Орал өңіріoraloniri.kz/wp-content/oraloniri/news/img/2016/07/93.pdf Газет 1917...
TRANSCRIPT
www.OrAlOnIrI.kz
Газет 1917 жылдың 28 шілдесінен бастап шығып келеді. 1968 жылы "Құрмет Белгісі" орденімен марапатталған [email protected]
Орал өңірі Бейсенбі,28 шілде 2016 жыл№93 (20345)
+ 27 0С
+ 15 0С
ОБЛЫСТЫҚ ҚОғАМДЫҚ-САяСИ ГАЗЕТ
4-5
3
ТАРИХ
СҰХБАТ
«БіЛЕГі КӨТЕРЕ АЛМАЙТЫН ШОҚПАРДЫ БЕЛіНЕ БАЙЛАғАНДАРМЕН ӘңГіМЕ ҚЫСҚА»
БіР ғАСЫРғА ҚАДАМ БАСТЫҚ
конкурс жарияланды
Шұбатылған кезектің кҮНІ өТТІ
Орал қаласы әкімдігі алдағы күзде өтетін Қала күні қарсаңында Орал қаласының үздік логотипына конкурс жариялады.
Бұл жөнінде Орал қалалық ішкі саясат басқармасының басшысы Нұрлыбек Даумов сейсенбі күні өткен жиында мәлімдеді. Оның сөзінше, жаңа логотип біріншіден, қаланың бірегейлігін сезіну үшін, екіншіден, оның танымалдылығын арттыру үшін қажет. Логотип дайындау кезінде алдымен оның әр түрлі тасымалдаушыларда қолдану мүмкіндігі қарастырылуы қажет. Ол жастардың үстіне киіп жүретін кеудеше немесе басқа да жиі қолданылатын сыйлықтар болуы мүмкін.
Конкурсқа жеке тұлға ретінде әр түрлі жанрдағы шеберлер, жарнамалық агенттіктер мен фирмалар, суретшілер, дизайнер лер, архитекторлар, жобалық мекемелер, әр түрлі мамандық иелері, сонымен қатар
ЖОО студенттері, кәсіптік білім беру мекемелерінің оқушылары және жалпы ықыласты адамның бәрі қатыса алады. Орал қаласы ның үздік логотип авторы конкурсының же ңімпазы бағалы сыйлықпен марапатталмақ. Конкурсқа қатысу үшін өтінімдер бүгіннен басталып, 15 тамызға дейін қабылданады. Өтінімді Орал қаласы әкімдігі ғимаратында (ДостықДружба даңғылы, 182/1үй) орналасқан №38 бөлмеге әкеліп, тапсыруға болады. Өтінім Орал қаласы әкімдігіне электронды және қағаз нұсқада авторының көр сетілуімен және логотиптің сипаттама сымен тапсырылуы қажет.
Дайындаған Айша ӨТЕБӘЛІ
365"Орал өңірі" газетінің
100 жылдығына
күн қалды
10-11
Нариман ТӨРЕҒАЛИЕВ, Орал қаласының әкімі:
[email protected]Бейсенбі, 28 шілде 2016 жыл
АқПАРАТ
Бұл канадалық «Viking Air» компаниясының «Twin Otter Series 400» атты
шағын ұшағы Қазақстанның климаттық жағдайына қолайлы етіп жасалған. Әуе ұшағы 19 орынға лайықталған және қызмет көрсету түрі де қарапайым. Яғни қажет болған жағдайда ішкі жабдықтарын өзгертудің арқасында орындықтарды жинап, науқас адамды тасымалдауға немесе жүк салуға әбден қолайлы. Ішкі ұшырылымдарды қамтитын ұшақ медициналық бағыттағы арнайы тапсырмаларды, құтқару операцияларын жүзеге асыруға да ыңғайлы. Жолаушылар тасымалымен айналысатын ұшақты баржоғы бір са ғаттың ішінде медициналық жабдықталған санавиацияға айналдыруға болады. Көп салалы ұшақ ұшуқону жолағын талғамайды. Ол су бетіне, қарға, тіпті асфальт тө селмеген қара жерге де қону мүмкіндігіне ие. Аталмыш ұшақты бір
Жаңа ұшақтың таныстырылымы
ғана ұшқыш басқарады. Техникалық қызметі де қарапайым. Компания өкілдері ұшақты жанжақты таныстыру мақсатында үл кен круизге шыққандарын жеткізді. Дәл осындай таныстырылым еліміздің Астана, Қарағанды, Алматы, Шымкент, Ақтау, Атырау қалаларында да ұйымдастырылған.
«Viking Air» әлемдік дәрежедегі әуеғарыштық компаниясы дәстүрлі әуе кемелерінің әлемдік паркіне арналған жабдықтар шығарады. Бүгінде біздің зауыт зымыран жүйелерінің, әуе жүйесінің талаптарын қанағаттандыруға ар налған өнімнің түртүрін ұсынып келеді. Біздің компания 1988 жылдан бері дәл осындай бағытта
көп салалы 844 ұшақ түрін қолда нысқа шығарды. Бүгін біз «Twin Otter Series 400» атты 19 орындықты шағын әуе кемесінің тұсаукесерін өткізіп отырмыз. Ұшақ тек жолаушыларды тасымалдап қана қоймай, сонымен қатар медицина саласында пайдалануға және жүк тасымалымен айналысуға қолайлы. Ол түрлі климаттық жағ
дайға бейім, яғни жоғары және төменгі температураға шыдамды. Қазіргі таңда «Twin Otter Series 400» ұшағына деген сұраныс күн санап артып келеді. Бүгінде біздің компания шығарған ұшақтар Канада, АҚШ, Қытай секілді әлемнің 57 елінде қолданысқа енді, дейді канадалық «Viking Air» компаниясы маркетинг бөлімінің директоры Дэвид Хиз.
Біздің ел өңірлерінің географиялық орналасу қашықтығын, сонымен қатар бір облыс аумағындағы аудандардың шалғайлығын ескерсек, бұл өте қолайлы көлік деп есептеймін. Көп салалы ұшақ шалғайда орналасқан аудандарды облыс орталығымен, авиациялық қатынаспен қамтамасыз етуге зор мүмкіндік туғызары сөзсіз. Тағы бір ерекшелігі, облыс орталығынан 500600 шақырым қашықтықта орналасқан аудандар аралықтарын осы ұшақпен қатынауды қамтитын болсақ, арнайы ұшу жолақтарын салудың да қа жеттілігі туындамайды. Себебі өз деріңіз көргендей, бұл әуе көлігі ұшыпқонуы үшін жол, жер талғамайды. Алдағы уақытта жанжақты экономикалық талдау жа сап, бизнестің әлеуметтік серіктестігі арқылы инвесторлар тарту жағдайын қарастыратын болсақ, болашағы зор жоба, деді таныстырылымнан соң ұшақпен әуеге көтеріліп көрген облыс әкі мі Алтай Көлгінов.
«Viking Air» копаниясы өкілдерінің айтуынша, олар Қазақстанмен қарымқатынас орнатуға дайын. Сонымен бірге біздің елдің экономикалық әлеуеті азаматтық авиация тұрғысында өте жоғары деп есептейді.
Күні кеше ғана Ақ Жайық атырабында таныстырылымы өткен «Twin Otter Series 400» ұшағының бағасы 7 млн. АҚШ долларын құрайды.
Нұрбек ОРАЗАЕВ,«Орал өңірі»
Сейсенбі күні
Орал әуежайында
канадалық «Viking Air»
компаниясы ұсынған
«Twin Otter Series
400» әуе лайнерінің
тұсаукесері өтті.
Ұшақтың танысты-
рылымына облыс
әкімі Алтай Көлгінов
қатысты.
Өткен жылдың күзінде Ақсай қаласына қоныс аударып үлгерген тұрғындармен өткен аптада кездестім. Олардың өтініші бойынша біз балаларды дәрігерлік тексе
рістен өткізу үшін Орал қаласына жібердік. Тоғыз қабатты тұрғын үйдің құрылысы қарқынды жүріп жатыр, келесі жылы мектеп құрылысы аяқталмақ. Сондайақ Аралталда 100 үйдің құрылысы жүргізілуде. Мәселе шешілген болса да, мен өздеріңіздің пікірлеріңізді білгім келеді, деп атап өтті березовтықтармен кездесуде Алтай Сейдірұлы.
Ауыл тұрғындарының бірі ауылдастарының көңіл күйлері әр түрлі екендігін, қайсыбірі дәл қазірақ көшуге әзір екендіктерін жеткізді.
Егер құрылысшыларды асықтыратын болса, тұрғын үйдің құ
рылысы сапасыз бола ма деп алаңдаймыз, деп түсіндіріп өтті ауыл тұрғыны.
Ауыл тұрғынының бұл алаңдаушылығына еш негіз жоқ екендігіне, арнайы техникалық бақылау қызметі құрылысты қабылдау кезінде бәрін тексеретіндігіне об лыс әкімі сендірді. Березовтың тағы бір тұрғыны оқу жылы біткенше ауылда қала тұруға рұқсат берулерін сұрады.
Бюджеттік салада жұмыс істейтін тұрғындардың кейбір бө лігі бар. Егер мәселен, мұғалім көшетін болса, балаларға әрібері жүруге тура келеді. Біз сондықтан да 200 адам қол қойып, хат
жаздық, деп түсіндірді Алексей есімді ауыл тұрғыны. Бұл мәсе леге орай Алтай Көлгінов ауылдың барлық тұрғындарының пікірін ескеруіміз қажет, ал олардың жалпы саны 1340 адам деп жауап қайтарды.
Оқу жылының бел ортасында балаларға мұғалім ауыстыру қиын болады. Сондайақ келер жылы мектеп бітіретіндерге де оңай болмайды. Ал Аралталды таңдағандарға барлық малын, жем шөбін тасуға тура келеді. Көшіқонды көктемде жүзеге асырса, жеңіл болар еді, деді ауылдың бір әйелі.
Дәрігерлік тексерісті керек ететін балалардың тізімін жасап,
емдеуді қажетсінетіндерін Орал қаласына жіберуіміз керек, деді өңір басшысы.
Кездесуде мұғалімдер де өздерінің жұмыстарына алаңдаушылық білдірді. Алайда оларға Аралтөбе мектебінен жұмыс табылатындығы жөнінде уәде бе рілді. Сондайақ Березов тұр ғындарын алаңдататын мектептегі балалардың үйірмелері, жеке бизнес және басқа да сауалдар талқыланды. Облыс әкімі А. Көлгінов мұның бәріне де қолдау көрсетіп, көмектесетінін айт ты.
Наталья ГОРОХОВА
Березовтықтармен пікірлестіӨткен жексенбіде об-лыс әкімі Алтай Көлгінов Бөрлі ауданындағы Бе-резов ауылында болып, жергілікті тұрғындармен кездесті және қоныс ауда-ру мәселесіне қатысты сауалдарды талқылады. Сондай-ақ ауылдықтарға Ақсай қаласында олар үшін салынып жатқан тұрғын үйдің құрылысы жөнінде әңгімелеп берді.
Суреттерді түсірген Медет ДОСЫМОВ
Мемлекетке төрт миллион қарыз
[email protected] Бейсенбі, 28 шілде 2016 жыл
қоғАМ
конкурс жариялайды
ҚР Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі, ҚР «Атамекен» Ұлттық кәсіпкерлер пала тасы және ҚР кәсіподақтар федерациясы ҚР Мемлекеттік хатшысының 2015 жылғы 30 қазандағы №8 өкімімен бекітілген Жалпыға ортақ еңбек қоғамын ілгерілету жөніндегі ісшаралар жоспарына және ҚР Премьерминистрінің орынбасары Д. Назарбаеваның басқаруымен өткен Жалпыға ор тақ еңбек қоғамын ілгерілету жө ніндегі кеңесінде берілген тап сырмаларын орындау мақсатында барлық меншік нысандары арасында «Еңбек жолы» конкурсы өткізілетінін хабарлайды.
Конкурс елімізде алғаш рет өңірлік және республикалық деңгейлерде екі кезеңде өткізіледі. Конкурстың өңірлік және республикалық кезеңдеріне қатысу тегін болып табылады.
Конкурс келесі аталымдар бойынша өткізіледі:
– «Ең үздік еңбек династиясы»;– «Ең үздік жас өндіріс жұ
мысшысы»;– «Жас жұмысшының ең үздік
тәлімгері». «Еңбек жолы» конкурсы жөнін
де толық ақпаратты www.mzsr.gov.kz сайтынан, ҚР Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің әлеуметтік әріптестік басқармасының (+77172) 743511, http://sociobko.gov.kz сайтынан, БҚО жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының (+77112)505784 телефондары және жергілікті жұмыспен қамту органдары арқылы алуға болады.
Батыс Қазақстан облысының жұмыспен
қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар
басқармасы
Жаңа оқу жылы қарсаңында ғы дәстүрлі «Мектепке жол» ак циясы Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 25 жылдығына орай «Бақытты балалық шақ мекені» ұранымен 1 тамыздан басталып, 30 қыркүйекке дейін өтпек.
Акция әлеуметтік жағынан қор ғалмаған отбасы балаларына қол дау көрсету және барлық мектеп жасындағы балаларды міндетті орта біліммен қамтамасыз етуге бағытталады.
Әлеуметтік жағынан қорғалма ған отбасы балаларына оқу құралдарын, киімкешек алып беруге және оқу жылы барысында ыстық тамақпен қамтуға бюджеттен қаржы бөлінеді. Алайда бұл көп балалы және аз қамтылған отбасының қажеттілігін толықтыра алмайды.
Білім басқармасы өңіріміздің барлық азаматтарын өмірде қиын жағдайға душар болған отбасылар мен балаларға көмек қолын созып, аталған ісшараға бір кісідей атсалысуға шақырады!
АКЦИЯҒА ӨЗ ҮЛЕСІҢІЗДІ ҚОСУ АРҚЫЛЫ
БҮЛДІРШІНДЕРДІҢ ЖҮЗІНЕ КҮЛКІ СЫЙЛАҢЫЗ!
Байланыс телефоны:8 (7112) 242623
«мектепке жол» басталмақ
БҚО ішкі істер департаменті әкімшілік полиция бөлімі жанындағы тіркеу-емти-хан қабылдау және әкімшілік практика бөліністері осыдан бір апта бұрын тұрғын-дарға сапалы әрі тез қызмет көрсету мақ-сатында электронды кезек жүйесін ашқан болатын. Кеше өңір басшысы Алтай Көлгінов жаңғырып, қайта жабдықталған қызмет көрсету орталығының жұмыс жүйесімен танысты.
тіркеу немесе қайта тіркеуге қою, жүргізуші куәліктерін беру және әкімшілік құқықбұзушылық істері бойынша өндірісті іске асыру мақсатында халыққа мемлекеттік қызмет көрсету сапасын жақсарту болып табылады.
Электронды кезек жүйесімен қызмет көрсету адамның тікелей қатысуынсыз жүзеге асады. Тұтынушының кезегі электронды түрде анықталады. Яғни бұрынғы дай шетіменшеті белгісіз кезекке тұру, делдалдың көмегіне жүгіну сияқты келеңсіз жағдайлар ендігі жерде орын алмайды.
Жаңарып, қайта жабдықталған тіркеуемтихан қабылдау және әкімшілік практика бөліністерін аралап, өз көзімен көрген өңір басшысы А. Көлгінов орталыққа келген тұтынушылармен жүздесіп, жаңа жүйе туралы ойпікірлерін білді. Орталыққа келушілер өз ке зектерінде қызмет көрсету жүйе
сінің едәуір жеңілдетілгенін, сол себепті жүйкені жұқартатын ке зектен құтылып, уақыттары үнемделетінін айтып, облыс әкімдігіне алғыстарын білдірді. Облыс әкімі тұтынушылар атынан айтылған кейбір кемшіліктерді жоюды және көрсетілетін қызметті жетілдіру жұмыстарын әкімшілік полиция басқармасы басшысы мен халыққа қызмет көрсету орталығының жетекшісіне тапсырды.
– Өздеріңізге белгілі, әкімшілік полиция бөлімінің қызмет көрсету сапасы туралы тұрғындардан арызшағымдар көптеп түсетін. Олардың дені аутокөлік иелерінің мемлекеттік нөмірлерін ауыстыруда, жүргізуші куәлігін алуда немесе айыппұл төлеуде ұзынсонар кезектің болатынын айтып шағымданатын. Осы түйткілді мә селені шешу мақсатында бір те резе қағидасымен халыққа қызмет көрсету орталығының маман
дарын жұмылдыру арқылы бұл жерде де электронды кезек жү йесін енгіздік. Облыстық бюджет тен бөлінген қаржыға ғимарат қайта жөнделіп, қажет құралжаб дықтармен қамтылып, қосымша қызметкерлер жұмысқа қабылданды. Бұрын әр тұтынушыға қызмет көрсетуге алты сағат уақыт жұмсалатын болса, бүгінде ол үш есеге азайтылды. Жаңадан қолға алынған істің олқы тұстарын да байқадық. Дайын құжат бөлімінде болғанымызда, әзір тұрған құ жатты алатын бірнеше тапсырыс берушілер күту залында болмай шықты. Кезегін алғаннан соң оны күтпей, өз шаруаларымен шығып кеткен сыңайлы. Ендігі жерде тұ тынушыларға түсіндірме жұмыстарын күшейтуіміз керек. Себебі біздің тарапымыздан істелген істің түпкі мақсаты халыққа сапалы, ыңғайлы әрі тез қызмет көрсету болып саналады, – деді өңір басшысы Алтай Көлгінов.
Нұрбек ОРАЗАЕВ,
«Орал өңірі»
Облыс әкімінің орынбасары алғашқы болып ат басын тіреген «Чапаев –
Жаңақала – Сайқын» автожолын жөндеп жатқан мердігер «UNISERV» компаниясы болды. Мұнда ол жұмысшылармен кездесіп, салынып жатқан жолдың сапасы төңірегінде пікір алмасты. Осыдан 23 апта бұрын облыс әкімі келген кезде де, бүгін де жол жөндеп жатқан аталмыш компа ния басшысының және техникалық қадағалаушының құрылыс
шақырым су құбыры іске қосылатын болса, күніне 1000 текше метр су берілетін болады. Оған біздің су тазарту құрылғымыздың күші жетпей қалуы ықтимал. Біз үшін ең тиімдісі – Құлшық су арнасы нан суы тарту. Егер Құлшықтан су тартылатын болса, ауданымыз дың 70 пайызы сумен қамтамасыз етілер еді. Құлшықтан су тартар болсақ, ол тек біздің ауданды ға на емес, жолшыбай көршілес жат қан Қазталов ауданының суға зә ру бірнеше ауылын да ауыз сумен қамтамасыз етер еді. Оған Құл шықтың суы жеткілікті. Зерттеушілердің айтуы бойынша, Құлшықтың су қоры 25 жылға жетеді. Және суының сапасы өте жоғары. Бұл жұмыстар үшін барлық құжат тар дайын, – деді әңгіме барысында аудан әкімі Лавр Хайретдинов.
Мұнан кейін облыс әкімінің орынбасары бастаған топ аудан орталығындағы күрделі жөндеу ді қажет ететін әлеуметтік нысандарды аралап, олардың жұмысын тексеріп шықты. Соның ішінде аудандық №2 өрт сөндіру бөлімі жұмысының дайындығын тексеріп, дабыл бергізді. Өрт сөндіруші лер дабыл берілген жерге жедел жетіп, қандай да болмасын өрт қаупіне сақадай сай екендерін дәлелдеп берді.
Н. ҒАББАС,Жаңақала ауданы
Шұбатылған кезектің кҮНІ өТТІЕлбасымыз Нұрсұлтан
Назарбаевтың «100 нақты қадам» Ұлт жоспа
рында айқындалған тапсырмаларды жүзеге асыру шеңберінде «Қазақстан Республикасының жергілікті полиция қызметі жұмысы бойынша кейбір заңнамалық ак тілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2015 жылғы 2 қарашадағы №388V санды заңына сәйкес, облыс әкімінің тап сырмасы бойынша БҚО ішкі істер департаменті, әкімшілік полиция бөлімі жанындағы тіркеуемтихан қабылдау және әкімшілік прак тика бөліністерін электронды ке зек жүйесімен жарақтандыру жо басы қолға алынған болатын. Атал ған жобаны жүзеге асыру мақсатында ғимаратқа ағымдағы жөндеу жұмыстарын және қайта жабдықтау, қажет құрылғылар мен компьютерлік құралдарды, жаңа жиһаздарды сатып алуға облыс бюджетінен 30 млн. 184 мың 837 теңге қаражат бөлінген.
Аталған жүйені енгізудің басты мақсаты – көлік құралдарын
Құрылыс жұмыстарының сапасы ҮНеМІ НАзАРдА
Жуырда облыс әкімінің орынбасары Бағдат Азбаев, облыс әкімдігінің бас инспекторы Артур Баяхметов және облыстық құрылыс басқармасы басшысының орынбасары Тимур Басаров Жаңақала ауданында болып, жүріп жатқан құрылыс барысымен танысты.
басында болмағанын сынға алған Бағдат Оразалдыұлы аудандағы жол жөндеу жұмысына жауапты мекеме басшыларына күнделікті құрылыс басында болып, оны қатаң қадағалауды тапсырды.
Қызылоба ауылдық округіндегі Е. Орақбаев атындағы жалпы орта білім беретін мектебін күрделі жөндеуден өткізіп жатқан «Тасқала Трансгаз» ЖШСның бас шысымен кездесті. Облыс басшысының орынбасары жүріп жатқан құрылыстың қарқынына көңілі
толмай, жұмыс күшін әлі де толықтыру керек екенін айтты. Сөз соңында ол қайткен жағдайда да, 25 тамыз күні құрылыс аяқталып, 1 қыркүйек күні балалар жаңа мектепке мерекелік көңіл күймен келуі керек екенін ескертті.
Мұнан кейін облыс әкімінің орынбасары бастаған делегация «Нұрлы жол» бағдарламасы шеңберінде жүзеге асырылып жатқан аудан орталығындағы ауыз су тарту жұмысымен танысты. Биыл Ұлттық қор қаражаты есебінен аталмыш жоба құрылысына 129 014,0 мың теңге қаржы бөлінген болатын. Бөлінген қаржыны Батыс Қазақстан облыстық мемлекеттік сатып алу басқармасымен өткізілген конкурстық рәсімдердің қорытындысы бойынша мердігері «Жолаушы – Жол» ЖШС жеңіп алып, бүгінде Сәләмат Сертеков басқаратын бұл мердігер компания өз жұмыстарын бастап кетті. Жұмыс басталған 17 күннің ішінде жаңа құрылыс аймағындағы жұмыстың 80 пайызын бітіріп қойған құрылысшылардың қар қынды жұмысына разы болған Бағдат Оразалдыұлы, осы қарқыннан таймай, жұмысты жоспардан бұрын аяқтап, тапсыруды жүктеді.
– Осы уақытқа дейін аудан ор талығындағы су тазарту құрылғы сы үлкен жүктемемен жұмыс жа сап келді. Ендігі жерде аудан ор талығына тартылып жатқан 32,6
Шұбатылған кезектіңШұбатылған кезектің
[email protected]Бейсенбі, 28 шілде 2016 жыл
сұхБАТ
- Нариман Төреғалиұлы, бү-гіндері Орал қаласында біраз көшенің жөнделіп жатқанын көріп жүрміз. Дегенмен осы бағыттағы нақты статистика- лық мәліметтерді өзіңізден естісек дейміз. Яғни биыл жаз- да неше көшенің қанша ша-қырым жолы «адам қалпына» келмек?
Иә, байырғы әрі әсем қала Оралдың ең осал жері – көшелік жолдар екені баршаға белгілі. Облыс орталығындағы жолдардың жалпы ұзындығы 581 шақырым болса, соның жартысына ғана ас фальт төселген. Сол асфальт төселді деген жолдардың өзінің қазіргі күйі сын көтермейді. Еліміздің батыс қақпасы боп есептелетін шаһарға, бұл әрине, абырой әперер жайт емес. Тура осы мәселеге осыдан екі жарым жыл бұрын облысқа жұмыс сапарымен келген Елбасы да айрықша назар аударып, нақты тапсырмалар берген болатын. Содан бері Президент тің өңірлердегі инфрақұрылымдық жүйені дамыту жөнінде берген тапсырмасына сәйкес біздің қалада да біраз шаруа атқарылды. Мысалы, соңғы үш жылда 11 миллиард теңгеге жалпы ұзындығы 84 шақырым қала жолдары күрделі жөнделіпжаңғыртылды. Бұл Оралға қатысты жол атаулының 14 пайызын құрайды. Алайда алда кезек күткен жұмыс әлі ұшанте ңіз. Шаһар көшелерін тақтайдай тегіс қылу үшін бізге әлі 130 ша қырым көше жолдарын өзіңіз айтпақшы «адам қалпына» келтіру қажет. Жуырда қалалық мәслихаттың сессиясында қаралып бекітілген Орал қаласының 20162020 жылдарға арналған даму жоспа рына сәйкес, таяудағы бес жылда 80 көше мен екі көлік өткеліне қатысты 116 шақырым жолды жаңғырту және жөндеу көзделген. Осынау қарайған құрылыс жұмыстарының жоспарлы құны 19,5 млрд. теңге. Сонымен қатар ма мандардың есептеуінше, қалаға жалпы құны 3 млрд. теңгені құрайтын, ұзындығы 300 шақырым жиекжол (тротуар) салу керек. Алғашқы кезекте 66 шақырым жиекжол салу жұмысын бастаймыз. Осының өзіне 850 млн. теңге жұмсалмақ.
дағы көшенің жолы Шаған жағалауы көшесінен Рубеж көшесіне дейінгі аралықта (ұзындығы 2,7 шақырым, құны 511 млн. теңге) қайта жаңғыртылуда. Бұл екі көшедегі құрылыс жұмыстары былтыр басталған, ауыспалы нысандар болып табылады. Сонымен қатар Еуразия даңғылында ау қымды жұмыс жалғасын тапты. Өткен жылдары аталмыш даңғылдың Шаған жағалауы көшесінен Мұхит көшесіне дейінгі 1,8 шақырымдық бөлігі күрделі жөндеуден өтті. Биыл Екінші база ауданындағы көлік өткелінен бастап Мұхит көшесіне дейінгі аралығы жөнделуде. Бұл аралықтың жалпы ұзындығы 2,7 шақырым, ал қаралған қаржы 665 млн. теңге. Әлгі аралықтың тек жолы ғана емес, жолдың астындағы 1,4 шақырым кәріз коллекторы, төрт шақырымнан астам су құбыры толықтай жа ңартылуда. Жарық бағаналары оң жағынан сол жағына ауыстырылып, жарық желілері жер астымен тартылуда. Сондайақ биыл «ҚПО» бөлетін қаржыға Циолковский көшесінің Әбілқайыр хан мен Шолохов көшелерінің аралығын (ұзындығы 766 метр, 77 млн. теңге), Жымпиты, Чкалов көшелерінің Шубин мен Қазталов көшелері аралығын (ұзындығы 780 метр, жобалық құны 66 млн. теңге) орташа жөндеу, 79шағынаудандарда көшеішілік жолдардың (№1 көше) құрылысы жоспарланған. Ұзындығы 761 метр, жұмыс құны 215 млн. теңге тұратын соңғы нысанда жұмыстар басталып кетті. Бұл шаруаны мердігер мекеме ретінде «ОралЖолдары» АҚ өз жауап кершілігіне алды. Сонымен қатар жергілікті бюджет есебінен құрылысы өткен жылдары басталған бірнеше көшеде қарқынды жұмыс жүріп жатыр. Зашаған кентіндегі Ахмет Байтұрсынов атындағы көшеде жұмыстар аяқтала келді. Есқалиев көшесі және 79шағынаудандардың арасындағы Желаев трассасын Мәскеу көшесіне қосатын (№3 көше) жолдың құрылысы жалғасуда.
Бұдан бөлек бюджет есебінен 6шағынаудандағы Әбілқайыр хан мен Желаев тас жолын қосатын, ұзындығы 759 метрді құрайтын жол да биыл жөнделеді. Құрылыс барысында №28 мектепке кірер
ңілден шықпады. Аталған көше лердегі жұмыстар 2014 жылы басталып, былтыр бітуі тиіс еді. Мойнына алған міндеттемесін уақтылы орындамауына байланысты бұл серіктестік сотқа берілді, міндетін жауапсыз орындаушылар тізіміне енгізіп, қалған жұмыс ауқымына қайтадан байқау жарияланды. Биыл Байтұрсынов көшесіндегі жұмыстарды «ДСК Приоритет» ЖШС жүргізуде. Қазір құрылыс аяқтала келді. Есқалиев көшесін де «PIRAMYD» ЖШСы жұмыс істеуде. Бұл кәсіпорындардың жұмыс қарқыны әзірге жаман емес.
Биыл да кестеден кешеуілдеген мердігер мекемелер баршылық. Мәселен, Достық даңғылының жолын жаңғыртып жатқан «Азия техстрой» ЖШС кесімді уақыттан жұмыс ауқымын 12 пайызға кешеуілдетуде. Тапсырыс беруші «ҚПО» компаниясы тарапынан оларға айыппұл салынды. Олар өздерінің шабандығын кейбір құрылыс материалдарының болмауымен түсіндіреді. Бірақ ондай орынсыз сылтаулар қала әкімі ретінде менің көңіліме қонбайды. Жөндеу жұмыстары былтыр басталды. Дайындалуға, алдын ала барлығын ойластыруға олардың уақыты жеткілікті болды деп санаймын.
7ші және 9шағынаудандар дың арасындағы Мәскеу көшесі мен Желаев трассасын қосатын жолды салып жатқан «Балтемен» ЖШСы да жайбасарлықтан алдына «жан салмай тұр». Аталған нысан күзге дейін тапсырылуы тиіс. Сөйте тұра, құрылысшылар табиғаттың қолайлы уақытын пайдалануға асығар емес. Қазір ТҮКШ бөлімі аталған серіктестікті сотқа беруде.
Сөздің турасын айтқанда, білегі көтере алмайтын шоқпарды беліне байлап алып, тастап кетуге көзі қимай, ұруға күші жетпей жүргендермен әңгіме қысқа. Жуырда қалалық әкімдікте өткен кеңесте де айттым, оларға заң аясында тиісті шаралар қолданылатын болады.
- Нариман Төреғалиұлы, қа-ланың алдағы қысқа дайынды-ғы жөнінде не айтар едіңіз?
Қыстың қамын жаз ойла» дегендей, көктем келісімен қысқа
өздері «Менің меншігімдегі үйді әкімдік немесе басқа да тиісті мекемелер келіп, қысқы маусымға әзірлеп берсін» деген жайбарақаттықтан арылып, белсенділік танытуы қажет.
Ал инженерлік желілердің жа йына келсек, қалада 6 мың шақырымнан астам инженерлік желі бар. Оның 2848 шақырымының, яғни 47 пайызының тозығы жеткен. Соңғы үш жылда 7 млрд. теңгеге жуық қаржы қаралып, 483 шақырымдай инженерлік желі атаулы жөндеуден өтті. Биыл да бұл бағытта ауқымды жұмыс жү руде. 2016 жылы «Нұрлы жол» бағдарламасын жүзеге асыру шең берінде жалпы құны 1,34 млрд. теңге, ұзындығы 13 шақырымды құрайтын 183 мың адам қосылған су құбырлары мен кәріз (кана лизация) жүйесін жөндеу жоспарлануда. Қалалық сумен жабдықтау желілерінің жалпы ұзындығы – 428 шақырым, ал тозу көрсеткіші – 67%. Сол себепті бұл бағыттағы жұмыстарды да үнемі назарда ұстап, барынша ілгерілетудеміз. Мәселен, «ҚПО б.в.» арқылы жұмыс құны 430 млн. теңге құрайтын 4 шақырымнан астам су құбырларын, сондайақ 207 млн. теңгеге ұзындығы 1,3 шақырым жеке сарқынды кәріз дік (канализациялық) коллекторды жөндеу жоспарлануда.
Инженерлік желілердің техникалық жағдайын жоқ дегенде қазіргі деңгейде сақтау үшін жыл сайын 1012% жөндеу жүргізу қажет. Қазіргі таңда тез арада жөндеуді талап ететін әр түрлі диаметрлі 52 шақырымдық кәріздік желілер бар.
«Батыс су арнасы» ЖШСның инвестициялық жобасы арқылы 20162020 жылдары 33 шақырым су құбыры мен 6,5 шақырым кәріздік желіні жаңалапжаңғыр ту қарастырылуда. Ал Орал қаласына тиесілі жылу желілерінің жалпы ұзындығы – 240 шақырым, тозу көрсеткіші – 52,7%.
«Нұрлы жол» бағдарламасын жүзеге асыруды жалғастыра отырып, 2016 жылы ұзындығы 1,2 ша қырымдық 31 мың адамды, яғни жеті әлеуметтік және 96 тұрғын үй нысанын жылумен қам титын жылу магистралін жөн деу жоспарлануда. Бұл шаруа
үшін 375 млн. теңге бөлінді. «Нұрлы жол» бағдарламасы бойынша жалпы алғанда тоғыз нысанға 1,9 млрд. теңге бөлінген болатын. Қазір барлық нысандар бойынша жаңғырту, жөндеу жұмыстары кестеге сай жүруде. Бұған қоса «ҚПО б.в» компаниясынан қаралған қаржыға жоғарыда атап өткеніміздей, Еуразия даңғылы бойынша 637 млн. теңгеге 4,3 шақырым су құбыры мен 1,3 шақырым кәріз коллекторы жаңартылды. Демек, қаһарлы қысты қаламыз сақа дай сай қарсы алады деуге негіз бар.
Нариман ТӨРЕҒАЛИЕВ, Орал қаласының әкімі:
«Білегі көтере алмайтын шоқпарды- Орал қаласы бойынша тұр-
ғын үй қорын жаңғыртудың жай-жапсары сізді қанағаттан-дыра ма?
Орал қаласында 1164 көпқабатты тұрғын үй болса, соның жартысынан астамы 196070 жылдары салынған баспаналар. Осы үйлердің 37сі күні бүгін апатты жағдайда деп танылып отыр.
Өздеріңіз білесіздер, өткен жылы Орал қаласында апатты үйлердің тұрғындарын баспанамен қамтуға бағытталған қанатқақты жоба қолға алынды. Өзекті мәселенің түйіні мемлекеттікжеке меншік әріптестік бағдарламасы аясында тарқатылады. Жобаға «Болашақ Т» және «СВ+» құрылыс компаниялары қатысуда. Бүгінде Депо көшесіндегі №18 және 2ші шақырым көшесіндегі №20, 21, 22 апатты үйлердің орнына көпқабатты үйлердің құрылысы жүріп жатыр. Құрылыс аяқталған соң сүріліп тасталған үйлерден 48 отбасына жаңа пәтер берілмек. Бұл жобаны болашақта да жалғастырып, басқа апатты үйлерге қатысты мәселелерді де осы үлгіде кезеңкезеңмен шешпек ойдамыз.
Ал салынғанына біраз жыл болған басқа үйлерді апатты жағдайға жеткізбеудің кілті «ТҮКШ жаңғырту» бағдарламасында жатыр. Бағдарлама басталған 2011 жылдан бері 76 үйге 651 млн. теңгеге жөндеу жүргізілді. 3877 отбасы өз мекенжайын жақсартуға мүмкіндік алды. Былтырдың өзінде қаламызда тоғыз көпқабатты тұрғын үй жөнделді. Бұл мақсатқа 82, 6 млн. теңге жұмсалды.
Жұмыс сапасын арттыру арқылы тұрғындардың аталмыш бағ дарламаға сенімі нығайды. Нәтижесінде 2015 жылы қаржының қайтарылуы 73 пайызға жетті. Осыдан үш жыл бұрын бұл көр сеткіш 25 пайыз ғана еді.
Бағдарламаның жағымды жақтарын ұғынған тұрғындар қатары жыл сайын көбейіп, бағдарлама аясында күрделі жөндеу өткізуге ықылас танытып отыр. Биыл үш көпқабатты тұрғын үйге күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Сонымен қатар өтініш білдірген тағы көп қабатты 10 үйдің бесеуіне жобалықсметалық құжаттама
Ал енді биылғы жұмыстарға келсек, ағымдағы жылы 14 көшеде 20 шақырымға жуық жолға асфальт төселмек. Осы мақсатқа барлық қаржы көздерінен 2,4 млрд. теңге бөлінді. Оның негізгі бөлігі Қарашығанақ кен орнын игеруші «ҚПО б.в» компаниясының облыстың әлеуметтік жобаларына бөлетін қаржысы есебінен қаралған. Бұл қаржыға Достық даңғылының Мәметова көшесінен Пугачев көшесіне дейінгі 3,5 шақырымдық бөлігі (625 млн. теңге) күрделі жөнделуде. Бұл шаруа қазан айының аяғына дейін толық аяқталуы тиіс. М. Ықсанов атын
жолды салу да ескерілген. Шұрқ тесік осы көшенің жайкүйіне тұрғындар тарапынан арызшағым аз еместі.
- Қалаішілік жол жөндеу жұ-мыстарын тендер негізінде мойнына алып, бекітілген жұ-мыс кестесінен кешеуілдеген мекеме-кәсіпорындар бар ма?
Өкінішке қарай, сіз тілге тиек етіп отырғандай фактілер бар. Мәселен, Есқалиев және Байтұрсынов көшелерінің құрылысын тендерде жеңіп алған «Нұржолстрой» серіктестігінің тірлігі кө
дайындық жұмыстарын уақтылы жүргізу туралы тиісті мекемекәсіпорындарға тапсырмалар бе рілді. Бүгіндері облыс орталығындағы 105 пәтер иелері кооперативі тұрғын үйлердің жылу жүйесін қысыммен тексеруде. Күні бүгін көп пәтерлі баспаналардың 52 пайызында осындай жұмыс атқарылды. Көпқабатты тұрғын үйлердің дайындық паспорты қыркүйектің 30на дейін әзір болуы тиіс.
Дегенмен кооператив құра мына кірмейтін иесіз үйлердің қысқа дайындығы көңіл көншітпейді. Бұл жерде тұрғындардың
[email protected] Бейсенбі, 28 шілде 2016 жыл
сұхБАТ
дайындалып, мемлекеттік сараптамадан өтті. Ол үйлердің жөндеу жұмыстары 2017 жылдың жоспарына енгізілмек.
- Ағымдағы оқу жылы аяқ-талысымен, жаңа оқу жылына дайындық күн тәртібіне қойы-латыны белгілі. Мәселеге осы тұрғыдан келгенде, алдағы қыркүйекке дейін Орал қала-сындағы қанша білім ошағы жаңарып-жаңғырмақ?
Орал қаласы бойынша 48 жалпы орта білім беретін мектеп пен 50 балабақша бар. Соңғы бес
дау халықтың төмен белсенділігі мен көрсетілген қызметтерге қарыздың қордаланып қалуы кооперативтердің жұмысына теріс әсер ететіндігін көрсетті. Мұндай жағдайлар кооператив пен тұрғындар арасында түсініспеушілік туғызады, ал кейбірінде төрағалардың жауапсыздығы жұмыс сапасының төмендеуіне әкеліп соқтырады.
Тұрғын үй қатынастары саласындағы жұмысты жақсарту мақсатында «Тұрғын үй қатынастары туралы» заңына бірнеше түзетулер енгізілген болатын. Осы заңның 6бабына сәйкес, тұр
Орал қаласының бас жоспарына сәйкес облыс орталығының дамуы солтүстікшығыс және оңтүстікбатысқа бағыт алмақ. Соңғы бағытта бүгінгі қолданыстағы қатты тұрмыстық қалдықтар (ҚТҚ) полигоны орналасқан. Таяу келешекте, тіпті қазірдің өзінде ҚТҚ полигонына таяу маңға тұрғын үйлер, медицина, білім беру және мәдениет нысандары салынуда. Осы факторды әрі полигонның лықа толғанын ескерсек, жаңа полигон салу қажеттілігі айдан айқын. Осыған байланысты Зеленов ауданы аумағында қазіргі полигоннан 7 шақырым қашық
қоршаған ортаны қорғау саласында тәжірибесі бар шетелдік инвесторларды іздеу жұмыстары жүргізілуде.
2015 жылы қазан айында Орал қаласының әкімдігінде Хорватияның «Техникс» компаниясы өкілдерімен кездесу өтті. Аталған компания қоқыстарды 100% пайдаға асыру құрылғысын және коммуналдық қалдықтарды қайтадан кә деге жарату технологиясын ұсын ды. Ал биылғы ақпан айында финляндиялық «Doranova» компаниясы өкілдерімен кездесу өтті. Үшбу фин компаниясының суды тазарту мен қоқыс өңдеу бойын
беліне байлағандармен әңгіме қысқа»жылда 15 мектеп, үш балабақша жөнделді. Қазіргі уақытта облыс орталығындағы №2, 36, 39 мектептерге және №33 «Орленок» балабақшасына күрделі жөндеу жұмыстары жүріп жатыр. Сөйте тұра, облыс орталығындағы әлі де 13 мектеп, 15 балабақша күрделі жөндеуді талап етеді.
Биыл жөндеу басталған №36 мектепке бюджеттен 111 млн. теңге бөлінсе, №39 мектепке 107 млн., №33 балабақшаға 133 млн. теңге бөлінді, ал №2 мектепті жөндеуге «ҚПО б.в.» компаниясы тарапынан 390 млн. теңге қара лып отыр. Аталған білім ордаларындағы құрылыс мерзімі келі сімшартқа сәйкес алты ай болғанымен, мектептердегі жөндеу жұмыстарын 1 қыркүйекке дейін аяқтау жөнінде мердігерлерге талап қойып отырмыз. Құрылыс жұмыстарының қазіргі қарқыны көңілден шығады. Бұйырса, Білім күнін жаңарған мектептерде қарсы аламыз деген үміттеміз.
- Жақында еліміздегі ең ірі елді мекен, яки мегапо-лис Алматы қаласының әкімі Бауыржан Байбек пәтер иелері кооперативтерінің қызметіне көңілі толмайтындығын айтып, бұл саланың жұмысын өзі қатаң бақылауға алатындығын мә-лімдеді. Сіздің назарыңыздан бұл сектор тыс қалған жоқ па?
Орал қаласында 105 пәтер
иелері кооперативі жұмыс жасайды. Олардың жоспарлы жұмыстарын жүргізуі, тұрғындардан жи налған жарналардың мақсатты жұмсалуы, шығындар сметасын келісу, жылына бір рет тұрғындар алдында алдын ала бекітілген кестеге сәйкес есеп беруі қалалық тұрғын үй инспекциясы бөлімінің қадағалауында. Сонымен қатар аталған бөлімнің тұрғындардан түскен өтініштер негізінде техникалық тексерістер жүргізіп, анықталған кемшілікақауларды жою туралы ұйғарым береді. Орал қалалық ТҮКШ бөлімі де елдің арызшағымы бойынша үйге дейінгі инженерлік желілермен жұмыстанады. Алайда ПИКтердің жұмысы керемет деуге әлі ерте. Тұрғын үй қорын басқару саласына жасалған тал
ғын үй қоры мен кондоминиум нысанын басқару пәтер иелері таңдап алған құрылым (орган) арқылы жүзеге асырылады. «Тұр ғын үй қатынастары туралы» заңның 42бабының 3тармағына сәйкес, кондоминиум нысанын басқару органының осы нысанда сервистік және өзге де қызметті жүзеге асыруына тыйым салынады.
Қазіргі таңда тұрғын үй инспекциясы бөлімімен әрбір үйде басқару құрылымын құру бойынша тұрғындармен түсіндіру жұмыстары жүргізілуде.
- Нариман Төреғалиұлы, Орал қалалық қоғамдық кеңе-сінің таяудағы отырысында кеңес мүшелерінің бірі тұр-мыстық қалдықтарды тауарға айналдыру жөнінде әңгіме қозғады. Бұл идеяға сіз өзіңіз де қызығушылық таныттыңыз. Осы бағытта нақты қозғалыс бар ма, әлде әзірше бәрі сөз жүзінде ғана ма?
тықта қатты тұрмыстық қалдықтарға арналған жаңа полигон салуға 70 гектар жер бөлінді.
ҚТҚ арналған жаңа полигон құрылысы бойынша техникалық экономикалық негіздемесін әзір леу бойынша жұмыстар басталды. Жаңа полигонның техникоэкономикалық негіздемесін жа сақтау барысында полигон құрылысының бірнеше нұсқасы қарастырылуда.
Қоқысты сұрыптау кешенінің құрылысы, қоқыстар сұрыпталып, тығыздалып одан әрі қайтара өңдеуге жіберіледі. Сұрыптаудан қалған қоқыстар тығыздалып полигонда көміледі, ол қалдықтарды болашақта цемент зауыттарында қолданылатын балама отын ретінде қолдануға болады. Бұған қоса биологиялық қалдықтардан компост, яғни биологиялық тыңайтқыш өндіретін цех құрылысы да қарастырылған. Сонымен қатар қатты тұрмыстық қалдықтарды көмуде, қадеге жаратуда заманауи технологияны қолданатын
ша көп жылдық тәжірибесі бар. «Doranova» компаниясының басшылығы ҚТҚ полигонын басқаруға алуға және Орал қаласының қатты тұрмыстық қалдықтар жүйе сін басқарып, жетілдіруге қатысты инвестициялық жобаны жүзеге асыруға дайын екендіктерін білдірді. Финдер ұсынған жоба мынандай негізгі кезеңдерді қамтиды:
1. Полигонда биогазды өндіру қорын растау бойынша (іздеу жұмыстары) зерттеу жүргізу;
2. Биогазды жинау жүйесін жобалау;
3. Биогазды жинау жүйесінің құрылысы мен монтажы;
4. Сорғы станцияларын орнату;5. Биогазды жағу жүйесі;6. Жылу электрстанциясы.
Жобаның бірінші кезеңі – іздестіру жұмыстары полигондағы биогаздың мөлшері мен сапасы жайлы Еуропадағы тәуелсіз зертханалардың қажетті мәліметтері мен қорытындысын алуға
мүмкіндік береді. Зерттеу құны – 214 мың еуроны құрайды, 1 гектарға орташа есеппен 6,5 мың еуро. Өздеріңізге мәлім, энергия көздерін жаңғыртуды енгізу және қалдықтарды қайта өңдеп, кәдеге жарату жүйесін жетілдіру Қазақстанда «жасыл» экономикаға иек артудың негізгі бағыты болып табылады. Бұл мәселе жанжақты зерттеліп, талданғаннан кейін түбегейлі шешім қабылданатын болады.
- Қала маңындағы саяжай- ларға қатысты жер телімде- рінің біразы бүгіндері иесіз
қаңырап бос жатыр деп ес-тиміз. Ендеше, саяжайлық жер телімдерін қалалық әкімдік тарапынан қайта қатаң есеп-ке алып, бағбандықпен айна-лысуға ынталы оралдықтарға ұсынса, қалай болар еді?
Орал қаласында 165 баубақша серіктестігі бар. Оларға тиесілі жалпы жер аумағы 3,8 мың гектарды құрайды.
ҚР Жер кодексінің 141ба бының 3бөліміне сәйкес бос жатқан саяжай телімдерін анық тап, оларды есепке алу жергілікті атқарушы құрылымдардың құзыретінде. Соған сәйкес 20122016 жылдары 483 жер телімі иесіз жатқаны анықталып, 84 саяжай иелерінің өтініші бойын ша есептен шығарылды. Сот ар қылы 250 жер телімі коммунал дық меншікке қайтарылып, саяжаймен айналысуға тілек білдірген азаматтарға берілді.
ҚР Азаматтық кодексінің 242бабына сәйкес меншік иесі жоқ немесе белгісіз, болмаса иесі бас тартқан мүлік иесіз деп танылады. Ондай жылжымайтын мүлік жылжымайтын мүлікті тіркеумен айналысатын мекеменің есебіне алынады. Иесіз ретінде тіркелгеннен кейін бір жыл өткен соң жергілікті атқарушы құрылым сот арқылы ол жерді коммуналдық меншікке алуға құқылы.
Орал қалалық жер қатынастары бөлімі осы бағытта жұмыстар жүргізуде. Қазіргі кезде бөлімде шамамен 500дей жер теліміне қатысты материал бар, олардың иесі бойынша мәліметтер жинақтау үшін түрлі мемлекеттік құрылымдарға (органдарға) сұрау салынды. Сонымен қатар Орал қаласы әкімінің өкімімен баубақша серіктестігінен тыс жер лерді заңсыз иелену мен құрылыс жүргізуін болдырмау мақ сатында жедел топ құрылды. Оның құрамына барлық мүдделі мекемелердің өкілдері енді. Күні бүгінге дейін әлгіндей бағыттағы бірдебір заңбұзушылық анықталған жоқ.
СұхбаттасқанБауыржан ҒҰБАЙДУЛЛИН,
«Орал өңірі»
[email protected]Бейсенбі, 28 шілде 2016 жыл
оқыРМАН
Редакциямызға қала тұрғыны Александр Найденов арнайы келді. Шағым
айта келіпті. «Бәлки, арызыңызды орыс тілді үнқағазға берерсіз» дегеніміз-
ге мемлекеттік тілдегі газетке шыққанын қалайтындығын айтты. Сонымен
үш жылға жуық уақыттан бері Найденов жанұясының мазасын алып, күндіз
күлкіден, түнде ұйқыдан айырып, дауға айналған мәселенің мән-жайын
«Орал өңірі» газетіне түсірген арызында былай дейді:
Жаназа көмегі қайта қаралуы тиіс
Оқи отырып, ойға қалдым. Ардагердің көтеріп отырған мәселесі, шы
нымен де, бәрімізді ойландырса керекті. Жалпы, қоғамда қазалы үйдің орынсыз шашылып, астатөк дастарқан дайындауының орынсыз екендігі өткір айтылып жүр. Халқымызда қисынсыздау болса да, қатаң қалыптасып қалған «Елің ұры болса ұры бол, бөрі болса – бөрі бол» деген қағида бар. Біреуден кем қылмайын деген же леумен өлімнің өзін бәсекеге айналдырып алғанымызды байқа май барамыз. Бұл енді өз алдына бөлек әңгіме.
Зейнеткердің жаназасына бе рілетін қаржылай көмек көлемінің өзгермегеніне біраз жылдың
«Орал өңірі» газетінің 2016 жыл 21 шілде күнгі етжеңді санында қазталовтық зейнеткер, еңбек ардагері Оразбай Жұмағұловтың жаназаға берілетін көмек туралы барлық деңгейдегі депутаттарға құлаққағыс жасаған пікірі жа-рияланды. Тірі жанға өлім хақ екенін ескерген ардагер мемлекет тарапынан жаназаға берілетін көмек көлемін ұлғайту қажеттігін алға тартқан.
жүзі болды. Ол көмектің көлемі республикалық деңгейде бірдей негізде 15 АЕК (айлық есептік көрсеткіш) есебінде бекітілген.
Жаназаға берілетін жәрдем көлемінің бүгінгі нарық парқымен қайта есептелгені жөн. Сүйекті соңғы сапарға дайындау үшін қажетті керекжарақ, сойылатын мал мен астық, шағу май сынды негізгі керектінің өзіне бүгінде бері ліп жүрген 30 мың теңгенің жет пейтіні рас. «Тас – түскен жеріне ауыр» демекші, қазалы шаңырақтың онсыз да шығындары же тіп жатыр. Марқұмның қарасы мен жетісіне жиылған халықты тәрбиелеу үшін де үйдің тарлық етіп жататыны бар. Мұндай са дақалардың бүгінде асханалар
мен кафелерде ұйымдастырылып жүргенін білеміз. Ал ол қоғамдық орындардың да белгіленген қызмет көрсету құны бар. Тосын өлім орын алған жағдайда қарасына төбе көрсететін адам саны белгісіз болғандықтан, кафеасха наларға адам санын көбірек айтып, азықтүлікті молырақ алу ға тура келеді.
Әрине, халқымыздың ағайыншылық қолғабысы мұндайда шет қалған емес. Тіпті көп жағдайда қайғылы шаңырақтың мұқтажды ғын көршікөлем, ауылдастары көтеріп жатады. Дегенмен, ар уақтың ризалығы үшін марқұм ның жаназасына мемлекет тара пынан берілетін көмектің ұлғайтылғаны жөн деп санаймыз және қазталовтық зейнеткердің орынды ұсынысын жергілікті мәслихат деңгейінде көтеріп, Парламент Мәжілісіне және жауапты министрлікке жолдайтын боламыз.
Нұржан ДҮЗБАТыР, Зеленов аудандық
мәслихатының депутаты
«Мен қаланың Құрманғазы көшесіндегі 92-
үйде тұрамын. 2013 жылдың қазан айынан бас-
тап, үйімнің іргесінде орналасқан «Иргиз» кафе-
сіне келушілер мазамызды ала бастады. Кафені
жалға алушымен соттасуға дейін барып, сот
бізді татуластырды. Ал биылғы жылдың ақпан
айынан бастап, кафені басқа біреу жалға ал-
ды. Бұл кафеге негізінен келетіндер бұрыннан
келіп-кетіп жүретіндер. Олар түнгі сағат
12-ге қарай келеді де таңғы сағат 5-ке де-
йін отырады. Шыққаннан кейін менің үйімнің
қасына тұрып алып, қатты дауыстап, әңгі-
мелеседі, айқайлап телефонмен сөйлеседі. Үйі-
міздің айналасын дәретханаға айналдырып
болды. Тереземізді қиратып қоймағасын, олар-
ды кірпішпен бітеп тастауға тура келді. Бү-
гіндері кафеден шыққандар қақпаның алды-
на тұрып алып, іштегі итімді ызаландырып,
қақпаны тепкілейтінді шығарды. Амалым қал-
мағанда мен оларға кетсін деп су шашамын,
олар мені орысша, қазақша
балағаттап, боқтап, үйімнің
айналасын азан-қазан қыла-
ды. Үйде І топтағы мүгедек
балам бар, ол да түнде ұйық-
тай алмайды. Өзім де ІІІ топ-
тағы мүгедекпін. Жанұям
үшін тозаққа айналған жағ-
дайды айтып, қаланың әкі-
міне үш рет бардым, поли-
цияға бірнеше рет арыз
түсірдім. Амалым қалма-
ғасын, библиядан «Өзге адамды өзіңді сыйла-
ғандай сыйла!» деген бағыттағы сүрелерді
жазып қақпаға іліп қойдым. Оны учаскелік по-
лиция мен дін басқармасынан екі өкіл келіп,
алдыртып тастады. Бейбастақтықтың бұ-
дан былай болмайтындығына уәде беріп,
ант-су ішті. Бірақ одан ештеңе өзгерген жоқ.
Мұндай мейрамханалардың жұмысын оған
жақын тұратын тұрғындардың мазасын ал-
мау үшін түнгі сағат 12 немесе 1-лерден кейін
тоқтатуға болмай ма?.. Түн болса, кірпік ілмей
ұйықтай аламай шығамыз. Бұған енді не істеу-
ге болады?.. Александр Найденов. 25 шілде, 2016
жыл, Орал қаласы».
Біз Найденовтың шағымын газетке жа-
риялай отырып, оны Орал қаласының про-
куроры назарына жолдаймыз. Азаматтың
жанайқайына құлақ асып, олар бәлки, ара
түсер.
Орал қаласы прокурорының назарына!
«Иргизға» келушілерәБдеН ығыР қылды
Айтқанына бүкіл ауыл тоқ тайтын баталы ақсақалдардың кезінде аяғын
қия басқандар да, ауылдың жаман атын шығарғандар да болмайтын. Атқа мініп ауыл аралап жүретін ақсақалдардың мәртебесі қандай биік еді, шіркін?! Көрген, тыңдаған жанға керемет күш беріп тұратын. Алдында арқасүйер ақылшысы болғанға кейінгілер де сүйінетін. Бір үйде жиын бола қалса, ақсақалдар келмесе, сәні кірмейтіндей болғанын қайтер сіз? Ауылдың ажарын ашатын да солар болатынды. Қандай да бір қиын мәселе туындай қалса, ауылдың үлкен қариясына баратын жүгіріп жұрт. Әрі солардың айтқан ақылы, сілтеген жолы тұптура шығатынын қайтерсіз?! Ауылдың адвокаты да, тәртіп сақшысы да, ауылнайы да, үкім шығаратын со ты да, прокуроры да өздері болатын... Ақылман ақсақалдардың соңғы көші арғы бетке бет түзеп, жардың жағасында тұрғандай көрінетіні бар кейде... Сонда олар
аузы дуалы АйБоздАР
АзАйыП БАРА МА?дың орнын кім басады. Салмағы ауыр, зілбатпан сұрақ?..
Әкелеріміз, ағаларымыз бұрындары үлкендерді көргенде алыстан «Ассалаумағалейкум!» деп амандасатын. Егер де амандасу ға пейіл білдірмеген бір бала кө зіне шалынса, ұстап алып, «Неге амандаспайсың, құлағыңды кесе мін» деп шүйлігетін. Тереңірек үңіліп көрсек, балаларды қор қыту емес, қайта үлкендермен қос қолдап қалай амандасу керектігін, үлкендерді сыйлауды үйрету екен ғой. Бүгінгінің амандасуға да ерінетін бозөкпелерін көрсем, «Ассалаумағалейкум, ата!» жетпей тұрау» деп налисың.
Расында, ауылда аузы дуалы ақ сақалдар азайып барады. Сонда «Қайран, бұрынғының қарттарыай» деп күрсінбеске амал кем...
Тұрарбек ҚАЙыРҒАЛИҰЛы, ҚР Журналистер
одағының мүшесі, Жалпақтал ауылы,
Қазталов ауданы
Бала кезімізде ақ шашты аталарымыз бен ақ жаулықты аналарымыздың кел-бетінен даналықтың бейнесін көретінбіз. Әрбір сөзі тереңнен та-мыр тартады, та-рихтан сыр шер-теді. Қариясы бар үй қазыналы көрінетін. Бас-тысы, олардың ұрпағына берер өнегесі көп бо-латын. Бүгінгінің қариясы айтар ақылы қандай? Сол ақылды тыңдар жас бар ма? Ел-дегі тыныштықты, ұлтаралық татулықты сақтауда қариялардың қосқан үлесі қандай? Қажет жерде төбе көрсетіп, береке-бірлікке шақыратын ағаларымыз бар. Десек те, олардың қатары неге сиреп кетті? Бата беруге келгенде, тілек айтып кететін үлкендерімізді көргенде, еріксіз қарның ашады.
«Ауылы аралас, қойы қоралас» дегендей, шаруа қамындағы байланыс ешқашан үзілген емес. Мал шаруашылығын өркенде
туге қатысты екі жақ бірбірімен тәжірибе алмасып тұрады. Ал кеше жамбылдықтар мәдени байланыстың алғашқы «кірпішін» қалады. 90 шақырым жерден келіп, Сарытоғайда концерт қойған олардың мәдениет қызметкерлеріне халық қошеметпен қол соқты. Сарытоғай ауылдық округі әкімдігінің бас маманы
Гүлмира Бейбітқызы керемет кеш үшін көршілерге ауылдастары атынан зор ризашылығын білдірді.
Бекем БЕКҰЛы,Ақжайық ауданы
көршілердің концерті
Ақжайық ауданының Сарытоғай ауылдық округі мен Атырау облысының Қызылқоға ауданындағы Жамбыл ауыл-дық округі көршілес болып табылады.
[email protected] Бейсенбі, 28 шілде 2016 жыл
АқПАРкесТе
Орал қаласында «кәсіпкерлердің бастамасын ынталандыру»
«Жұмыспен қамту 2020 жол картасы» бағдарламасы бойынша несиелендіру
Бүгінгі бастама – ертеңгі табыстың кепіліНесиенің мақсатқа арналуы –
өз жұмысын ұйымдастыру немесе кеңейту, сауда саласында қызметін жүзеге
асырудан басқа.
Аталмыш бағытқа қала және ауылдық округ (Зашаған, Круглоозерный,
Деркөл, Желаев) тұрғындары қатыса алады.
Біздің мекенжайымыз:Орал қаласы әкімдігі жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімінің
«Жұмыспен қамту орталығы» Батыс Қазақстан облысы, Орал қаласы, Достық даңғылы, 161, 2қабат, 11кабинет.
Тел.: 8(7112) 303568, 302273. эл.пошта: сenter_zanyа[email protected]
1. Жұмысқа қалай орналасуға болады?2. Несиені қалай алуға болады?3. Қанша көлемде және қандай пайызбен несие алуға болады?4. Несие алу үшін қандай кепілдік түрі қажет?5. Қандай қызмет түрлеріне несие алуға болады?
1) Жұмыспен қамту орталығына жолығу.
2) Әлеуметтік және қоғамдық жұмыс орындарына тұрақты орналасу, сонымен қатар мамандық бойынша «Жастар тәжірибесінен» өту.
Егер сіздің мамандығыңыз болмаса, тегін біліміңізді жетілдіруге немесе қайта оқуға мүмкіндігіңіз бар:
– кәсіби дайындық – 10 ай;– қайта даярлау – 3 ай;– біліктілікті арттыру – 1 ай.3) Өз ісіңізді ашу немесе кеңейту
үшін несие алу.
11) Жұмыспен қамту орталығына тіркелу.2) Қажетті құжаттарды беру:а) жеке куәлік көшірмесі;ә) мекенжай анықтамасы;б) бизнесұсыныс (үлгі бойынша).
2
1) Ауыл шаруашылығы өнімдерінің өндірісіне:
– ірі қара және ұсақ мал өсіру– құс шаруашылығы– ара шаруашылығы– өсімдік шаруашылығы– жылыжай және т.б.2) Өндірістік өнім шығаруға:– химиялық өндіріс (антифриз, тосол және т.б.)– азықтүлік өнімдері (кондитерлік цех, наубайхана және т.б.)– жеңіл өнеркәсіп (тігін цехы, аяқкиім цехы және т.б.)– құрылыс материалдары және т.б.
5
1) 3 млн. теңгеге дейін 5 жыл мерзімге;2) Сыйақы мөлшерлемесі – 6 пайыз.
3
1) жылжымайтын мүлік;2) аутокөлік;3) ауыл шаруашылығы техникасы.
4
Кәсіпкерлердің бастамасын ынталандыру қалалық және ауылдық елді мекен-
дерде жүзеге асырылады.
Қызмет көрсету түрлері: шаштараз, аяқкиім жөндеу, ателье, кафе, техникалық қызмет көрсету стансасы, көлік жуу, шиномонтаж цехы және т.б.
[email protected]Бейсенбі, 28 шілде 2016 жыл
БРИФИНГ
Әр елдің әлеуметтікэкономикалық дамуының негізгі көрсеткіші оның
демографиялық дамуы дейтін бол сақ, Жаңақала ауданының демографиялық көрсеткішімен мақтануға болады. Бүгінде ауданымызда 24 311 халық бар. Жыл сайын дүниеге келген сәбилер саны артып, түрлі себеппен қайтыс болып жатқандар саны азайып келеді. Ауданның табиғи өсімі 110 па йызды құрайды. Бұл өңірден сонау тоқырау жылдарында жұрт көшпеген, ырыздықтарын атамекендерінен тауып, барға қанағат қылып, малдарын өсіріп отыра берген. Керісінше, Жаңақала секілді құтты өңірге өзге жақтан көшіп келушілер көбейіп, сол жылдары аудандағы халық саны 56 мыңға артты.
Келесі негізгі көрсеткіштердің бірі – бұл бюджет көлемі. Ауданымыздың бюджет көлемі жыл өткен сайын өсе түсуде. Мысалы, 2015 жылғы бюджетке түсім мөлшері 528 миллион теңге болса, осы жылдың алты айында 304 млн. теңге бюджетке құйылды. Үш (3) миллиард теңгеге жуық ау данның жылдық бюджетінің 80 пайызын біз мемлекеттік бюд жеттен аламыз, ал қалған 20 пайызы жергілікті жерден жиналған салықтан құралады. Сонда аудан бюджетін негізінен мемлекеттік қазынадан бөлінген қаражат то лықтырып отыр. Меніңше, бұл дұ рыс емес. Біз малды ауданбыз, уақыт өткен сайын мал басы өсіп, онымен айналысатын шаруа қо жалықтарының саны көбейе тү суде. Міне, біз осыны пайда-
ланып, жергілікті бюджетті осы шаруа қожалықтарынан және жеке аулада мал ұстай- тындарға салық салу арқылы толықтыруымыз керек. Және жергілікті кәсіпкерлерден жи-налған салық түсімі тек сол жердің тұрғындарының игілігі-не жұмсалуы тиіс. Сонда ғана біздің бюджетіміз түзеледі. Бұл тәсілмен әжептәуір қаржы көзін жасақтауға болады, біз оны өз тәжірибемізден көріп отырмыз. Мысалы, 2015 жылғы 528 млн. теңге көлеміндегі аудан бюджеті кірісінің 2,5 миллион тең гесін ауданның шаруа қожалық тарына қатысты қаржылай төлемтүсім құрады. Бұл өте мардымсыз салық мөлшері. Яғни бар лық түсімнің 0,46 пайызы ғана. Бұл, әрине, өте аз мөлшердегі қаражат, бірақ біз егер осыны заңдастырса, жергілікті шаруа қожалықтарынан тәптәуір қаражат жинауға болатынын дәлел дедік. Біз осыны үлкен басқосуларда үнемі айтып келеміз. Қазіргі кезде елімізде көптеген заңдарға өзгеріс енгізілуде, соның нәтижесінде ауылдық округтерге дербестік беріліп жатыр. Осы өзгерістерге байланысты ауылдық округтер өз бюджеттерін жасақтауы керек. Жаңағы біздің ұсынысымыз тап осы жерде тиімді. Өйткені тәжірибе көрсеткеніндей, ауылдық округ бюджетін ешқандай айыппұл немесе округ әкімдерінің өкілеттілігі толтыра алмайды. Сондықтан, менің ойымша, жергілікті қауымдастық, соның ішінде ауылдық округтер, жалпы атқарушы билік елдің малының саны көбеюі үшін, оның есебі түзелу үшін осы саладан бюджеттік түсімдерді алу жолын өзгертуі ке рек сияқты. Қысқасы, Бюджет-
Жаңақала – Сайқын жолының күрделі жөндеуі, коммуналдық 19 тұрғын үйдің құрылысы, Орақ баев атындағы орта мектептің жөндеу және тағы басқа нысан дарды жөндеуге, құрылыс жұмыстарына қарастырылған мемлекет қаржысы.
Біздің аудан, негізінен, мал шаруашылығымен айналысады. 2 млн. гектардың үстінде жері міз бар, бүгінде соның 60 пайы зын пайдаланып отырмыз. Жал пы малдың өсімін білу үшін біз төрт түлікті шартты басқа айналдырып, екі жылмен салыстырдық. Сонда былтырғы осы кезеңмен салыстырғанда мал ба сы алты пайызға өскен, яғни ау данымызда 91 мың 294 шартты мал басы бар. Бұлардың 60 пайы зы шаруа қожалықтары мен серік тестіктерде, 40 пайызы жеке иелікте. Біздің болашақтағы мақ- сатымыз – қалай болғанда да ұйымдасқан шаруашылықтар- дағы мал санын көбейту. Біз қазіргі таңда осы бағыттағы түсіндіру, ұйымдастыру жұмыстарын жүргізудеміз. Ауданымызда
ды ірі қара малын көптеп сатып алуда. Негізінен, біздің аудан ірі қара санын және жылқы санын көбейтуге күш салмақ. ХІХ ғасырдың соңында қазіргі Жаңақала ауданының аумағында 40 мың халық тұрған және жергілікті жұрттың 70 мың ірі қарасы, әрқайсысы 25 мыңнан жылқы мен түйесі, 200 мың қойы болған. Біз қалай болғанда да, ауданды осы көрсеткішке жеткізуіміз керек. Ал кешегі Кеңес дәуірінде совхоз болған кездегі көрсеткішті біз қазірдің өзінде қуып жеттік. Тек қой саны ғана аздап кемшіндеу, қалған көрсеткіштерге біз артығы мен жеттік деп мақтанышпен ай та аламын.
Енді асыл тұқымды малға келсек, бұл бағыттағы көрсеткішіміз облыстың басқа аудандарымен са лыстырғанда жақсы, тіпті төрт тү лік бойынша да. Мысалға айтар болсақ, 2012 жылы ауданға 94 бас асыл тұқымды мал сатып алынса, 20142015 жылдары 700 бастың үстінде ірі қара сатып алыппыз. Биылғы алты айда ауданға 450 бас асыл тұқымды ірі қара алынды.
«Алтын асық» бағдарламасын 175 пайызға, «Құлан» бағдарламасын 141 пайызға орындадық. Биыл жоспарды тағы да асыра бе-ріп отырмыз, мұны да орын-дайтынымызға сенемін. Бірақ, менің ойымша, мұндай қаржы-ны бізден гөрі мал басы аз ау- дандарға беру керек, өйтке-ні мал басын өсіруде олар қар-жылай қолдауға мұқтаж. Мал- ды тек қана Нарынға ғана тол- тыра бермей, басқа да аудан-дардың мал басын көбейтуі- не мүмкіншілік берген дұрыс.
Ал енді «Агробизнес – 2020» бағдарламасына келер болсақ, бұл бағдарлама бойынша үш шебер жоспар аясында ауданымызда 11 жоба жүзеге асырылуда. Осы жоспарлы жұмыстардың арқасында жыл өткен сайын мемлекеттен алып отырған демеуқаржы (субсидия) көмегін алып отырған дар саны артып келеді. Мысалы, былтыр жарты миллиардқа жуық қаржы алыппыз. Бұл, әрине, шаруашылықтың дамуына үлкен ық палын тигізуде. Тағы бір айта кететін нәрсе, ауданымыз ауыл шар
«Жергілікті салық жергілікті жұрттың Сейсенбіде Қазақстанның орталық коммуни-
кациялық қызметі БҚО филиалында кезекті баспасөз мәслихаты өтті.
Бұл жолы жергілікті БАҚ өкілдерінің басын қосып, Жаңақала ауданының тыныс-тіршілігі жайлы аудан әкімі Лавр Хайретдинов баяндады.
тік кодекске өзгеріс енгізу ке- рек. Біз ауылдардағы шаруа қо жалықтарына 25 жыл бойы көмектестік. Бүгінде олардың барлығы аяқтарынан тұрып, өз беттерінше өмір сүре алатындай, табыс табатындай жағдайға жетті. Енді олар елдің дамуына, экономиканың өркендеуіне қызмет етуі керек. Осы себепті жаңағы айтқан шараға бару қажет деп есептеймін.
Жаңағы бюджеттің сыртында біздің ауданға даму бюджеті бойынша жыл санап, жақсы қаражат бөлініп келе жатқанын айта кеткім келеді. Мысалы, былтырдың өзінде 5 миллиард теңгенің кө лемінде құрылыс, жөндеу жұмыстары жүргізілсе, биылғы алты айда 2 млрд. 560 млн. теңгенің шаруасы жасалып жатыр. Бұл – Чапай –
ауылдың бір адамына шаққанда төрт шартты басқа дейін мал бар, бұл – облыстағы Бөкей ордасы ауданынан кейінгі көрсеткіш. Ауданымызда төрт түліктің саны өсу үстінде. Біздің аудан еділбай қойы мен көшім жылқы сының отаны болып есептеледі. Кезінде республикамыздың Ал тын кітабына жазылған еділбай қойы мен көшім жылқысын өсі ру қазір де жалғасуда. Ауданда асыл тұқымды еділбай қойын өсі румен 3 шаруашылық, көшім жылқысын өсірумен үш шаруашы лық, асыл тұқымды ірі қара ма лын өсірумен 15 шаруашылық айналысады.
Соңғы жылдары аудан шаруа лары шетелдерден, алысжақын аудан, облыстардан асыл тұқым
Тап осы жағдай қой және жылқы шаруашылығына да тән. Асыл тұ қымды мал өсірген соң оны басқа жерлерге сату керек. Былтыр ау дан 224 бас ірі қараны өзге аймаққа сатса, биылғы 6 айда 176 бас ірі қара сатыппыз. Жалпы, мал сату науқанының жаңа бас талып жатқанын ескерсек, бұл көрсеткіш жыл аяғына дейін тағы біраз көтеріледі деп ойлаймын. Негізі, мал шаруашылығын дамыту үшін асыл тұқымды мал басының үлесі табында 30 пайыз дан кем болмауы керек. Біздің мақсатымыз – болашақта аудандағы асыл тұқымды мал басын осы көрсеткішке жеткізу. «Сыба ға», «Алтын асық», «Құлан» бағ дарламаларының мал басын өсі руге септігі көп. Былтыр «Сыба ға» бағдарламасын 132 пайызға,
Айша ӨТЕБӘЛІ,«Орал өңірі»
ИГІлІГІНе жұМсАлуы ТИІс»
–
Ауданның әлеуметтік саласы бойынша 2015-2016 жылдардың алғашқы алты айлығында атқарылған шаралар және
2020 жылға дейінгі даму көрсеткіші
439
269
90
2015 ж.
441
270
89
2016 ж.
Жаңадан ашылған жұмыс орындары
Еңбекке орналастыру шараларына тартылғандар саныТұрақты жұмысқа тартылғандар саны
Жұмыссыздықпен тіркелгендер саны
270216
368 370 372380
2017 ж. 2018 ж. 2019 ж. 2020 ж.
48
244
2015 ж.
26
124
2016 ж.Жанұялар саны Жанұядағы адам саны
Жұмысқа орналастырудың 2020 жылға дейінгі көрсеткіші
2015 ж. 2016 ж.
Атаулы әлеуметтік көмек алатындар
Лавр ХАЙРЕТДИНОВ,Жаңақала ауданының әкімі
[email protected] Бейсенбі, 28 шілде 2016 жыл
ел-жұРТ
Еламан ӘЙПІШЕВ, ардагер-журналист:
– Жаңақала өңірінде дүниеге келгендіктен, мен үшін бұл өңірдің жөні бөлек. Туған жерім болғасын, бұл өңірде болып жатқан өзгеріс-жаңалықтарға бей-жай қарай алмаймын. Сұрайын дегенім, бұйырса, биыл желтоқсан айында ел тәуелсіздігінің 25 жыл-дығын тойлаймыз. Осы үлкен мерекеге ауданның да-йындығы қандай, соны білгім келеді.
Лавр ХАЙРЕТДИНОВ,Жаңақала ауданының әкімі: – Облыс әкімінің орынбасары Марат Тоқжанов
тың қатысуымен жыл басында комиссия құрылып, осы үлкен мерекеге байланысты ісшаралар жоспары жасақталды. Жыл басталғаннан бері аудан кө лемінде ел тәуелсіздігіне арналған шаралар өту де. Мысалы, биыл Наурыз мерекесінде ел тәуелсіздігінің 25 жылдығына арнап, аудандағы 25 мекеме 1991 жылдан бергі әр жылды бөліп алып, сол жылдардың көрінісін көрсетті. Біз мұны халық тәуелсіздіктің алғашқы жылдарындағы қиындықты ұмытпасын, жадында сақтасын деген ниетпен әдейі ұйымдастырдық. Көрініс жүректі тебірентердей деңгейде шықты. Бүгінде «25 игі іс» акциясы, түрлі мәдени және спорттық шаралар өтуде. Желтоқ сан айында ел тәуелсіздігіне арналған ірі шаралар өткізу жоспарлануда. Белгілі ақын Закария Сисенғалидың басшылығымен өлке тарихын баяндайтын кітап және ауданның жаңа энциклопедия сы жазылуда. Бүгінде бұл жұмыстың 90 пайызы бітіп тұр, бұйырса, жақында баспаханаға беріле ді. Сосын бұрынғы екі қатарлы емхана ғимаратын қайта жөндеуден өткізіп, оны өлкелік мұражайға айналдыруды көздеп отырмыз. Қазіргі уақытта «Мұражайға жәдігер сыйла!» атты акция өткізуде міз. Бұдан басқа аудан орталығындағы бұрынғы Ардагерлер саябағын Тәуелсіздік саябағына ай налдырып, оның ортасына сахна жасап, үлкен монумент орнатпақ ойымыз бар.
Кәмила САҚБОЛСЫНОВА,«Приуралье» газеті: – Жаңақала ауданындағы инвестициялық жо-
балар жөнінде айтып берсеңіз?
уашылығы техникасын көптеп са тып алуда. Аталған көрсеткіш бо йынша біз облыс бойынша алдыңғы орындамыз. Күні бүгін ау данда 70% техника жаңартылды. Соңғы төрт жылда 270 дана техника сатып алынды. Ауданның ауыл шаруашылығының дамуы жоғарыдан үш өзеннен келетін суға байланысты. Биыл Жайықтан суды жақсы алдық әрі биыл жаңбыр да жақсы жауып тұр. Сон дықтан былтырғымен салыстырғанда биыл жағдайымыз әжеп тәуір жақсы. Шөп шабуды бастағанымызға 1 ай болды, қазірдің өзінде шаруалар шөптің 70 пайызын дайындап алды. Биыл шөптің екі жылдық қорын жинап алу жө нінде үгітнасихат жұмысын жүргізудеміз. Кез келген шаруашылық
суға тәуелді. Сондықтан су мәселесі қашан да басты назарда бо луы тиіс. Оның үстіне Елбасының бұрынғы көлтабандарды сумен қамту жөнінде тапсырмасы да бар. Осыған орай жақында ауданымызға келген облыс әкімі Алтай Көлгінов су мәселесін шешуге ба ғытталған тапсырмалар берді. Осы мақсатқа тиісті қаражат бөлінуде, бұйырса, бұл мәселе жуық арада шешілетін шығар.
Кәсіпкерлік – экономиканы жандандыратын маңызды фактор. Ауданымызда кәсіпкерлер мен кәсіпкерлік нысандарда жұмыс істейтіндердің саны, сондайақ кә сіпкерлік нысандардан бюджетке түсетін салық көлемі де жыл өткен сайын артып келеді. Мемлекет қолдауының арқасында жа
ңа нысандар көптеп ашылуда. Соңғы төрт жыл ішінде аудан тұр ғындары өздерінің жеке кәсібін жүргізу үшін 2 миллиард 839 миллион теңге несие алды. Бұл да халықтың әлеуетінің жоғарылағанын көрсетеді. Осы атқарылған шаруалар мен мемлекеттік бағдарламаларды табысты жүзе ге асыру нәтижесінде ауданымызда жұмыссыздар саны төмендеп, әлеуметтік жәрдемақы алатындар да азайды, – деген Лавр Рашидұлы бұдан әрі аудандағы білім, денсаулық және мәдениет саласында атқарылып жатқан оңды істер жайлы әңгімеледі.
Жиын соңында аудан басшысы журналистер тарапынан қойыл ған сұрақтарға тұшымды жауап берді.
Лавр ХАЙРЕТДИНОВ,Жаңақала ауданының әкімі:
– Ауданымызда инвестицияға сұранып тұрған жобалар жеткілікті. Мысалға айтар болсақ, бір кәсіпкер аудандағы ескі ет комбинатына қызығушылық танытып, оны қайта жаңғыртып, жасақтау үшін қазіргі уақытта несие рәсімдеп жүр. Ол сол жерден ет өңдеу комбинатына қоса, сүт өнімдерін өңдеуді де қолға алмақ.
Жаңақала ауданының аумағынан «Орта Азия – орталық» газ құбыры өтеді. Осыны пайдаланып, аудан тұрғындарын арзан жарықжылумен қамтама сыз етуге болады. Бұл жобамен бір инвестор айналысып көрген, бірақ ол, өкінішке орай, жаңағы жұмысты үйлестіре алмады. Сондайақ біздің ауданда қамыстың мол қоры бар. Осыған байланысты құрылыс жұмысында таптырмас шикізат – қамысты өңдеп шығаруға болады. Ана жолы бір кәсіпкер айналысып көрген, ол да ештеңе шығара алмады. Басқа біреулер айналысса, бәлкім бұдан бірдеңе шы ғып қалар. Айтпақшы, қазіргі уақытта ауданда шағын темірбетон өнімдерін шығаратын шағын зауыт құрылысы жүруде. Бұйырса, биыл жыл аяғына де йін іске қосылады деп ойлаймын.
Айша ӨТЕБӘЛІ,«Орал өңірі» газеті:
– Бұдан екі-үш жыл бұрын Жаңақаланың бір аза-маты ауданда тері өңдейтін шағын зауыт ашқы-сы келетінін айтып, Парламент депутаттары- нан көмек сұраған болатын. Сол мәселе не болды?
Лавр ХАЙРЕТДИНОВ,Жаңақала ауданының әкімі:
– Мұндай зауытты Жаңақалада ашу қиын, бұл мәселені шешу ауданның қолынан келмейді. Оның үстіне облыс орталығында тері өңдейтін үлкен за уыт ашылмақ. Мен өз басым бәсекеге қабілетсіз мұндай уақтүйек кәсіпорындарды жержерге са ла бергенше, осы жұмыспен айналысатын жаңа технологиямен жабдықталған ірі кәсіпорынның айналысқаны дұрыс деп ойлаймын.
Облыстық ветеринария басқармасы мен Жәңгір хан атындағы БҚАТУ
бірлесіп, өңіріміздегі барлық деңгейдегі ветеринарлық мамандарды шақырып, аталмыш универси тет базасында тәжірибелік тұр ғыда маңызды семинар ұйымдастырудамыз. Бұл жиында жалпы еліміздегі эпизоотиялық ахуалды ескере отырып, жергілікті және орталық атқарушы органдар тарапынан жағдайға байланысты бақылауды күшейту мәселелері көтеріледі. Сондайақ бүгінгі ветеринария саласындағы өзгерістер талқыланып, мал ауруларының алдын алу шаралары пысықталады. Облыстағы ветеринарлық меке мелердің материалдықтехникалық қамтамасыз етілуіне, мал мола ларының санитарлық жағдайларына мән берілмек. Биыл облы сымызда өткен жылмен салыстырғанда ірі қара малындағы бруцеллез ауруының көрсеткіші 14 пайызға кеміген. 2015 жылдың алғашқы алты айына қарағанда аса қауіпті аурулардың ошақтары да 21 пайызға аз тіркелген. Мұны ветеринарлық ұйымдардың өзара бірлесе атқарған істерінің оң нәтижесі деуге болады. Алайда биыл облысымызда бес мыңға жуық ірі қара мен екі мыңға жуық ұсақ малдан бруцеллез ауруы анықталды. Бұл малдар ветеринарлық ұйымдардың арнайы көліктерімен мал сою орындарына тасымалданды. 20142015 жылда ры малдары бруцеллезге шалдыққаны анықталған тұрғындарға өтемақы төлеу мәселесі өзекті болып келген еді. Жуырда өткен облыстық мәслихаттың сессиясында осы мақсатта 514 миллион теңге қарастырылды. Осылайша екі жылғы өтемақы бережағы тұтастай жабылмақ. Сібір жарасы кадастріне сәйкес облыс бойынша аталмыш аурудың 228 көміндісі орналасқан. Бүгінде оның 144і анықталса, қалған 84і іздестіру жұмыстарын талап етеді. Бұлар 1938 жылдан бері бар көмінділер. Мұндай орындарды анықтау үшін
Эпизоотиялық ахуалжІТІ НАзАРдА Болуы ТИІс
Кеше Жәңгір хан атындағы БҚАТУ-да өңіріміздегі ве-теринария саласы мамандарының қатысуымен облыстық семинар-кеңес өтті. Оған облыс әкімінің бірінші орынбаса-ры Арман Өтеғұлов арнайы қатысты.
облыстық мәслихат сессиясында 72 миллион теңге бөлінді. Бұл қаражатқа анықтау, сынама алу, зерделеу жұмыстары жүргізіледі. Сөйтіп, жыл соңына дейін сібір жарасы ауруының қоздырғыштары бар барлық мал молаларын та уып, оларды қоршап, тиісті құжат тарды рәсімдемекпіз, деді облыстық ветеринария басқармасы ның басшысы Қазбек Ташимов шара алдында журналистерге бер ген сұхбатында.
Қазбек Қазиханұлы жиын барысында облыс көлеміндегі ветеринария саласындағы өзекті мә селелер бойынша баяндама жасады. Ол бірқатар аудандардағы вакцинациялау жұмыстарының өз деңгейінде жүргізілмеуін сала ма мандары жіберген кемшілік ретінде бағалады. Алайда осы мәселеге орай облыс әкімінің бірін ші орынбасары Арман Кәрімұлының «Жоспардың орындалмауына байланысты өз деңгейіңізде ветеринарлық станция басшыларымен қандай жұмыс жүргіздіңіз?» деген сауалына аталмыш басқарма басшысы тарапынан мардымды жауап болмады. Баяндамашы сондайақ Ақжайық, Жаңақала, Жә нібек, Зеленов, Сырым аудандарында бірдебір бас жылқы таң баланбағандығын мәлімдеді. Оның айтуынша, бұл да жергілікті мамандардың өз жұмыстарын тиісті деңгейде жүргізбегендігін көрсе теді. Жиын барысында Арман Кә рімұлы Қазталов ауданындағы ветеринарлық сала мамандарының мал ауруының алдын алу жұ мыстарын тәртіпке сай атқармауына байланысты қатаң ескерту жасады.
Семинарда облыс көлеміндегі диагностикалық жұмыстардың бағыты, сауықтыру шараларының жүргізілу барысы, аурудың алдын алудағы ветеринарлық қызмет пен үй жануарлары иелерінің рө лі секілді бірқатар тақырыптарда баяндамалар тыңдалды.
Нұртас НАБИОЛЛАҰЛы,«Орал өңірі»
–
Жаңақалалық қауын-қарбыз бен қымыз-шұбат
[email protected]Бейсенбі, 28 шілде 2016 жыл
Бір ғасырға қадамБүгін Батыс Қазақстан облыстық «Орал
өңірі» және «Приуралье» газеттерінің бастауында тұрған «Ұран» газетінің туған күні. 1917 жылдың 28 шілде күні алып Ресейде патша үкіметі құлап, Уақытша билік орнаған аласапыран кезеңде бөкейлік қазақ зиялыларының жанкешті әрекетімен жарық көрген «Ұран» газетінің алғашқы саны шыққанына 99 жыл толды.
«Ұран» газеті – бүгінгі «Орал өңірі» және «Приуралье» газетте
рінің түп атасы. Дәл осылай сенімді айту үшін біз көп тер төгіп, еңбектендік. Жүйелі, тыңғылықты жұмыстандық. Осыған дейін де бұл ісіміздің мақсаты мен маңызы туралы айтқанбыз. Міне, 100 жылға қадам басарда, «Ұран» газетінің алғашқы нөмірі шыққан күн қарсаңында оқырманның есіне тағы бір салып қоюды жөн санадық.
Отарлауды басты мақсат еткен жүйе еліміздің шынайы тарихын бұрмалап, шындықты жасырып, өз саясатына қолайлы, оң жамбасына ыңғайлап құрастырылған тарих жасады. Соның салдарынан қазақ елі үшін ерен еңбек еткен талай тұлғаларымыз бен олардың атқарған істері беймәлім болып, саясаттың құрбанына айналды. Тәуелсіздігіміздің арқасында ғана осы олқылықтардың орнын толтыруға мүмкіншілік алдық.
Солақай саясаттың салқынынан теперіш көрген, ғасырға жуық үздіксіз жарық көрген облыстық «Орал өңірі» және «Приуралье» газеттерінің тарихы оқырманын бейжай қалдырмайды деп ойлаймыз. Себебі бұл басылымдар – аталарымыз бен әжелеріміздің, әкелеріміз бен аналарымыздың, бүгінгі біздің қиыншылық пен қуанышты бірге өткерген серігі міз, ақылшы, кеңесшіміз.
Ұзақ жылдар бойы «Орал өңірі» мен «Приуралье» газеттері 1918 жылы 17 қарашада Ордада большевиктер шығарған «ХабарИзвестия» газетінен бастау алды деп келдік. Алайда қос басылымның тарихы Кеңес үкіметінің құрылуы нан кейін басталғанына іштей күмәнданатын едік. Бұған дейін де өңірімізде толыққанды басылымдар болғаны көпшілікке мәлім. Тағдырлас қос газеттің тарихын зерттей жүріп күмәніміздің оңтерісін айқындадық.
«Орал өңірінің» бастауы – «Ұран»
Мемлекеттің қолдауы арқасында «Жайық Пресс» ЖШСның материалдықтехникалық базасы нығайып, күнделікті газет шығарумен қатар төл басылымдарымыздың тарихын зерттеуді де қолға алдық. 2013 жылы облыстық «Орал өңірі» және «Приуралье» газеттерінің 95 жылдық мерейтойын өткізу барысында газеттеріміздің тарихы біз негізге
алып жүрген 1918 жылғы 17 қа рашада емес, одан әріде екендігін, әлде де тыңғылықты зерттеулер қажеттілігін айтып, алғашқы нөмірге санап жүрген «ХабарИзвестия» газетінің алдында «Ұран» газетінің болғандығы және ал дағы уақытта осы газетті іздес тіруден бастайтынымызды хабардар еттік. Бұған бірнеше себеп болды.
Біріншіден, 2012 жылы Мәскеу мұрағаттарынан «ХабарИзвестия» газетінің 1918 жылдың аяғына дейін шыққан сандарының көшірмесін түгелге жуық әкелгенбіз. Міне, осы газеттің алғашқы нөмі рінде, араб әліпбиімен жазылған нұсқасында облыстық кіндік комитеттің №12 хаттамасы жарияланған. Онда «Баспасөз тарату ісі ілгерілеп, жемісті һәм пайдалы болуы үшін Астраханнан келген жаңа баспахана мен Хан ордасындағы «Ұран» баспаханасы біріктіріліп, ол баспахананы басқару ісі жолдас Выгдорщикке тапсырылсын» делінген. Хаттамадағы «баспасөз тарату ісі ілгерілеп...» дегеннің өзі бұрын барды жаңа жүйеге ыңғайлап жалғастыруды меңзейді. Осылайша «Ұранның» орнын «ХабарИзвестия» газеті басқанын дәлелдейді.
Екіншіден, «Қазақстан» (19111913), «Ұран» (19171918), «ХабарИзвестия» (1918), «Дұрыстық жолы» (1919) газеттерін шығару барысында көптеген азамат бас біріктірді. Бірақ осы басылымдардың бәріне бірдей белсенді ат салысқан екі тұлға бар. Олар Ғұмар Қараш және Ғабдолғазиз Мұсағалиев. Ғұмар Қараш «Қазақстан» газетіне редакторлық етсе, Ғабдолғазиз Мұсағалиев жазылу жұмыстарын ұйымдастырып, қаржы жинауға және таратуға көмектеседі. Ал «Ұран» газетіне редакторлық еткен – Ғабдолғазиз Мұсағалиев. Ал газетте Ғұмар Қараштың көптеген мақалалары, тіпті газеттің мақсатын айқындайтын «Ұран» атты өлеңі де жарық көрген. Ал бұл тұлғалардың «Ха барИзвестия» газетіне де қатысы барлығын 1968 жылғы 17 қарашадағы газеттің елу жылдық мерекелік нөміріндегі Тамимдар Сафиевтің мақаласы дәлелдей түседі. Онда «Хабар» және «Қазақ дұрыстығы» аталып, екі тілде шыққан газет орнына бір ғана қазақ тілінде газет шығару мәселесі талқыланғандығы, көп шіліктің ұйғарымымен газет атауы
«Дұрыстық жолы» болып өзгер тілгенде, оның редакция алқасында Ғұмар Қараш, Мұстафа Көкебаев, Ғабдолғазиз Мұсағалиев, Халел Есенбаев және мақала авторы Тамимдар Сафиев кіргендігі айтылған. Осыменақ бұл тұлғалардың баспасөзбен тығыз байланыста болғандығы көрінеді. Өкінішке қарай, кеңес дәуірінде осындай ұлт зиялыларының хал қы үшін жасаған қызметі айтылмады. Тіпті ағартушы, ақын, ойшыл Ғұмар Қараштың еңбегі түгіл, атын атауға тыйым салынды. Көбінесе «ХабарИзвестия» газетінің редакторы – Ішкі ордалықты бас қарушы облыстық кіндік (орталық) комитет төрағасы Степан Милютиннің аты ғана аталып, басқасы көлеңкеде қалды.
Ғұмар Қараш және Ғабдолғазиз Мұсағалиев – екеуі де қазақ тарихында ойып алатын орны бар, ел үшін жанкешті еңбек еткен, бас пасөз саласы арқы лы халық санасын оятуға орасан ең бек сіңірген тұлға лар. Бұл газеттер қоғамдағы саяси жүйе қанша өзгерсе де, мүмкіндігінше халық үшін аянбай қызмет етті.
Үшіншіден, біз баспасөз саласын зерттеумен жаңадан айна лысып жүргендіктен, әр тапқаны мызды жаңалық ашқандай боламыз. Бірақ кәнігі кәсіби мамандар бұны әуелден білгендей. Алматы қаласындағы Ғылыми кітапханада «Орал өңірі» газе тіне қатысты формуляр былай толтырылыпты: «Қызыл ту. Оралдың губерниялық партия комитеті мен атқару комитетінің газе ті. Орал, 19221929.
1917 жылдың июлінен1918 жылға дейін – «Ұран»; 1919 жылдан – «Дұрыстық жолы»; 19191920 ж.ж – «Сахара таңы»; 19201930 ж.ж. – «Қызыл ту»; 19311957 ж.ж. «Екпінді құрылыс»; 19581964 ж.ж. – «Ок
тябрь туы»; 1965 ж. 1 янв – «Орал өңірі» деп аталады».
Міне, мұнда газеттің «Ұраннан» басталатынына еш күмәнданбайды. Жүйелеп, таптұйнақтай етіп көрсеткен.
Төртіншіден, «Ұран» газетін Кеңес үкіметі тұсында баспасөздің бастауына негіз етуге саясат жол бермеді. Бұған Сәкен Сейфуллин «Тар жол тайғақ кешу» романында: «Бөкей ордасының біраз оқығандары, ақын, молда Қарашұлы бас болып, «Ұран» деген газет шығарып, «Алашорданы» ұран қылып тұрды...» де
«Ұран» қалай табылды?
2013 жылы қос басылымның 95 жылдығы қарсаңындаақ «Ұран» газетін таныстырып, тарихын те реңдеткіміз келген. Бірақ қанша іздесек те, түпнұсқасын не көшірмесін таба алмадық. Сондықтан ойымызды айқындау болашақтың еншісіне қалды. 19111913 жыл дар аралығындағы жарық көрген «Қазақстан» газетін Ресей мұра ғаттарынан іздеп тапқан тәжіри беміз бойынша Ресейлік көптеген мұрағаттар мен кітапханаларға сұрау салдық. Өкініштісі, ешбірінде сақталмапты. Бірақ газеттің
ТАРИх
генінің өзі дәлел. Алаш орданың айналасындағының бәрі «халық жауы» болғандықтан, газет те осы санатқа жатқызылып, іздегенде «әп» дегенненақ таба алмауымыздың сыры осыда болар.
Газеттің атауы өзгергенімен, баспахана ортақ, шығарушылары бір болғандықтан, бұл газеттер – бірбірін жалғастырған басылымдар. Жоғарыдағы айтылған негіздерге байланысты бүгінгі «Орал өңірі» және «Приуралье» газеттерінің бастауы 1917 жылы шілде айынан Ғабдолғазиз Мұсағалиевтің редакторлығымен жарық көрген «Ұран» газетінен бас тау алатыны анық.
«Ұран» газеті туралы
«Ұранды» көз талдырып қарап едік,Әр сөзін мың ділдаға балап едік,Жиылып неше дүркін қарсы алуға – Ақыры, келмеген соң тарап едік.Түбінде ер боларын жан сезді ме – Төзе алмай, келер күнді санап едік.
Мінеки, келді сабаз, күтіп жүрген,Еңіреп, ел қайғысын жұтып жүрген,Сал бөксе, шабан жүріс, жалқауларға,Қабағын қарс жауып, шытып жүрген.Қабыл ал құшақ жайып «Ұран»-ыңды,Астана, арманың жоқ мұны көрген.
Ғұмар ҚАРАШЕВ(«Ұран» газеті,
№6, 1917 жыл, 1 қыркүйек)
"Орал өңірі" және "Приуралье" газеттерінің
[email protected] Бейсенбі, 28 шілде 2016 жыл
ТАРИх
шыққаны анық, көптеген тұлғалардың көзімен көргені, оған өздерінің бағасын бергені анық. Не мұрағат, не мұражай, не кітапхана, не жекелеген адамдардың қолында сақталуы мүмкін деген оймен індетіп, іздестіруімізді жалғастырдық. Алғашқы қуанышты хабарды ғалым Мақсат Тәжімұрат жеткізді. Ол Алматы қаласындағы «Республикалық кітап мұражайы» РМҚКнан «Ұран» газетінің бірне ше санын тапқан. Біздің жанұшырып іздеп жатқанымызды естігендіктен, құнды дүниені бізге беруді жөн санапты. Тіпті электронды көшірмесін жасатып, алып кетуге дайындатып қойған. Барып алдық. Тігіндінің бетіне былай деп жазылыпты: «халық ақыны Надралиев Андаш (18891954) жеке қорынан. Бұрынғы Астрахан облысы, Бөкей ордасы, қазіргі Жаңақала ауданы, Жаңақазан ауылында дүниеге келген». Мұражай қызметкерінің айтуы бойынша газет тігіндісі 1978 жылы тапсырылған.
Мұстафа Ысмағұлов көзі тірісінде жинаған бірнеше қап құжат ты мұражайға тапсырылғанын білетін едік. «Қазақстан» газетін алғаш тыңғылықты зерттеген де осы адам. Кеңес заманындағы солақай саясаттың кесірінен халыққа жария ете алмады. Мұстафа ағамыз шамалыға таптырмайтын «Ұран» газетінің фотокөшірмелерін де
№28 (датасы белгісіз); №30, 28(10) наурыз, 1918 жыл, бейсенбі; №38, 16(3) мамыр, 1918 жыл, бейсенбі.
Жиырмасыншы ғасырдың басы – қазақ елін отарлаудың белсенді деңгейіне көшкен сәті. Бір отарлаушының орнына екіншісі ауысып, халық кімге сенерін, кімнің айтқанымен жүрерін білмей, дұрыстығына жөн сілтегендердің айтқаны жаппай халыққа естілмей, абдыраған кездер еді. Осы сәтте барша қазақтың басын бір мақсат, бір мүддеге тоғыстыруға қауқарлы тек қана газет болды. Осыны жете түсінген қазақтың зиялы қауым өкілдері Батыс өңірін де тұңғыш рет тұрақты, жүйелі басылым – «Қазақстан» (19111913) газетін шығарса, одан әрі «Ұран» (1917), «ХабарИзвестия» (1918), «Дұрыстық жолы» (1919) басылымдарын ұйымдастырды.
Ұлы істердің бастауы – «Ұран»
«Жайық Пресс» ЖШС жанындағы Баспасөз тарихын зерттеу орталығының дайындауымен 2014 жылы «Ұран» газеті. 19171918» атты тарихи жинақ баспадан жарық көрді. Бұл басылымды дайындауға арнайы ақылдастар алқасы құрылып, оның құрамына сол кездегі облыс басшыларына қоса Светлана Смағұлова, Ғарифолла Әнес, Мақсат Тәжімұрат, Қалиол
бастыққызмет етіп келеді. «Ұран» газетіне арналған жинақтың көпшілікке, маманғалымдарға таныстыру үшін бірнеше шара өткізілді. Ас тана қаласында Л. Гумилев атындағы Евразия Ұлттық университетінің Отырар кітапханасында, әлФараби атындағы Қазақ ұлт тық университетінің журналистика факультетінде кітаптың таныстырылымы ұйымдастырылса, «Егемен Қазақстан», «Ана тілі», «ҚазақстанZaman», «Астана ақша мы» т.б. газеттерде көлемді мақалалар басылды.
Орал қаласында тарихшылар мен маманғалымдардың басқо суымен арнайы дөңгелек үстел өткізіліп, Батыс Қазақстан облыстық газеттерінің бастауы Совет кезінде бекітілген 1918 жылғы 17 қараша емес, 1917 жылғы 28 шілдеден бастау қажеттігі туралы ұсыныс айтылып, ол бірауыздан мақұлданды. Бұл жөнінде қаулы қабылданып, Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникация министрлігіне арнайы хат жолданды.
Ғұмар Қараш Ғабдолғазиз Мұсағалиев Бақыткерей Құлманов
бір папкаға салыпты, тіпті осы газеттің бас редакторы әрі ұйым дастырушысы Ғабдолғазиз Мұса ғалиевтің көптеген еңбегін жинақ тап, зерделепті. Мұражай басшылығымен келісіп, осы еңбектердің көшірмесін алдық.
Қолда бар газет көшірмелерінен түйгеніміз, «Ұранның» шамамен 4050 нөмірі жарық көрген. Біз 10 нөмірін таптық. Нақты айтсақ, мына нөмірлер: №6, 1 қыркүйек, 1917 жыл, жұма; №7, 12 қыркүйек, 1917 жыл, сейсенбі; №8, 26 қыркүйек, 1917 жыл, сейсенбі; №9, 7 қазан, 1917 жыл, сейсенбі; №20, 31 желтоқсан, 1917 жыл, жексенбі; №24, 16 ақпан, 1918 жыл, жұма;
ла Орынғали, Қылышбай Сүндетұлы, Ғабит Қабекенов сынды танымал ғалымдар, баспасөз тари хын зерттеушілер де кірген болатын. Осылайша, «Ұран» газетінің табылған сандары қазіргі әліпбиге аударылып, газет ісіне белсенді араласқан Ғабдолғазиз Мұсағалиев, Нұғман Манаев, Бақыткерей Құлманов т.б. сынды алаш азаматтарының өміріне қатысты тың деректер жинастырылды. Бұл шыға бастағанына бір ғасырға таяған «Ұран» газеті туралы тұңғыш толымды жинақ еді.
Айта кету керек, «Жайық Пресс» медиахолдингі аға буын ісіне адалдық таныту үшін әрқашан
Біз газетіміздің шыққан жылын әріге шегеріп, жасын ұлғайтуды мақсат еткен емеспіз, ең бастысы – шындықты, ақиқатты айқындау. Бұл Кеңес үкіметі тұсындағы 73 жыл бойы айтуға, тіпті ойлауға тыйым салынған жағдай еді. Азат ел болғанымызға тәубе. Өткенімізді саралап, жақсылығын ұрпаққа айтатын күн де туды.
Міне, дәл бүгіннен бастап біз, Батыс Қазақстан облыстық газеттері, өзінің ұзақ тарихындағы бір ғасырлық межеге қадам басып отырмыз. Алдағы 2017 жыл – ұлтымыз үшін аса маңызды Алаш қозғалысының 100 жылдығы, бүгінгі Қазақстан үшін дүниежүзілік
ЭКСПО көрмесі өтетін мәртебелі жыл ғана емес, бастауында Ғұмар Қараш, Бақыткерей Құлманов, Ғабдолғазиз Мұсағалиев сынды ұлт көсемдері тұрған «Ұран» газетінің де ғасырлық тойы. Мұны білу, мұны ескеру – бізді, бүгінгі журналистерді, ағалар аманатына, ұлт қызметіне адал болуға шақырады.
Бұл жылды «Жайық Пресс» медиахолдингі барынша мазмұнды, барынша тағылымды етіп өткізуді жоспарлауда. Газеттердің 100 жылдық тігіндісі жинақталып, электронды форматқа айналдырылу үстінде. 2013 жылы жарық көрген «Қос газеттің тарихыИс тория двух газет» кітабы толықтырылып, қайта жарық көрмек. «Ұран» газетінің толық тігіндісін Қазақстан, Ресей мұрағаттарынан іздестіру жалғасуда.
Бүгіннен бастап облыстық ба сылымдарда, «Жайық Пресс» ақпарат сайтында мерейтойлық ар найы айдар ашылады. Онда облыстық басылымдардың 100 жыл дық тарихының түрлі кезеңін көрсететін құнды естеліктер, көне фотолар, құжаттар жарияланбақ. Баспасөз тарихы – ел шежіресі десек, газет оқырмандарын осы іске белсене қатысуға, өздеріңіз білетін тарих пен тұлғалар туралы естеліктермен, көне суреттермен бөлісуге шақырамыз.
Сонымен бірге Орал қаласында облыстық газеттердің 100 жылдығына және баспасөз тарихына арналған республикалық ғылыми конференция өткізу жоспарлануда. Бұл жиынға елімізде баспасөз тарихын жүйелі зерттеумен айналысып жүрген белгілі ғалымдар шақырылмақ.
Батыс Қазақстан облыстық басылымдарының шыға бастағанына 100 жыл толуына орай «Жайық Пресс» ЖШС журналистика, филология және тарих факультеттері студенттері мен магистранттары арасында қазақ баспасөзінің да му тарихы тақырыбын насихаттау, осы мәселеге жас ғалымдардың көңілін аударып, қызығушылығын арттыру үшін байқау жариялап отыр. Қазақ баспасөзі тарихын, оның ішінде Қазақстанның батыс өңірінде шыққан басылымдардың даму жолын, баспасөз бастауында тұрған тұлғалардың өмір жолы мен қызметін зерттеу нысанына айналдырып, курстық, дип ломдық және магистрлік зерттеу жұмыстарын жазған студенттер мен жас ғалымдарға қаржылай жүл де тағайындалды. Байқау қорытындысы 2017 жылдың 28 шілдесі қарсаңында қорытындыланады.
Жантас НАБИОЛЛАҰЛы
ел азаматтарына ашық хат
Біз ең болмағанда бастауыш мек тептерімізде мұғалім болып, қолдан келгенше елімізге қызмет етерміз деген ниетпен оқып жүрген шәкірттер едік. 21 апрельдегі жалпы ішкі ордалық съезінің қаулысы бойынша қысқа уақытты курстар ашылар деп, жаз бойы қарайқарай көзіміз талды. Аяғында биыл курс ашылмайтынына көзіміз жетті. Енді Орынбордағы медресе Хусайнияға оқуға деп жүріп барамыз.
Барлығымыз жеті шәкіртпіз. Бә ріміз де жарлының балаларымыз. Жәрдемге мұқтажбыз. Арада, әсіресе, Юсуф (Жүсіп – ауд.) Тобан баласы жәрдемге өте мұқтаж. Алдымызда Земстуо ашылғалы тұр. Елге күні ертең мұғалім керек екендігі анық. Осындай қымбатшылықта іс басындағы азаматтарымыз жөнін тауып жәрдем етпесе, яки елдегі қалтасы кең мырзаларымыз жәр дем қолдарын созбаса, шеттен біз ге біреу ақша әкеліп берер деген дәмеміз жоқ. Тілеген кімге адресіміз: Орынбор, Медресе Хусаиния яки «Қазақ» басқармасы: Хасен Аққали баласы, Сәлмен Әли баласы, Бейсенғали Жұмаш баласы, Құрмаш Мұсалим баласы, Ғалалиддин Мұсақай баласы, Хисаммадден Лұқман баласы.
(«Ұран» газеті, №8, 1917 жыл, 26 қыркүйек)
* * *
Биылғы жылы қазақ халқының съез жасауы өте көбейіп кеткендіктен ардақты «Қазақ» газетасы мынаны жазады:
Биылғы жылы біздің қазақ өзгеден кейінде болса да съезге бір жарыды. Енді мұнан бұлай съезді қоя тұрып, іске кіріскеніміз де теріс болмас еді. Алдымызда сан съездер жатыр ғой. Земстуомызды сайлап алып, Земстуо собрание кеңес ашылатын болса, осы күнгі тоқсан тоғыз съезден сол пайдалырақ болар еді.
Басқармадан:«Екінші округ қазақтарына ар
налған бір уагон құм секерін Хұсейін Танашев пен Ғимран Дәулетияров көтере басқаларға сатып жіберіпті» деп жазушы Алаңбайға: атыжөніңізді һәм адресіңізді анық білдірмегендігіңізден, хатыңыз түгел басылмайды. Біз ол туралы Ордадағы азықтүлік камитеттен һәм Астрахандағы ішкі ордалық өкілі Нұралыхановтан сұрасып, анығын білуді өтіндік.
(«Ұран» газеті, №8, 1917 жыл, 26 қыркүйек)
тарихына қатысты соңғы жылдары шыққан кітаптар
МеРейТойБейсенбі, 28 шілде 2016 жыл
Жасай бер, «Жаңа айқап!..»орынборлық қазақ газетіне – 25 жыл
Ресей Федерациясының Орынбор қаласында жергілікті қазақтардың бастамасымен сонау 1991 жылы «Айқап» (кейін «Жаңа Айқап») газеті ашылған екен. Жергілікті биліктің қаржылай қолдауымен, қазақ және орыс тілдерінде шығатын осы басылымға бүгінде ширек ғасыр толыпты. Қазақстан Республикасы үшін де, шетелдегі қазақтар үшін де маңызы зор бұл жиынға Батыс Қазақстан облысы әкімінің орынбасары Марат Тоқжанов бастаған арнайы делегация қатысқан болатын.
Шілденің 24і күні кеш кісін Орынбор облыстық филармониясы
ның ғимаратында «Жаңа Айқап» газетінің 25 жылдығына орай өткен мерекелік шараға Ресейдің түкпіртүкпірінен қазақ ағайындар көп жиналды. Газеттің алғашқы
Алтынай ҚАЙДОЛЛАҚЫЗЫ, РФ, Омбы қаласынан: Бүгінгі «Жаңа Айқап» газетінің 25 жылдығы
на орай ат терлетіп, Омбы жерінен, Сібірдің орманынан келдік. Осы жақта Орынбордың қазағы болсын, Қорған, Шеләбі, Омбы қазағы, Түмен қазағы болсын, біз өз жерімізде тырп етпей отырған, қаймағы бұзылмаған қазақпыз. Сондықтан біз өз жерімізде тілі мізді сақтап, дінімізді сақтап, қазақ болып қалайық деп осындай қазақтардың орталықтарын ашып, газет ашып талпынып жүрген
дердің біріміз. Бүгінгі шараға Ресейдің барлық өңірлерінен өкілдер қатысуда. Ортамызда Мәскеу, Қазан, Астраханнан арнайы ат басын бұрған ағайындар да бар.
Біздің анықтама: 1991 жылы 16 мамырда Орынбор қаласында «Айқап» газетінің алғашқы саны шықты. Ол «А3» форматында, төрт бет көлемде 2500 данамен жарық көрді. Алғашқы шығарушысы – Аяған Нұрманов.
Басылымның негізгі мақсаты – Орынбор аумағындағы қазақ тардың өзара қарымқатынасын нығайту, қазақтың тілін, салтдәстүрін, діни ұстанымын сақ тап, ұлтты ұйыстыру. Түрлі қиыншылыққа байланысты газет 2006 жылы уақытша жабылды. 2008 жылдан бастап «Жаңа Айқап» атауымен жарыққа шыққан басылым өзін тарихи «Айқап» газетінің ізбасарымын деп есептейді.
ұлттық тамыртарихына деген адалдығы үшін ризашылығымды жолдай отырып, жыл өткен сайын газет оқырмандары мен жана шырларының қатары көбейе тү сетіндігіне сенімдімін» деді. Құт тықтау сөзінен соң Марат Лұқпанұлы газет ұжымына сыйсияпат табыстады. Ақтөбе облысынан арнайы келген өнер шеберлері орындаған ән мен күйге жиналған халық ерекше риза болып, бір қанаттанып қалды. Ресей Федерациясының Омбы қаласында 1989 жылы құрылған «Мөлдір» қазақ мәдени орталығының жетекшісі,
шығарушылары мен тарихынан сыр шертетін деректі фильмнен соң, басылымның құрылтайшысы, «Орынбор қазақтарының ассоциациясы» қоғамдық ұйымының төрағасы Жәнібек Иткөзов ақжарма тілегін жеткізіп, әр жылдары газет редакциясында қызмет еткен
әріптестеріне алғысхат табыста ды. Одан әрі Орынбор облысы үкіметі төрағасының ішкі саясат бойынша орынбасары вицегубернатор Вера Баширова құттықтау сөз сөйледі. Қазақстаннан келген ресми делегация жетекшісі, Батыс Қазақстан облысы әкімінің орынбасары Марат Тоқжа нов жиналған қауымды Ақ Жайық жұртшылығы атынан құттықтап: «Сіздер арқылы облыстық газет ұжымына және оның орынборлық барлық оқырмандарына ыстық сәлемімізді жеткіземін. Осыдан ширек ғасыр уақыт бұрын Орынбор қазақтарының облыстық газеті жарыққа шығып, ол Орынбор облысы қазақтарының үніне, рухани өзегіне және ұлттық байлығына айналды. Газеттің жарыққа шығуы Қазақстан Республикасының тәуелсіздік алу жылымен тұспатұс келгендігі қуантады. Ақ Жайық өңірімен ежелден тығыз байланысып жатқан Орынборда 1991 жылы облыстық қазақ газетінің дүниеге келуі, ондағы қазақ бауырларымыздың ұйымшылдығына, ұлттық санасезімінің асқақтығына нақты дәлел бола алады. Ширек ғасыр уақыт ішінде газет үлкен жолдан жүріп өтті, облыстың барлық қазақтарын өз айналасына топтастырып, өз оқырмандарын тапты. Оларға облыс аудандарында және Қазақстанда болып жатқан жарқын жаңалықтарды жеткізіп, өлкедегі өзгерістер мен оқиғалар туралы материалдарды ана тілінде оқуына мүмкіндік туғызды. Адамның азамат ретінде рухани жағынан қалыптасып, ана тілінде сөйлеп, сол тілде оқуына мүмкіндік туғызу оңай шаруа емес. Арада өткен 25 жыл редакция ұжымына өзінің шеберлігі мен кәсібилігін шыңдауына, оқырмандарының сеніміне ие болуына ақпарат айдынындағы әріптестері арасында құрмет пен беделге жетуіне мүмкіндік берді. Орынбор облыстық қазақ газетінің журналистеріне өздерінің
Қазақстан Республикасының ең бек сіңірген мәдениет қызметкері Алтынай Жүнісова ұйымдас тырушыларға алғыс білдірді. Одан әрі «Біздің елдің жігіттері» әнін нақышына келтіріп орындағанда халық сілтідей тынды, ән аяқталғанда қошеметін аямады. Үш сағатқа созылған шара бір деммен өтті. Барша көрермен мерекелік шараны аяғына дейін ерекше ықыласпен тапжылмай тамашалап, соңында бірбірін құттықтап тарасты.
Жантас НАБИОЛЛАҰЛы,Орал – Орынбор – Орал
[email protected] 13Бейсенбі, 28 шілде 2016 жыл
ыНТыМАқ
Уақтылы қамданғанқысТА қысылМАйды
Өңіріміздегі білім беру мекемелерінде жүріп жатқан күрделі жөндеудің барлығы жаңа оқу жылы басталғанша аяқталуы тиіс. Бұл туралы кеше облыс әкімі Алтай Көлгіновтің төрағалығымен өткен жылыту маусымына дайындық мәселесін талқылаған кеңесте айтылды.
Облыстық энергетика, тұр ғын үй және шаруашылық
басқармасының басшысы Ғалым Орынғалиевтың айтуынша, ағымдағы жылы қысқы жылыту маусымына дайындық жұмыстарына 6,9 млрд. теңге бағытталған. Оның 323,5 млн. теңгесі қатты және сұ йық отын сатып алуға, 2 235,6 млн. теңге 13 білім ошағын күрделі жөндеуге, 248, 5 млн. теңге Ақжайық ауданының орталығындағы аурухананы күрделі жөндеуге, 140, 6 млн. теңге үш мәдениет нысанын күрделі жөндеуге, 2 554,3 млн. теңге «Нұрлы жол» бағдарламасы бойынша жылумен, сумен қамту және сарқынды суды шығару жү йелерін жаңғыртуға, 1 420,0 млн. теңге қаладағы инженерлік желі
лерді қайта жаңғыртуға жұмсалуы тиіс. Бюджеттік мекемелерді жылытуға 5,3 тонна көмір (89,3 млн. теңге) мен 1,5 мың тонна сұйық отын (234,1 млн. теңге) қажет. Жа ңақала, Қаратөбе, Сырым аудандарында жылыту жұмыстары бо йынша жүргізілетін мемлекеттік сатылым әлі аяқталмаған. Өзге ау дандарда конкурс жұмыстары аяқталған. Келісімге сәйкес, тамызқыркүйек айларында талапқа сай деңгейде отын жеткізілетін болады.
«Жайықжылуқуат» АҚда қазандық шаруашылығы мен жылу жүйелерін жөндеуге 295,7 млн. теңге қаралды. Жылу желілерінің 7,9 шақырымын жөндеуге 141,4 млн. теңге бөлінсе, соның 6,5 ша
қырымы жөнделіп, 117,9 млн. теңге жұмсалған. Жылу электр стансасы құрылғыларын жөндеуге 154,2 млн. теңге қарастырылған. Алдын ала бекітілген жоспарға сай күні бүгін «Жайықжылуқуат» жоспарланған жұмыстардың 71 пайызын тындырған.
Облыстағы электр желілерінің жалпы ұзындығы 20 465 шақырымды құраса, соның 82 пайызының тозығы жеткен. «Батыс Қазақстан электр желілерін тарату компаниясы» АҚ өз қаржысы есебінен электр нысандарын қыс маусымына әзірлеу жұмысына 226,5 млн. теңге бөлген екен. Нәтижесінде жөнделуі көзделген 2536,7 шақырым электр желісінің 1619,4 шақырымы, яғни 64 пайызы, ал 20
қосалқы стансаның 13і күрделі жөндеуден өткізілген.
Инвестициялық бағдарламаға сәйкес «Батыс су арнасы» ЖШС ағымдағы жылы жаңартуға бағытталған сумен қамту және су тарту жүйелерін жаңғыртыпжаңалауға 297,3 млн. теңге қарастырған. «Нұрлы жол» бағдарламасы бойынша жүргізіліп жатқан жеті жоба аясында 8,7 шақырым сумен қамту желісінің 4,1 шақырымы жөнделген. Қазіргі күнде барлық жеті жоба бойынша жөндеу жұмыстары басталып кетті. «ҚазТрансГаз Аймақ» АҚ өз есебінен өңіріміздегі газбен қамту жұмыстарына 255,5 млн. теңге бөлген. Аудандардағы 22,7 шақырым күрделі жөндеуден өтуі тиіс газ құбырларына 242 млн. теңге бөлінді (Жаңақала ауданы – 4,59, Зеленов ауданы – 7,45, Қазталов ауданы – 3,8 шақырым). Төтенше жағдайлар орын алған жағдайда коммуналдық қызмет көрсететін кәсіпорындардың арнаулы техникалары дайын. Жылу желілері гидравликалық сынақтан өткізіліп, байқалған ақаулар жөнделді.
Сондайақ кеңесте Алтай Сейдірұлы ПИК қызметі жоқ тұрғын үйлермен жұмыстану қажеттігін атап өтті. Облыстық білім басқармасы басшысының міндетін атқарушы Зәуре Ғұмарованың айтуын
ша, өңіріміздегі 645 білім беру мекемесінің 316сы алдағы алты ай қысқа дайын көрінеді. Қалған білім беру мекемелері жылыту маусымына дайындық жұмыстарын тамыз айының алғашқы он күндігінде аяқтамақ. Сонымен қатар Зәуре Базарғалиқызы күрделі жөндеу жүріп жатқан Орал қаласындағы «Орленок» балабақшасы мен Зе ленов ауданының Переметный ауылындағы және Теректі ауданының Переченый ауылындағы мектептің 1 қыркүйекке дайын болмау қаупі бар екенін атап өт ті. Сол бойда аудан әкімдерімен онлайн арқылы мәселені анықта ған Алтай Сейдірұлы қайткен күн де де жұмыс күшін көбейтіп, 1 қыр күйек қарсаңында білім ошақтарындағы жөндеу жұмыстарын тәмамдауға тапсырма берді.
Облыс әкімі Алтай Көлгінов жылыту маусымына ең бірінші кезекте әлеуметтік нысандардың сақадай сай болу қажеттігін қадап айтты. Қысқы жылыту маусымы ең маңызды мәселе екенін тілге тиек еткен облыс басшысы орын алған олқылықтарды жойып, басталған жұмыстарды тиянақты әрі сапалы аяқтауға тиісті мекеме басшыларына тапсыма беріп, кеңесті қорытындылады.
Гүлжамал ЖОЛДыҒАЛИ,«Орал өңірі»
Достық туы мөлдір бұлақ басындаДәстүрлі «Жайық – Орал» экспедициясы
жиырмасыншы рет жолға шықты.
Ресей Федерациясының Орынбор қаласынан бастау алған сапар ба
рысында экспедиция мүшелері Жайық өзенінің экологиялық ахуалын зерттеп, қоршаған ортаны қорғау мәселелеріне зер салуды көздеп отыр. Орал тауларынан бастау алып, Каспий теңізіне құятын трансшекаралық өзеннің эко логиялық ахуалын жақсарту мәселелерін көтерген экспедиция алғаш рет 1996 жылы сапарға шыққан болатын. Содан бергі жиырма жыл ішінде Жайықтың тағдырына билік пен қоғамның назарын ау дарып, мемлекетаралық деңгей де талқылауға қол жеткізілді. Ортақ мақсат жолындағы істерді тағы да саралауға арналған дәстүр лі экспедицияның жалауы биыл Орынбор қаласында көтерілді.
Қос мемлекет аумағымен ағатын, жалпы ұзындығы екі мың шақырымнан асатын өзен бойында бес миллионнан астам халық тұрады.
Осы жылдар ішінде, шын мәнінде, көптеген іс тындырылды. Ең бастысы, трансшекаралық өзеннің экожүйесін қалпына келтіру мәселелерін реттейтін заңдық негізі бар құжаттың қажеттігін дәлелдедік. Биылғы сапар да көптеген игі істерге жол ашпақ. Биыл Башқұртстандағы Үшалы ауданына барып, Орынбор облысы, Батыс Қазақстан, Атырау облыстары арқылы Каспийге жетуді жоспарлап отырмыз, дейді экспедиция жетекшісі Елена Тарасенко.
Экспедиция мүшелері биыл тұңғыш рет Жайық өзенінің бастауына барып, мөлдір бұлақтың басына достықтың туын тікті. Еуропа мен Азияны жалғап жатқан киелі өзен ынтымақ пен бірліктің, достықтың өзені дейді экспедиция мүшелері. Олар экологиялық сұрақтармен қатар мәдени мұраны сақтау, салтдәстүрді аялау бағытында да танымдық шараларды өткізуге зер салады. Екі елдің тарихын танып білу – дала өркениетінің даму кезеңдерін зер делеуге достық экспедициясының септігі зор дейді тарихшы ғалымдар.
* * *Кеше оралдықтар Қазақстан
Республикасы Тәуелсіздігінің 25 жылдығына орай жиырмасыншы рет ұйымдастырылған Қазақстан Ресей тарихимәдени, экологиялық, спорттық, туристік экспедициясының мүшелерін Жайық өзе ні жағалауынан қарсылады.
Экспедицияға қатысқан облыстық делегация мүшелері мен Ре сейдің Орынбор облысынан кел ген меймандарды Орал қаласы ның әкімі Нариман Төреғалиев, қалалық мәслихаттың депутаттары мен студент жастар қарсылап алды. Шараға қатысушылар алдымен Ұлы Отан соғысында құрбан болған боздақтарға арналған мәңгілік алауға гүл шоқтарын қойды.
Бұдан соң шараға қатысушылар қазақ драма театрында өткен экспедицияның тарихынан сыр
шертетін суреттер көрмесін тамашалауға бет алды.
Көрменің ашылу салтанатында экспедиция мүшелері мен қатысушыларды облыс әкімі Алтай Көлгінов құттықтады.
Жайық өзенінің бойында орналасқан көршілес екі елдің, қала берді екі облыстың арасындағы ынтымақтастықты арттыруға, Жа йықтың экологиялық жағдайының жақсаруына, жалпы табиғат қорғауға бағытталған экспедицияға биыл 20 жыл толды. Жайық екі мемлекетті қосып отырғандықтан, бүгінгі шараға Орынбордан келген үлкен делегация қатысып отыр. Жыл сайын осы екі өңірдің басшылары мен тұрғындары, туған еліне жанашыр азаматтарының аталмыш экспедицияға қаты суының өзіндік нәтижесі бар деп айта аламын. 20 жыл бойы өтіп келе жатқан экспедицияның мақсаты екі облыстың тек бір
біріне барып келуі ғана емес, осы өзеннің мәселесін мемлекеттік дәрежеге көтеруге атсалысу болды. Соның нәтижесі биыл жоспарға сәйкес екі мемлекет басшысының қатысуымен өтетін форумда үкіметаралық келісімге қол қойылады деген жоспар бар. Ал қол қойылған жағдайда ол құжатты әрі қарай іске асыратын – сіз бен біз. Жайық өзенінің өзекті мәселесі жыл сайын көтеріліп келеді. Шын мәнісінде, бұл – қолға алып, қолдау көрсетерлік үлкен мәселе. Жайық бойын бірнеше мыңдаған халық мекендейді. Сондықтан өзен суының деңгейін тү сірмеу, оның жағасын ластамау сол тұрғындардың ортақ ісі болмақ. Кеше ғана облыстық делегация Орынбор қаласында болып, өңір басшысы Юрий Бергпен кездесіп, осы мәселені талқыладық. Биылғы жылы өзендегі су деңгейінің мол болуы – көршілес облыс
тағы әріптестеріміздің бізге деген көмегі. Көктем мезгілінде Жайық өзеніне судың жіберілуін Орынбор облысының басшысы өзі қадағалаған екен. Өздеріңіз көріп отырғандай, осы жылғы өзен суы ның деңгейі жақсы. Осы суды сақтап қалу үшін жұмыстануымыз керек. Бұндағы мақсат – біз келер ұрпаққа Жайықты суы мол әрі та за қалпында жеткізуіміз керек. Жас ерекшеліктеріне, қызметтері не қарамастан, осы экспедицияға қатысқан өңір адамдарына зор алғыс айтамын. Сонымен қатар осы шараның басықасында бо лып, жанашырлық танытып жүр ген экспедиция жетекшісі Елена Тарасенкоға, Орынбор қаласынан келген делегацияға өз ризашылығымды білдіремін. Батыс өңіріне қош келдіңіздер! деді Алтай Сейдірұлы.
Көрменің ашылу салтанатында Орынбор облыстық мәдениет және сыртқы байланыстар министрінің орынбасары, халықаралық ынтымақтастық басқармасының басшысы Александр Калинин, экспедиция жетекшісі Елена Тарасенко сөз сөйлеп, аталмыш шараның мәнмаңызына тоқталды.
Мерекелік шара соңында өңір басшысы Алтай Көлгінов экспедицияға қатысушыларды алғысхатпен марапаттап, естелік сый лықтар табыс етті. Бұдан соң келген қонақтар мен өңір тұрғындары 20 жылдық тарихы бар экспедицияның суреттер көрмесін тамашалады.
Нұрбек ОРАЗАЕВ,«Орал өңірі»
[email protected]Бейсенбі, 28 шілде 2016 жыл
дАлА-қАлА
Жаңақала – шыРАйлы шыңғыРлАудА
Жақында Шыңғырлау ауданына қазақ даласының күй ордасы атанған киелі Жаңақала ауданының делегациясы ат басын бұрды.
«Бейбітшілік пен келісімнің жол картасы» мегажобасы аясында дос
тық пен татулық, мәденитаным дық бағытта қолға алынған ізгі сапарда жаңақалалықтар Шыңғыр лау ауданының шаруашылық құрылымдарын аралап, кәсіпкерлік қанат жайған орталығында болып, өңірдің тыныстіршілігімен танысты. Делегация алдымен күн мен жел энергиясын қуат көзіне айналдырып, шаруашылығын өркендетіп отырған «Ғайни» шаруа қожалығында болды. Жоспарлы межесін алдағы жылдарға белгілеген шаруашылық басшысы Жасқайрат Айсиев бүгінгі таңда қолданып отырған гибридті, күн мен жел энергиясынан қуат беретін қондырғысымен таныстырып, алдағы құс өсіру жұмысын ұлғай ту, мал шаруашылығындағы жоспарларын жүзеге асыру бағытындағы бірқатар жоспарларымен бөлісті.
Бұдан соң жаңақалалық қонақтар орталықта орналасқан «Даңқ» ескерткішіне гүл шоқтарын қойып, соғыс боздақтарының рухына тағзым етті.
Сондайақ делегация аудан орталығындағы «АкРам» мейрамханасы, «Астана» сауда орталығы, «Теща» супермаркеті нысандарын аралап көрді.
«Нұр Отан» ғимаратының мәжіліс залында жалғасын тапқан «Бейбітшілік пен келісім – мәңгілік ел тұғыры» атты дөңгелек үстелде
ұлтаралық татулық, конфессиялар түсіністігі, бүгінгі қоғамдағы ұлттық ерекшеліктер мен олар дың бір мақсат, бір мүддеге жұмылуы барысында тақырыптар талқыға түсті.
Мегажоба сапарының түйіні аудандық мәдениет үйінде Жаңақала ауданы өнерпаздарының саз ды, әуезді концерттік бағдарламасымен қорытындыланды. Сәні мен көркі келіскен кештің соңында Жаңақала ауданының басшысы Лавр Хайретдинов Шыңғырлау ауданының әкімі Альберт Есаливке «Тілек кітабын», мегажоба
эстафетасын салтанатты түрде табыс етті. Өз кезегінде мұндай ізгі шаралардың аудандарға қолай лы мүмкіндіктері, тәжірибе алмасу, өнер мен таным тақырыбы, экономикалық қолдау мен серіктестік бағытында берері мол екенін атап өткен аудан басшысы Альберт Темірболатұлы қонақтарға аудан халқы атынан алғыс білдіріп, ықылас гүлін ұсынды.
Адақ ШОТПАНОВ, Қаршыға ЕЛЕМЕСОВ,
Шыңғырлау ауданы
2016 жылғы 19 шілдедегі жағдай бойынша ақша қаражатын жария ету бойынша науқанды жүргізу нәтижелері
Облыстың атауы (республикалық мәні бар
қалалар, астаналар)
Есепті кезеңдегі операцияларашылған банк
шоттары, бірлік
банк шоттарына енгізілгені (жеке тұлғалардан, мың
теңге)1 2 3
Астана қ. 228 87 576 653
Алматы қ. 1 109 1 022 999 517
Ақмола облысы 22 811 421
Алматы облысы 6 206 681
Ақтөбе облысы 79 15 536 859
Атырау облысы 25 12 134 582
Шығыс Қазақстан облысы 14 1 141 630
Батыс Қазақстан облысы 26 1 200 580
Жамбыл облысы 31 4 937 861
Қостанай облысы 55 2 451 969
Қарағанды облысы 171 27 997 149
Қызылорда облысы 110 242 890
Маңғыстау облысы 4 2 285 393
Павлодар облысы 21 1 438 547
Солтүстік Қазақстан облысы 20 6 251 419
Оңтүстік Қазақстан облысы 224 18 017 284
БАРЛЫҒЫ: 2145 1 205 230 435
арнайы шоттарды белсенді түрде ашуда
Орын көп, МАМАН жоқ
Екі қолға бір күрек таппай жүргендерге көмек болатын «Жұмыспен қамту жол картасы - 2020» бағдарламасын, «Ауыл тұрғындарын жұмыспен қамту» жобасын жүзеге асыру мақсатында Теректі аудандық жұмыспен қамту орталығы және «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалының ұйымдастыруымен бос жұмыс орындар жәрмеңкесі өтті.
Оған жұмыс іздеген 22 азамат қатысып, жұмыс бе
руші мекемелердің өкілдерімен еркін сұхбат құрып, пікір алмасты. Тұрғындардың жұмысқа орналасуына көмектесу мақсатында оздырылған шараға жұмыс беруші 11 мекеме қатысты.
Аталмыш жәрмеңкеде жарияланған 41 бос орынға 17 адамның ғана түйіндемесі қабылданды. Олардың арасынан жазасын өтеп шыққан бір азамат «ЮлАнИл» ЖШСна газқазандық операторы
кәсібін меңгеруге оқуға жіберілді. Пробация қызметінде тіркеуде тұрған тағы бір азамат «Таза ауыл» жеке кәсіпкерлігіне аула тазалаушы ретінде орналасып, тұрақты жұмыспен қамтамасыз етілді. Ал бір жас маман Шаған ЖОББМның шағын орталығына тәрбиеші мамандығы бойынша жастар тәжірибесімен қызметке тартылды.
Күлімхан МАХМЕТҚыЗы, Теректі ауданы
Қазақстандықтар 2014 жылғы 1 қыркүйек – 2016 жылғы 18 шілде аралығындағы ақшалай қаражатты жария ету жөніндегі науқан ке зеңінде 2145 банк шотын ашты, оларға 1 трлн. 205 млрд. теңгеден астам салынды, деп хабарлайды ҚР Ұлттық банкінің баспасөз қызметі.
Салыстыру үшін мүлікті жария ету науқаны басталғаннан Рақымшылық туралы заңға өзгерістер енгізілгенге дейін (2015 жылғы 29 қарашаға дейін) жария ету субъектілері 181 шот ашты, көрсетілген кезеңде шамамен 84 млрд. теңге енгізілді. Мүлікті жария ету талаптарын жеңілдетуге бағытталған түзетулер қолданысқа енгізілгеннен кейін 1 трлн. 121 млрд. теңге немесе барлық ақшаның 93%ы
жария етілді, деп атап өтеді қаржы реттеушісінің баспасөз қызметі.
Ұлттық банктің деректері бойынша бұрынғыша Алматы қаласы (1 трлн. 23 млрд. теңге сомаға 1 109 шот) және Астана қаласы (87,6 млрд. теңге сомаға 228 шот) көш бастап келеді, оларға республика бойынша жария етілген жалпы соманың 92%ы тиесілі.
Науқанға 31 банк және Ұлттық пошта операторы қатысқанын еске саламыз. ҚР Ұлттық банкінің ресми сайтында азаматтар мен қаржы ұйымдарының жиі қойылатын сұрақтарына жауаптар, науқанның барысы туралы статистикалық ақ парат, жария ету рәсіміне енгізілген өзгерістер бойынша түсіндірулер орналастырылған.
тәуекелі тастай тілекЖәнібек ауданында шағын несие шапағатын
көріп отырған іскер жандардан үлгі алып, кәсіп ашып, тұрмысын түзеуге ұмтылған жастар қатары жыл сайын артып келеді. Олар мемлекеттің берген мүмкіндігін тиімді пайдаланып, шаруасын өрге сүйреудің қам-қарекетін жасауда.
Аудан орталығындағы №1 орта мектепті осыдан төрт
жыл бұрын бітірген жәнібектік Тілек Исмағұлов ауылда тұрып, бабалардың ізін жалғап, атакәсіпті өркендетуге ниет қойды. Ол өткен жылғы сәуір айында «Жұмыспен қамту жол картасы – 2020» бағдарламасының екінші бағыты бойынша 2 миллион 900 мың теңге несие алып, мал шаруашылығына бет бұрды. Іскер жас қолындағы бар малымен «Тілек» шаруа қожалығын құрды. Тау ауылындағы Нұғыман қыстағының маңынан 700 гектар жер алды. Аталмыш бағдарлама бойынша алған не
сиесіне «Әлем» ШҚдан бір бас асыл тұқымды бұқа және аудан аумағындағы шаруашылықтардан 13 аналық мал саудалады.
Биыл несиеге алған аналық мал төлдеп, 10 бұзау алдым. Мал басы 23ке жетті. Мал өз төлі есебінен осылай көбейе берсе, несиені уақытында қайтаруға қолайлы жағдай туады. Күзге қарай Нұғыман қыстағынан ашық аула, мал қора және өзіме тұрғын үй салып алуды жоспарлап отырмын. Келешекте жоғары оқу орнын зоотехник мамандығы бойынша бітіріп, мал шаруашылығының қырсырын жете меңгеру ойымда
бар. Ал «Жұмыспен қамту жол картасы – 2020» бағдарламасының пайдалы жағы көп. Мұны өзімнің қолға алған ісімнен көріп жүрмін. Сондықтан екі қолға бір күрек таппай уақытын босқа өткізетін жастарды осы бағдарламаға сай несие алып, бизнесін құруға шақырамын, деді Тілек.
Аталмыш бағдарламаға сәйкес алты пайыздық мөлшермен бес жылға берілетін несие алған Тілектің тәуекелі өзге жастарға үлгі боларлықтай.
Нұрымбек ЖАПАҚОВ,Жәнібек ауданы
[email protected] Бейсенбі, 28 шілде 2016 жыл
Ауыл-АйМАқ
«еркебай» ертеңіне сенімді
Қожалық жетекшісі Мұхтар Жомартов бізбен әңгімесінде шаруашылығы құрылған уақыттан бе рі атқарылған жұмыстар мен ауыл шаруашылығын дамытуға арналған түрлі мемлекеттік бағдарламалардың тиімділігі туралы әңгімесін былайша өрбітті.
Батыс Қазақстан ауыл шаруашылығы институтын тәмамдаған соң 1993 жылы мал шаруашылығын дамыту мақсатында Сулыкөл ауылдық округіне қарасты Төлен ауылында «Еркебай» шаруа қожалығын құрдық. Басында, әрине, қиындықтар көп кездесті. Соған байланысты бастапқы жылдары мал өсіруді бірден қолға ала алмадым. Әуелі бақшамен айналысып көрдім. Ол уақытта халықта қаражат тапшы. Бартерлік әдіс қолданылған сол тұста бақша өнімдерін қойға айырбастадым. Бақша өнімдерінен түскен азыншоғын қаражатқа сатып алынған, әркімнен сұрапқұрап алған бөлшектерден техника құрастырдық. Сол техникамызды пайдаға асырып, мал азығын дайындауға қол жеткіздім. Одан әрі мал шаруашылығымен айналысуға біржолата ойыстым.
Бүгінде мемлекет тарапынан ауыл шаруашылығын, соның ішінде мал шаруашылығын дамытуға арналған бағдарламалар көп. Осы бағдарламалар аясында жеңілдіктерді пайдалана отырып, мал басын өсіру, оның ішінде асыл тұқымды мал өсіру және мал азығын дайындауға қажетті техникаларды лизингке алуға мол мүмкіндіктер бар.
2006 жылдан «ҚазАгроҚаржы» АҚның облыстағы филиалымен келісімшартқа отыру арқылы ауыл шаруашылығы техникаларын ли зингке алып, пайдасын көре бастадым. Ірі қара, 100 бие, қой малының 600 бас саулығы болған
жағдайда сатып алынған техниканың 50 пайызын Үкімет субсидиялайды. Сондайақ ірі қара басын сақтай отырып, өз төлі есебінен өсіру, оның жемшөп қорының бағасын арзандату және асылдандыру бағытында да Үкімет тарапынан орасан зор қаржылай көмектер көрсетілуде.
Бүгінде біз «Агробизнес – 2020» бағдарламасы аясында жұмыстанудамыз. Солтүстік Америкадан (Дакота штатынан) әкелінген абердинангус асыл тұқымды сиырлардың қашарларын Ресейден сатып алдық. Алынған қашарларға Үкімет тарапынан қаржылай көмек берілуде. «Алтын асық», «Құлан», «Сыбаға» бағдарламалары мал шаруашылығымен айналысамын деушілерге өте тиімді. «Жұмыспен қамту 2020 жол картасы» бағдарламасы аясында сегіз ауыл тұрғынын қожалыққа жұмысқа тартып отырмыз, деген Мұхтар ауыл тұрғындарын белгілі бір кәсіппен тыңғылықты айналысып, мемлекеттік бағдарламаларды дер кезінде пайдаланып қалуға шақырды.
Айтпақшы, заман ағымын жақ сы түсінген Мұхтардың інісі Мұхаметжан да мал бағу мен техниканың қырсырын жете меңгерген азамат. Ағайынды еңбекқор жігіттердің әлі де талай жетістіктерге жететіні анық.
Ерболат РАЙСОВ,Қаратөбе ауданы
Шаруасы шалқыған шАРуАшылық
Ақпәтер ауылындағы ағайынды Мұрат, Са-мат Хасановтар 1999 жылы «Қамқор» шаруа қожалығын құрған бола-тын. Бастапқы жылдары көптеген қиындықтарға тап болды. Шаруаны бастаған жылы иелік-терінде 30 ірі қара, 15 жылқы, 20 қой болған.
Біздер әкеден алты қыз, екі ұл тарағанбыз. Хамза Хасанов – соғыс ардагері. Қоссартаң деген жерде көп жылдар бойы мал бақты. Бүгінде інім Самат екеуміз әкеміздің еңбек етіп, тер төккен жерлерін қайта жаңғыртып, өз пайдамызға жаратып жүрміз. Кеңшар тараған уақытта еншімізге ескі трактор тиді. Сол жылдары мал өз төл есебінен өсіп жатты. Ол кезде қазіргідей көмекқаржы жоқ. 2006 жылы несие алып, мал басын көбейтуге шешім қабылдадық. Сол жылы «Казталовка» несие серіктестігіне мүше болып, 4697000 теңгеге мүйізді ірі қара сатып алып, мал басын әжептә
уір көбейттік. 2008 жылы 3697000 теңгеге тағы да мүйізді ірі қара малын алдық. Сонымен қатар «Аграрлық несие корпорациясы» АҚ БҚО филиалы «Сыбаға» бағдарламасы бойынша 62 мүйізді ірі қара малын алу үшін 11900000 теңге несие бөлді. Ауыл шаруашылығы техникаларын сатып алуға да мүмкіншілік болды. Соңғы жылдары мал тұқымын асылдандыру бағытымен шұғылданып келеміз. Асыл тұқымды «Көшім» жылқысын өсіру мәртебесіне қол жеткіз
дік. 2015 жылы еділбай қойын алу үшін 30
млн. теңге несие алған болатын
быз. Ендігі мақсатымыз – иел і г і м і з д е г і ірі қара мен қой тұқымын
асылдандыру. Ауыл шетінен
мал бордақылау алаңын іске қостық.
Бұл алаң бір жылда 1000 басқа дейін мал бордақылап, етке тапсырып отыруға мүмкіндік тудырары сөзсіз, дейді «Қамқор» шаруа қожалығының басшысы Мұрат Хасанов.
Ағайындылар бордақылау саласын одан әрі дамытып, шағын мал сою цехын салып, ет өнімдерін алысжақын шет елдерге шығаруды да көздеп отыр. Қазіргі таңда шаруашылықта 25079 гектар жер, Тақырсуат, Қоссортаң1, Қоссортаң2, Ақмамық секілді елді мекендерде қыстақтары бар. Ақпәтер ауылының шетінде мал бордақылау алаңы болса, шаруашылықта түрлі маркалы тракторлар, шөп шабатын, тайлайтын техника, жүк таситын автокөлік жұмыстарына кеңінен пайдаланылуда. Қазіргі уақытта шаруа қожалығында 16 жанұя еңбек етуде.
Тұрарбек АҚМУРЗИН, Ақпәтер ауылы,
Қазталов ауданы
Сулыкөл ауылдық округіне қарасты Төлен ауылындағы «Еркебай» ша-руа қожалығы – мал басын көбейту және мал тұқымын асылдандыру ісін алғашқылардың бірі болып қолға алғандардың бірі. Қыруар еңбектің арқасында бүгінде аталмыш шаруашылық кәсібін кеңейтіп, шаруа-
сын шарықтатып отыр.
«Жалпыға ортақ еңбек қоғамына қарай 20 қадам»
Облыс орталығы Орал қаласының солтүстігіне қарай 40 шақырым жер-де орналасқан Рубежка ауылының табиғаты әсем, іргесінде Жайық өзені ағып жатыр. Ынтымағы жарасқан 15 ұлттың өкіліне құтты қоныс болған мекен.
Жалпы округтегі халықтың саны 1600ге жетіп жығылады.
Кеңес заманының көзіндей сақталып қалған үлкен типтік жобадағы мектеп, колледж, балабақша, астық қоймасы, наубайхана, жанаржағармай қоймасы, орман шаруашылығы мекемесінің бөлімшесі, кірпіш зауыты, дәріхана, 15 дүкен, пошта жұмыстарын тоқтаусыз істеп, ауыл тұрғындарына қалтқысыз қызмет көрсетуде. Әлеуметтік нысандардың барлығы да көгілдір отынмен қамтылып, күрделі жөндеуден өткізілген. Ауылдың абаттандырылуы мен тазалығы күн тәртібінен түскен емес. Осындай игі істердің басықасында жүрген Рубежка ауылдық округінің әкімі Айбар Жаңабаевқа және мәдениет үйінің меңгерушісі Павел Крупицаға халықтың алғысы мен ризашылы
ғы шексіз. Енді ұзақ жылдар бойы жұмысы тоқтап тұрған мәдениет үйі күрделі жөндеуден өтіп, алдағы уақытта іске қосылмақ.
Ауылдық округ тұрғындары Наурыз және өзге де мерекелерде концерттік бағдарлама дайын дап, ұлттық салтдәстүрге, ұлттық ойындарға мәнмаңыз беріледі. ҰОС және еңбек ардагерлеріне, жалпы, ауылдың үлкендеріне деген ілтипат, құрметтің орны бө лек. Ұлттық тәрбиені санасына сіңіріп өскен жас буын күні ер теңақ ауылын, туған елін көркейтер азамат болып жетілеріне сенім бол.
Толқын ҒАЛИЕВА,Рубежка ауылы,Зеленов ауданы
ауылымыздың түтіні түзу
[email protected]Бейсенбі, 28 шілде 2016 жыл
әсеР
«Тобықтыда өмірі дау бітпеген,Кемелдіктен алдынан жан
өтпеген.Небір қилы заман болса-дағы,Сағы сынып, шошынып селт
етпеген» деп ұлы Абай елі жырла ғандай, биыл бізге отбасымызбен Абай елін аралау сәті түсті. Дәс түрлі түрде өткізіліп тұратын педагогикалық оқудың облыстық кезеңінен жеңімпаз атанып, республикалық кезеңіне қатысу үшін Павлодар қаласына жолға шықтық. Астана қаласына түскеннен кейін 400 шақырым қашықтықты алып жатқан Павлодар қаласына жету үшін таксиге отырдық. Ондағы ой атақты Сағынайдың асы болып, Ақан серінің Құлагеріне қастандық жасалған тау мен тасты көру болса, қазақтың Қанышы мен Әлкейін, Шәкенін, өңірде білім ордасының қалыптасуына игі жолын арнаған атақты Шорманның Мұcасы өткен қасиетті Баянауылдың үстінен өту болатын. Павлодар қаласында төрт күн болып, Арқа елінің керемет қонақжайлылығын көрдік. Республикалық педоқуда Абайдың аруағы қолдағаны болар, аузыма сөз беріп, әр өңірден келген ұстаздар қауымының ыстық ықыласына бөлендім. Ертістің сұлу табиғаты мен мейірімділігіне қана алмай, риза болып, ұлы Абай, Шәкәрім, Мұхтар, оның бергі жағында Алашорданың түпқазығы болған Семей өңіріне аттандық. Семей мен Павлодардың арасы 300 шақырым екен. Сонау 1986 жылы Саратов облысының Энгельс қаласындағы педтехникумда оқып жүргенімде, Қазталов ауданының Кекей ауылындағы ауылдас інілерімнен «Әскерден келе жатырмын, қасымда Семейдің жі гіттері бар» деген жеделхат алдым. Жігіттерді қарсылап, қаланы аралап, Қазталовқа жол тарттық. Оған да 30 жыл болды. Семейге бару сапарымда сол жігіттердің мекенжайын табуға тура келді. Іздестіріп қалсам, біреуі нағыз Абай ауылында тұрады екен. Кешкі сағат жетіден кете пойыздан түссем, алдымда «Мен Дулатпын, Абай елінің жігіттері оралдық Мирболатқа такси әзірлеп қойған еді, ағасы қош келдіңіз тобықты еліне, Семейден шықпас бұрын қаланы бір шолып өтейік» демесі бар ма, қонақ қойдан жуас деген, «Жарайды» дедім. Содан Семейден Абай ауданы жолына түстік, 180 шақырым екен. Ең алғашқы саяхат Күшікбай асуынан басталды. Күшікбай асуы Мұхтар Әуезовтің «Қорғансыздың күні» әңгімесіндегі оқиға болатын жер екенін оқырман білер деп ойлаймын. Сол жерде бұлақ бар, атақты Күшікбай батырға ескерткіштақта орнатылған. Тобықтыда дау бітпеген деп жоғарыда айтқанымыздай, кезінде осы бұлаққа таласу көп болған екен, елін қорғаған Күшікбай батырдың арқасында қазіргі кезде елге, өткенкеткендерге шапағатын тигізіп, әлі күнге сылдырлап ағып жатыр. Жергілікті жердің тұрғындарының айтуынша, Астананың ауқатты адамдары ауыз суды осы жерден таситын көрінеді.
Одан әрі ғұлама Мұқаңды тудырған, ұлы Абайды әлемге та нытқан Мұхтар елі Бөрілі алдымыздан шықты. Оның арғы жағынан Ойқұдық даласы көрінді, ең алғаш қазақ театрының шымыл
дығы ашылған же р. Бізді қарсылаған Дулат таксист болып қызмет істейді екен, бірақ анаумынау әдебиетші мен тарихшыдан кем түспеді. ЕңлікКебек мазарына жа қындағанда, шұбарлау тау кездесті. Бұл – Еңлік пен Кебекті аттың құйрығына байлап, сүйреп алып келіп өлтірткен жері. Халық бұл тауды Шұбартау деп атайды. Негізі Абай жерінде Үлкен орда, Кіші орда деген екі тау бар. ЕңлікКебек оқиғасы сол таулардан басталады екен де, жолдағы мазар – екеуінің өлген жері. Қос ғашықтан шырылдап артында сәби қалды деп суреттелетін оқиғаны оқырман Шәкәрім поэмасы мен Мұхтардың пьесасынан білетін болар, сол қалған сәбиді нағашы атасы асырап, адам еткен екен, кейін ол да өсіп, бір ел болған деседі. Жалпы, оқушыларға осы оқиғаны өткен кезде «Аттың жалы» деп түсіндіретін едік, бүкіл тобықтының қарапайым тұрғындары осылай сөйлейді екен.
ЕңлікКебектен өтіп, Ерәлі жазығына жеттік. Өткенкеткен жолаушы бұл жазыққа бет сипамай өтпейтін көрінеді. Ерәлі – тобықтының аруақты көсемі, шешені, әулиесі Би атаКеңгірбайдың баласы. «Абай жолы» романындағы Бөжейдің әкесі. Қараңғы қоюлана бастағанда, Шыңғыстау көрінді, Шыңғыстаудың әсем көрінісімен Абай ауылы, яғни Қарауылға да кірдік. Өзіміздің аудан сияқты аудан орталығы. Дулат жылқышы Мырзабек дегеннің үйіне келіп тоқтады. Мырзабек біздің Қазталовты білетін жігіт, басында айтқан болатынбыз. Дастарқан басында керемет тілектерге куә болдық. Әсіресе, білім бөлімінің көлік жүргізушісі Нұртай ағаның сөзі бізді ерекше таңғалдырды. Нұртай аға Мырзабектің құдасы екен. «Әр елдің Абайы болар, бірақ Мұхтары жоқ қой, елдің қасиетін сыйлап келіп отыр екенсіздер, осы елдің қасиетін елдеріңе жеткізе біліңдер, мен, «Абай жолы» романындағы Оразбайды білетін боларсыздар, сол кісінің тікелей ұрпағымын. Үй иесі Мырзабек тобықты, әйелі Арғынның қаракесегі, үлкен кісі Найман болады. Біздің елге Би атамның батасы дарыған, Абайдай данасын берген, сонау жаугершілік заманда Сыр бойынан көшіп, осында қоныстанғанбыз. Тобықтыда дау көп болуының себебі жерге талас, оның артында қазіргі біз рақатын көріп отырған жерді алып қалу үшін болған талас қой, бәрі де ұрпақ үшін жасалған қызмет деп түсінеміз», деп сөзін аяқтады.
Шыңғыстаудың таңғы самал же лімен Абай ауылынан 15 шақырым жерде орналасқан ұлы Абайдың өмірінің соңғы 10 жылы өткен, қазіргі кезде «Жидебай қорығы» деген атты иеленіп, мемлекет тара пынан қорғауға алынып отырған қорыққа аттандық. Алғашқы ара лау музейүйінен басталды. Бұл үй Абайдың 100 жылдығы қарсаңында жөнделіп, музейге ай налған. Ертеректе мал қора болып, тозып бітуге айналған шақта елдің жанашырлары қайтадан тү зеп, ретке келтірген екен. Музей үйдің жанында Абайтану орталығы ашылған, онда кітапхана, қо нақүй, асхана, орталықтың кеңсесі бой көтерген. Орталыққа қарамақарсы бетте Абай мен Шәкәрімге Маңғыстау тасынан мазар орнатылған. Мазарға қашықтан
қарасаң, дала кемесі сияқты, құдды бір теңізде жүзіп бара жатқан кеме іспеттес. Мазардың кіреберісінде Құраннан сөз жазылған, сол сөзді оқып, ішкі бетке енесіз. Жоғарыға көтерілетін баспалдақтар кездеседі, бұл республикалық Абай оқулары өткізілетін жер екен. Баспалдақтан жоғары көтеріліп, басына шыққанда, оң жағында Абай, сол жағында Шәкәрім жатыр. Абайдың мазары айналасындағы кішілеу келген мазар іспет ті ескерткіштер Абайдың «Атадан алтау, анадан төртеу, жалғыздық көрер жерім жоқ» деп айтатын өлең жолдарындағы бауырларына қойылған, соғылған ескерткіш болып шықты. Абайтану орталығының шырақшысы Ерғали аға мазардың есігін ашып, Абайға Құран бағыштадық. Қасына Оспан жерленген. 2007 жылы Алматы сапарында абайтанушы ғалым айтып еді: «Абай қайтыс болғанда, Ақшоқыға жерленбекші болған екен, бірақ сол күні күн қатты ыстық болып, қаралы жиынды жүргізбеген, содан данагөй қариялар айтқан екен дейді «Тірісінде Абай мен Оспаннан артық тату болмаған, Ос пан бұны өлгенде де қасынан жібергісі жоқ қой, жиынды тоқтатыңдар, Оспанның қасына жерленсін» депті. Сол әңгімені Жидебайда тағы естідік. Бұл да Абай қасиеті болса керекті. Абайдың басына Құран оқып, тәу етіп, ескерткішке суретке түстік. Шәкәрім мазарына кірдік, оның қасында ұлы Ахат жерленген. Біздің қасымыздағы Ерғали аға Ахатты өз көзімен көрген, ірі денелі, әкесінің еңбегін жарыққа шығаруға атсалысқан аза мат еді дегенді айтты. Қайтадан төмен түстік, Абай басына түнегісі келгендерге жер астынан жатын бөлме әзірленген екен. Шырақшының айтуынша, министрлер, әкімдер көп келеді, Мұхтар ҚұлМұхамед келіп түнеп кеткенін тілге тиек етті. Абай мазарынан шығып, Абайдың ұлы болуына тәрбиесін тіке лей тигізген ұлы шешелері Зере мен Ұлжанның басына, Құнанбай балаларының білім алып, сауаттануына игі ықпалын тигізген Ғабитхан молдаға Құран бағышта дық. Мазардан шығып бара жа тып, соңымызға қарай бердік, ішімізден Абай қасиетіне әлі де қа
нықпадықау, оқушы кезімізден бастап бірнеше оқыған «Абай жолы» романын тағы бір оқу керекау деген ойда болдық. Жидебай қорығынан аттанып бара жа тып, романдағы барлық бейнелермен көрісіп, романның ішіне енгендей болдық. Келесі маршрутымыз Абай ауданы Қарауыл елін аралау болды. Өзіміздің аудандай ел, бірақ көшелері асфальт, тарихи ескерткіштер көп, Мамай батыр, Тоқтамыс батыр, Әнет баба, Би атаКеңгірбай, әнші Жәнібек Кәрменов, жазушы Кәмен Оразалин т.б. ескерткіштері бар. Мемлекеттік мекемелерін, мектепте рін көрдік. Аудан орталығында бір мектеплицей, бір мектепгимназия бар екен. Спорт кешені, халықтың кәдесіне жарайтын орталықтар көптеу. Жергілікті тұр ғындардың айтуынша, олар бюджеттен түсетін ақшаға қарап отыра бермейді, таудың етегінде бірнеше жеке шаруа қожалықтар жұмыс істейді, солар елге демеушілікті көп жасайтын көрінеді. Оларда жылқы шаруашылығы жақ сы дамыған, қымыздарының дәмі тіл үйіреді. Тағы бір ерекшелік, Бердібек Сапарбаев облыс әкімі болып тұрған кезде Абай еліне қамқорлық көп жасалған екен. Бұл да Абайдың қасиеті шығар, Би атадан бата алған елдің шапағаты шығар, қайткенмен де ұлылар мекені ғой деген ойда кеттік. Қарауыл көшелеріне Абайдың шығармаларынан үзінділер жазылған. Еуразия кіндігі саналған Абай елі бүкіл қа зақты бірлікке, келісімге шақырып тұрғандай әсер берді. Елді айна лып өтіп, Абайдың табаны талай тиген атақты Қарауылтөбеге кел дік. Бұл төбеде Абайдың 2015 жылы 170 жылдығы тойланған. Елба сы келіп отырған орынға шығып, төбеден елге көз тастадық, Шың ғыстау қарауытып, мұнартып, маған кел, ұлы Абайды тудырған елдің қасиетін елдеріңізге жеткізгейсіңдер дегендей болды. Әрине, көріністі суреттеу үшін ұлы Мұхаңның сөздік қоры керек шығар, бірақ жүрекпен сезіну, ұлылар басқан мекенді көзбен көру, тарихқа қанығу – ол басқа әңгіме. Келесі сапарымыз Би атаКеңгірбайдың басына барып Құран оқыдық. «Би дегенің – бір кемел, жүз жылда
мың әйелдің ілуде біреуі табады, әйтпесе таппай да кетеді» деп Төле би айтқандай, жергілікті тұрғын дар Би атаға табынады екен. Біз көркем шығармадан білетін Кеңгірбай би аузы дуалы, киелі, көсем, саясаткер, ұғымтал, ақын, батыр болған. Романдағы Құнанбаймен араласпай араздасып ке тетін Бөжейдің атасы. Өз еліне «Еңкейсем, Ертіс, шалқайсам, Шыңғыс болуға жазсын, жоғын бар еттім, азын көп еттім» деп бата берген екен дейді. Сол атаның батасы дарып, бүгінде Тобықты елі үлкен ел болып отыр. Тобықты – Кеңгірбай бидің түп атасы. Тобықтының негізгі азан шақырып қойған ныспысы – Тауфихты. Тобықтының (Тауфихты) әкесі – Кенжесопы Сарыарқаны ен жайлап, төрт түлікті тең байлап, еркін өсіпөнген ата, ал анасы – Торғын атына заты, ажарына ақылы сай адам болған. «Күндестіктің күні де, күлі де күндес» демекші, Тобықтының анасы Торғын бойына нәресте бітіп, жерік болып, шөлдеп су сұрағанда, күндестері мал ішпейтін, ішсе уланып өлетін суы удай ащы тұзды құдықтың суынан бір шарасын бере қояды. Бір тамшысын қалдырмай, төңкере ішкен кезде, естүссіз жатқан Торғын осыдан жерігі қанады. «Тобықты ежелденақ аты шулы, Анасы жерігінен ішкен уды. Жерігі улы судан қанғаннан соң, Баласы тентек болып содан туды» дейтіні сондықтан екен.
Шыңғыстаумен қимай қоштастық, бірақ жолда ЕңлікКебек мазарына соғып, таксиде бірге келе жатқан Сәбет ақсақалмен бірге суретке түстік. Сәбет ақсақал 1938 жылғы, Кеңгірбай бидің ұрпағымын деп таныстырды өзін. Тобықтыда Айдос, Қайдос, Жандос (Жігітек) деген үш ағайынды, бұларды үш Олжай деп атайды, Жандостан Кеңгірбай туған, оларды тобықтыда жігітек руы деп атайды. Сәбет ақсақал жігітек ұрпағы болып шықты. Ал Абай – Жандостың ағасы Айдостың ұрпағы. Осы қария Тобықтыда өткен тарихты жолшыбай әңгімелеп, Семей қаласына барған соң Би ата туралы жаз ған кітабын естелікке ұстатты. Сөйтіп, Семей өңірімен қимай қоштастық.
«Қара Ертіс пен Қарауылдың арасы,
Жеткізбейтін Сарыарқаның да-ласы.
Осы жолмен жүріп өтті қаншама,
Абайды іздеп алты Алаштың баласы» деп жергілікті ақындар айтқандай, Ақ Жайық өңірінен шыққан сапарымыз оңды болып, ұлы Абай өткен жолдарды көзбен көріп, ауасын жұтып, Абайды зерттеудегі 10 жылдан астам еңбегімізге Семей өңірінен жаңа тың жаңалықтар қосып, Абай қасиетін елге тарататындай болып қайттық.
Мирболат МыРЗАҒАЛИЕВ, Бақытханым
МыРЗАҒАЛИЕВА, А. Оразбаева атындағы
жалпы орта білім беретін мектебінің қазақ тілі мен
әдебиеті пәні мұғалімдері Орал – Астана – Павлодар – Семей – Қарауыл – Орал,
18-30 маусым, 2016 жыл
Ұлы Абай еліне саяхат
Жидебайдағы Абай кесенесі
[email protected] Бейсенбі, 28 шілде 2016 жыл
есТелІк
Биылғы жылы күй өнерінің қайталанбас шебері, Қазақстанның халық әртісі, Мемлекет-тік сыйлықтың лауреаты Қаршыға Ахмедияровтың туғанына 70 жыл толды.
Дүниеге аса сирек келер ғажайып құбылыс, дарабоз домбырашы, ұла
ғатты ұстаз, адамгершілігі зор аза матпен әлденеше рет дәмдес болып, бірге жүріп, тіпті сырлас болғанымызды өзімізге Тәңірдің берген сыйы деп санаймыз.
етегіндегі үйіне апарып қонақ жасады.
– Закария, көріп отырсың, еш кімді шақырған жоқпын, екеуден екеу отырып, еркін әңгімелесейікші, – деді қайран Қаршекең.
Төсекті маған өзінің жұмыс кабинетіндегі диванға салғызып, жа рықты өшіргеннен кейін де Қаршекең жаныма отырып, ұзақсонар сырларын ағытты.
Көкейімде ұмытылмастай болып қалған бір сөзі әлі күнге есімнен кетпейді.
– Аңғарсаңыздар, – деп едіау сонда Қаршекең, – Құрманғазының қайсыбір күйлерінде орыс халқының сазәуені бар. Нарынның құмында жүрген Құрекеңе ол әуендер қалай жетті? Осы жұмбақтың шешуін іздесем бе деймін. Анау Мәмен атамыз жатыр зерттелместен. Ол да бір тылсым дүние, іздеушісін күтуде...
Қаршекең екеуміз терезеден мұнарланып тау сұлбасы елес бере бастағанда жастыққа қисайдық.
Қоштасарда Қаршекең Ахмет Жұбановтың, белгілі ғалым Ақселеу Сейдімбековтің (өзіне арнал ған қолтаңбасымен) кітаптарын сыйлады.
Бір айта кетерлік жәй, аңғармай қалды ма әлде арнайы берді ме, Ақселеудің кітабының ішінде Қаршекеңнің Мәменге арналған «Шілде», «Мәмен толғау» деген күйі жүр екен. Бұйырса, осы дүниелердің бәрін ұлы күйшінің шәкірті Досым Мақсотовқа тапсырсам ба деген ойдамын.
Амал не, сол жазда Қаршекеңмен мәңгіге қоштастық.
Қарбалас істер қабаттасып қимастай, сырластай болып кеткен аяулы ағаммен алыстағы ауылымда отырып өлеңмен қоштастым. Енді шағын мақаламды Қарше кеңе арнаған қоштасу өлеңім мен аяқтасам ба деймін.
Тербетіп күймен қазақтың сахи даласын,Жұбатқан, шіркін, бесікте жатқан баласын.Домбырадәурен жылаулы мына жұртыңның,Басынан енді дүниеай, ауып барасың.
Өмірай, өмір... опасыз ба едің осылай,Кенеттен жетер хабардың сұмдық, жосыныай.Қаршекең жапты дегенде пәни есігін,Сұпсуық қанжар жүректі кетті осыпай.
Көмкеріп күймен Жайықтың жасыл жағасын,Пір тұтқан әр кез Қалидай бабаданасын.
Шың емес пе едің таласқан көкпен Қаршекем,Қалайша енді төмпешік болып қаласың.
Жан далам менің, Жаңғалам деуші еңей, менің,Той едіау елге сағынтып дәйім келгенің.«Достарым менің аман ба?» деуші ең үздігіп,Достыққа сына қағатын әсте сен бе едің.
Айналып кетті айналам түгел сағымға,Ойпырай, от па санамда әлде жалын ба?Аясаң етті пендеңді сәлсәл Құдайау,Құшағын жайып кім келер енді Нарынға.
Сен аштың және Махамбет – күйдің бұлағын,
Дәлелдеп беріп, қалдырмай артқа күмәнін.Соңғы рет тыңдап отырып баба сарынын,Кеттің бе қалғып тұғырда тұрған қыраным.
Қазақтың өткен жаманы, сірә, болсын ба,Жақсы деп айтпас тіріңде алыс, қоңсың да.Ұлылар санын сол күні сен де бір жанға,Көбейттің енді өзің біл, қомсынқомсын ба?
Үзіліп кеттіау ертерек тіпті жолың да,Шүкір, Аллаға қалмадың шүршіт қолында.Өлді деп өксіп айтуға ауыз бара ма,Өлместей істі қалдырған жанды соңында.
Жазарау уақыт жүректің әлі жарасын,Өрлейді көкке Қаршыға атты дара – шың. Қоңыр күйіңмен мәңгілік атты мәреге,Қаршекем, сен де халқыңмен бірге барасың.
Сөз соңында айтарым, қайталанбас Қаршекеңнің мерейлі жасына орай өзінің туған өлкесінде, Алматы, Астана қалаларында күй қағанын есте қалдырарлықтай шаралар атқарылса деймін.
Закария СИСЕНҒАЛИ, ақын, Қазақстан
Журналистер одағының мүшесі, Жаңақала
ауданының құрметті азаматы,
Жаңақала ауданы
Қаршыға – шыңҚазақтың тағы бір ұлы перзен
ті Әбіш Кекілбаев «Күй Астанасы – Жаңақала» деп баға берген, өмірге Құрманғазы, Дина, Мәмен, Қали, Оқап, Шамғон, Тұяқберді сынды тұлғаларды әкелген киелі өңірімізге Қаршекең де талай рет ат басын бұрып, өнер десе, ішкен асын жерге қоятын жұртшылықты қара домбырасынан төгілген күйімен тәнті еткен болатын.
Қаршекең әр сапарында өзін насихаттап қана қоймай, аудан дық мәдениет үйі жанындағы халық оркестрінде, күні кеше халық әртісі Тұяқберді Шәмеловтің атын алған халықтық фольклорлық ан самбльде шеберлік сыныбын өткізетін.
Өзінің ұлы ұстазы Қали Жантілеуовтің көзінің тірісінде 90 жыл дық тойына қатысып, одан бері Дина, Қали, Оқаптың мерейлі ме рекелеріне орай өткізілген республикалық домбырашылар сайысында қазылар алқасына жетекшілік еткен еді.
Қаршекең достыққа адал, жол дастыққа берік жан еді ғой. Ұзақ жыл бойы Жаңақала ауданын басқарған Төлеген Мерғалиевпен арадағы достығы адам қызығарлықтай едіау.
Қаршекеңнің өлкемізге жасаған соңғы сапары да көз алдымызда.
Атырау бетінен келе жатқан Қаршекеңді ауыл сыртынан қарсылап алған соң, ол қашанғы дағ дысы бойынша ұстазы Қали бабаның тура басына барып, аруағы на Құран бағыштады.
Орнынан көтерілген соң айна лаға ойлана көз салып тұрған Қаршекең кенет осы аймаққа алғаш рет концерттік сапармен келген кезін еске түсірді. Ауыл маңын дағы қыраттарды, жастық дәуреніне куә болған, қазір сиреңкі реп қалған талтеректерді иегімен меңзеп, кеудесінен сағыныш са зын төкті дерсің. Амал не, Қаршекеңе қайран қалып қарап, әң гімесіне елітіп тұрғандардың бірдебірі қазақтың маңдайына біт кен дара тұлғасының туған жерімізбен қоштасып тұрғанын білмеппіз.
Қашанғы әдетінше аудандық емдеусауықтыру орталығында ем алып жатқан досы Төлеген Тастайұлына барып, халжағдайын біліп, сол жерде демалушылардың өтінішімен бірнеше күй орындап, олардың ыстықықыласына бөленді.
Көп ұзамай Алматы қаласына жолым түсті. Келетінімнен хабардар Қаршекең ұлы Ерболатпен орналасқан пәтеріме келіп, таудың
Жүрекке жылы әдемі жымиысымен, әрдайым жақсылықтың нұ
рын шашып тұратын терең ойлы көзқарасымен баурап, елдің қоғами жаңалықтарына құлақ түре жүріп, жастарға ақылкеңесін айтып, жақсы істерге жаны жадырап жүретінді. Қазақ «Жақсының жақсылығын айт, нұры тасысын» деп жатады. Шыны керек, Қасен ағамыз – көзі тірісіндеақ өз еңбегінің жемісін, зейнетін көріп, кемел істеріне елдің бағасын алып, халқының зор құрметықыласына бөленген адам. Қ. Қоспаевтың ауданға сіңірген еңбегіне оны соңғы сапарға аттандырып салған дүйім ел шынайы бағасын берді. Өмір жолы мен еңбек сүрлеуі баспасөз арқылы да қалың көпшіліктің жүрегінен өшпестей орын алды. Жиырмасыншы ғасырдың зұлмат соғысының бел ортасында болып, Отан қорғап, жанын шү берекке түйген қаһарман жауынгер екені де мойындалған ақиқат. Ағамыз туралы естелік жаза отырып, ерекше тоқталғым келетін қасиетінің бірі – өзгелерге ұқсамайтын табиғи болмысының дараланып тұратындығы. Жауынгерлік, еңбек жолдарының белгі сі ретіндегі омырауы толы медальордендерінің өзіақ бір көрген адамды өзіне бірден баурап әкететінді. Оның үстіне өзгелердің «төбесінен қарайтын» сұңғақ біті мі де батыр атына тұлғасы сай екенін айтып тұратындай еді. Осы ның дәлелі ретінде есімде сақталып қалған бір елеулі оқиға ойға оралып тұр. 2000 жылдардың басында Жеңіс мерекесі күніне орай ауданымыздан арнайы сапармен Астана қаласына барған соғыс және еңбек ардагерлерін елорда вокзалында қарсылап ал дым. Ол кезде мен Астанада жұмыс бабында, біліктілікті арттыру курсында жүрген едім. Ертесіне біздің қарияларымыз омырауларына орденмедальдарын тағып, жасанып, жарқырап шыға келгенде, астаналықтардың таңтамаша болып, таңдай қағысқандарын көзіммен көрдім. Сол топтың ортасында аққырау шашын шалқасынан қайырып, ажарына қалың ақ мұртына дейін ерекше сән бе ріп, айналасына сергек зер салып, қыран құстай қомданған аға мыздың бейне бір ертегінің батырларындай келбеті әлі күнге көз алдымда. Еліміздің бас басылымы «Егемен Қазақстан» газеті нің редакциясында белгілі қаламгер Сауытбек Абдрахмановпен болған кездесуде де редакция ұжымының назары Қасен Жақау
Көңіл төрінде
Уақыт шіркіннің, зула- уы-ай… Халқының тілекші- сі, ардақты ақсақалына ай-налған Қасен Жақауұлының жербесікке бөленгеніне де 40 күн болыпты.
ұлында болды. Табиғат сыйла ған болмысбітімімен, ерлігімен, еңбегімен келген сыйқұрмет осындайақ болар! Қасен Жақау ұлы қандай ма болмасын салиқалы басқосулар мен салтанатты жиналыстардың, түрлі кездесу лердің сәні, көркі болатын. Бел гілі бір себептермен жиындарға қатыса алмаған кездері, оның орны ойсырап тұрғандай көрі нетін. Ауданымызға небір жоғары лауазымды мемлекет, қоғам қайраткерлері келе қалса да, ау дан басшылары ең алдымен Қасен Жақауұлын іздейтін, оны аты рабымыздың мақтанышы, абыз қа риясы ретінде алға тартатын. Мұның өз жөні, өз орны бар еді. Өйткені Қасен ағамыздың зор ұйымдастырушылық қабілеті мен іскер басшылық қыры бұрынғы Тайпақ ауданының «Краснояр», Чапаев ауданының «Восход» шаруашылықтарын басқарған жыл дары ерекше көрінді. Сол жылдары өзі ұйытқы болып іске қосқан әлеуметтік нысандар мен сан ондаған тұрғын үй халықтың игілігіне берілді. Сондықтан да халық әлі күнге дейін ағамызды зор құрметпен еске алып, көңілдерінен шығармай жүрсе, бұл – аян бай төккен маңдай тердің, ұйқысыз түндердің жемісі мен нәтиже сі. Аудан орталығында аудандық атқару комитеті төрағасының орынбасары лауазымынан бастап, түрлі басшылық қызметтерді де үлкен жауапкершілікпен атқа рып, елдің зор ықыласына бөленді. Бірге қызметтес болған талай еңбек ардагерлерінің аузынан кезінде Қасен Жақауұлын аудан басшылары Социалистік Еңбек Ері атағына ұсынғаны туралы айт қандарын естіп жүрміз. Алайда бұл атақты алуға оның негізгі мамандығы мұғалім болғандығы кедергі болып, сол себепті де оған Кеңес Одағындағы ең жоғарғы марапат Ленин орденінен кейінгі – «Октябрь Революциясы» ордені берілген. Ерекше есте қалардай тағы бір адами қасиеті – көңіл жадыратар әзілге жақындығы. Әсі ресе, майдандас құрдасы Қаби Сәрсенғалиев, екіүш жас үлкендігі бар Рафхат Ғалимуллин, жасы көп кіші болса да, қызметтес бол ған, заманы бір қатарласы Ғиба толла Тілебалиев ағаларымызбен қатты әзілдесетін. Олардың өзара сөз қағыстары мен әде мі әзілдеріне таңданудан жалықпайтын едік. Қазір осындай абыз ақсақалдарымыздың, ақыл ой қазынасындай көнекөз қарияларымыздың қатары селдіреп қалғаны, әрине, өкініштіақ. Өйткені қазіргі заман жастары адами абыройбеделімен, жан тазалығымен жол көрсетер ата, ағаларының ақылкеңесіне зәру екені шындық. «Адам – ұрпағымен бақытты» деген бабалардан қалған асыл сөз Қасен ағамыздың әулетінен кереметақ жаңғырады. Өйткені ұлдары әке жолын жалғастырып, басшылық қызметтерде ілтипатқа ие болса, немерешөберелері де өскін жайып өсіп, қанаттанып келеді. Бұл балаусалар да атасындай болуға талпынары сөзсіз. Жа дымыздан кетпес, асыл тұяқ тектес ағаларымыздың бірі де бірегейі болған Қасен Жақауұлының топырағы торқа, жаны жәннатта болсын дейміз.
Дәулетжан ЖАҚСыБАЕВ,Ақжайық ауданының
құрметті азаматы
[email protected]Бейсенбі, 28 шілде 2016 жыл
есТелІк
Ақын Сағат Абдуғалиев Батыс Қазақстан облысы Тайпақ ауданында 1948 жылы дүниеге келген. 1967 жылы Алматыда қазақтың С. Киров атындағы мемлекет-тік университетінде журналистика факультетінде оқыды. «Құлыншақ көктем», «Көзайым келешек», «Жүрегіме жүгі түсті жаһанның», «Жанымның жалғыз бұлбұлы» атты жыр кітаптары кезінде оқырман қауымға жол тарт-ты. Бетке айтып салатындығы, басшылардың «уысы-на» сия бермейтіні, өжеттігінің «кесірі» фтиіп, ол Орал, Ақтөбе, Жаңаөзен қалаларында түрме дәмін татты. 1984 жылы қыста қатты боранда адасып кетіп, сүйегі 1985 жылы көктемде Калмыков ауылының шетінен табылды.
Азап арқалаған ақын
Саңлақ Сағат ақын туралы ой өру қиын. Қиындығы сол, сөз қиынын келті
рер тапқырлығын тап басу, ұйқас пен үндестігін келтірер керемет көрегендігін көруге де жай көз емес, өткір көз керек. Өлең ой өрмейді, ой өлең өреді. Ой да, өлең де бір кеудені мекендегенде ғана тұтастық, турашылдық кеңдікте қанат жаяды. Міне, Сағат та, өлең де, ой да бір жолда табылып, бірлесіп өнер туын көтеріп келді. Оған Сағат өлсе де, өлмейтін өлеңдерін куә етемін.
Ақынға өнерге деген сыншы, өлеңге деген пайғамбарлықтың қажеттігі айдан анық. Сағат осын дай қадірқасиетке ие еді. Көрер көзі мен көсемдігі, пайымпатшалығы мол болатын. Сөйтіп, Сағатты да, Сағаттың өлеңдерін де жай сезініп қана қоймау керек, сілкініп оқу керек, сағынып оқу керек. Осындай бір сағыныш билеген шағымда, 2013 жылы «Қазақ әдебиеті» газетінің №52 санында бір топ ақындар: Әбдікәрім Ахметов, Аманжол Шамкенов, Ізтай Мамбетов, Зейнолла Шүкіров, Еркеш Ибраһим т.б. танымал тарландардың өлеңдері қатарында өзіміздің Сағат ақынның да төрт шумақ жыры көзіме оттай басылды.
О, тағдыр, тірлігімде өлең өпкіз,(Адамдар гүлге ұмтылған көбелекпіз). Ақынның ақ жүрегін алаң қылғанЖаһанда жоқ-ау сенен керемет қыз.Ешкімнен емес еді күлкісі кем,Параққа жүрегімнен жыр түсірем.Жоғалтып алғандайын мені іздейсің,Жайқалған жапырақтай жұрт ішінен, –
деген жыр шумақтары түсінген кісіге бір ғана ғашықтық мәселесімен көзге қиықты көрік салып тұрған жоқ. Сөз бен сурет салып тұр. Осындағы «адамдардың көбелекке айналуы», «жапырақтай жұрттың болуы», «жүректен жазу түсіруі» сияқты оқыс суреттеу мен мүсіндеу оқырманды ойсыз қалдырмайды. Мазмұн мен мағына, келбет пен көрік, кесте мен түр тауып, түндігіңді түрткілеп тұрғандай. «Сағынышқа саяхат» өлеңінде:
Түндерде құбылғанда түсім қырық,Болады сыртым - бүтін, ішім - бүлік.Жүректің жанталасқан жалқы
даусын,Айтамын қай пендеге түсіндіріп, –
деген ақын шумағы біраз сөз
құдіретін арқаланып тұрғаны ақиқат. Көркем сөз ойдың жемісі. Ал ақын ойы әлемдік әдемілікпен астасып жатады. Жоғарыдағы «қырық құбылған түс», «іштегі бүлік», «жүректің жалқы дауысы» сияқты сөз тіркестері де ойдан олжа тапқан жанның қалам сілтеуі. Тілдің төрелігін салмақтаған, киесін келбет еткен жанның сөзі.
1976 жылы Сағат ақынмен кездейсоқ таныстым. Жаздың кезі болатын. Калмыковтан Оралға жүргелі тұрған автобусқа ентелей мінген менен 34 жас үлкен ақсары қағылез жігітпен тығылысып, қалаға дейін бардық. Басқа да таныс жігіттер болды. Сол кезде Тайпақ аудандық «Ленин жолы» газетінде өлеңдері жиі басылып жүрген ақын Сағатпен сөйтіп, жарастығымыз жалғасып жүре берді. Мен ол кезде Харькин сегізжылдық мектебінде мұғалім едім. Сол аудандық газетке менің де өлеңдерім шығатын. Сөйтіп, Сағат ақынның өзімен де, өлеңімен де жақын болып кеттім. Сағаттай өлең жаза алмайтынымды біліп, оның алдында көп сөйлемейтінмін. Әрі жасы да менен үлкен еді. Көбіне оның тыңдаушысы болдым. Өлеңдерін оқиды. Төгілдіріп, төндіріп оқиды. «Өлеңің жақсы екен» деген бірауыз сөзден әріге бармаймын. Сақтанамын. Ақынның жолына, өлеңге деген төтендігіне төрелік айтар жай қайда? Оның «Есімде тұр Есенсай» өлеңінде:
Таңертеңнен тұңғиық түнге шейін,Жүрегімнен жекенсал жырды есейін.Жалғыз итің үрмеді маған қарап,Мылқау жатқан таспен де тілде-
сейін – деп, маған қарап «Тілес, тас емессің ғой бірдеңе деші», дейді әзілдеп. Құдіретті өлең мысымды басып, тек бас изеймін. Ақындығын, өлеңге қойылар талап, тармақ, бунақ, ұйқас үйлесім тауып, мазмұн мен өлең арқаланар тұсты шабыт шаңырағында шайқап тұрған ақынның бейнесі әлі де көз алдымда.
Марқұм өлеңнен өмір іздеуші еді. Оны қорған етуші еді. Ол кезде өлең оқушылар сиректеу ме деймін. Әлде, Сағаттың салқамдығынан сақтана ма, әйтеуір, оған деген құрметтің болмағаны ақиқат. Бетің бар, жүзің бар демей, айтып тастайтындығы, дұ
рыс болсын, бұрыс болсын ешкім нен кешірім сұрамайтындығы бір бүйірден тартып жатқандай болатын. Ол өз бағасын өзі білетін.
Сағаттың жекелеген аудан басшыларына арнаған, ауызданауызға тараған әзіл өлеңдерін сансаққа жүгіртушілер де болмай қалған жоқ. Бұл – бір. Екіншіден, ол кезде ақынжазушы атаулылар ауылда жүрмейді ғой. Олардың бағасын танып, бағын ашушылар да ауылда жоқ. Сөйтіп, Сағат жалғыз еді. «Жалғыздың үні шықпас, жаяудың шаңы шықпас» деген бар. Осы сөз төрінде Сағаттың бар өмірі сыйып тұрғандай. Оны төмендегі «Идиллия» өлеңіндегі төрт шумақ төркіні аңғартады.
Тепсінетін табанда темірді үзіп,Ақиқатты мойындар небір бұзық.Ірі қылып жаратып әлдекімді,Ірілікті сүймейтін өмір қызық! Құдайшылар күткенде көктен шырақ,Өмір деген – ағызып өткен сұр ат.Қасық қаны қазақтың болса мендеШенділерден жүрмеспін шекпен сұрап. Қасиетін танытқан қаспақ беттің,Балалықтан басталар бастапқы
екпін.Қулықтар мен сұмдыққа кіжінгенде,Тіршілікті келеді тастап кеткім. Төзімдердің тоздырып көк тағасын,Жөнсіздіктен айтамыз жоққа да сын.Адам да бір мәжнүн көбелек қой,Өзі тығып жүреді отқа басын! -
дейді. Осында ақын өзінің ындынына біткен «ірілігін» мойындайды. Бірақ оны өзгелер мойындағысы келмейді. Турасын айтсақ, талантты көргісі келмейді. Шендішекпенділерден не күтсін. Тек өзіне ғана сенеді. Қулықтар мен сұмдықтарға қарсы өлеңді ождан етеді. Жөнсіздіктер көп, оған сын айтсаң жаратпайды. Сөйтіп, төзімі төртке бөлініп, шыдамы шытынайды. Ақыры, азап отына көбелектей жанып түсті.
Ақын ғұмырының қысқа болуын да мен осы бір ақындық келбетті танымаған уақыт, мезгіл төрінен көремін. Ақын деген аяулы тұлғаны аялай алмаған заман көшіне кінә артпағанмен, күдігім мол. Сағаттай сезім сілкілеген, талант табына таңдайын күйдірген жан адамдардың арасынан арашашы таппаған соң, сөйтіп, тын
шып тынды. Билікке жағынудың жолын білсе де, қайсарлығы, бірбеткейлігі ақындығымен астасып, осы бір көбелектей күйген күнге жетеледі. Оған «Жанымның жалғыз бұлбұлы» кітабындағы «менменшіл» жырлары куә.
Азаматқа арман, жігер – қос арна,Жігітсің бе, төзіміңді тос алға.Мансабына сеніп жүрсе біреулер,Өз-өзіне сенген адам осал ма? – немесеБаршаңызға бармақтайын бақ тілеп,Жүрегімнен жыр самалы қақты леп.Таразының екі басын теңгерсем,Қиындықтың қиқым наны тәттірек, –
деп келетін ақын төреліктері осы бір өз басындағы ойдың жалаң, жадағай көрінісі емес, өткір кестесі, қиындыққа төзген, өзінеөзі сенген жанның сезімтал серілі гі деп қарау төте болар еді.
Сорлымыз ба ана сүтін мүлт емген,Үміт өзі жолаушыға үлкен дем.Жүректегі көп жараның қотырын,Бәрің үшін өлеңменен сүртем мен, –
деп өлеңнен араша сұраған түрін қара, өлеңнен пана тапқан жайын көр. Өміршең өлең сөйтіп ақынға өршіл ес те, мұқалмас мұрат та сыйлап тұрғандай.
Иә, өлеңнен ақынды бөлектеп қарай алмайсың. Өлеңсіз ақын, өлеңсіз Сағат, Сағат болудан қалады. Оның азаматтығы да, адамдығы да айдаладан тумайды. Өлең ішінде туып, өлең ішінде өледі. Талантқа «тек» деу қиын. Тосқауылға тұра алмайсың. Себебі, ол өлеңге сүйенеді, өлеңнен күш алады.
Оның Махамбет ақынға арналған өлеңіне көңіл қойып, зер салалық. Өз басына бір ұқсастық тапқан ақын дәлдігі де діттеген жерден шығады. Махамбет те өз тұсында шектен асқан қуғын көрген жан. Шектен шыққан қы сымшылыққа қарсы найза сілтегені, отты өлең өргені, таптаурын тарихта қалды. Ерлігі ел есінде. «Қараойдағы толғаныс» атты өлеңін оқып көрелік:
Аяулы анаң – ақиқат та,Атаң – кек!Төрелердің тәтті қанын татам деп.Бөрілермен бөрілерше белдескен,Сен менен де бақыттысың,Махамбет!Заман дегенЗаман емес – қари түн.Бытырадай бөлініпті жан ұйқың.
Басың кетті,Мынау мылқау даланыңАдамдыққа жеткізем деп «әр итін», –
дейді. Міне, Махамбет өмірінің түйір дән берер ең өнегелі елдік мұраты екі шумақ жырға сыйып тұр. Махамбеттің бағын асырған да, патшалы Ресейдің құтын қашырған да от тілді, орақ ауызды, қылыш қасиетті өлеңдерін ел жатқа айтты, жолына ту етті. Ал ол ел билеушілеріне тікенектей қадалды.
Қайран, Сағат! Тірі кезіңде тілектестер жоқ, тірсекке тіс салғандар көп еді. Бүгінде сені жоқтаймыз! Бүгінде баршамыз сені ауыздан тастамаймыз. Абайға да қамшы көтердік, мұқалмас Мұқағалиды да мұқаттық. Саңлақ Сағаттың да сағын сындырып, мойындағымыз келген жоқ. Бірақ осы тұлғалардың бәрі де кейін нен Алты алаш қазаққа қадірін танытты, қасиетін биіктетті.
Кемеңгер қашанда кемеңгер. Ол келешекке сенді. Келешек оны ақтап алды. Себебі, үлкен әріппен айтсақ, дарынның өлеңдегі жолы, өмірдегі жолы жаратылыспен жапсарлас, табиғатпен тағдырлас, өмірмен өзектес өрілетін. Күнмен бірге шығып, күнмен бірге бататын. Айды аялайтын, жұлдызды бағалайтын. Сондықтан да олар тірліктен туған қиындықтарға түкірген де жоқ. Бас имей өмірге келді, бас имей өмірден өтті. Оның «Дауыс туралы дискотека» өлеңінде:
Шабады шабдар ой мыңға,Сырлардан тартсам суыртпақ.Тірлікте балға тойдың ба,Ушықтың неге у ұрттап...Жалғанда кімдер бас ұрған,Күлліні көрді көз мынау.Қарғалар сайрап қасыңнан,Жарығым, кейде тоздың-ау.Ұласып түндер таңға аман,Жондардан соқты майда леп.Жоқтайды екен жан далам,Сағаттың даусы қайда деп? –
деген өз өмірінің бар қырын жайып салған ақын жыры әулие дерсің.
Кезінде Қадыр Мырзалиев «Сағат Абдуғалиевке қызмет ету – түбінде әдебиетке қызмет ету болып шығады», деген ойлы пікірі біздің де айтар сөзіміздің мазмұн шаңырағын көтеріп тұрғаны белгілі. Кейін танымал Жанғали Нәбиуллин, Рақымжан Отарбаев, Сүлеймен Мәмбет, Темір Құсайын, Табылды Досымов, Бауыржан Ғұбайдуллин, Ғайсағали Сейтақ, Қазбек Құттымұратұлы, Сағынтай Бисенғалиев, Мәлік Бердалиев сияқты қаламгерлер мен журналистер Сағат ақынның әдеби мұрасын насихаттауға айтулы үлес қосты.
Мен оны жақсы білемін. Сондықтан да сөзіме куә іздемеймін. Ақынның өзін көрдім, өлеңін оқыдым. Өлеңінің түрін, түсін таныдым. Тыңдарман болса, осылай бағасын беріп келемін. Сағаттың арқаланған азабы аз болған жоқ. Темір торлы түрмеде өмір кешті. Қарқылдаған қарғалармен бірге жүрді. Сөйтіп, у ішті. У ішпес еді, егер бағын бағалай білсек... Енді, міне, өзі айтқандай, сол Сағатты жоқтап отырмыз. Сағаттың сүйегі жер астында жатса да, өлеңі біз бен бірге.
Тілес ЖАЗЫҚБАЙ,Қазақстан Журналистер
одағының мүшесі,Ақжайық ауданы
[email protected] Бейсенбі, 28 шілде 2016 жыл
Қазақстан Республикасы ның Еңбек кодексінде (бұдан әрі – кодекс)
жұмыс беруші қызметкердің нақты жұмыс істеген жұмыс уақытын есепке алуды жүзеге асыруға тиіс. Жұмыс істелген уақыт құрамында нақты жұмыс істелген жұмыс уақыты және жұмыс уақытына жатқызылатын өзге де уақыт ке зеңдері есепке алынады деп көрсетілген.
Сонымен қатар кодекстің талаптарына сәйкес қызметкердің
заңсыз төленген жалақыМеМлекеТ ПАйдАсыНА қАйТАРылды
айлық жалақысының мөлшері орындалатын жұмыстың санына, сапасына, сондайақ еңбек жағдайларына қарай сараланып белгіленеді.
Алайда тексеріс барысында жергілікті атқарушы және құқық қорғау органдарының қызметкерлері қызметтік автокөліктері мен жұмыс уақытында Қазақстан Республикасының аумағынан шы ғып, оларға жалақыны заңсыз тө лену фактілері анықталды. Яғни жұмыс уақытының тәбілінде қыз
меткер жұмыста болған деп көрсетілген.
Мысалы: Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметінің №2036 әскери бөлімінің мәліметіне сәйкес, 2015 жылдың шілде айының 1719 күндері аралығында Сайқын ауылдық округінің әкімі Б. Насимуллин Ресей Федерациясының Волгоград қаласына барып кел ген. Бірақ жұмыс уақытының тәбі лінде өзі жұмыста болғанын көр сетіп, заңсыз 24 040 теңге мөлшерінде жалақы алған.
Аудандық прокуратура аталған заңбұзушылық бойынша аудан әкі мінің атына ұсыныс енгізіп, оны қарау нәтижесінде Б. Насимуллин материалдық жауапкершілікке тар тылып, заңсыз алған жалақысын мемлекет пайдасына кері қайтарған.
Аудандық прокуратура басқа органдарға 12 ұсыныс жолдап, оны қарау барысында үш лауазымды тұлға тәртіптік жауапкершілікке тартылды. Бұдан бөлек ұсыныстарды қарау нәтижесінде материалдық 18 тұлға жауапкершілікке тартылды, олар заңсыз алған 268 546 теңге көлеміндегі жалақы бюджетке қайтарылды.
Н. БАЙМЕНОВ, Бөкей ордасы аудандық
прокуроры, кіші әділет кеңесшісі
әдІлеТ
Жемқорлық – індет, оны жою – міндет!
Семинарлар барысында департамент басшысы, Әдеп жөніндегі кеңес
төрағасы М. Нұртазин басқару органдарындағы сыбайлас жем қорлық, қоғамдағы өзекті мәсе лелер және сыбайлас жемқорлық азаматтардың конституциялық құқықтары мен бостандықтарының бұзылуына әкеліп соғатындығы жөнінде әңгімеледі. Жаңа Әдеп
Әдеп жөніндегі уәкілдердің рөлі
Прокуратура қызметкерлері еңбек және салық заңнамаларының сақта
луы бойынша мониторинг жаса ған кезде жұмыс берушілердің 113 143 теңгеге жеке табыс салығын, сондайақ жұмысшыларға міндет ті зейнетақы жарналарын және әлеуметтік аударымдарды аудармағанын анықтады.
ҚР Конституциясының 28бабына сәйкес ҚР азаматы зейнет жасына келгенде, науқастанып қал ғанда, мүгедек болғанда, асыраушысынан айырылып қалған жағдайда және өзге де заңды негіздерде ең төменгі жалақы мен зейнетақы мөлшерінде әлеумет тік қамсыздандырылуы тиіс. Сон дайақ ҚР «Қазақстан Республика сында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» заңының 2бабы 1тармағына сәйкес Қазақстан Рес публикасы азаматтарының белгi ленген тәртiппен зейнетақымен қамсыздандырылуға құқығы бар. Және осы заңның 24бабы 1тармағына сәйкес мiндеттi зейнетақы жарналарының салымшылары бірыңғай жинақтаушы зейнетақы
Жуырда ҚР Мемлекеттік қызмет істері министрлігі БҚО бойынша департаменті «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалып- тастырудағы әдеп жөнін-дегі уәкілдердің рөлі» тақы-рыбында Қазталов және Жәнібек аудандарында көшпелі семинар-кеңестер өткізді.
кодексі мен ҚР «Мемлекеттік қыз мет туралы» заңының талаптары на сәйкес, барлық мемлекет қыз метшілеріне және құқық қорғау органдары мен арнаулы қызметтердің лауазымды адамдарына кә сіпкерлік қызметпен айналысуға,
соның ішінде шаруашылық жүр гізуші субъектілерді басқару ор гандарына, ақы төленетін қызмет тер атқаруға тыйым салынатындығы туралы айтты.
Департамент басшысы барлық мемлекеттік органдар мен лауа
зымды адамдар үшін өз құзіреті шегінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жүргізуге міндетті екендігіне басты назар аударды.
Семинаркеңесте ҚР Мемлекеттік қызмет істері министрлігі БҚО бойынша департаментінің бас ма
маны Е. Төлепқалиев ҚРның «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы ісқимыл туралы» заңындағы өзгерістер мен «Ақпаратқа қол жеткізу туралы» заңындағы жеке және заңды тұлғалардың үндеулеріне жауап беру мәселелері туралы хабарлама жасап, түсінік берді.
Іссапарлар барысында департамент басшысы Тереңкөл және Күйгенкөл ауылдық округтерінің активімен кездесіп, жаңа реформалар жөнінде ақпараттандырды.
Барлық кездесулер өткізілген жерлерде тұрғындарды жеке сұрақтарымен қабылдау өткізіліп, мемлекеттік қызмет саласындағы сұрақтарына жауап берілді.
Сәндібек ЖОМАРТҰЛы
821 474 теңге зейНеТАқы жАРНАсы
өНдІРІлдІ
қорына мiндеттi зейнетақы жарналарын, қызметкердiң ай сайын ғы табысының 10 пайызы мөлшерiнде төлеуге тиiс. ҚР «Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы» заңының 13бабы 2тармағының 1тармақшасына сәйкес жұмыс бе руші әлеуметтiк аударымдарды уақтылы және (немесе) толық төлемегенi үшiн өсiмпұлды уақтылы және толық көлемiнде тө леуге міндетті. Осыған қара мастан 2015 жылы «Жұмыспен қамту – 2020» бағдарламасы шең берінде әлеуметтік жұмыс орын дарын ашқан Сырым ауданының жеті жұмыс берушісі 20 жұмысшыға 821 474 теңгеге міндетті зейнетақы жарналарын және әлеуметтік аударымдарды аудар маған. Аудан прокуратурасының ұсынысы негізінде мемлекеттік кірістер басқармасымен жұмыс берушілерден жеке табыс салығы, міндетті зейнетақы жарналары және әлеуметтік аударымдар бойынша берешектер өндірілді.
БҚО прокуратурасының баспасөз қызметі
Сырым ауданының прокуратурасы жақында «Жұмыс-пен қамту – 2020» бағдарламасы бойынша ашылған әлеуметтік жұмыс орындарына мониторинг жасау бары-сында бірқатар келеңсіздіктерге куә болды.
Бөкей ордасы ауданының прокуратурасы аудан аума-ғында еңбек заңнамасының қолданылуына тексеріс жүргізіп, бірнеше заңбұзушылықтар орын алғандығын анықтады.
ТележосықБейсенбі, 28 шілде 2016 жыл
ДҮйСеНБІ, 1 тамыз
СейСеНБІ, 2 тамыз
ҚАЗАҚСТАН 05.00 Әнұран05.05 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт06.00 «ТАҢШОЛПАН». 09.00 «Питер Пэн». 09.30 «ТОБОТ». 10.00 «Дара жол» 11.30 «ДАУА»12.00 «Бірге таңдаймыз!» 13.10 «Келін». 14.00 «Әйел бақыты». 15.40 «Сурайя». 16.30 KAZNEWS16.55 «Бүгінгі күннің батырлары». 17.05 «Шытырман». 17.35 «СУРАЙЯ». 18.30 KAZNEWS19.20 «Серпіліс» 20.05 «АЯУЛЫ АРМАН». 21.00 «КЕЛІН». 21.55 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев»22.30 KAZNEWS23.15 «SPORT.KZ» 23.35 «Серпіліс»00.20 «Ғасырлар үні».
00.55 «Дауа» 01.25 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев»
ОРАЛ16.50 «Апта»17.30 «Замансөз»
ҚАЗАҚСТАН-ОРАЛ 6.50 Әнұран6.55 Аңдатпа7.00 «Арнада әсем әуен» 8.00 “Арман қанатында”. Телесериал. 8.50 “Мерейлі отбасы”9.15 “Замансөз”. Токшоу9.55 “Бозторғай”. Балалар телефестивалі10.35 “Бернард”. Мультхикая. 11.00 “Балапаннан базарлық”11.55 “Телемаркет”. Жарнама12.00 “КҮНШУАҚ”. Тікелей эфир (Саздытанымдық бағдарлама)12.40 “Телемаркет”. Жарнама12.50 “КҮНШУАҚ”. Прямой эфир13.30 “АҚЖАЙЫҚ” ЖАҢАЛЫҚТАРЫ. Тікелей эфир.13.45 НОВОСТИ “АҚЖАЙЫҚ”. Прямой эфир14.0517.55 Техникалық үзіліс
17.55 Аңдатпа18.10 “АҚЖАЙЫҚ” ЖАҢАЛЫҚТАРЫ. Тікелей эфир.18.20 “Телемаркет”. Жарнама18.25 Деректі топтама19.00 НОВОСТИ “АҚЖАЙЫҚ”. Прямой эфир19.20 “ОПИРАЯСЬ НА ЗАКОН”. Тікелей эфир19.50 Деректі фильм20.10 “ҒАЛАМТОР ҒАЖАЙЫБЫ”20.25 “ТАРИХТАН ТАҒЫЛЫМ”21.00 “АҚЖАЙЫҚ” ЖАҢАЛЫҚТАРЫ (сурдоаудармамен)21.30 “Телемаркет”. Жарнама21.35 НОВОСТИ “АҚЖАЙЫҚ” (сурдоаудармамен)22.05 “Арман қанатында”. Телесериал. 23.00 “Кулинар”. Телесериал. 0.00 “Ақжайық” жаңалықтары (сурдоаудармамен)0.30 Новости “Ақжайық” (сурдоаудармамен)1.00 Аңдатпа. Әнұран.
ХАбАР06.02 «Біздің үй»07.00 «Әселдің құрбықұрдастары»07.50 «Аймақтар аламаны»
09.00 Дайджест новостей09.15 «Осколки» 10.05 «Магия кухни»10.40 «Экономкласс»10.50 «Подари детям жизнь»10.55 «Тағдыр тартысы» 11.30 «Махаббатым жүрегімде»212.10 «Королева игры»13.05 «Катина любовь» 13.55 Олимпиада журналы14.05 «Фархат»14.30 «Өмір сабақтары» 15.05 «Кеңесшілер»15.30 «Әр үйдің сыры басқа» 16.05 Олимпийский журнал16.15 «Агенты справедливости»17.05 «Қайсар жандар»17.30 «Біздің үй»18.20 «Махаббатым жүрегімде»219.00 Қорытынды жаңалықтар19.30 «Арнайы хабар»20.00 Итоги дня20.30 «Такая работа»21.15 «Осколки» 22.10 «Тағдыр тартысы» 22.45 Қорытынды жаңалықтар23.15 «Сотқа жеткізбей» 23.45 «Өмір сабақтары»
00.30 «Әр үйдің сыры басқа» 00.55 Қорытынды жаңалықтар
ЕУРАЗия 05.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 05.05 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» 06.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 06.15 «САПА БАҚЫЛАУДА» 06.55 ЖАҢАЛЫҚТАР 07.00 «ДОБРОЕ УТРО» 09.00 «ЖДИ МЕНЯ» 10.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 10.10 «П@УТINA» 10.35 «ӘН ДАРИЯ» 11.30 «ӘЙЕЛ СЫРЫ…» 12.30 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». 13.50 «УЗНАЙ МЕНЯ, ЕСЛИ СМОЖЕШЬ» 15.40 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 16.50 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 18.00 «МЕЖДУ НАМИ, ДЕВОЧКАМИ» 19.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 19.50 «ДОЛГИЙ ПУТЬ ДОМОЙ». 21.00 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 21.45 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». 22.50 «МАРГАРИТА НАЗАРОВА» 01.00 «П@УТINA» 01.20 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 01.30 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 02.10 «ЖИТЬ ЗДОРОВО»
ҚАЗАҚСТАН 05.00 Әнұран05.05 KAZNEWS06.00 «ТАҢШОЛПАН». 09.00 «Питер Пэн». 09.25 «ТОБОТ». 09.50 «Аяулы арман». 10.45 «Айтуға оңай...»11.30 «БОЛАШАҚ ӘЛЕМ». 12.00 «Бірге таңдаймыз!» 13.10 «Келін». 14.00 «Әйел бақыты». 15.40 «Сурайя». 16.30 KAZNEWS16.50 «ҚЫЛМЫС ПЕН ЖАЗА» 17.10 «Шытырман». 17.35 «СУРАЙЯ». 18.30 KAZNEWS19.20 «АЙТУҒА ОҢАЙ...» 20.05 «АЯУЛЫ АРМАН». 21.00 «КЕЛІН». 21.55 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 22.30 KAZNEWS23.20 «БОЛАШАҚ ӘЛЕМ». 23.50 «Айтуға оңай...»00.35 «ҚЫЛМЫС ПЕН ЖАЗА»00.55 «Ғасырлар үні». 01.30 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев»
ОРАЛ16.50 «Ақжайық» жаңалықтары17.15 «Мерейлі отбасы»17.35 “Бәрекелді”
ҚАЗАҚСТАН-ОРАЛ 6.50 Әнұран6.55 Аңдатпа7.00 “Ақжайық” жаңалықтары7.30 “Телемаркет”. Жарнама7.35 Новости “Ақжайық” 8.05 “Арман қанатында”. Телесериал.9.00 “Опираясь на закон”9.30 “Открытая студия”10.10 “Арнайы репортаж”10.30 “Бәрекелді”10.55 “Бернард” мультхикая11 15 “Балапаннан базарлық”11.55 “Телемаркет”. Жарнама12.00 “КҮНШУАҚ”. Тікелей эфир (Саздытанымдық бағдарлама)12.40 “Телемаркет”. Жарнама12.50 “КҮНШУАҚ”. Прямой эфир (музыкальнопозновательная программа)13.30 “АҚЖАЙЫҚ” ЖАҢАЛЫҚТАРЫ. Тікелей эфир.13.45 НОВОСТИ “АҚЖАЙЫҚ”. Прямой эфир
14.00 “Телемаркет”. Жарнама. Аңдатпа.14.0517.55 Техникалық үзіліс 17.55 Аңдатпа18.00 “АҚЖАЙЫҚ” ЖАҢАЛЫҚТАРЫ. Тікелей эфир.18.20 “Телемаркет”. Жарнама18.25 Деректі топтама19.00 НОВОСТИ “АҚЖАЙЫҚ”. Прямой эфир19.20 ОРТАЛЫҚ КОММУНИКАЦИЯЛАР ҚЫЗМЕТІНІҢ БАСПАСӨЗ МӘСЛИХАТЫ20.00 Деректі фильм20.20 “ҒАЛАМТОР ҒАЖАЙЫБЫ”20.35 “ЖАН СӘУЛЕСІ”20.55 “Телемаркет”. Жарнама21.00 “АҚЖАЙЫҚ” ЖАҢАЛЫҚТАРЫ (сурдоаудармамен)21.30 “Телемаркет”. Жарнама21.35 НОВОСТИ “АҚЖАЙЫҚ” (сурдоаудармамен)22.05 “Арман қанатында”. Телесериал. 23.00 “Кулинар”. Телесериал.0.00 “Ақжайық” жаңалықтары (сурдоаудармамен)0.30 Новости “Ақжайық” (сурдоаудармамен)1.00 Аңдатпа. Әнұран.
ХАбАР06.02 «Біздің үй»07.00 «Әселдің құрбықұрдастары»08.00 «Аймақтар аламаны»09.10 «Осколки» 10.05 «Магия кухни»10.40 «Подари детям жизнь»10.45 «Тағдыр тартысы» 11.20 «Махаббатым жүрегімде»212.05 «Королева игры» 13.00 «Катина любовь» 13.50 Олимпиада журналы14.00 «Фархат»14.25 «Подари детям жизнь»14.30 «Кеңесшілер»15.25 «Әр үйдің сыры басқа» 16.00 Олимпийский журнал16.10 «Агенты справедливости»17.00 «Тағдыр жолы»17.25 «Біздің үй»18.15 «Махаббатым жүрегімде»219.00 Қорытынды жаңалықтар19.30 «Бюро расследований»20.00 Итоги дня20.30 «Такая работа»21.15 «Осколки» 22.10 «Тағдыр тартысы» 22.45 «Арнайы хабар»23.10 Қорытынды жаңалықтар
23.40 «Сотқа жеткізбей» 00.10 «Өмір сабақтары» 00.40 «Әр үйдің сыры басқа» 01.15 Қорытынды жаңалықтар
ЕУРАЗия 05.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 05.05 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» 06.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 06.15 «САПА БАҚЫЛАУДА» 06.55 ЖАҢАЛЫҚТАР 07.00 «ДОБРОЕ УТРО» 09.00 «СКЛИФОСОВСКИЙ 4» 10.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 10.10 «П@УТINA» 10.35 «ВСЕ МЫ ЛЮДИ» 11.30 «ӘЙЕЛ СЫРЫ…» 12.30 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». 13.50 «УЗНАЙ МЕНЯ, ЕСЛИ СМОЖЕШЬ» 15.40 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 16.50 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 18.00 «МЕЖДУ НАМИ, ДЕВОЧКАМИ» 19.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 19.50 «ДОЛГИЙ ПУТЬ ДОМОЙ». 21.00 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 21.45 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». 22.50 «МАРГАРИТА НАЗАРОВА» 01.00 «П@УТINA» 01.20 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 01.30 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 02.10 «ВСЕ МЫ ЛЮДИ»Ы
СӘрСеНБІ, 3 тамызҚАЗАҚСТАН 05.00 Әнұран05.05 KAZNEWS06.00 «ТАҢШОЛПАН». 09.00 «Питер Пэн». 09.25 «ТОБОТ». 09.50 «Аяулы арман». 10.45 «Айтуға оңай...»11.30 «БОЛАШАҚ ӘЛЕМ». 12.00 «Бірге таңдаймыз!»13.10 «Келін». 14.00 «Әйел бақыты». 15.40 «Сурайя». 16.30 KAZNEWS16.55 «Шытырман». 17.20 «СУРАЙЯ». 18.15 ОЛИМПИАДА 2016. «РИО ТӨРІНДЕ»18.30 KAZNEWS19.20 «АЙТУҒА ОҢАЙ...» 20.05 «АЯУЛЫ АРМАН». 21.00 «КЕЛІН». 21.55 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 22.25 ОЛИМПИАДА 2016. «РИО төрінде»22.40 KAZNEWS23.30 «Бүгінгі күннің батырлары» 23.35 ФУТБОЛ. УЕФА ЧЕМПИОНДАР ЛИГАСЫ.
ОРАЛ16.50 «Ақжайық» жаңалықтары17.15 «Арнайы репортаж»17.35 “Жан сәулесі”
ҚАЗАҚСТАН-ОРАЛ 6.50 Әнұран6.55 Аңдатпа7.00 “Ақжайық” жаңалықтары7.35 Новости “Ақжайық” 8.05 “Арман қанатында”. Телесериал.8.50 “Правда жизни”9.15 “Ғаламтор ғажайыбы”9.30 “Тарихтан тағылым”10.00 Орталық коммуникациялар қызметінің баспасөз мәслихаты10.40 “Бернард”. Мультхикая. 11.00 “Балапаннан базарлық”11.55 “Телемаркет”. Жарнама12.00 “КҮНШУАҚ”. Тікелей эфир12.50 “КҮНШУАҚ”. Прямой эфир13.30 “АҚЖАЙЫҚ” ЖАҢАЛЫҚТАРЫ. Тікелей эфир.13.45 НОВОСТИ “АҚЖАЙЫҚ”. Прямой эфир14.00 “Телемаркет”. Жарнама. Аңдатпа.18.00 “АҚЖАЙЫҚ” ЖАҢАЛЫҚТАРЫ. Тікелей эфир.18.25 Деректі фильм19.00 НОВОСТИ “АҚЖАЙЫҚ”. Прямой эфир19.20 “ВРЕМЯ ВАШЕГО ВОПРОСА “. Прямой эфир19.55 Деректі фильм20.15 “БІЗДІҢ ҚАЛА”20.35 “АТАМЕКЕН”21.00 “АҚЖАЙЫҚ” ЖАҢАЛЫҚТАРЫ (сурдоаудармамен)21.35 НОВОСТИ “АҚЖАЙЫҚ” (сурдоаудармамен)22.10 “Арман қанатында”. Телехикая
23.00 “Кулинар” Телесериал 0.00 “Ақжайық” жаңалықтары (сурдоаудармамен)0.30 Новости “Ақжайық” (сурдоаудармамен)1.00 Аңдатпа. Әнұран. ХАбАР06.02 «Біздің үй»07.00 «Әселдің құрбықұрдастары»07.50 «Аймақтар аламаны»09.00 «Осколки» 09.55 «Магия кухни»10.30 «Подари детям жизнь»10.35 «Тағдыр тартысы» 11.10 «Махаббатым жүрегімде»211.50 «Королева игры» 12.45 «Развод» 13.35 Олимпиада журналы13.45 «Фархат»14.35 «Подари детям жизнь»14.40 «Кеңесшілер»15.35 «Әр үйдің сыры басқа» 16.05 Олимпийский журнал16.15 «Агенты справедливости»17.05 «Қайсар жандар» 17.30 «Біздің үй»18.20 «Тракторшының махаббаты»19.00 Қорытынды жаңалықтар19.30 «Тағдыр жолы»20.00 Итоги дня20.30 «Такая работа»
21.15 «Осколки»22.10 «Тағдыр тартысы» 22.45 Қорытынды жаңалықтар23.15 «Сотқа жеткізбей» 23.45 «Арман канатында»00.05 «Әр үйдің сыры басқа» 00.35 Қорытынды жаңалықтар
ЕУРАЗия 05.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 05.05 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» 06.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 06.15 «САПА БАҚЫЛАУДА» 06.55 ЖАҢАЛЫҚТАР 07.00 «ДОБРОЕ УТРО» 09.00 «СКЛИФОСОВСКИЙ 4» 10.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ»
10.10 «П@УТINA» 10.35 «ВСЕ МЫ ЛЮДИ» 11.30 «ӘЙЕЛ СЫРЫ…» 12.30 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». 13.50 «УЗНАЙ МЕНЯ, ЕСЛИ СМОЖЕШЬ» 15.40 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 16.50 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 18.00 «МЕЖДУ НАМИ, ДЕВОЧКАМИ» 19.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 19.50 «ДОЛГИЙ ПУТЬ ДОМОЙ». 21.00 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 21.45 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». 22.50 «МАРГАРИТА НАЗАРОВА» 01.00 «П@УТINA» 01.20 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 01.30 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 02.10 «ВСЕ МЫ ЛЮДИ»
«Батыс Қазақстан облысы құрылыс басқармасы» ММ «Орал қаласы, Пятимарский көшесі, 15А ІІД қоғамдық тәртіпті қамтамасыз ету және арнайы дайындық базасындағы кинологиялық қызмет орталығында бар вольерлерге 10 вольер және шаруашылық блогы қосымша құрылысы» жобасы бойынша 10 тамыз күні сағат 15.00де «БҚО құры лыс басқармасы» ММның мәжіліс залында қоғамдық тыңдау өткізілетінін хабарлайды.
Жобамен мына мекенжай бойынша танысуға болады: Батыс Қазақстан облысының құрылыс басқармасы, Орал қаласы, Х. Чурин көшесі, 116ғимарат, телефон: 503745.
Жобаның электрондық нұсқасы www.stroybko.gov.kz сайтында жарияланған.
[email protected] Бейсенбі, 28 шілде 2016 жыл
Тележосық
БейСеНБІ, 4 тамыз
СеНБІ, 6 тамыз
ЖекСеНБІ, 7 тамыз
Жұма, 5 тамыз
ҚАЗАҚСТАН 05.00 Әнұран05.05 KAZNEWS06.00 «ТАҢШОЛПАН». 09.00 «Питер Пэн». 09.25 «ТОБОТ». 09.55 «Аяулы арман». 10.45 «Айтуға оңай...»11.30 «БОЛАШАҚ ӘЛЕМ». 12.00 «Бірге таңдаймыз!»13.10 «Келін». 14.00 «Әйел бақыты». 15.40 «Сурайя». 16.30 KAZNEWS16.55 «Шытырман». 17.20 «СУРАЙЯ». 18.15 ОЛИМПИАДА 2016. «РИО ТӨРІНДЕ»18.30 KAZNEWS19.20 «Айтуға оңай...» 20.05 «АЯУЛЫ АРМАН».21.05 «КЕЛІН». 21.55 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев»22.25 ОЛИМПИАДА 2016. «РИО төрінде»22.40 KAZNEWS23.30 «БОЛАШАҚ ӘЛЕМ». 00.00 «Айтуға оңай...»00.45 «Ғасырлар үні». 01.20 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев»
ОРАЛ16.50 «Ақжайық» жаңалықтары17.15 «Тарихтан тағылым»17.40 «Атамекен»
ҚАЗАҚСТАН-ОРАЛ 6.50 Әнұран6.55 Аңдатпа7.00 “Ақжайық” жаңалықтары7.35 Новости “Ақжайық” 8.05 “Арман қанатында”. Телехикая8.55 “Время вашего вопроса”9.25 “Жан сәулесі”9.45 “Ғаламтор ғажайыбы”10.00 “Бернард”. Мультхикая. 10.15 Көркем фильм11.55 “Телемаркет”. Жарнама12.05 “КҮНШУАҚ”. Тікелей эфир (Саздытанымдық бағдарлама)12.40 “Телемаркет”. Жарнама12.50 “КҮНШУАҚ”. Прямой эфир (музыкальнопозновательная программа)13.30 “АҚЖАЙЫҚ” ЖАҢАЛЫҚТАРЫ. Тікелей эфир.13.45 НОВОСТИ “АҚЖАЙЫҚ”. Прямой эфир14.00 “Телемаркет”. Жарнама. Аңдатпа.14.0517.55 Техникалық үзіліс 17.55 Аңдатпа
18.00 “АҚЖАЙЫҚ” ЖАҢАЛЫҚТАРЫ. Тікелей эфир.18.25 Деректі топтама19.00 НОВОСТИ “АҚЖАЙЫҚ”. Прямой эфир19.20 ОРТАЛЫҚ КОММУНИКАЦИЯЛАР ҚЫЗМЕТІНІҢ БАСПАСӨЗ МӘСЛИХАТЫ19.55 Деректі топтама20.15 “МЕН ТАҢДАҒАН МАМАНДЫҚ”20.35 “ИНДУСТРИАЛЬНОЕ ПРИУРАЛЬЕ”21.00 “АҚЖАЙЫҚ” ЖАҢАЛЫҚТАРЫ (сурдоаудармамен)21.30 “Телемаркет”. Жарнама21.35 НОВОСТИ “АҚЖАЙЫҚ” (сурдоаудармамен)22.05 “Мотыльки”. Телесериал23.00 “Кулинар” Телесериал 0.00 “Ақжайық” жаңалықтары (сурдоаудармамен)0.30 Новости “Ақжайық” (сурдоаудармамен)1.00 Аңдатпа. Әнұран. ХАбАР06.02 «Бұйымтай»07.00 «Әселдің құрбықұрдастары»07.50 «Аймақтар аламаны»09.00 «Осколки» 09.55 «Магия кухни»
10.25 «Подари детям жизнь»10.30 «Тағдыр тартысы» 11.05 «Тракторшының махаббаты»11.45 «Королева игры»12.40 «Развод» 13.30 Олимпиада журналы13.40 «Фархат»14.30 «Подари детям жизнь»14.35 «Кеңесшілер»15.30 «Әр үйдің сыры басқа» 16.05 Олимпийский журнал16.15 «Агенты справедливости»17.05 «Дудуман»17.55 «Тур де Хабар»18.20 «Тракторшының махаббаты»19.00 Қорытынды жаңалықтар19.30 «Қайсар жандар» 20.00 Итоги дня20.30 «Такая работа»21.15 «Осколки» 22.10 «Тағдыр тартысы» 22.45 Қорытынды жаңалықтар23.15 «Сотқа жеткізбей» 23.45 «100 бизнестарихы»00.05 «Қайсар жандар»00.35 «Әр үйдің сыры басқа» 01.05 Қорытынды жаңалықтар
ЕУРАЗия 05.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 05.05 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» 06.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 06.15 «САПА БАҚЫЛАУДА» 06.55 ЖАҢАЛЫҚТАР 07.00 «ДОБРОЕ УТРО» 09.00 «СКЛИФОСОВСКИЙ 4» 10.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 10.10 «П@УТINA» 10.35 «ВСЕ МЫ ЛЮДИ» 11.30 «ӘЙЕЛ СЫРЫ…» 12.30 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». 13.50 «УЗНАЙ МЕНЯ, ЕСЛИ СМОЖЕШЬ» 15.40 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 16.50 «РОДИНА» 18.00 «МЕЖДУ НАМИ, ДЕВОЧКАМИ» 19.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 19.50 «ДОЛГИЙ ПУТЬ ДОМОЙ». 21.00 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 21.45 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». 22.50 «МАРГАРИТА НАЗАРОВА». 01.00 «П@УТINA» 01.20 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 01.30 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 02.10 «ВСЕ МЫ ЛЮДИ»
ҚАЗАҚСТАН 05.00 Әнұран05.05 KAZNEWS06.00 «ТАҢШОЛПАН». 09.00 «Питер Пэн». 09.25 «ТОБОТ». 09.50 «Аяулы арман». 10.45 «Айтуға оңай...» 11.30 «БОЛАШАҚ ӘЛЕМ». 12.00 «Бірге таңдаймыз!»13.10 «Келін». 14.00 «Әйел бақыты». 15.40 «Сурайя». 16.30 KAZNEWS16.55 «KADEX2016». 17.05 «Шытырман». 17.25 «СУРАЙЯ». 18.15 ОЛИМПИАДА 2016. «РИО ТӨРІНДЕ»18.30 KAZNEWS19.20 «Айтуға оңай...» 20.05 «Cәлем, Қазақстан!»21.30 «КЕЛІН». 22.20 ОЛИМПИАДА 2016. «РИО төрінде»22.35 KAZNEWS23.25 «БОЛАШАҚ ӘЛЕМ». 23.55 «Айтуға оңай...»00.40 «Ғасырлар үні».
ОРАЛ16.50 «Ақжайық» жаңалықтары17.15 “Мен таңдаған мамандық “17.35 «Біздің қала»
ҚАЗАҚСТАН-ОРАЛ 6.50 Әнұран6.55 Аңдатпа7.00 “Ақжайық” жаңалықтары7.30 “Телемаркет”. Жарнама7.35 Новости “Ақжайық” 8.05 “Мотыльки”. Телесериал8.55 Орталық коммуникациялар қызметінің баспасөз мәслихаты9.25 “Атамекен”9.45 “Біздің қала”10.05 “Бернард”. Мультхикая10.20 Көркем фильм11.55 “Телемаркет”. Жарнама12.00 “КҮНШУАҚ”. Тікелей эфир (Саздытанымдық бағдарлама)12.40 “Телемаркет”. Жарнама12.50 “КҮНШУАҚ”. Прямой эфир (музыкальнопозновательная программа)13.30 “АҚЖАЙЫҚ” ЖАҢАЛЫҚТАРЫ. Тікелей эфир.13.45 НОВОСТИ “АҚЖАЙЫҚ”. Прямой эфир14.00 “Телемаркет”. Жарнама. Аңдатпа.
14.0517.55 Техникалық үзіліс 17.55 Аңдатпа18.00 “АҚЖАЙЫҚ” ЖАҢАЛЫҚТАРЫ. Тікелей эфир.18.20 “Телемаркет”. Жарнама18.25 Деректі топтама19.00 НОВОСТИ “АҚЖАЙЫҚ”. Прямой эфир19.20 “ВРЕМЯ ВАШЕГО ВОПРОСА”. Прямой эфир19.55 Деректі фильм20.15 “ӘДЕМІ ӘЛЕМ”20.55 “Телемаркет”. Жарнама21.00 “АҚЖАЙЫҚ” ЖАҢАЛЫҚТАРЫ (сурдоаудармамен)21.30 “Телемаркет”. Жарнама21.35 НОВОСТИ “АҚЖАЙЫҚ” (сурдоаудармамен)22.05 “Мотыльки”. Телесериал23.00 “Кулинар”. Телесериал. 0.00 “Ақжайық” жаңалықтары (сурдоаудармамен)0.30 Новости “Ақжайық” (сурдоаудармамен)1.00 Аңдатпа. Әнұран. ХАбАР06.02 «Бұйымтай»07.00 «Әселдің құрбықұрдастары»
07.50 «Аймақтар аламаны»09.00 «Осколки»09.55 «Сикырлы ас уй» 10.30 «Экономкласс»10.40 «Тағдыр тартысы» 11.15 «Тракторшының махаббаты»11.55 «Королева игры» 12.50 «Развод» 13.40 Олимпиада журналы13.50 «Фархат»14.40 «Подари детям жизнь»14.45 «Кеңесшілер»15.40 «Әр үйдің сыры басқа» 16.15 Олимпийский журнал16.25 «Агенты справедливости»17.15 «Дудуман»18.15 «Тракторшының махаббаты»19.00 Қорытынды жаңалықтар19.30 «Сильные духом» 20.00 Итоги дня20.30 «Такая работа»21.15 «Осколки» 22.10 «Құс қанат ғұмыр» 00.10 «Тағдыр тартысы» 00.40 Қорытынды жаңалықтар01.10 «Сотқа жеткізбей» 01.40 «Әр үйдің сыры басқа»
ЕУРАЗия 05.00 «ӘЙЕЛ СЫРЫ…» 05.45 «ЖУМА УАГЫЗЫ» 06.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 06.15 «САПА БАҚЫЛАУДА» 06.55 ЖАҢАЛЫҚТАР 07.00 «ДОБРОЕ УТРО» 09.00 «СКЛИФОСОВСКИЙ 4» 10.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 10.10 «П@УТINA» 10.35 «ВСЕ МЫ ЛЮДИ» 11.30 «ӘЙЕЛ СЫРЫ…» 12.30 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». 13.50 Ералаш 14.05 «БЕЛЫЙ ТИГР» 16.30 «ЖДИ МЕНЯ». 17.40 «ЕВРАЗИЯ ЛОТО». 17.50 «ПОЛЕ ЧУДЕС» 19.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 19.50 «ДОЛГИЙ ПУТЬ ДОМОЙ». 21.00 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 21.45 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». 22.40 «ТРИ АККОРДА» 00.20 «П@УТINA» 00.40 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 00.50 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 01.30 «ВСЕ МЫ ЛЮДИ» 02.15 «МОДНЫЙ ПРИГОВОР» 03.10 «ЖИТЬ ЗДОРОВО»
ҚАЗАҚСТАН 03.45 Әнұран03.55 ОЛИМПИАДА 2016. АШЫЛУ САЛТАНАТЫ. 08.00 «Сенбилик тан». 09.05 «Азил алеми»10.15 «БІЛГІРЛЕР БӘЙГЕСІ». 11.00 «АС БОЛСЫН!» 11.35 «Түлкі мен ит». 13.00 ОЛИМПИАДА 2016 17.00 «Үздік әндер» 18.00 ОЛИМПИАДА 2016. 18.15 ОЛИМПИАДА 2016. «РИО ТӨРІНДЕ». 18.30 KAZNEWS18.55 ОЛИМПИАДА 2016. БОКС. 21.25 «ҰЛЫ ДАЛА БАЛАСЫ». 21.35 KAZNEWS22.20 ОЛИМПИАДА 2016. «РИО төрінде»
22.35 «Өмірдің өзі новелла». 23.25 ОЛИМПИАДА 2016. ДЗЮДО. 02.15 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев»02.55 ОЛИМПИАДА 2016. АУЫР АТЛЕТИКА
ҚАЗАҚСТАН-ОРАЛ 8.50 Әнұран8.55 Аңдатпа9.00 “Ақжайық” жаңалықтары9.30 “Телемаркет”. Жарнама9.35 Новости “Ақжайық” 10.05 “Индустриальное Приуралье”10.25 “Время вашего вопроса”10.55 “Мен таңдаған мамандық”11.15 Мультфильм12.30 “Арман асуы”. Телехикая.14.00 “Телемаркет”. Жарнама. Аңдатпа.14.0516.55 Техникалық үзіліс
16.55 Аңдатпа17.00 “Балапаннан базарлық”18.20 “БОЗТОРҒАЙ”. Балалар телефестивалі. 19.00 “АПТА”. Ақпараттықсараптамалық шолу.19.40 “МЕРЕЙЛІ ОТБАСЫ”20.00 “ПАНОРАМА НЕДЕЛИ”. Информационноаналитическое обозрение.20.40 “ЗАМАНСӨЗ”. Токшоу.21.15 “Нюхач”. Телесериал.22.55 “Телемаркет”. Жарнама23.00 Көркем фильм1.00 Аңдатпа. Әнұран. ХАбАР03.55 ҚР Әнұраны03.52 Церемония открытия Летних
Олимпийских игр2016. 07.45 «Қызық times»09.00 Церемония открытия Летних Олимпийских игр2016 12.45 «Путешествия Жюля Верна»13.10 «Жанды дауыс»15.25 «Тур де Хабар» 15.55 «Болашағым өз қолымда»17.25 Летние Олимпийские игры2016 в РиодеЖанейро. 00.20 «Ұзақ жол»00.55 Летние Олимпийские игры2016 в РиодеЖанейро.
ЕУРАЗия 05.00 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 05.15 «МОДНЫЙ ПРИГОВОР» 06.10 «ИДЕАЛЬНЫЙ РЕМОНТ» 07.00 «ТАҢҒЫ ПОШТА»
07.35 «П@УТINA» 08.00 «СМАК» 08.40 «ЗА ЧУЖИЕ ГРЕХИ» 10.35 «ФАБРИКА ГРЕЗ» 11.00 «112. НЕДЕЛЯ» 11.25 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». 12.25 «П@УТINA+» 13.30 «УГАДАЙ МЕЛОДИЮ» 14.00 «ТРИ АККОРДА» 16.00 «СВОДНАЯ СЕСТРА»19.50 «БИБЛИОТЕКАРИ». 20.45 «КЕШКІ КЕЗДЕСУ» 22.00 «П@УТINA+» 22.50 «ФАНТАСТИЧЕСКАЯ ЧЕТВЕРКА»00.35 «112. НЕДЕЛЯ» 00.55 «КЕШКІ КЕЗДЕСУ» 01.55 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». 02.40 «МОДНЫЙ ПРИГОВОР» 03.30 «ТАҢҒЫ ПОШТА»
ҚАЗАҚСТАН 05.45 Әнұран05.55 ОЛИМПИАДА 2016. СУГА ЖҮЗУ. 08.00 Мультфильм09.00 ОЛИМПИАДА 2016.БОКС. 11.20 ОЛИМПИАДА 2016. ДЗЮДО. 14.05 «Ұлы дала баласы». 14.15 «Сәлем, Қазақстан!»15.40 «Сардар»17.20 «Әзіл әлемі»18.00 ОЛИМПИАДА 2016.18.15 ОЛИМПИАДА 2016. «РИО ТӨРІНДЕ»18.30 «Үздік әндер»18.55 ОЛИМПИАДА 2016.БОКС.21.35 ОЛИМПИАДА 2016. «РИО төрінде»21.50 «УЛЫ ДАЛА БАЛАСЫ». 22.00 «УЛЫ ДАЛА БАЛАСЫ»23.10 Бүгінгі күннің батырлары23.25 ОЛИМПИАДА 2016. ДЗЮДО. 02.15 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев»
02.55 ОЛИМПИАДА 2016. АУЫР АТЛЕТИКА
ҚАЗАҚСТАН-ОРАЛ 8.50 Әнұран8.55 Аңдатпа9.00 “Апта”. Ақпараттықсараптамалық шолу.9.40 “Телемаркет”. Жарнама9.45 “Панорама недели”. Информационноаналитическое обозрение.10.25 “Әдемі әлем”. Әйелдер тележурналы.11.05 Мультфильм12.30 “Арман асуы”. Телехикая14.00 “Телемаркет”. Жарнама. Аңдатпа.14.0516.55 Техникалық үзіліс 16.55 Аңдатпа17.00 “Балапаннан базарлық”
17.50 “ШАЛҚАР ШАБЫТ”19.15 “ПРАВДА ЖИЗНИ”19.40 “АРНАЙЫ РЕПОРТАЖ”20.00 “БӘРЕКЕЛДІ”20.20 “ОТКРЫТАЯ СТУДИЯ”. Токшоу.20.50 “Нюхач”. Телесериал22.30 “Телемаркет”. Жарнама22.35 Көркем фильм1.00 Аңдатпа. Әнұран.
ХАбАР06.02 Летние Олимпийские игры в РиодеЖанейро2016. 08.30 «ТВ Бинго»09.30 «Ас арқау»09.55 «KADEX2016». 10.15 Летние Олимпийские игры в РиодеЖанейро 2016. 12.40 «Жол».14.25 «Болашағым өз қолымда»
15.15 Олимпийский дневник15.25 Летние Олимпийские игры в РиодеЖанейро 2016. 17.25 Олимпиада күнделігі17.35 «Қызық times»18.40 «Бенефисшоу»20.00 Дайджест новостей20.15 «Миллионер из трущоб»22.20 «Ұзақ жол»23.20 Қазақстан театры00.55 Летние Олимпийские игры в РиодеЖанейро 2016.
ЕУРАЗия 05.00 «112. НЕДЕЛЯ» 05.20 «МОДНЫЙ ПРИГОВОР» 06.15 «ИДЕАЛЬНЫЙ РЕМОНТ» 07.00 «ТАНҒЫ ПОШТА» 07.25 «П@УТINA» 07.45 «ВОСКРЕСНЫЕ БЕСЕДЫ»
08.00 «АННА САМОХИНА. НЕ РОДИСЬ КРАСИВОЙ»09.10 «КАЗЛОТО». 09.55 Лотерея «СВОЙ ДОМ». 10.20 «УГАДАЙ МЕЛОДИЮ» 11.00 «БОЛЬШОЙ ПАТРУЛЬ» 11.25 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». 12.25 «ТОЙ БАЗАР» 13.25 «ТАРБОЗАВР» 15.00 «ДОБРЫЙ ВЕЧЕР, КАЗАХСТАН!» 16.00 «НЕНАВИЖУ И ЛЮБЛЮ» 19.50 «БИБЛИОТЕКАРИ». 20.35 «П@УТINA+» 21.30 «ТОЙ БАЗАР» 22.30 «ЖАРА». Часть 1 01.00 «П@УТINA+» 01.45 «БОЛЬШОЙ ПАТРУЛЬ» 02.05 «ДЖОДХА ЖӘНЕ АКБАР». 02.40 «МОДНЫЙ ПРИГОВОР» 03.30 «ТАНҒЫ ПОШТА»
[email protected]Бейсенбі, 28 шілде 2016 жыл
әлеуМеТ
Атап айтсақ, 2009 жыл дан бері ауданда бар лығы 106 маман, оның
ішінде 2016 жылы бес маман түрлі себептермен қызметтен шығып немесе басқа салаға жұмысқа ауысуы себепті, бар лығы 42487,1 мың теңге, оның ішінде көтерме жәрдемақы есебіне 11318,5 мың теңге, бюджеттік несие есебіне 31168,6 мың теңге бюджет қаржысын кері қайтаруға тиіс болды. Сөйтіп, өзін де, өзгелерді де әуресарсаңға салып қойды.
Ереже тәртібі негізінде жасалған келісім бойынша ауылдық жерлерде кемі үш (2015 жылға дейінгілер – бес жыл) уақыт жұмыс істеу қажеттілігі туралы қабылдаған міндеттерін толық көлемде орындамай, бюджетке берешек болған осы 106 маманның барлығымен түсінік жұмыстары жүргізіліп, арнайы ескерту хаттар жолдан ды. Алайда алынған ісшараларға, ескертулерге еш мән бер меген 19 маманның ісі бойынша Орал қалалық №2, Зеленов, Жаңақала, Сырым, Жәнібек, Шыңғырлау аудандық және Ақ жайық аудандық соттарына бюджет қаражатын кері өн
Кеңесте санитарлықэпи демиологиялық ахуал, өнеркәсіптік, комму
налдық гигиена және басқарма ға келіп түскен өтініштер негізінде көрсетілген мемлекеттік қызмет стандарттарының орындалуы, балалар мен жасөспірімдер мекемелерінің санитарлықгигиеналық жағдайлары, техникалық регламент талаптарының сақталуына бақылау жұмыстары нәтижелері, әкімшілік мәжбүрлеу шараларының қолданылу жәйі, ұйымдастыруәдістемелік жұмыс тарына саралау және т.б. ағымдағы жұмыстар талқыланды. Ке ңесте мәлім болғанындай, қала бойынша санитарлықэпидемио логиялық ахуал тұрақты деп бағалануда. Аса қауіпті және шек теулі жұқпалар тіркелген жоқ, жұқпалы ішішек аурулары са лыстырмалы түрде қолайлы, қы зылша, қырылдауық аурулары
Кететіні бар, неге келеді?
Алты айлық жұмыс қорытындыланды
дірту туралы 19 талапарыз жолданып және де басқа ісшаралар алу нәтижесінде, қазіргі уақытта 97 маманнан, оның ішінде 83 маманнан толықтай, 14 маманнан жартылай көтерме жәрдемақы ретінде берілген барлығы 9322,4 мың теңге қаражат бюджет есебіне қайтарылды. Бюджетке әлі қай тарылуға тиісті 1996,1 мың теңгені кері қайтарту жұмыстары жүр гізіліп, бір маманның ісі сотта қаралуда, екі маманның ісі сотқа дайындалып, екі маманның тұрғы лықты мекенжайлары анықталу да. Міне, сергелдең деген осы емес пе?! Қызжігіттер о баста неге жақсылап ойланбайды?
– Ал 2010 жылдан бастап бюджеттік несие алып, бірақ жұмыстан шығып кеткен 20 маман бюджетке 31168,6 мың теңгені әрине, кері қайтаруға мәжбүр. Олардың барлығына ескерту хаттар жолданып, барлығы 19901,8 мың теңге кері қайтарылып, қазіргі уақытта 11266,8 мың теңге берешегі бар сегіз маманмен бюджет қаражатын қайтарту жұмыстары жүргізіліп, алынған шараларға еш мән бермеген бес маманның ісі сотқа жолданып, сот шешімі шығып, олардың
«Дипломмен ауылға» бағдарламасы бойынша көтерме жәрдемақы және бюджеттік несиеге тұрғын үй сатып алып, кейін түрлі себептермен қызметтен шығып немесе басқа салаға ауысып кетіп, мамандығы бойынша белгіленген мерзім көлемінде жұмыс жасау тура-лы қабылдаған міндеттемелерін толық ауқымды орындамау Ақжайық ауданында жиі орын алуда.
ісімен облыстық, ау дандық сот орындаушылар айналысуда, дейді аудандық экономика және қаржы бөлімінің бас маманы Мұрат Көшімов. Биыл 18 маманға жоспарланып, бөлінген 2672,5 мың теңге қазір толықтай берілді, ал 39 маман ға беруге жоспарланған 124079,0 мың теңге бюджеттік несие ақшасынан 36 маманға 110542,9 мың теңгесі беріліп, қалған ақшаны тамыз айында беру үшін құжаттар дайындалып, әзірленуде. Бұлар өз дерінің алдындағы кейбір қызжі гіттердің тұрақтамаушылығын қайталамас, түрлі мекемелерді әбігерге салып қоймас деп сенеміз.
Болат ЕСҚАЛИЕВ,Ақжайық ауданы
Жыл сайын саны артып жатқан жас маман дарға берілер көтер
меақы мен пайызсыз несиені рә сімдеп, ауылда қалғысы келетін жастардың да саны артып келеді.
Мемлекетке төрт миллион қарыз
Дегенмен кей жастардың жауапсыздығының кесірі соңынан келген мамандарға тиюде. Өйткені несие рәсімдеген олардың көп шілігі қарызын төлеуге асықпай жүр. Жоғарыда аталған 295 ма манның біразы уақтылы несиелерін төлемей, қарыздарын көбейтіп алған. Қазіргі таңда мамандар мемлекетке 4 миллион теңгеден астам қарыз. Олардың қарызының ең төменгі мөлшері 200 мың теңгенің айналасында болса, ең жоғарғы қарыз 400 мыңнан асқан. Сондайақ бағдарламаның шартталаптарын орындамай, тұрған жұмыстарынан шығып кеткен үш маман жауапқа тартылуда. Мұндайлардың саны көбеюі мүмкін екенін айтады аудандық экономика және қаржы бөлімінің мамандары. Қазіргі таңда тұрғын үй алуға 145 маман ниет білдірген. Олардың тек 95іне 302 миллион 243 мың теңге қаржы бөлініпті. Ол қаржының қазір 139 миллион 165 мың теңгесі игерілген. Күні бүгін несие рәсімдеуге тағы 145 маман құжат тапсырған. Ал көтермеақыға келетін болсақ, бір реттік ақы ны 39 маман рәсімдеген, оның жалпы құны 5 миллион 790 мың теңгені құрап отыр.
Түгелбай БИСЕН,Зеленов ауданы
Орал қалалық тұтынушылар құқықтарын қорғау басқармасы өздерінің алты айда атқарған жұмыстарын қорытындылап, санитарлық-эпидемиологиялық кеңесін өткізді.
ның зертханалық жолмен анық талуы орын алмады. Дейтұрғанмен кемшіліктер де айтылмай қалмады. Қала бойынша жаба йы жануарлармен зақымдалғандардың саны төмендемей келеді, кейбір жұқпаларға жедел хабарламалар уақтылы берілмейді, соның нәтижесінде ошақтарда эпидемияға қарсы ісшаралар кешіктіріліп жүргізіледі. Ауруханаішілік жұқпаларды анықтау деңгейі әлі де болса төмен. Қалалық, ауылдық әкімдіктерге мә селелер қою жеткіліксіз. Балалар мен жасөспірімдер мекемелері базаларының материалдықтехникалық жағдайлары жақсар туды қажет етеді. Балалар бақшасында тығыздылық жойылмай келеді. Әкімшілік мәжбүрлеу ақшалай айыппұлдардың ұсталуы 67%ды құрап отыр, бұл облыстық көрсеткіштен 1,1 есе төмен, тексерулер тиімділігін де артты
ру бүгінгі күннің талабы болып отыр. Басқа да өзекті мәселелер ашық талқыланып, кемшіліктер бүкпесіз айтылып, оларды жоюдың нақты ісшаралары жасақталатындығы, арнайы санитарлықэпидемиологиялық кеңестің ше шімдері өзгерістер енгізілуімен, толықтырылып алынатындығы бірауыздан мақұлданды. Басты мақсат қала аумағында халықтың санитарлықэпидемиологиялық саламаттылығын қамтамасыз етілуі қуатталды.
Қ. ҒИНАяТҰЛы,Орал қалалық ТҚҚБ
ұйымдастыру-құқықтықжәне мониторинг бөлімінің
басшысы
Шағын футболдан жарыс өтті
Зашаған кентіндегі шағын футбол алаңында БҚО жастар саясаты мәселе
лері басқармасының қолдауымен, “Ғасыр” жастар қоғамдық бірлестігі салауатты өмір салтын нығайту мақсатында облысымыздағы «Жасыл ел» еңбек жасақтарының қатарындағы студент жастары арасында шағын футболдан жарыс өткізді.
Елуден астам студент жастар әр командаға бөлініп, өзара са
йысқа түсті. Жарыс нәтижесін де “Жасыл ел” командасы бірінші орынды жеңіп алса, екінші орынды “Ақжайық” командасы, ал үшінші орынды “Астана” және “Жаңақала” командалары өзара бөлісті. Жеңімпазжүлдегер командалар бағалы сыйлықтарға ие болды.
Болатбек САХИЕВ,“Ғасыр” жастар қоғамдық
бірлестігінің төрағасы,Орал қаласы
Жастарды ауылға тар- тып, оларға барынша кө- мек беру мақсатында қол- ға алынған «Дипломмен ауылға» мемлекеттік бағ-дарламасы бойынша Зеле-нов ауданына 2009 жылдан бермен қарай келген 295 маман тұрғын үй алған.
[email protected] Бейсенбі, 28 шілде 2016 жыл
хАБАР-ошАР
«ОРАЛ ӨҢІРІ» Батыс Қазақстан облыстық қоғамдық-саяси газеті. 090000, Орал қаласы, Мұхит көшесі, 57/1. Е-mаіl: о[email protected]
Газет облыстық «Орал өңірі» газетi редакциясының компьютерлiк орталығында терiлiп, беттелдi."Полиграфсервис" ЖШС баспаханасында басылды. Л.Толстой көшесі, 27/6. Телефон: 50-51-46Индексі: 65533 Таралымы: 14 359, 6 баспа табақ. Газет аптасына үш рет шығады.Корректорлар: Н. СҰЛТАНОВА, Д. ШАНКИШеВАКезекшi редактор: Л. ШАҒАТАЙ
Меншік иесі: «Жайық Пресс» ЖШС
Бас директорЖантас Набиоллаұлы САФУЛЛИН
Бас редактор Бауыржан Файзоллаұлы ҒҰБАЙДУЛЛИН
Газет ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінде2006 жылғы 4 мамырда тіркеліп, №7201-г куәлігі берілген
Бас редактор 51-25-80, Бас редактордың орынбасарлары 24-17-08, 54-18-08.
Редакция алқасы: Есенжол ҚыСТАУБАЕВ,Сырымбек ТҰяҚОВ (бас редактордың орынбасарлары),
Жаннат ЕСПОЛАЕВА (жауапты хатшы),Сәкен ӘБІЛХАЛыҚОВ (қоғамдық-саяси бөлім),Нұртас САФУЛЛИН (гуманитарлық бөлім).
Қолжазбаларға пiкiр айтылмайды және пайдала-нылмаған хат авторларына жауап қайтарылмайды. Деректердің дәлдiгi үшiн автор жауапты. Жарияланым авторларының пiкiрлерi редакция көзқарасын бiлдiр-мейдi. Редакция тапсырысымен жазылмаған мате-риалдар үшін қаламақы төленбейді. «Орал өңірінде» жарияланған материалдарды сілтемесіз көшіріп басу-ға болмайды. Мақалалар электрондық нұсқада қабыл-данады.
белгісімен жарияланған материалдар ақылы болып есептеледі.Ж
Жауапты хатшы 54-38-22.Жарнама қабылдау
тел/факс: 51-51-09; Бухгалтерия 54-04-90.
е-mail: [email protected]
Телефондар:
Қазталов ауданы Қайыңды ауылының тұрғыны болған асқар таудай әке, аяулы жар Нұрболат Жұмағұлұлы Жұмағұ- лов тірі болса, 27 шілдеде 60 жасқа толар еді. Әттең, тағдырға не шара?!
Асыл әке, ұлқызыңның тірегі едің,Тірі болсаң, 60 жасқа келер едің.Сұм ажал ортамыздан алмағанда,Жиналушы едік мерейлі дастарқанда.
Аяулы әке, мәңгі сізді сағынамыз,Алланың салғанына бағынамыз.Ойсырап тұрсадағы орныңыз,Мәңгілік бейнеңізге табынамыз.
Сағына еске алушылар: зайыбы Тойған, ұл-келіндері, қыз-күйеу балалары
және немере-жиендері
Сырым ауданы Жымпиты ауылының тұрғыны болған асқар таудай әке, отбасының тірегі Есмағұл Бекчурин-нің өмірден өткеніне 27 шілде күні бір жыл болды.
Әкеміздің жарқын бейнесі, айтқан ақылкеңесі мәңгі есімізде сақталады. Әкеміздің жатқан жері жарық, топырағы торқа, иманы жолдас болсын.
Сағына еске алушылар: қызы Жансәуле, жиендері Нұржан, Нұртілеу
Сауда-саттықОрал қаласының орталығынан, от
басылық үлгідегі жатақханадан 1 бөлмелі пәтер сатылады. Ауданы 29,9 м2, 3 (5). Толықтай жөндеу жүргізілген. Терезе, есіктері жаңадан қойылған. Ыссы, салқын суы бар, сантехникалық торабы, ас үйі, кіреберіс бөлмесі бөлек. Балконы әйнектелген және кеңейтіліп, қапталған. “Юбилейный” аялдамасы маңында орналасқан.
Ұялы тел.: 8 775 413 44 95
Орал қаласынан жер үй сатылады. Газ, су, жарық, ALMA TV кабельді телевизия тартылған, қалалық телефоны, баубақшалық жері бар, сондайақ сантехникалық торабы үйге кіргізілген. Жөндеу жұмыстары жүргізілген. Аулада үш қабатты коттеджге арнап дайындалған ауданы 13 х 9 м2 фундамент бар. Пугачев аялдамасына жақын жерде орналасқан. Үйдің қасынан №39, 3, 35 бағытындағы автобустар жүреді. Немесе 3 бөлмелі жайлы үйге ауыстыруға болады.
Тел.: 26-48-27, 8 775 286 02 79
Жайық2 саяжайынан 12 сотық жер телімі сатылады. Жарық, газ, су, құдық бар, фундамент 8х10. Үй салу ға қолайлы. Бағасы 2 500 000 теңге.
Тел.: 8 771 999 87 94
Селекционный «Дружба» қоғамы ауданынан баубақшаға арналған жер телімін (дачный участок) сатамын. 6 сотық, орталық суландыру жүйесі, 10х10 фундаменті бар, жарық, газ жақын жерде. Жемісжидек көшеттері бар. Поликлиникадан алыс емес.
Тел.: 8 747 761 65 27,8 747 239 70 22
С. Тюленин ауданынан 3 бөлмелі пәтер сатамын. Көлемі 62,3 ш.м, панельді үй. Бөлмелері бөлектенген, сан. торап бөлек, балкондары әйнектелген, аратұра жиһаз бен кондицио нер, кабельді телефоны бар. Ас үйі, ванна және сан. торап кафельденген. Қарызсыз. Бір иесі бар, кепілдікке берілмеген. Оңтүстік жағы. Саудаласу ға болады.
Тел.: 21-38-16, 8 705 591 85 34, 8 705 447 00 38
Круглоозерный ауылынан дүкені мен бірге 2 қабатты үй сатылады, 12 сотық, 120 м2. Бағасы 6 800 000 теңге. Немесе 23 бөлмелі үйге ауыстырамын.
Тел.: 8 771 213 56 55
Зашаған кентінен 5 сотық жерімен қоса шағын үй сатылады. Бағасы 7 000 000 т. Басқа да ұсыныстар қарастырылады. Мекенжайы: Цветочный көш., 17үй.
Тел.: 50-12-16, 8 702 405 33 80, 8 705 602 27 27
Медколледж ауданынан 5 сотықтан екі жер сатылады. Барлық жағдай жасалған. Жарық, су, газ бәрі бар. Жүріп тұрған, адам таситын «ГАЗель» көлігі сатылады. Бағасы арзан.
Тел.: 8 775 218 75 97
Орал қаласынан 56 шақырым жердегі Желаев (Агротехснаб) ауылының арғыжақ бетінде орналасқан 6 сотық жер телімімен үйі бар саяжай сатылады. Газ, жарық үй жанымен өтіп тұр. Саяжай маңында тұрғын үй салып тұрып жатқандар да бар.
Тел.: 8 775 235 07 61,8 707 349 28 57
Теректі ауданы Федоров ауылы нан аумағы 78,7 м2 жер үй сатылады. Газ бен су үйдің ішіне кіргізілген, те лефон, шаруашылық құрылысы, жертөлесі (погреб) бар.
Тел.: 23-074, 8 702 830 40 92
Жаңақала ауылынан 12 сотық жер сатылады. Сауықтыру демалыс орнының артында орналасқан. Су, газ, жарық, ғаламтор тартулы. Бағасы келі сім бойынша.
Тел.: 8 707 822 97 87, 8 778 105 98 13
Магистральный ауылынан 12 сотық жер телімі сатылады. Қасында мектеп бар. Газ, жарық, су тартылған. “МТЗ80”, малға ауыстыруға болады.
Тел.: 8 705 136 18 13
Орал қаласындағы Деркөл ша ғынауданынан 6 сотық жер телімі сатылады. Жер телімі үй, коттедж салуға, бизнес нысанын ашуға, мал, құс ұстауға өте ыңғайлы, Деркөл өзені нің жағасында орналасқан. Газ, жарық өтіп тұр.
Тел.: 8 (7112) 21 72 50, 8 775 212 51 43
Қызмет көрсетуЖүн түтетін аппарат сатылады жә
не жүн түтеміз. Бөліп төлеу және несиеге 6 айға дейін.
Тел.: 8 777 671 88 29, 8 701 153 89 86
Үй, гараж, монша, дүкендерді «кілт ке дейін дайындап тапсыру». Пәтер лерді жөндеу, электрлік, дәнекерлік, сантехникалық қызметтер. Сапалы! Қымбат емес!
Тел.: 8 701 849 07 78, 8 705 328 60 54
Тасқала ауданы Атамекен ауылының тұрғыны болған кеше ғана жанымызда жүрген құрдасымыз Асланбек Те-мірғалиұлы Жұмағалиев арамызда болса, 29 шілде күні 37 жасқа толар еді. Осы туған күніне орай құрдасымызды сағынышпен еске аламыз.
Өзіңді аңсап, біз бүгін сағынамыз,Рухың биік болсын деп табынамыз.Қапыда кеттің, бұйырмады болу ғұмырлы,Құттықтау емес, еске алу бізге бұйырды.
Сағына еске алушылар: құрдастары
Жарамсыз деп танылсын
Сыздықова Самал Сағымбайқызының атына 18 маусым 1999 жылы Батыс Қазақстан облысы Казталовка ауданы Әжібай ауылының Бірік орта мектебінен берілген №0331329 орта білім туралы аттестат жоғалуына байланысты жарамсыз деп танылсын.
“Орал қаласының Зачаган кенті әкімінің аппараты” Қазақстан Республикасындағы “Қазақстан Республикасының мемлекеттік қыз- меті туралы” Заңының 29-бабының 1-тармағына сәйкес, “Орал қала-сының Зачаган кенті әкімінің аппараты” мемлекеттік мекемесі мем-лекеттік қызметшілері үшін “Б” корпусының бос әкімшілік мемлекет- тік лауазымына орналасуға жалпы конкурс жариялайды.
“Орал қаласының Зачаган кенті әкімінің аппараты” ММ, 090009, БҚО, Орал қаласы Зачаган кенті, Жәңгір хан көшесі, 17үй. Анықтама телефондары: 8 (7112) 501880, 521642, электрондық мекенжайы: [email protected].
Әкімшілік-ұйымдастыру жұмыстары бөлімінің бас маманы, “E-G-3” санаты – 1 бірлік (индекс 0.1-5-4)
Хабарландырудың толық нұсқасы kyzmet.gov.kz интернетресурстарында жарияланды.
«Батыс Қазақстан машина жа сау компаниясы» АҚ барлық ак ционерлерге кезектен тыс акционерлердің жиналысы өтетіндігін хабарлайды. Жиналыс 2016 жылдың 29 тамызы са-ғат 16.00-де ҚР, Орал қаласы, Урдинская көшесі, 1/0, акт залы мекенжайында өтеді. Акционерлерді тіркеу сағат 15.30да бас талады. Жиналысты өткізуге бастама жасаған – директорлар кеңесі.
Күн тәртібінде:1. Жиналыстың төрағасы мен
хатшысын сайлау.2. Бас директордың жылдық
есебін бекіту («Батыс Қазақстан машина жасау компаниясы» АҚ бас директорының 2015 жылдағы қызметінің нәтижесі тура лы есебінің баяндамасы).
3. 2015 жылдың есебін бе кіту және таза кірісті бөлу (дивидендтер), соның ішінде ең бек сіңірген жылдарына байланысты мекеме қызметкерлеріне материалдық көтермелеуді төлеу.
4. «Батыс Қазақстан машина жасау компаниясы» АҚ бас директорының ақпараттық баяндамасы.
А. Н. Воронов Орал қаласы, Победа көшесі, 40үй мекенжайындағы «5 қабатты мансардты тұрғын үйдің құрылысы» жұмыс жобасын БҚО экология департаментіне мемлекеттік экологиялық сараптамаға жолдайтынын хабарлайды.
Барлық қызығушылық танытқан тұлғаларды мемлекеттік сараптама кезінде жазбаша түрде өз ұсыныстарыңыз бен ескертулеріңізді БҚО табиғи ресурстар және табиғатты пайдалануды реттеу басқармасына жолдауыңызды сұраймыз.
Мекенжайы: Орал қаласы, Л. Толстой көшесі, 59. Телефон: 50-04-51, 51-92-98.
Соттағы көшпелі семинар-дәрісАқжайық аудандық №2
сотында БҚО сотының кеңсе меңгерушісі Эльвира Темірниязова соттардың жұмысын ұйымдастыруда туындайтын мәселелерді талқылауға арналған семи-нар-дәріс өткізді.
«Семинарда сот кеңсесінің жоспарланған ісшараларды уақтылы және сапалы орындауы, сот актілері мен шағымданған істерді жоғары сатыдағы соттарға жолдаудың мерзімі мен тәртібі, мұрағаттағы істердің сақталу мерзімі туралы мәселелер қаралды», деді аудандық №2 сот төрайымы Тамара Ғұмарова.
Қатысушылар атқару құжат
тарды орындау барысында қиыншылықтарға әкеліп соқтыратын нақты мәселелерді шешу жолдарын саралады. Э. Темірниязова мемлекет кірісіне өндірілетін сомалар туралы сот актілері мен атқару парақтарын орындау бойынша жұмыс сапасын көтеру, азаматтарға қолжетімді «Сот кабинеті» сервисінің тиімділігі жайында халыққа түсіндіру жұмыстарын жалғастыруды атап өтті. Шарада қалалық соттардың мамандары Олжас Қадесов пен Айнагүл Құсанованың істерді қарау барысында дыбысбейнежазба құралын пайдалану туралы баяндамалары тыңдалды.
Бекем БЕКҰЛы,Ақжайық ауданы
Жаңа ұшақтың таныстырылымы
Жылдағы дәстүр бойынша «Мектепке жол» акциясы та-
мыздың басынан басталады. Көп балалы, кірісі аз және ата-
ана қамқорлығынсыз қалған балалардың қатарынан қал-
май, мектепке киімі бүтін, толық оқу құралдарымен көңілді
қадам басуына жағдай жасау үшін ұйымдастырылатын ак-
ция биыл «Бақытты балалық шақ мекені» үндеуімен жүзеге
асырылуда.
24 кеРуеН сАРАйБейсенбі, 28 шілде 2016 жыл [email protected]
Құттықтаймыз!Теректі ауданы Жайық станциясының тұрғыны, кеу
десі даладай кең, жүрегі Жайық суындай жұмсақ, дауысы таңғы шықтай таза, жан жарының аманатына қиянат жа самай, ұрпағын адалдықпен адам еткен аяулы анамыз Ұлпат Әдиетқызы ТУКПАТОВАНЫ 70 жасымен құттықтаймыз!
Бар өмірін ұрпағына арнаған, Әулетіміздің ұйытқысы әзана.Жан қызығым балаларым деп білдің, Мерей жасың құтты болсын толтырған.
Ана, саған қай теңеу де лайықты,Тәңірім тек ғұмыр берсін байыпты.Шаңырағыңда сақтаулы тұр ақ бесік,Шөбереңді құндақтауға жайылсын!
Ізгі ниетпен: ұл-қыздарыңыз Бердіғалиевтер, немерелеріңіз, Әдиет әулеті
Рәсімге облыстық мәслихаттың хатшысы Мәлік Құлшар, ҚР Парламенті Сенатының депутаты Рашид Ахметов, Жаңақала аудандық мәслихат
тың хатшысы Закария Сисенғали, ақын Ғайсағали Сей тақ және кітаптың шығуына тікелей қолдау көрсеткен Жаңақала ауданының әкімі Лавр Рашидұлы сынды аза маттар қатысып, авторды құттықтады.
– Кәкен ағамыздың елі үшін атқарған еңбегі зор. Ол 2000 жылы Елбасымыздың қабылдауында болып, әскери сынақ полигондарының зардабын жою мәселесін көтерді. Ағамыздың еңбектерін жинақ қылып шығаруды жөн көрдік. Бұл кітаптың тәрбиелік мәні бар, ол әрбір азаматтың санасында еліне деген патриотизмді нығайтады деп есептейміз, деді Лавр Рашидұлы.
Еңбек ардагері, үш бірдей ауданның құрметті азаматы Кәкен Көбейсінұлы кеңес дәуірінде түрлі лауазымды қызмет атқарған. Облыстық мәслихаттың депутаты ретінде Орда, Азғыр өңірінің қоғамдықсаяси мәселелерін шешуге атсалысты. 1990 жылы «Нарын» қозғалысын ұйымдастырған. Кітапта осы қозғалыстың тарихы баяндалады.
Жуырда еңбек ардагері Кәкен Көбейсіновтің «Нарыннан Елордаға де-йін» атты кітабының тұсаукесері өтті.
«Нарыннан Елордаға дейін»
Айымгүл ТӨЛЕУҒАЛИ,«Орал өңірі»
Акцияның мақсаты – оқумен қамтылмаған балаларды анықтау, кірісі аз және көп балалы отбасынан шыққан оқушыларға, жетім балаларға, сондайақ оқу жылының басына да йындық уақыты кезінде атааналарының қамқорлығынсыз қалған бала ларға қолдау көрсету және әлеуметтік себептер бойынша мектепке балалардың келмеуінің алдын алу.
Акцияны Қазталов ауданында да тиімді ұйымдастыру мақсатында Қазақстан Республикасы Білім және ғы лым министрлігі әзірлеген баланың бі лім алу құқығын қорғау саласындағы акциялар, рейдтерді өткізу жөніндегі әдістемелік нұсқаулықтар басшылыққа алынып, акцияның ағымдағы жыл ға арналған ісшаралар жоспары аудан әкімдігі тарапынан бекітілді. Іс шара жоспарына сәйкес, акцияға бизнесқұрылымдарын, үкіметтік емес
Акцияны бастады
Өрт сөндіруқұтқару спорты – бұл адам өмірін құтқару саласы. Оған өрт сөндіру тәжірибесінде
қолданылатын түрлі тәсілдердің кешені кі реді. Өрт сөндіруқұтқару спортындағы әр бір сайыс өрт сөндірушінің шынайы жауынгерлік дайындығының элементтері бар жаттығуларды орындаумен тікелей байланысты болса, ал спортшылар пайдаланатын
«Құтқарушы күні» қызықты өтті
П. Атоян атындағы стадион- да «Құтқарушы күні» атты III халықаралық слет өтті. Қазақстан, Ресей және Герма-нияның жас өрт сөндірушілері қатысқан слет өрт эстафетасы-нан өту, жауынгерлік қанат жаю және альпинистік өту сын-ды шарттардан құралды.
“ВиД” ЖШС, Қазақстан, БҚО, Орал қ., Достық даңғылы, 171; Гагарин ксі, 36/2
көзілдіріктердің, линзалар мен оларды күтуге арналған құралдардың мол таңдауы
ұйымдарды және мемлекеттік орган дарды тарту мақсатында жергілікті басылымда үндеу жолданды. Аудан аумағындағы барлық жалпы орта білім бе ретін мектептері «Мектепке жол» ак циясын өткізу туралы хабардар еті ліп, округ әкімдерімен, атааналар қауымдастығымен бірлесіп тиісті шаралар ұйымдастырылуда. Осы тұрғыда аудан ұстаздары аудан тұрғындарын, бизнесмендер мен кәсіпорын басқа рушыларын мұқтаж отбасылардың мә селесіне бейжай қарамай, қайырым дылық акциясына атсалысуға шақыруда.
Акция 1 тамыздан бастап 30 қыркүйекке дейін жалғаспақ.
Жадыра ҚАЖИЕКОВА,Қазталов аудандық білім беру
бөлімінің бас маманы
техникалық құралдар өрт сөндірутехникалық құралсаймандарынан алынған. Жасөспірімдерді шапшаңдыққа, ептілікке және дәлдікке үйрететін слет өте қызықты өтті.
Спорттық жарыс барысында балалар одан әрі бірігіп, әрбір қатысушы жетекшілік рухын және жеңіске деген ұмтылысын көрсетті. Жас өрт сөндірушілер волейбол мен футбол ойнады. Олардың ісқимылының
үйлесімділігі, қайсар лығы мен өртті сөн дірудегі батылдығы көрермендердің көңілінен шықты.
Жалпыкомандалық есепте бірінші орынды Қазақстан атынан шыққан ба лалар жеңіп алды. Екінші орынды Ресей, үшінші орынды Германиядан келген қонақтар иеленді.
Өз тілшіміз