ЛЕКЦ № 10 УЯН ХАТАН ТӨСӨВ

ЗОХИОХ

Хичээлийн код: ВА 308

Судах анги: СМ-4, НББ-4

ХИЧЭЭЛИЙН АГУУЛГА

1. Уян хатан төсвийн тухай ойлголт

2. Төсөв зохиох арга

1. УЯН ХАТАН ТӨСВИЙН ТУХАЙ ОЙЛГОЛТ

Байгууллагын төсөв нь төсөвллөгдсөн тодорхой

нөхцөл байдал болон үр дүн дээр суурилдаг.

Төсвийг агуулгаар нь тогтмол ба уян хатан шинж

чанартай гэж ангилан үзэж болно.

ТОГТМОЛ ТӨСӨВ

Гүйцэтгэлээр хүрсэн тоо хэмжжээндээ

тохируулан төсөвт залруулга хийдээггүй гэсэн

утгийг илэрхийлж байдаг учраас харьцангуй

хатуу тогтоогдсон байдаг.

Өөрөөр хэлбэл нэгэнт тогтоогдсон төсвийг

гүйцэтгэллийн зарцуулалтын явцад хатуу

баримтлах юм.

УЯН ХАТАН ТӨСӨВ

Гүйцэтгэлээр гарсан тоо хэмжээнд шилжүүлэн

залруулга хийж тохируулах ажилбартай байдаг.

Хэзээ ч ямар ч өөрчлөлт тооцож тогтоосон утгыг

уян хатан төсөв агуулдаггүй байна.

Static Budget

Planned level of

output at start of

the budget periodBased on

Flexible Budget

Budgeted revenues

and cost based on

actual level of output

Based on

ТОГТМОЛ ТӨСӨВ БА УЯН ХАТАН ТӨСӨВ ШААРДЛАГАТАЙ

МЭДЭЭЛЛЭЭР УДИРДЛАГЫГ ХАНГАНА.

1. Төлөвлөгөө боловсруулахад зориулагдсан

зохион байгуулалтын горим болно.

2. Төрийн ба бизнесийн байгууллагын янз бүрийн

салбар, цех, хэлтэс тасгуудын үйл ажиллагааг

зохицуулах хэрэгсэл болно.

3. Зардал өртгийн хяналтын суурь үндэс болно.

ТОГТМОЛ БА УЯН ХАТАН ТӨСВИЙН ЯЛГАА

Үйлдвэрлэл, борлуулалт ажил үйлчилгээний тоо

хэмжээ

Үнийн дүн төсөвлөгдсөн хязгаар дотроо байх

Үр дүнд өгөх зарчмын аргачлал

УЯН ХАТАН ТӨСВИЙН ОНЦЛОГ

Данс бүрээр тодорхойлогдох тогтмол ба

хувьсах зардлын хэмжээг тооцоолох замаар

боловсрогддог.

Бүтээгдэхүүнд суурилсан төсвийг зохиоход олон

арга хэрэглэдэг.

- Хүртсэн түвшингээс төлөвлөх арга

- Тэг суурьт төсөв

ХҮРСЭН ТҮВШИНГЭЭС ТӨЛӨВЛӨХ

Хүссэн түвшингээс төлөвлөхөд урьд жилийн

төсвийг суурь болгон авч, зарим нэгэн

өөрчлөлтийг оруулсан хөрөнгө санхүүгийн

нөөцийн тухайн хүрээнд авч байгаа түвшинг

өөрчлөх замаар ирэх жилийн төсөв болгон

хувиргах үйл явц юм.

ТУС АРГЫН ХЯЗГААРЛАГДМАЛ ТАЛ

1. Урьд жилийнхээ төсөв дээр суурилдаг улирээдүйг биш өнгөрсөндөө тулгуурладаг.

2. Үр дүнгийн зорилтоос ялгарал бага гардаг.

3. Төсвийг мөнгөн дүнгээр төлөвлөхөдбайгууллагын, хүлээх үүрэг, хариуцлага, ажлыначаалал зэргийг харгалзан тооцох боломжгүй.

4. Нийт төсвийн жижиг зүйлүүд дээр хэт анхааралхандуулах шаардлагатай зэрэг болно.

ТЭГ СУУРЬТ ТӨСӨВ

Урьд жилйн төсвийг зөвхөн өртгийн талаарх

мэдээлэл болгон ашигладаг. Тэг сууриас төсөв

зохиох нь төсвийн нийт процессын бүрэлдэхүүн

хэсэг болох дараах удирдлагын зорилтыг бий

болгодог.

- Байгууллагын үйл ажиллагааг бүхэлд нь тодорхойлж

шинжилгээ хийх

- Бүтээгдэхүүний ба санхүүгийн үр дүнгийн зорилтоо

тодорхойлох

- Шуурхай шийдвэр гаргах

- Үүрэг, хариуцлагын болон ажлын ачааллын

өөрчлөлтөнд дүгнэлт хийх

ТЭГ СУУРЬТ ТӨСӨВ ЗОХИОХ АРГА

Шийдвэрийн багцийг боловсруулах

Шийдвэрийн багцийг зэрэглэх

Нөөцийн хуваарилалт

STATIC BUDGET EXAMPLE

Assume that Pasadena Co. manufactures

and sells dress suits.

Budgeted variable costs per suit are as follows:

Direct materials cost $ 65

Direct manufacturing labor 26

Variable manufacturing overhead 24

Total variable costs $115

STATIC BUDGET EXAMPLE

Budgeted selling price is $155 per suit.

Fixed manufacturing costs are expectedto be $286,000 within a relevant range

between 9,000 and 13,500 suits.

Variable and fixed period costs are ignored.

The static budget for year 2004 is based

on selling 13,000 suits.

What is the static-budget operating income?

STATIC BUDGET EXAMPLE

Revenues (13,000 × $155) $2,015,000Less Expenses:Variable (13,000 × $115) 1,495,000Fixed 286,000Budgeted operating income $ 234,000

Assume that Pasadena Co. produced and sold10,000 suits at $160 each with actual variablecosts of $120 per suit and fixed manufacturing

costs of $300,000.

STATIC BUDGET EXAMPLE

Revenues (10,000 × $160) $1,600,000

Less Expenses:

Variable (10,000 × $120) 1,200,000

Fixed 300,000

Actual operating income $ 100,000

What was the actual operating income?

STATIC BUDGET EXAMPLE

Revenues (10,000 × $160) $1,600,000

Less Expenses:

Variable (10,000 × $120) 1,200,000

Fixed 300,000

Actual operating income $ 100,000

What was the actual operating income?

STATIC BUDGET EXAMPLE

Revenues (10,000 × $160) $1,600,000

Less Expenses:

Variable (10,000 × $120) 1,200,000

Fixed 300,000

Actual operating income $ 100,000

What was the actual operating income?

STEPS IN DEVELOPING FLEXIBLE

BUDGETS

Step 1:

Determine budgeted selling price, variable

cost per unit, and budgeted fixed cost.

Budgeted selling price is $155,

variable cost is $115 per suit, and

the budgeted fixed cost is $286,000.

STEPS IN DEVELOPING FLEXIBLE

BUDGETS

Step 2:

Determine the actual quantity of output.

In the year 2004, 10,000 suits were

produced and sold.

Step 3:

Determine the flexible budget for revenues.

$155 × 10,000 = $1,550,000

STEPS IN DEVELOPING FLEXIBLE

BUDGETS

Step 4:

Determine the flexible budget for costs.

Variable costs: 10,000 × $115 = $1,150,000

Fixed costs 286,000

Total costs $1,436,000

VARIANCES

Level 2 analysis provides information

on the two components of the

static-budget variance.

1. Flexible-budget variance

2. Sales-volume variance

FLEXIBLE-BUDGET VARIANCE

Flexible-Budget Variance

(Level 2) in (000)

FlexibleBudget Actual Variance

Suits 10 10 0Revenue $1,550 $1,600 $ 50 FVariable costs 1,150 1,200 50 UContribution margin $ 400 $ 400 $ 0Fixed costs 286 300 14 U

Operating income $ 114 $ 100 $ 14 U

FLEXIBLE-BUDGET VARIANCE

Actual quantity sold: 10,000 suits

Flexible-budget

variance

$14,000 U

Actual results

operating income

$100,000

Flexible-budget

operating income

$114,000