปนเลศในดานทรงจาพระวนย ดงนนเมอมการ

สงคายนาพระธรรมวนยเปนครงแรก พระอบาลจงไดรบหนาทวสชนาพระวนย นบวาพระอบาลได

ทาประโยชนอนสาคญย�งแกพระพทธศาสนา

2. เปนครทด พระอบาลไดเอาใจใสถายทอดความรเรองพระวนยใหแกภกษเปนจานวนมากโดยไมหวง

ความร มโอกาสเมอใดทานกส�งสอนภกษรปอนใหรตาม จนเกดเปนสานกทรงจาพระวนยในสมยตอ

มา และพระเถระทเชยวชาญพระวนยจากสานกน� ลวนเปนศษยหรอศษยของพระอบาลทงสน

3. ใฝความรอยเสมอ พระอบาลเปนพระสาวกทมคณธรรมในดาน “สกขามาตา” คอ ความเปนผใคร

ตอการศกษาหรอมความใฝรอยางเดนชด แมจะไดรบการยกยองจากพระพทธเจาวามความรเรอง

พระวนย แตทานกยงขวนขวายหาความรเพ�มเตมอยตลอดเวลา

พระอบาลมความสนใจในพระวนยเปนอยางมาก ไดศกษาพระวนยจากพระพทธเจาพระอบาลมความสนใจในพระวนยเปนอยางมาก ไดศกษาพระวนยจากพระพทธเจา ฉบบเฉลย

37

2.3 อนาถบณฑกเศรษฐอนาถบณฑกเศรษฐ มนามเดมวา สทตตะ เปนบตรสมนะเศรษฐ มภรรยาชอ บญญลกขณา

มบตรชายชอ กาละ และธดา 3 คน คอ มหาสภททา จฬสภททะ และสมนา สทตตะ เปนคน

ใจบญ ไดตงโรงทานใหทานแกยาจกวณพกเปนประจา จงมผเรยกขานวา อนาถบณฑกะ ซ�งแปลวา

ผมกอนขาวเพอคนอนาถา คนสวนมากจงรจกทานในนามน�

คราวหน�ง ทานอนาถ-

บณฑกะเดนทางไปท เมอง

ราชคฤห โดยพกอยทบานพเขย

ซ�งเปนเศรษฐในเมองนน ไดเหน

คนในบานตระเตรยมอาหาร

เพอถวายแดพระพทธเจาและ

พระภกษในวนรงขน ทานอนาถ

บณฑกะรสกดใจทไดทราบวา

มพระพทธเจาบงเกดขนแลว

และเน��องจากทานทนรอพบ

พระพทธเจาในวนรงขนไมไหว

บรเวณวดเชตวนวหารในปจจบน ซงอนาถบณฑกเศรษฐสรางถวายพระพทธเจาเพอเปนทประทบ ณ สวนของเจาเชต ทเมองสาวตถ

จงเดนทางไปเขาเฝาพระพทธเจาในกลางดกคนนน และไดฟงธรรมจากพระพทธเจาจนบรรล

โสดาบน ทานอนาถบณฑกะจงกราบทลอาราธนาใหพระพทธเจาไปเสวยภตตาหารทบานพเขยของ

ตนในวนถดไป หลงจากพระพทธเจาเสวยเสรจแลว ทานอนาถบณฑกะจงกราบทลใหพระองคเสดจ

ไปโปรดชาวเมองสาวตถ

เมอทานอนาถบณฑกะกลบถงเมองสาวตถ ทานกมองหาสถานททจะสรางวด จงได

พบสวนของเจาเชตซ�งเปนทาเลทเหมาะสมจงเจรจาขอซอ แตเจาเชตไมอยากขายจงโกงราคา

ดวยการขอใหทานอนาถบณฑกะนากหาปณะ (มาตราเงนในสมยโบราณ 1 กหาปณะ เทากบ 20

มาสก หรอ 4 บาท) มาปใหเตมพนททงหมดจงจะเทากบราคาของสวนน� ทานอนาถบณฑกะจงส�ง

ใหบรวารขนกหาปณะจากคลงมาปทพนทนท เมอปไดคร�งหน�งของเน�อททงหมด ซ�งทาใหหมด

เงนไปจานวน 18 โกฏ เจาเชตจงส�งใหหยดพรอมกบบอกขายสวนดวยราคาเทาน� สวนทเหลอ

เจาเชตจะขอมสวนรวมในการสรางวดดวย ทงสองจงรวมกนสรางวดจนเสรจ และตงชอวดน�วา

เชตวน ซ�งมความหมายวา สวนเจาเชต เพอเปนอนสรณแดเจาของสวน

ทานอนาถบณฑกะเปนเศรษฐผมความใจบญ ไดถวายอาหารบณฑบาตแดภกษทกวน

วนละ 500 รป นอกจากน�ยงไดรบเชญไปใหคาแนะนาและจดการงานบญทชาวเมองสาวตถจดทา

เงนไปจานวน 18 โกฏ เจาเชตจงส�งใหหยดพรอมกบบอกขายสวนดวยราคาเทาน� สวนทเหลอเงนไปจานวน 18 โกฏ เจาเชตจงส�งใหหยดพรอมกบบอกขายสวนดวยราคาเทาน� สวนทเหลอเงนไปจานวน 18 โกฏ เจาเชตจงส�งใหหยดพรอมกบบอกขายสวนดวยราคาเทาน� สวนทเหลอเงนไปจานวน 18 โกฏ เจาเชตจงส�งใหหยดพรอมกบบอกขายสวนดวยราคาเทาน� สวนทเหลอเงนไปจานวน 18 โกฏ เจาเชตจงส�งใหหยดพรอมกบบอกขายสวนดวยราคาเทาน� สวนทเหลอเงนไปจานวน 18 โกฏ เจาเชตจงส�งใหหยดพรอมกบบอกขายสวนดวยราคาเทาน� สวนทเหลอเงนไปจานวน 18 โกฏ เจาเชตจงส�งใหหยดพรอมกบบอกขายสวนดวยราคาเทาน� สวนทเหลอเงนไปจานวน 18 โกฏ เจาเชตจงส�งใหหยดพรอมกบบอกขายสวนดวยราคาเทาน� สวนทเหลอเงนไปจานวน 18 โกฏ เจาเชตจงส�งใหหยดพรอมกบบอกขายสวนดวยราคาเทาน� สวนทเหลอเงนไปจานวน 18 โกฏ เจาเชตจงส�งใหหยดพรอมกบบอกขายสวนดวยราคาเทาน� สวนทเหลอเงนไปจานวน 18 โกฏ เจาเชตจงส�งใหหยดพรอมกบบอกขายสวนดวยราคาเทาน� สวนทเหลอเงนไปจานวน 18 โกฏ เจาเชตจงส�งใหหยดพรอมกบบอกขายสวนดวยราคาเทาน� สวนทเหลอ

ชอมาตรานบ 1 โกฏ เทากบ 10 ลาน

และเน��องจากทานทนรอพบ

มพระพทธเจาบงเกดขนแลว

และเน��องจากทานทนรอพบฉบบเฉลย

38

เปนประจา จนทานอนาถบณฑกะไดรบการยกยองจากพระพทธเจาวาเปนเอตทคคะคอเปนเลศกวา

ผอนในดานการถวายทาน และถอวาเปนตวอยางของพทธศานกชนทม อบาสกธรรม หรอธรรม

ของอบาสกทด 5 ประการ


1. เปนผม�นคงในการทาบญ อนาถบณฑกเศรษฐเปนคนใจบญสนทาน ชอบทาการกศลโดยเฉพาะ

การใหทานและการฟงธรรม

2. เปนทายกตวอยาง อนาถบณฑกเศรษฐตระหนกในหนาทของพทธศาสนกชน จงอปถมภและบารง

พระสงฆอยเสมอ ซ�งยงรวมถงการชกชวนชาวบานใหรวมทาบญและใหทานอกดวย

3. เปนพอทดของลก อนาถบณฑกเศรษฐรกลกดวยการคอยพราสอนใหลกทกคนเปนคนด มศลธรรม

รจกการทาบญและการใหทาน

4. เปนผมความตงใจแนวแน อนาถบณฑกเศรษฐเปนบคคลทมจตใจแนวแนในการทาบญ คดจะทา

อะไรแลว ถาเปนส�งทถกตองกจะไมลมเลกความตงใจจนกวาจะสาเรจ ความตงใจแนวแนในการ

ทาบญ ทาใหทานไดรบการยกยองจากพระพทธเจาวาเปนทายกผเลศ

2.4 นางวสาขานางวสาขา เปนธดาของธนญชยเศรษฐและนางสมนาแหงเมองภททยะ แควนองคะ ตอมา

ไดยายตามบดามารดามาอยทเมองสาเกต ซ�งอยระหวางเมองราชคฤหกบเมองสาวตถ เมอมอาย

ได 7 ป นางวสาขาไดฟงธรรมจากพระพทธเจาจนบรรลเปนพระโสดาบน

อบาสกธรรม 5

มศรทธาม�นคงในพระรตนตรย

ไมทาบญนอกหลกการของพระพทธศาสนา

ขวนขวายในการอปถมภบารงพระพทธศาสนา

มศลบรสทธบรบรณ

มงหวงผลจากการกระทาและการงาน ไมใชจากโชคลางหรอของขลง


39

เมอนางวสาขาอายได 16 ป บดามารดาไดใหสมรสกบบตรชายของมคารเศรษฐชอ

ปณณวตนกมาร จงไดยายไปอยในตระกลของสามตามธรรมเน�ยมของอนเดย ทงน�กอนทจะสงตว

นางวสาขาไปยงบานเจาบาว ธนญชยเศรษฐไดเรยกนางวสาขามาตกเตอนและใหโอวาทซ�งเปน

ปรศนา 10 ประการ ดงน�

โอวาท 10

ปรศนา ความหมาย

1. ไฟในอยานาออก อยานาความลบหรอความไมดภายในครอบครวไปเลาใหคนภายนอกฟง

2. ไฟนอกอยานาเขา อยานาเอาคาทคนอนนนทาคนภายในครอบครวมาเลาสกนฟง

3. จงใหแกคนทให ใครทยมของใชแลวนามาคน คราวตอไปถาเขามายมอกกควรใหยม

4. จงอยาใหแกคนทไมให คนทยมของไปแลวไมคน ภายหลงไมควรใหยมอก

5. จงใหแกคนทใหและไมให ญาตมตรแมจะนาเอาส�งของทเคยหยบยมกลบมาคนใหหรอไมคนกตาม กควรใหยมอก

6. จงน�งใหเปนสข อยาน�งในทซ�งจะตองลกขนเมอพอผว แมผว หรอสามเดนผานมา

7. จงนอนใหเปนสข นอนเมอภายหลงพอผว แมผว และสามไดเขานอนแลว

8. จงกนใหเปนสข กนเมอภายหลงพอผว แมผว และสามไดกนอ�มแลว

9. จงบชาไฟ ใหความเคารพยาเกรงพอผว แมผว และสามดจไฟ (ถาดแลไมดไฟอาจไหมบานได)

10. จงบชาเทวดา ใหความนบถอพอผว แมผว และสามเสมอนเทวดา จงเอาใจใสดแลอยางด

เน��องจากตระกลสามของนางวสาขานบถอพวกนครนถ (นกบวชเปลอยกาย) เมอนาง

วสาขาเขามาอยในตระกลน� ไดชกจงใหพอและแมสามมานบถอพระพทธศาสนา โดยเฉพาะพอ

สาม เคารพนบถอนางเปนเสมอนแมของตนเลยทเดยว เพราะนางไดชทางสวางแหงชวตให ดงนน

นางวสาขาจงมอกชอหน�งวา “มคารมาตา” ซ�งแปลวา มารดาของมคารเศรษฐ

นางวสาขาเปนพทธสาวกาทม�นคงในพระรตนตรยมาก ไปวดฟงธรรมทกวนมไดขาด

หลงจากฟงธรรมแลวมกจะเดนตรวจรอบวด เพอซกถามวาภกษรปใดมความประสงคส�งใดจะได

ชวยจดหามาถวาย


40

¡Å‹ÒÇ¡Ñ¹Ç‹Ò¹Ò§ÇÔÊÒ¢Ò¹Ñé¹ÁÕÅÑ¡É³Ð§ÒÁ¾ÃŒÍÁ·Ñé§ 5 »ÃÐ¡ÒÃ ËÃ×Í·ÕèàÃÕÂ¡Ç‹Ò àºÞ¨¡ÑÅÂÒ³Õ

ÍÑ¹ä Œá¡‹ ¼Á§ÒÁ ¤×Í ¼Á´íÒÊÅÇÂà»š¹à§Ò§ÒÁ à¹×éÍ§ÒÁ ¤×Í àË§×Í¡§ÒÁáÅÐÃÔÁ½‚»Ò¡§ÒÁ ¡ÃÐ´Ù¡

§ÒÁ ¤×Í ¿˜¹¢ÒÇ §ÒÁà»š¹ÃÐàºÕÂº ¼ÔÇ§ÒÁ ¤×Í ¼ÔÇà¡ÅÕéÂ§à¡ÅÒ äÁ‹ÁÕä½½‡Ò áÅÐÇÑÂ§ÒÁ ¤×Í

ÁÕ¤ÇÒÁ§ÒÁàËÁÒÐÊÁ¡ÑºÇÑÂ (ºÒ§áË‹§ËÁÒÂ¶Ö§ ÁÕà¹ ×éÍË¹Ñ§àµ‹§µÖ§ÍÂÙ‹¨¹á¡‹)ÁÕ¤ÇÒÁ§ÒÁàËÁÒÐÊÁ¡ÑºÇÑÂ (ºÒ§áË‹§ËÁÒÂ¶Ö§ ÁÕà¹ ×éÍË¹Ñ§àµ‹§µÖ§ÍÂÙ‹¨¹á¡‹)

หลงจากอนาถบณฑกเศรษฐสรางวดเชตวนวหารถวายพระพทธเจาแลว นางวสาขาไดสราง

วดบพพาราม ดวยเงนจานวน 27 โกฏ (ซอทดน 9 โกฏ สรางวด 9 โกฏ และบรจาคทานเน��องดวย

วดอก 9 โกฏ)

นางวสาขาไดรบการยกยองจากพระพทธเจาวาเปนเอตทคคะคอเปนเลศกวาผอนในดาน

การถวายทาน มอายยนนานถง 120 ป มบตรชาย 10 คน บตรสาว 10 คน เปนพทธสาวกาท

อปถมภพระพทธศาสนาทสาคญและเปนทรจกกนดในหมพทธศาสนกชนคกบอนาถบณฑกเศรษฐ


1. มคารวะธรรมอยางย�ง นางวสาขาเคารพเชอฟงบดามารดาและผใหญในตระกล แมจะถกฟองรองกลาวหา

นางกยนดชแจง เพราะความเคารพในคณะสอบสวนซ�งเปนญาตผใหญ

2. เปนผมปญญาและกศโลบาย นางวสาขามวธในการแนะนาผอนใหยอมรบนบถอพระธรรม โดยรอจงหวะ

ทเหมาะสมแลวจงชแจงจนผอนเขาใจและหนมายอมรบนบถอพระพทธศาสนา

3. มความจรงใจและชวยเหลอเพอนเสมอ นางวสาขา แมจะรารวยแตกไมทอดทงเพอนสตรทมฐานะ

ตากวา เมอมโอกาสกพยายามชวยเหลอเพอนๆ เสมอ โดยเฉพาะการชวยเหลอใหเพอนไดพบกบ

ทางสวางแหงชวต

4. เปนพทธสาวกาผม�นคงในพระรตนตรย นางวสาขาเลอมใสและม�นคงในพระรตนตรยอยางย�ง แมไป

อยรวมตระกลทเปนมจฉาทฐกไมละทงพระพทธศาสนา แตยงสามารถชกชวนใหพวกเขาหนมานบถอ

พระพทธศาสนาไดอกดวย

5. ชวยปกปองพระพทธศาสนา นางวสาขาเปนผรเร�มการถวายผาอาบนา เน��องดวยครงหน�ง นางทราบวา

พระสงฆจานวนมากตองเปลอยกายอาบนา อนเปนการไมสมควร จงทลขอพรใหพระพทธเจาทรง

อนญาตใหพระสาวกทงหลายใชผาอาบนาได การกระทาของนางจงเปนการปกปองเกยรตคณของ

พระพทธศาสนาโดยสวนรวม

6. เปนผมวจารณญาณรอบคอบย�ง มตวอยางในกรณ�ทภกษณ�รปหน�งตงครรภขณะบวช พระพทธเจาจง

มอบหมายใหนางวสาขาพจารณาตดสน ซ�งนางไดตรวจสอบขอเทจจรงพรอมทงหาเหตผลมาพสจนให

เหนไดวาภกษณ�รปนนตงครรภกอนบวช นางวสาขาจงเปนผทมวจารณญาณรอบคอบโดยแท จงชวยแก

ปญหาน�ได ซ�งชวยใหภกษณ�รปนนไมถกตราหนาวาเปนผทศลและหมดโอกาสทจะสบทอดพระพทธศาสนา


41

3. ชาวพทธตวอยาง

3.1 พระโสณะและพระอตตระพระโสณะและพระอตตระ เปนชาวอนเดย มชวตอยในชวงพทธศตวรรษท 3 ในรชสมย

พระเจาอโศกมหาราช ไมปรากฏประวตกอนบวช ปรากฏแตวา เมอทานทงสองอปสมบทแลวเปน

ผมความแตกฉานในพระไตรปฎกและเปนกาลงสาคญในการสงคายนาพระธรรมวนย และยงไดรบ

การแตงตงเปนพระธรรมทตในพระบรมราชปถมภของพระเจาอโศกมหาราช โดยทานทงสองไดรบ

มอบหมายใหเดนทางมาเผยแผพระพทธศาสนายงดนแดนสวรรณภม

เมอครงทพระโสณะและพระอตตระเดนทางมาเผยแผพระพทธศาสนายงดนแดน

สวรรณภม มเรองเลาวา ในสมยนน ประชาชนกาลงตกอยในความหวาดกลวผเสอสมทร

ซ�งมกจบทารกกนเปนอาหาร ทานทงสองไดสรางขวญกาลงใจ ทาใหประชาชนหายหวาดกลว

โดยใชอบายธรรมนา “พรหมชาลสตร” ซ�งมเน�อหาวาดวยความเหนผดมาเทศนา และไดเปลงวาจา

ถงไตรสรณคมน รวมทงสมาทานศล 5 ทาใหประชาชนเกดความเชอทถกตองและเลอมใสใน

พระพทธศาสนา จนพากลบตรและกลธดามาบวช ทาใหพระพทธศาสนาไดหย�งรากลกลงในดนแดน

สวรรณภม และเจรญสบเน��องเรอยมาเปนเวลาหลายศตวรรษ


1. เปนสาวกทดของพระพทธเจา พระโสณะและพระอตตระ แมจะเกดไมทนสมยพทธกาล แตเมอ

อปสมบทแลว ทานทงสองไดตงใจปฏบตธรรมและศกษาพระไตรปฎกจนแตกฉาน มความร

ความสามารถ จงไดรบการแตงตงใหเปนพระธรรมทตในการเผยแผพระพทธศาสนายงตางแดน

2. เปนผมขนตธรรมสงย�ง พระโสณะ พระอตตระ และคณะตองเดนทางจากอนเดยมายงสวรรณภม

ซ�งไกลและใชเวลามาก ยอมประสบกบความลาบากมากมาย แตทานทงสองกไมยอทอ ดวยเหน

แกประโยชนของพระพทธศาสนา จงอดทนตอสกบความเหน��อยยาก

3. เปนผมความสามารถในการถายทอดพระธรรม เมอพระโสณะและพระอตตระเดนทางมายง

สวรรณภม พบวาประชาชนกาลงหวาดกลวผเสอสมทร ทานทงสองไดสรางขวญกาลงใจ ทาให

ประชาชนหายหวาดกลว โดยใชอบายธรรมนา “พรหมชาลสตร” ซ�งมเน�อหาวาดวยความเหนผด

มาเทศนา ทาใหชาวสวรรณภมเหนวาความเชอทถกตองตามหลกพระพทธศาสนาคออะไร และ

เกดความเลอมใสจงพากลบตรและกลธดามาบวชเปนจานวนมาก เพอแสดงใหเหนวาพระโสณะและ

พระอตตระมความรความสามารถ และมกลวธในการถายทอดพระธรรมคาสอนในพระพทธศาสนา

เปนอยางด

สวรรณภม และเจรญสบเน��องเรอยมาเปนเวลาหลายศตวรรษ สวรรณภม และเจรญสบเน��องเรอยมาเปนเวลาหลายศตวรรษ ฉบบเฉลย

42

3.2 พระเจาอโศกมหาราช

พระเจาอโศกมหาราช ทรงเปนพระราชโอรสของพระเจาพนทสาร กษตรยราชวงศโมรยะ

แหงเมองปาฏลบตร แควนมคธ

ภายหลงการสวรรคตของพระราชบดา พระเจาอโศกซ�งขณะนนทรงดารงตาแหนงอปราช

ครองเมองอชเชน� แควนอวนต ไดกลบมาเมองปาฏลบตรแลวทรงปราบดาภเษกขนเปนกษตรย

ดวยการสาเรจโทษพระภาดา (พชายนองชาย) ตางพระราชมารดา ทงหมด 99 พระองค ยกเวน

ตสสกมาร ซ�งเปนพระอนชารวมพระราชมารดาเดยวกน ดวยเหตน�พระเจาอโศกจงทรงมอก

พระนามหน�งวา จณฑาโศก ซ�งแปลวา อโศกผดราย แตตอมาเมอพระองคทรงหนมายอมรบนบถอ

พระพทธศาสนา และไดทรงประกอบพระราชกจอนเปนการบารงพระพทธศาสนาขนานใหญ จงได

ทรงรบการขนานพระนามใหมวา ธรรมาโศก ซ�งแปลวา อโศกผทรงธรรม

สาเหตทพระเจาอโศกทรงเลอมใสพระพทธศาสนา มกลาวไววาเปนเพราะพระองค

ทรงสลดพระทยเมอทอดพระเนตรเหนผคนลมตายเปนจานวนมาก ในคราวททรงยกกองทพไป

“ใหประชาชนม�นคงในศาสนาของตน เพราะความเจรญงอกงามในธรรมยอมมใน

ศาสนาทงปวง ไมพงยกยองลทธศาสนาของตนและตาหนลทธศาสนาของคนอน เพราะวาลทธ

ศาสนาของคนอนยอมเปนส�งควรบชาของพวกเขา ใครกตามยกยองลทธศาสนาของตน ดหม�น

ลทธศาสนาของผอน มไดชวยใหลทธศาสนาของตนดขน แตกลบเปนการทาอนตรายแกลทธ

ศาสนาของตนหนกลงไปอก”

จารกพระเจาอโศกหลกท 12

ทรงสลดพระทยเมอทอดพระเนตรเหนผคนลมตายเปนจานวนมาก ในคราวททรงยกกองทพไป

ปราบแควนกลงคะ เพอขยายอาณาเขตออก

ไปทางใต

อยางไรกตาม ในคมภรสมนตปาสา-

ทกาอรรถกถา กลาวถงสาเหตทพระเจาอโศก

ทรงเลอมใสพระพทธศาสนาไววา วนหน�ง

พระเจาอโศกไดทอดพระเนตรเหนสามเณร

นอยรปหน�งนามวา นโครธ เดนบณฑบาตดวย

อาการสารวม ผานลานพระราชวง ทรงเกด

ความเอนดเยยงบตรขนมาทนท จงใหคน

ไปนมนตสามเณรนโครธมาสนทนาและทรง

สถปสาญจ สถานททพระเจาอโศกมหาราชโปรดเกลาฯ ใหสรางขนเพอประดษฐานพระธาตของพระสารบตรและพระโมคคลลานะ ตงอย ณ เมองโภปาน ประเทศอนเดย

นอยรปหน�งนามวา นโครธ เดนบณฑบาตดวยนอยรปหน�งนามวา นโครธ เดนบณฑบาตดวยนอยรปหน�งนามวา นโครธ เดนบณฑบาตดวยนอยรปหน�งนามวา นโครธ เดนบณฑบาตดวยนอยรปหน�งนามวา นโครธ เดนบณฑบาตดวยนอยรปหน�งนามวา นโครธ เดนบณฑบาตดวยนอยรปหน�งนามวา นโครธ เดนบณฑบาตดวยนอยรปหน�งนามวา นโครธ เดนบณฑบาตดวยนอยรปหน�งนามวา นโครธ เดนบณฑบาตดวยนอยรปหน�งนามวา นโครธ เดนบณฑบาตดวยนอยรปหน�งนามวา นโครธ เดนบณฑบาตดวยนอยรปหน�งนามวา นโครธ เดนบณฑบาตดวย

อาหารทใสลงในบาตรพระ ในภาษาไทยใชในความหมายวารบของใสบาตร

ตสสกมาร ซ�งเปนพระอนชารวมพระราชมารดาเดยวกน ดวยเหตน�พระเจาอโศกจงทรงมอกตสสกมาร ซ�งเปนพระอนชารวมพระราชมารดาเดยวกน ดวยเหตน�พระเจาอโศกจงทรงมอก ฉบบเฉลย

43

ขอใหแสดงธรรมใหฟง สามเณรนโครธไดกลาวพทธวจนะขนมาบทหน�งวา “ความไมประมาทเปน

ทางไมตาย ความประมาทเปนทางแหงความตาย คนทประมาทถงมชวตอย กเปรยบเสมอนคนตาย

แลว” พระเจาอโศกทรงซาบซงในรสพระธรรมเปนอยางย�ง จงกลาวปฏญาณตนเปนพทธศาสนกชน

ตงแตบดนน

เมอพระเจาอโศกทรงเลอมใสในพระพทธศาสนาแลว ไดทรงทานบารงพระพทธศาสนา

เปนการใหญ อยางเชน ทรงสรางวหารและเจดยจานวน 84,000 หลง ตามจานวนพระธรรมขนธ

เพอถวายเปนพทธบชา ทรงสรางเสาศลาจารกตงไวตามสงเวชน�ยสถานและเมองสาคญตางๆ

ภายในพระราชอาณาเขต และยงไดทรงอนญาตใหพระมหนทกมารและพระสงฆมตตา พระราชโอรส

และพระราชธดาของพระองคออกผนวชในพระพทธศาสนา

เมอพระพทธศาสนาเจรญขนตามลาดบ ดวยไดรบพระบรมราชปถมภจากพระเจาอโศก

ทาใหมพวกเดยรถยหรอนกบวชนอกศาสนาทเหนแกลาภสกการะพากนปลอมบวชเปนพระภกษ

จานวนมาก และเมอบวชแลวกไมสนใจศกษาพระธรรมวนยและยงประพฤตตวตามลทธเดมของ

ตนอย ทาใหเกดความสบสนขนในพระพทธศาสนา พระเจาอโศกจงโปรดใหพระโมคคลลบตร-

ตสสเถระและคณะสงฆรวมกนสงคายนาพระธรรมวนยโดยนาพระสงฆทงหมดมาทดสอบความร

เสาอโศก สรางขนในรชสมยพระเจาอโศกมหาราช เพอเปนเครองหมายของการประกาศพระธรรมของพระพทธเจา ดจราชสหคารามไปทวทง 4 ทศ (จากภาพเปนหวเสาอโศก)

เกยวกบพระพทธศาสนา หากพระสงฆรปใดตอบ

ไมไดกใหลาสกขา (สก) ออกไป พวกเดยรถยทปลอม

บวชจงถกจบสกจานวนมาก

ภายหลงการสงคายนาพระธรรมวนย

พระเจาอโศกไดทรงสงพระธรรมทตไปเผยแผ

พระพทธศาสนายงดนแดนตางๆ รวม 9 เสนทาง

ดวยกน

นอกจากน�พระเจาอโศกยงทรงเปนกษตรย

พระองคแรกทเสดจออกผนวชเปนการช�วคราวใน

ขณะททรงครองราชย และไดทรงเปลยนวเทโศบาย

ในการแผพระราชอานาจและพระราชอาณาเขตจาก

การเอาชนะศตรดวยการทาสงครามมาเปนการใช

พทธธรรมซ�งยงถกนามาใชเปนแนวทางปกครอง

ประเทศจนเกดเปนระบอบธรรมราชา ขนมาเปน

แบบอยางใหกษตรยในยคหลงดาเนนรอยตามมา

จนถงบดน�


44


1. ทรงเปนผม�นคงในพระรตนตรยและเปนอบาสกทด เมอพระเจาอโศกมหาราชทรงหนมาเลอมใส

พระพทธศาสนา ทรงม�นคงในพระรตนตรย ทรงเอาพระทยใสในการทานบารงพระพทธศาสนา

เชน ถวายความอปถมภพระสงฆ สรางวดและเจดย ตลอดจนสนบสนนการสงคายนาและชาระ

สงฆมณฑลใหบรสทธ รวมทงสงคณะธรรมทตไปเผยแผพระพทธศาสนายงตางแดน

2. ทรงมความรบผดชอบอยางย�ง เมอพวกเดยรถยปลอมตวมาบวชเปนพระภกษจานวนมาก

จนทาใหเกดความแตกสามคคกนในสงฆมณฑล พระเจาอโศกมหาราชไดทรงสงมหาอามาตย

คนหน�งไปไกลเกลย แตมหาอามาตยคนดงกลาวกลบบนดาลโทสะฆาพระภกษไปหลายรป พระเจา

อโศกมหาราชทรงยอมรบผดชอบตอการกระทาของมหาอามาตยคนน� โดยทรงตาหนวาเปน

ความผดของพระองคเอง และทรงไถโทษดวยการสนบสนนใหมการสงคายนาพระธรรมวนยและ

ชาระพระพทธศาสนาใหบรสทธ

3. ทรงมนาพระทยกวางขวางและใหเสรภาพในการนบถอศาสนา พระเจาอโศกมหาราช แมจะทรง

นบถอพระพทธศาสนา แตยงพระราชทานความอปถมภแกลทธศาสนาอน รวมทงพระราชทาน

เสรภาพในการนบถอศาสนาแกประชาชน

4. ทรงเปนมหาราชในอดมคต พระเจาอโศกมหาราชทรงเลกใชวธทรนแรง แตทรงใชธรรมะเปนหลก

ในการปกครอง ทรงสถาปนาระบอบธรรมราชา คอ การปกครองประเทศโดยยดพทธธรรมเปนหลก

สรางความสงบสขแกประชาชนถวนหนา นบเปนมหาราชในอดมคตทกษตรยในสมยตอมาไดนบถอ

ใชเปนแบบอยาง

คนหาขอมลเพมเตมไดท http://www.aksorn.com/lib/s/soc_01

4. บคคลตวอยางทมผลงานดานศาสนสมพนธบคคลทปฏบตตนเปนแบบอยาง และมผลงานดานศาสนสมพนธมหลายทาน แตขอยกมา

กลาวเพยงบางทาน ไดแก

พระธรรมโกษาจารย (เงอม อนทปญโญ) หรอทรจกกนในนามพทธทาสภกข (27 พฤษภาคม

พ.ศ. 2449 - 8 กรกฎาคม พ.ศ. 2536) ทานพทธทาสเปนพระภกษผตงใจศกษาพระปรยตอยาง

แนวแน และตงม�นปฏบตธรรมอยางเครงครด ทาใหทานเปนผถงพรอมดวยสมณกจทงดานคนถธระ

และวปสสนาธระอยางยากทจะหาพระภกษรปใดเสมอเหมอนได


45

นอกจากน� ทานพทธทาสยงมผลงานปรากฏอยมากมายทงในรปพระธรรมเทศนาและ

งานเขยน โดยทานไดตงใจถายทอดพระพทธศาสนาใหอยในฐานะทเปน พทธะ และ ศาสนา อยาง

แทจรง คอเปนศาสนาแหงความร ความตน และความเบกบาน ไมเจอปนดวยการหลงผด ทาให

หลายคนขนานนามทานวาเปน พระนกปฏรปอยางแทจรง

นอกจากพระพทธศาสนาฝายเถรวาท

ทานพทธทาสยงมใจเปดกวางและทาการ

ศกษาคาสอนของศาสนาและนกายตางๆ ดวย

ความคดทวา ศาสนาทงหลายลวนมความ

มงหมายในคตเดยวกน โดยทานพทธทาส

มความเหนวา โลกน�อยไดเพราะมศาสนาเปน

เครองพยงจตใจ เปนทตงของจตใจของคนใน

โลกดวยกนทกศาสนา ถาทกศาสนารวมมอกน

เพอทาประโยชนใหแกโลก โลกจะดกวาอยางท

เปนอยในปจจบน และปญหาเรองการกระทบ

กระท�งกนระหวางศาสนากจะไมม นอกจากน�

ศาสนกชนทกศาสนาจะตองระลกอยเสมอวา

มนษยชาตกาลงตองการความชวยเหลอจาก

ศาสนา ถามนษยยงแตกแยกกนกจะสงผลให

ศาสนาแตกแยกเชนเดยวกน อนจะสงผลให

โลกเลวรายย�งไปกวาน�อกมาก เพราะฉะนน

จงควรหาทางทาความเขาใจในระหวางศาสนา

ใหมากเพอใหศาสนามบทบาท เพอสนตภาพ

ของโลก

ดงนนจงกลาวไดวาทานพทธทาส

ไดมแนวคดและบทบาทสาคญในการสงเสรมและสรางความเขาใจอนดระหวางศาสนา จนทาใหม

นกศกษาและอาจารยทางดานศาสนศาสตรจากประเทศตางๆ รวมทงประมขของศาสนจกรตางๆ เดนทาง

มาทสวนโมกขพลาราม เพอพดคยแลกเปลยนความคดเหนและสนทนาธรรมกบทานพทธทาส

เปนจานวนมาก และดวยผลงานอนโดดเดนในดานศาสนสมพนธ ทประชมสมยสามญ องคการศกษา

วทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (ยเนสโก) ทกรงปารส ประเทศฝร�งเศส เมอวนท

20 ตลาคม 2548 จงยกยองทานพทธทาสใหเปนบคคลสาคญของโลก ประจาป 2549-2550


46


กจกรรมท 1 ใหนกเรยนทากจกรรมหรอตอบคาถามตอไปน�

ชอบปลกวเวกในปา-ปญญาแตกฉาน 4-ถอธดงค 3-มนามเดมวาปปผล-เบญจกลยาณ�-มนามเดม

วาสทตตะ-นาเศษผามาเยบจวร-ประธานปฐมสงคายนา-เปนทายกผเลศ-มคารมาตา-สรางวดเชตวน-

เปนเลศดานทรงจาพระวนย-ผตดสนคดภกษ-ผมกอนขาวเพอคนอนาถา-พนกงานภษามาลา-สรางวด

บพพาราม-มคารวะธรรมอยางย�ง-มคณธรรมในดานสกขามาตา-รเร�มถวายผาอาบนาฝน-ใหทานแกยาจก

เปนประจา

1. ใหนกเรยนวเคราะหถอยคาและขอความในกรอบขางลางวาเปนพทธสาวก พทธสาวกาทานใด

แลวจดทาแผนผงแสดงคณลกษณะและคณธรรมของพทธสาวก พทธสาวกา ใหถกตองเหมาะสม

พทธสาวก/พทธสาวกา

ถอธดงค 3

นาเศษผามาเยบจวร

ชอบปลกวเวกในปา

ประธานปฐมสงคายนา

นามเดมวา สทตตะ

พระมหากสสปะ

ผตดสนคดภกษ

พนกงานภษามาลา

ปญญาแตกฉาน 4

เปนเลศดานทรงจาพระวนย

มคณธรรมในดานสกขามาตา

พระอบาล

สรางวดเชตวน

ผมกอนขาวเพอคนอนาถา

มนามเดมวา ปปผล

ใหทานแกยาจกเปนประจา

เปนทายกผเลศ

สรางวดบพพาราม

เบญจกลยาณ

รเรมถวายผาอาบนาฝน

มคารมาตา

มคารวะธรรมอยางยง

นางวสาขาอนาถบณฑกเศรษฐฉบบเฉลย

47


(ม.1/4)

2. ใหนกเรยนยกตวอยางคณธรรมทควรนามาเปนแบบอยางของพทธสาวกหรอพทธสาวกา

ทานละ 1 ขอ และอธบายการนาไปปรบใชในชวตประจาวน

พทธสาวก/พทธสาวกา คณธรรม

ทควรถอเปนแบบอยาง

การนาไปปรบใชในชวตประจาวน

พระมหากสสปะ .....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

................................................................................................

................................................................................................

................................................................................................

................................................................................................

................................................................................................

พระอบาล .....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

................................................................................................

................................................................................................

................................................................................................

................................................................................................

................................................................................................

อนาถบณฑกเศรษฐ .....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

................................................................................................

................................................................................................

................................................................................................

................................................................................................

................................................................................................

นางวสาขา .....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

................................................................................................

................................................................................................

................................................................................................

................................................................................................

................................................................................................


เปนบตรทดของบดา

มารดา

เปนบตรทเคารพเชอฟงบดามารดา ตงใจเรยน

หนงสอ ชวยเหลองานบานตามสมควร และ

ตอบแทนพระคณของบดามารดาตามสมควรแก

ฐานะและโอกาส

ใฝหาความรอยเสมอ ตงใจเรยนหนงสอ หมนศกษาและทบทวน

ความรทไดเรยนไปแลว และขวนขวายคนควา

หาความรเพมเตมอยเสมอ

มความตงใจแนวแน มจตใจแนวแนในการเรยนหนงสอหรอ

การทางานทไดรบมอบหมายอยางสดความ

สามารถ ไมยอทอตอความเหนดเหนอยหรอ

ความลาบาก

มความจรงใจและ

ชวยเหลอเพอนเสมอ

ใหความชวยเหลอเพอนในดานตางๆ เชน ชวย

เพอนทบทวนบทเรยน หรอ คอยใหคาปรกษา

เมอเพอนกาลงมปญหา คอยปลอบใจเมอเพอน

มความทกข มความจรงใจและซอสตยตอเพอน

อยเสมอ


48

3. ใหนกเรยนจดทาตารางอธบายคณลกษณะของ “เบญจกลยาณ�” และวธปฏบตตนเพอใหม

คณลกษณะดงกลาว ตามความเขาใจของนกเรยน

เบญจกลยาณ�

คณลกษณะ คาอธบาย วธการปฏบตตน

ผมงาม .....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

เน�องาม .....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

กระดกงาม .....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

ผวงาม .....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

วยงาม .....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................

..............................................................................................................


ผมดาสลวยเปนเงางาม ดแลสขภาพเสนผมดวยการรบประทานอาหารใหครบ5 หม หมนสระผมใหสะอาดเปนประจา เปนตน

เหงอกและรมฝปากงาม หมนดแลสขภาพชองปาก รบประทานอาหารทเปนประโยชน ไมสบบหรซงจะทาใหรมฝปากมสคลา เปนตน

ฟนขาวงามเปนระเบยบ ดแลรกษาสขภาพเหงอกและฟนดวยการรบประทานอาหารทมแคลเซยมเพอใหฟนมความแขงแรง แปรงฟนใหสะอาดอยางนอยวนละ 2 ครงหรอหลงรบประทานอาหาร ไมรบประทานอาหารทมนาตาลมากเกนไปซงจะทาใหฟนผ และควรพบทนตแพทยอยางนอยเดอนละครง เปนตน

ผวเกลยงเกลา ไมมไฝฝา รบประทานผกและผลไมอยเสมอ หมนออกกาลงกายเพอใหสขภาพแขงแรงและจะทาใหผวพรรณเปลงปลง ดแลรกษาความสะอาดของรางกายดวยการอาบนาทกวน และสวมใสเสอผาทสะอาด เปนตน

มความงามเหมาะสมกบวยของตน

ประพฤตตนใหเหมาะสมกบวยและหนาททตองรบผดชอบ เชนเปนนกเรยนกควรตงใจเรยน เคารพเชอฟงบดามารดาและครอาจารย หมนทาความดดวยการรกษาศลและทาบญกศลหรอสวดมนตไหวพระ ปฏบตตนตามหนาทของพลเมองทด เปนตน


49

ปรศนา

ไฟในอยานาออก ไฟนอกอยานาเขา จงใหแกคนทให จงอยาใหแกคน

ทไมให

จงใหแกคนทให

และไมให

จงน�งใหเปนสข จงนอนใหเปนสข จงกนใหเปนสข จงบชาไฟ จงบชาเทวดา

4. ใหนกเรยนพจารณาปรศนาในโอวาท 10 ประการทนางวสาขาไดรบจากธนญชยเศรษฐ แลวนา

ไปเตมลงในชองวางใหถกตอง

.................................................................................. คนทยมของไปแลวไมคน ภายหลงไมควรใหยมอก

.................................................................................. นอนเมอภายหลงพอผว แมผว และสามไดเขานอนแลว

..................................................................................

อยานาเอาคาทคนอนนนทาคนภายในครอบครวมาเลา

สกนฟง

.................................................................................. ใหความเคารพยาเกรงพอผว แมผว และสาม

..................................................................................

ใหความนบถอพอผว แมผว และสามเอาใจใสดแล

อยางด

..................................................................................

ใครทยมของใชแลวนามาคน คราวตอไปถาเขามายม

อกกควรใหยม

..................................................................................

ญาตมตรแมจะเอาส�งของทเคยหยบยมกลบมาคนหรอ

ไมคน กควรใหยมอก

..................................................................................

อยาน�งในทซ�งจะตองลกขนเมอพอผว แมผว หรอสาม

เดนผานมา

.................................................................................. กนเมอภายหลงพอผว แมผว และสามไดกนอ�มแลว

.................................................................................. อยานาความลบของครอบครวไปเลาใหคนภายนอกฟง

จงอยาใหแกคนทไมให

จงนอนใหเปนสข

ไฟนอกอยานาเขา

จงบชาไฟ

จงบชาเทวดา

จงใหแกคนทให

จงใหแกคนทใหและไมให

จงนงใหเปนสข

จงกนใหเปนสข

ไฟในอยานาออก


50

2.25. ใหนกเรยนยกตวอยางบคคลทมคณธรรมทควรถอเปนแบบอยางและนาประทบใจ โดยเขยน

อธบายลงในทวางและหาภาพของทานมาตด

.............................................................................................

.............................................................................................

.............................................................................................

.............................................................................................

.............................................................................................

.............................................................................................

.............................................................................................

.............................................................................................

.............................................................................................

.............................................................................................

.............................................................................................

.............................................................................................

.............................................................................................

.............................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

บคคลทมคณธรรมทควรนบถอเปนแบบอยางและนาประทบใจสาหรบขาพเจา ไดแก คณครภาษาไทย เนองจากคณครภาษาไทยของขาพเจาเปนบคคลทมคณธรรม มความร ความสามารถ และมวธการสอนทนาสนใจ ทาใหไมเบอหนายและทาใหนกเรยนทกคนมความสขกบการเรยนวชาภาษาไทย คณครของขาพเจาไดแนะแนวทางการเรยนภาษาไทยใหไดผลด ดวยวธการสอนในหลายรปแบบ พรอมทงยงยกตวอยางประกอบทชดเจน หลากหลาย ทาใหขาพเจาเขาใจเนอหาของวชาภาษาไทยมากยงขน นอกจากนคณครภาษาไทยของขาพเจายงเลาเรองราวตางๆ อนเปนเกรดเลก

ภาพประกอบบคคลทมคณธรรมทควรเปนแบบอยาง

เกรดนอยเกยวกบภาษาไทย ทาใหขาพเจาและนกเรยนมความรกวางขวางมากยงขนและทาใหภาษาไทยเปนวชาทนาสนใจ ทาใหอยากตดตามหรอขวนขวายหาความรเพมเตม วชาภาษาไทยทขาพเจาเคยเบอหนายจงกลายเปนวชาทสนกสนาน ไดรบความเพลดเพลนและทาใหเจรญปญญามากยงขน และยงทาใหขาพเจาตงใจเรยนจนสามารถทาคะแนนสอบไดดยงขน ขาพเจาจงคดวาคณครภาษาไทยของขาพเจาเปนบคคลทมคณธรรมทควรนบถอเปนแบบอยางและนาประทบใจ และขาพเจาอยากจะนาแนวทางตางๆ ของทานไปปรบใชในชวตประจาวนและในหนาทการงานตอไปในอนาคต


.............................................................................................ฉบบเฉลย

51

...............................................................

...............................................................

...............................................................

… … … … .. ..............................................................

...............................................................................

...............................................................................

พระธรรมโกษาจารย

...............................................................

...............................................................

...............................................................

พระเจาอโศกมหาราช ...............................................................

...............................................................

...............................................................

...............................................................

...............................................................................

...............................................................................

...............................................................

...............................................................

กจกรรมท 2 ใหนกเรยนแบงกลมกนศกษาและวเคราะหคณธรรมทควรถอเปนแบบอยาง

ของพระเจาอโศกมหาราช และผลงานของพระธรรมโกษาจารย(พทธทาสภกข)

แลวสรปขอมลสงเขปใสลงในแผนผง

ทรงมนคงในพระรตนตรยและเปนอบาสกทด

ทรงมความรบผดชอบอยางยง

ทรงเปนมหาราชในอดมคต

ทรงมนาพระทยกวางขวาง

และใหเสรภาพในการนบถอศาสนา

เปนนกคดผยงใหญ

เปนนกปฏรปศาสนา เปนผอทศตนเพอพระพทธศาสนา

และสงเสรมศาสนสมพนธ


52


(ม.1/1)

5. ชาดกชาดก คอ เรองราวของพระโพธสตวผมความมงม�นและเพยรพยายามพฒนาตนเองไปส

ความเปนพระพทธเจา ดวยการบาเพญบารมตามคตทางพระพทธศาสนา ชาดกมทงสน 547 เรอง

ชาวบานมกเรยกวา พระพทธเจา 500 ชาต

5.1 อมพชาดกพระพทธเจาตรสเลาเรอง “อมพชาดก” ประกอบเรองทพระเทวทตคดเปนใหญและจะ

ปกครองสงฆมณฑลแทนพระพทธเจา เมอถกหามกขดเคอง ถงขนบอกคนความเปนอาจารยแด

พระพทธเจา รวมทงทาสงฆเภท (ทาใหสงฆแตกกน) สรางความแตกแยกขนในพระพทธศาสนา

พระพทธเจาจงตรสวา “มใชแตชาตน�เทานนทเทวทตบอกคนอาจารย ชาตกอนกเชนกน” แลวจง

ทรงเลาเรองอมพชาดก ความวา

ในอดตกาลมพราหมณหนมคนหน�งไดเลาเรยนมนตเสกมะมวงใหออกผลไดในช�วพรบตา

โดยอาจารยซ�งเปนจณฑาล มขอแมวา “มนตน�หาคามได อาศยมนตน�แลวจะไดลาภสกการะ

มากมาย ถามคนถามวาเรยนมนตน�มาจากใคร ใหบอกตามความเปนจรงวาศกษามาจากอาจารย

ผเปนจณฑาล มฉะนนแลวมนตน�กจะเสอม”

พราหมณหนมใชมนตเสกมะมวง

ในการเลยงชพ วนหน�งคนรกษาพระราช-

อทยานของพระเจากรงพาราณสซอมะมวงท

เกดจากมนตไปถวายพระราชา พระองคทรง

ตดใจรสชาตของมะมวง จงใหถามพราหมณ

หนมวาเรยนมนตเสกมะมวงมาจากใคร ดวย

ความละอายทจะบอกวาอาจารยของตนเปน

จณฑาล พราหมณหนมจงกราบทลเปนเทจวา

ไดเลาเรยนมนตมาจากทศาปาโมกขแหงกรง

ตกศลา ทนททพราหมณหนมกลาวเทจ มนต

กเสอมโดยไมรตว เมอพระราชารบส�งใหเสก

มะมวงใหเสวย แมพราหมณหนมจะรายมนต

อยางไร กไมไดผลอยางเชนเคย พราหมณ

หนมจงกราบทลความจรงวาตนไดเรยนมนต

มาจากอาจารยจณฑาลพราหมณหนมศกษาวชาเสกมะมวงจากอาจารยจณฑาล

ชาดก คอ เรองราวของพระโพธสตวผมความมงม�นและเพยรพยายามพฒนาตนเองไปส ชาดก คอ เรองราวของพระโพธสตวผมความมงม�นและเพยรพยายามพฒนาตนเองไปส ชาดก คอ เรองราวของพระโพธสตวผมความมงม�นและเพยรพยายามพฒนาตนเองไปส ชาดก คอ เรองราวของพระโพธสตวผมความมงม�นและเพยรพยายามพฒนาตนเองไปส ชาดก คอ เรองราวของพระโพธสตวผมความมงม�นและเพยรพยายามพฒนาตนเองไปส ชาดก คอ เรองราวของพระโพธสตวผมความมงม�นและเพยรพยายามพฒนาตนเองไปส ชาดก คอ เรองราวของพระโพธสตวผมความมงม�นและเพยรพยายามพฒนาตนเองไปส ชาดก คอ เรองราวของพระโพธสตวผมความมงม�นและเพยรพยายามพฒนาตนเองไปส ชาดก คอ เรองราวของพระโพธสตวผมความมงม�นและเพยรพยายามพฒนาตนเองไปส ชาดก คอ เรองราวของพระโพธสตวผมความมงม�นและเพยรพยายามพฒนาตนเองไปส ชาดก คอ เรองราวของพระโพธสตวผมความมงม�นและเพยรพยายามพฒนาตนเองไปส

โดยอาจารยซ�งเปนจณฑาล มขอแมวา โดยอาจารยซ�งเปนจณฑาล มขอแมวา โดยอาจารยซ�งเปนจณฑาล มขอแมวา โดยอาจารยซ�งเปนจณฑาล มขอแมวา โดยอาจารยซ�งเปนจณฑาล มขอแมวา โดยอาจารยซ�งเปนจณฑาล มขอแมวา โดยอาจารยซ�งเปนจณฑาล มขอแมวา โดยอาจารยซ�งเปนจณฑาล มขอแมวา โดยอาจารยซ�งเปนจณฑาล มขอแมวา

ทานผทไดตรสรเปนพระพทธเจา ซงกาลงบาเพญบารม 10 คอ ทานศล เนกขมมะ ปญญา วรยะ ขนต สจจะ อธษฐาน เมตตา อเบกขา

ลกคนตางวรรณะ ทมารดามวรรณะสงกวา เชน บดาเปนศทร มารดาเปนพราหมณ หรอแปลวา ชนตา


53

เมอพระราชาทรงทราบความจรงกกรวพราหมณหนม แลวตรสวา “บคคลใดรแจงธรรม

จากอาจารยใด ไมวาจะเปนกษตรย พราหมณ แพศย ศทร คนจณฑาล อาจารยนนแลเปนคน

ทประเสรฐสดของเขา” เมอตรสแลวพระราชากรบส�งใหเฆยนพราหมณหนม และขบไลออกจาก

พระนคร

พราหมณหนมกลบไปยงทอยของอาจารยจณฑาล กราบแทบเทาอาจารยแลวสารภาพ

ความผด และขอเรยนมนตใหม แตอาจารยจณฑาลกลาววา “เราประสาทมนตแกเจาโดยธรรม เจา

กรบเอาไปโดยธรรม ถาเจาตงอยในธรรม มนตกจะไมเสอม ดกอนเจาทรามปญญา มนตนนเจา

ไดมาโดยลาบาก เปนของหายากทจะหาไดในมนษยในโลกน� เราอตสาหถายทอดใหเจาเพอเปน

เครองมอเลยงชพ แตเจากลบทาลายดวยการพดเทจ หลอกลวง เจาคนช�วเอย มนตใดจะมแกเจา

เราไมมวนถายทอดมนตใหเจาอกแลว” เมอกลาวจบ อาจารยจณฑาลกขบไลพราหมณหนมไปให

พนจากบานของตน พราหมณหนมออกจากบานอาจารยจณฑาลดวยจตใจแตกสลาย คดวาตนจะ

มชวตอยทาไม ตายเสยดกวา แลวกเดนทางเขาปา ตายอยางคนอนาถา

ชาดกเรองน�แสดงใหเหนวา ความกตญกตเวท หรอ ความรจกและตอบแทนบญคณ

เปนพนฐานสาคญของบคคล ใครมคณธรรมขอน� คณธรรมขออนๆ ยอมเจรญงอกงามขนอยาง

นาอศจรรย

5.2 ตตตรชาดกพระพทธเจาตรสเลาเรอง “ตตตรชาดก” เพราะปรารภเหตท พระฉพพคคย (กลมพระ

6 รป) พากนจบจองทพกไวเพอตนเองและอปชฌายาจารย จนพระสารบตรไมมทพก ตองเดน

จงกรมตลอดคน ในตอนใกลรง พระพทธเจาเสดจมาพบพระสารบตร จงตรสถาม เมอทรงทราบความ

จงมรบส�งใหประชมสงฆ แลวตรสถามวา “ภกษชนดใด ควรจะไดทพกอนเลศ ขาวและนาอนเลศ”

ภกษบางจาพวกตอบวา “ภกษผออกบวชจากตระกลพราหมณ กษตรย คหบด เปนตน” บางจาพวก

ตอบวา “ภกษผไดฌาณ ภกษผบรรลโสดาปตตผล จนบรรลพระอรหนต ควรจะไดทพกอนเลศ

ไดขาวและนาอนเลศ”

พระพทธเจาจงตรสตอไปวา ภกษทกลาวมานน หาใชผทควรไดทพกอนเลศ ขาวและนา

อนเลศ ภกษผทเจรญดวยวยวฒเทานนทควรได แลวทรงสอนภกษทงหลายวา “พวกเธออยดวยกน

จานวนมาก ไมรจกเคารพยาเกรง ไมกราบไหวผเจรญดวยวย แลวจะอยรวมกนไดอยางไร” แลว

จงตรสเลาเรองตตตรชาดก มความวา

ในอดตชาต ณ ตนไทรในปาหมพานต มสตวซ�งเปนสหายกนอย 3 ตว คอ ลง นกกระทา

และชาง สหายทงสามมไดเคารพยาเกรงกนตามลาดบอาวโส จงตกลงกนหาตวทอาวโสสงสด

ในอดตชาต ณ ตนไทรในปาหมพานต มสตวซ�งเปนสหายกนอย 3 ตว คอ ลง นกกระทา ในอดตชาต ณ ตนไทรในปาหมพานต มสตวซ�งเปนสหายกนอย 3 ตว คอ ลง นกกระทา ในอดตชาต ณ ตนไทรในปาหมพานต มสตวซ�งเปนสหายกนอย 3 ตว คอ ลง นกกระทา ในอดตชาต ณ ตนไทรในปาหมพานต มสตวซ�งเปนสหายกนอย 3 ตว คอ ลง นกกระทา ในอดตชาต ณ ตนไทรในปาหมพานต มสตวซ�งเปนสหายกนอย 3 ตว คอ ลง นกกระทา ในอดตชาต ณ ตนไทรในปาหมพานต มสตวซ�งเปนสหายกนอย 3 ตว คอ ลง นกกระทา ในอดตชาต ณ ตนไทรในปาหมพานต มสตวซ�งเปนสหายกนอย 3 ตว คอ ลง นกกระทา ในอดตชาต ณ ตนไทรในปาหมพานต มสตวซ�งเปนสหายกนอย 3 ตว คอ ลง นกกระทา ในอดตชาต ณ ตนไทรในปาหมพานต มสตวซ�งเปนสหายกนอย 3 ตว คอ ลง นกกระทา ในอดตชาต ณ ตนไทรในปาหมพานต มสตวซ�งเปนสหายกนอย 3 ตว คอ ลง นกกระทา ในอดตชาต ณ ตนไทรในปาหมพานต มสตวซ�งเปนสหายกนอย 3 ตว คอ ลง นกกระทา ในอดตชาต ณ ตนไทรในปาหมพานต มสตวซ�งเปนสหายกนอย 3 ตว คอ ลง นกกระทา

ชอปาหนาวแถบเหนอของอนเดย

นาอศจรรยนาอศจรรยฉบบเฉลย

54

ฝกคดฝกทาใหนกเรยนสบคนขอมลเกยวกบชาดกจากแหลงความรตางๆ แลวนา

ไปสารวจภายในวดสาคญตางๆ วามจตรกรรมฝาผนงเขยนภาพชาดก

เรองใดบาง

แตตางฝายกอางวาตนอาวโสกวาตวอน ลงจงเสนอใหใชตนไทรเปนตวตดสน โดยถามวาแตละตว

วาเหนตนไทรมาตงแตเมอใด

ชางกลาววา “ขาเหนมนมาตงแต

ตนไทรน�ยงเปนตนไมเลกๆ เวลาขาเดนผาน

ยอดไทรยงระขาทงสของขาเลย เพราะฉะนน

ขาจะตองแกกวาพวกทานแนนอน”

ลงกลาววา “ขาเหนตนไทรน�มา

ตงแตขายงเปนลกลงตวนอยๆ เมอขาน�งกบ

พนยงกดยอดมนเลนเลย เพราะฉะนนขาตอง

แกกวาพวกทาน”

นกกระทากลาววา “สหายทงสองเอย

พวกทานตองเกดภายหลงขาแนนอน สหายทง

สองรไหมวาเดมแลวตนไทรมไดอย ณ สถาน

ทน� แตมตนไทรใหญอยไกลจากทน��อกตนหน�ง

ขาไดกนผลของตนไมนนแลวบนผานมายงทน�

ไดถายมลลงมาตรงน� แตนนมากเกดตนไทรน�

ขน ขายอมแกกวาทานทงสองแนนอน”

ชาง ลง และนกกระทา ถกเถยงกนเพอหาผทอาวโสสงสด โดยใชตนไทรเปนเครองตดสน

ชางและลงไดยนดงนน จงกลาววา “สหายบณฑต ทานมอาวโสกวาเรา ตงแตน�ไป เรา

ทงสองจะเคารพนบถอบชาทาน และจะตงอยในโอวาทของทาน”

ตงแตนนมาชางและลงกเคารพยาเกรงนกกระทาในฐานะผอาวโส เชอฟงคาแนะนาและ

อยดวยกนอยางผาสกตลอดอายขย

ชาดกเรองน�แสดงใหเหนวา แมสตวเดรจฉานยงรจกเคารพยาเกรงกนตามลาดบอาวโส

ดงนนในฐานะทเราเปนมนษยจงตองเคารพนบนอบตอผเจรญดวยวยวฒ ซ�งจะทาใหไดรบการ

ยกยองสรรเสรญในปจจบน มทางไปทด และไดรบความเจรญตอไปในอนาคต


55

แบบฝกทกษะพฒนาการเรยนรท 2.3

กจกรรมท 1 ใหนกเรยนตอบคาถามหรอทากจกรรมตอไปน�

1. ใหนกเรยนศกษาและวเคราะหเรอง “อมพชาดก” แลวตอบคาถามตอไปน�

1) เพราะเหตใดพระพทธเจาจงตรสเลาเรอง “อมพชาดก”

...................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................

2) เพราะเหตใดพราหมณหนมจงไมสามารถเสกมะมวงถวายพระราชาได

...................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................

3) นกเรยนไดคตธรรมอะไรบางจากการศกษาเรอง “อมพชาดก”

...................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................

2. ใหนกเรยนศกษาและวเคราะหเรอง “ตตตรชาดก” แลวตอบคาถามตอไปน�

1) เพราะเหตใดพระพทธเจาจงตรสเลาเรอง “ตตตรชาดก”

...................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................

2) เพราะเหตใดสตวสหายทง 3 ตว คอ ลง นกกระทา และชาง จงตองการลาดบอาวโส

...................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................

3) นกเรยนไดคตธรรมอะไรบางจากการศกษาเรอง “ตตตรชาดก”

...................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................

พระเทวทตคดเปนใหญและจะปกครองสงฆมณฑลแทนพระพทธเจา เมอถกหามกขดเคอง ถงขนบอกคนความเปนอาจารยแดพระพทธเจา รวมทงทาสงฆเภท (ทาใหสงฆแตกกน) สรางความแตกแยกขนในพระพทธศาสนา พระพทธเจาจงตรสวามใชแตชาตนเทานนทเทวทตบอกคนความเปนอาจารย ชาตกอนกเชนกน แลวจงทรงเลาเรองอมพชาดก

ดวยความละอายทจะบอกวาอาจารยของตนเปนจณฑาล พราหมณหนมจงกราบทลเปนเทจวาไดเลาเรยนมนตมาจากทศาปาโมกขแหงกรงตกศลา ทนททพราหมณหนมกลาวเทจ มนตกเสอมโดยไมรตว เมอพระราชารบสงใหเสกมะมวงใหเสวย แมพราหมณหนมจะรายมนตอยางไร กไมไดผลอยางเชนเคย

ชาดกเรองนแสดงใหเหนวา ความกตญกตเวท เปนพนฐานสาคญของบคคล ใครมคณธรรมขอน คณธรรมขออนๆ ยอมเจรญงอกงามขนอยางนาอศจรรย

เพราะปรารภเหตทพระฉพพคคย (กลมพระ 6 รป) พากนจบจองทพกไวเพอตนเองและ อปชฌายาจารย จนพระสารบตรไมมทพก ตองเดนจงกรมอยตลอดคน พระพทธเจาจงทรงตองการสอนใหภกษทงหลายรจกเคารพยาเกรงผเจรญวยหรอผทมอาวโสกวา

สตวทงสามมไดเคารพยาเกรงกนตามลาดบอาวโส จงตกลงกนหาสตวตวทอาวโสสงสด

มนษยตองเคารพนบนอบตอผเจรญดวยวยวฒ ซงจะทาใหไดรบการยกยองสรรเสรญในปจจบน มทางไปทด และไดรบความเจรญตอไปในอนาคต


56


(ม.1/4)



2

1. เหตการณใดทแสดงใหเหนวา “พระพทธองคทรงเปนทพ�งแกชาวโลก”

ก. มเทวดามารอรบ

ข. ทรงเปลงอาสภวาจา

ค. พระราชมารดาทรงพระสบนเหนชางเผอก

ง. มนารอนนาเยนตกลงมาจากอากาศ

2. พระนาม “สทธตถะ” มความหมายตรงกบขอใด

ก. ผย�งใหญ

ข. ผกลาหาญ

ค. ผร ผตน ผเบกบาน

ง. ผสาเรจในส�งทประสงค

3. “เปนการเหนดวยตาเน�อ มใชเหนดวยตาใน” ขอความทขดเสนใต หมายถงขอใด

ก. การพจารณาดวยปญญา

ข. ประสาทสมผสทงหา

ค. การเหนโดยไมไดพจารณา

ง. การพจารณาแลวลงมอกระทา

4. ในขณะทเจาชายสทธตถะทรงบาเพญทกรกรยาไดมพระอนทรมาเทยบสายพณใหฟง ขอความท

ขดเสนใตเปรยบเทยบไดกบขอใด

ก. ความสนรยศลป

ข. ความหรหราโออา

ค. ความออนนอมถอมตน

ง. ความพอเหมาะพอด

5. ขอใดเปนลกษณะทตรงกบอนาถบณฑกเศรษฐมากทสด

ก. ทาบญไมหวงผลตอบแทน

ข. บรจาคทรพยเพอชอเสยง

ค. ถวายทานเฉพาะพระพทธเจา

ง. อดตเคยศรทธาในพวกนครนถมากอน



2

1. เหตการณใดทแสดงใหเหนวา“พระพทธองคทรงเปนทพงแกชาวโลก”

ก. มเทวดามารอรบ

ข. ทรงเปลงอาสภวาจา

ค. พระราชมารดาทรงพระสบนเหนชางเผอก

ง. มนารอนนาเยนตกลงมาจากอากาศ

2. พระนาม“สทธตถะ”มความหมายตรงกบขอใด

ก. ผยงใหญ

ข. ผกลาหาญ

ค. ผรผตนผเบกบาน

ง. ผสาเรจในสงทประสงค

3. “เปนการเหนดวยตาเนอมใชเหนดวยตาใน”ขอความทขดเสนใตหมายถงขอใด

ก. การพจารณาดวยปญญา

ข. ประสาทสมผสทงหา

ค. การเหนโดยไมไดพจารณา

ง. การพจารณาแลวลงมอกระทา

4. ในขณะทเจาชายสทธตถะทรงบาเพญทกรกรยาไดมพระอนทรมาเทยบสายพณใหฟง ขอความท

ขดเสนใตเปรยบเทยบไดกบขอใด

ก. ความสนรยศลป

ข. ความหรหราโออา

ค. ความออนนอมถอมตน

ง. ความพอเหมาะพอด

5. ขอใดเปนลกษณะทตรงกบอนาถบณฑกเศรษฐมากทสด

ก. ทาบญไมหวงผลตอบแทน

ข. บรจาคทรพยเพอชอเสยง

ค. ถวายทานเฉพาะพระพทธเจา

ง. อดตเคยศรทธาในพวกนครนถมากอน

57 1. ตอบ ค. ชางเผอกเปนสญลกษณของปญญาบารม การประสตของเจาชายสทธตถะจงเปนการกาเนดของผมปญญา

บารมและเปนทพงแกชาวโลก2. ตอบ ง. สทธตถะ แปลวา ผสาเรจในสงทประสงค โดยพราหมณผเชยวชาญการทานายลกษณะไดพยากรณวา

ถาพระราชกมารสทธตถะอยครองเรอนจะไดเปนจกรพรรดผยงใหญ ถาออกผนวชจะไดเปนศาสดาเอกของโลก

3. ตอบ ก. เปนการวเคราะหใหเหนวา แมคนทงหลายจะมองเหนการเกด แก เจบ และตาย แตเปนการเหนดวยตาเนอ คอ ตาธรรมดา เหนแตไมเขาใจ แตการเหนดวยตาใน เปนการเหนโดยปญญา จะเขาใจถงความเปนอนจจงของชวต

4. ตอบ ง. เปนการเปรยบเทยบใหเหนวา พณม 3 สาย เมอจะดดพณ ตองเทยบสายกอน ถาขงสายไมเหมาะ เสยงกยอมไมไพเราะ เชนเดยวกบการกระทาทตงเกนไปหรอหยอนเกนไป ไมเหมาะสม ทาใหเจาชายสทธตถะทรงคนพบทางสายกลางและตรสรในทสด

5. ตอบ ก. อนาถบณฑกเศรษฐเปนคนใจบญ ชอบทาบญ มนาใจเออเฟอตอคนทกขยาก จงตงโรงทานโดยไมหวงสงตอบแทน จนไดนามวา อนาถบณฑกะ ซงแปลวา ผมกอนขาวเพอคนอนาถา


57

6. ขอใดแสดงถงความเปนเบญจกลยาณ�ของนางวสาขา

ก. ผมงาม เน�องาม ตางาม ผวงาม ฟนงาม

ข. ผมงาม เน�องาม ผวงาม ตางาม วยงาม

ค. ผมงาม เน�องาม กระดกงาม ผวงาม วยงาม

ง. ผมงาม ตางาม ผวงาม ฟนงาม กระดกงาม

7. ลกษณะของบคคลทนาความไมดในบานไปเลาใหผอนฟงตรงกบโอวาทของบดานางวสาขาขอใด

ก. ควรบชาไฟ

ข. จงบชาเทวดา

ค. ไฟนอกอยานาเขา

ง. ไฟในอยานาออก

8. คณธรรมดานใดของพระมหากสสปะทนกเรยนควรถอเปนแบบอยาง

ก. การเชอฟงผใหญ

ข. เปนผมสจจะ

ค. เปนคนมเหตผล

ง. ชวยเหลอผตกทกข

9. ขอใดเปนธรรมทเปนองคแหงการตรสรของพระพทธเจา

ก. อรยสจ 4

ข. โพชฌงค 7

ค. มรรค 8

ง. พทธคณ 9

10. พระอบาลไดรบการยกยองเปนเอตทคคะในดานใด

ก. เปนผมสจจะ

ข. เปนผมความกตญ

ค. เปนผมสตปญญาดเปนเลศ

ง. เปนผจาพระธรรมวนยไดด

57

6. ขอใดแสดงถงความเปนเบญจกลยาณของนางวสาขา

ก. ผมงามเนองามตางามผวงามฟนงาม

ข. ผมงามตางามผวงามฟนงามกระดกงาม

ค. ผมงามเนองามผวงามตางามวยงาม

ง. ผมงามเนองามกระดกงามผวงามวยงาม

7. ลกษณะของบคคลทนำาความไมดในบานไปเลาใหผอนฟงตรงกบโอวาทของบดานางวสาขาขอใด

ก. ควรบชาไฟ

ข. จงบชาเทวดา

ค. ไฟนอกอยานำาเขา

ง. ไฟในอยานำาออก

8. คณธรรมดานใดของพระมหากสสปะทนกเรยนควรถอเปนแบบอยาง

ก. การเชอฟงผใหญ

ข. เปนผมสจจะ

ค. เปนคนมเหตผล

ง. ชวยเหลอผตกทกข

9. ขอใดเปนธรรมทเปนองคแหงการตรสรของพระพทธเจา

ก. อรยสจ4

ข. โพชฌงค7

ค. มรรค8

ง. พทธคณ9

10.พระอบาลไดรบการยกยองเปนเอตทคคะในดานใด

ก. เปนผมสจจะ

ข. เปนผมความกตญญ

ค. เปนผมสตปญญาดเปนเลศ

ง. เปนผจำาพระธรรมวนยไดด

6. ตอบ ค. สตรทถอวามความงามตามคตโบราณ ตองงามพรอมทง 5 ประการ คอ ผมดาสวยเงางาม เหงอกและรมฝปากงาม ฟนขาวงาม ผวเกลยงเกลาเงางาม ไมมไฝฝา และมความงามเหมาะสมกบวย

7. ตอบ ง. ไฟในอยานาออก หมายถง อยานาความลบหรอความไมดภายในครอบครวไปเลาใหคนภายนอกฟง 8. ตอบ ข. เนองจากพระมหากสสปะไมอยากแตงงาน แตอยากจะบวช จงไดลนวาจาไววา ถาบดามารดาสามารถ

หาสตรทมความงามดจรปหลอทองคาได กยนยอมแตงงานดวย และเมอมสตรทงามเชนนนจรงทานกทาตามสญญา ยอมแตงงานดวย

9. ตอบ ข. โพชฌงค คอ ธรรมทเปนองคแหงการตรสร ม 7 ประการ ไดแก สต ธมมวจยะ วรยะ ปต ปสสทธ สมาธ และอเบกขา

10. ตอบ ง. พระอบาล เปนเอตทคคะในดานทรงจาพระวนยไดเลศกวาผอน ทาใหทานไดรบมอบหมายใหทาหนาทวสชนาพระวนย เมอมการสงคายนาครงแรก


58

11. ขอใดเปนการปฏบตตามคณธรรมทควรเอาเปนแบบอยางของพระอบาล

ก. อารตนเชาตกบาตรทกวน

ข. ปราณ�เขาหองสมดคนควาเพ�มเตม

ค. สนทรทาบญกบเดกยากจน

ง. สขตงใจมงม�นเลนฟตบอล

12. ขอใดเปนเหตผลสาคญทพระพทธเจาเมอแสดงธรรมตองยกชาดกประกอบดวย

ก. เปนคตธรรมสอนใจ

ข. เปนเครองปลกเราใหตงใจฟง

ค. เปนบทนาของการแสดงธรรม

ง. เปนบทขยายกอนแสดงธรรม

13. ขอใดเปนคณธรรมสาคญของอมพชาดก

ก. ทาน

ข. ขนต

ค. หรโอตตปปะ

ง. กตญกตเวท

14. ขอใดเปนความประพฤตของพราหมณหนมทไมควรถอเปนแบบอยาง

ก. ประจบสอพลอ

ข. อจฉารษยา

ค. พดเทจหลอกลวง

ง. หงดหงดโมโหงาย

15. คณธรรมดานใดทนกเรยนควรยดเปนแบบอยางตามตตตรชาดก

ก. เคารพอาวโส

ข. เมตตาตอเพอน

ค. มนาใจตอผอน

ง. เหนใจผอน

11.ขอใดเปนการปฏบตตามคณธรรมทควรเอาเปนแบบอยางของพระอบาล

ก. อารตนเชาตกบาตรทกวน

ข. ปราณเขาหองสมดคนควาเพมเตม

ค. สนทรทำาบญกบเดกยากจน

ง. สขตงใจมงมนเลนฟตบอล

12.ขอใดเปนเหตผลสำาคญทพระพทธเจาเมอแสดงธรรมตองยกชาดกประกอบดวย

ก. เปนคตธรรมสอนใจ

ข. เปนเครองปลกเราใหตงใจฟง

ค. เปนบทนำาของการแสดงธรรม

ง. เปนบทขยายกอนแสดงธรรม

13.ขอใดเปนคณธรรมสำาคญของอมพชาดก

ก. ทาน

ข. ขนต

ค. หรโอตตปปะ

ง. กตญญกตเวท

14.ขอใดเปนความประพฤตของพราหมณหนมทไมควรถอเปนแบบอยาง

ก. ประจบสอพลอ

ข. อจฉารษยา

ค. พดเทจหลอกลวง

ง. หงดหงดโมโหงาย

15.คณธรรมดานใดทนกเรยนควรยดเปนแบบอยางตามตตตรชาดก

ก. เคารพอาวโส

ข. เมตตาตอเพอน

ค. มนำาใจตอผอน

ง. เหนใจผอน

5811. ตอบ ข. พระอบาล แมจะเชยวชาญพระวนย แตกยงศกษาหาความรเพมเตมเสมอ เชน เมอมโอกาสเขาเฝาฯ

พระพทธเจากมกทลถามเรองพระวนย การทปราณคนควาความรเพมเตม จงเปนการนาคณธรรมของพระอบาลมาปฏบต

12. ตอบ ก. ชาดกทกเรองแฝงคตธรรมสอนใจ ทาใหผฟงเกดความซาบซงและประทบใจในเรองนนๆ13. ตอบ ง. ความกตญกตเวทเปนพนฐานของคนด ผใดมยอมเปนผทเจรญ ในทางตรงกนขามถาไมมสงน ชวต

ยอมตกตา ไมเจรญกาวหนา14. ตอบ ค. พราหมณหนมเปนคนพดเทจ หลอกลวงพระราชาวา ตนเองเรยนวชาเสกมะมวงมาจากอาจารย

ทศาปาโมกข ทงๆ ทเรยนมาจากอาจารยทเปนจณฑาล เพราะอายทมอาจารยเปนคนในวรรณะตา15. ตอบ ก. แงคดทไดรบจากชาดกเรอง ตตตรชาดก คอ การใหความเคารพกนตามลาดบอาวโส ซงจะทาใหเกด

ความยาเกรง เชอฟง และสามารถอยรวมกนไดอยางมความสข


59

1ตอนท 2 ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปนใหถกตอง

1. จากการศกษาพทธประวตเกยวกบวธการแสวงหาความร นกเรยนไดขอคดอะไรบาง และ

สามารถนามาประยกตใชใหเหมาะกบวธการแสวงหาความรของนกเรยนอยางไรบาง

...............................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................

2. ในฐานะทนกเรยนเปนชาวพทธ นกเรยนควรเลอกคณธรรมของพทธสาวก พทธสาวกา บคคล

ตวอยางดานสาสนสมพนธมาเปนแบบอยางในการดาเนนชวตไดอยางไรบาง

...............................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................

3. นกเรยนสามารถนาคณธรรมเรองอมพชาดกและตตตรชาดกมาประยกตใชในการดาเนน

ชวตประจาวนไดอยางไร

...............................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................


การจะทาอะไรจะตองอยบนทางสายกลาง ไมตงเกนไปหรอหยอนเกนไป สามารถนามาประยกตใชในการดาเนนชวตโดยอยบนพนฐานของความพอด ตงใจศกษาหาความรอยางสมาเสมอ ไมหกโหมในชวงเวลาใดเวลาหนง

พระมหากสสปะ : การดาเนนชวตแบบเรยบงายไมยดตดในความสบาย ไมหรหราฟมเฟอยเกนความจาเปน อยแบบพอเพยง

พระอบาล : ตงใจเรยนหนงสอ และใฝหาความรอยเสมอ อนาถบณฑกเศรษฐ : การรจกเปนผให ชวยเหลอผทลาบากโดยไมหวงสงตอบแทน ทาบญ

เสมอๆ นางวสาขา : เชอฟงคาสงสอนของบดามารดา ไปวดเพอฟงธรรมและเขารวมกจกรรม

ทางพระพทธศาสนาอยางสมาเสมอ

คณธรรมของอมพชาดก คอ ความกตญกตเวทตา การระลกถงและตอบแทนคณผมพระคณตอเรา

คณธรรมของตตตรชาดก คอ การเคารพผอาวโส การใหเกยรตผอนเพอการอยรวมกนอยางสงบสข

..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ฉบบเฉลย

60




61

พทธศาสนาพธเปนระเบยบแบบแผน

ทางพระพทธศาสนาอยางหนง ซงกาหนดขน

เพอใหพทธศาสนกชนไดยดถอปฏบตเปนแบบ

อยางเดยวกน และยงแสดงใหเหนถงเอกลกษณ

ของชาตทมการประกอบพธกรรมทางพระพทธ-

ศาสนาเปนของตนเอง และมวนสาคญทสมพนธกบ

พระพทธศาสนามากมาย ดวยเหตนพทธศาสนกชน

ทดจงควรศกษา ความเปนมาของวนสาคญทาง

พระพทธศาสนาและศาสนพธ เพอใหสามารถ

ปฏบตตนไดอยางถกตองเหมาะสม

วนสาคญทางพระพทธศาสนาและศาสนพธ

เรองท

■ เหตใดจงจดใหมการประกอบพธกรรมในวนสาคญทาง

พระพทธศาสนา■ การเรยนรเรองศาสนพธ มวตถประสงคใดเปนสาคญ

■ วนสาคญทางพระพทธศาสนา

วนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอฐมบชา วนอาสาฬหบชา

วนเขาพรรษา วนออกพรรษา วนเทโวโรหณะ วนธรรมสวนะ■ ศาสนาพธ

การจดโตะหมบชา การอาราธนาศล การอาราธนาธรรม

การอาราธนาพระปรตร

1. อธบายความเปนมาและความสาคญของวนสาคญทาง

พระพทธศาสนาในแตละวนได

2. ปฏบตตนตามระเบยบพธในวนสาคญทางพระพทธศาสนาได

3. อธบายคณคาและความสาคญของศาสนพธได

4. ปฏบตตนในศาสนพธไดอยางถกตอง

5. กลาวคาอาราธนาตางๆ ไดอยางถกตอง

3


62

1. วนสาคญทางพระพทธศาสนาประเทศไทยไดกาหนดวนสาคญทางพระพทธศาสนาไว 4 วน คอ วนมาฆบชา

วนวสาขบชา วนอฐมบชา และวนอาสาฬหบชา

นอกจากนยงมวนทเกยวเนองสมพนธกบพระพทธศาสนาและเปนสวนสาคญในการดารง

ชวตของพทธศาสนกชน จนกลายเปนประเพณ เพอความเปนมงคลของชวต เชน วนธรรมสวนะ

วนเขาพรรษา และวนออกพรรษา เปนตน

1.1 วนมาฆบชาวนมาฆบชา คอ การบชาในวนเพญ เดอน 3 (มาฆะ เปนชอเดอน 3 ตามปฏทนทาง

จนทรคต ตกอยในราวเดอนกมภาพนธ แตถาปใดมอธกมาส คอ มเดอน 8 สองหน กเลอนเปน

วนเพญ เดอน 4) เพอระลกถงเหตการณสาคญ 4 ประการ หรอ ทเรยกวา จาตรงคสนนบาต

(จาตรงค = มองค 4, สนนบาต = การประชม, ทประชม, งานชมนม) ไดแก

1. วนเพญ ดวงจนทรเสวยมาฆฤกษ (ดวงจนทรเดนมาถงดาวฤกษชอ มาฆะ)

2. พระสงฆจานวน 1,250 รป มาประชมพรอมกนโดยมไดนดหมาย

3. พระสงฆทมาประชมนนลวนไดรบ เอหภกขอปสมปทา คอ ไดรบการอปสมบท

โดยตรงจากพระพทธเจา

4. พระสงฆเหลานนลวนเปนพระอรหนต

จาตรงคสนนบาต เปนเหตการณสาคญในสมยพทธกาล เกดขน ณ เวฬวนาราม

ใกลกรงราชคฤห ซงเปนเมองหลวงของแควนมคธ การประชมกนในวนนน พระพทธเจาไดทรง

แสดงโอวาทปาฏโมกข ซงเปนหลกคาสอนสาคญของพระพทธศาสนา เพอใหพระพทธสาวกไดถอ

เปนหลกรวมกนในการออกเผยแผพระพทธศาสนา

1.2 วนวสาขบชาวนวสาขบชา คอ การบชาในวนเพญ เดอน 6 (วสาขะ เปนชอเดอนท 6 ในทางจนทรคต

ตกอยในราวเดอนพฤษภาคม แตถาเปนปอธกมาส จะตกราวเดอนมถนายน) เปนวนคลายวนประสต

ตรสร และปรนพพานของพระพทธเจา ซงนบเปนเรองอศจรรยดวยยงไมเคยมการประจวบกน

เชนนแกบคคลหรอเหตการณใดมากอนตราบจนปจจบน แตความอศจรรยดงกลาว ยงไมเทยบ

เทากบการอบตของพระพทธเจาขนในโลก และไดทรงประดษฐานพระพทธศาสนาเพอประโยชน

สขแกสรรพสตว

จาตรงคสนนบาต เปนเหตการณสาคญในสมยพทธกาล เกดขน ณ เวฬวนารามจาตรงคสนนบาต เปนเหตการณสาคญในสมยพทธกาล เกดขน ณ เวฬวนารามจาตรงคสนนบาต เปนเหตการณสาคญในสมยพทธกาล เกดขน ณ เวฬวนารามจาตรงคสนนบาต เปนเหตการณสาคญในสมยพทธกาล เกดขน ณ เวฬวนารามจาตรงคสนนบาต เปนเหตการณสาคญในสมยพทธกาล เกดขน ณ เวฬวนารามจาตรงคสนนบาต เปนเหตการณสาคญในสมยพทธกาล เกดขน ณ เวฬวนารามจาตรงคสนนบาต เปนเหตการณสาคญในสมยพทธกาล เกดขน ณ เวฬวนารามจาตรงคสนนบาต เปนเหตการณสาคญในสมยพทธกาล เกดขน ณ เวฬวนารามจาตรงคสนนบาต เปนเหตการณสาคญในสมยพทธกาล เกดขน ณ เวฬวนารามจาตรงคสนนบาต เปนเหตการณสาคญในสมยพทธกาล เกดขน ณ เวฬวนารามจาตรงคสนนบาต เปนเหตการณสาคญในสมยพทธกาล เกดขน ณ เวฬวนารามจาตรงคสนนบาต เปนเหตการณสาคญในสมยพทธกาล เกดขน ณ เวฬวนาราม

ชออารามครงพทธกาล ซงพระเจาพมพสารสรางถวายพระพทธเจา อยใกลเมองราชคฤห


63

วนวสาขบชาจงนบวาเปนวนสาคญ มการจดพธบชากนทวไปในประเทศทมพทธศาสนกชน

นอกจากนเมอมการประชมสมชชาสหประชาชาตสมยสามญครงท 4 เมอวนท 15 ธนวาคม พ.ศ.

2542 องคการสหประชาชาตไดมมตกาหนดใหวนวสาขบชาเปนวนสาคญสากลในกรอบขององคการ

สหประชาชาต หรอ International Recognition of the Day of Visakha

1.3 วนอฐมบชาวนอฐมบชา (อฐม แปลวา ดถท 8) ตรงกบวนแรม 8 คา เดอน 6 มความสาคญเกยว

เนองในพระพทธศาสนา ในฐานะทเปนวนถวายพระเพลงพระพทธสรระ ณ เมองกสนารา จงถอวา

เปนวนทพทธศาสนกชนตองวปโยค เพราะการเสดจดบขนธปรนพพานของพระพทธเจา

งานวนวสาขบชาในไทย

งานวนวสาขบชาในสหรฐอเมรกางานวนวสาขบชาในพมา

นอกจากนเมอมการประชมสมชชาสหประชาชาตสมยสามญครงท 4 เมอวนท 15 ธนวาคม พ.ศ. นอกจากนเมอมการประชมสมชชาสหประชาชาตสมยสามญครงท 4 เมอวนท 15 ธนวาคม พ.ศ. นอกจากนเมอมการประชมสมชชาสหประชาชาตสมยสามญครงท 4 เมอวนท 15 ธนวาคม พ.ศ. นอกจากนเมอมการประชมสมชชาสหประชาชาตสมยสามญครงท 4 เมอวนท 15 ธนวาคม พ.ศ. นอกจากนเมอมการประชมสมชชาสหประชาชาตสมยสามญครงท 4 เมอวนท 15 ธนวาคม พ.ศ. นอกจากนเมอมการประชมสมชชาสหประชาชาตสมยสามญครงท 4 เมอวนท 15 ธนวาคม พ.ศ. นอกจากนเมอมการประชมสมชชาสหประชาชาตสมยสามญครงท 4 เมอวนท 15 ธนวาคม พ.ศ. นอกจากนเมอมการประชมสมชชาสหประชาชาตสมยสามญครงท 4 เมอวนท 15 ธนวาคม พ.ศ. นอกจากนเมอมการประชมสมชชาสหประชาชาตสมยสามญครงท 4 เมอวนท 15 ธนวาคม พ.ศ. นอกจากนเมอมการประชมสมชชาสหประชาชาตสมยสามญครงท 4 เมอวนท 15 ธนวาคม พ.ศ. นอกจากนเมอมการประชมสมชชาสหประชาชาตสมยสามญครงท 4 เมอวนท 15 ธนวาคม พ.ศ. นอกจากนเมอมการประชมสมชชาสหประชาชาตสมยสามญครงท 4 เมอวนท 15 ธนวาคม พ.ศ.

องคการระหวางประเทศทจดตงขนเมอ พ.ศ.2488 ภายหลงสงครามโลกครงท 2 เรยกชอเตมวา องคการสหประชาชาต (United Nations Organization)



64

ขางขน-ขางแรม (The Moon’s Phases)

คนไทยแบงเดอนทางจนทรคตออกเปน 30 วน คอ วนขน 1 คา - วนขน 15 คา และ วนแรม 1 คา - วนแรม

15 คา โดยถอใหวนขน 15 คา (ดวงจนทรสวางเตมดวง) วนแรม 1 คา (ดวงจนทรมดทงดวง) วนแรม 8 คา และ

วนขน 8 คา (ดวงจนทรสวางครงดวง) เปนวนพระ

สาหรบวนแรม 15 คา

เมอดวงจนทรอยระหวางโลก

กบดวงอาทตย ดวงจนทรจะ

หนแตทางดานมดใหโลก

และปรากฏบนทองฟาใน

ตาแหนงใกลกบดวงอาทตย

ทาใหเราไมสามารถมองเหน

ดวงจนทรได สวนวนขน 8 คา

ดวงจนทรเคลอนมาอย ใน

ตาแหนงทามมฉากกบโลก

และดวงอาทตย ทาใหเรา

มองเหนดานสวางและดาน

มดของดวงจนทรมขนาด

เทาๆ กน และในวนขน 15 คา

ดวงจนทรจะโคจรมาอยดานตรงขามกบดวงอาทตย ดวงจนทรหนดานทไดรบแสงอาทตยเขาหาโลก ทาใหเรามองเหน

ดวงจนทรเตมดวง วนแรม 8 คา ดวงจนทรโคจรมาอยในตาแหนงทามมฉากกบโลกและดวงอาทตย ทาใหเรามองเหน

ดานสวางและดานมดของดวงจนทรมขนาดเทาๆ กน วนเพญขน 15 คา ดวงจนทรอยดานตรงขามกบดวงอาทตย

เราจงเหนดวงจนทรขนทางทศตะวนออก ขณะทดวงอาทตยตกทางทศตะวนตก

วนสาคญทางพระพทธศาสนานนใชดถของดวงจนทรตามจนทรคตเปนตวกาหนด คอ จะกาหนดตรงกบวนขน

8 คา ขน 15 คา แรม 8 คา และ แรม 14 หรอ 15 คา ของแตละเดอน รวมทงวนสาคญพเศษทางพระพทธศาสนา

ซงมกตรงกบวนขน 15 คา คอเปนคนพระจนทรเตมดวงทกครง เชน วนมาฆบชา (วนขน 15 คาเดอน 3) วนวสาขบชา

(วนขน 15 คาเดอน 6) เปนตน


65

1.4 วนอาสาฬหบชาวนอาสาฬหบชา (อานวา อา-สาน-หะ-บ-ชา หรอ อา-สาน-ละ-หะ-บ-ชา) เปนการบชา

ในวนเพญ เดอน 8 (อาสาฬหะ หมายถง เดอนท 8 ในทางจนทรคต) เปนวนทมความสาคญโดย

สรปได 3 ประการ ไดแก

1. เปนวนทพระพทธเจาทรงแสดงปฐมเทศนา ชอวา ธมมจกกปปวตตนสตร

2. เปนวนทมพระสงฆเกดขนรปแรกในพระพทธศาสนา คอ พระอญญาโกณฑญญะ

3. เปนวนทมพระรตนตรยครบบรบรณ

1.5 วนเขาพรรษาวนเขาพรรษา ตรงกบ

วนแรม 1 คา เดอน 8 หรอวนท

ถดจากวนอาสาฬหบชาเปนวนท

พระสงฆจะอธษฐานวา จะอย

ประจาอาวาสเดยวไมไปคางแรม

ทอนตลอด 3 เดอน

ตามประวตกล าวว า

ในสมยพทธกาลพระสงฆ ได

ท องเทยวจารกไปยงสถานท

ตางๆ โดยไมมการหยดพก แมใน

ฤดฝน ซงเปนฤดทานา บางครง

จงไปเดนเหยยบขาวกลาของ

ชาวบานทเพงเรมเปนตนออน

กอใหเกดความเสยหาย ชาวบานพากนตเตยน พระพทธองคจงทรงวางระเบยบใหพระภกษอย

ประจาอาวาสตลอด 3 เดอนในฤดฝน เรยกวา จาพรรษา

ตอมาการเขาพรรษามวตถประสงคกวางขวางออกไป กลาวไดโดยสรป คอ

1. เพอใหพระสงฆไดมเวลาศกษาพระธรรมวนยมากขน

2. เพอเปดโอกาสใหชาวบานไดบาเพญกศล เชน รกษาศล ฟงธรรม ปฏบตธรรม เปนตน

เนองจากพระสงฆอยประจาท จงสะดวกแกชาวบานทจะไปปรกษาธรรมจากพระสงฆ

3. เพอใหประชาชนไดนาบตรหลานทเปนชายเขามาบวช เพอศกษาหลกธรรมทาง


เมอเขาพรรษา จะมการจดงานตกบาตรดอกไมท วดพระพทธบาท จ.สระบร โดยพทธศาสนกชนทมารวมงานจะนา ดอกเขาพรรษา มาถวายพระ


66

1.6 วนออกพรรษาและวนเทโวโรหณะวนออกพรรษาตรงกบวนขน 15 คา เดอน 11 เปนวนสนสดการจาพรรษาของพระสงฆ

ตามพระวนย เมอออกพรรษาแลวพระสงฆสามารถไปพกคางแรมในทเหมาะสมอนได

กลบลงจากเทวโลก หลงจากเสดจขนไปจาพรรษาเพอโปรดพทธมารดาบนสวรรคชนดาวดงส

พทธศาสนกชนจงถอเอาวนรงขน คอ วนแรม 1 คา เดอน 11 เปนโอกาสพเศษพรอมใจกนตกบาตร

เฉลมฉลองและถอเปนประเพณสบมา

1.7 วนธรรมสวนะวนธรรมสวนะ แปลวา วนสาหรบฟงธรรม เรยกกนทวไปวา วนพระ ซงมอยดวยกน 2 วน

คอ วนพระเลก ไดแก วนขนและวนแรม 8 คา และ วนพระใหญ ไดแก วนขนและวนแรม 15 คา

ตามประวตกลาววาครงหนงในสมยพทธกาล พระเจาพมพสารทอดพระเนตรเหนพวก

เดยรถยประชมกนในวน 8 คา และ วน 14 หรอ 15 คา ทงขางขนและขางแรม จงนาความขน

กราบทลพระพทธเจา ซงทรงมพทธานญาตใหมการประชมกนในวนดงกลาวและใหมการแสดง

ธรรมและฟงธรรมเพอนาไปเปนขอปฏบตขดเกลาจตใจ ดงนนวนธรรมสวนะจงมความสาคญและ

มคณประโยชน ดงน

1. เปนโอกาสทพระภกษสามเณรไดมาประชมพรอมกนฟงพระธรรมคาสอนของ

พระพทธเจา

2. เปนโอกาสทพระภกษสามเณรไดผลดกนแสดงธรรม อนเปนวธการฝกตนและ

ขาวตมลกโยนขนมไทยทใชในพธตกบาตรเทโว ทาจากขาวเหนยวผสมถวดาผดกบกะท นยมหอดวยใบพง (ลกษณะคลายใบออย แตมกลนหอม) แลวนาไปนงจนสก

ทงนกอนวนออกพรรษา 1 วน เปน

วนทพระสงฆจะมโอกาสกลาวคาตกเตอน

ซงกนและกน หากพระสงฆรปใดมขอของใจ

เรองความประพฤตเกยวกบวนยสงฆกไมตอง

นงไว อนญาตใหชแจงกนได การออกพรรษา

จงเปนพธกรรมเฉพาะพระสงฆ เรยกวา

วนปวารณา

อนงในเทศกาลออกพรรษา พทธ-

ศาสนกชนจะมการทาบญตกบาตร เรยกวา

ตกบาตรเทโวโรหณะ หรอทนยมเรยกกนสนๆ

วา การตกบาตรเทโว คอ การทาบญตกบาตร

เนองในโอกาสวนคลายวนทพระพทธเจาเสดจ

กลบลงจากเทวโลก หลงจากเสดจขนไปจาพรรษาเพอโปรดพทธมารดาบนสวรรคชนดาวดงส กลบลงจากเทวโลก หลงจากเสดจขนไปจาพรรษาเพอโปรดพทธมารดาบนสวรรคชนดาวดงส กลบลงจากเทวโลก หลงจากเสดจขนไปจาพรรษาเพอโปรดพทธมารดาบนสวรรคชนดาวดงส กลบลงจากเทวโลก หลงจากเสดจขนไปจาพรรษาเพอโปรดพทธมารดาบนสวรรคชนดาวดงส กลบลงจากเทวโลก หลงจากเสดจขนไปจาพรรษาเพอโปรดพทธมารดาบนสวรรคชนดาวดงส กลบลงจากเทวโลก หลงจากเสดจขนไปจาพรรษาเพอโปรดพทธมารดาบนสวรรคชนดาวดงส กลบลงจากเทวโลก หลงจากเสดจขนไปจาพรรษาเพอโปรดพทธมารดาบนสวรรคชนดาวดงส กลบลงจากเทวโลก หลงจากเสดจขนไปจาพรรษาเพอโปรดพทธมารดาบนสวรรคชนดาวดงส กลบลงจากเทวโลก หลงจากเสดจขนไปจาพรรษาเพอโปรดพทธมารดาบนสวรรคชนดาวดงส กลบลงจากเทวโลก หลงจากเสดจขนไปจาพรรษาเพอโปรดพทธมารดาบนสวรรคชนดาวดงส กลบลงจากเทวโลก หลงจากเสดจขนไปจาพรรษาเพอโปรดพทธมารดาบนสวรรคชนดาวดงส กลบลงจากเทวโลก หลงจากเสดจขนไปจาพรรษาเพอโปรดพทธมารดาบนสวรรคชนดาวดงส

ชอสวรรคชนท 2 แหงสวรรค 6 ชน มพระอนทรเปนผปกครอง

เนองในโอกาสวนคลายวนทพระพทธเจาเสดจเนองในโอกาสวนคลายวนทพระพทธเจาเสดจฉบบเฉลย

67

ประสบการณใหมความสามารถในการถายทอดหลกธรรมคาสอน เพอจะไดเปนกาลงสาคญในการ

เผยแผพระพทธศาสนาสบไป

3. เปนโอกาสทพทธศาสนกชนจะไดเจรญศรทธาในพระพทธศาสนาและพระรตนตรย

เพราะไดฟงธรรม เกดความรและความเขาใจในแนวการปฏบตตนเพอความเปนพทธศาสนกชนทด

4. เปนโอกาสทจะไดสรางความสมพนธอนดระหวางกนในชมชน เพราะในวนนประชาชน

จะมารวมกนทาบญ จงเปนวธการสรางความสามคค และการอนเคราะหชวยเหลอกนตามสมควร

วนธรรมสวนะ(ขนและแรม 8 คา

ขนและแรม 15 คา)

วนเขาพรรษา(แรม 1 คา เดอน 8)

วนมาฆบชา(ขน 15 คา เดอน 3)

วนอาสาฬหบชา(ขน 15 คา เดอน 8)

วนเทโวโรหณะ(แรม 1 คา เดอน 11)

วนออกพรรษา(ขน 15 คา เดอน 11)

วนวสาขบชา(แรม 15 คา เดอน 6)

วนอฐมบชา(แรม 8 คา เดอน 6)

วนสาคญทางพระพทธศาสนาในรอบป

คนหาขอมลเพมเตมไดท

http://www.aksorn.com/lib/s/soc_01



กจกรรมท 1 ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน

1. ใหนกเรยนอานขอความ แลวเตมคาตอบลงในชองวางวาหมายถงวนสาคญทางพระพทธศาสนา

วนใด

1) อยในอาวาสเดยว ไมเทยวไปคางคนในทอน

2) วนตรสรของพระพทธเจา

3) วนถวายพระเพลงพระพทธสรระ

4) เพอใหพระสงฆไดมเวลาศกษาพระธรรมวนยมากขน

5) การบชาในวนเพญ เดอน 6

6) วนสาคญสากลในกรอบขององคการสหประชาชาต

7) วนขน 8 คา และ 15 คา วนแรม 8 คา และ 15 คา

8) มพระสงฆเกดขนองคแรกในพระพทธศาสนา

9) วนเพญ เดอน 8

10) วนขน 15 คา เดอน 11

11) วนทพระพทธเจาเสดจลงจากเทวโลก

12) เพอระลกถงเหตการณสาคญ 4 ประการ

13) มพระรตนตรยครบบรบรณ

14) วนขน 14 คาเดอน 11

15) วนแรม 1 คา เดอน 11

วนเขาพรรษา

วนวสาขบชา

วนอฐมบชา




วนธรรมสวนะ

วนอาสาฬหบชา


วนออกพรรษา


วนมาฆบชา


วนปวารณา

วนเทโวโรหณะ



(ม.1/5)

68

2. หากนกเรยนเปนผคดเลอกสงของถวายพระสงฆในวนสาคญทางพระพทธศาสนา นกเรยน

จะเลอกถวายสงของชนดใดบาง ใหยกตวอยางสงของมา 5 ชนด พรอมอธบายเหตผลประกอบ

ส�งของ เหตผล

..................................................... ........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

..................................................... ........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

..................................................... ........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

..................................................... ........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

.....................................................

.....................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

1. ภตตาหาร เปนปจจยสทมความสาคญทสดทจะทาใหมนษยมชวตอยรอดตอไป และม

กาลงในการทางานหรอการศกษาและเผยแผพระพทธศาสนาใหตงอยอยาง

มนคงและถาวรสบไป

2. ไตรจวร เปนหนงในปจจยสทพระสงฆจาเปนตองมตามพระวนย นอกจากน

ไตรจวรยงเปนเครองนงหมทชวยปกปดรางกายจากความอนาจาร ใหความ

อบอนและปองกนอนตรายทอาจเกดขนแกรางกายไดในเบองตน

3. คลานเภสช ความเจบปวยเปนอาการทอาจเกดขนแกพระสงฆไดในทกโอกาส ยารกษา

โรคเปนเครองบรรเทาอาการเจบปวดทเปนผลมาจากความเจบปวย และยง

ชวยฟนฟรางกายใหกลบสสภาวะปกตไดในกรณทเปนโรคหรอปวยดวย

อาการทไมรนแรงมากนก

4. เสนาสนะ เปนอกหนงในปจจยสทสาคญ เนองจากพระสงฆตองอยประจาทวด การ

ถวายเสนาสนะหรอสงกอสรางอยางกฏ เปนตน อาจไมไดหมายความ

เฉพาะวาเปนการสรางถวาย แตยงรวมถงการถวายปจจยเพอชวยซอมแซม

หรอบารงรกษาเสนาสนะตางๆ ของวดททรดโทรมไปตามกาลเวลาดวย

5. หนงสอหรอตาราทาง


เนองจากปจจบน มพระสงฆเปนจานวนมากไดเพยรพยายามทจะศกษา

หาความรเรองพระพทธศาสนาใหลกซงมากยงขน ดงนนหนงสอหรอตารา

ทางพระพทธศาสนาซงมกมจานวนจากด จงเปนปจจยทมความจาเปนและ

สาคญตอพระสงฆในการศกษาธรรมะ ซงเปนหนทางหนงในการชวยรกษา

สบทอด และเผยแผพระพทธศาสนาใหมนคงและกวางขวางตอไป

(นกเรยนอาจตอบเปนอยางอน โดยอยในดลยพนจของครผสอน)


69

กจกรรมท 2 ใหนกเรยนทากจกรรมหรอตอบคาถามตอไปน

1. ใหนกเรยนศกษาและสงเกตการปฏบตกจกรรมในวนสาคญทางพระพทธศาสนาจากวด

ใกลบาน แลวบนทกขอมลลงในแบบบนทก

แบบบนทกการสงเกตการเขารวมกจกรรมวนสาคญทางพระพทธศาสนา

หวขอการสมภาษณ ผลการสมภาษณ

1. ชอวนสาคญทางพระพทธศาสนา ......................................................................................................................

2. ชอวดทเขาศกษา/สงเกต ......................................................................................................................

3. เวลาทเขาศกษา/สงเกต ......................................................................................................................

4. กจกรรมทจดขน ......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

5. บรรยากาศภายในวด ......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

6. สรปผล ......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

ขอเสนอแนะเพ�มเตม ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ...................................................................................ผประเมน



20.00 น.

การทาบญในรปแบบตางๆ เชน การไหวพระ การเวยนเทยน

การบรจาคเงนซอกระเบองมงหลงคาพระอโบสถ การจด

นทรรศการเกยวกบพระพทธศาสนา การเชาวตถมงคล

การรดนามนต และการออกรานขายสนคาประเภทตางๆ

ครกครน เนองดวยมผ เข าร วมกจกรรมเปนจานวนท

คอนขางมาก แตกจกรรมตางๆ กดาเนนไปดวยความเรยบรอย

การจดกจกรรมตางๆ ไดรบความนยมจากพทธศาสนกชนเกอบทกชวงวย แมผทเขารวมงานสวนใหญจะเปนผสงอาย แตกมเดกและเยาวชนจานวนหนงเขารวมงานและประกอบกจกรรมตางๆ ทางพระพทธศาสนาดวยความสนใจ




(ม.1/5)

70

2. ใหนกเรยนสมภาษณพทธศาสนกชนทเขารวมประกอบกจกรรมในวนสาคญทางพระพทธ-

ศาสนา แลวบนทกขอมลลงในตาราง

หวขอการสมภาษณ ผลการสมภาษณ

1. ชอวนสาคญทางพระพทธศาสนา ......................................................................................................................

2. ชอวดทเขาศกษา/สงเกต ......................................................................................................................

3. เวลาทเขาศกษา/สงเกต ......................................................................................................................

4. ขอมลผทถกสมภาษณ

1) เพศ / อาย / อาชพ

2) เหตผลทเขารวมกจกรรม

3) เหตผลในการเลอวดทเขา

รวมกจกรรม

4) กจกรรมททาทวด

5) ความคดเหนเกยวกบวน

สาคญทางพระพทธศาสนา

6) ขอดในการประกอบกจกรรม

......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

ขอเสนอแนะเพ�มเตม .................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................................

ลงชอ...................................................................................ผใหสมภาษณ



20.45 น.

ชาย / 27 ป / รบราชการ

ตองการไหวพระ เวยนเทยน และทาบญ

เปนวดทมความสวยงามโดยเฉพาะตอนกลางคนและเปนวดทตงอยใกลบาน

ไหวพระ เวยนเทยน ทาบญ และเดนชมนทรรศการทางพระพทธศาสนา

เปนวนทมความสาคญตอพทธศาสนกชน และเนองจากเปนวดหยดราชการ ทาใหมโอกาสตกบาตรในชวงเชา ทาบญ ไหวพระและเวยนเทยนกบครอบครวในชวงบายจนถงคาเปนกจกรรรมทด ทาใหพทธศาสนกชนโดยเฉพาะเดกและเยาวชนไดมสวนรวมและมโอกาสในการเขาวด ทาบญ ไหวพระ และประกอบกจกรรมทางพระพทธศาสนาตางๆ ซงชวยใหเกดความสบายใจและใกลชดกบพระพทธศาสนามากยงขน



71

72

2. ศาสนพธศาสนพธ หมายถง ระเบยบหรอวธปฏบตกจกรรมทางพระพทธศาสนา ซงกจกรรมแต

ละอยาง ยอมมแนวทางกาหนดไว จนกลายเปนแบบแผนและประเพณสบทอดกนมา

ศาสนพธมความสาคญในฐานะทเปนหนงในองคประกอบหลกของศาสนา 5 ประการ

ไดแก ศาสดา ศาสนธรรม ศาสนบคคล ศาสนวตถสถาน และศาสนพธ และเปนสวนสาคญในการ

นอมนาพทธศาสนกชนใหเกดความเลอมใสและพรอมใจทจะปฏบตตนตามหลกพธกรรม และยง

ชกจงใหอยากเรยนรหลกธรรมอนเปนสาระสาคญของพระพทธศาสนา นอกจากนการไดเขารวม

ศาสนพธ ยงมสวนทาใหจตใจสดชนและผอนคลายความกงวลได

2.1 การจดโตะหมบชาการจดโตะหมบชา คอ การจดทสาหรบบชาเพอแสดงความเคารพพระรตนตรย โดยการจด

สถานทใหเหมาะสม และมบรรยากาศทเอออานวยตอการสงบกาย วาจา และใจ เปนเครองเตอนสต

ใหทาความด ซงโดยทวไปแลวโตะหมบชาจดทากนใน 2 ลกษณะ คอ การจดทบชาในงานศาสนพธ

และการจดทบชาในบานหรอสถานททางาน และสามารถจดไดหลายแบบ ดงน

1) โตะเดยว ประกอบดวย

กระถางธป 1 เชงเทยน 2 แจกน 2 โดยมวธ

จดวางตามภาพ

2) โตะหม 5 ประกอบดวย

กระถางธป 1 เชงเทยน 6 (หรอ 8) แจกน 4

พานดอกไม 5 โดยมวธจดวางตามภาพ

การจดโตะเดยว

การจดโตะหม 5


»˜¨¨ØºÑ¹ÁÕÃŒÒ¹¤ŒÒ¨Ñ´àµÃÕÂÁà¤Ã×èÍ§»ÃÐ¡Íºâµ�ÐËÁÙ‹ºÙªÒáÅÐà¤Ã×èÍ§ÊÑ§¦ÀÑ³±�Í×è¹æ äÇŒ¤ÍÂ

ºÃÔ¡ÒÃ ÍÑ¹à»š¹¡ÒÃÍíÒ¹ÇÂ¤ÇÒÁÊÐ´Ç¡á¡‹¼ÙŒÁÕàÇÅÒ¹ŒÍÂ áµ‹·Ñé§¹ÕéÁÕ¢ŒÍ¤ÇÃ¾Ô¨ÒÃ³Ò¡ç¤×Í ¡ÒÃ«×éÍ

ÊÔ¹¤ŒÒ¨Ò¡ÃŒÒ¹¤ŒÒ¤ÇÃµÃÇ¨´Ù¤ÇÒÁ

àÃÕÂºÃŒÍÂ à¾ÃÒÐÍÒ¨ÁÕÊÔè§¢Í§µŒÍ§ËŒÒÁ

ËÃ×ÍàÊ×èÍÁ¤Ø³ÀÒ¾»Ð»¹ÁÒ´ŒÇÂ ´Ñ§¹Ñé¹

ËÒ¡ÊÒÁÒÃ¶¨Ñ àµÃÕÂÁÊÔè§¢Í§µ‹Ò§æ ŒÇÂ

µ¹àÍ§¨Ðà»š¹¡ÒÃ´Õ à¾ÃÒÐ¨Ðä´ŒÃÙŒÇ‹Ò ÁÕ

¤ÇÒÁ¶Ù¡µŒÍ§àËÁÒÐÊÁËÃ×ÍäÁ‹ áÅÐÂÑ§

ÀÙÁÔã¨ä ŒÇ‹ÒàÃÒµÑé§ã¨·íÒºØÞÍÂ‹Ò§àµçÁ¤ÇÒÁ

ÊÒÁÒÃ¶

ÀÙÁÔã¨ä ŒÇ‹ÒàÃÒµÑé§ã¨·íÒºØÞÍÂ‹Ò§àµçÁ¤ÇÒÁ

73


กระถางธป 1 เชงเทยน 8 (หรอ 10) แจกน 4

พานดอกไม 5 โดยมวธวางตามภาพตอไปน


กระถางธป 1 เชงเทยน 10 (หรอ 12) แจกน

6 พานดอกไม 7 โดยมวธวางตามภาพตอไปน

การจดโตะหม 7

การจดโตะหม 9ฉบบเฉลย

74

2.2 การอาราธนาคาวา อาราธนา แปลวา เชอเชญ เปนศพททใชกบพระสงฆ หมายถง การเชอเชญ

พระสงฆในการประกอบพธกรรมทางพระพทธศาสนา ไดแก การอาราธนาศล การอาราธนาธรรม

และ การอาราธนาพระปรตร เปนตน

1) การอาราธนาศล หมายถง การเชอเชญพระสงฆใหทานบอกถงศล ใชเมอพทธศาสนกชน

ประสงคจะสมาทาน (รบ) ศล โดยกลาวคาอาราธนาศล ดงน

คาอาราธนาศล

มะยง ภนเต วสง วสง รกขะณตถายะ ตสะระเณนะ สะหะ ปญจะ สลาน ยาจามะ

ทตยมป มะยง ภนเต วสง วสง รกขะณตถายะ ตสะระเณนะ สะหะ ปญจะ สลาน ยาจามะ

ตะตยมป มะยง ภนเต วสง วสง รกขะณตถายะ ตสะระเณนะ สะหะ ปญจะ สลาน ยาจามะ

ขาแตพระสงฆผเจรญ ขาพเจาทงหลาย ขอศล 5 ประการ พรอมดวยไตรสรณคมน

เพอประโยชนแกการศกษาเปนภาคๆ ไป

แมครงท 2 ขาแตพระสงฆผเจรญ ขาพเจาทงหลาย ขอศล 5 ประการ พรอมดวยไตรสรณคมน


แมครงท 3 ขาแตพระสงฆผเจรญ ขาพเจาทงหลายขอศล 5 ประการ พรอมดวยไตรสรณคมน


2) การอาราธนาธรรม หมายถง การรองขอหรอเชอเชญพระสงฆใหแสดงธรรม เพอ

ชแนะแนวทางการประพฤตชอบตามหลกธรรมทางพระพทธศาสนา การอาราธนาธรรมจะกระทา

เมอพทธศาสนกชนประสงคจะฟงธรรม และกระทาตอจากการรบศล ฉะนนเมอพระสงฆใหศลจบ

แลว พทธศาสนกชนควรพนมมอพรอมกลาวคาอาราธนาธรรมดงน

คาอาราธนาธรรม

พรหมา จะ โลกาธปะต สะหมปะต กตอญชะล อนธวะรง อะยาจะถะ สนตธะ สตตาปปะระชกขะ

ชาตกา เทเสต ธมมง อะนกมปมง ปะชง

ทาวสหมบดพรหมผเปนอธบดของโลก ไดประนมหตถนมสการกราบทลวงวอนตอสมเดจพระ

ผมพระภาคเจาผประเสรฐวา สตวทงหลายทมธล คอ กเลสในดวงตาเบาบางยงมอยในโลกน ขอ

พระองคไดโปรดแสดงธรรมเพออนเคราะหแกหมสตวนดวยเถด



75

3) การอาราธนาพระปรตร หมายถง การเชอเชญพระสงฆใหสวดมนตในบททวาดวย

พทธานภาพ เพอปองกนและขจดพบตภยตางๆ และนามาซงความเปนมงคลแกชวต การอาราธนา

พระปรตรจะกระทาภายหลงการสมาทานศล โดยมคาอาราธนา ดงน

คาอาราธนาพระปรตร

วปตตปะฏพาหายะ สพพะสมปตตสทธยา สพพะ ทกขะวนาสายะ ปะรตตง พรถะ มงคะลง

วปตตปะฏพาหายะ สพพะสมปตตสทธยา สพพะ ภะยะวนาสายะ ปะรตตง พรถะ มงคะลง

วปตตปะฏพาหายะ สพพะสมปตตสทธยา สพพะ โรคะวนาสายะ ปะรตตง พรถะ มงคะลง

ขอทานทงหลายจงกลาวพระปรตรอนเปนมงคล เพอปองกนวบต เพอใหสาเรจสมบต เพอ

ความพนาศแหงทกขทงปวง


ความพนาศแหงภยทงปวง


ความพนาศแหงโรคทงปวง

ปรตร แปลวา คมครองรกษา เปนบทสวดมนตทนยมวาศกดสทธ สามารถปดเปาหรอปองกนอนตรายได ในทาง

ตานานกลาววา เกดมการสวดพระปรตรขนครงแรกในลงกา เมอราว พ.ศ. 500 ดวยเหตทพทธศาสนกชนชาวลงกา ใน

ขณะนน ปรารถนาจะใหพระสงฆชวยเหลอตนใหมสรมงคลและปองกนภยนตรายดวยการสวดมนตและคาถา ตามแบบของ

พราหมณ พระสงฆจงเกดความคดสวดพระปรตรขน โดยนาพระสตรทสรรเสรญคณของพระรตนตรย มาเปนบทสวด โดย

ในชวงแรกการสวดจะขนอยกบเหตการณ เชน สวดพธมงคล กใชมงคลสตร สวดใหคนปวย กใชโพชฌงคสตร ครนมคน

นยมมากขน จงมการนาพระสตรตางๆ มาสวดเปนพระปรตร จนเกดเปนประเพณสบทอดตอมาจนถงปจจบน

ฝกคดฝกทา

ใหนกเรยนสบคนบทสวดมนตอนๆ เชน คาถวายสงฆทาน คาถวาย

และลาขาวพระพทธ แลวทองจาใหขนใจและนาไปใชสวดในชวตจรง



.........................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................

3.2

กจกรรมท 1 ใหนกเรยนวาดแผนผงหรอภาพการจดโตะหมบชาคนละ 1 แบบ ตามความสนใจ

การจดโตะหมบชา แบบหม 5

สงทจะตองใชในการจด ประกอบดวย พระพทธรป 1 องค แจกนดอกไม 2 ค (4 ใบ)

เชงเทยน 4 ค (8 ตน) พานพมดอกไม 5 พาน กระถางธป 1 กระถาง โตะหมบชา 5 ตว

โดยมการจดวางตามตาแหนงทระบในภาพ




(ม.1/4)

76

กจกรรมท 2 ใหนกเรยนเขยนคาอานของคาอาราธนาศลและคาอาราธนาธรรม พรอมทง

คาแปลใหถกตอง

คาอาราธนาศล

..........................................................................................................................................

..........................................................................................................................................

..........................................................................................................................................

..........................................................................................................................................

คาแปล

..........................................................................................................................................

..........................................................................................................................................

..........................................................................................................................................

..........................................................................................................................................

..........................................................................................................................................

..........................................................................................................................................

คาอาราธนาธรรม

..........................................................................................................................................

..........................................................................................................................................

..........................................................................................................................................

คาแปล

..........................................................................................................................................

..........................................................................................................................................

..........................................................................................................................................

มะยง ภนเต วสง วสง รกขะณตถายะ ตสะระเณนะ สะหะ ปญจะ สลาน ยาจามะทตยมป มะยง ภนเต วสง วสง รกขะณตถายะ ตสะระเณนะ สะหะ ปญจะ สลาน ยาจามะตะตยมป มะยง ภนเต วสง วสง รกขะณตถายะ ตสะระเณนะ สะหะ ปญจะ สลาน ยาจามะ

ขาแตพระสงฆผเจรญ ขาพเจาทงหลาย ขอศล 5 ประการ พรอมดวยไตรสรณคมน เพอประโยชนแกการศกษาเปนภาคๆ ไปแมครงท 2 ขาแตพระสงฆผเจรญ ขาพเจาทงหลาย ขอศล 5 ประการ พรอมดวยไตรสรณคมน เพอประโยชนแกการศกษาเปนภาคๆ ไปแมครงท 3 ขาแตพระสงฆผเจรญ ขาพเจาทงหลายขอศล 5 ประการ พรอมดวยไตรสรณคมน เพอประโยชนแกการศกษาเปนภาคๆ ไป

พรหมา จะ โลกาธปะต สะหมปะต กตอญชะล อนธวะรง อะยาจะถะ สนตธะ สตตาปปะระชกขะ ชาตกา เทเสต ธมมง อะนกมปมง ปะชง

ทาวสหมบดพรหมผเปนอธบดของโลก ไดประนมหตถนมสการกราบทลวงวอนตอสมเดจพระผมพระภาคเจาผประเสรฐวา สตวทงหลายทมธล คอ กเลสในดวงตาเบาบางยงมอยในโลกน ขอพระองคไดโปรดแสดงธรรมเพออนเคราะหแกหมสตวนดวยเถด


77

กจกรรมท 3 ใหนกเรยนแบงกลมกนอานและทองจาคาอาราธนาพระปรตร แลวออกมาสาธต

การสวดหนาชนเรยน โดยใหแตละกลมสลบกนสาธตและประเมนผลการสาธต

รายการประเมน ด พอใช ปรบปรง

1. ความถกตอง

2. การออกเสยง

3. ความชดเจน

4. ความพรอมเพรยง

5. ความไพเราะ

6. การมสวนรวม

ขอเสนอแนะเพมเตม ...............................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................

ลงชอ………………………………………………………ผประเมน(นกเรยนอาจตอบเปนอยางอน โดยใหอยในดลยพนจของครผสอน)

........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ฉบบเฉลย


(ม.1/4)

78


1. พระพทธเจาทรงแสดงธรรมขอใดในวนอาสาฬหบชา


ข. จาตรงคสนนบาต

ค. โอวาทปาฏโมกข

ง. ธมมจกกปปวตตนสตร

2. วนออกพรรษา พระสงฆจะประกอบพธกรรมอยางหน�ง เรยกวาอะไร

ก. ปวารณากรรม

ข. อโหสกรรม

ค. ยถากรรม

ง. ขมากรรม

3. พทธศาสนกชนประกอบพธกรรมทางพระพทธศาสนาเน��องในวนมาฆบชา เพอเหตใด

ก. เพอรกษาประเพณ�เวยนเทยน

ข. เพอราลกถงเหตการณจาตรงคสนนบาต

ค. เพอบชาพระรตนตรย

ง. เพอราลกถงวนถวายพระเพลงพระพทธสรระ

4. ขอใดตอไปน� เปนวนสาคญทางพระพทธศาสนาทเกยวของกบพระพทธเจาโดยตรง

ก. วนอฐมบชา

ข. วนเขาพรรษา

ค. วนออกพรรษา

ง. วนเทโวโรหณะ

5. การตกบาตรเทโว จะกระทากนในวนใด

ก. กอนวนเขาพรรษา 1 วน

ข. กอนวนออกพรรษา 1 วน

ค. หลงวนออกพรรษา 1 วน

ง. ในวนเดยวกบวนออกพรรษา


3

1. ตอบ ง. พระพทธเจาทรงแสดงปฐมเทศนาเรอง ธมมจกกปปวตตนสตร ประทานแกพระโกณฑญญะ

ในวนขน 15 คา เดอน 8 หรอวนอาสาฬหบชา

2. ตอบ ก. วนออกพรรษา เปนวนทพระสงฆจะไดทาการปวารณา ซงเปนโอกาสทพระสงฆจะไดกลาวคาตกเตอน

ซงกนและกน เปนพธกรรมเฉพาะพระสงฆ และจะมเพยงปละ 1 ครง

3. ตอบ ข. การประกอบพทธศาสนพธในวนมาฆบชา เพอเปนการราลกถงวนท เกดเหตการณสาคญ

4 ประการ หรอทเรยกวา จาตรงคสนนบาต

4. ตอบ ก. วนอฐมบชา เปนวนทพระพทธสาวกรวมกนถวายพระเพลงพระพทธสรระ

5. ตอบ ค. การตกบาตรเทโว จะทาในวนเทโวโรหณะ ซงตรงกบวนแรม 1 คา เดอน 11 หลงวน

ออกพรรษา 1 วน


1. พระพทธเจาทรงแสดงธรรมขอใดในวนอาสาฬหบชา


ข. จาตรงคสนนบาต

ค. โอวาทปาฏโมกข

ง. ธมมจกกปปวตตนสตร

2. วนออกพรรษา พระสงฆจะประกอบพธกรรมอยางหนง เรยกวาอะไร

ก. ปวารณากรรม

ข. อโหสกรรม

ค. ยถากรรม

ง. ขมากรรม

3. พทธศาสนกชนประกอบพธกรรมทางพระพทธศาสนาเนองในวนมาฆบชา เพอเหตใด

ก. เพอรกษาประเพณเวยนเทยน

ข. เพอรำาลกถงเหตการณจาตรงคสนนบาต

ค. เพอบชาพระรตนตรย

ง. เพอรำาลกถงวนถวายพระเพลงพระพทธสรระ

4. ขอใดตอไปน เปนวนสำาคญทางพระพทธศาสนาทเกยวของกบพระพทธเจาโดยตรง

ก. วนอฐมบชา


ค. วนออกพรรษา

ง. วนเทโวโรหณะ

5. การตกบาตรเทโว จะกระทำากนในวนใด

ก. กอนวนเขาพรรษา 1 วน

ข. กอนวนออกพรรษา 1 วน

ค. หลงวนออกพรรษา 1 วน

ง. ในวนเดยวกบวนออกพรรษา

ตอนท 1 ใหนกเรยนเลอกค�ำตอบทถกตองทสดเพยงค�ำตอบเดยว

3

79


79

6. การประกอบพธเน��องในวนมาฆบชามขนครงแรกในประเทศไทยเมอรชสมยใด

ก. พอขนรามคาแหงมหาราช

ข. พระมหาธรรมราชาลไทย

ค. พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย

ง. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว

7. เมอพทธศาสนกชน ประสงคทจะฟงธรรมจากพระสงฆ จะตองปฏบตอยางไร

ก. กลาวคาอาราธนาศล

ข. กลาวคาบชาพระธรรม

ค. กลาวคาอาราธนาธรรม

ง. กลาวคานมสการพระธรรมคณ

8. การสวดพระปรตร มจดมงหมายเพอการใด

ก. เพอเสรมดวงชะตา

ข. เพอการคารงเรอง

ค. เพอความอยยงคงกระพน

ง. เพอปดเปาและปองกนอนตราย

9. ชวงฤดเขาพรรษา มประโยชนอยางไรตอพระสงฆ

ก. พระสงฆไดรบการถวายผาอาบนาฝน

ข. พระสงฆไดมเวลาศกษาพระธรรมวนยมากขน

ค. พระสงฆไดมโอกาสกลาวคาตกเตอนซ�งกนและกน

ง. พระสงฆไดมเวลาพกผอนจากการเผยแผพระพทธศาสนา

10. การจดทบชาภายในบาน ควรยดหลกตามขอใด

ก. การจดโตะหมเดยว เพราะมขนาดกะทดรด

ข. การจดโตะหม 7 เพราะเปนโตะหมขนาดกลาง

ค. การจดโตะหม 9 เพอจะตงพระพทธรปไดหลายองค

ง. การจดโตะหมตามสภาพบานและฐานะของเจาบาน

6. ตอบ ง. พธมาฆบชาจดขนครงแรก เมอ พ.ศ. 2349 โดยมการประกอบพธทวดพระศรรตนศาสดาราม

วดบวรนเวศวหาร และวดราชประดษฐสถตมหาสมาราม

7. ตอบ ค. การรองขอหรอเชอเชญใหพระสงฆแสดงธรรมใหฟง พทธศาสนกชนตองกลาวคาอาราธนาธรรม

8. ตอบ ง. พระปรตรมเนอหาวาดวยพทธานภาพ เปนบทสวดมนตเพอปองกนและขจดภยพบตตางๆ และเพอ

นามาซงความเปนสรมงคลแกชวต

9. ตอบ ข. ฤดเขาพรรษาเปนชวงเวลาทพระสงฆตองอย ประจาทวดเปนเวลา 3 เดอน ไมสามารถไป

คางแรมทอนได ทาใหพระสงฆมเวลาศกษาพระธรรมวนยไดมากขน

10. ตอบ ง. การจดโตะหม บชาใหเปนแบบใดนน ควรดสภาพความพรอมของสถานท และฐานะของ

เจาบาน หรอจดใหดและเรยบงาย

6. การประกอบพธเนองในวนมาฆบชามขนครงแรกในประเทศไทยเมอรชสมยใด

ก. พอขนรามคำาแหงมหาราช

ข. พระมหาธรรมราชาลไทย

ค. พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย

ง. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว

7. เมอพทธศาสนกชน ประสงคทจะฟงธรรมจากพระสงฆ จะตองปฏบตอยางไร

ก. กลาวคำาอาราธนาศล

ข. กลาวคำาบชาพระธรรม

ค. กลาวคำาอาราธนาธรรม

ง. กลาวคำานมสการพระธรรมคณ

8. การสวดพระปรตร มจดมงหมายเพอการใด

ก. เพอเสรมดวงชะตา

ข. เพอการคารงเรอง

ค. เพอความอยยงคงกระพน

ง. เพอปดเปาและปองกนอนตราย

9. ชวงฤดเขาพรรษา มประโยชนอยางไรตอพระสงฆ

ก. พระสงฆไดรบการถวายผาอาบนำาฝน

ข. พระสงฆไดมเวลาศกษาพระธรรมวนยมากขน

ค. พระสงฆไดมโอกาสกลาวคำาตกเตอนซงกนและกน

ง. พระสงฆไดมเวลาพกผอนจากการเผยแผพระพทธศาสนา

10. การจดทบชาภายในบาน ควรยดหลกตามขอใด

ก. การจดโตะหมเดยว เพราะมขนาดกะทดรด

ข. การจดโตะหม 7 เพราะเปนโตะหมขนาดกลาง

ค. การจดโตะหม 9 เพอจะตงพระพทธรปไดหลายองค

ง. การจดโตะหมตามสภาพบานและฐานะของเจาบาน

80


80

3

ตอนท 2 ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปนใหถกตอง

1. ในวนสาคญทางพระพทธศาสนา นกเรยนควรปฏบตตนอยางไร จงจะถอไดวาเปน

พทธศาสนกชนทด

................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................

2. คาพดทวา “ศาสนพธ แมจะเปนเพยงเปลอกนอกของศาสนา แตกมความจาเปนตอการ

สรางศรทธาและความเชอของผนบถอศาสนา” นกเรยนเหนดวยหรอไมอยางไร จงอธบาย พรอม

ยกตวอยางประกอบ

................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................

ในวนสาคญทางพระพทธศาสนา ควรจะปฏบตตน ดงตอไปน

1. ตกบาตรในตอนเชา

2. ไหวพระ ทาบญ ฟงธรรมทวด หรอบาเพญสาธารณกศล อยางการบรจาคโลหต

การบรจาคทรพยไถชวตสตว หรอทาความสะอาดบรเวณวด เปนตน

3. ไปรวมพธเวยนเทยนทวดในตอนคา ในวนมาฆบชา วนวสาขบชา และวนอาสาฬหบชา

เหนดวย เนองจากศาสนพธจะชวยสรางความศรทธาเลอมใส และชกจงจตใจใหพทธศาสนกชน

สนใจหลกธรรมอนเปนสวนสาคญของพระพทธศาสนา นอกจากนศาสนพธยงชวยเสรมสรางกาลงใจ

ชวยใหรสกสบายใจและผอนคลายความกงวล เชน เมอเรารสกไมสบายใจในการเรยนหรอการทางาน

การทาบญตกบาตรหรอการไหวพระ จะทาใหเราสดชนและผอนคลายจากความกงวลใจในเรองตางๆ


................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ฉบบเฉลย

81

ประจาหนวยการเรยนรทแบบทดสอบ

82

1


1. การสงคายนาครงท 1 นน สบเน��องมาจากสาเหตใด

ก. พระวชชบตรปฏบตยอหยอนพระวนย 10 ประการ

ข. พระพทธวจนะทถายทอดกนมาขาดตกบกพรอง

ค. พระสภททะกลาววาจาในทานองดหม�นพระธรรมวนย

ง. พวกนอกศาสนาปลอมเขามาบวชในพระพทธศาสนามากขน

2. การสงคายนาครงท 9 ซ�งทาในประเทศไทย ตรงกบรชสมยใด

ก. พระเจาตโลกราช

ข. พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช

ค. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว

ง. พระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล

3. พระเจาอโศกมหาราช มพระราชกรณ�ยกจทสาคญทสดตอพระพทธศาสนา คอขอใด

ก. ทรงสรางพระโพธสตวอวโลกเตศวรสารด

ข. ทรงนบถอพระพทธศาสนานกายเถรวาท

ค. ทรงนมนตพระสงฆมาเทศนาส�งสอนประชาชนเปนประจา

ง. ทรงใหมการสงคายนาและทรงจดสงคณะธรรมทตไปเผยแผพระพทธศาสนายงดนแดนตางๆ

4. สานกงานใหญขององคการพทธศาสนกสมพนธแหงโลก (พ.ส.ล.) ตงอยในประเทศใด

ก. ไทย

ข. จน

ค. อนเดย

ง. ศรลงกา

5. พระมหากษตรยไทยพระองคใดทรงตงธรรมยตกนกาย

ก. พระบาทสมเดจพระน�งเกลาเจาอยหว

ข. พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว

ค. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว

ง. พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

1. ตอบ ค. การสงคายนาครงท 1 จดขนเนองจากพระสภททะ ไดกลาววาจาดหมนพระพทธเจา และแสดงความดใจเมอพระพทธเจาปรนพพาน

2. ตอบ ข. การสงคายนาครงท 9 จดขนทประเทศไทย ในรชกาลพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช

3. ตอบ ง. การสงคายนาและการจดสงคณะธรรมทตในรชสมยพระเจาอโศกมหาราช ทาใหพระพทธศาสนาไดเผยแผและตงมนอยในดนแดนตางๆ รวมทงประเทศไทย

4. ตอบ ก. ทประชมองคการพทธศาสนกสมพนธแหงโลก มมตเปนเอกฉนทใหตงสานกงานใหญเปนการถาวรขนทประเทศไทย ตงแต พ.ศ. 2506

5. ตอบ ค. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ทรงชนชมในจรยวตรอนเครงครดของพระภกษรามญ จงทรงตงธรรมยตกนกายขนมา

ประจำ�หนวยก�รเรยนรทแบบทดสอบ

82

1

ตอนท 1 ใหนกเรยนเลอกค�ำตอบทถกตองทสดเพยงค�ำตอบเดยว

1. การสงคายนาครงท 1 นน สบเนองมาจากสาเหตใด

ก. พระวชชบตรปฏบตยอหยอนพระวนย 10 ประการ

ข. พระพทธวจนะทถายทอดกนมาขาดตกบกพรอง

ค. พระสภททะกลาววาจาในทำานองดหมนพระธรรมวนย

ง. พวกนอกศาสนาปลอมเขามาบวชในพระพทธศาสนามากขน

2. การสงคายนาครงท 9 ซงทำาในประเทศไทย ตรงกบรชสมยใด

ก. พระเจาตโลกราช

ข. พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช

ค. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว

ง. พระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล

3. พระเจาอโศกมหาราช มพระราชกรณยกจทสำาคญทสดตอพระพทธศาสนา คอขอใด

ก. ทรงสรางพระโพธสตวอวโลกเตศวรสำารด

ข. ทรงนบถอพระพทธศาสนานกายเถรวาท

ค. ทรงนมนตพระสงฆมาเทศนาสงสอนประชาชนเปนประจำา

ง. ทรงใหมการสงคายนาและทรงจดสงคณะธรรมทตไปเผยแผพระพทธศาสนายงดนแดนตางๆ

4. สำานกงานใหญขององคการพทธศาสนกสมพนธแหงโลก (พ.ส.ล.) ตงอยในประเทศใด

ก. ไทย

ข. จน

ค. อนเดย

ง. ศรลงกา

5. พระมหากษตรยไทยพระองคใดทรงตงธรรมยตกนกาย

ก. พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว

ข. พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว

ค. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว

ง. พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

82


82

16. ขอใดสะทอนถงการปฏรปการศกษาของคณะสงฆไทยในสมยรชกาลท 5

ก. การกอตงมหาวทยาลยสงฆทงสองแหง

ข. การแปลพระไตรปฎกเปนภาษาไทย

ค. การประกาศใชพระราชบญญตคณะสงฆ

ง. การเปลยนแปลงการสอบภาษาบาลจากการแปลปากเปลาเปนการสอบขอเขยน

7. บทวเคราะหวา “พระองคทรงเปนทพ�งแกชาวโลก” หมายถงขอใด

ก. มเทวดามานอมรบ

ข. ทรงเปลงอาภสวาจา

ค. มนารอนและนาเยนตกลงมาจากอากาศ

ง. พระราชมารดาทรงพระสบนเหนชางเผอก

8. จงเรยงลาดบเหตการณในพระพทธประวตดงตอไปน� ใหถกตอง

1) ทรงศกษาในสานกของอาฬารดาบสและอททกดาบส

2) ทรงพบปญจวคคย

3) ทรงถอเพศบรรพชต รมฝงแมนาอโนมา

4) ทรงบาเพญทกรกรยา

ก. 1) 2) 3) 4) ข. 3) 1) 2) 4)

ค. 3) 4) 1) 2) ง. 3) 1) 4) 2)

9. พระพทธเจาทรงแสดงปฐมเทศนาประทานแกผใด

ก. ปญจวคคย

ข. อาฬารดาบส อททกดาบส

ค. พระโมคคลลานะ พระสารบตร

ง. พระเจาสทโธทนะ พระนางสรมหามายา

10. พระสงฆรปแรกในพระพทธศาสนาคอใคร

ก. วปปะ

ข. อสสช

ค. มหานามะ

ง. โกณฑญญะ

6. ตอบ ก. สวนหนงของการปฏรปการศกษาของคณะสงฆ ในสมยรชกาลท 5 คอการกอตงมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย และมหาวทยาลยมหามกฎราชวทยาลย

7. ตอบ ง. ชางเผอก เปนสญลกษณแหงพระปญญาบารม และหมายความวา พระพทธองคจะทรงเปนทพงแกชาวโลก

8. ตอบ ข. เหตการณในพทธประวตทเกดขนตามลาดบกอนหลงคอ เจาชายสทธตถะไดเสดจออกผนวช แลวเสดจไปทรงศกษาทสานกของอาฬารดาบสและอททกดาบส แลวไดทรงพบกบปญจวคคย และทรงบาเพญทกรกรยา

9. ตอบ ก. พระพทธเจาทรงแสดงปฐมเทศนาประทานปญจวคคยในหวขอธมมจกกปปวตตนสตร 10. ตอบ ง. เมอไดฟงปฐมเทศนาแลว โกณฑญญะซงเปนหนงในกลมปญจวคคย ไดตดสนใจ ออกบวชเปน

พระสงฆรปแรกในพระพทธศาสนา

16. ขอใดสะทอนถงการปฏรปการศกษาของคณะสงฆไทยในสมยรชกาลท 5

ก. การกอตงมหาวทยาลยสงฆทงสองแหง

ข. การแปลพระไตรปฎกเปนภาษาไทย

ค. การประกาศใชพระราชบญญตคณะสงฆ

ง. การเปลยนแปลงการสอบภาษาบาลจากการแปลปากเปลาเปนการสอบขอเขยน

7. บทวเคราะหวา “พระองคทรงเปนทพงแกชาวโลก” หมายถงขอใด

ก. มเทวดามานอมรบ

ข. ทรงเปลงอาภสวาจา

ค. มนารอนและนาเยนตกลงมาจากอากาศ

ง. พระราชมารดาทรงพระสบนเหนชางเผอก

8. จงเรยงลาดบเหตการณในพระพทธประวตดงตอไปน ใหถกตอง

1) ทรงศกษาในสานกของอาฬารดาบสและอททกดาบส

2) ทรงพบปญจวคคย

3) ทรงถอเพศบรรพชต รมฝงแมนาอโนมา

4) ทรงบาเพญทกรกรยา

ก. 1) 2) 3) 4) ข. 3) 1) 2) 4)

ค. 3) 4) 1) 2) ง. 3) 1) 4) 2)

9. พระพทธเจาทรงแสดงปฐมเทศนาประทานแกผใด

ก. ปญจวคคย

ข. อาฬารดาบส อททกดาบส

ค. พระโมคคลลานะ พระสารบตร

ง. พระเจาสทโธทนะ พระนางสรมหามายา

10. พระสงฆรปแรกในพระพทธศาสนาคอใคร

ก. วปปะ

ข. อสสช

ค. มหานามะ

ง. โกณฑญญะ

83


83

111. พระมหากสสปะมคณธรรมสอดคลองกบหลกธรรมเรองทศ 6 ขอใด

ก. ความเปนคนสมถะ

ข. การเปนพระอรหนตสาวก

ค. การเปนบตรทดของบดามารดา

ง. ความเปนกลยาณมตรของทกคน

12. ผใดเกดในตระกลชางตดผม

ก. พระอบาล

ข. นางวสาขา

ค. พระมหากสสปะ

ง. อนาถบณฑกเศรษฐ

13. ขอใดทมความสมพนธกนถกตองทสด

ก. พระสารบตร – ชฎล 3 พนอง

ข. นางสชาดา – วดบพพาราม

ค. อนาถบณฑกเศรษฐ – วดเชตวน

ง. นางวสาขา – ขาวมธปายาส

14. ขอใดคอคณธรรมทเดนชดทสดของอนาถบณฑกเศรษฐ

ก. จตใจใฝธรรม

ข. ตงใจฟงธรรม

ค. เปนครทด

ง. เปนผม�นคงในการทาบญ

15. “ไฟในอยานาออก” มความหมายอยางไร

ก. อยานาความลบตางๆ ไปเลาใหผอนฟง

ข. อยานาความทกขใจไปเลาใหผอนฟง

ค. อยานาความลบในครอบครวไปเลาใหคนภายนอกฟง

ง. อยานาความไมดในครอบครวมาวจารณซ�งอาจกอใหเกดการแตกสามคค

11. ตอบ ค. พระมหากสสปะเมอยงไมบวชไดดารงตนเปนบตรทด โดยมคณธรรมคอความกตญกตเวทเปนหลกธรรมทบตรพงปฏบตตามหลกทศ 6

12. ตอบ ก. กอนบวช พระอบาลเปนพนกงานภษามาลา หรอชางตดผม ประจาราชสานกของพระเจาศากยะ 13. ตอบ ค. อนาถบณฑกเศรษฐเปนผทขอซอทดนอนเปนสวนจากเจาเชต เพอสรางวดเชตวนถวายพระพทธเจาท

เมองสาวตถ 14. ตอบ ง. อนาถบณฑกเศรษฐ เปนบคคลทมนคงในการทาบญ จนไดรบการยกยองจากพระพทธเจาวา เปนเลศกวาผอนในดานการถวายทาน 15. ตอบ ค. โอวาท 10 ประการ ซงเปนปรศนาทนางวสาขาไดรบจากธนญชยบณฑต ในขอทวา “ไฟในอยานาออก”

หมายความวา อยานาความลบในครอบครวไปเลาใหคนภายนอกฟง

111. พระมหากสสปะมคณธรรมสอดคลองกบหลกธรรมเรองทศ 6 ขอใด

ก. ความเปนคนสมถะ

ข. การเปนพระอรหนตสาวก

ค. การเปนบตรทดของบดามารดา

ง. ความเปนกลยาณมตรของทกคน

12. ผใดเกดในตระกลชางตดผม

ก. พระอบาล

ข. นางวสาขา

ค. พระมหากสสปะ

ง. อนาถบณฑกเศรษฐ

13. ขอใดทมความสมพนธกนถกตองทสด

ก. พระสารบตร – ชฎล 3 พนอง

ข. นางสชาดา – วดบพพาราม

ค. อนาถบณฑกเศรษฐ – วดเชตวน

ง. นางวสาขา – ขาวมธปายาส

14. ขอใดคอคณธรรมทเดนชดทสดของอนาถบณฑกเศรษฐ

ก. จตใจใฝธรรม

ข. ตงใจฟงธรรม

ค. เปนครทด

ง. เปนผมนคงในการทำาบญ

15. “ไฟในอยานำาออก” มความหมายอยางไร

ก. อยานำาความลบตางๆ ไปเลาใหผอนฟง

ข. อยานำาความทกขใจไปเลาใหผอนฟง

ค. อยานำาความลบในครอบครวไปเลาใหคนภายนอกฟง

ง. อยานำาความไมดในครอบครวมาวจารณซงอาจกอใหเกดการแตกสามคค

84


84

116. บทบาทสาคญทสดของพระมหากสสปะในการสบทอดพระพทธศาสนาคอขอใด

ก. การรบพทธโอวาท 3 ประการ

ข. ถอการอยปาเปนวตร

ค. เปนเอตทคคะในการธดงค

ง. เปนประธานการสงคายนาครงท 1

17. พระโสณะและพระอตตระ มสวนสาคญในการเผยแผพระพทธศาสนาในดนแดนใด

ก. ลงกา

ข. สวรรณภม

ค. โยนกประเทศ

ง. บรเวณแมนาโคธาวาร

18. คณธรรมสาคญของพระโสณะและพระอตตระทควรถอเปนแบบอยางคอขอใด

ก. มขนตธรรมสง

ข. มปญญามาก

ค. ทรงจาพระวนย

ง. มศรทธาในพระรตนตรย

19. อมพชาดก ใหแงคดทเปนประโยชนในเรองใด

ก. ความเมตตา

ข. ความอดทน

ค. ความซอสตย

ง. ความกตญกตเวท

20. เหตใดชาดกจงมกมรปแบบเปนนทาน

ก. อานไดทกเพศทกวย

ข. รปแบบนาสนใจ

ค. ผฟงเขาใจงาย

ง. มภาพประกอบสวยงาม

116. บทบาทสำาคญทสดของพระมหากสสปะในการสบทอดพระพทธศาสนาคอขอใด

ก. การรบพทธโอวาท 3 ประการ

ข. ถอการอยปาเปนวตร

ค. เปนเอตทคคะในการธดงค

ง. เปนประธานการสงคายนาครงท 1

17. พระโสณะและพระอตตระ มสวนสำาคญในการเผยแผพระพทธศาสนาในดนแดนใด

ก. ลงกา

ข. สวรรณภม

ค. โยนกประเทศ

ง. บรเวณแมนำาโคธาวาร

18. คณธรรมสำาคญของพระโสณะและพระอตตระทควรถอเปนแบบอยางคอขอใด

ก. มขนตธรรมสง

ข. มปญญามาก

ค. ทรงจำาพระวนย

ง. มศรทธาในพระรตนตรย

19. อมพชาดก ใหแงคดทเปนประโยชนในเรองใด

ก. ความเมตตา

ข. ความอดทน

ค. ความซอสตย

ง. ความกตญญกตเวท

20. เหตใดชาดกจงมกมรปแบบเปนนทาน

ก. อานไดทกเพศทกวย

ข. รปแบบนาสนใจ

ค. ผฟงเขาใจงาย

ง. มภาพประกอบสวยงาม

85 16. ตอบ ง. การเปนประธานการสงคายนาครงท 1 ถอเปนบทบาทสาคญทสดของพระมหากสสปะ ดวยเปนการ

ชาระพระพทธศาสนาใหบรสทธซงเทากบเปนการสบทอดพระพทธศาสนา

17. ตอบ ข. พระโสณะและพระอตตระ ไดรบมอบหมายจากพระเจาอโศกมหาราชใหเดนทางมาเผยแผพระพทธศาสนา

ยงดนแดนสวรรณภม เมอประมาณ พ.ศ. 500

18. ตอบ ก. พระโสณะและพระอตตระ ตองมความอดทนหรอขนตธรรมอยางมาก จงสามารถเดนทางจากชมพ

ทวปมาเผยแผพระพทธศาสนาในสวรรณภม ซงมระยะทางไกลและตองประสบกบความลาบากมากมาย

19. ตอบ ง. อมพชาดก ใหแงคดทเปนประโยชนในเรองความกตญกตเวท

20. ตอบ ค. นทาน มกมรปแบบทไมสลบซบซอน จงทาใหผฟงเขาใจไดงาย


85

1 21. จากเรอง ตตตรชาดก ขอใดแสดงถงผลดของการยอมรบกนตามฐานะอาวโส

ก. สตวทกตวมทอยอาศย

ข. อยรวมกนอยางสงบสข

ค. ปลอดภยจากสตวรายอน

ง. มอาหารกนอยางพอเพยง

22. วนจาตรงคสนนบาต หมายถงวนใด

ก. วนมาฆบชา

ข. วนวสาขบชา

ค. วนเขาพรรษา

ง. วนอาสาฬหบชา

23. เหตการณใดเกดขนในวนมาฆบชา

ก. เปนวนประสต ตรสร และปรนพพานของพระพทธเจา

ข. เปนวนทพระพทธเจาทรงแสดงธรรม เรอง ธมมจกกปปวตตนสตร

ค. เปนวนทพระสงฆสาวกจานวน 1,250 รป มาประชมกนโดยมไดนดหมาย

ง. เปนวนทพระรตนตรย คอ พระพทธ พระธรรม และพระสงฆ มครบบรบรณ

24. วนทมความสมพนธกบพธตกบาตรเทโวโรหณะ คอ วนใด



ค. วนอาสาฬหบชา

ง. วนออกพรรษา

25. พระพทธเจาทรงแสดงหลกธรรมสาคญเรองใดในวนมาฆบชา


ข. โอวาทปาฏโมกข

ค. ธมมจกกปปวตตนสตร

ง. ทกข สมทย นโรธ มรรค

21. ตอบ ข. คนแตละคนยอมมอปนสยตางกน แตเมอมาอยรวมกนเปนหมมาก การยอมรบนบถอกนตามระบบอาวโส จะทาใหเกดความเคารพและเชอฟงกน สงผลใหสามารถอยรวมกนไดอยางสงบสข

22. ตอบ ก. วนมาฆบชา เปนวนสาคญทางพระพทธศาสนาทจดขนเพอราลกถงเหตการณสาคญ 4 ประการ หรอทเรยกวา จาตรงคสนนบาต

23. ตอบ ค. วนมาฆบชา เปนวนทพระสงฆซงเปนพระอรหนตและพระพทธเจาประทานบวชให จานวน 1,250 รป มาประชมกนโดยมไดนดหมาย ซงเปน 1 ใน 4 เหตการณสาคญทเรยกวา จาตรงคสนนบาต

24. ตอบ ง. การตกบาตรเทโวโรหณะ จดขนในวนแรม 1 คา เดอน 11 หรอหลงวนออกพรรษา 1 วน 25. ตอบ ข. วนมาฆบชา เปนวนทพระพทธเจาทรงแสดงธรรมเรองโอวาทปาฏโมกข ซงมใจความสาคญอยทการ

ทาความด การละเวนความชว และการทาจตใจใหบรสทธ

1 21. จากเรอง ตตตรชาดก ขอใดแสดงถงผลดของการยอมรบกนตามฐานะอาวโส

ก. สตวทกตวมทอยอาศย

ข. อยรวมกนอยางสงบสข

ค. ปลอดภยจากสตวรายอน

ง. มอาหารกนอยางพอเพยง

22. วนจาตรงคสนนบาต หมายถงวนใด


ข. วนวสาขบชา

ค. วนเขาพรรษา

ง. วนอาสาฬหบชา

23. เหตการณใดเกดขนในวนมาฆบชา

ก. เปนวนประสต ตรสร และปรนพพานของพระพทธเจา

ข. เปนวนทพระพทธเจาทรงแสดงธรรม เรอง ธมมจกกปปวตตนสตร

ค. เปนวนทพระสงฆสาวกจำานวน 1,250 รป มาประชมกนโดยมไดนดหมาย

ง. เปนวนทพระรตนตรย คอ พระพทธ พระธรรม และพระสงฆ มครบบรบรณ

24. วนทมความสมพนธกบพธตกบาตรเทโวโรหณะ คอ วนใด



ค. วนอาสาฬหบชา

ง. วนออกพรรษา

25. พระพทธเจาทรงแสดงหลกธรรมสำาคญเรองใดในวนมาฆบชา


ข. โอวาทปาฏโมกข

ค. ธมมจกกปปวตตนสตร

ง. ทกข สมทย นโรธ มรรค

86


86

1ใชตวเลอกตอไปน ตอบคำ�ถ�มท 26-30

ก. วนม�ฆบช�

ข. วนวส�ขบช�

ค. วนอฐมบช�

ง. วนอ�ส�ฬหบช�

26. พระพทธเจ�ทรงแสดงปฐมเทศน�ในวนใด = ..................................................

27. วนใดเปนวนสำ�คญส�กลของโลก = ..................................................

28. วนใดถอว�เปนวนพระธรรม = ..................................................

29. พระพทธส�วกไดถว�ยพระเพลงพระพทธสรระในวนใด = ..................................................

30. วนสำ�คญใดทพระพทธเจ�ทรงแสดงธรรมในหวขอโอว�ทป�ฏโมกข = ..................................

ง.

ข.

ง.

ค.

ก.

26. ตอบ ง. วนอาสาฬหบชา เปนวนทพระพทธเจาทรงแสดงธรรมเปนครงแรก หรอทเรยกวา ปฐมเทศนา 27. ตอบ ข. องคการสหประชาชาต ไดมมตใหวนวสาขบชาเปนวนส�าคญสากลของโลก หรอ International

Recognition of the Day of Visakha 28. ตอบ ง. วนอาสาฬหบชาเปนวนทพระพทธเจาทรงแสดงธรรมเปนครงแรก จงถอกนวาเปนวนพระธรรม 29. ตอบ ค. วนทพระพทธสาวกรวมกนถวายพระเพลงพระพทธสรระ เรยกวา วนอฐมบชา 30. ตอบ ก. วนมาฆบชา เปนวนทพระพทธเจาทรงแสดงโอวาทปาฏโมกขประทานแกพระสงฆซงเปนพระอรหนต

และพระพทธเจาประทานบวชใหดวยพระองคเอง จ�านวน 1,250 รป

1ใชตวเลอกตอไปน ตอบคำ�ถ�มท 26-30

ก. วนม�ฆบช�

ข. วนวส�ขบช�

ค. วนอฐมบช�

ง. วนอ�ส�ฬหบช�

26. พระพทธเจ�ทรงแสดงปฐมเทศน�ในวนใด = ..................................................

27. วนใดเปนวนสำ�คญส�กลของโลก = ..................................................

28. วนใดถอว�เปนวนพระธรรม = ..................................................

29. พระพทธส�วกไดถว�ยพระเพลงพระพทธสรระในวนใด = ..................................................

30. วนสำ�คญใดทพระพทธเจ�ทรงแสดงธรรมในหวขอโอว�ทป�ฏโมกข = ..................................

ง.

ข.

ง.

ค.

ก.

87


87

แบบทดสอบ

88

1


1. จากการศกษาพทธประวต ตอนการบาเพญทกรกรยา นกเรยนสามารถนามาประยกตใช

ในการศกษาเลาเรยนของนกเรยนไดอยางไร

.....................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................

2. วนสาคญทางพระพทธศาสนา มความสาคญอยางไร และนกเรยนในฐานะทเปน

พทธศาสนกชน จะไดประโยชนอยางไร

.....................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................

พทธประวต ตอนพระพทธเจาทรงบาเพญทกรกรยา สะทอนใหเหนวาการแสวงหาความร ใน

เรองตางๆ นน ตองหาขอมลหลายๆ ทาง จากแหลงความรทหลากหลาย เมอไดความรแลวกนามาปฏบต

ทดลองวาสามารถบรรลผลตามความคาดหมายหรอไม เชนเดยวกบพระพทธองค เมอทรงบาเพญทกรกรยา

ดวยวธการตางๆ แตไมทรงประสบความสาเรจ กทรงใชวธใหมโดยทรงปฏบตตามทางสายกลาง และทรง

ใชวธคดอยางมเหตผล ดงนนการศกษาเลาเรยนจงตองรจกวธการหาความร แลวนามาคดวเคราะหวา

ขอมลหรอความรนนถกตองหรอไม และยงตองรจกใชวธการหาความรและวธคดหลายๆ วธ เพอใหไดวธ

ทเหมาะสมทสด

วนสาคญทางพระพทธศาสนา มความสาคญตอพทธศาสนกชน เนองจากเปนวนททาให

พทธศาสนกชนไดมโอกาสในการทาบญกศลและไดราลกถงเหตการณและหลกธรรมสาคญในพระพทธ-

ศาสนา ซงจะนอมนาจตใจพทธศาสนกชนใหหมนทาแตความด ละเวนจากความชว และทาจตใจใหบรสทธ

ปราศจากกเลสทงปวง


..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ฉบบเฉลย

88

พระพุทธ น1 ร1p01-23.indd

Documents