№ 17 (490)

2004@nurastana.kznurastana2004@mail.ru

Газет 2004 жылдың 22 наурызынан шығады

e-m

ail:

Бейсенбі, 2 мамыр2013 жыл

www.nurastana.kz

РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ЖАСТАР АПТАЛЫҒЫ

HYP HYP ACTAHAACTAHA12-бетте7-бетте

«Халыққа қарсы жасалған қылмыс»

СӨЗІҢІЗ АУЗЫҢЫЗДА...

�алай екенін кім білсін, бізді� ірілі-�са�ты шенеуніктер �здері т�т�асын �стап отыр�ан ірілі-�са�ты бюджетті� б�йірін тесуге м�дделі т�різді. Мемлекетті� тегін а�шасын ана жерден бір �а�ып, мына жерден бір �а�ып, жететін жеріне жеткізбей, «барма� басты, к�з �ыстымен» ��рдым�а жіберуді� то�сан то�ыз т�рлі �діс-т�сілін ме�герген а� жа�алы к�келер еште�еден �ысылып-�ымтырылмайды.

«Литер» газетіні� жазуына �ара�анда, тек 2013 жылды� бірінші то�санында �ана бюджетке байланысты 80 миллиард те�гені� �аржылы� т�ртіп б�зушылы�ы аны�тал�ан. М�ны� себебін �ркім �зінше т�сіндіріпті.

Ал М�жіліс депутаты Андрей Бегенеев �з ойын былай деп �ыс�а �айыр�ан екен («Литер» 27. 04.2013 жыл):

Әскер асханасындағы бір күнЖолымның жіңішке

екенін енді сезінгендеймін

« К е й д е м � н д а й н р с е л е р �арапайым адами �исын�а м�лде келмейді. Мені�ше, м�ндай тртіп б�зушылы� халы��а �арсы, �з От-анына �арсы жасал�ан �ылмыспен бірдей»

«Онды��а» д�л тиген с�з осы болар. Біра� бізді� �о�амда м�ндай �ткір пікірді ты�дайтын ��ла� бар ма? *ркім �з білгенін істейді. *р шенеунік – бір реформатор. �олында билігі барларды� к�пшілігі шетелшіл, �ажеті бар ма, жо� па, �йтеуір шекараны� ар жа�ынан �андай да бір т�жірибе �кеп енгізуге �уес. Мемлекетті� атынан к�піріп с�йлейтіндер к�п. Сол �сіремемлекетшілікті� астарында к�бінесе �здеріні� жеке м�дделері жатады.

Бюджет болса, ежелден �а�па�ы жо� �азан сия�ты. ��зыры барлар «�айдан ��ла� шы�аратынын» �здері біледі. Сонды�тан да ж�нделмеген жолдар, �а�сы�ан ��ды�тар, ��ла�алы т�р�ан �йлер, �мытыл�ан елді ме-кендер, жабды�талма�ан ауруханалар мен мектептер бастан асады. Депутат айт�ан «халы��а �арсы жасал�ан �ылмысты�» к�рінісі осы емес пе?!

ӘКЕМНІҢ ӨМІРІ МӘҢГІЛІК ӘКЕМНІҢ ӨМІРІ МӘҢГІЛІК СҰРАҚТАРҒА ЖАУАП СҰРАҚТАРҒА ЖАУАП ІЗДЕУМЕН ӨТТІІЗДЕУМЕН ӨТТІ «АККОРД» ТОБЫН ҚҰРДЫМ

Қарагөз

СҮЛЕЙМ

ЕНОВА:

Қарагөз

СҮЛЕЙМ

ЕНОВА:

3-бетте3-бетте

Мақпал ЖҮНІСОВА:

2www.nurastana.kz

Бейсенбі, 2 мамыр 2013 жыл

Орынтақ бос тұрмайды...

«А�ша б�рін шешеді, �сіресе, Брюссельде. Милли-ард еуро португал тілінен тікелей аудар�анда «мы� миллион»(mil milhoes de euros), испан тілінде «миллион миллион» (mil millones de euros) деген ма�ына�а келеді. Аудармамен айналысу ЕО-�а �ымбат�а т"суде. Еуропалы� Ода�ты� ресми "ш тілі бар: неміс, фран-цуз ж�не а�ылшын. Біра� �азіргі та�да ода�ты� �'рамында�ы елдер 23 тілде с*йлейді. Сонды�тан, аудармашыларды� саны 200-300-ден 2000-3000-�а дейін бірден секірген. Жыл сайын ЕО-да т�ржіма ж'мыстарына 1,76 миллион пара�, 300 миллион еуро ж'мсалады екен. Шілдеден бастап Хорватияны� ода��а �осылатынын ескерсек, ж'мсалатын шы�ын та�ы да артады деген с*з», – дейді Олтерманн.

А�панда �ткен Еуропа Ода�ыны� кезекті форумында Германия президенті Йоахим Гаук а�ылшын тілін ЕО-ны� ресми тілі етіп бекіту туралы #сыныс таста�ан еді. Біра�, б#л �аншалы�ты м%мкін? Д'л осы с#ра�ты Олтерманн мырза да �ояды:

«Кей тараптан алып �араса�, а�ылшын тіліне б'рыннан басымдылы� беріліп келеді. Шы�ыс Еуропада 2004 жылы бол�ан «big bang»-нан кейін француз тілі конференциялардан алынып тасталды. Ал неміс тілі

Мемлекет басшысыны� *кімдерімен Князь Ибра-гимович Мирзоев пен Александр Иосифович Барон ?аза�стан хал�ы Ассамблеясы т*ра�асыны� орынбасарлары болып та�айындалды.

* * *?Р Сырт�ы істер министріні� *кімімен Ро-

ман Юрьевич Василенко ?Р Сырт�ы істер министрлігіні� Айры�ша тапсырмалар ж*ніндегі елшісі лауазымына та�айындалды.

Роман Юрьевич осы лауазым�а та�айындал�ан�а дейін ?Р Президенті Аппараты халы�аралы� б*ліміні� референті, ?аза�стан Республикасыны� Fлыбританияда�ы елшілігінде "шінші, екінші хатшы, ?аза�стан Республикасыны� А?Ш-та�ы елшілігінде бірінші хатшы, елшіні� ке�есшісі, ?Р Мемлекеттік хатшысы хатшылы�ыны� бас инс-пекторы, хатшылы� ме�герушісіні� орынбасары, ?Р Сырт�ы істер министрлігі Халы�аралы� а�парат комитетіні� т*ра�асы, «Назарбаев-орталы�ы» мемлекеттік мекемесі директорыны� орынбасары болып �ызмет ат�арды.

* * *Шы�ыс ?аза�стан облысы Аяг*з ауданды�

сотыны� т*ра�алы�ына – Рахым�'л Ахметжан'лы Турабаев, Бес�ара�ай ауданды� сотыны� т*ра�асы �ызметіне – Тал�ат Зейнолда'лы Омаров, К"ршім ауданды� сотыны� т*ра�асы лауазымына – Бер�али Н'р�али'лы Мергенбаев, Курчатов �алалы� сотыны� т*ра�асы болып – Бауыржан Шайзада'лы Jбіл�асымов та�айындалды.

Б'�ан дейін Рахым�'л Ахметжан'лы – Бес�ара�ай ауданды� сотыны� т*ра�асы, Тал�ат Зейнолда'лы – Зайсан ауданды� сотыны� т*ра�асы, Бер�али Н'р�али'лы – К"ршім ауданды� сотыны� т*ра�асы, Бауыржан Шайзада'лы – Аяг*з ауданды� сотыны� т*ра�асы �ызметін ат�арып келді.

* * *?Р Мемлекеттік �ызмет істері агенттігі

т*ра�асыны� б'йры�ымен Олжас Сейфолла'лы Нышанбаев агенттікті� А�мола облысы айма�ты� бас�армасы басты�ыны� орынбасары �ызметіне та�айындалды.

Олжас Сейфолла'лы 2012 жылды� �ырк"йегінен ?Р Мемлекеттік �ызмет істері агенттігі ішкі ба�ылау �ызметіні� бас консультанты �ызметін ат�арып келді.

* * *Жа�адан �'рыл�ан Халы�аралы� баспас*з инс-

титуты 'лтты� комитетіні� т*ра�асы болып Болат Т*леген'лы Ережепов сайланды.

Халы�аралы� баспас*з институты 'лтты� комитетіні� �'рамына «Ай�а�» баспа "йіні� президенті Jбіш Дулат Назарбек'лы, «Общес-твенная позиция» газетіні� бас о�ырманы Ерм'рат Сейіт�азы'лы Б�пи, «ОКО» газетіні� бас редакторы Болат Т*леген'лы Ережепов, Fлтты� �ылыми-техникалы� а�парат орталы�ыны� президенті Jділ Ыбырай'лы Ж"нісов, «Новая газета – Казахстан» газетіні� бас редакторы Александр Владимирович Краснер, ?аза�стан Журналистер ода�ыны� т*ра�асы Сейіт�азы Бейсен�азы'лы Матаев енді.

* * *Ресейлік «Центркредит» банкіні� ?аза�станда�ы

еншілесі болып табылатын «БЦК-Москва» банкіні� бас�арма т*ра�алы�ына Тимур Равиль-ович Ишмуратов та�айындалды.

Тимур Равильович 2013 жылды� �а�тарынан «БЦК-Москва» банкі бас�арма т*ра�асыны� стратегиялы� м�селелер ж*ніндегі ке�есшісі �ызметін ат�арып келді.

* * *«?Р татар ж�не баш�'рт этном�дени

орталы�тары» за�ды т'л�алар бірлестігіні� президенті болып Гриф Тимурзагитович Хайрул-лин, оны� орынбасарлы�ына Габдулхак Габдулович Ахунжанов пен Галия Джалиловна Гизатуллина сайланды.

БАСҚАЛ

АР НЕ ДЕ

ЙДІ?

Биыл Еуропа Одағының құрылғанына 20 жыл толады. Бүгінге дейін ЕО-ның құрамына 27 мемлекет кіріп үлгеріпті. Алайда , қарт құрлықты біріктірген ұйымның әлі күнге шешілмей келе жатқан бір мәселесі бар. Ол – ЕО-ның ресми тілін бекіту. Guardian сайты редакторының орынбасары Филип Олтерманн Еуропа Одағындағы тіл мәселесіне тоқталыпты.

«ҚазМұнайГаз»-дың қарқыны күшті

Ол «(азМ#найГаз» компаниялар тобы �ызметіні� �ткен жылы �ол жеткізген жетістіктері, биыл�ы жылды� бірінші то�санында�ы к�рсеткіштері туралы баяндады. Сондай-а�, Л'ззат Кетебай#лы 2лтты� компанияны� стратегиялы� ма�саттары, бизнесті� 'леуметтік жауапкершілігі саласында�ы ат�арылып жат�ан ж#мыстары туралы ха-бардар етті.

2012 жылы «(МГ» таяу 10 жыл�а жоспарлан�ан Даму Стратегиясын �абылда�аны м'лім. Л.(иыновты� айту-ынша, былтыр�ы жылы 21,4 миллион тонна м#най ж'не газ конденсаты �ндірілген. Стратегиялы� жоспарлы к�рсеткішпен салыстыр�анда м#най тасымалы к�лемі 0,5 пайыз�а, газ тасымалдау к�лемі 2,5 пайыз�а арт�ан. 9з кезегінде е�бек �німділігі де 11,4 пайыз #л�айыпты.

(азіргі та�да �#рлы� пен те�ізде геологиялы� барлау ж%ргізу ж#мыстарын к%шейту, сол ар�ылы к�мірсутегі шикізаты �орын к�бейту – «(азМ#найГаз»-ды� стртатегиялы� дамуында�ы ерекше ба�ыттарды� бірі са-налады. 2лтты� компания мен ж'не оны� стратегиялы� 'ріптестері со��ы жылдары Каспийді� �аза�станды� секторынан екі бірдей кеніште м#най �оры табыл�анын жарияла�ан-ды. Аталмыш кен орындарында�ы м#най �оры 98,6 миллион тоннаны �#райды.

– «Gaffney», «Cline Associates» сынды т'уелсіз компанияларды� есебіне ж%гінсек, Каспийді� �аза�станды� секторыны� Солт%стік Каспий жобасы �орын �оспа�анда 2,37 миллиард тонна м#най шикізатын �#рау�а тиіс. Е� бір �арапайым есеп пен болжам бойынша 2022 жыл�а �арай �ндірілетін �нім к�лемін 1,4 млрд. тонна�а дейін #л�айту�а м%мкіндік бар,– дейді компания басшысы.

2лтты� компанияны� биыл�ы к�рсеткіштері де к��іл �уантарлы�тай. М'селен, ал�аш�ы то�сан �орытындысы

тек �а�аз ж"зінде �ана ресми. Еуропа парламентіні� �'жаттары тек �р елдегі тілге �ана аударылады. Мы-салы, чех тілінде балы� аулау туралы с'ра�тарды� т"сіндірмесі жо�».

Солт%стік ж'не Шы�ыс Еуропа елдері а�ылшын тілін ресми тіл ретінде бекітуге келіскенімен, о�т%стік Еуропа елдері �з �арсылы�тарын білдіруде. 9ткен жылы желто�санда Дублинде �ткен конференция�а Францияны� Libération газеті тек а�ылшынша �ткені %шін байкот жарияла�ан-ды. Еуропа комиссиясыны� �ызметкері Диего Марани де а�ылшын тілін ресми етіп бекітуді демократиялы� 'діс емес деп санай-ды. Кейбір мамандар Еуропа Ода�ына орта� тіл ретінде бас�а да баламалар #сынуда. Бірі латыншаны �айтадан тірілту керек десе, енді бірі Europanto деген жа�а тіл енгізу керек деп санайды. ЕО-ны� ресми тілі �айсысы болатыны уа�ытты� еншісінде, алайда а�ылшыншаны� мысы басым болып т#р. Fйтеуір, ЕО-ны� бір тілділікке м#�тажды�ы бас�а ода�тар�а ж#�ып кетпесе бол�аны...

:

бойынша жина�тал�ан м#най ж'не газ конденсатыны� к�лемі серіктес компаниялар мен біріккен ба�ылаушы #йымдарды� %лесін �оса есептегенде 5,6 миллион тонна�а жеткен. Я�ни, то�санды� жоспар 101 пайыз�а орындалды деген с�з. М#най ��деу к�лемі – 3 миллион 571 мы� тонна-ны, магистралды �#быр ар�ылы м#най тасымалдау к�лемі – 16 миллион 947 мы� тоннаны ( жоспарда�ыдан 3 пайыз арты�), те�із ар�ылы м#най тасымалдау – 2 миллион 204 мы� тоннаны �#ра�ан. Таби�и газ тасымалдау к�лемі – 27 миллиард 576 миллион текше метрге жетіп отыр.

(азіргі та�да «(азМ#найГаз» ба�ылайтын (аза�станны� ірі м#най ��деу зауыттарында оларды �айта �#ру ж'не жа��ырту ше�берінде инвестициялы� жобалар ж%зеге асырылуда. Атал�ан жобаларды� ар�асында, 2016 жылдан бастап м#най ��деу к�лемін 19 миллион тонна�а дейін #л�айту к�зделіп отыр.

«(азМ#найГаз» 2лтты� компаниясы мемлекеттік ж'не айма�ты� де�гейдегі к�лемді 'леуметтік жобаларды ж%зеге асырумен т#ра�ты т%рде айналысып келе жат�анын айры�ша атап �ткен ж�н. Айма�тарды� 'леуметтік инфра�#рылымын дамытумен �атар, �з ж#мыскерлеріні� 'леуметтік ахуалын жа�сарту�а да компания тарапы-нан %немі к��іл б�лінеді. 2012 жылы демеушілік ж'не �айырымдылы� шараларына 5 миллиард те�ге, ал о�ан �арасты компаниялар тобы 15 милллиард 108 миллион те�ге ж#мса�аны осыны� ай�ын д'лелі. Арай ДӘУЛЕТҚЫЗЫ

Таяуда отандық «қара алтын» секторының басты операторы саналатын «ҚазМұнайГаз» ҰК АҚ Басқарма Төрағасы Ләззат Қиынов ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметінің брифингіне қатысты.

АПТА

Ағылшын тілі

Абай ОТАР

ЕО-ның ресми тілі бола ма?

www.nurastana.kz3Бейсенбі, 2 мамыр 2013 жыл

ЭКСКЛЮЗИВ

Әкемнің өмірі мәңгілік сұрақтарға жауап іздеумен өтті

Қарагөз СҮЛЕЙМЕНОВА:

(Жал�асы бар)

3.ҰЛТТЫҚ ТƏРБИЕМЕН АУЫЗДАНҒАН ҰРПАҚТЫҢ ҰТАРЫ МОЛ

–Жарыты Асеке�ні� «Соза бір баса да, аза бір баса» дейтін алжы� аралас анатты с�зі бар еді.

–Сол Соза�ты мидай жазы�ында �мірге келген жетім бала кейіннен т�л�алы� дегейге к�терілді. Естуімше �кем мектепте саба�ты нашар о�ы�ан. Бір к"ні мектеп басшылары �жемді ша�ырып алып, «балаыз мектепті бітірсе де �зер бітіреді» деп ескерту жаса�ан �ой. Сонда �кем сауса�ымен жерді ш��ып отырыпты. #ял�аны болар, к�дімгідей �азып тастапты. Сол, сол-а� екен, Шола��ор�анда�ы, б"кіл Соза�та�ы барлы� кітапханаларды ада�тап, б"кіл кітаптарды о�ып тауысыпты. Бір орыс �мір с"рмеген жерден шы��ан кісіні орысшасы �андай еді! Орыстарды �зін жаылдыратын. )немі орыс-ша с�з араластырып с�йлегенді �нататын. Кейін бай�адым, Соза�тан шы��андарды таби�аты б�лек-ті. +ыырлау с�йлейді, к�п н�рсеге к�ілдері толмай ж"реді. +ыыр мінездері біреулерге �исы� с�йлегендей болып сезіледі. Батима Батырбекова, Т�леген То�бергенов, Т�леген Момбеков, Генерал Ас�аров... Сатыбалды Нарымбетов к�кеме дейін.

–�демі дауысы�ыз бар, бет-�лпеті�із де келіскен. С�лусыз. Р�л берсе мынау деген актри-садан алыспай, сахна�а шы�а келуге де дайынсыз. С�йлеу шеберлігі�із де бір басы�ыз�а жетерлік. �н дискі�із жары к�рген. Осыны� б�рі жина-лып келгенде сізді� де «тегін адам еместігі�ізді» д�лелдейді. Анда-санда «мен осы Досханны� к�ле�кесінде алып ой�ан жопын ба?» дейтін «орынышты» ой�а беріліп кетпейсіз бе?

–Досхан секілді азаматты к�лекесінде �алуды �зін кішігірім ба�ыт�а балаймын. Шыным. +оспасыз, боямасыз. 6н салатынды�ым рас, оны ба�асын, �рине, халы� берер. Дискім де шы��ан. Б�йырса, бір шы�армашылы� кеш �ткізуді де іштей армандап �оямын. Досхан да �арсы емес. Біра� мен сахнадан толы�тай танылма�ан адаммын. Енді кеп, арадан біршама уа�ыт �ткен со шы�армашылы� кеш �ткізіп жатуым �алай? А�ыл�а сия ма? 7ткізді екен, д�рыстап, жан-жа�ты ойланып-тол�анып,

елді есінде �алатындай кеш �ткіз. Б�л – басты м�рат емес. Басты м�рат – Досхан секілді азаматты �мірлік серігіне айналу, соны жанына демеу болу. 6рине, еркек адам �йеліні ж�рт алдына к�лбедеп к�бірек шы��анды�ын, к�зге т"скендігін, немесе «аш�ара� к�здерді» жарына т"к к�рмегендей тесіле, с��тана �ара�анды�ын �ната ма?! Сіз �йеліізді с�йтіп ж"ргендігін �алар ма едііз? Сонды�тан б�л жерде к�лекеде �алу, �алмауды ара�а ты�палау орынсыз.

–'ыз�аныш деген п�ле ж�не бар...–Оны ж�ні былай. Міне, отбасын ��р�анымыз�а

25 жыл болды. Досханны �нер жолында�ы т�л�алы� табыстары �з алдына, ол �йел затына ��рмет к�рсете алатын "лкен талант иесі. Жаратылысы б�лек. 6йелді, с"йген �йелін �мірлік серігім деп ба�алай біледі. Со�ан �йелді де к�зін жеткізе біледі. Несін жасырайы�, �йеліне �п-�тірік «�ліп-тіріліп», ал былай шы�а бере жас �ыздармен �ылмыдасып, жылмыдап, ашы� та ж"ретін, жасырын да ж"ретін еркектер аз ба?!. Білем, білгенде �андай, Досхан�а да �олы жетпей ж"рген бикештер жетерлік. Досхан ымдаса бітті, бірі �алмастан ��лап т"сер еді. Біра� б�л туралы м�селені басын о бастан ашып ал�анбыз. «Егер бай�аусыз ш�пті басы �имылдай �алса, ма�ан ренжіме, сені ата�ыа да, м�шинее де, а�шаа да �арамаймын, �олды бір сілтеймін де �з ж�німмен ж"ре беремін» дегем-ді. 6кем Досханды баласындай

жа�сы к�рді. Сол жа�сы к�ре т�ра біз "йленерде Досхан�а былай дегені есімде: «Досхан, егер +араг�з сені алдыда �йелдік парызын ат�ара алмаса �лтір! Ал жазатайым +араг�зді к�зіне ш�п салатын болса, сен �айда болма, сахнада р�л ойнап т�расы ба, не кино�а т"сіп жатасы ба, ма�ан б�рібір, �уып ж"ріп �лтіремін!»

37 жасында, енді �йелге "йленбеймін, �йелге �арамаймын деген пікірін �згертіп, ма�ан ж"регін �сынды. Ерлі-зайыпты бол�ан 25 жылды �алай арадан зу етіп �те шы��анды�ын да а�армай �алыппыз.

–Жастар театрынан кеткенде инал�ан жо па? *нер адамыны� жан сырын асында ж+рген сіз жасы білесіз �ой.

–Жастар театрын арты�-кемі жо� он жыл бас�арды. Досхан бір беткейлеу, принципшіл, бір с�зді адамы. Театрдан кетуіні �зі �ызы�. Атын айтпай-а� �ояйын, �зімен бірге істейтін бір актер с�з арасында «са�ан кресло керек, сонды�тан креслодан айналсо�тап шы�а алмайсы» депті деседі. Бойымда�ы барымды �нер жолына ба�ыштадым деп ж"рген адам�а б�л �те ауыр �ой. Ал к�лдене к�к атты болса, о�ан б�лендей м�н бермеген де болар ма еді. Досхан ая� астынан тарс кеткен: «Б�лкім, ма�ан емес, кресло са�ан керек болып ж"рген шы�ар, м� ала �ой» деп шы�ып ж"ре берген. Ол театрды Райымбек Сейтметов а�амыздан �абылдап ал�ан-ды, жанын салып ж�мыс істеді. Гастрольге шы��анда барлы� труппаны жа�дайын жасап �айтатын. Атырау�а жиі бар�ыштайтын. Онда �кім Имеке, Иман�али Тасма�амбетов бар. Актерлерге материалды� к�мек к�рсетілетіні былай т�рсын, тістеріне дейін ж�ндетіп беретін еді �ой. 7тті-кетті, ол да бір �мір. +азір Досхан�а халы� алдында�ы беделі, �зіні ерекше таланты �зіне �ызмет істеп келе жатыр.

–Балалары�ыз �ле� жазады екен.–Екеуі де. Ал�ашында Бекзатты орыс мектебіне

бергенбіз. Сонымыз �ате болыпты. Жалпы, жас �рпа�ты �лтты� д�ст"рмен ауыздан�анына еш н�рсе жетпейді. Тіл де, діл де, б�рі-б�рі �лтты� д�ст"рімізді ішінде. Тек соны керекті жеріне пай-далана білетін зердені айтыыз!

4. «ПАРТБИЛЕТТІҢ САҒАН КЕРЕГІ НЕ?»

–Асеке�ді к�рдік, ��гімесін ты�дады, біра тонны� ішкі бауындай араласу�а м+мкіндігіміз болмады. Шы�армашылы�ынан да хабарымыз мол. Дегенмен м�ны� тым азды ететіндігін ішіміз сезеді. Ж�ртты� б�рі білетін деректер... айтыл�ан, жазыл�ан. Ауыз т�шытпайды. Азды етеді де т�рады. Ту�ан ызы С+лейменовті� болмысына атысты та�ы нелерді +стемелеген болар еді.

–6кем �мір бойы м�гілік с�ра�тар�а жауап іздеумен �тті дегенді айтым �ой. Ас�ар С"лейменовті жанын жегідей жеген ол �андай шешілмейтін с�ра�тар? Біз �лі есейген жо�пыз дегенді �зі де жиі �айталайтын. #лт ретінде, халы� ретінде �алыптасып "лгермеу, аз халы�ты бірін-бірі алдауы, арбауы, �тірік айтуы, ма�танша�ты�... Cасырлар бойы �алыптас�ан д�ст"рді ая��а тапталуы... +�ндылы�ты арзандауы... Уа�ыт оз�анмен �лтты� сананы �згермеуі, ойлау ж"йемізді кері кетуі... Біреу мойындар, біреу мойындамас �кем тумысы-нан философ болатын. Ол �аза�ты �рбір с�зіне мол ма�ына си�ызып жеткізуге тырысатын. Кез келген ортада бос с�йлемейтін. 6кем �зі �мір с"рген �о�амды т"сінбей �тті, �о�ам да �кемді т"сінбеді. Айналасында�ы ��рым киіздей �ста�ан жері "гітіліп т"сетін ��былыстар�а �арсы шы�ты. Жалпы ж"йеге �арсылы� білдірді. К�шеге шы�ып, немесе а�ашты басына шы�ып бар дауысымен жар салмаса да, "немі ішкі �арсылы�ын білдіртіп отырды. Соны бір �ана мысалын айтайын. Жетпісінші жылдарды басында �ой деймін, �кемні �арындасыны к"йеуі Жа�ан а�амыз партия �атарына �абылданып, «партбилетім міне, дегендей» �уанышын �кеме асы�ыс жеткізеді �ой. Сонда �ызыл билетті олай-былай аударыстырып к�рген �кеміз:–М�ны са�ан керегі не, б�л са�ан не береді?– деп іргеге �арай с"лесо� тастай салыпты. Кеес ода�ыны �ылышынан �ан тамып т�р�ан уа�ында м�ндай с�зді батылы барып кім айта ала-ды! М�ны т"птеп келгенде батырлы��а жат�ызу�а болмас, �о�ам�а реніші, �кпесі.

4www.nurastana.kz

Бейсенбі, 2 мамыр 2013 жылМІНБЕР

Бильярдтан ашық турнир өттіЕлордада қаламгерлер арасында бильярд ойынынан ашық турнир өткізілді. Жазушы, журналист әрі педагог сұрапыл соғыста кеудесін оққа тосқан майдангер Нұрбек Шахановты еске алуға арналған бұл тур-нирге жазушылар, ақындар, өнер адамда-ры, сондай-ақ, ғалымдар мен спортшылар қатысып бақтарын сынады.

Екінші д�ниеж�зілік со�ыс кезінде гвардия а�а сержанты, б�лімше командирі бол�ан жас жауын-гер Н�рбек Шаханов небары 23 жасында Отанын "ор�ау жолында "аза тапты. Алайда батыр �лыны& ерлігін елі �мыт"ан жо". Алда�ы уа"ытта да ме-реке "арса&ында со�ыс ардагерлеріне, аты а&ыз�а айнал�ан спортшылар мен �нер "айраткерлеріне

Чернобыль құрбандарына тағзымБас қалада Чернобыль апаты құрбандарына арналған ескерткіш ашылды. Астана қаласы Ішкі саясат басқармасының бастамасымен Дін мәселелерін зерттеу және психикалық оңалту орталығы ұйымдастырған шараға қалалық мәслихат, «Нұр Отан» ХДП Астана қалалық филиалының өкілдері, Астана қаласы әкімдігі қызметкерлері қатысты.

Республикалы" «Чернобыль ода�ы» за&ды т�л�алар "ауымдасты�ыны& жетекшісі *уанды" Омарбаевты& айтуынша, жыл �ткен сайын Чернобыль апаты зар-даптарын жою�а "атыс"ан "аза"станды"тарды& саны

«ENUCUP»-тің берері молАстанада халықаралық «ENUCUP» турнирі өткізілді.Пікірсайыс алаңына еліміздің барлық өңірлерінен, алыс-жақын шетелдерден келген жастар қатысты.

*о�амны& �зекті м/селелерін тал"ылауды ма"сат т�т"ан іс-шара Астана "аласы /кімдігіні& "олдауымен ж�зеге асырылуда. Л.Н.Гумилев атында�ы Е4У-ды& о"у-зертхана �имаратында �ткен «ENUCUP-VII» халы"аралы" пікірсайысына аталмыш о"у орныны& озы" ойлы студенттері "атысты. Д/ст�рге айнал�ан турнирге жастарды& "ызы�ушылы�ы зор. Универ-ситет "абыр�асында "�рыл�ан «Оратор» зияткерлік-пікірсайыс клубы аталмыш іс-шараны& осымен жетінші рет �ткізілуіне �йыт"ы болуда. Мол т/жірибе жинап �лгерген с�хбат ала&ы �ш тілде �ткізіледі. Биыл�ы жылы пікірсайысшылар ТМД елдеріндегі мемлекеттік тіл м/селесін "аузап, латын графика-сына к�шу, жастар ж�мыссызды�ы туралы т�шымды ойларын орта�а салды.

Бас қалада балық көбейедіЕлордада балық шаруашылы-ғын дамыту қолға алынды . Астаналықтарды пайдалы өніммен қамтамасыз ету үшін алдымен олардың санын көбейту басты назарға алынуда. Осы мақсатта елорданың су қоймаларына төрт миллион шабақ жіберілді.

А у ы л ш а р у а ш ы л ы � ы министрлігіні& республикада�ы су айдындарында балы" санын �л�айтып, жа&а т�рлерін жерсіндіру ж�мыстары ж�ніндегі ережесі астаналы"тарды балы" �німімен "амтамасыз етуде жа&а жобалар�а жол ашты. Осы орайда Астана "аласы /кімдігіні& «ЖасН�р» �ндірістік-шаруашылы" к/сіпорны бас "алада балы" шаруашылы�ын �ркендету ба�ытында ілкімді істер ат"аруда.

С/уір басталысымен, «2012-2021 ж ы л д а р � а а р н а л � а н б а л ы " шаруашылы�ын дамыту» жоспары-на с/йкес су "оймаларына шаба"тар жіберіле бастады. М/селен, Це-линоград ауданында�ы «*оянды»

с у " о й м а с ы м е н * о р � а л ж ы н ауданында�ы «Дон» то�анына 4 миллион сига т�"ымына жата-тын репус балы�ыны& шаба"тары жіберілді. Aсімдік "оректі балы" т�рлерін та&дауды& �зіндік себебі де бар. Б�л шаба" т�рлері �зендегі гидрогеологиялы" режимге жа�ымды /сер етпек. Сондай-а", балы"ты& б�л т�рін аулау /уес"ой балы"шыларды& "ызы�ушылы�ын тудырады.

Су�а жіберілген балы"тар А"мола облысы К�кшетау "аласында�ы Зеренді балы" �сіру питомнигінен арнайы алдырыл�ан. Мамандар к�ктем шы�ысымен балы"ты& уылдыры�ын алып, оны арнайы "ондыр�ыларда к�тіп-баптайды.

Сосын уа"ыты келгенде шаба"тар �сіп шы�ады.

Таби�и ортада тіршілік ету �шін, мамыр айында та�ы да т�"ы балы�ыны& шаба"тарын жіберу жоспарланып отыр. Балы"тарды �сіру барысында су "оймалары "алды"тардан тазарып, за&сыз балы" аулаушылы""а тыйым салынба". Сондай-а", "атты аязда су�а оттегі жіберу (аэрациялы") ж�мыстары ж�ргізіледі. Б�л шаралар таби�ат ресурстарын д�рыс пайдалану�а /рі халы"ты "олжетімді ба�ада�ы сапалы балы"пен "амтамасыз етуге септігін тигізбек.

Медет БОЛАТҰЛЫ

Полиглоттаранықталды

Астанада қазақ, орыс, ағылшын тілдерін бірдей игеріп, үш тілді жетік меңгерген жастар арасында «Тіл шебері – 2013» республикалық байқауы өтті.«Тіл шебері – 2013» бай"ауын Астана "аласы Тілдерді

дамыту бас"армасы �йымдастырып отыр. *атысу�а �тініш білдірген 65 �міткерді& 10-ы е& лайы"ты деп ба�аланып, бай"ау�а жолдама ал�ан болатын. Бай"ау шар-ты бойынша сайыс"а "атысушылар алдымен мемлекеттік тілді "аншалы"ты де&гейде ме&гергендерін к�рсетуге тырысты. Aзге тілді білу де&гейі де назардан тыс "алмады. Оларды& елжандылы�ы да ескерілді. *азылар ал"асыны& шешімімен 1-орынды Л.Н.Гумилев атында�ы Е4У-ды& 3-курс студенті Райхан Сатымбекова же&іп алса, 2-орын�а Менеджмент ж/не бизнес колледжіні& 2-курс студенті Кристина Гаврилова лайы" деп танылды. Ал 3-орын Л.Н.Гумилев атында�ы Е4У-ды& 3-курс студенті Н�рбану Жолдасова�а берілді. Же&імпаздар ба�алы сыйлы"тармен марапатталды.

Жаңа жоба түсіндірілдіАс тан а қ а л а сының іш к і с а я с а т басқармасының ұйымдастыруымен зейнетақы жүйесін жетілдіру жөніндегі жаңа заң жобасын түсіндіру мақсатында қалалық Статистика департаментінде, Қазақстан Республикасының Ұлттық мұрағаты мен Қоғамдық тамақтандыру және сервис колледжінде кездесулер өткізілді.

*аза"стан Республикасы Статистика агенттігіні& т�ра�асы Mлихан Смаилов ау"ымды шара барысында азаматтарды& зейнета"ы жина"тарыны& са"талуы мен оны& табыстылы�ын арттыру�а "атысты с�з "оз�ады. Сонымен "атар жа&а жобада "арастырыл�ан "осымша шаралар ж�нінде а"парат берілді. Атап айт"анда, зей-неталды жасында�ы /йелдерді& ж�мыс"а орналасуы кезінде кемсітушілікке жол бермеу м/селесі – �зекті ж/йттерді& бірі. Сонды"тан оларды& ж�мыспен "амтылуын "амтамасыз етуге ба�ыттал�ан шараларды к�шейтуді& м/ні зор. Статистикалы" дерек бойынша, экономикалы" т�р�ыдан белсенді халы"ты& саны 9 миллион болса, оны& ішінде 2,7 млн. адам �з бетінше ж�мыспен айналысатындарды& "атарында. Aзін-�зі ж�мыспен "амты�андар санатында�ыларды& жина"таушы зейнета"ы ж�йесіне "атысуын міндеттейтін жобаны& жа&а талаптары т�сіндірілді.

азайып барады. Сонды"тан да, оларды "�рметтеп, есімін ел есінде са"тау – кейінгілерді& парызы.

Осыдан д/л 26 жыл б�рын, 1986 жылды& 26 с/уірінде Чернобыль атом-электр стансасында апат бол�аны белгілі. З�лматты& зардабын жою�а "атыс"ан 600 мы&�а жуы" адамны& 32 мы&ы – "аза"станды". Апат зардабын жою�а бар�андарды& арасында жасы 18-ге жа&а тол�ан �рімдей студент-жастар да болды. Б�гінде оларды& 15 мы&ы арамызда жо". Aкінішке "арай, кезінде апат орнында бол�ан жерлестерімізді& еш"айсысына радиацияны& денсаулы""а зияны ж�нінде ешкім мардымды ма�л�мат бермеген к�рінеді. Чернобыль АЭС-ы апатыны& зардаптарын жою�а "атыс"ан Марат Ж�нісбек: «Апат"а байланысты сол кездегі Ке&ес ода�ы "ор�аныс министрі, армия генералы Д.Язов та жедел т�рде к�птеген "�жаттар�а "ол "ойды. Соларды& бірі №045 "�пия б�йры"та: залалсыздандыру ж�мыстарына жасы 30-�а жеткен /рі �йленген ж/не екі немесе одан да к�п баласы бар азаматтар �ана тартылсын. Б�л ж�мыс"а тартылу мерзімі 3 айдан аспасын!» деген с�здер тай�а та&ба бас"андай етіп к�рсетілген еді. Оны& ж�зеге ас"аны шамалы», – дейді.

Жинал�андар ескерткішке г�л шо"тарын "ойып, апат "�рбандарын еске алды.

арнал�ан осындай турнирлерді �ткізу д/ст�рге айналса деген жоспар бар.

– Бильярдты жанына серік еткен /уес"ой ойын-шылар б�л кездесуде �зара мы"тыны аны"тап "ана "оймай, сайыс барысында шы�армашылы" байланыстарын да арттыра т�сері аны", – дейді �йымдастырушылар. Бильярд залына жинал�ан 32 "атысушыны& ешбірі де осал ойын к�рсеткен жо". Алайда, ойын "орытындысына с/йкес 1-орын-ды белгілі "аламгер Mлібек Ас"аров иеленсе, 2-орын �алым Намазалы Омашов"а б�йырды. Ал 3-орынды жазушы *ойшы�ара Сал�ара еншіледі. Aзгелерден о" бойы озы" шы�ып, же&імпаз атан�ан "аламгерлерге арнайы дипломдар мен естелік сыйлы"тар табыс етілді. Жайнагүл ӘЛІБЕКҚЫЗЫ

www.nurastana.kz5Бейсенбі, 2 мамыр 2013 жыл

КАРЬЕРА

– Б�гінде елорданы� е�бек нары�ында�ы е� �ажетті маманды� �андай?

– Бас �ала техникалы� мамандар�а, инженерлерге, ��рылысшылар�а, �ста-��растырушылар�а, �ста-ж�ндеушілерге, д�рігерлер мен медбикелерге з�ру болып отыр. Неге десе�із, Астанада жыл сайын �рт#рлі мекемелер, инновациялы� орталы�тар ашылып, оларды� �атары к�бейіп келеді. Осы мекемелерді білімді ж�не ж�мысшы мамандарымен �амту – б#гінгі к#нні� �зекті м�селесіні� бірі. (аламыз�а к�дімгі �арапайым ж�мысшы да �ат. (азіргі мезетте ж�мыс берушілер 3697 бос ж�мыс орнын �сынып отыр. Олар�а ��рылыс, жол ж�ндеу салаларыны� маман-дары �ажет.

–Мемлекет тарапынан ж�мыссызды�ты азай-туда �андай ж�мыстар ат�арылуда?

– «Ж�мыспен �амту – 2020» ба�дарламасы ж#зеге асырылуда. Ол о�ыту, ж�мыс�а орналастыру, к�сіпкерлікті дамытуды к�здейді. Бізге келген аза-мат бізбен �леуметтік келісімшарт жасайды. Оны� бастап�ы кезе�і – о�ыту. А�ыр�ы кезе� – о�ытыл�ан

Астана адами капиталєа зəру

Астана қалалық жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы бастығының орынбасары:

маманды� бойынша ж�мыс�а орналастыру. Ол ж�мыс�а орналасып кеткенше, осы ба�дарламаны� �атысушысы болып саналады.

–Бас �алада ж�мыссызды�ты азайтуда не жа-салып жатыр?

– А с т а н а � а л а с ы � к і м д і г і н і � т а р а п ы н а н ж�мыссыздарды� санын азайту ма�сатында е�бек нары�ын реттеу ж�ніндегі іс-�рекет жоспары бекітілді. Ол 2013-2014 жылдар�а арналып отыр. (азір �лем бойынша о�ыту, �айта о�ыту, к�сіптік жа�ынан �айта дайындау – ж�мыссызды� т#йінін шешудегі бірден-бір тетік. Осы�ан орай, ж�мыссыздарды тегін о�ыту�а ма�ыз берудеміз. Осы ар�ылы Астанада аса �ажет сана-латын �о�амды� тама�тандыру орындарында �кімші, С, Д, Е санатында�ы ж#ргізуші, такси ж#ргізушісі, автомобиль ж�ндеу �стасы, офис-менеджер, сату менеджері, кадр �ызметінде іс ж#ргізуші, балташы, лифтер, жолсерік, диспетчер маманды�тарына о�и аласыз. Инженерлік графиканы� �ліппесін (AutoCad) бай�ап к�руге де м#мкіндік бар.

–Сіздер тарапынан бос орындар ж�рме�кесі �йымдастырылып отырады. Оны� ж�мыспен �амтуда�ы н�тижелері к"�ілден шы�ып жатыр ма?

–И�, �аламызда осындай игі д�ст#р �алыптас�ан. Бос орындар ж�рме�кесі ж�мыссыздар�а лайы�ты ж�мыс табу�а, ал ж�мыс берушілерге ж�мыс орын-дарын жаса�тау�а м#мкіндік береді. Жыл басынан бері осындай екі бос ж�мыс орындары ж�рме�кесі �ткізілді. Со��ы, 23 с�уірде «Конгресс-Холл» -да �ткен «@зекті маманды�тар к�рмесі – бос лауазымдар» ж�рме�кесі кезінде ж�мыс іздеушілерге 1000-нан астам бос ж�мыс орыны �сынылды. Мектеп т#лектері келешекте дипломы к�деге асатын салалар туралы ма�л�мат алды.

– Жастар �шін "ткізілген «Д�рыс та�дау жаса» атты акция ма�сат �десінен шы�ты ма?

–Акция ж�рме�ке аясында �йымдастырылды. 100 мектеп бітіруші газ д�некерлеуші, электрик, кран машинисі, токарь, �она� #й, мейрамхана ж�не туристік �ызмет к�рсету маманы сынды �аламызды� е�бек нары�ына аса �ажетті маманды�тар туралы білді. Биыл мектеп бітіретін т#лектерге техникалы� ж�не технологиялы� маманды��а о�уды� арты� жа�тары баяндалды. За�гер мен экономист маманды�ына о�ып, кейін ж�мыссызды�ты� зардабын тарт�аннан г�рі, нары��а ауадай �ажет сантехник, электрик, д�некерлеуші болу �лде�айда пайдалыра� екенін жастарды� ��ла�ына ��йып жатырмыз.

–Ресми дерек бойынша �азір ж�мыссыздар есебінде �анша адам тіркелген?

–Астана �аласыны� Статистика департаментіні� деректері бойынша Астана �аласында 23600 ж�мыссыз бар. Есепті кезе�де бізді� мекемеге келіп тіркелген ж�мыссыздар саны – 4421 адам.

–Ж�мыспен �амту орталы�ы ж�мыс іздеген адам�а �аншалы�ты к"мек бере алады?

– Шындап келгенде , нашар ж�мыс жо�. Экономиканы� �ай саласы болсын адами капиталды �ажет етеді. Бізге келіп, ж�мыспен �амту�а �тініш жаса�ан �рбір адам бос ж�мыс орнына с�раныс�а с�йкес, �з �алауымен ж�мыс�а орналаса алады. Сту-денттерге де к�мегіміз тиіп жатыр. Олар саба�тан бос уа�ытында а�ылы �о�амды� ж�мыстар�а �атыса алады. Ал �леуметтік жа�ынан аз �амтыл�ан адамдар�а �алада�ы �йымдар мен к�сіпорындарда �леуметтік ж�мыс орындары �сынылады.

– Былтыр �анша адам ж�мыспен �амтылды? )алада �анша ж�мыс орны ашылды?

– 2012 жылы 5608 адам ж�мыспен �амтылды. 2013 жылды� 1 с�уіріндегі есепке �ара�анда, жыл басынан бері жа�адан 4113 ж�мыс орны ашылды. Оны� ішінде 3023 ж�мыс орны – ша�ын к�сіпкерлік саласында.

–Карьерада табыс�а жетуді� кілті жо�ары біліммен �арулану екені с"зсіз. Осы ретте ж�мыс іздеген жастар�а �андай ке�ес айтар еді�із?

– Е�бек нары�ында�ы к#рделі жа�дай�а байланысты жас маман о�уды бітіруін бітіргенмен, лайы�ты ж�мыс таппай ж#ріп �алады. Біз олар�а дипломнан кейінгі т�жірибеден �туді �сынамыз. Ол «Жастар т�жірибесі» деп аталады. Жастар т�жірибесіні� �за�ты�ы – 6 ай. Осы уа�ытта �зін білікті маман ретінде к�рсете білген жасты ж�мыс беруші т�ра�ты ж�мыс�а �абылдайды. Ал т�ра�ты ж�мыс�а �абылдан�ан жас маманны� карьерада табыс�а жетуіне жол ашылады. Егер жас маман маманды� та�дауда �ателеспей, маманды�ты д�рыс та�даса, #немі ізденіс #стінде болып, �зіне сенімді болса, е�бек жолында талай асуларды алатыны с�зсіз. К�сіпкер боламын деген жас�а «Ж�мыспен �амту – 2020» ба�дарламасыны� к�мегі зор. Б�л ба�ыт бойынша �з ісін �йымдастыру�а немесе ке�ейтуге бюджеттік несие беріледі.

–Ж�мыссызды�ты азайту ба�ытында �андай инновациялы� жобалар �ол�а алынуда?

– Ж�мыссыздар�а к�мек �олын созу ма�сатында www.job.astana.kz порталын ��рды�. Онда олар �з резюмесін орналастыра алады. Сонымен �атар, жа�адан «Ж�мыс» порталы да ��рылатын к#н алыс емес. «Елорданы� е�бек нары�ы» атты жа�а газетіміз жары� к�рді. Жа�а басылым азаматтар�а бос орындар туралы д�рыс м�ліметтер беріп, оларды� ���ы�ты� сауаттылы�ын арттыруды к�здейді. Тегін газет ин-тернетке кіруге м#мкіндігі жо� адамдар�а ерекше пайдалы.

– Сіздерді� тараптары�ыздан мемлекеттік жобаларды� сыртында �ол�а алын�ан ж�мыстар бар ма?

– Ж�мыс беруші мен ж�мысшы арасында�ы �арым-�атынасты� за�ды ж�не �ділетті болуы �рдайым на-зарда �сталынады. Осыны� бір ай�а�ы, Астана �аласы �кіміні� �аулысымен елордада ж�мыс орындарына квота белгіленіп отыр. Квота бойынша елордалы� ж�мыс берушілер м#гедектер #шін ж�мыс орныны� #ш пайызын, �ылмысты�-ат�ару инспекциясы про-

бация �ызметiні� есебінде т�р�ан, сондай-а� т#зету мекемелерінен босатыл�ан адамдар ж�не интернатты� �йымдарды бітіруші к�мелетке толма�андар #шін бір пайызын беруі тиіс.

Ж�мыс берушілермен бірлесе ж�мыс істеудеміз. Онда�ы ма�сат – халы�ты� е�бекпен �амтылуына, �леуметтік жа�дайы мен �л-ау�атыны� жа�саруына �ол жеткізу. Соны� бір ай�ын ай�а�ы – «Астананы� #здік ж�мыс берушісі» ж�не «Ж�мыссыз азамат-тарды дайындау, �айта дайындау ж�не біліктілігін к�теруді ж#ргізетін #здік білім �йымдары» атты екі аталым бойынша жыл сайын �ткізілетін бай�ау. Жыл бойы ж�мыспен �амту орталы�ымен белсенді �арым-�атынас орнатып, м#мкіндіктері шектеулі адамдар #шін квота б�ліп, �з �ызметкерлеріне барлы� �ажетті жа�дай жаса�ан к�сіпорынды �олдап, ел алдында мерейін #стем етеміз. М�селен, «Метро Кэш энд Кэр-ри» ЖШС, «Зейнета�ы т�леу ж�ніндегі мемлекеттік орталы�» РМ(К мен «Солакс» �она� #й бизнесін бас�ару компаниясы» – осындай аталым бойынша марапаттал�ан мекемелер.Олжас ОМАР,

–)азірде е�бек нары�ында�ы ж�йесіздікті� кесірінен о�у орындары нары��а м�лде �ажетсіз мамандарды дайындап шы�аруда. Дипломын ��ша�тап ж�мыссыз ж�ргендерді� �атарын к"бейтпеу �шін �андай шараларды �ол�а ал�ан ж"н деп ойлайсыз?

– Келе�сіздіктер экономистер мен за�герлерді� к�птігі, техникалы� ж�не ж�мысшы маманды�тарыны� тапшылы�ынан туындап отыр. Ж�мыспен �амту бас�армасы осы ол�ылы�тарды� орнын толтыру�а ба-рынша тырысуда. М�селен, бізде ж�мыссыз азаматтар-ды о�ыту ж�не �айта даярлау тек ж�мыс берушілерден �тінім �абылдан�аннан кейін, е�бек нары�ында талап етілетін маманды�тар бойынша �йымдастырылады. Осы ретте �алада�ы мекеме-к�сіпорындарды� с�ранысына с�йкес, 2013 жыл�а �ажетті маманды�тар тізімі бекітіліп отыр.

Бір кезде жа�сы д�ст#р бол�ан т�лімгерлік, т#лектерді ж�мыс орындарына алдын-ала б�лу сынды тамаша т�жірибелерді неге �айта �ол�а алмас�а! Біз сонымен �атар, �з тарапымыздан ��зырлы органдар�а ж�мыс орындарында жастар�а квота белгілеу, жастар т�жірибесі ба�дарламасына �атысушылар мерзімін 1 жыл�а дейін �зарту туралы �сыныстарымызды айтудамыз.

Әңгімелескен Гүлшат ХАМИТ

6www.nurastana.kz

Бейсенбі, 2 мамыр 2013 жылАУДИТОРИЯ

Алматыдаы Абай атындаы аза� �лтты� педагогикалы� университетіні� о�у

имаратындаы аудиториясыны� біріне кіргенбіз. Студенттерді� парта бетіне жазан:

«Жігіттер, �ыздар! Ура! Демалыс�а шы�амыз. �айда барып демаламыз?» жазуы

к!зімізге т"сті.Соан �араанда �атты шаршап ж"рген-ау шамасы. Сессиясын тапсырмай жатып,

демалыс�а шыуды� �амын ойлаан студенттер-ай.

ПАРТАДАҒЫ «ПЕТРОГЛИФТЕР»«Жігіттер, қыздар! Ура!...»

ІТ – көшбасшы іздейдіАстанада Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінде «IT-Планета 2012-2013» Ұлттық олимпиадасының финалы өтті.

Аталмыш шарада елімізді� талантты да заманауи жастары бас �осып, ІТ индустрия саласында�ы жа�алы�тарды тал�ылады.

2010 жылдан бері ТМД елдерінде а�паратты� технология саласында жо�ары ж!не орта к!сіптік білім беру мекемелеріні� студенттері #шін халы�аралы� олимпиада $ткізіліп келеді.

Олимпиаданы� негізгі ма�саты талантты студенттерді� ІТ мен ІСТ саласында к!сіптік білімін жетілдіру, ІТ-к$шбасшылы�ты студенттер арасында насихаттау болып та-былады.

Биыл�ы жылы Олимпиада�а елімізді� 90-нан астам жо�ары о�у орны мен колледжінен 1083-ден астам #міткер �атысты.

ЖОО ЖАҢАЛЫҚТАРЫ

РХДУ-да кілең мықтылар оқиды

–Махаббат, М�скеуді� б�л о�у орнына �алай жолы� т$сті?

– Р е с е й х а л ы � т а р д о с т ы � ы университетінде о�уды б+рыннан а р м а н д а � а н е д і м . Б а к а л а в р д!режесін бітірген Л.Гумилев а т ы н д а � ы Е у р а з и я + л т т ы � университеті мен Ресей халы�тар досты�ы университеті арасында�ы жасал�ан келісімшарт бойынша екі жылды�, екі дипломды� білім алу жобасымен о�у�а м#мкіндік алдым. Тиісті �+жаттарды тапсырып, екі турдан т+р�ан емтиханнан жо�ары бал�а �ол жеткізіп, грант негізінде білімімді +штап жатырмын. Я�ни, келісім бойынша бірінші жылы – М!скеуде, екінші жылы – Астанада о�уымды жал�астырып, уа�ыты келгенде екі жо�ар�ы о�у орныны� дипломын алып шы�амын.

–М�скеуліктер �аза� �ызын �алай �абылдады?

–Ол жа��а барарды� алдында бойымда бір #рей пайда болып, біраз �обалжы�аным рас. 7алай деген-мен де б$тен ел, бас�а орта деген-дей. Бастап�ыда м!скеуліктермен �алай араласарымды білмей, �иналып та ж#рдім. Біра� уа�ыт $те келе оларды� бізді� ел туралы пікірлеріні� жо�ары екеніне к$зім жете бастады. Еліміздегі татулы�ты, аз�антай �ана жылды� ішінде �ол жеткізген жетістіктерімізді с#йсініп !�гімелейді. Оларды� 7аза�стан�а деген �+рметі $те ерекше.

– Д е г е н м е н , о л ж а � т а �аза�тарды шеттетеді екен де-ген де ��гіме естуші едік.

–К$пшілік бол�ан со� ондай-ондайлар болып т+ратын шы�ар. Біра� $з басым ондай жайтты к$рген жо�пын. Ресейліктерді� бас�а +лт $кілдерін шететкенін де

«Ғылым және жаңа ұрпақ – 2050»Астана қаласы Білім басқармасы Көл і к және коммуникация колледжінде осындай атаумен І қалалық студенттік ғылыми-практикалық конференция болып өтті.

Студенттерді� �ылыми-техникалы� т!жірибесін дамыту, елімізді� темір жол ж!не автомобиль к$лігі #шін талап етілетін білікті кадрларды даярлау – $ткізілген кон-ференция барысында тал�ылан�ан басты м!селе болды.

Конференция�а �атыс�ан студенттер темір жол ж!не автомобиль к$лігін дамыту�а бай-ланысты ойларын орта�а салды.

«Бізді� конференциямызды� алды�а �ойып отыр�ан ма�саты – білім саласы-на жа�а инновациялы� т!сілдерді енгізу. Темір жол ж!не к$лік саласына маманда-нып жат�ан студенттерді� ты� идеялары мен !дістері болса ты�дап, оны $ндіріске енгізуді� жолын �арастыру. Сонымен �атар, осы маманды��а дайындайтын бас�а коллед-ждермен шы�армашылы� байланыс орнату. Б+л жыл сайын $тетін д!ст#рлі шара болма�», – деді К$лік ж!не коммуникация колледжіні� директоры Зулфухар С+лтан+лы.

Ресей халықтар достығы университетінде тарихы 1960 жылдан басталатын əлемнің 140 мемлекетінен келген жастар оқиды. Университет қабырғасында небір лауазымды тұлғалар дəріс тыңдаған. Алысқа бармай-ақ, еліміздегі ҚР Президенті Əкімшілігінің

басшысы Кəрім Мəсімов, Салық комитетінің төрағасы Əнуар Жұмаділдаев сынды танымал тұлғалардың

осы осы білім ордасының түлектері екенін еске алсақ та жеткілікті.

Университетте білім алып жатқан қандастарымыздың саны бүгінгі таңда бес жүзден

асады. Солардың бірі магистрант – Махаббат Түсіпқызы.

бай�амадым. –Ата�ы дардай университет-

те о�у о�ай емес шы�ар...–Жалпы �андай о�уды алса� та,

ол инемен �+ды� �аз�андай �ой. Ендеше, !лемге танымал универ-ситетте білім алу �айдан же�іл болсын. Оны� #стіне мен б$тен ел-ден келіп отырмын. Осыны� б!рі екі есе ынта мен �ажырлылы�ты талап етеді. Хал-�адарымша намыс�а тырысып, жа�сы о�у�а бар к#ш-жігерімді салып ж#рмін.

–�андай маманды��а о�ып ж$рсі�?

–Халы�аралы� �атынастар маманды�ына. Университеттегі о�ытушылар $з ісіні� на�ыз маман-дары, саба�ты $те �ызы� $ткізіп, аудиториямызда #немі пікірталас болып жатады. Тобымда Украина, Армения, 7ыр�ыз Республикасы мен Т!жікстанны� студенттері о�иды. РХДУ-да 140-тан астам елді� студенттері білім алады. Университетімізде ыл�и да сол елдерді� м!дени к#ндері $ткізіліп т+рады. Cзге +лттар жайлы �анша к$п о�ы�аны�мен, �оян-�олты� араласпайынша оларды танып-білу м#мкін емес екен. Осындай іс-шараларда бір-бірімізді� +лтты� д!ст#рлерімізбен танысып жата-мыз. Т#рлі +лт $кілдерімен арала-сып, олармен бірге о�ы�ан �ызы�.

–Соларды� ішінен �ай елді� с т у д е н т т е р і м е н ж а � ы н араласасы�?

–Барлы�ымен де жа�сы �арым-�атынаста болу�а тырысамын. Дегенменде Ангола, Индонезия, Cзбекстан, Латвияны� балалары-мен жа�сы араласамыз. 7аза�тар #немі бірге ж#реміз, $зге елде ж#рген со� �андастары�ды �атты

са�ынады екенсі�.–Ресейлік білім беру ж$йесінде

�андай ерекшелік бар? –Б+л жа�та�ы жастар ба�адан

б+рын білімні� сапасына аса �атты м!н береді. Ж!не де шы�армашылы� ж+мыс�а к$п к$�іл б$леді, егер бізде семестр со�ында емтихан $ткізсе, РХДУ-да !рбір сегіз апта сайын жазбаша емтихан алып, семестр со�ында #ш немесе бес, о�ытушыны� с+ранысына сай шы�армашылы� ж+мыс тапсырасы�. О�ытушыларды� теориялы� білімімен �оса, міндетті т#рде е�бек $тілімі �ажет етіледі.

– Б о с у а � ы т ы � д ы � а л а й +ткізесі�?

–М!скеуді� м+ражайларына, теа-трына, м!дени орындарына барамын. М!скеуді барынша тану�а тырыса-мын.

– М � с к е у г е $ й р е н і п � а л � а н шы�арсы�, болаша�та сонда �алып �ою ойында жо� па?

–И!, #йреніп �ал�аным рас. Деген-менде о�уымды бітірген со� Отаныма �айтып ораламын.

–0зге елге бар�ан со� +з бойы�нан �андай +згеріс бай�ады�? Нені $йренді�?

–Патриотты� сезімім одан !рі жо�арылай т#сті, $зіме �ана сенуді #йрендім. Мінезім де �атая бастады.

–Д�рістер орыс тілінде +тетін шы�ар. Ана тілі�ді �мытып �ал�ан жо�сын ба?

–Ия, орыс тілінде, біра� тілімді +мыт�ан жо�пын, б$лмеде #ш �аза� �ыз бірге т+рамыз, к$ршілеріміз де �аза�,сонды�тан ыл�и да �аза�ша с$йлесеміз.

–2�гіме�е рахмет!

F�гімелескен Дана Ж�НІСБЕКОВА

Махаббат ТҮСІПҚЫЗЫ, Ресей халықтар достығы университетінің магистранты:

Шет тілдер апталығыҚР Президентінің жанындағы М е м л е к е т т і к б а с қ а р у академиясында дипломатия институтының тілдер және аударма ісі кафедрасы ұйымдастырған «Spring in Astana» шет тілдер апталығы өтті.

Іс-шара�а «Халы�аралы� �атынастар», «Аударма ісі» маманды�тарыны� 1, 2-курс, «Мемлекеттік ж!не жергілікті бас�ару» м а м а н д ы � ы н ы � 2 - к у р с , « З а � т а н у » маманды�ыны� 1-курсыны� магистрантта-ры �атысты. 7атысушылар шет тілінде $ле� о�у, пьеса �ою ж!не бейне репортаж т#сіру шеберлігімен $зара б!секеге т#сті. Бай�ау аясында академияны� магистранттары а�ылшын, француз, итальян тілдерінде $нер к$рсетумен ерекшеленді.

Осылайша бірнеше к#нге созыл�ан к$ктемдік тілдер апталы�ыны� со��ы к#нінде же�імпаздар аны�талып, тиісті ж#лделермен марапатталды.

www.nurastana.kz7Бейсенбі, 2 мамыр 2013 жыл

КҮЙТАБАҚ

– Ма�пал апай, сізді отанды� «�ашы� ж�рек не-месе ж�лдызды коктейль» киносында �нер к�рсетеді деп хабарлап еді. Сізді картинаны� �ос б�лімінен де к�ре алма!анымыз �алай?

– Рас, фильмні� продюсері ша�ыр�ан, біра� белгілі бір себептермен о�ан �атыса алмай �алдым. Т�сірілім уа�ыты гастрольдік сапарларыммен т�спа-т�с келген со�, жа�дай солай болды.

–Алда!ы уа�ытта режиссерлер тарапынан �сыныс болса, �андай шешім �абылдайсыз?

–Мен к#сіби актриса емеспін. Соны мойындау керек. Дегенмен, жа�сы кино болса, неге т�сіп к&рмеске?! Сонды�тан б�л турасында на�тылы еште�е де айта алмаймын.

–$нердегі кейбір &ріптестері�із �здерін бас�а салада да сынап к�ріп, к�пшілікке т�рлі �ырынан к�рініп жатыр. Ма�пал Ж�нісованы� болаша�та с&нді киімдерді жарнамалауы немесе к&сіпкерлікпен айналысуы м�мкін бе?

–Мені� ойымша, #р адам &зіні� �олынан келетін іспен ш��ылдануы керек. Онда да бойында &зіне т#н ерекшелігі болса дегім келеді. *з басым #ншілікке бір адамдай �абілет-�арымымны� барына сенімдімін. Бас�асын білмеймін... Ал а�ша жинау �олымнан келмейді, мені� к#сіпкер бол�ан к�ні-а� «банкротты��а» �шырайтыным аны� (к�ліп).

–Сізді еліміздегі е� табысы жо!ары &ртістерді� бірі деседі. Ендігі ж�мыс істемесе�із де, жи!ан-тергені�із �зі�ізге жететін сия�ты...

– Арман �ой ол. М#селен, З#ке� барда екеуміз 900 мы� А4Ш долларын жина�ан едік, соны� б#рі желге �шты да кетті емес пе?! Демалыс�а кеткен �шінші к�ні �йдегі а�шамызды� �рлан�анын біліп, �айда ша�ымданатынымызды білмей, далада �ал�андай к�й кештік. 4азір атал�ан �аржыны� он пайызы да жо�. Неге десе�із, содан бері «�ысыл-тая� к�нге» а�ша жинаудан �алдым. 4олыма а�ша тисе, ж�мса�анша асы�амын. Мерей &сіп, о�у�а а�ша керек болса, екі �йді� бірін са-тармын. З#ке�нен �ал�ан м#шине де бар дегендей.

– Бір той!а 2-2,5 мы� А/Ш долларына барады екенсіз. Аптасына бір рет тойшы �ауымны� алдында �нер к�рсетсе�із, соны� �зі аз емес �ой.

–Жо-�а, жетісіне 3-4 рет бар�анмен, сол да жетпейді емес пе? Адамны� керегі таусылмайды деген рас екен. Отбасыма беремін, сосын #н жаздыру�а, к&йлектер алу�а ж�мсаймын. Сонымен-а� кетеді �ой. Мен бас�а #ншілер секілді корпоративтік кештерге, болмаса «тусовкалар�а» барып, шетелде демалмаймын. Ол жа�ынан �немшілмін. =рі сіз ата�ан «ставкамен» барлы� той�а шы�а бермейтінім ха�. 3 мы� доллар с�расам, «ой, �ымбат �ой» деп бетімнен алатындар бар. Кейбіреулері жа�дайын айтып, �иыла кетеді. Енді... Алматыдан бас�а �алада�ы той�а мы� доллар �сынса, «мені� #ндерімді �осып, &здері� тойлай бері�дер» деп айтатынымды жасырмаймын (к�лді). 4ал�анынан м�мкіндігімше �алмау�а тырысамын.

–Жолдасы�ызды� к�зін к�ріп, �ам�орлы!ына б�ленгендері бар, достары шы!армашылы!ы�ызды�

�рістеуіне к�мектесетін шы!ар? –Жо�. З#ке� басшылы� �ызметінен босатыл�анда:

«Жануля, бізді� бір-бірімізден бас�а досымыз жо� екен �ой. 4олдау к&рсетуі былай т�рсын, олар бізді� �й бол�анымызды к&ре алмай отыр» деп айт�ан еді. Расында, солай екен. =йтпесе, З#ке� �анша с�сты азамат болса да, ж�регі ке� болатын, талай адамдар�а �ол�шын берді. Соны� біреуі де #лі к�нге к&мектесуге жарамады. Тіпті, к&шеде бетпе-бет кездесіп �ал�анда, таныма�андай &те шы�атындары бар. Сонда олар �шін Заманбек Н�р�аділов деген адам &мірде болма�андай к&рінеді. 4�дай к&ріп т�р �ой, #лі-а� б#рін орнына �ойып береді...

–Жеке концерті�ізді Республика сарайында �ткізу �шін �аржы�ызды� тапшы екенін айтып, бір�атар телеарналар!а с�хбат берді�із. Сізді «к�гілдір экраннан» к�рген Атымтай жомарттар хабарлас-пады ма?

– Оларды� тарапынан к&мек болса, бая�ыда-а� д�рілдетіп шы�армашылы� кешімді бермеймін бе? Ешкім л#м-мим демеді. *зім басты�тарды� кабинетін аралап, а�ша с�рау�а арланамын. 4анша айт�анмен, 4аза�станны� Халы� #ртісімін �ой, жасым да біраз�а келіп �алды. Бір жа�ынан, жал�ызбасты #йелді� �алталы азаматтарды� есігін �а�ып ж�ргені де ы��айсыз. Ж�рт не ойлайды? Жасыратыны жо�, З#ке� �айт�алы жолымны� шынымен жі�ішке, �олымны� �ыс�а екенін сезініп жатырмын. 4айтейін, ма�дайыма жазыл�аны сол да...

–Ержан Бел!озиев, Ма�сат Ж&утіков, 6лішер К&рімовтермен дуэт айтып ж�ргені�ізді білеміз. Алда!ы уа�ытта!ы кештері�ізді� бірінде сізді� Сембек Ж�ма!алиевпен �ос дауыста �айтадан &н шыр�ауы�ыз м�мкін бе?

– Екіталай. Б�рын айт�ан #німізді с�райтындар #лі де бар, оны осыдан бірнеше жыл б�рын ретро #ндерді� концертінде орында�анымыздан д�йім ж�ртшылы� хабардар. Ал жа�а #нді �осыла айтатындай, бая�ыдай жас емеспіз �ой. Шашым жас к�німдей б�йра емес, бел де сол кездегідей шыбы�тай болмаса керек-ті, бас�асы да солай... Тек к&�іл жас. =р н#рсені� &з уа�ыты бар екенін мойында�ан ж&н.

– Осы ретте, сізді� к�нделікті �мірдегі имиджі�із м�лдем бас�а. Басы�ызда �ашан к�рсем де жаулы�, к�зі�ізде �о�ыр к�зілдірік, киімі�ізде де �згешелік бар...

–И#, солай. 4аза�ты� �ызы бол�аннан кейін сахнадан тыс уа�ытта ыл�и орамалымды басымнан шешпеймін. Жаулы� – басты #рт�рлі теріс пи�ылдардан са�тайды деседі. К&зілдірікті де б�рыннан киемін, к&зімні� нашар к&ретіні рас. Ал барша адамдарды� ы��айлы киімді киюді �алайтыны айтпаса да т�сінікті. Б#збірулер оны «ерекшеленгісі келіп, «мода» �уып ж�р» деп т�сінсе – &з еркі. Мен со�ымнан с&з ергенге #лде�ашан �йренген адаммын...

Әңгімелескен Алау АЙБЕКҰЛЫ

«Backstreet Boys»-қа 20 жыл!

Өткен ғасырдың 90-жылдары әлемдік деңгейде атақтары аспандаған америкалық «Backstreet Boys» тобына биыл 20 жыл толды. Осыған орай шығармашылық ұжым Голливудта әйгілі «Танымалдылық тақтасынан» орын алды.

Аталмыш топты� осы уа�ыт�а дейін 130 миллионнан астам к�йтаба�тары сатыл�ан. Айтулы к�нге та�ы жа�а жина�тарын шы�ару�а дайындалып жат�ан топ м�шелері сахна�а барлы�ы бірдей �айта оралма�. Артынша #лемдік турнеге шы��алы отыр�ан олар сапарларын 2013 жылы 4ытайдан бастайды.

Бейонсені суретке түсірмеңіз!

Әнші Бейонсе Ноулз кезекті әлемдік туры «Mrs. Carter»-дің жаңа концерттерінде фотосуретке түсіруге тыйым салды. «The Guardian» газеті таратқан ақпаратқа сенсек, фотоаппарат пайдалану құқығы тек оның жеке фотографына ғана тиесілі.

–Бейонсеге �атысты дау-дамай мен оны� о�ыс �имылдары т�сірілген суреттер БА4 беттерінде к&бейіп кетті. Сонды�тан б#рін за� ж�зінде реттейік деп шештік. За�ды б�з�ан адам�а жауапкершілік ж�ктеледі, – дейді #ншіні� баспас&з хатшысы.

«Менің күнәлі періштем»

Режиссер Талғат Теменовтің «Менің күнәлі періштем» атты туындысы Мәскеуде өткен Detec-tiveFEST ХV Халықаралық фестивалінде арнайы жүлдені жеңіп алды. Бұл туралы «Қазақфильм» киностудиясының баспасөз қызметі мәлім етті.

Бай�ауда DetectiveFEST-ті� ж�лдесінен �міткер 68 фильм ба� сына�ан к&рінеді.

О�и�а желісі Париж т&рінде #н салуды а�сайтын Айша есімді #нші �ызды� &міріне негізделген фильм к&рермен ба�асын ал�ан болатын. Туынды монтажын француз Николас Трембасьевич жасаса, басты р&лдерді� бірін Жерар Депардье сомдады.

Мақпал ЖҮНІСОВА:

Жолымның жіңішке екенін енді сезінгендеймін

ҚАЗАҚСТАННЫҢ ХАЛЫҚ ӘРТІСІ, МЕМЛЕКЕТТІК СЫЙЛЫҚТЫҢ ЛАУРЕАТЫ МАҚПАЛ ЖҮНІСОВАМЕН СҰХБАТ ЖҮРГІЗУІМІЗДІ СҰРАП, БІЗГЕ НҰРЗИЯ КЕНЖЕБАЕВА МЕН АЙЫМГҮЛ ҚАРАШЕВА ЕСІМДІ ОҚЫРМАНДАРЫМЫЗ ХАТ ЖОЛДАПТЫ. СОҢҒЫСЫ ӘНШІГЕ ӨЗІНІҢ САУАЛЫН ДА ҚОЙЫП, ОНЫҢ ЖАУАБЫН ГАЗЕТ БЕТІНЕН АСЫҒА КҮТЕТІНІН БІЛДІРГЕН. ӨНЕР ИЕСІМЕН ӨРБІГЕН ӘҢГІМЕМІЗДЕ ОНЫҢ ТІЛЕГІН АЛДЫМЕН ОРЫНДАУДЫ ЖӨН КӨРДІК.

Бейсенбі, 2 мамыр 2013 жыл8www.nurastana.kz

ҚОЛТАҢБА

И

Ислам – 139

ЖАМАНАТ ЖАМАНАТ

Есік а�ырын ашылып а� туфли, а� шалбар, шола� же�ді а� к�йлек ки-ген, тол�ын-тол�ын �ара шаштары жалтырап т�р�ан, бетін к�н �а�па�ан,

а���ба жігіт ішке енді. К�ннен �ор�ар к�з!йнегін ма�дайына к�теріп �ой�ан.

Дереу телефонны� тетігін басып, жаз�ы желдей жайымен таралып т�р�ан !уенді �шіре салды.

– Келі�із.–С!леметсіз бе, �арындас? – деп жігіт �олын

�сынды.%�рманай да ы��айсызданып �олын созды.

Ауылда �ыздар ет жа�ыны болмаса, бас�амен �ол алысып амандаса бермейді. Жігіт �олын білінер-білінбес �ысып �ойды да, сезімге толы отты жа-нарын �адап, «Сізді кешкі онда б�ла� басында�ы шынар т�бінде к�тем» деп, жылдам б�рылып кетіп �алды.%�рманайды� ж�зі �яттан лаулап �ып-�ызыл боп кетті. «Бір т�рлі жігіт екен �зі. Танымайтын жан�а с�йдеуге бола ма екен? Кеше келіп ша�нан аллергиясы бар екенін айтып, д!рі с�ра�ан еді. Б�гін т�беден т�скендей «Шынар астында к�тем» дейді �ой!

0бден �алалы� боп кеткен екен. Оны� �стіне �нер адамы. «Ша�ырсам болды, �ыз біткенні� б!рі ��ра� �ша ж�гіреді, деп ойлайтын шы�ар. М�ндай жігіттер �арап ж�реді дейсі� бе, �анша �ызы бар екенін ��дай білсін?... Б!лкім, �алада ж�ріп, отыз�а жеткенше �йленбегеніне �ара�анда �з ауылыны� �ызынан бас�аны �натпайтын шы�ар?...»

%�рманай екі�шты ойды� ��ша�ында �алды. Дегенмен ертегіден шы�ып келген ханзададай жігітті� �зіне к�зі т�скеніне к��ілі мар�ая баста�ан сия�ты. Жігітті� ата-анасын, іні-�арындастарын таны�анмен �зін онша біле бермейді. Тек ауылдас-тары �немі «Киноактер С�лтан %арасаев – бізді� ауылдас» деп ма�таныш етіп разъезге келе �ал�ан б�где жолаушылар�а айтып отыратынын біледі. Бірер м!рте эпизодты� р�лде ойна�ан киносын да к�рген.

С�лтан разъездегі станцияда істейтін С�леймен деген жасы алпысты ал�ымдап �ал�ан кісіні� ба-ласы. Бірінші, !лде екінші сыныпта о�ып ж�рген кезінде ел астанасында т�ратын, �л перзенті жо� на�ашысы алып кеткен. Сол жа�та о�ып, ер жеткен. Ауыл�а бір рет те �адам бас�ан емес. Ауылдастар актер екенін �ана білгенімен тыныс-тіршілігінен бейхабар. С�лтанны� �анша жылдан со� ауыл�а келгеніне бір ж�ма �ана болды. Неге келгенін кім білсін, !йтеуір жа�ын-ж�ра�аты к�нде �йіне ша�ырып �она�асы беріп жатыр.

С�леймен а�айды� �йі ауылды� к�нгей жа�ында�ы т�беде орналас�ан Шілдебай а�са�ты� �йіні� �асында. Осы Шілдебай а�са� есіне т�ссе бол-

ды, %�рманай кірпідей жиырыла �алады. Жиырма беске келгенше к�йеуге шы�пай отырып �алуына басты себепші сол. %ызды� жолы жі�ішке емес пе, соны� бір ауыз с�зіне бола атына да� т�сті. Медициналы� училищені бітіріп, зейнетке шы��ан К�нс�лу апайды� орнына та�айындалып, осы медпунктте ж�мыс баста�ан кезі болатын. Шілдебай а�са� екі сынып жо�ары о�ы�ан жала� ерін сары баласына с�рап �йіні� табалдыры�ын тоздырды. Шешесі ар�ылы оны� баласына к�йеуге шы�пайтынын айтса да, к�н аралата беделді адамдарды ертіп ап келеді де т�рады. ;ріп ауыз�а сал�андай �ызды кім жек к�рсін, келін етуді армандап бас�алар да келе бастады. Біреуіні� т�рін, біреуіні� бойын �натпай, та�ы біреуіні� маманды�ы жо�, деп еш біріне келісімін бермей ж�рген. Бір к�ні аудан орталы�ына д!рі-д!рмек алу�а барып, �айтарда шешесі берген тізімге �арап

базардан азы�-т�лік алып ж�ргенде ауыл �стінен екіндіде �тетін пойыздан �алып кеткенін бай�амай да �алды. Автобус ж�рмегендіктен ауыл адамда-ры осы пойызбен �ала�а барып �айтады. Такси !кесіні� ��нын с�райды. Кішкене �а�аз ж!шікке салын�ан д!рі мен бір с�мке азы�-т�лікті ар�алап �ала шетіндегі �лкен жолды� бойына шы�ты. Сол жа��а ж�ретін к�лік табылса, мініп кетпек. Бір са�аттан астам т�р�ан со� ж�к к�лігі келді. К�рші ауыл�а барады екен. Бес ша�ырымдай жаяу ж�руге тура келеді. Амалсыз мініп алды. Жиырма бес жастарда�ы ж�ргізуші жігіт заржа� п!ле екен. К�рші ауылда�ы таныстарыны� малын ерте�

(Әңгіме)

Құрманай жүз үйлі шағын ауылдың медпунктінде жалғыз өзі істейді. Алып бара жатқан жұмыс жоқ. Ауыл адамдары жеңіл-желпі ауруға бола бас сұға бермейді. Ара- тұра ыстығы көтерілген балаларын әкеледі. Қан қысымы артқан қарттарға өзі барады. Әр маусымның белгілі бір кезеңдерінде белең алатын көкжөтел, іш ауру сияқты аурулар-ды есепке алмағанда өршіп бара жатқан індет жоққа тән. Алайда, өкімет жұмыс ор-нын ашып, жалақы төлеп отырған соң жұмыс болсын, болмасын медпунктте күйбеңдейді де жүреді. Бүгін де әдеттегіше еденді жуып, жұмыс орнын тәртіпке келтіріп болған соң ұялы телефонынан әлдебір әуенді тыңдап отырған.

Дәрі салынған қағаз жәшікті алып түскен Құрманай медпункттің есігін ашып, қолындағысын ішке қойып, бөлмесінің қазір ғана жаққан жарығын қайта сөндіріп, есікті құлыптап, тепшектен төмен түсе бергенде, машина шырағына көзі шағылысып сүрініп кетті. Құлап бара жатқан кезінде сөмкенің жанында тұрған жүргізуші жігіт қапсыра құшақтап алды. «Ой!» деп жігіттің желкесі аса басын көтере бергенде әріректе жалт қарап шойнаңдай ала жөнелген Шілдебай ақсақты көзі шалып қалды.

“

“базар�а алып шы�у�а кетіп бара жат�анын, �зіні� таяуда �ана �йленгенін судыратып айтып шы�ты. Жол бойы сапарда ж�ргенде басынан �ткен о�и�аларды !�гімелеп аузы тыным таппады. Ара-т�ра м�нан да бірде�елерді с�рап �ояды. Дегенмен, к��ілінде кірі жо�, а��ылда�ан жігіт екен.

Екі жарым са�аттан со� барар жеріне жеткен кезде «Д!рігер !рі �ыз бала екенсі�, �ара��ыда бір �зі�ді �алдырып кеткенім жарамас, апарып тастай

салайын» деп, та�ы бес ша�ырым жол басып медпунктті� т�біне дейін !келді. %�рманай д!рі-д!рмегін медпунктке �ойып, !рі �арай �йіне жаяу кете алатынын айтты. «Ма��л, кіріп шы��аны�ша машинаны� шыра�ын жа�ып �арап т�райын» деді ол. Д!рі салын�ан �а�аз ж!шікті алып т�скен %�рманай медпунктті� есігін ашып, �олында�ысын ішке �ойып, б�лмесіні� �азір �ана жа��ан жары�ын �айта с�ндіріп, есікті ��лыптап, тепшектен т�мен т�се бергенде, машина шыра�ына к�зі ша�ылысып с�рініп кетті. %�лап бара жат�ан кезінде с�мкені� жанында т�р�ан ж�ргізуші жігіт �апсыра ��ша�тап алды. «Ой!» деп жігітті� желкесі аса басын к�тере бергенде, !ріректе жалт �арап шойна�дай ала ж�нелген Шілдебай а�са�ты к�зі шалып �алды.

– %арындас, с�йеп �алма�анымда халы��а !келген д!рі-д!рмегі�ді �зі�е �олданатын еді�...

Ерте�іне ж�мыстан �айтып бара жат�анда екі !йелді� артынан «пыш-пыш» ете �ал�анын, �арсы алдынан шы��ан екі �ш адамны� бірт�рлі �ара�анын сезді. Одан со��ы к�ні де осындай жа�дай �айталанды. ;шінші к�ні шешесі о�аша б�лмеге кіргізіп, білегінен мытып алды:

– Жаны�ны� барында айт, не б�лдіріп ж�рсі�?– Не б�лдіріппін?– Еште�е істемегендей болуын �ара м�ны�,

– деп шешесі т�не т�сті. – Ана Шілдебай а�са� «Келін �ылам деп ж�рсем, Т�ленні� д!рігер �ызы б�зылып кеткен екен. Бейтаныс ж�ргізушімен жеті т�нде ��ша�тасып жат�анын к�рдім. Ж�зі ��рысын сай�алды�!» депті кемпіріне. Г�лбаршын кемпір жерден жеті �оян тап�андай к�ршілерге жайып шы�ыпты. %азір б�кіл ауыл шулап ж�р.

%�рманай бол�ан о�и�аны айтып берді. – Кімні� аузына �а�па� боласы�? >сектеп-

�сектеп �ояр. – 0й, �айдам,- деді шешесі. – Мына с�зден кейін

сені біреу жар ете �ояр ма екен? %артай�анда ба-сыма жасты� болмаса� жарар еді...

Содан кейін келін еткісі келетіндер сап тиыл-ды. К�шеде біреуге жолы�а кетсе к�з�арасынан �ымсынатын болды. Басында «�сек-ая��а кім м!н беруші еді?» деп ойла�ан. Бара-бара жел с�зді� к�ші шынды�ты �а�ба�тай �шырып !кететінін ��ты. Сол кезде барып Шілдебай а�са�ты� бір т�там ешкі са�алын ж�лып алма�анына �кінді.

«Имансыз шал т�рі�нен к�рі� жа�ын �ал�анда бала-ша�аны� �сегін �айтер еді�? – деп ойлайтын болды. – Б!лкім, «%�ша�тасып т�р�анын к�рдім» деген шы�арсы�. Сыны��а сылтау таппай ж�рген кемпірі� «...жат�анын» деп сыпсы�да�ан болар. Не айырмасы бар? Сені� байыбына бармай айта сал�ан бір ауыз с�зі�ні� кесірінен ба�ым байланды. %айдан �ана кезіге кетті� екен?!».

Т�рт бірдей а�асы �йлі-баранды боп кеткен. Алды немере с�йіп �лгерді. Кемпір-шалды� �олында �ал�ан е� кішкене а�асыны� балалары да ержетіп

�ал�ан. Т�рт-бес жылдан со� �йленем, деп шы�са �ажап емес. Шешесі «к�зімні� тірісінде ��тты жерге �он�аны�ды к�рсем...» деп ж��алап айта-айта жалы�ты білем, со��ы кезде жатын б�лмесіне

Бегабат ҰЗАҚОВ

Бейсенбі, 2 мамыр 2013 жылwww.nurastana.kz

9ҚОЛТАҢБА

Ислам – 670

кіріп ап «Бетіні с луы, етіні жылуы барда біреуді шал�айынан ста. Ерте �ара басы со-пайып келіндерге к�ні �ал�анда �ор боласы!» дейтінді шы�арды. Шілдебай а�са�ты жала� ерін сарысындай ер бала болса екен, к�рінгенні есігіне �кесін жіберетін. Екі м�рте �йленді. Екі �йелі де бір жыл�а жетер-жетпестен тайып т рды. Маск�нем бай�а кім шыдасын? Шілдебай а�са� та�ы біреуін �перу �шін к�йеуінен ажырас�ан �ызы бар �йлерге бар�ыштап ж�р. Б л �айтсін? $ыз басымен біреуге «мені ал» дей алмайды �ой!

Б�лкім, ба�ана�ы жігіт те б л жайлы гулеген �сектен хабардар шы�ар. Жо�, т�релі жігітке �сайды, естісе, келіп отырмас еді. 'лгі о�и�адан со бір рет

те ерсі �ылы�ымен к�зге т�скен жо�. Ж мысына тура барып, тура �йіне келеді. Ел де а�ты�ына к�з жеткізген шы�ар.

К�ні бойы �з болаша�ы жайлы ойлады. 'лгі жігітпен �ол стасып �ала к�шелерінде ж�ргенін к�з алдына елестетіп к�рді. Жарасымды ж п бо-латын сия�ты.

Ж мыстан �айт�ан со тама��а зау�ы со�пай б�лмесіне �амалып алды. Бір ауыз «К�тем» дегеніне бола желпілдеп жетіп барса �алай болар екен? Бармаса, ол жігіт осында ж�ре береді дейсі бе, ерте болмаса бірсіг�ні �аласына кетеді де �алады. Сосын бая�ыда менсінбеген ана а�са�ты маск�нем лына �шінші �йел болмаса, б л маайда �зі �атарлы бойда� жігіт жо�.

Алыста м нарт�ан бір ба�ыт �ол б л�ап т р�ан т�різді. 0мірінде махаббатты т т�ынына айналма�ан ж�регі д�рсілдей со�ып арманына жететінінен хабар беріп т р�андай. Демі тарылып б�лмеде отыра алма�ан со моншада�ы м здай су�а шомылды. Б�лмесінде шашын кептіріп т р�ан кезде жегесі кіріп келді:

– Еркежан, бірт�рлі боп ж�рсі �ой, жай ма?Жегесіні �ыра�ы к�зі бірдеені бай�ап �ой�ан

сия�ты. 'йелдерден сыр жасыру �иын. Ж�регіні т�кпірінде не жат�анын к�зінен сезеді. 'сіресе, жегесі д�кенші бол�анды�тан адамдарды �ас-�аба�ынан к�іл к�йін біле �ояды.

$ысыла-�ысыла м�н-жайды айтып берді. Жегесі �уанып кетті: – Еркежан, ба�ы жан�алы т р. Ондай жігітті

�олдан шы�ару�а болмайды. Міндетті т�рде кез-десуге баруы керек.

– $айдам... – Олай деме. Аузыды ашып ж�рсе, ж�ре

бересі. Сен онан да не киіп баратыныды айт.$ рманай ж мыс�а киіп ж�рген к�йлектерін

к�рсетті. – Б лары болмайды.

3лкен абысын ту�ан к�ніе сыйла�ан к�йлекті ки.

– Ол �ыс�алау �ой, �рі денеге жабысып т рады.

– Сондай бол�аны д рыс. Сымбатынан жігітті басы айналып �алсын. Опа-далап та жа�ып ал. Шашыды ар�а�а жайып жібер.

– $ара�ыда кім к�ріп жатыр? Сіз де айтасыз-ау!

– Енді жал�ыз шынарды т�бінде т ра бермейсі �ой. 3йге дейін �келіп та-стаса, к�шедегі самса�ан шыра�ты жары�ында т�ріді к�ретін шы�ар? Ал�аш�ы кездесуге бар�ан с�ттегі бейне жігітті есінде м�гі �алып кетеді.

« С о л а й м а ? » д е г е н сия�ты атарыла �арады жегесіне. Б л да кезінде �ылмыда�ан �ыз бол�ан, бірдеені білетін шы�ар.

– Сен б�лмеде дайында-лып отыра бер. Мен са�ат онда �йдегілер теледидар

к�ріп отыр�анда шы�арып жіберем, – деп жегесі шы�ып кетті.

$ рманай б�лме есігіні іштегі ілмегін салды да, айна алдына кеп бетін �рледі, ерніне далап жа�ты. Сосын шкафта т р�ан �орапта�ы су жаа �ырмызы к�йлекті алып столды �стіне �ойды. К�йлегін шешіп, �стіне столда т р�ан иіссудан септі. Б�лме ішінде а�ып кеткен раушанг�лді исі танауын �ыты�тады. 0зі ана жолы �ала�а бар�анда осы иіссуды �дейі тадап ал�ан. Раушанг�лді исін жа�сы к�реді.3лбіреп т р�ан жібек матадан тігілген �ырмызы к�йлекті киіп айна�а �арады. $арлы�аштай �анатында �иыл�ан �асы, �азір �ана боял�ан зын кірпігі бота к�здерін т �иы�тандыра т�скендей. Шиедей �ызар�ан ерні аппа� ж�зіні ажарын одан �рі аша т�скендей. Кеуде т сына дейін ашы�. Омырауыны ортасында�ы ойы��а т�серліктегі но�аттай меі т�меніректе �лдебір �азына барын мезеп т р�андай. Т�керілген ке-седей ж п-ж мыр �ос анары тырсиып, �семдігін б�ркемелеп жабыса т�скен жібек к�йлектен ытып шы�айын деп т р�ан т�різді. Белі � мырс�аны беліндей н�зік. К�йлекті етегі тізеден т�рт елі жо�ары т р�анды�тан аппа� ба�айша�ына дейін сазан балы�ты баурындай жар�ылдап т р. Басын �иялатып теріс айналды. $ола шашы тегенедей б�ксесіне жетіп т р. К�йлекті �апталында�ы кішкене жыры�тан аппа� саны менм ндалайды...

Бір п�сте бас�а біреуге айналып кеткен сия�ты. 0з м�сініні с лулы�ына тамсана т�скенімен жаа к�йлекке �йрене алар емес. Тек �зіне �ана м�лім �азынасын д�йім ж рт�а паш етіп т р�ан секілді...

Бір кезде жегесі келді.– Са�ат он болды. Жайлап шы�а бер. Есікті

ілгегін ілдірмей �оям, келеріде а�ырын кір.– Мына т�рім ы�айсыз �ой.– Ы�айсызы емес, �айта � лпырып кеткенсі.

К�зі бар жігіт болса, �зегіне �рт т�сіп ала�анына �ондыр�анша асы�ады.

3йден рлана мысы�ж�ріспен шы�ты. К�шеде тырс еткен дыбыс естілмеген со олай-былай ж�рген ешкім жо� екенін бай�ап к�ілі жайланды. Енді

ауыл иттері ш�уілдей ала ж�нелмесе болды. Ая�ын жайымен басып �р жердегі ба�аналарда жар�ырап т р�ан шыра�тардан алыстады. $ара�ыда ешкімні к�зіне т�се �оймаспын, деп ойла�ан еді. Бірер с лба бай�алма�анымен жазды а�шамы с�ттей жары� екен. Жар�ын болаша��а жол сілтеп т р�андай шал�алай ту�ан айдан тарал�ан бозамы� н р к�ілді �атпарынан себездене баста�ан �міт с�улесімен араласып бара жат�ан сия�ты.

Ж лдыздар с�т-сапар тілеп �имас � рбысын ба�ытты да�ыл жолына шы�арып сап т р�ан �ыздардай жымыдасады.

$ рманай «Кешірек шы��аным д рыс болды ма екен? Айт�ан уа�ытында жетіп барсам, бір ауыз с�зіне ік�р боп т р�андай ы�айсыз жа�дайда �алар ем. К�тпей кетіп �алса ше? Ша�ыр�ан со �йте �оймас, к�тетін шы�ар» деген ойлармен алы-са аядап басып келе жатыр. Жал�ыз шынар�а жа�ындап �ал�анда ж�рісін м�лде б�седетті. Шы-нар т�бінде ешкім к�рінбейді. «'лде келмей �алды ма екен?» деген ой санасында жылт ете �алды.

К�ілі � лазып сала берді. «Не де болса барып к�рейін» деген оймен таяп �ал�анда тысыр ете �ал�ан дыбыс естіліп, шынар артынан жігіт шы�а келді. $уанып кеткенін білдірмеуге тырысып т�мен �арады.

– Келді бе, жаным? – деп жігіт а�ырын кеп �олынан стады.

Жігітті �олыны ысты�ы к�тпегенде лап ете �ал�ан алау сия�ты �не-бойын шарпы�андай боп кетті. $олын тартып алмады. Бірдее

дегісі кеп аузын аша бергенде жігіт �апсыра � ша�тап аузына с�ліктей жабыса кетті. Т ншы�ып барады. Буын-буыны босап кетті. Б рын бай�ама�ан л�ззаты мол бейтаныс д�ниені � ша�ында бал�ып бара жат�ан сия�ты. $арсылы� к�рсетуге шамасы жетпей жігітті еркіне ба�ына берді. Жауыры-нын аялай сипалала�ан ысты� �ол к�йдіріп бара жат�андай денесі дір-дір етеді. Жігітті жерге � лата сал�анын бай�амай да �алды. 0ліп-�шіп ж�зінен, ал�ымынан аймалап жатыр. Рахат сыйлап жыбырла�ан �олдар анарын �ысып жібергенде ыш�ын�ан �ні шы�ты. К�йлегі т�ріліп �олты�ына дейін келген сия�ты. 3рпіне жігіт ерні тиген кезде бойына шым-шымдап белгісіз бір л�ззат таралып жат�андай сезінді. Топ-томпа� анарын умаждай-умаждай, жаныштай-жаныштай дел-сал к�йге т�сірген �ол сумадап т�мен �арай жылыста�анда есін жиды. Денесінде жылан �рмелеп ж�ргендей боп кетті. О �олын т�йіп бар п�рменімен періп жібергенін сезбей �алды. «Ой, �аншы�!...» деп жігіт �стінен атып т рып, теселіп барды да, к�зін стап отыра кетті.

Жігітті аузынан �мірінде естімеген с�зі шы��анда абыройсызды��а рына жазда�анын а�ар�андай орнынан �ар�ып т ра �сті басын т�зеп жылап жіберді:

– Осы... �шін ша�ыр�ан ба еді?!– Енді не, �атын етеді деп пе еді?! $айда�ы бір

ж�ргізушіден �ал�ан салда�ы емессі бе, неменее кергисі? – деді жігіт ала�анымен к�зін басып

отыр�ан к�йі.Т�бесінен м здай су

� й�андай тітіркеніп кетті де, санасы сергіп, б дан �рі т рса мас�аралы�ты ж а л � а с а т ы н ы н � т ы білем, кері б рылып ж�гіре ж�нелді.

Айлы аспанны ба-уырын тілгілеп а��ан ж лдыз т�різді а� айран а�шамны жары�ымен �ола шашы желбіреп, жанарынан жас саулай зымырап келеді. Лас жерден безіне �аш�ан періште сынды артына �арайлар емес. 'зірге кіршіксіз жанын неге ешкім т�сінбейтінін, мына д�ние неге �иянат�а т�зіп мелшиіп т ра беретіні жайлы ойлап та барат�ан жо�. Ойла�ан кезде... рухы сынып кетпегей! Е бастысы – арын са�тап �ала ал�аны �ой! Ит ау-зын бас�анмен �зен суы арам болып �алмайды. 0мір �лі алда. 3йіне есен-аман жетіп алсыншы!...

10www.nurastana.kz

Бейсенбі, 2 мамыр 2013 жылNON-STOP!

Пирамида �ожайындарыны� негізгі �аруы – с�з. Салымшылар�а �исапсыз байлы�ты у�де етіп, бас айналдырар т�тті с�збен бау-рап алады. �рине,

алая�тарды� �а�панына т!су-т!спеуі� тікелей �зі�е байланысты. �йткенмен, экономикалы� сауаты т�мен азаматтар о�ай арбалады. Пирамида ерте ме, кеш пе, �йтеуір бір к!ні к!йрейді. $кінішке �арай, б%л жа�дайда пирамиданы� т�менгі �абатында�ы �атысушылар салымда-рын жо�алтады. Компания %шты-к!йлі жо�алады немесе орнын жа�асы ба-суы м!мкін. Еліміздегі Экономикалы� �ылмыс�а ж�не сыбайлас жем�орлы��а �арсы к!рес агенттігі со��ы !ш жылда за��а «томпа�» �рекет етіп келген 19 �аржы пирамидасыны былы�ын �шкерелеген. Алая�тарды� арбауына іліккен 5 мы��а жуы� �аза�станды� 1 млрд. те�геден астам �аржысынан �а�ыл�ан. Оларды� ішінде е� ірісі – К�кшетау �аласында�ы «Миллионерлер клубы» мен Таразда�ы �йгілі халы�аралы� Diamond Rewards компаниясыны� б�лімшесі болатын.

Осыдан !ш жыл б%рын 0ызылорда �аласында атышулы «Алтын �асыр» %йымыны� небары 25 жаста�ы жетекшісі %сталды. О�ай олжа�а кенелген ол б!гінде жазасын �теуде. Ал жо�арыда атап �ткен �йгілі «Миллионерлер клубы» �ткен жылы

Аңқауларға құрылған қақпан

�шкереленді. 20 мы��а тарта адамды та�ыр�а отыр�ыз�ан К�кшетауда�ы

алып «пирамиданы�» �п с�тте к!лі к�кке %шты.

Та��аларлы�ы, са-л ы м ш ы л а р д а н

айналдыр�ан !ш айда жинал�ан 185 млн. те гені сейфтен небары 41 млн.-ы �ана табыл�ан.

Осы о�и�адан кейін арада к�п уа�ыт �тпей, бірнеше ай бойы Жамбыл ��ірі ж%ртшылы�ын �%р�а� у�деге «тойды-рып», «жа�%т тастар �переміз», - деп, сан со�тыр�ан Diamond �кілдері бір т!нде жым-жылас жо�алды. Интернеттегі жарнамасына имандай сенген а��ау ел асыл тастарын алу�а келгенде жер сипап �ал�ан. К�рсетілген мекен-жайдан ком-пания т!гілі, к�ле�кесін де таппа�ан.

$кініштісі сол, �%�ы� �ор�ау орган-дары к�біне пирамида �ызметіне �те кеш араласады. �детте, б%л жа�дай салымшыларды� а�шасын кері �айтару м!мкін болмай �ал�ан кезе�де �теді. $йткені, 0Р за�намасында �аржылы� пирамида т!сінігі белгіленбеген. Сонды�тан оны� �ызметіне елімізде тый-ым салынба�ан. Біра� 0аржы полициясы 0К 177-бабы бойынша, я�ни «алая�ты�» бабымен жауапкершілікке тарта алады. Жауап�а тарту !шін азаматтардан за-лал келтірілгендігі туралы ша�ым арыз т!суі керек.

За�ны� осы �лсіздігін �демі пайдалан�ан пирамидалар ел арасында арам ойын ж!зеге асырып ж!р. М�селен, то�ырау жылда-ры жалт-ж%лт еткен жарнамасымен-а� ж%ртты еріксіз еліктіріп �кеткен Ресейді� �йгілі «МММ»-і б!гінде «МММ – 2011» атауымен жайбара�ат ж%мысын ж!ргізуде. �зірше «МММ» т%за�ына �аламторды еркін игергендер т!суде. Алайда, �ор�ыныштысы сол, «МММ»-ні� �%рушысы Сергей Мавродиді� �кілдері �арапайым халы��а да жетпек. Егер Мавродиді� �а�панына компьютерлік сауаты жо�ары азаматтар ілініп жатса, онда �ара халы�ты� жа�дайын ба�амдай бері�із.

Б!гінде «МММ»-ні� �аза�станды� салымшылары www.algammm.com сай-ты ар�ылы насихаттарын о�ды-солды ж!ргізуде. «0олымыздан к�п келеді» деп %рандат�ан «МММ»-діктер ж%рт�а тез баюды� жолын т!сіндіруде. 0азіргі та�да аталмыш сайт�а тіркеліп, Мавродиді� со�ынан ерген салымшылары 35 милли-

Салымшыларын сан соқтырып, қара халықты зар илеткен қаржылық пирамида қармағы қоғамның өзекті мәселесіне айналғалы қа-ш-ан. Кезінде қаржылық сауаты төмен қара халықты қажетіне әдемі пайдаланған алаяқтар, бүгінде абайлап қимылдауға кіріскен. Өйткені, бірінің ізінен бірі тұтылып, оңай олжаға кенелуді мақсат тұтқандар абыройдан айырылып, жұрттың сенімінен «сызылып» жатыр.

Оқушы қылмысқа неге барады? Жасөспірімдер арасындағы қылмыстың көбеюі – ұлт үшін алаңдарлық жағдай. Ресми мәліметке жүгінсек, елімізде кәмелетке толмағандарға қатысты қылмыстар саны 2011 жылғымен салыстырғанда 2012 жылы 9 пайызға өскен. Сондай-ақ соңғы төрт жылда жеткіншектерге қатысты қылмыс 76 пайызға артқан.

Хал�ыны� т�рттен бір б�лігін жастар �%райтын 0ара�анды облысында да б%л ахуал м�з емес. Ішкі істер органы %сын�ан деректерге ж!гінсек, а�ымда�ы жылды� ал�аш�ы !ш айында жалпы �ылмыс�а �атысты 1747 адам %сталыпты. Оны� 1082-сі – 14 пен 29 жас аралы�ында�ы азаматтар. К�мелет жасына толма�андары – 104. К��ілге кірбі� салары, ��ірдегі орта білім оша�ыны� �рендері де �ылмыс �леміне еніп, �з ізін �алдырып жатыр. Атап айт�анда, �ылмыс�а �атысты азаматтарды� 58-і орта білім оша�ыны�, сол сия�ты 45-і – колледж ж�не к�сіби лицей о�ушылары. 0анаты �атып, буыны бекімеген б%л балалар о�ай олжа�а кенелуді ма�сат т%тып, %рлы�-�арлы�пен айналыс�ан.

Негізі к�мелеттік жас�а толма�андар тарапынан жиі орын алатын да на� осы – %рлы� болып т%р. Жыл басынан бері %рлы��а �атысты 68 дерек тіркелсе, тонау бойынша

29 о�и�а орын ал�ан. 0ынжылтарлы�ы, %рлы� саны �ткен жылды� осы мерзімімен салыстыр�анда, ана�%рлым арт�ан. Сондай-а�, �ара�шылы�пен – 5, зорлау фактісіні� – 2 ж�не ауыр дене жара�атын салу бойынша 1 факті тіркелген. Б%л бір �ана маусымны� к�рсеткіші. 0ал�ан !ш маусымда осы шамалас к�рсеткіш �айталанар болса, болаша�ымызды� ба�дарын ба�амдай бері�із.

0ош, сонымен, жо�арыда атал�ан 1082 �ылмысты� 104-ін к�мелетке толма�андарды� ісі дедік. Сонда �ал�ан 978 �ылмысты кім жаса�ан деген с%ра�ты� туындауы за�ды. �лбетте, � дегенде ж%мыссыз жастар ауыз�а т!седі. Айта кету керек, ж%мыссыз жастар арасында �ршіп т%р�ан �ылмысты� жолын кесу айтарлы�тай �иын�а т!сіп т%р�ан жайы бар. Бейресми а�парат�а сенсек, �ткен жылы ж%мыссыз жастарды� �ылмысы республика бойынша 42 пайыз�а жетіпті. �йтсе де, бізді ала�датары – мемлекеттік

оннан ас�ан (!). Сол миллиондарды� �атарында �алтасы �а�ыл�андар жетерлік.

Келе�сіздікті� алдын алу !шін осыдан аз уа�ыт б%рын Парламент депутаттары дабыл �а��ан болатын.Олар азаматты� ж�не �ылмысты� за�намада �аржылы� пирамиданы %йымдастырушыларды жауапкершілікке тарту туралы арнайы норманы� жо�ты�ын ал�а тартып, Mкіметке �аржылы� пирамидалар тура-лы за�нама т!зуді %сынды. Егер атал�ан за�нама т!зілсе, онда каржы пирамида-сын �%рушылар алыс�а бара алмайды. Салымшыны� ша�ымын к!тпей-а�, �%�ы� �ор�ау органдары к!дікті ком-панияларды %стау�а �здері �рекет етуге м!мкіндік алады.

Б�лкім, сол кезде тайра�да�ан пирамидалар�а тыйым болар. �йтпесе, �зірге араны ашыл�ан алая�тар айылын жияр емес. Ләзиза ДОСОВА

білім мекемесіні� �абыр�асында ж!ріп, �ылмыс�а аралас�ан жеткіншектерді� жа�дайы. «�тте�» дейсі� еріксіз, сонда мектеп �абыр�асында ж!ріп, �ылмыс�а �олы был�ан�ан б%л о�ушыларды� т�рбиесіне тікелей жауапты отбасы мен о�у оша�ы не тындырып отыр? Ақбота ӘБІЛТАЙ

1-орын. Әлемдегі ең ірі қаржы пирамидасының негізін қалаушы – Бернард Мэдоффтың «Madoff Investment Securities» (АҚШ) инвестициялық компаниясы. 1960-2008 жылдар аралығында жұртты армансыз қанаған компания осыдан бес жыл бұрын жұмысын тоқтатты. Аталған жылдар аралығында көптеген инвесторлар қисапсыз ақшаға кенеліп, ісін тәп-тәуір ілгерілетіп алса, кейіннен тіркелген миллиондаған салымшы көк тиынсыз қалған. Нақты айтқанда, 3 миллион салымшы 50 млрд. долларға шығынданған. Мэдоффке барлығы 11 тармақ бойынша айып тағылып, 150 жылға түрмеге тоғытылды. 2-орын. Негізін Сергей Мавроди салған Ресейдің әйгілі «МММ»-і. Бұл компания – салым-шыларды сан соқтырған әлемдегі ең үлкен қаржы пирамидасы. 10-15 миллион салымшының обалына қалып, 8 млрд. долларды жымқырған Мавроди мырза тек төрт жарым жыл ғана отырып шықты. Бүгінде «МММ – 2011» интернет-пирамидасын құрып алған ол түк болмағандай аңқау елді арбауын жалғастырып жатыр. 3-орын. Stanford International Bank (АҚШ) компаниясы. Оның негізін қалаушы Аллен Стэнфорд. Түрлі инвестициялық кестелер жасап, құнды қағаздар шығарумен айналысқан компанияның былығы 2008 жылы аудиторлық тексеру барысында әйгілі болған. АҚШ билігі оның құны 100 млн. долларға бағаланатын 6 жеке ұшағы мен бірнеше кемесі және әлем банктеріндегі 330 млн. доллар шамасындағы есепшотын тәркілеген. 4 жылға созылған Стэнфорд ісіне былтыр ғана нүкте қойылып, 200 жылға бас бостандығынан айырылды. 4-орын. Кадзутсуги Намидың L&G компаниясы (Жапония). 37 мың инвесторды алдап соққан L&G 10 жылда 128 500 000 000 иен (1,43 млрд. доллар) жымқырған. Инвесторлардың компанияға салған қомақты қаржысының есебінен байыған Кадзутсуги алысқа бармай қолға түсті. Алайда ұсталғаннан кейін оның сейфінен есепсіз ақшаның тек 300 млн. иені (3 млн. доллар)ғана табылған. 76 жастағы алаяқ 18 жылға сотталды. 5-орын. Қытайлық Ван Чжэндун құрған Yingkou Donghua Trading компаниясы. 2002-2005 жылдары дәуірлеген бұл пирамида 10 мың адамды зар илетіп, 3 млрд. юань (417,11 млн. доллар) олжалаған. 2005 жылы жұмысын тәмамдаған компания басшысына ең ауыр жаза – өлім жазасына үкім шығарылған. Ал оның 15 сыбайласы 5 жылдан 10 жылға дейін бас бостандығынан айырылды.

Әлемдік ПИРАМИДА рейтингі

www.nurastana.kz11Бейсенбі, 2 мамыр 2013 жыл

СТИЛЬ

Оның есімі бүгінде сәнге бей-жай қарамайтын жандарға жақсы таныс. Қазақ азаматтарының арасындағы саусақпен санарлық ісмерлердің көш басында тұрған ол «ZH Saken» брендімен өз есімін қалыптастырды. «Сәнін берсін Сәкеннің» деп келетін әйгілі әнді кейде Жақсыбаевтай кутюрьеге бағыттай айтуға болатын сияқты. 15 жылдан бері сән әлеміне сіңісіп, біте қайнасып кеткен Сәкен Жақсыбаевпен сұхбаттасудың сәті түсті.

–С�кен, жуырда Астанада таныстырылымы �ткен жа�а топтама�ызды «Мадрид» деп атапсыз. Неліктен?

–Мені� �р топтамам б�рын табаным тимеген жа�а мемлекетке саяхатта�ан со� туындайды. Мы-салы, ал�аш�ы киім �лгілерім Франция�а арналды. С�йкесінше, екінші топтамам $ндістан�а сапар шеккен со� жасалды. Б�л жол�ы «Мадрид» те солай. Негізі �ызмет барысында Испания�а жиі барып т�рамын. Алайда, Мадридке былтыр �ана жолым т�сті. Ис-пан хал�ыны� м�дениетінен ерекше шабыттанып, елге келген со� �ызу ж�мыс�а кірістім. *ызу�анды испанды�тарды� к+йлектері, �шекейлері харизма�а толы. Тіпті, бізде �ара��ылы� нышаны саналатын �ара т�сті� +зі оларда тере� м�нге ие. Осыны� б�рін +з топ-тамамда к+рсете алдым деп ойлаймын. Алайда, мен с�л +згеріс енгізіп, арасына сары т�сті де �остым.

–Ал ал�аш�ы киім �лгілері�із �ашан шы�ты?–2011 жылы. О�ан дейін алматылы� San Bell с�н

агенттігінде скаут-директор болып, к+рсетілімдер мен т�саукесерлерді �йымдастыратын едім. Бір к�ні жолым т�сіп, Францияны� Монпелье �аласына іссапар�а бар-дым. Он сауса�ынан +нер там�ан шебер с�нгерлерді�

б�рі дерлік ер азаматтар. «Ма�ан неге +з киімдерімді шы�арып, ба�ымды сынап к+рмеске?» деген ой келді.

–!зі�із айт�андай, тал�амымен та�дандыр�ан �лемге �йгілі с�нгерлерді� к�бі: Жан Поль Готье, Джорджо Армани, Доменико Дольче, Стефано Габбана – ер азаматтар. Ал �аза�станды� с�нді биіктететін жігіттер бізде аз...

–С+зі�ізді б+лейін. Себебі, мата �стап, киім пішуге бізді� менталитетіміз жібермейді. Расымен де, мен есімдерін білетін отанды� дизайнерлеріміз +те аз. Ісмерлерді� н�зікжандылардан болуына к+зіміз �бден �йренген. Одан �алса, с�нні� айналасында�ы жігіттерге �и�аш �араймыз. С�н деген – м�дениет, +нер! Оны� к�летін т�гі де жо�!

–М�мкін халы� «жо�ар�ы с�нді» �абылдау�а �лі дайын емес шы�ар?

–Неге?! К+ркем туындыны, келісті архитектураны, д�мді та�амдарды �абылдап ж�рміз �ой.

–Дегенмен, �ркімні� �олы жете бермейтіні аны�...

–9йткені, ол – жо�ар�ы с�н! Мысалы, ма�ан Рембрандтты� картиналары �найды. Алайда, оны сатып алу�а �алтам к+термейді. Сыртынан �арап, тамсанамын.

Сәкен ЖАҚСЫБАЕВ, сәнгер:

БРЕНДТЕРДІ БІЛЕ ЖҮР!

Naf Naf сән брендінің шығу тарихы 1976 жылдан бастау алады. Сәнді де сапалы киім үлгілерін шығарушы сауда белгісі бүгінде әлемге танымал. Компанияның негізін қалаған ағайынды Жерар мен Патрик Па-рьянта жастарға арналған киім үлгілерін шығаруды мақсат тұтты.

А�айынды с�нгерлерді� абыройларыны� аспандауына себеп бол�ан жайтты� +зі �ызы�. 1983 жылы �деттегі �арапайым комбинезонды жуу �шін кір жу�ыш м�шинеге сал�ан оларды� бірі

киімді б�лдіріп алады. 9з с�нін жо�алт�ан киімді ла�тыру�а �има�ан дизайнерлер к+пшілікті� пікірін білу �шін сол �алпынша киіп ж�реді. К+п уа�ыт +тпей т�тынушылардан д�л сондай

«созыл�ан» комбинезондар�а �сыныс т�се бастайды. Осылайша компания нары�та�ы жа�дайын ед�уір жа�сартты.

Ал 1987 жылы с�н �леміне келіп �осыл�ан «дудун» деп аталатын к�ртеше �лі к�нге с�раныс�а ие. Осындай ерекше �лгілерді� авторлары 1995 жылы француз т�тынушыларыны� сыйлы�ымен мара-патталды.

Отыз жылдан астам тарихы бар Naf Naf-ты� д��гіршектері �азіргі та�да �лемні� елуден астам мемлекетінде нары�та. Тек бір �ана Францияны� +зінде 200-ден астам д�кені орналас�ан бренд +з биігінен т�скен емес.

Фэшн-сөздікДресс-код black tie – мерейтойлар

мен салтанатты кештерге арнал�ан киім �лгісі. К+бінесе black tie ерлер-ге – смокинг, �йелдерге �зын етекті к+йлек болып табылады.

«Брендомания дерті» бізде де бар

Біра�, оны� �демі репликасын (брендті ��ыптап жасал�ан к�шірмесі – М.Ж.) сатып алу�а шамам жетеді. Сол сия�ты брендті та�да�анда да шамасы жетпейтіндер «подделкасын» алады. Десек те, «брендомания» дерті бізге де жетті. Ж�не ол д�рыс та.

–Ал сізді� �німдері�ізді� ба�асы �андай?–Мендегі к+йлектер жиырма мы� те�геден басталады.

Б�л біреуге �ымбат к+рінуі м�мкін. Ал біреулер �шін �олжетімді.

–Т/тынушылары�ыз к�п пе?–Ш�кір! Олар болмаса, Алматыдан 3 д��гіршек

ашпас едім. Б�йырса, Астанада да ашу�а �сыныстар т�суде. Мен тіккен киімдер Милан, М�скеу, Парижде де киілетініне �уаныштымын.

–Алматы мен Астана. 0ай жа�та ж/мыс істеген тиімді?

–Iзірге +зім �йренген Алматыда ж�мыс істеген о�ай. Астана нары�ын зерттеу �стіндеміз.

–Танымал адамдарды «киіндіресіз бе»?–И�. «Ж�лдызды клиенттерім» де бар: Ж�мил� Сер-

кебаева, Iсел Са�атова, тележ�ргізуші Айг�л М�кей, т.б.

– «ZH Saken»-дегі стандартты �лшем...–Негізінен 38-ден бастап 40-42.–Б�секелестері�із кім?–«Илегеніміз бір теріні� п�шпа�ы» бол�анды�тан,

*аза�стан с�нінде ж�рген с�нгерлерді� б�рі мені� жа�сы ма�ынада�ы б�секелестерім. Дегенмен, бізді� ма�сат – ба�а �уып, т�тынушы�а таласу емес, сапалы +нім шы�ару.

–3ріптестері�ізді� арасынан кімге к��ілі�із то-лады?

–Салтанат Байм�хамедова, Саида Iзіханны� этно-стиль ба�ытында ж�мыс істейтіні �найды. Ал фэшн-фотографтардан Ян Рэйді жо�ары ба�алаймын.

–Гардеробы�ызда оларды� �німдері бар ма? –Саида Iзіханны� �олынан шы��ан жейде, *�ралай

Н�р�аділова мен Айг�л *асымова тіккен �шекейлерді �олданамын.

–0аза�станды� ерлерді� киім киюде жіберетін �ателігі...

–Сандалмен ш�лы� кию...–С�йікті т�сі�із...–К+к, к�лгін, сары.–К�нделікті киіну стилі�із...–К+зілдірік, же�іл жейде мен шалбар. Басымнан

бейсболкамды тастамаймын. –3�гіме�ізге рахмет!

Әңгімелескен Мақпал ЖҰМАШОВА

Баул (итальянша baule – ж!к) – теріден тігілген жол�а шы��анда �стайтын ша-бадан. *азіргі та�да к�нделікті �стайтын баул стиліндегі с+мкелер бар.

Митенки (фр. mitaines) – сауса�тары жо� �ол�ап. Олар �зын ж�не �ыс�а же�ді болып б+лінеді.

Худи (а�ылшынша hoodie-капюшон) – ма�та-матадан тігілген бас киімі бар жейде. Кейде оны «кенгурушка» деп те атайды.

12www.nurastana.kz

Бейсенбі, 2 мамыр 2013 жылКЕЙІПКЕР

«ҚЫРСЫҚҚАНДА ҚЫМЫРАН ІРИДІ»

Кеше хабарлас�ан кезімде: – «ерте� са�ат та��ы 07:30-�а дейін келіп �лгері�із», – деген болатын �скери б�лім басты�ы подполковник Марат Айткеш"лы. Себебі, сол уа�ытта сар-баздар та��ы ас�а келеді екен. Алайда мен бір са�аттай кешігіп барып, с�л "ятты болдым. Біра� мен 07:30-да бар�анны� �зінде кеш болады екен. Аспазшы Айша апайды� айтуы бой-ынша, сарбаздар�а та��ы асты �зірлеу �шін та��ы са�ат 05:30-дан бастап асханада болу �йреншікті �детке айнал�ан. То�сан адам�а ас дайындау о�ай шаруа дейсіз бе?!

Асхананы� б"рышында к�нделікті �андай ас даяр болатынды�ы ту-ралы тізім ілініп т"р екен. Со�ан �арап сарбаздарды� б�гін та��ы аста гуляш, тары жармасынан бот�а, нан, �ант, ш�й, с�т, май, ш"жы�пен тама�тан�андарын а��ардым. Мені�ше жаман емес секілді. Ендігі кезек – т�скі аста. +лгі тізімге �арасам, т�скі аста �ызылша салаты, макарон сорпасы, б"�тырыл�ан ет, �ара�"мы� жармасынан бот�а, нан, компот дайын болатынды�ы жазылыпты.

«/ырсы��анда �ымыран іриді» деген с�зді �азекем осындайда айт�ан болу керек. Себебі, д�л сол уа�ытта

�скери б�лім орналас�ан ауданда т�гелдей дерлік жары� �шіп �алды. Ал, асханада�ы барлы� �"рылымдар тек то�пен ж"мыс жасайды. Енді мен жасайтын ж"мыс �алмады десе де болады. Жары� �осыл�анша асханада біраз бос отыр�аннан кейін �скери б�лімні� ішін бір аралап шы�сам деген �тініш айттым подполковник Марат Айткеш"лына. Ол кісі де бірден келісім беріп, �асымызда ж�ріп ат�сті бір таныстырып шы�ты. Сосын �зге де ты�ыз ж"мыстарыны� болып т"р�анын айтып, �зіні� орынбасары, майор Баян�али Абду�ан"лы мен ка-питан Рысбек Ора�бай"лына толы� таныстыруды тапсырды. Б"л тап-сырма м�лтіксіз орындалды. +скери б�лімні� кіреберісінен бастап, �рбір б"рышына дейін т�птіштеп ж�ріп таныстырып шы�ты екеулеп.

«САНДИБЕКОВ, КО МНЕ!»

Біз /Р ІІМ Ішкі �скерлер комитетін техникамен, байланыс ж�йесімен ж�не т�уліктік кезекшілікпен �амтамасыз ететін №3660 �скери б�лімімен етене танысып ж�рміз. Б"л б�лімде �скерге алын�ан жас сарбаздар, офицерлер ж�не келісімшарт бойынша ж"мыс жасап ж�рген �ызметкерлер де бар.

+р �абатты аралап ж�ріп, к�тпеген

жерден: «Сандибеков!» – деп б"йыра айтыл�ан �ктем дауысты естіп жалт �арадым. Мен ойымды жина�тап �лгеремін дегенше, екінші жа�тан: «Мен!» – деген дауыс естілді де, �"дды жылан ша�ып ал�андай бір есіктен жас сарбаз апыр-топыр атып шы�ты. «Ко мне!», – деп б"йырды ал�аш�ы дауыс. С�йтсем, менімен тегі "�сас �скерге енді �ана ша�ырыл�ан жас сарбаз бар екен. +лі де болса �скери �мірге т�селіп �лгермегені к�рініп-а� т"р.

+скери б�лімні� ішін аралап ж�ріп талай �ызы�тар�а тап бол-дым. Техникалы� �ызмет к�рсету орталы�ын аралап ж�ріп «Жигули» авток�лігін шашып жинап жат�ан екі-�ш сарбазды� �асына барды�. Жа�а �ана к�лікті� ар�ы есігін ж�ндеп бір сарбаз, мен к�лікті бір айналып келем дегенше екінші жа�ында�ы до��ала�ын ж�ндеп отыр! Артынан а��ардым, б"лар Атыраудан ша�ыртыл�ан егіз сарбаз Р�стем мен Дастан екен. +скерге келгендеріне небары т�рт ай �ана болыпты.

«ДЕДТЕР» ТОҚ ЖҮРЕДІ

Б � г і н г і т � с к і а с ж а р ы � т ы � жо�ты�ына байланысты, с�л кештеу дайын болды. То�сан алты сарбаз�а �ш аспазшы �ана ас дайындайды де-

«ҚЫРСЫҚҚАНДА ҚЫМЫРАН ІРИДІ»

�скери б�лім орналас�ан ауданда т�гелдей дерлік жары� �шіп �алды. Ал, асханада�ы барлы� �"рылымдар

й Е і

жерден: «Сандибеков!» – деп б"йыра айтыл�ан �ктем дауысты естіп жалт �арадым. Мен ойымды жина�тап

і і і

Әскер асханасындағы Әскер асханасындағы бір күнбір күн

7 мамыр – Қазақ мемлекетінің әскери Қарулы Күштерінің

құрылған күні. Осы бір айтулы датаға орай мен де бір күн

әскерде болып, сарбаз атанып қайтуды ойға алған едім.

Алайда, маған әскерге бару бұл жолы да бұйырмады. Есесіне

асханасына барып бір күн аспаз болуға мүмкіндік бар секілді.

Өзім әскерде болмағандықтан, ол жақтың өмірі маған қызық

көрінді. Сөйтіп, ҚР ІІМ Ішкі әскерінің Астана қаласындағы №3660

әскери бөлімінің асханасында бір күн аспазшы болуға

басшылық тарапынан арнайы рұқсат алдық. Сонымен, мен бүгін білдей аспазшымын.

P.S. Өткен бір жолы бір күн МАИ қызметкері б ол ғ а н к е з і м д е

«жұмыс уақытым» аяқталып , формамды тапсырар сәтте сол жердегі «әріптестерім»: «Олжас, мына киім саған жарасады екен. Мүмкін, бізге жұмысқа келуге ойланып көрерсің?...», – деп, қалжыңдаған болатын. Одан кейін де бір күн етікші болғанымда «ерінбесең етікші болатын түрің бар» деп етікші болуға ақыл айтқан еді. Бір қызығы, осындай ұсынысты бүгін асханадағы аспазшы ханымдардан да естідім. Олжас СӘНДІБЕК

генге басында сенгім келмеген. Біра�, б"л асханада Айша апай ж�не +сел мен Эльнарадан ауысатын ж"мыс жо� екен. Б"л �ш аспазшы �шін та��ы асты дайындау�а бір жарым са�ат, т�скі асты дайындау�а 40-45 минут, ал кешкі асты дайындау�а бір са�аттай �ана уа�ыт жеткілікті.

Мен б�гін та��ы асты даярлау ба-рысына �лгермегендіктен, т�скі ас пен кешкі асты �зірлеуге �олымнан келгенше к�мектесуге тырыстым.

Кезекпен келіп темір тоста�пен тама� алып �тіп жат�ан сарбаздарды� арасында тама�ты тал�ап ішетіндер де бар екен. +скерде болып к�рмеген басым б"�ан а�-та�мын. С�йтсем, ал�аш�ы «духтар» �ана тама�ты тал�амай жей береді де, кейін «дед» бол�андар тал�ампаз келеді екен. Шамасы «дедтерді�» к��ілдері то�

ж�ретін болуы керек.Айтпа�шы, кешкі ас�а дайынды�

барысында �скердегі «талап» бойын-ша, мен де картоп аршыдым. /олыма алмастай �ткір пыша� т�скен екен. +селмен �зілдесіп отырып екі шелек картопты �алай аршып таста�анымды �зім де бай�амай �алдым. Айша апай келіп: «айналайын-ау, кешкі ас�а осы екі шелек картопты� �зі жетеді» деме-генде, �лі �аншасын аршып тастайты-нымды бір /"дайды� �зі білсін.

Сонымен, кешкі асты даярлау ж"мысына кірістік те кеттік. +лгінде �ана мен аршы�ан картоптарды т�ртке б�ліп �лкен кастрюльге салды да, батып т"ратындай етіп су �"йды. Ол пісемін дегенше екінші ыдыс�а пияз-ды, �ккіштен �ткізілген с�бізді т�рлі д�мдеуіштер �осып �уырып алды. Бар бол�аны осы �ана. Екінші ас дайын де-ген с�з. Б"л �зі жасалуы о�ай �рі �те д�мді та�ам болып шы�ты. Ал, Эль-нара салат дайындауды� шебері екен. /ызылша мен �ыры��абатты "са�тап тура�анда �олы �олына ж"�пайды.

Са�ат тілі кешкі 19:45-ті к�рсетіп т"р. Мені� «ж"мыс уа�ытым» ая�талып �алды. Ендігі ж"мыс – ыдыс-ая�ты жуып-шаю мен асхананы� ішін таза-лап шы�у. Біра� Айша апай: – «Олжас, сен ыдыс жуып шаршамай-а� �ой. Б"л ж"мыс �зімізден де артылмайды», – деп ол ж"мыстардан мені босатты.

www.nurastana.kz13Бейсенбі, 2 мамыр 2013 жыл

ШАБЫТ

«Мен сол кні �згердім. �ншейінде еркелеу, батылдау да ем...» (Фариза О�арсынова)

Мен Сізді жырыма Серік еткен к�н,Сертімді к�збенен беріп кеткенмін.К�дімгі м�п-м�лдір Сезім боп мен Сіздік,�зімшіл Ж�рекке еніп кеткенмін.Сол с�ттен бері:Ж�ректі� жасына жаурама�анмын,�ле� боп М!�нан Сыр аулама�анмын,Ару Ай кейпінде к�зі�нен с�йіп,Ойы�ды �п с�тте жаулап ал�анмын.

%ар болып &олы�да еркелегенмін,Ып-ысты& Ж�ректен �ртке де енемін.Ж!лдыз боп жаны�нан Т�н ауа кетіп,Самал боп Та�менен ерте келемін.М!�айып &арамай жасына К�зді�,К�ктемге бал &ылы& жасырамыз мы�.«Мен» деген �мірге мас болып ж�рген,Арда�ым, халі�із жа&сы ма Сізді�? * * *Жанымды егер !�ар болса бір адам,Ол – сен дегем. Сені де �мір сына�ан.Бізде екі Та�дыр еді, сол к�ні,Мен Ана�ны� &азасына жыла�ам.%ос а&&у ек мекен бол�ан бір айдын,Енді са�ан болар екен Шырай кім?!«Сенсіз �мір с�рем» деді�,Мен болсам – Сені� жал�ыз &ал�аны�а м!�айдым.

Сен жаны�а м�п-м�лдір м!� жи�ан к�н – Мен жаныма жау5ар Сезім сый�а алдым.Ба�ы� �шін к�ресе алмап еді� сен –Сені� жаны� жылады-ау деп &иналдым.Махаббатта тындырды екен !лы іс кім?Сен не істеді�? Мен �ле�мен м!� іштім.И�, и�, м!� боп келді� мен �шін,Мен Ба&ыт боп барайын деп тырыстым.

Жауап біреу, менде біра& с!ра& мы�,Білесі� �ой, мен �ле�ге т!ра&пын.�ле� �рген А&ын �ой деп с�йді� сен,Ал мен сені Азамат деп !наттым.Ы&ыласы мол болса да халы&ты�,Жылу к�ткем. Сен сал&ынды& танытты�.Арманыммен ойын ойнап ж�ріпсі�,Ал мен оны МАХАББАТ деп &алыппын.... Б�рі жа&сы! * * *%о�ыр м!�ын &!ша&тап Жапыра&ты�,Ба&&а бардым. Т!р мені ба&ылап К�н.Кенет... Сізді к�рдім де, к�рмеген боп,Сыр бермей �те шы&тым.... А&ылды боп к�рінген А&ыма&пын!

Жанарыма жамап ап си&ын К�зді�,А��ал Желді� адуын кейпін б!здым.«С�лем» деді�, сонда да &айрылмадым.... С�йкімді боп к�рінген С�йкімсізбін!А&ылына алданып Ми, Сананы�,«Сізді !мытып кеткенмін» дей саламын.Ма�ан б�рі оп-о�ай, са�ын�ам жо&!... Т�каппар боп к�рінген Бейшарамын.То�ыспайды (та�дырдай) с�зіміз кіл,Б�гін со��ы 8мітті �зім �здім.�згелік боп алыстап кеткенменен,�зім болып к�рінген �зі�ізбін! * * *Т�неріп Аспан да,К�лерін К�н білмей,Б!лт жылап барады...К�з бе б!л?Онсыз да �ле�ні� �ртіне �ртеніп ж�рмін �ой,Бір жа&тан М!� жамап...Сіз де бір... Еле�деп Елеске,

Кере�мін &!ла&ты,К�зі бар Со&ырмын.�ле�ні� �мірі – бар &ай�ым.Са�ыныш м!�ымен Сізге арнап жыр &!рдым.Сонды&тан мен Сізді жо�алта алмаймын! * * *Жанарында �міт болып б�тенні�,М�лдіредім.Сен �шін не етермін?%!ша�ы�да �ле� жазып отырып,Мен �зі�ді с�йіп &ал�ан екенмін.

Ш!�ылалы шуа�ынан К�н-Айды�,Шынайылы& �зіп ап жыр &!раймын.Сені� н�ркес к�здері�ні� ішінен,Мен �зімді к�ріп &алып, м!�айдым...К�дік басым к��ілі�е толып м!�,К�-�-�п сыр айтты�. Ж!лдыздар�а жорыттым.Сен м��гілік жал�ыз жортып �тер деп,Ж�регі�е са&талудан &оры&тым.Сезімімді �ртегенде от-демі�,9мыт&анмын б�рін-б�рін �кпені�.%адіріне енді жетіп отырмын:�мірімні� е� аяулы кезі екен,Сені с�йген к�ктемім... * * *Мен сізге �кпелімін!И�, �кпелімін!К��ілімні� к�шіріп к�ктегі �нін,К�зге орап жібергем �зі�ізге...Осы Сізді� Ж�ректі� к�ктемі Кім?

Жауап к�тем...

Ма�ан &!старжеткізбейді хаты�ды санамда !стар.Осы мені� %арлы�аш-8мітімде,Сезім десе сар&ылар сара� к�ш бар.Ма�ан &!штар...К�кіректен а�ызып к�йді б�тенТ�н к��ілін неліктен с�йдім екен?А&ыма& жел «!мыт» деп а&ыл айтар,9мытуды оп-о�ай дейді ме екен?Аспан келіп Арымды а&тарады,Мені «о&ып» отыр ма жат&а б�рі?!Жо&! Мыналар жанымнан не &алайды?......Аппа& &ар да �мітті а&тамады.Арманымды азап&а сал�ан...Армааааааннннн!!!Т�нні� де тамшысына алдана алман.Сіз туралы білмейді мендей ешкім,Б�рі �тірік айтады,Жал�ан! Жал�анннн!!!

Қарлығ

а ТЕМІР

ҒАЛИ

Ертегі жазғанөрендерСәуірдің соңғы аптасына тап келген Дүниежүзілік кітап және авторлық құқық күнін еліміздегі оқу орындары мен кітапханалар елеусіз қалдырған жоқ. Солардың ішінде Астана қаласының «Орталықтандырылған балалар және жасөспірімдер» кітапханасы осы күнге орай «Ертегіні өзіміз жазамыз» атты іс-шара өткізді.

Астана &алалы& ішкі саясат бас&армасыны� м!рынды& болуымен �ткен іс-шарада �р т�рлі жаста�ы балалар �здері ертегі жазып келуі тиіс бол�ан. Елуден астам жас &аламгерді� жаз�ан ж!мыстарын балалар жазушысы Толымбек <бдірайымов пен «%!лыным» журналыны� бас редакторы С�дібек Т�гел о&ып шы�ып, ішінен е� �здік деген �ш ертегіге орын белгіледі.

Балаларды� &иялынан ту�ан та��ажайып д�ниелер адамдар�а ой салмай &оймайды. <р ертегіден о&ушыны� болаша&&а де-ген к�з&арасын, арман-ма&сатын, сенімін, адалды�ын бай&ау�а болады. Астана &аласыны� барлы& мектеп о&ушылары &атыс&ан б!л іс-шара�а елордада�ы жеткіншектерді� шы�армашылы& ордасына айнал�ан О&ушылар сарайыны� жас тілшілері де атсалысты.

Айта кететін болса&, бірінші орынды жа�а О&ушылар сарайыны� жас тілшісі, «�нерлі бала» ертегісіні� авторы Эльмира Ізбасарова же�іп алса, екінші орынды «Си&ырлы ж�зік» ертегісін <йгерім Ш�ріпова иеленді. №7 мектепті� 3-сынып о&ушысы Жанер-ке Амалбекті� «А&&ала тарихы» ертегісін &азылар ал&асы �шінші орын�а лайы& деп тапты. Бай&ауда ж�лделі орыннан к�рінген о&ушылар�а «Астана к�нінде», я�ни, шілдені� алтыншы ж!лдызында �тетін салтанатты ша-рада ба�алы сыйлы&тар тапсырылма&.

Бірінші орын иегері Эльмира Ізбасарованы� ертегісінде �мірді� шынайы болмысына келетін жетім &ал�ан екі баланы� �кеден &ал�ан ісін жал�астырып, шыршадан жасал�ан домбыраны� ар&асында елді т�нті еткені сипатталса, 7-сынып о&ушысы <йгерімні� ертегісінде &!дайын !мыт&ан жесір �йелді� т�уба�а келуі суреттеледі. Бай&ау�а &атыс&ан �зге талапкерлер де ма&тау &а�аздармен ма-рапатталып, т�рлі сыйлы&тар�а ие болды. Балаларды� шы�армашылы�ына т�релік еткен балалар жазушысы Толымбек <бдірайымов жас жеткіншектерге:

–Жарыс&а &атысу �шін �ана емес, ертегіні �рдайым �здері� �шін жазы�дар,–деген ізгі тілегін білдірді.

Астана &аласы �кімдігіні� &олдауына с�йеніп, осы іс-шараны !йымдастырып отыр�ан «Орталы&тандырыл�ан жас�спірімдер ж�не балалар кітапханасы» !жымы алда�ы уа&ытта жас &аламгерлерді� ертегілерін топтастырып, жеке кітап етіп шы�аруды жоспарлап отыр.

Нилуфар БИСЕНБАЕВА

«Осы Сіздің Жүректің көктемі Кім?»

14www.nurastana.kz

Бейсенбі, 2 мамыр 2013 жылХОББИ

Батырханның микрофондары

Қазақстан эстрадасының майталман әншілерінің бірі Батырхан Шүкенов ән жазумен де , кино түс ірумен де, актерлікпен де айналысып жүр. Саксафонды құйқылжыта ойнайтын тағы бір өнері бар. Бір сөзбен айтқанда, сегіз қырлы, бір сырлы.�з ты�дарманы бар нші бос уа�ытында р

н рсені ермек етеді. Дегенмен, сол бос уа�ытта�ы ермегін де к сіби �ызметіне пайдасы тиетін ба�ытта �рбіткенді д�рыс к�реді.

М селен, микрофон... "нші #шін аса �ажетті ��рал. Батырхан б��ан #лкен жауапкершілікпен �арайды. Кез келген микрофонды йтеуір кол-лекцияма �оса салайын деген же�іл ойдан ада. Арнайы тапсырыспен жасал�ан микрофондары бар. Б�л Батырхан коллекциясыны� ��ндылы�ын к�рсетеді.

– Менде тіпті, 1940 жыл�ы микрофон да бар. Даусы ерекше шы�ады, – дейді нші.

Хоббиін осылай �міріні� �зегіне айналдыр�ан Батырхан Ш#кеновті� �ызы�ушылы� �рісі ай-налып музыка ма�айына келе береді.

Сол Н�ржан б#гінде Семейде т�рады. Осы ��ірдегі дебиетке, �нерге жа�ын жастарды� «Сардар» атты шы�армашылы� орталы�ын ��ру #шін ж�мыс істеп жатыр екен.

–Айтысты біраздан бері �ойдым., ша�ырып жатса к�рерміз, – деді ол �з жайынан хабар беріп…

Бізді �ызы�тыр�аны Н�ржанны� жыл�ы�а деген уестігі еді. Жыл�ы м#сініні� т#р-т#рін жинап ж#ретін ерекше ермегі бар екен.

– Жыл�ыларым а�аштан, с#йектен, темірден жасал�ан. Ж не жануарды� сан т#рлі �имылын бейнелейтін м#сіндер, – деді ол.

– Не себепті мндай хоббимен айналысты�?– Жыл�ыны жа�сы к�рмейтін �аза� жо�. Мен де

жа�сы к�ремін. Ес жиып, етек жап�аннан ауылда тай мініп, асау #йретіп ер жеттік. Ат #стінде ж#ріп желмен жарысты�. Б йгеге �атысып талай �ызы��а батты�.

м«Үйірлі жылқының» иесі«Үйірлі жылқының» иесі Айтыс десе делебесі қозатын жұрт бір кездері Нұржан Өмірбаев есімді бозбаланың толғап-толғап, кесек турап сөйлейтін өнеріне дуылдата қол соғатын. Айтатынын тап басып айтып, қарсыласының мысын басатын, дуалы ауыз жас өреннің бірден жарқырай көрінгені жұртшылықтың жақсы есінде сақталған. Оны былай қойыңыз, М. Мақатаевқа арналған Астанада өткен республикалық мүшайрада бас жүлдені қанжығасына байлап, елді тағы бір елең еткізген.

Жыл�ы – �аза�ты� �анаты �ой. Ке� далада желдірте бір ж#йткіп алса�, ар�аланып, айдары�нан жел есіп шы�а келеді. Жануар суды� т�ны�ын тал�ап ішіп, ш�пті� ш#йгінін та�дап жейді. Сонды�тан жыл�ыны ерекше �астерлеймін. Оны� бойында кербездікті� белгісі бар. Кербез дегеннен шы�ады, �аза� жас н ресте д#ниеге келгенде, «:ойшы ма, жыл�ышы ма?» деп с�райды. Жыл�ышы – �ыз бала. К�рді�із бе, с�лулы�ты хал�ымыз �алай ба�ала�ан?

– �азір коллекция�да �анша «жыл�ы» бар?

– Елуден асады. :�дай�а ш#кір, менен бай кісі жо�. Негізі �зім 90-�а жеткіземін деп ойла�анмын.

– Неге то�сан?–�йткені 1990 жылы д#ниеге келгенмін. Жыл�ы

жылында. :асиетті жануарды� м#сіндерін жинауым бір жа�ынан осы�ан байланысты.

«Алтын ері� ат�а батса, алтынын ал да, от�а жа�» деген �аза�. Жыл�ы мінез хал�ымыз жыл�ыны� �асиетін осылай ба�алайды.

– �ай уа�ыттан бері м!сін жинап ж!рсі�?– Т�рт-бес жылды� ж#зі болды.– "зі� іздеп ж!ріп сатып аласы� ба?– Ба�ан жерімде дейілеп д#кендерге, базар�а кіріп

шы�амын. К�зіме к�рінсе, б�гелмеймін, сатып ала-мын. Кейде достарым сыйлайды. Б рі де хоббиімні� ерекшелігін жа�сы біліп ал�ан.

Н�ржан коллекциясын орынды ма�тан етеді. «Бір #йір жыл�ым бар» деп рахаттана к#ліп отырды.Әзиза ӘБДІРАХМАНОВА

ВЛАДИМИР НАБОКОВ

Б � л к і с і н а � ы з к�белекті зерттейтін ілімні� маманы – ле-пидоптеролог. Ата�ы жер жар�ан жазушы шы�армашылы� раха-тын ысырып �ойып, былай дейді: «Ал�аш кездейсо� тауып ал�ан белгісіз бір ж ндікті микроскопты� астына �ойып �араудан немесе Иран мен Перу таула-рынан б�рын �ылым�а б е л г і с і з к � б е л е к т і кездестіруден серлі еште�е жо�. Б�л мен #шін #лкен �уаныш рі жанымды �ана�аттандырады. Егер Ресейде т��керіс болма�анда, б лкім мен еш�ашан дебиетпен айналыспай, лепидоптеролог болуым �ажап емес еді».

Ал б��ан не дейсіз?

Жұмыр басты пенденің қай-қайсысы да күнделікті тірлікте қандай да бір нәрсеге әуес болады. Соған қызығады, ермек етеді. Бәлкім, бұл қым-қуыт тіршілікте бір сәт босаңсып, дем алу үшін керек шығар. Көпшілікке танымал белгілі тұлғалар да осындай сәттерді бастан кешіреді. Атынан ат үркетін әйгілі жазушылар хоббиіне назар аударып көрейік.

Әйгілі жазушылар ермегіХАРУКИ МУРАКАМИ

Жапонияны� ата�ты жазушысы ж#гіруді жа�сы к�рген. Ж не бір хоббиі джаз музыкасын кейде 10 са�ат�а дейін �ойып ты�дауды �натады екен.

�зіні� эссесінде Мураками: «...егер мен музыка�а осынша берілмесем, жазушы болмас едім. :азірді� �зінде, 30 жыл �тсе

де к�п н рсені музыкадан аламын. Мені� стилім Чарли Паркерді�, Ф. Скотты� прозасы ыр�а�ына тере�дей енген. Ж не �з шы�армашылы�ыма керек н рсені� б рін Майлз Дэвисті� музыкасынан да �ал�имын» деп жаз�ан екен.

МАРК ТВЕНМАРК ТВЕН«Том Сойерді� басынан кешкендерін» жаз�ан

лемге йгілі американ жазушысы жай �алам �стап �ана ж#рмеген. Ол �ылым мен техника�а соншама жа�ын болды. Электротехника ж не радиотехника саласында�ы �нертап�ыш, инженер-физик Никола Тесланы� #лкен досы болды. Сонды�тан да �зі де бірде�елерді ��растырып, ізденгіштік �асиетімен ерекше-ленген. Ол тіпті киімге керекті жетілдірілген #йлестіру ��рыл�ысы дегенді ойлап тауып па-тент те ал�ан к�рінеді. Онысы иы�тан асырып тартып �оятын белбеуді ауыстыру кезінде пайдаланылатын бол�ан.

ФЛАННЕРИ О'КОННОР

Американы� белгілі жазушысы Коннорды� ермегі к�рген жанды риза етеді. Ол к дімгідей ж�рт�а танымал карикатурист бол�ан екен. Сал�ан суреттері газеттерде жиі жарияланыпты.

А:Ш-ты� Джорджия штатында�ы Андалусия �аласында т�р�ан жазушы бір жа�ынан на�ыз ��с �сірушіге айналады. �з �олымен таусты� ж#зден астам т#рін �сіріпті. Одан бас�а #йінде �аз, #йрек, тауы� бас�а да ��с т#рлері бол�ан. �стіп ж#ріп Коннор д#ниеге �лмес шы�армалар келген.

Бетт

і әзірл

еген

Ғазиз Е

СЕМБАЕ

В

www.nurastana.kz15Бейсенбі, 2 мамыр 2013 жыл

САЙЫПҚЫРАН

Ерлан Пернебеков, велоша-бандоз. Кезінде шайтанарбаны� ша�ын �а�ып, ода�ты� сындарда ж�лдегерлер �атарынан к�рініп ж�рген Марат Сатыбалдиевті� ізін ала ж�рт�а Асан Базаевты� есімі жа�сы танылды. Ол да т�лі сындарда бірнеше м%рте ж�лдегерлер �атарында болды. &азір «Астана» к%сіби вело-шабандоздар клубында т�рлі турнирлерге �атысып ж�р. Осы-дан кейін �аза� баласыны� шайтанарба мініп, халы�аралы� де�гейде шыр�а�ан с%тін к�рмеп едік. А�и�атын айт�анда,

велоспортты� ауылы алаш баласынан алыс �он�ан сия�ты болатын. Біра�, ба�ымыз�а �арай саба�тасты� д%ст�рі жал�асты.

Таяуда Азия біріншілігінде �аза�ты� та�ы бір шабандоз спортшысыны� есімі жар� етті. Ол – Ерлан Пернебеков. 0�кей ы�ай мен сы�ай жинал�ан сындарлы б%секеде ол шын м%нінде болаша�ы �лкен шалымды спортшы екенін д%лелдеді. Шымкент спорт мектебіні� т�легі ел ��рамасы сапында шортандылы� Дмитрий Риве, астаналы� Григорий Штейн, павлодарлы� Максим Штырбуловтармен бірге 100 ша�ырымды� командалы� б%секеде ешкімге дес бермеді. М%реге 10 ша�ырымдай �ал�анда, жатты�тырушыларды� а�ылымен команда бірден серпінді �имылдап, �згелерден 1 минут 28 секунд ал�а озып кетті. Ал �зара б%секе кезінде Ернар осыны� алдында �ана 30 ша�ырымды� �ашы�ты�та алтын медаль ал�ан Дмитрий Ривені� �зін ша� �аптырып, бірінші орын алды. Азия чемпионы деген осы. Бала кезінен шайтанарба�а %уес болып �скен Ернар спортты� осы т�рі т�бі о� жамбасына жа�сы келетінін білгендей, бас�а спорт т�ріне мойын б�рмай бар ы�ыласымен %уестенген. Талай ж�здеген ша�ырым тамшыла�ан ма�дай теріні� ал�аш�ы жемісі осылай к�рінді.

Аят �мірбеков, Н�рс�лтан Раха-тов ж"не бас#алар. & а з а � с т а н а у ы р атлеттеріні� Лондон олимпиадасында�ы табыстарын б�кіл %лем мойындады. Елімізді� абырой-ы н а с � а � т а т � а н спортшыларымыз-ды д�ниені� т�рт б�рышы т�гел таныды. Біз де ж�регіміз жарыла �уанды�. Тек ішкі жан-д�ниемізде «%тте�, шіркін, �аза�тан бір мы�ты шы��анда �ой» деген �кінішті� бол�аны аян.

– Рио-де-Жанейро олимпиадасында �аза�тан чемпион шы�арамын, – деп со��ы кездері ата�ты т�рік маманы Т�ркелери к��ілімізді бір �сіріп �ойды. Тіпті, ол он жеті жасар Айдар &азов деген ш%кірт тауып �ой�анын да жасыр-мады. Со�ан �ара�анда, майталман маман баланы� бойынан жан�алы т�р�ан бір �ш�ынды бай�а�ан сия�ты.

Бразилия�а дейін %лі т�рт жыл бар. Білекті жастар �аулап �сіп келеді. Соларды� бірі – 17 жаста�ы Аят ?мірбеков �з «менін» %лемдік аренада к�рсетіп �лгерді. Жас�спірімдер арасында �ткен %лем чемпионатында �ызылордалы�

зілтемірші �рен 77 келі салма� д%режесінде к�міс медаль олжалады.

Б�л салма�та б%секе аса тартысты �тті дейді мамандар. ? дегеннен ж�л�и к�теруден ресейлік Хетаг Хугаев �арсылас шыдатпай ал�а шы�ты. Аят 136 келі салма� к�теріп, екінші орынан �мітті еді. Біра� тура осы салма�ты ба�ындыр�ан �ндіс Рахуль Венкат Рагала салма�ыны� с%л же�іл болуына байланысты к�міс медальды еншілеп кетті. ?мірбеков кіші �ола медальды �ана�ат т�т�ан.

Ал серпе к�теруде Рагаладан 1 келі арты� салма� к�терген Аят �орытындыда %лем біріншілігінде екінші орын�а табан тіреді. Б�л болаша� же�істерді� басы болсын

деп тілейік.&аза�ты� та�ы бір �лы

Н�рс�лтан Рахатов та б�рікімізді аспан�а аттыр-ды. О�т�стік Кореяны� Пьентаек �аласында �ткен Азия чемпионатында �ос сайыс �орытындысында 335 келі салма� к�теріп Н�рс�лтан да к�міс медаль�а ие болды. Ол да 77 келілік салма�та сын�а т�скен еді. Бір �кініштісі, салма�ыны� с%л �ана ауырлы�ынан алтын ме-

даль �збек Eлы�бек Алимов�а б�йырды. ?йтпесе, �збек спортшысы да 335 келі салма�ты ба�ындыр�ан. Амал �анша, спортта бір �кініш, бір �міт �атар ж�реді. Рахатовты� к�місі алтын�а бергісіз болды.

Азия біріншілігінде &аза�стан екінші ��рамда сын�а т�сіп, екінші орын�а шы�ты. Сол б%секеде Медет Ж�мабаев т�ртінші орын алды. Г�лсара Т�легенова, Ерболат Жолама-нов, ?ділбек Бал�аев, Ермек 0міртай, Ербол Мейірманов, Фаина Сыбанбаева, С%уле Садуа�асова сынды �арак�з �ыз-жігіттер де ел намысын �ор�ады. Ауыр атлетиканы� б а с ы - � а с ы н д а ж�рген мамандар � л т т ы � м � д д е г е шын м%нінде ден �оя баста�ан сия�ты. Т�ркелери «Брази-лияда �аза�тан чем-пион шы�арамын» деп бірде�ені біліп айт�андай.

А б з а л Р а х ы м $ а л и е в – м % н е р л е п сыр�анаудан �зіндік �олта�басы бар спортшы. Ол ал�аш�ы �адамын биыл %лем чемпионатыны� к�міс ж�лдегері атан�ан Денис Тенмен �атар баста�ан. М�з �стінде бірге �рнек сал�ан �реніміз осы спорт т�рінен ел намысын д�ниеж�зілік айтулы сындарда �ор�ап ж�рген т���ыш �аза� баласы.

Абзал 2007 жыл�ы &аза�стан чемпионы. Халы�аралы� коньки спорты ода�ы рейтингі бойынша 30-орында т�р. Дегенмен Абзал жыл �ткен сайын шеберлігін шы�дап, алдына ай�ын ма�сат �ойып келеді. &азір ол М%скеуде белгілі Ресей мамандарынан т%лім алады.

Соны� бір белгісіндей, былтыр Словенияны� Блед �аласында �ткен Triglav Trophy турнирінде Абзал ерлер

арасында�ы жекелей сында алтыннан ал�а та�ты. Биыл да с%уір айыны� басында �ткен д%ст�рлі турнирге �атысып, �ыс�а ж%не еркін ба�дарлама бойынша 182,20 балл жи-нап, к�міс медальды �анжы�асына байлады. Б�л жолы ресейлік Артур Гачинскийді� ба�ы жанды. Ал белгілі жапон м%нерлеп сыр�анаушысы Дайсуке Мураками 177.43 балмен �шінші орында �алып �ойды. Осыны� �зінен-а� Абзал Рахым�алиевті� �андай де�гейдегі спортшы екенін ба�амдау�а болады.

Эльмира Молдашева (жо�арыда�ы суретте) есімді спортшыны жанк�йер �ауым к�п біле бермейді. Себебі ол біз сирек м%н беретін ша��ымен ба�дарлау спортыны� шебері. 7-нші &ыс�ы Азия ойындарыны� чемпионы.

Астана �аласында�ы мамандандырыл�ан жо�ары спорт мектебіні� т�легі. Биыл Эльмира %скерилер арасында�ы %лем біріншілігінде командалы� эстафеталы� жарыс�а �атысып �айтты. Сол сында %ріптестерімен бірге �ола медаль�а ие болды. Б�л – &аза�стан спортшылары �шін �лкен табыс. Ел намысын �ор�а�ан абыройлы сапта Эль-мира Молдашева сынды �аза� �ызыны� т�р�аны �андай �анибет!

Риат Ж�ма$�лов – м�лде жа�а есім. Ел о л и м п і н і � к � г і н д е жа�ында �ана жар� етті. «И%, с%т» дестік. Байра�ты б%секелерде бізді� де Майкл Фелпс сия�ты «ж�лдызымыз» болса �ой дейтін арман �ай �аза� баласында жо�. Бір олимпиадада т�рлі �ашы�ты�та бес бірдей алтын медаль же�іп алатын ата�ты америкалы� ж�згішке �ызы�а �арайтын едік.

Ал таяуда �ана су�а ж�зуден Астана �аласыны� ашы� біріншілігінде �аза�ты� «Фелпсі» болатын жас�спірім назарымызды аударды. №4 Балалар мен жас�спірімдерді� олимпиадалы� резервтер спорт мектебіні� т�легі Риат Ж�ма��лов 50 метрлік �ашы�ты��а еркін ж%не баттерфляй %дісімен ж�зуде алтын медаль�а ие болды. Ол сондай-а�, 200 ж%не 400 метрлік �ашы�ты�тарда да кешенді ж�зуде алдына жан салмады. Ішіміз жылып �алды. Су�а ж�зуден де б%секе к�рігін �ыздыратын �ландар �сіп келеді екен. Oміт зор. Риатты� кішкене же�ісі айту-лы табыстарды� басы бол�ай.

Айтулы жарыстар-да тамаша �нерімен т % н т і е т і п , к а р а т э -до спортынан таяуда �ана &аза�стан чем-пионы атан�ан М)лдір Жа*бырбай, жа�ында Польшада �ткен Фе-ликс Штамп атында�ы халы�аралы� турнирді� же�імпазы, боксшы Жайна Ше-кербекова ж%не бас�а да спортшыларымыз ел спортыны� ерте�і. Тек осындай же�істі жолдар �за�ынан болсын!Айдар ЕСЕМБАЕВ

Бәйгенің алдын бермес шын жүйрікті қазақ құлын кезінен таныған. Тұрқы бөлек, аяқ тастасы ерек, тынысы кең деп сүйсінген. Көз тимесін деп сұқ көзден сақтаған. Құлындай құлдыраңдаған сол сүмбіле сұлу мүсін жүрегімізге сенім отын жаққан үміттеріміз құдайға шүкір, үлкен спортта да қылаң беріп, жарыса өсіп келеді. Қарадомалақ ұлдарымыз бен қаракөз қыздарымыздың республикалық, әлемдік сындарда қара үзіп, топ жарып, маңдайы жарқырап, оза шауып жүргенін көргенде жанымыз нұрланып, көкірегімізге сәуле құйылады. «Тфә, тфә... тіл-аузым тасқа!» – дейсің.Соларға қарап, қазақтар бокс пен күрестен ғана белсенді, басқа спорт түрлерінен қашық жүреді дейтін алыпқашпа пікірді жоққа шығаратын кездің жеткенін түсінесің. Қазақтың өзге спорт түрінен ешкімнен кем емес екенін төрткүл дүниеге танытатын болды. Айдарынан жел есіп, мерейімізді өсірген ұлт спортының үкілі үміттері көңілімізде жүрген күдік бұлтын біртіндеп сейілтіп келеді. Олар – 17-19 жас аралығындағы жасындай жарқылдай бастаған спортшы өрендер. Танысып қойыңыз әрі тілеулес бола жүріңіз.

Бәйгенің алдын бермес шын жүйрікті қазақ құлын кезінен таныған. Тұрқы бөлек, аяқ тастасы ерек, тынысы кең деп сүйсінген. Көз тимесін деп сұқ көзден сақтаған. Құлындай құлдыраңдаған сол сүмбіле сұлу мүсін жүрегімізге сенім отын жаққан үміттеріміз құдайға шүкір, үлкен спортта да қылаң беріп, жарыса өсіп

Ұлт спортының Ұлт спортының ҮМІТТЕРІҮМІТТЕРІ

Бейсенбі, 2 мамыр 2013 жылwww.nurastana.kz

Бай��с «АЙНАЛАЙЫН» бізден бас�а халы�ты� бірде-біреуіне б�йырма�ан, т�ржіма�ыз�а т�кірмейтін �айсар с!здерді� бірі �ой. Б�рын «АЙНАЛАЙЫН» деп �лкендер жасы кішілерге айтатын. &ке-шешесі балаларын осылай еркелететін, �ариялар немерелерін айналып-тол�анатын. )азір �аба са�алы беліне т�скен шалдар�а да, иегі кемсе�деген кемпірлерге де «айналайын, �ариялар-ай!» деп жат�андарды естігенде, «АЙНАЛАЙЫН»-ды �йдік аяп кетемін. Мысал керек пе? Мінекейі�із: Респубикалы� арналарды� бірінде сабынды сериалды� жарнамасы ж�ріп жатыр. Жа�ын арада жол тартпа� жалпа� ж�рт�а. &лгі сериалды� саундтрегін ты�даса�ыз, ��да-��да�и да, �айын ене мен �айын ата да «АЙНАЛАЙЫН»-ны� астында к!міліп жат�анын к!ресіз. Алдымен:

«Айналайын, айналайын, ��далар!» деп ар�ырайды Н�рлан Абдул-лин.

Артынша бір �нші �йел Абдуллиннен �алыспай: «Айналайын, айналайын, �айын ене!» деп �а�сайды. Ресми тілде орындалатын шума�ында «АЙНАЛАЙЫН» «Кудалар»

мен «Кайын ене»-ге �арай ба�ытталады. «АЙНАЛАЙЫН»-ды �нні� тіркесінен талай кездестіргенбіз. «АЙНА-

ЛАЙЫН», а� �рпек балапаным!» деп )ыдыр�лі Болмановты� баласына еміренгенін естіп !стік. Бертінде )ара�ат: «Мені с�йген ж�регі�ні� л�пілінен айналайын!» деп )ыдыр�ліні� !зіне айта бастады. )ара�ат�а дейін �нні� авторы Ескендір Хасан�алиев Дарико апайымызды айналып-тол�ан�ан. Б�л д�рыс-а�. Бая�ы бабаларымызды� !зі «Айналайын, �ара�ым, хал жа�сы ма?! Сала берме к!зі�ді �р жа�сы�а!» деп �ндеткен �ой. Ал ��да-��да�и, �айын ене, �айын ата, �ыс�асы �айын ж�ртты� б�рін айналып-тол�анып шы�у барып т�р�ан «беспридел» болып к!рінеді ма�ан. )�да-��да�илар, �айынж�рт жа�ында�ы �апта�ан туыс-ту�андар айып етпес! Біра� бір-бірін «АЙНАЛАЙЫН» деп еркелету олар�а т�к жараспайды. Нұр ИСЛАМ

ОҚЫП КӨРІҢІЗ!

«АЙНАЛАЙЫН»

Қазір «тізесі шығып», әбден «авторитеті» түскен сөздердің бірі – «АЙНАЛАЙЫН». БАҚ-тағылар да, басқалар да аузынан тастамай, анаған да, мынаған да «айналайындап», әп-әдемі сөздің әсерінен түк қалдырмады.

Мекен-жайымыз: Астана қаласы, Кенесары көшесі 25 үй, 3-қабат, 308-бөлме

Газетті есепке қою туралы № 8987-Г куəлікті 2008 жылғы 23 ақпанда Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне ақпарат министрлігі, Ақпарат жəне мұрағат комитеті берген.

«Рауан» баспа үйі» ЖШС компьютерлер орталығында теріліп, беттелді.

Тиражы 8960 дана

Газет бейсенбі күні шығады.

Байланыс телефондары: 49-69-17 (Бас директор-Бас редактор) 49-69-19 (Бас ред. орынбасары)49-69-27 (Секретариат) 23-08-01 (тілшілер) факс: 23-08-0223-08-04 (бухгалтерия)

Бас директор-Бас редакторҒабит МҮСІРЕП

Басқарушы компания – «Нұр-Медиа» ЖШС

Газет «БМ Баспасы» ЖШС-да (Астана қаласы, Жұбанов көшесі, 24/1) басылды.

Электронды пошта:2004@nurastana.kz

Тапсырыс №17

Газет меншік иесі – «Рауан» баспа үйі» ЖШС

HYP ACTAHA

Ж�ректен шірем деп ртін ішкіЛаулап та бара жат�ан дерті к�шті.Жат болып шы�ты� па деп шыныменен,Ойлауды� зі �андай �ор�ынышты. Фариза, Астана, 87018614592

СЕН MЕНІҢ СҮЙІКТІМСІҢ♥

ҚЫЗЫҚҚА ТОЛЫ ЖЕР-ЖАҺАН

СМС-іңді 8-775-476-42-35 нөміріне жолда да, 1000 бірлік ұтып ал!

16 МƏССАҒАН

&детте, �ятсыз адамдарды «бетсіз» деп айтушы едік �ой. Ал Даллас Виенсті тура ма�ынасында бетсіз деу-ге болады. О�и�а былай бастал�ан еді. Даллас Техас штатында�ы ��рылыс компаниясында ж�мыс істейтін. &йелі, �ызы бар ба�ытты отбасы бо-латын. Бірде �алада�ы шіркеулерді� бірін сырлап ж�ргенде Далласты то� �рады. ;имаратты� �асында жо�ары вольтті электр ба�анасы бар екен. )алай екені белгісіз, то� сымы шіркеуге тиіп кеткен. Сол с�тте сыр-лау ж�мысымен айналысып жат�ан Далласты жо�ары вольт �алпа�тай �шырады.

М�ндай ауыр жа�дайдан кейін тірі �алу екіталай. Жо�ары вольтті то� Далласты� б�кіл денесін к�йдіріп жіберген. Беті с�йегімен �оса жанып кетіпті. Біра�, оны� денсаулы�ы б�ріне т!зеді. Жазылып шы��анымен, Даллас б�кіл бетінен айрылып �алды. К!зі, м�рны – б�рі-б�рі к�йіп кеткен. Тек екі жыл !ткен со�, америкалы� д�рігерлер б�рын-со�ды болма�ан ота жасады. Далласты� бетін толы�тай ауыстырды. Керемет болып кетпесе де, б�гінде техасты� жігіт к!збен к!ріп, м�рнымен иіс сезе алады.

Бетсіз адам

Жадымнан жо�алмас сол бір есім,Оят�ым келмесе де, оянды сезім.Мінезі� �иын, тым �атты еркесі�,Алайда ж�регімді сен �ана ерітесі�. Хамит,87014943992

немесеқұдалардың көңіліне келмесін!

(Жалғасын келесі нөмірді алған соң оқисыздар!)

«МАМЫР БОЛМАЙ, ТӘУІР БОЛМАС»«Д�йсенбіден басталады %німіз, Зыр ж�гіріп ж'мыс�а келдік б%ріміз!!! )айырлы та� достар!»@Оралдымны аптаны� басында�ы туиті осылай баста-

лыпты. К�н сайын �лемде �рт�рлі жа�алы� болып жатады �ой. Солар�а )аза�станны� �атысы бар екенін естігенде, �жепт�уір мар�айып �алады екенсі�. >ткен аптада �ана Алматыны� «)айрат» клубы Еуропаны мойындатты. @лкен футбол емес, футзалдан. «Сенсе� де, сенбесе� де – «)АЙРАТ» чемпион! Алла�а ш�кір!» (@Серік�азы). Біраз жыл б�рын «)айрат» – чемпион» деген фильм шы�ып, к!рерменді жерге �аратып еді. Биыл )айрат Н�ртасты� фильмі ж�рт аузынан т�спеді. Былайша айт�анда, «)айраттар 2013-те хит боп жатыр. Б'л жолы шынымен де 'ялмай айта аламыз, «)айрат» – чемпион!» (@Н�рмахан). Тіпті, @Жар�ын т�різді жанк�йерлер �уанышын былай жеткізіп жат�ан�а ��сайды: «)айрат», «)айрат», «)айрат», тек Н'ртас емес!!!»

«Кей адамдарды� тірікті 'й�астыра айта білетініне риза боламын. Ол да шеберлік шы�ар» – дейді @М�нш�к. И�, !тірікті айтуды� !з нюанстары бар. )июын таба білмесе�, біреуді сендіру �иын. Шыны�ды айтса� да, нанбайтын-дар бар. Сонды�тан шы�ар, «жал�ызбасты адамдар тым кбейіп кетті. Біреулерді� жары жо�, біреулерді� сырласы жо�, біреулер тобырда зін жал�ыз сезінеді... :кінішті...» (@Динара).

Б�рін айт та, бірін айт. «Бесплатный к�лкіге �ары� бол�ылары�ыз келсе, апта сайын «Жігіт с'лтанын» жіберіп алма�ыздар! Денсаулы�ы нашар адамдар�а круге тыйым салынады!» депті @Г�лсара. Ма�тау�а �ана лайы�ты �аза� жігіттеріні� к�лкі бол�аны !кінішті, �рине. «Астана�а к!ктем кеш келуші» еді. @Ба�ытжан «Астана�а наурыз кеш келеді» дейді. )алай десек те, «мамыр болмай, т%уір болмас» (@!�рмет).

&лемдегі е� кішкентай т�рме «Sark» деп аталады. )апасхана Ла-Манш б��азында�ы Сарк аралында орналас�ан. Т�рме 1856 жылы салын�ан. К!біне м�нда кішігірім �ылмыспен айналыс�андар оты-рады. Кейде ауыр �ылмыс жаса�андарды бас�а жа��а ауыстыр�анша, уа�ытша сонда �стайды. )ылмыскерді бір �ана полицей �арауылдайды. Т�рме неб�рі екі-а� адамды�.

Ең кішкентай түрме

Сикх �скеріні� жауынгерлері �рдайым бастарына с�лде орап ж�ретін бол�ан. Ал оларды� к!семдері майор Сингхты� с�лдесі !те �лкен. Оны дайындау �шін 400 метр мата мен 100 т�йреуіш керек екен. С�лдені бас�а орау �шін кемінде 45 минут �ажет ж�не діни символды білдіретін 51 �шекейді �адап шы�у да біраз уа�ыт алады.

&лемдегі е� �ымбат �рі беделді �й 1 миллиард доллар т�рады. «Антилия» деп аталатын �йді миллиардер Мумбаи Му-кеш Амбани салдыр�ан. Мумбаи Мукеш – �ндістанды� Reliance Industries м�най компаниясыны� �ожайыны. М�най магнаты �йді� ��рылысына миллиард�а жуы� доллар ж�мса�ан.

Ең үлкен сәлде

Ең қымбат үй

РЕКОРДТАР КІТАБЫНАН БАСҚА БЛОГТАРДАН БАРЫМТА

Еркіме егемен елесі�,Егілдір, емілдір еркі�де. Мен болып �алармын егесі�:йткені ле�ім сертінде!.. 87057338644

Думан БЕКЕНОВ