www.oraloniri.kz

Газет 1917 жылдан бастап шығып келеді. 1968 жылы "Құрмет Белгісі" орденімен марапатталған oral_oniri@inbox.ru

Орал өңірі Бейсенбі,3 наурыз 2016 жыл№26 (20278)

+ 2 0С

­ 1 0С

ОБЛЫСТЫҚ ҚОҒАМДЫҚ­САяСИ ГАЗЕТ

2

МӘСЕЛЕ

«КӨКТЕМ – 2016» ОҚУ­ЖАТТЫҒУЫ ӨТЕДІ

КІМ БОЛАМ?

ҚАРУ БАР ЖЕРДЕ ҚАУІП БАР

Алғыс күнінен РеПоРТАж

11

АҚПАРАТ

ШАШТАРАЗ ­ ҰяЛАТЫН КӘСІП ЕМЕС...

8

Іс-шаралар уақыты Өткізілетін орныХалықтық «Ақжайық» би ансамблінің «Би көктемі» шығармашылық концерті 3 наурыз Облыстық халық шығармашылығы орталығы8 наурыз – Халықаралық әйелдер күніне арналған «Мәңгілік ел» идеясын іске асырудағы әйелдердің рөлі: жаңа мүмкіндіктері мен болашағы» атты облыстық әйелдер форумы

4 наурызсағ.15.00

Облыстық қазақ драма театры

«Әйел бақыты - әлем бақыты» атты Оnline кездесу кеші 4 наурыз Облыстық зағип және нашар көретін азамат­тарға арналған кітапхана

8 наурыз – Халықаралық әйелдер күніне орай жалғызбасты жас аналарды және мүмкіндігі шектеулі қыз балаларды құттықтауға арналған «Көктем шуағы» акциясы

4­5 наурыз Орал қаласы

8 наурыз ­ Халықаралық әйелдер күніне арналған «Сізге деген махаббатпен...» атты концерттік бағдарлама 5 наурызсағ.16.00

Облыстық қазақ драма театры

Халықаралық әйелдер күніне арналған спорт саласының ардагер әйелдерімен кездесу кешін ұйымдастыру және олар­ды марапаттау

5 наурыз «Арман» спорт кешені

Халықаралық әйелдер күніне арналған «Татулығы жарасқан отбасы» атты жас отбасылар арасындағы қалалық байқау 5 наурыз №25 қалалық мектеп кешені«Для милых дам» атты мерекелік концерт 7 наурыз Жастар шырмашылық орталығы8 наурыз күні перзентханаларда дүние есігін ашқан сәбилер мен жас аналарды құттықтау наурыз Орал қаласы және аудандардың елді мекендері

8 наурыз – Халықаралық әйелдер күніне арналғанІС-ШАрАлАр ЖОСПАры

2

2oral_oniri@inbox.ruБейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл

АҚПАРАТ

Алғыс күнінен репортаж

Сейсенбіде қала жұртшылығы С. Датұлы алаңында өткен мерекелік шарада бас қосып, Алғыс айту күнін атап өтті.

Шараға облысымызда­ғы этномәдени орта­лықтардың өкілдері,

әр түрлі сала қызметкерлері, мек­теп оқушылары мен студенттер, белсенді жастар қатысты.

Тәуелсіздіктің 25 жылдығы қар­саңында Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев барлық ұлттардың бір­біріне және қазақ халқына Алғыс айту күнін бекіткен болатын. Атау­лы күнге орай түрлі ұлт өкілдері мен жастардың басын қосқан мереке­лік концерт ұйымдастырылды.

Концерт шымылдығы «Арман» вокалды тобының орындауындағы «Қазақстан» әнімен ашылды. Бұдан кейін М. Өтемісов атындағы БҚМУ­дың Н. Назарбаев атындағы шәкіртақы иелері Елбасыға шексіз алғыстарын білдіре отырып, хат жазып, Астанаға жолдады. Ал облысымыздағы этно­ мәдени орталықтардың өкілдері ау­ малы­төкпелі заманда басына іс түс­кен өзге ұлттарды өз бауырына тар­ тып, ағайынындай сыйлап, қамқор­лық танытып келе жатқан қазақ елі­не алғыстарын жеткізді. Содан ке­ йін шешен, кәріс, неміс этномәдени орталықтарының өкілдері Даниль­бек Саратов, Максим Пак, Виталий Доренгоф қазақ қауымдастығына мерекелік сыйлықтарын табыс етті.

Мерекелік шарада облыс әкімінің орынбасары Бақтияр Мәкен облыс жұртшылығын Алғыс айту күнімен құттықтады.

– Өткен жылы Қазақстан хал­қы ассамблеясының кезекті сес­ сиясында Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев 1 наурызды арнайы Алғыс күні деп жария­лаған еді. Сондықтан бұл күн – отбасымыздан бастап ата­ана, ба уыр, ағайын­досқа алғыс ай­татын күн. Біз көпұлтты мем­лекетпіз. Ел ынтымағын артты­рып, еліміздің өркендеуіне үлес қосып жүрген барша қала тұр­ ғындарына, ардагерлерге, жас­тар мен өскелең ұрпаққа алғыс айтамыз. Қазақ елі мәңгілік елге айналып, көк Туымыз мәңгі жел­біресін, – деп тілегін жеткізді.

Алғыс айту күнінде «Жаныңда жүр жақсы адам» атауымен көрі­ніс қойылып, тәуелсіз қазақ елін құру жолында аянбай тер төгіп жүрген жандарға алғыс айтылды. Олардың ішінде көп балалы ана­лар, дәрігерлер мен мұғалімдер, спортшылар мен мәдени қыз­меткерлер, құтқарушылар мен кәсіпкерлер бар. Жиылған жұрт одан әрі облыстық қазақ драма театрының әртістері мен мектеп оқушылары дайындаған «Ортақ тарих, ортақ тағдыр – біртұтас ұлт» театрландырылған көріні­ сін тамашалады. Шара «Мен ал­ғыс айтамын!» флешмобымен өз мәресіне жетті.

Ләззат ШАҒАТАЙСуреттерді түсірген

Медет ДОСЫМОВ

«Нұр Отан» партиясының об­ лыстық филиалындағы 33084 пар­тия мүшесі 267 бастауыш партия ұйымына біріктірілген. Соның ішін­де партияның қалалық филиалын­ да 9208 мүше, 61 бастауыш ұйым бар. «Нұр Отан» партиясы облыс­тық филиалы төрағасының бірін­ ші орынбасары Серік Сүлеймен 17 жыл ішіндегі атқарылған жұмысты саралап, партия құрамына өткен жаңа мүшелерге сәттілік тіледі.

– Халықтық партия еліміздің көркейіп, бүгінгі жетістікке жетуі­ не халықпен бірге еңбек сіңіріп келеді. «Нұр Отан» нақты істері арқылы мемлекет пен оның

Сейсенбі күні «Нұр Отан» партиясы БҚО филиалы ғимаратында партияның 17 жылдығы қарсаңында партияға жаңа мү­шелерді салтанатты қабылдау шарасы өтті.

азаматтарының мүддесі, Қазақ­ стан халқының бірлігін нығай­ту үшін қызмет ететінін дәлел­деді. Біздің пар­ тияның құра­ мында ғалым­дар да, маман­ дар да жеткілікті. Бүгінгі күні арыз беріп, қатарымызға қосы­луға ниет білдіргендеріңіз құптар­ лық, – деді Серік Кенжебекұлы. Партияның құрылу күніне орай барлық филиалдарда салтанатты қабылдау шаралары өтті. Аталмыш

салтанатты шарада «Қазақтеле­ ком», «ҚазТрансГазАймақ», «Оралагро­ ремаш» АҚ­ларының, «Даму», «Ақжа­йық» бастауыш партия ұйымдары­ның қатары жаңа мүшелермен то­лықты.

Гүлжамал ЖОЛДЫҒАЛИ

Партия қатары толықты

«Өзіңнен баста!» жыл сайынғы акциясы аясында менің айлық лауазымдық жалақым 247000 тең­гені құрайтындығын хабарлай­мын. Жеке меншігімде Орал қа­ ласында екі бөлмелі пәтер бар.

Айгүл САЛАХАТДИНОВА,қаржы басқармасы

басшысы

Облыстық төтенше жағдайлар департаментінің хабарлауынша, шара көктемгі су тасқыны кезін­де төтенше жағдайларды бол­дырмау және жою бағытындағы іс­қимылдарға азаматтық қорғау мемлекеттік жүйесінің басқару құрылымдарын, күштері мен құ­ралдарын дайындауды көздейді. Оқу­жаттығу барысында өңірде болуы мүмкін су тасқыны кезін­дегі құтқару және басқа жедел жұмыстарды бірлесіп атқару мә­селелері пысықталмақ.

«Көктем – 2016» оҚу-жАТТығуы өТеді

Наурыздың 3­4­і күндері елімізде ҚР Ішкі істер министрінің орынбасары Владимир Божконың жалпы басшылығымен «Көктем ­ 2016» республикалық коман­ далық­штабтық оқу­жаттығу өтеді. БҚО­дағы оқу­жатты­ғуға облыс әкімінің орынбасары, төтенше жағдайлар жө­ ніндегі комиссияның орынбасары Алмаз Бадашев бас­шылық етпек.

Жаттығу жұмыстары барысын­да төтенше жағдайлар жөніндегі комиссия отырысы өтеді. Соны­мен қатар Орал қаласының же­дел жасағының, облыстық суда құтқару қызметінің және өзге де қызметтердің су тасқынына да­ йындығы тексеріледі. Су тасқы­ ны, су басу және су жайылу жағ­дайындағы іс­қимыл бойынша тұрғындар арасында түсіндіру жұмыстары жүргізіледі.

Гүлнәр ШӘҢГЕРЕЙ

Кәрістер кең пейілге разы

Алғыс айту күніне орай ҚазИИТУ ғылыми­білім ке­ шенінде кәріс этномәдени бірлестігінің ұйымдасты­руымен «Қазақ халқының жақсылығы ұрпақ жадын­да» атты шара өтті. Оған қаладағы өзге этномәдени орталықтың өкілдері де қатысты.

Шараны ҚазИИТУ ғылыми­бі­лім кешенінің ректоры Сәрсен­ бек Жүсіпбеков ашып, алғаш ме­ рекеленіп жатқан Алғыс айту кү­нінің басты мақсатын, ерекшелі­гін атап өтті.

– Атамекенінен амалсыз қо­ныс аударған өзге ұлттарды қа­ зақ халқының мейіріммен, жана­шыр пейілмен қарсы алғанына тарих куә. Әлі күнге дейін сүттей ұйып, тату­тәтті ғұмыр кешіп жа­тырмыз. Кәріс ұлысының қазақ халқына деген ризашылығы зор, – деді Қазақстан кәрістері ас­социациясы БҚО филиалының төрағасы Максим Пак. Одан кейін қазақстандықтармен бірге қилы кезеңді өткерген отандастар жа­ йы арқау болған деректі фильм көрсетілді. Басқосуға қатысқан­дар студент­жастарға депорта­ция тауқыметі, Қазақстанда тоғыс­қан түрлі тағдырлар жайында әңгімеледі.

ҚазИИТУ ғылыми­білім кешенін­ де Қазақстан халқы ассамблея­сының жастар қанаты «Достық» студенттік клубының төрайымы Елена Киянская жастардың қаты­ суымен атқарылған түрлі бағыт­тағы шараларды баяндады. Бас­ қосу аяқталған соң клуб мүшеле­рінің ұйымдастыруымен мереке­лік концерт өтті.

Өз тілшіміз

3oral_oniri@inbox.ru Бейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл

ҚоғАм

Орал қаласының қор­ғаныс істері жөніндегі басқармасының басшысы, подполковник М. Есенов­ тің мәліметіне қарағанда, Маңғыстау облысына қа­ расты Ақтау, Бейнеу елді мекендері аумағында ор­ наласқан әскери бөлім­дерге келісімшарт негізін­де сарбаз және сержант лауазымдарына маман жинақтау жүріп жатқан көрінеді.

Егер бұл ақпарат сізді қызық­тырса, Орал қаласының қорға­ ныс істері жөніндегі басқарма­сының кеңсесіне (Еуразия даң­ғылы, 100) келіп, №111, 579 каби­ неттердегі қызметкерлерге жо­лыққаныңыз мақұл. Мән­жайды алдын ала білгіңіз келсе, 53­86­60 телефонына хабарласуыңыз­ға болады.

Жанат – әлем, Айсезім Азия

чемпионатына қатысады

Биылғы 19 ақпан мен 1 наурыз аралығында Көк­ шетау қаласында шахмат­ тан 20 жасқа дейінгі боз­ балалар мен балауса бой­ жеткендер арасында Қа­зақстан Республикасының чемпионаты өтті.

Осы сайыста Орал қаласын­дағы №7 мектептің 11­сынып оқушысы Жанат Сайын (суретте) классикалық шахматтан бірінші орынның тұғырына көтеріліп, осымен жетінші рет (!) Қазақстан чемпионы атанды. Сондай­ақ ол өткен жылы оқушылар арасынан Тайландта өткен дүниежүзілік додада абсолютті чемпион атан­ ған болатын. Жанат биылғы ел біріншілігіндегі жеңісінің арқа­ сында алдағы күзге салым өте­ тін 20 жасқа дейінгі жасөспірім­ дер арасындағы әлем чемпио­ натына қатысуға жолдама алды. Біздің облыстың тағы бір өкілі Айсезім Мұхит классикалық шах­ маттан ІІ орынға ие болса, блиц­тен ІІІ орын алды. Енді Айсе­ зім биылғы тамыздағы Азия чем­пионатында ел намысын қорға­мақ.

Сейсенбі күні Орал қаласының Мұнайшылар саябағын­дағы «Қазақ халқына мың алғыс» монументі жанында Ал­ғыс айту күніне орай шара өтті. Оған облыс әкімінің орын­басары Бақтияр Мәкен, облыстық ассамблея мүшелері, студенттер қатысты.

«Қазақ халқына алғысымыз зор»

– Елбасымыз жариялаған Ал­ ғыс айту күнімен жиналған жұрт­ шылықты құттықтаймын! Тәуелсіз­дігіміздің 25 жылдығы аясында бі­ рінші рет тойланып отырған бұл мерекеде ата­анамызға, ағайын­ туыстарымызға, дос­жарандары­мызға, әріптестерімізге және біз­ ді қоршаған өзге де жандарға ал­ғыс айтқанымыз жөн. Ынтымақ­ ты, бірлікті ту еткен көп ұлтты еліміз үшін бүгінгі мерекенің рөлі ерекше. Елімізді мекендеген өзге ұлт өкілдерінің қазақ халқының ниетіне, бауырмалдылығына де­ген алғысы қаншалықты зор болса, ұлтымыздың да республикамыз­дың әлеуметтік­экономикалық, қо­ ғамдық­саяси дамуына үлес қо­сып келе жатқан өзге ұлттарға да ризашылығын ауызбен айтып жет­

кізу қиын, – деді Бақтияр Мәкен­ұлы.

Содан кейін өңіріміздегі этно­мәдени бірлестіктердің басшы­лары сөз алды. Олар кезінде ата­бабалары Қазақстанға қалай қоныс аударылғандары, оларды қазақтардың қалай қарсы алған­дары туралы естеліктерімен бөлі­ сіп, Алғыс айту мерекесінің мән­ маңызына тоқталды. Мәселен, «Вайнах» шешен­ингуш мәдени­ағарту қоғамының төрағасы Да­нильбек Саратов шешендердің қазақ халқына деген өз ризашы­лығы ретінде Грозныйда Қазақ үйі деп аталатын бес қабатты үй тұр­ғызылғанын жеткізді. Шешенстан Республикасы астанасының орта­ лық бөлігінде Н. Назарбаев атын­

дағы мектеп­лицей мен көше бар.

Облыс әкімінің орынба­сары Бақтияр Мәкен мен «Вайнах» шешен­ингуш

этномәдени қоғамының төрағасы Данильбек Саратов жаңа залдың лентасын кесті. Шара қонақтарын жаңадан ашылған зал экспонатта­рымен музей экскурсоводы Вик­тория Жайдарманқызы таныстыр­ ды.

Еңбекшілердің демалысы үшін қолайлы жағдайлар жасау және 2016 жылғы наурыздағы жұмыс уақытын ұтымды пайдалану мақ­ сатында Қазақстан Республикасы­ның Үкіметі қаулы етеді:

Демалыс күні 2016 жылғы сен­ бі 5 наурыздан 2016 жылғы дүй­сенбі 7 наурызға ауыстырылсын.

Қажетті өнім шығару, қаржы­лықты қоса алғанда, қызметтер көр­ сету, сондай­ақ құрылыс объек­ тілерін іске қосу үшін еңбек, ма­териалдық және қаржы ресурста­ рымен қамтамасыз етілген ұйым­дарға кәсіподақ ұйымдарымен келісім бойынша 2016 жылғы 7 наурызда жұмыс жүргізуге құ­ қық берілсін.

Көрсетілген күнгі жұмыс Қазақ­ стан Республикасының қолданыс­тағы заңнамасына сәйкес өтеледі.

Осы қаулы алғашқы ресми жа­ рияланған күнінен бастап қолда­нысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі

к. МӘСІМОВ

қазақстан Республикасы үкіметінің қаулысы

2016 жылғы 15 ақпан №67 Астана, Үкімет Үйі

Демалыс күнін ауыстыру туралы

Кәріс этномәдени бірлестігінің төрағасы Максим Пак бүгінгі ме­ рекені пайдаланып, кәрістердің атынан қазақ халқына ризашы­лығын айтты. «Кезінде күштеп қо­ныс аударылған біздің ата­баба­ларымыз тек қазақтардың жылы жүректілігі, кең пейілділігінің ар­қасында аман қалғандығы тарих­тан мәлім. Сол бабаларымыздың біз төртінші ұрпағымыз, – деді ол. – Жергілікті ұлт өкілдеріне деген ризашылығымыз ретінде 2012 жылы біз «Қазақ халқына мың алғыс» атты мына монументті тұрғыздық. Бұл монумент Қазақ­стандағы достықтың, бірліктің, ын­тымақтастықтың символы іспет­ тес. Міне, ширек ғасырдан бері тәуелсіз Қазақстанның өркенде­уіне өз үлестерімізді қосып келе жатқанымыз үшін өзімізді бақыт­ты санаймыз және қазақстандық кәрістер деген атаумен мақта­намыз».

Шара соңында студенттер ме­рекеге орай жырдан шашу шашты.

Мәди ЫҚЫЛАС

музейдегі жаңа зал

1 наурыз – Алғыс айту күніне орай Батыс Қазақстан облыстық тарихи­өлкетану музейінде Қазақстан халқы ассамблеясының және Қазақстанның полиэтностығының тарихы атты экспозиция залы ашылды.

Ассамблея залында қазақ хал­ қының ұлттық киімдері, музыка­лық аспаптары, ағаштан жасалған ыдыс­аяқтарымен қатар кәрістер­ дің ұлттық киімдері, мұрағат құ­жаттары, саз аспаптары, фарфор ыдыстары, қобдишалары қойыл­ған. Сондай­ақ әзірбайжан, ұйғыр, татар, украин, белорусь, неміс, ар­

мян, орыс халықтарының ұлттық киімдері, сол тілдегі көне кітаптар, кәдесыйлар, әр ұлттың киіміндегі қуыршақтар қойылған. Түркі тіл­дес халықтардың жез құмандары, піл сүйегінен жасалған айна, шы­ ғыстық стильдегі тайқазан, табақ­ шалар да келушілердің қызығу­шылығын тудырды.

Ассамблея залының ашылуын­ да корей этномәдени бірлестігі­ нің төрағасы Максим Пак Орал қаласында корей этносы тұрғыз­ған «Қазақ халқына мың алғыс» монументінің көшірме мүсінін му­зейге салтанатты түрде табыстады.

Еске сала кетсек, облыстық та­рихи­өлкетану музейі бірқатар за­ лын толығымен жабдықтаудан өт­ кізген болатын. Бұл қайта жаңар­ ғаннан кейінгі музей қызметкер­ лері өткізген алғашқы шара бол­ ғандықтан, келушілерге бәрі қы­ зық болды. Музей директоры Мир­болат Ерсаев жаңартылған зал­ дарға бұрын халық назарына ұсы­нылмаған қордағы жәдігерлердің қойылғанын айтты.

Динара СЛАМБЕкОВА

Оған Жалпақтал ауылдық ок­ругі әкімшілігінің жетекші ма­маны Айдана Серікқызы, аймақ бойынша үйден көмек көрсету бөлімшесінің меңгерушісі Мерует Нұралиева және Жалпақтал ау­руханасының әлеуметтік қызмет­кері Рабиға Жұмаева атсалыс­ты. Олар Ұлы Отан соғысының ардагері Жұбат Сәрсембиевтің, мүгедектер мен мүмкіндігі шек­теулі балалардың, жалғызбасты зейнеткерлердің, көп балалы от­басылардың шаңырақтарында болып, азық­түлікпен қамтама­сыз етті.

Ұлы Отан соғысының ардагері Жұбат атамыз өзінің ақ батасын беріп, елдің амандығын тіледі.

Тұрарбек ҚАЙЫРҒАЛИҰЛЫ,

Жалпақтал ауылы,Қазталов ауданы

Алғыс айту күніне орай Жалпақтал ауылында «Алғыс­бата ал» атты іс­шара ұйымдастырылды.

Ақ бата жауған күн Сапқа тұрыңдар!

Алғыс айту күніне орай Ақжайық ауданында көп ауылда қайырымдылық шаралары ұйымдасты­ рылды.

Айталық, аудан орталығы – Ча­паев ауылындағы «Бәйтерек» сауда­саттық нысанындағы кә­сіпкерлер және «Шайхутдинов» дүкенінің иелері табысы аз 12 от­ басына түрлі киім­кешек сыйла­ды.

12 отбасына киім-кешек сыйлады

«Жайық Пресс» медиахолдингінің баспасөз орталығында «Орал» әлеуметтік­кәсіпкерлік корпорациясы» ҰК АҚ облыстық бөлімшесінің басқарма төрағасы Ержан Балтаев БАҚ өкілдерімен кездесті. «Мемлекеттік­жеке меншік әріптестікті нығайту» тақырыбында шағын хабарлама жасаған Ержан Талғатұлы соңынан журналистер сұрағына жауап берді.

4oral_oniri@inbox.ru

БРифингБейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл

Әріптестіктің көкжиегі кең

Бүгінде елімізде әлеуметтік­кәсіпкерлік корпорация­

ларды құру және дамыту тұжы­рымдамасы, оларды дамытудың 2014­2019 жылдарға арналған стратегиясы және 2014­2019 жыл­дарға бағытталған даму жоспары бекітілген.

Аталмыш корпорацияның не­гізгі қызметі – инвестициялар тарту. Өткен жылдан бастап, ол өңір экономикасы мен әлеуметтік саланың өсу нүктелерінде жаңа инвестициялық жобаларды іске асыру және аймақты дамытуға қаржы тартуды жандандырып ке­леді. Өңірде жалпы құны 14 119,1 млн. теңгені құрайтын 21 инвес­тициялық жоба жүзеге асырыл­ған. Соның ішінде жер қойнауын пайдалануға бағытталғаны 393,2 млн. теңгені құрайтын 14 жоба бар. Яғни корпорация өзі салған әр 1 теңгеге сырттан 18,7 теңгені

Серік ИХСаНҒаЛИ,«Орал өңірі» газеті: - Калий тұзын барлау жайына

кеңінен тоқталсаңыз.

Ержан БаЛТаЕВ:­ Аталмыш пайдалы кенді барлау жұмыстары екі жерде –

Ақжайық ауданының оңтүстігі және Бөрлі ауданының Григорьев ауылының төңірегінде жүріп жатыр. Жұмыс 100 пайыз жеке капиталдың қаржысымен игерілуде. Оны бірлескен екі компа­ ния – «Шұғыл» («Қазақстан калий» компаниясы) және «Евразия Калий» («Батыс минерал») меңгеру үстінде. Кен қоры анықта­ лып, зауыт салынғаннан кейін өңірде калий тыңайтқышын өндіру қолға алынбақ.

Сейсенбі күні облыстық сайлау комиссиясының төрағасы Ғайса Қапақов өңір журналистерімен жүздесті. Ол кездесуде алда өтетін сайлауға байланысты атқарылып жатқан іс­шаралар барысы туралы баяндап берді.

430 875 сайлаушы тіркелді

­Сайлауға байланысты шара­лар заң шеңберінде, уақ­

тылы атқарылып келеді. Бүгінгі таңда әкімшіліктер жергілікті сай­лау комиссияларына сайлаушы­лардың тізімдерін тапсырды. Төр­ тінші наурызға дейін бұл тізімдер­ ді тексеру жұмыстары жүргізіле­ ді. Облысымыз бойынша 520 са­йлау учаскесі бар. Олардың бәрі өз қызметтерін тиісті деңгейде атқаруға дайын. Соңғы тізім бо­йынша облыс бойынша барлығы

құрайтын жеке инвестициялар тартып отыр. Өткен жылдың ба­сынан бері корпорация жалпы құны 29 117 млн. теңгені құрайтын жеті инвестициялық жобаны жүзеге асыруда. Сөйтіп, жоғарыдағы жо­баларды іске асыру барысында 100­ден астам жұмыс орны ашыл­са, келешекте қосымша 350 жұмыс орнын ұсыну жоспарланған. Ал биыл жалпы құны 37,6 млрд. теңге тұратын сегіз инвестициялық жоба іске асырылуы тиіс. Бұл жолы ӘКК салған әр 1 теңгеге шаққанда, 37 теңге жеке инвестиция тарту көз­делінуде. Былтыр қабылданған «Мемлекеттік­жеке меншік әріп­тестік туралы» заңда құқықтық шарттар, негізгі міндеттер мен қағидаттар, мемлекеттік­жеке мен­ шік әріптестіктің қолданылуы ая­ сындағы қаржыландыру көздері және басқасы нақты белгіленген. Заң мемлекет үшін де, сондай­

ақ жеке кәсіпкерлікті дамытуға да мол артықшылық береді. Же­ ке кәсіпкерлер үшін жаңа инвес­тициялық мүмкіндік пен кіріс көздеріне, ірі жобаларға қатысу мүмкіндігі туады. Облыс әкімдігі­нің былтыр 2 ақпандағы №20 қаулысына сәйкес, құны 4 млн. АЕК (8,2 млрд. теңге) тұратын ком­муналдық меншік нысандарын салуға, қайта жаңғыртуға және басқаруға бағытталған МЖӘ және концессиялық жобаларды кеңес­тік сүйемелдеу бойынша заңды тұлға ретінде «Орал» ӘКК белгі­ленген.

Ержан Талғатұлы корпорацияға қарасты «Ел ырысы» базарында өткен жылы 25 жәрмеңке ұйым­дастырылғанын, ондағы азық­түлік өнімдерінің құны нарықтағыдан

Наталья ГОРОХОВа,«Приуралье» газеті: - Сіз басқаратын компанияның

өңірдің әлеуметтік, әсіресе, білім беру саласындағы әріптестігі туралы не айтасыз?

Ержан БаЛТаЕВ:­ Біздің әлеуметтік салада, соның ішінде балабақшалар салу

ісінде тындырғанымыз мол. «Балапан» бағдарламасына орай әлі де жоспарланған жұмыс көп.

10­15 пайызға арзан сатылғанды­ғын мәлімдеді. Өзі басқарып отыр­ған компанияның жекешелендіру­дің екінші толқынына қатысып, онда да белгілі бір жоспарлы іс­ терді жүзеге асырып жатқанын айтты. Өңірімізде калий тұзы кені орнын барлау жұмысы жүруде. Аталмыш кен қорының аумағы толық анықталған соң, зауыт са­лынып, 1000 адамға жұмыс табыл­мақ. Орал қаласының Құрманғазы атындағы көшесіндегі бұрынғы об­лыстық балалар ауруханасының ғимараты жаңартылып, оған «Қа­рашығанақ ҚПО. б.в» компания­

сының бас кеңсесі биыл қоныс аударуы тиіс. Соған орай кейбір сервистік компаниялар да облыс орталығына келеді. Демек, Орал қаласында жаңа жұмыс орында­рының ашылу мүмкіндігі бар.

­ Мемлекеттік­жеке меншік әріптестіктің келешегі зор. Өйткені ол мемлекеттік жадығаттар мен жеке меншік қаржы мен бастама­ны біріктіріп, ортақ мақсаттарға жұмылдыру болып табылады, ­ деп компания басшысы сөзін түйін­деді.

Серпін САяҚ

430 875 сайлаушы тіркелді. Сайлау күні қаладағы әрбір ірі учаскеде ХҚО қызметкерлері орналасады. Олар сайлаушы өзін тиісті тізімнен таппаған жағдайда жедел түрде тіркеу жасайды. Алайда әр тұрғын сайлау учаскесіне ертерек хабар­ласып, мұндай жағдайдың алдын алғаны жөн. Бұған дейін қандай да бір себеппен сайлауға қатыса алмаған жағдайда есептен шығару талоны барлық сайлаушының бір пайызына дейінгі мөлшерде ғана

берілетін. Бүгінгі таңда есептен шығару талонына байланысты ондай пайыздық шектеу жойыл­ды. Әр сайлау учаскесінің маңын­да тұрғындардың көңілін көтеру мақсатында музыка ойнатуға, кон­церт беруге, сауда­саттық жасау секілді мерекелік жағдай туғызуға рұқсат етіледі, ­ деді облыстық сай­лау комиссиясының төрағасы.

Нұртас НАБИОЛЛАҰЛЫ,«Орал өңірі»

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік қызмет істері министрлігінің Батыс Қазақстан облысы

бойынша департаменті басшылығының 2016 жылы азаматтарды қабылдау кестесі

Қабылдауды өткізетін тұлғаның аты­жөні

Лауазымы Қабылдау күні мен уақыты

Мекен­жайы

Байланыс телефоны

НұртазинМирболат Сүйеуұлы

Департаментбасшы-

сы, Әдеп жөніндегі

кеңес төрағасы

әр дүйсенбі сайын

15.00-17.00

Орал қ.Құрман-

ғазы көшесі, 89/1-үй

98-47-09

Жұбаныш Аманқос

Сағынұлы

Департаментбасшысының орынбасары

әр сәрсенбі сайын

10.00-12.00

Орал қ.Құрман-

ғазы көшесі, 89/1-үй

98-47-09

Мұратов Жақсат

Мұратұлы

Департаментбасшысының орынбасары,

Әдеп жөніндегі

кеңес хатшы-лығының

меңгерушісі

әр жұма сайын

10.00-12.00

Орал қ.Құрман-

ғазы көшесі, 89/1-үй

98-47-09

Мемлекеттік қызметке өту және тестілеу сұрақтары бойынша 98­47­74;

Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер сұрақтары бойынша 98­47­70;Мемлекеттік қызмет саласын бақылау және мемлекеттік қызметшінің

Әдеп сұрақтары бойынша 98­47­62;Сыбайлас жемқорлықтың алдын алу, сыбайлас жемқорлық қатер­

леріне ішкі және сыртқы талдау мен сыбайлас жемқорлыққа қарсы мо­ ниторинг мәселелері бойынша 98­47­71 нөміріне хабарласа алатын­дықтарыңызды хабарлаймыз.

5oral_oniri@inbox.ru Бейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл

сұхБАТ

– 2015­2019 жылдарға арналған индустриалдық­инновациялық даму жөніндегі мемлекеттік бағ­ дарламаға сәйкес жоғары техно­ логиялы өндіріс орындарын ашу, инвестиция тартып, бизнестің да­ муына жағдай туғызу, сондай­ақ 2016­2018 жылдарға арналған дағ­ дарысқа қарсы және экономика­дағы өсімді қамтамасыз ету жө­ ніндегі республикалық, облыстық жоспарларды орындау бағытын­дағы жұмыстар биыл да жалға­сын табады. Оған қоса отандық өнеркәсіп кәсіпорындарын қол­дау бағытында жергілікті үлесті көбейту жөнінде форумдар бары­ сында қол қойылған меморан­думдарды жүзеге асыруға ерек­ ше көңіл бөлінбек. Сондай шара­лардың нәтижесінде биыл өңдеу өнеркәсібіндегі өнім көлемі 110 млрд. теңге немесе 100,5 пайыз болады деп жоспарлануда.

«Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасына сәйкес кәсіпкер­лікті қолдау мен дамыту үшін биыл республикалық бюджеттен 1,8 млрд. теңге қаралып отыр. Екінші дең­гейдегі банктер несиесі бойынша пайыздық мөлшерлемені демеу­ қаржыландыру, несиелерді кепіл­ дендіру, өз ісін жаңа бастаған кә­сіпкерлерді грантпен қаржылан­дыру үзілмейді. Ауыл халқын ша­ ғын несиелендіру аясында «Жұ­мыспен қамтудың жол картасы – 2020» бағдарламасына сәйкес 489 млн. теңге және моноқалаларда кәсіпкерлікті дамытуға ықпал ету бағытында 152 млн. теңге бөлініп отыр. Бұл ауыл тұрғындарының несиеге жеңілдікпен қол жеткізуі­не жол ашады.

– Миржан Мұнайдарұлы, ен- ді өткен жыл қорытындылары-на тоқтала кетсеңіз.

– Өңір экономикасының не­гізін өнеркәсіп өндірісі құрайды, оның жалпы аймақтық өнімдегі үлестік салмағы – 53 пайыз. Рес­публика бойынша Батыс Қазақ­стан өнеркәсіп өнімінің 9 пайы­ зын шығаруды қамтамасыз ете­ ді. Облыста 346 өнеркәсіп кәсіп­орнында 22 мыңнан астам адам еңбек етуде.

Сыртқы және ішкі факторлар, әсіресе, әлемдік мұнай нарығын­дағы қолайсыз жағдай облыс эко­ номикасына, соның ішінде өнер­кәсіп саласына әсер етпей қал­ ған жоқ. 2015 жылы өңірде 1259,8 млрд. теңгенің өнеркәсіп өнімі өндірілді, бұл 2014 жылмен са­лыстырғанда, 94,7 пайыз. Облыс еліміздегі газ конденсатының 97, газдың 44 пайызын өндіреді. Өт­кен жылы жергілікті үлесті дамы­ ту мақсатында облыс әкімдігі, ұлт­тық компаниялар, сондай­ақ ірі жер қойнауын пайдаланушылар мен өнеркәсіп кәсіпорындары ара­ сында 44,9 млрд. теңгеге 39 ме­морандумға қол қойылды. Осы ме­морандумдар аясында 38,6 млрд. теңгеге 385 келісім жасалды.

Өңір экономикасына құйылған инвестицияның 354,7 млрд. тең­геге жетіп, 28 пайызға артқанын атап өткен жөн. Негізгі қаржыға қосылған сыртқы инвестициялар үлесі жөнінен облыс республика­да екінші орынды иеленеді. Өңдеу өнеркәсібіне салынған инвести­ция 57,1 пайызға өсіп, 19,5 млрд. теңгені құрады.

Инвестиция тарту мақсатында индустриялық аймақ құру жұмы­ сы жүргізілуде. Құрылыс қызме­ ті, құрылыс материалдары мен жабдықтарын өндіру, энергетика­лық құрылғылар, тоқыма және те­ рі бұйымдары, тұрмыстық химия саласында бес бірдей түрік ком­ паниясы аймақ құруға мүдделі­

лік танытып отыр. Қазіргі кезде жобаның техникалық­экономика­лық негіздемесі жасалды.

Соңғы жылдары облыста жа­ ңа өндіріс орындарын іске қосу жандана түсті. Мысалы, «Батыс Қазақстан машина жасау компа­ниясы» АҚ General Electric ком­ паниясының технологиясы негі­ зінде газтурбиналы қондырғылар­ды және автоматика мен басқару жүйесін жөндеу мен қызмет көр­сету сервистік орталығын ашты. «Орал трансформатор зауыты» ЖШС Германия, Италия, Швейца­ рия жабдықтары негізінде жылы­ на 10 мың дана күштік трансфор­матор өндіретін жобаны іске қос­ты. Тез жүретін «Айбар» күзет ка­ терін шығаруды жолға қойған «Орал «Зенит» зауыты» АҚ индус­трияландыру картасы аясында су ығыстырылымы 600 тоннаға де­ йінгі, құны 458,8 млн. теңге тұ­ратын кемені осы жылдың екінші жартыжылдығында құрастырып бітіруді көздеуде. Болашақта су ығыстырылымы 720 тоннадай, көп қырлы қызмет атқаратын «Бұлан» және басқа кемелер құрастырыл­мақшы. Сол үшін №16 корпусты қайта құру ісі жүргізілуде. Сондай­ ақ зауыт ресейлік «Газпром авто­матизация» ААҚ­мен бірлесіп газ тарату тармақтарын шығармақ­шы. «Гидроприбор» ҒЗИ» АҚ биыл франциялық «ECAROBOTICS» ком­паниясымен бірлесіп су асты ро­бот техникасының базалық үлгі­ сін игермекші. Содан кейін ше­телдік компания робот техника­сының басқа бағыттары бойынша ынтымақтастық аясын кеңейтеді. Бұған қоса «Гидроприбор» ҒЗИ» АҚ базасында индустрияланды­ ру картасы аясында шағын катер­лер өндірісі жаңғыртылып, түр­

лері көбейтілмек. Бұл жобаның құны – 300 млн. теңге. Сол секілді «Оралагрореммаш» АҚ базасында венгриялық EVOРRО компания­сымен бірлесіп жолаушылар ав­тобусын шығару жөнінде келісім жасалды.

Мемлекет басшысы айқындаған басым бағыттың бірі шағын және орта бизнесті дамыту екендігі бел­гілі. Облыста осындай 45,4 мың нысан болса, онда еңбек ететіндер 2,9 пайызға өсіп, 108,1 мың адамға жетті.

Елбасының «Қазақстан жаңа жаһандық нақты ах­уалда: өсім, реформалар, даму» атты Жолдауынан және басқа бағдарламалық құжаттардан туындайтын мақсат­міндеттерге сәйкес кәсіпкерлік және өнеркәсіп салаларында мемлекеттік бағдарламаларды жүзе­ге асырудың маңызы зор. Осы орайда облыстық кәсіпкерлік және индустриалдық­инновация­лық даму басқармасының басшысы Миржан Сатқановпен сұхбаттасқан едік.

Миржан СаТқаНОВ:

«Жаңа жобалар жалғасын табады»

Өткен жылы «Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасына сәйкес кәсіпкерлікті дамытуға 2,6 млрд. астам теңге жұмсалды. Несиелер бойынша пайыздық мөл­ шерлемені демеуқаржыландыру­ ға 1,8 млрд. теңге, соның ішін­де Ұлттық қор есебінен 560 млн. теңге, ішінара кепілдендіруге 252 млн. теңге, грант үшін 11 млн. тең­ ге берілді. Индустриалдық инфра­құрылымды дамыту бағытында үш жобаға 515,9 млн. теңге, соның ішінде Ұлттық қордан 383,9 млн. теңге бөлінді.

– Негізгі бағдарламалар қа-лай орындалуда, индустриялан- дыру картасы аясында қандай жаңа жобалар қолға алынбақ-шы?

– Индустрияландыру картасы аясында облыста 327,2 млрд. тең­геге 40 инвестициялық жоба (2264 жұмыс орны) жүзеге асырылуда. Бірінші бесжылдықта 257,9 млрд. теңгеге 32 жоба (1890 жұмыс ор­ ны) іске қосылса, соның 27­сі жос­парлы қуатының 70 пайыздан ас­тамына, екеуі 50 пайыздан аста­ мына шықты.

Екінші бесжылдықта 69,3 млрд. теңгеге 8 жобаны (374 жұмыс ор­ны) жүзеге асыру жоспарланса, соның екеуі (17,1 млрд. теңге, 73 жұмыс орны) өткен жылы мәреге жетті. Атап айтқанда, Бөкей орда­сы ауданында Б. Жұмағұлованың жеке кәсіпкерлігі сүт өндіретін цех салса, Зеленов ауданы Белес ауылында «Батыс Пауэр» ЖШС газ­турбиналы электр стансасының бі­ рінші кезегін (100 МВт) пайдалану­ға берді.

Биыл облыста құны 51,8 млрд. теңге бес жобаны (246 жұмыс орны) іске қосу жоспарлануда. «Аквамәдени тәжірибе­өнеркәсіп өндірісі оқу­ғылыми кешені» ЖШС қара уылдырық пен тауарлы бекі­ре өндіретін аквамәдени кеше­ нін қолға алса, «Конденсат» АҚ К5 экологиялық сыныптағы мотор­лы отын өндіріп, Қазақстанның батыс өңірін сапалы бензинмен қамтымақшы. Сондай­ақ «Родник» фирмасы» ЖШС құтыға құйылған ауыз су өндірісі кешенін, «Спец­стройСервис» ЖШС ұсақ бетон бұ­йымдары зауытын, «Орал «Зенит» зауыты» АҚ құрғақ салмағы 600 тоннаға дейінгі және басқа жаңа тұрпаттағы ірі кеме өндірісін іске қоспақшы.

Кәсіпкерлік нысандарының 5,9 млрд. теңгені құрайтын (несиелер мен жетпейтін инфрақұрылым­ дар) 108 жобасы мемлекеттік қол­дау шараларымен қамтылды.

Ағаш өңдеу, жеңіл және азық­түлік өнеркәсібі саласында 11 млн. теңгені құрайтын 11 тегін грант берілді.

Бағдарламаға қатысушылар жобалар нәтижесінде 5,4 мың жұ­мыс орнын сақтап, 921­ін жаңадан ашпақшы. Күні бүгін 125 жаңа жұмыс орны пайда болды.

«Жұмыспен қамтудың жол кар­тасы – 2020» бағдарламасы ая­сында 2015 жылы республикалық бюджеттен 465,706 млн. теңге мақсатты трансферт бөлініп, ауыл кәсіпкерлеріне 231 шағын несие үлестірілді. Кәсіпкерлік негізде­рі бойынша 250 адам оқып, 312 жұмыс орны ұйымдастырылды.

Моноқала болып есептелетін Ақсайдағы кәсіпкерлер үшін 300 млн. теңге қаралса, соның 192 млн. теңгесі несие жүгін жеңілдетуге, 10 млн. теңге грант, 107 млн. теңге шағын несие түрінде берілді. Кә­сіпкерлердің 2,2 млрд. теңгені құ­райтын 23 жобасы мақұлданып, бес грант қолға тиді.

Кәсіпкерлікті дамыту бағытын­да қоғамдық бірлестіктер, соның ішінде, ҚР Ұлттық кәсіпкерлер па­латасының өңірлік бөлімшесі де өз жұмыстарын атқаруда.

Қорыта айтқанда, осындай ша­ ралардың бәрі қазіргідей жаһан­дық дағдарыс кезеңінде өнеркә­сіп кәсіпорындарының өндірісін тұрақтандырып, тынысын ашумен бірге жұмыс орындарын барынша сақтауды көздейді.

– Әңгімеңізге рақмет.

Әңгімелескен Ғайса БӘЙМЕН

6oral_oniri@inbox.ru

үзілісБейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл

Жас ақынмен жүздесу

Орал гуманитарлық колледжінде жырсүйер қауым жас ақын Талғат Мықимен кездесті.

Мектепте оқып жүрген кезінен өлең жазып, қалам ұстаған қауым­ның назарына ілігіп, Қадырдай абыз ақынның жоғары бағасына ие болған жас ақын кездесуге із­басар ақын інілерімен келді.

«Айналайын, туған ауыл, Қылшыққұм!Мен қайғыға, ал сен құмға тұншықтың.Қабағыңнан қара бұлтты көрдім де,Жанарымнан жалғыз тамшы

ыршыттым», – деп жырлаған ақын­ға жастар көкейлеріндегі сауалда­рын қойып, тұшымды жауаптарын алды. Әсіресе, оның алғашқы өле­ңін жазу «тарихынан» шерткен

сыры әсерлі шықты. Тарихта дағ­ дарыс деп атау алған 1998­1999 жылдары Талғат Оралдағы облыс­тық қазақ драма театрына қарсы көше бетінде тұрып анасына кө­мек болсын деп шемішке сатқан көрінеді. Шыжып тұрған күннің ас­тында саудадан жалыққан бала об­лыс әкімдігі ғимаратының үстіне ілінген туға қарап, алғашқы өле­ ңін шығарыпты. Онысын естіген анасы қуанып, ұлының тырнақал­ды өлеңін газетке бастырыпты. Со­ дан бастап мектепте ақын бала атанып, ұстаздарының көмегімен өлең өлкесіне қарай бағыт алыпты.

Жылы шырайлы жүздесуде сту­

денттер қауымы Талғат Мықидың студенттік шағының естеліктерін, алғашқы махаббат туралы қызғы­лықты әңгімелерін, айтыс ақыны ретіндегі қазіргі айтыстың жай­күйі жайындағы толғаныстарын тыңдады. Ақынмен кездесу өлеңсіз өткен бе, тәйірі, кеш қонағы шабыт­танып өлеңдерін оқыды. Поэзия­ға ат ізін салған інілері де қарап қалмады, жыр көрігін қыздырды. Бұл өзі тартымды, ұмытпай айта жүретіндей әдемі кеш болды.

Анар МАРкСҚЫЗЫ,студент,

Орал қаласы

«Мұғалім мамандығы – барлық мамандықтың анасы». Ұстаз ал­дынан тәлім мен тәрбие алмай­тын жан жоқ. Ұстаз берген тәр­бие әрбір жанның өміріне жол сілтейді. Бекзат Ғылманқызы – математика пәнінің мұғалімі. Ол әрбір оқушымен тіл табыса оты­ рып, оқушылардың бойында ма­ тематикаға деген сүйіспеншілікті арттыру үшін жұмыстанып ке­леді. Талантты педагогтің шәкірт­ тері аудандық пәндік олимпиада­ларынан жүлделі орындарға ие болып, әрдайым өз табыстары­мен қуантып жүр. Олардың ішін­ де Арайлым Оразова, Саламат Өтегенов және т.б. бар. Респуб­ликалық «Ақбота», халықаралық «Кенгуру» зияткерлік сайыстары­на қатысып, жүлделі орындардан көрініп жүрген оқушылары да жетерлік. Республикалық қашық­тық олимпиадаға да оқушыларды даярлап қатыстыруда.

Бекзат Ғылманқызы 2014 жылы сәуір айында Алматы қаласында өткен «TIMSS, PISA­халықаралық зерттеулер негізінде математи­ка бойынша көрсеткіштерге қол жеткізу жолдары» атты семинарға қатысып, өз тәжірибесін аудан­ дағы әріптестерімен бөлісіп, ау­ дандық білім бөлімінің әдіскері Берік Елекешовпен бірлесіп «TIMSS халықаралық зерттеулер негізінде оқушылардың сауатты­лығын арттыру» атты тақырыпта семинар өткізді. Бұл семинарда аудан мектептерінің оқу ісі жө­ ніндегі орынбасарлары Бекзат Ғылманқызының жасаған баянда­ масына оң пікір білдірсе, әріптес­тері тамыз кеңесінде «Үздік баян­дамашы» деп таныды.

Осы оқу жылында математи­ка пәні бойынша «Понарамалық сабақтар» атты аудандық байқау­ да І орын алып, облыстан «Шығар­машылығы шыңдалған ұстаз» ата­лымына ие болды.

Бекзат Ғылманқызы Иманғалиева Ақжайық ауданын­дағы Харькин жалпы орта білім беретін мектебін 2013 жылдан бері басқарып келеді.

Мектепте әкелер кеңесінің, аналар мектебінің, оқушылар тәр­ биесі, соның ішінде қыз балалар­мен жұмыс жақсы жолға қойыл­ ған. Жасөспірімдер арасында кө­ ңілді тапқыштар клубының ойын­шыларынан құрған «Ағайынды бей­ таныстар» тобы аудандық КТК жа­ рыстарынан бірнеше рет бас жүл­ де алып, облыстық жарыста жүл­ делі ІІІ орыннан көрінді. Оқушы­лардың бос уақытын тиімді пай­ далану мәселесі де мектеп басшы­лығының үнемі назарында.

Харькин мектебінің 75 жылдық мерейтойын ұйымдастыруда мек­тептің өткені мен бүгініне шолу жасап, ұрпақ тәрбиесіне сүбелі үлес қосқан басшылар мен ұстаз­ дардың, мектеп мақтаныштары болған шәкірттердің ғұмырдерек­тері баяндалған, фотосуреттер­ мен безендірілген «Мектеп тари­хы сыр шертеді» атты тарихи­де­ ректемелік кітабын шығарған бо­латын. Сонымен бірге мектеп ішін­ де «Атамекен» тарихи мұражайын жасақтаудағы еңбегі де зор.

2015 жылы елімізде атап өтілген тарихи даталар да мектебімізде

Бекзат Ғылманқызының ұйымдас­тыруымен көптеп өткізілді. Со­ ның бірі Ұлы Жеңістің 70 жылды­ғы қарсаңында Ұлы Отан соғы­ сында қаза тапқан майдангер аталарымыз бен қан майданнан аман келіп, ел дамуына үлес қос­ қан ардагерлерді еске алу мақса­тында ауыл тұрғындары мен ар­ дагерлердің ұрпақтарының де­меушілігімен «Елмен бірге мәңгі­ лік, рухың тұрар жаңғырып» ат­ ты ескерткіш тақтаның ауыл ішін­ де орнатылуын ұйымдастырып, ауыл халқының алғысына бөлен­ді.

Бекзат Ғылманқызы ұжымда қызметтік тәжірибесімен бөлісу­ден, бар білгенін жас ұстаздарға үйретуден жалыққан емес.

Біз Бекзат Ғылманқызының әлі талай асулардан өтіп, биік белес­терден көрінетініне сенімдіміз.

Ақмарал МҰРАТҚЫЗЫ,Харькин жалпы орта

білім беретін мектебінің әлеуметтік педагогі,Шабдаржап ауылы,

Ақжайық ауданы

Марапаттары:ü Мектептің 75 жылдық мерейтойына байланысты облыстық

білім басқармасының «Білім жүйесіндегі педагогикалық шеберлігі, шы- ғармашылық ізденісі және өскелең ұрпақты оқыту мен тәрбиелеу- дегі табыстары үшін» құрмет грамотасы;ü Аудандық білім бөлімінің «Жас ұрпақты тәрбиелеу мен білім беру

саласындағы мәртебелі еңбегі үшін» атты бірнеше алғысхаты;ü Аудан әкімінің «Ел экономикасының дамуына, әлеуметіміздің өр-

кендеуіне, ауылдың гүлденуіне адал және мінсіз қызметі үшін» алғыс-хаты.

Ұстаз ұлағатыІс­тәжірибелері республи­

калық «Физика­математика» журналына, республикалық сайттарда, облыстық газет беттерінде жарияланып жүр.

Ж

Барлық мектептер оған бел­сенді қатысып, жоспар бойынша жұмыс жүргізді. Арнайы бұрыш­тар жасақталып, балалар туралы дерек базасы толықтырылды, от­басылардың әлеуметтік жағдайы тексерілді. Мысалы, Батурин, Ру­ бежин, Белес, Ульянов мектепте­рі оқушыларға арнайы концерт, сыйлықтар ұсынса, Янайкин ауы­лының жеке кәсіпкерлері көп ба­лалы, жағдайы төмен отбасындағы 16 балаға 20 мың 900 теңге кө­ леміндегі сыйлық табыстады. Ал Үлкен­Шаған ауылының жеке кә­ сіпкері «А. Лукпанов» 14500 тең­геге оқушыларға кеңсе тауарын таратқан. Щапов ауылының «Ва­сильев» жеке кәсіпкерлігі бес көп балалы отбасына демеушілік көрсетіп, 270 мың теңгеге төрт планшет, бір компьютер, сыртқы киім, ойыншықтар, үйлеріне шаң­сорғыш, тәтті тағам үлестірді. Сондай­ақ Ульянов мектебінің мұ­ ғалімдері үнемі демеушілік таны­ татын Қайыржан Киргеневке құр­ метті тақта ұйымдастырып, «Де­меушінің жолы» атты жобасын жасады. Аудан орталығындағы Қ. Аманжолов атындағы мектептің «Қайсар» жас көмекші тобы еңбек ардагерлеріне көмек қолын соз­ды. Мектептің 65 оқушысы бюд­жеттен тыс 137 мың теңге көмек қаражатын алған. Трекин қазақ мектебінің екі оқушысы 50 мың теңге көлемінде киім­кешекпен, кеңсе тауарларымен қамтылды. Асан мектебінің 13 оқушысы бюд­ жеттен тыс 133 мың теңге демеу­ шілер тарапынан көмек алды. Ка­

мен мектебінің ұжымы аз қам­тылған отбасындағы бес балаға 23 мың 400 теңге және 9­сынып оқушысы Айдар Құсановтың кө­ зін емдеу үшін 28500 мың теңге жинап, көмек көрсетті. Өкінішке орай, ауданда кәмелеттік жасқа толмаған кейбір балалар қолай­сыз отбасында тәрбиеленуде. Олардың ата­анасы ішімдікке құ­ мар, созылмалы маскүнемдік не­ месе туберкулезбен ауырады, кө­ бі жұмыссыз. Отбасылар әлеумет­тік қолайсыздық тізіміне енген, тұрмыс жағдайы да өте төмен. Кі­ рісі болмағандықтан, балаға қа­ жетті киім, оқу­құралы, гигиена­лық құралы жетіспейді. Қолайсыз отбасылар аудандық ішкі істер бөлімінің есебінде, аудандық бі­лім беру бөлімінің бақылауында тұр. Көпшілігі Дариян, Рубежка, Махамбет, Переметный, Достық және Зеленый ауылдарында тір­ келген. Қорыта келгенде, «Қам­қорлық» іс­шарасы шеңберінде 974 оқушыға бюджеттен 3 млн. 484 838 мың теңге және 355 оқу­шыға бюджеттен тыс 1 млн. 256 447 мың теңге бөлініп, көмек көр­сетілді. Сонымен қатар 46 мектеп­тегі 927 мұғалім тексеру жұмысын жүргізіп, 14076 үйді аралады, 18 жасқа дейінгі баланы анықтап, оқушылар туралы дерек базасын құрды. Іс­шара барысында демеу­шілік көрсеткен жомарт жандар­ға, балаларға қуаныш сыйлаған адамдарға алғыс білдіреміз!

Серік САФИУЛЛИН,Зеленов аудандық білім

беру бөлімінің басшысы

Зеленов ауданының 46 мектебінде «Қамқорлық» іс­шарасы аясында әлеуметтік жағдайы төмен, қадағалаусыз және панасыз қалған, қолайсыз отбасындағы балаларға көмек көрсетіліп, іс­шара­лар ұйымдастырылды.

Қамқорлық

Бойындағы бар қажыр­қайра­ тын, бүкіл саналы ғұмырын осы жолға арнаған тынымсыз жанның еңбегін шәкірттері дәлелдеп ке­леді. Мәселен, 9­сынып оқушысы Саят Малықов жыл сайын аудан­дық мәнерлеп оқу сайысына қа­тысып, жеңімпаз атанып жүрсе, 7­сынып оқушысы Сұлтан Малы­ қов аудандық пәндік олимпиада­дан жүлделі екінші орынды ие­ леніп, мектеп абыройын асқақ­татып жүр.

Ұстаз тәрбиелеп ұшырған тү­ лектердің бірі Динара Қайрамбе­ кова – Астанадағы Л. Гумилев атын­ дағы «Еуразия» ұлттық универси­тетінің 3­курс студенті. Шәкірті Линда Есқалиева Тасқала ауда­нындағы Мереке ауылында мұға­лім болып, еңбек етіп жүр.

Ұстаз бүгінде шәкірт сауатты­лығын арттырып, өскелең ұрпақ­ ты білімді де жан­жақты тәрбие­ леуде еңбегінің зая кетпегеніне «Тәубе» дейді.

Көп жылғы еңбегі бағаланып, ол өткен жылы тамыз мәслиха­тында облыстық білім басқарма­сының алғысхатымен марапат­талды. Мариям Қайрамбекова өмірлік жары Ғайнолла екеуі – екі ұл, екі қыз тәрбиелеп өсірген ба­қытты жанұя. Ұл­қыздары да ата­ана сенімін ақтап, жан­жақта білім алуда.

Ұлағатты ұстаз өзінің жас әріп­тестеріне білгенін үйретуден жа­лыққан емес.

Балжан АяЗБАЕВА,Қызылжар ауылы,Ақжайық ауданы

Халқымыз «Ұстазы пейілді болса, шәкірті зейін­ді келеді» деп бекер айтпаған. Ақжайық ауданы Қызылжар ауылындағы Еңбекші негізгі орта мектебінің жоғары санатты қазақ тілі пәні мұғалімі Мариям Қайрамбекова – мақтау­мадаққа лайық жан. Ол әр оқушысын туған баласындай мәпелеп, жақсысын асырып, олқы тұсын жетілдіріп отырады.

Мадаққа лайық жан

7oral_oniri@inbox.ru Бейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл

ел-жұРТ

Талдықорған қаласында 1998­99 жылғы жасөспірімдер арасында самбодан мәреге жеткен ел чемпионатында батысқазақстан­дықтар жеңіс тұғырынан көріне білді.

ел чемпионы АТАнды

БҚО дене шынықтыру және спорт басқармасынан түс­

кен мәліметке қарағанда, Тоқтар Үмітәлиев 56 және Бақтияр Ибра­гимов 87 келіге дейінгі салмақта топ жарып, ел чемпионы атан­ды. Сондай­ақ қыздар арасында Әсем Телекова 70 кг, бозбалалар­дан Аңсарбек Ғайнуллин 70 кг, Әділ бек Сейісов 60 кг салмақта

күміс жүлдені жеңіп алса, Армат Қабдолов (52 кг) қола медальді ие­ленді.

Аталған балуандарды БҚО құ­ рамасының аға жаттықтырушы­лары Альмира Исатаева мен Бір­лес Есенғалиев бастаған маман­ дар жаттықтырады.

Ғалым АяН

Ақжайық ауданының Тайпақ ауылдық округі әкімдігінің ғимаратында медиация кабинетінің ашылу рәсімі өтті.

Тайпақтағы медиация кабинеті

Шарада Ақжайық аудандық №2 сотының судьялары,

ауылдық округ әкімі Боранбай Қы­ дырғожин, кәсіпқой емес медиа­торлар болды. Айта кету керек, Тайпақ ауылындағы осындай жан­дар халықпен тәрбие жұмыста­рын жүргізуде, күрделі емес дау­ шарларға қатысты ықпалды іс­ тер тындыру жағынан алдыңғы қатарда келеді.

Аталған соттың төрайымы Та­ мара Ғұмарова медиация каби­

Жаңақала ауылындағы рухани орталықта белгілі әнші­термеші, “Мұхит” қоғамдық қорының жетекшісі Сағадат Рахметжанов пен күйші Едіге Қуанғалиұлымен кездесу өтті. Кездесу басында сөз алған аудан әкімі Л. Хайретдинов ата­бабадан қалған асыл мұра дәстүрлі өнерді ел ішінде дәріптеп жүрген сахна саңлақтарына “Қош келдің!” ай­тып, тізгінді кеш қонақтарына берді.

Күй күмбірлеп, жыР Төгілген кеш

Бұл күнде республикаға жы­раулық дәстүрді насихаттап

жүрген Сағадат Ғабдынасырұлы жастарға ұлттық өнер мен салт­дәстүріміздің тәлім­тәрбиелік ық­ палын әңгімелеп, жат ағымдар мен жат қылықтардан аулақ бо­лып, еліміздің өнерлі, өнегелі аза­маты болуға шақырды. Кездесуге қатысушылардың сұрақтарына орай емен­жарқын өрбіген әңгіме барысында өнер иесі шәкірт тәрбиелеу сүйікті ісі екенін, «Бұ­

лақ көрсең, көзін аш» демекші, өнерлі, талантты балалардың шы­ғармашылығын шыңдауға әр кез дайын екендігін жеткізді.

Өз кезегінде сөз алған күйші Едіге Қуанғалиұлы кейбір күйлер­дің шығу тарихы, домбыраның қадір­қасиеті туралы сыр шертіп, өзінің спортшы Едігеден өнерпаз Едігеге қалай айналғаны жайында әсерлі әңгіме өрбітті.

Кеш барысында олар белгілі күйші­жыраулардың шығармала­

рын әсем әуен, сырлы сазбен орындап, көрерменнің құлақ құ­рышын қандырды. Жас өнерпаз Сиғватолла Ешкаев та жырдан шашу шашып, өз өнерін көрсетті.

Кеш соңында аудан басшысы «Киелі күй елімен әріптестік бай­ ланыс үзілмей, дүлдүлдерді шы­ғара бер» деп өнер иесіне алғысхат пен Жаңақаланың тарихынан сыр шертетін кітаптар сыйға тартты.

Надежда ЕСЕТОВА,Жаңақала ауданы

Діни білім маңызды Ж. Молдағалиев атындағы облыстық

ғылыми­әмбебап кітапханасында өткен «Діни білім – тәрбие бастауы» атты шараға дін қызметкерлері, қала мектептерінің мұғалімдері, оқушылар және медресе шәкірттері қатысты.

Басқосуды Орал гуманитар­лық академиясының аға оқы­

тушысы, дінтанушы Сайлау Сүлей­менов ашып, жүргізіп отырды. Жи­ налғандар назарына діни білімнен бастап, өзін­өзі өлтіру секілді жан­ түршігерлік әрекеттің себептері­ не дейінгі кең көлемдегі мәселе­лер ұсынылды. Әрі қарай сөйле­гендердің сөзі төмендегіше өрбіді.

Наурыз ИБаТҰЛы, Орал қалалық мешітініңнаиб-имамы:­ Өкініштісі сол, қазір халықтың

діни сауаты төмен. Соның салдары­нан арам мен адалды айырмайтын­дар көп. Алайда кез келген жанды елеусіз себепке орай «дінсіз» деп, айыптауға да болмайды. Оның намаз оқып, ораза ұстамаса да, ниеті түзу болуы мүмкін. Өйткені бәрі иманға байланысты. Иман – Аллаһтан қорқу, оған шексіз сену және соған қайшы қылыққа бар­мау. Мәселен, өз­өзіне қол салу – әрі күнә, әрі қылмыс. Себебі өмір бір Жаратушымыздың өзінің пен­десіне сыйлаған ең үлкен нығметі. Сондай­ақ діни білім де қажет және соны рухани мұратыңа пай­далану да маңызды.

Әсел СӘЛИЕВа,зейнеткер:­ Соңғы жылдары шынайы ді­

німіздің өзімізге кері оралуы қуантады. Басқа діндер сияқты ислам да адамды рух және тән тазалығына, ізгілік пен әдептілікке, төзімділік пен еңбекке баулиды, соған үндейді. Ал соның бәріне негіз – жалпы, соның ішінде діни білім. Ал бар білім кітапта. Тек соның дұрысын тауып, оқу қажет. Мені бүгінгі ұрпақтың кітапқа енжарлығы мазасыздандырады.

алмагүл ТІЛЕуҒаЛИқыЗы,№22 қалалық орта мектептіңпсихологі:­ Меніңше, халықтың қазір дін­

ге бетбұрысы жақсы. Жастардың да діни сауаты жыл өткен сайын артып келеді. Түбінде рухани тұр­ ғыдағы ахуалдың жақсарып, олар­дың дұрыс жолға көбірек бет бұ­рарына сенім артамын.

Төлеген қаЛИОЛЛа, Орал қаласындағы №1 орта мектептің психологі:­ Арамызда азаматтық неке,

шата бала сияқты сорақылықтың белең алуына да діни білім мен сауатсыздықтың салдары себеп­кер. Имандылық тұрғысынан қа­ рағанда, өзіне­өзі қол салу да кез келген діннің қағидатына мүлдем қайшы. Демек, бәріміз бас қосып, келеңсіз көріністің алдын алғанымыз дұрыс.

Серік ИХСаНҒаЛИ, облыстық «Орал өңірі»газетінің тілшісі:­ Басқасын айтпағанда, өзін­өзі

өлімге қию – бір Жаратушымыз ал­дындағы күнә әрі қылмыс. Көпке мәлім, құқық қорғау орындары сондай жағдаятқа байланысты кей­де қылмыстық іс қозғайды. Ондай қадамға барған адам – өзімшіл. Өзінің тосын өлімі арқылы қанша туысын қайғыға батыратынын есі­ не алмайды. Үш әлемдік дін – ис­лам, христиандық және иудаизм шарттары бойынша өзін­өзі ажал­ға қиған пенде қатаң айыпта­лып қана қоймай, оның ажалына бағышталып, дұға оқылмайды және өзгеден бөлек жерленеді. Өкініштісі сол, көп жастың діни білімі болмағандықтан, өмірдің құндылығы жайында терең ойла­нудан аулақ.

дулат аРМаНҰЛы, медресе шәкірті: ­ Мен Орал медресесінің үшін­

ші курс студентімін. Аллаһ қолда­са, биыл бітіремін. Орта дәрежелі осы діни оқу орнында білім алып отырғанымды мақтан тұтамын. Медресе біздің санамызға терең ұялаған мол, діни және өзге де рухани білім береді. Олай бол­ са, жастарды, замандастарымды дұрыс білім алуға шақырғым ке­леді.

Шара соңында сөйлеген об­ лыстық кітапхана директорының орынбасары Сара Кенжебаева осындай кездесулердің адами­ру­ хани пайдасы жөнінде айта келіп, келешекте де аталмыш шаралар­дың жарасымды жалғасын таба­тынын мәлімдеп, оны ұйымдас­тырушыларға алғыс айтты.

Серік ІЗБАСАРҰЛЫ

нетінің ашылуы уақыт сұранысы, оның ауыл тұрғындары үшін ма­ңызы зор екенін атап көрсетіп, кәсіпқой емес медиаторларға арналған оқулық бағдарламаны және медиацияны қолдануға қа­ тысты заңдарды табыс етті. Енді олардың арнайы осы орында бас қосып, кеңесіп, тәжірибелерін ор­таға салуларына мүмкіндігі бар.

Бекем БЕкҰЛЫ,Ақжайық ауданы

8oral_oniri@inbox.ru

кім БолАм?Бейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл

Бұрын бұл ма­ мандыққа көбіне

жоғары оқу орнына түсе алмаған жастар баратын еді,

қазір жасы тұрмақ жасамысы да табыстың көзіріне айналған

мамандықты иге­руге құмар­ақ. Ал кейіпкеріміз Айжан бұл са­ лаға өз таңдауы­

мен келіпті. Оның шашта­

разшы болып, нәпа­ қасын тауып жүргені­

не де 10 жылдан асқан. Қаланың қақ ортасын­

дағы «Эля» сұлулық сало­ нының шебері. Өз маман­

дығын ұнатып қана қоймай, кәсібі арқылы табыстың кілтін

таптым деген ол замандастары­ на кәсіптік мамандық алудың пай­дасы зор екендігін айтады.

­ Мен бұл мамандыққа өз қа­лауыммен келдім. Маған еш­

кім “Жоғары оқу орнына түсуің керек, міндетті

түрде сол жердің дип­ ломын алуың керек” деп үгіттеген жоқ.

Бала кезімде әжем қол жұмысына икемді­

гімді байқап, «Сені ертең он саусағың асырайтын бола­

ды» деп айтып отырушы еді. Өзім де оқушы кезімде үйге құрбыла­рымды жинап, шаштарын өріп, түрлі «прическалар» жасауға әуес едім. Міне, бала кезгі түйсігім, әжемнің айтқаны алдамапты.

Шашын сәндегісі келетін қыз­келіншектер жылдың қай мезгілін­ де болсын табылады. Қалтаң ақ­шадан қағылмайды, әйтеуір. Бірақ клиентпен жұмыс жасаудың да ма­шақаты жоқ емес. Аллаға шүкір, осы кәсіптің арқасында адал ең­бекпен бала­шағамызды асырап отырған жәйіміз бар. Жолдасым да

жұмысыма дән риза, ­ дейді Айжан Насихатқызы.

Ол сөз арасында жоғары оқу орнының қос дипломын алдым деп мақтанған кейбір замандас­тарының жөнді жұмыс таба алмай, әлі күнге сенделіп бос жүргенін де жасырмады. «Өз кәсібіңе шексіз махаббат болған кезде ғана жетіс­тікке жете аласың» деген ол газет оқырмандары үшін шаштаразшы болудың біраз құпияларымен бө­лісті.

­ Бүгінде кәсіби шаштаразшы­ның қызметіне жүгіну оңай шаруа емес, уақытыңмен қоса қалтаңды да біраз жұқартуға тура келеді. Шыққан шығынның есесіне сіз ажарланып, қалауынша сұлу бола аласыз. Нағыз маман сіздің бет келбетіңіздің артық жерлерін жа­сырып, шаш үлгісі арқылы бет пі­шініңіздің формасын үйлестіре алады. Жасалған шаш үлгісі сіздің теріңіз бен көзіңіздің түсіне, бет пішініңіз бен дене пошымыңыз­ бен үйлесім табуы қажет. Клиен­тіңізді жалықтырып алмау үшін әсерлі әңгіме айтып, шаш күтімі жөнінде пайдалы кеңестермен бөлісу де үлкен өнер. Кез келген шаштаразшы шашты тараудан бас­ тап, өру, қию, бояу, бұйралау, хи­миялық жолмен сәндеу техноло­гиясын, әр түрлі шаш үлгілерімен жұмыс жасауды жетік меңгергені жөн. Тіпті клиент үшін шашты дұ­ рыс жуып, бас терісін уқалай білу де маңызды рөл атқарады. Қолда­натын құрал­саймандарды да дұ­рыс таңдай білу кәсібилікті талап етеді. Әсіресе, жасалуы күрделі, мерекелік, қалыңдыққа арналған шаш үлгілерін епті жасай білсең, еңбегің соғұрлым жемісті болмақ, ­ дейді Айжан Насихатқызы.

Бұдан әрі кейіпкеріміз мате­риалдық байлыққа оңай жетуді, жұрт алдында беделді болуды ар­мандап, заңгер, экономист немесе

әнші болып көгілдір экранның жұлдызына айналсам деген жас­тарға қынжылысын білдірді.

­ Мектеп бітірген оқушылар­дың көбі кәсіптік оқу орындарына барғысы жоқ. Жастардың тілімен айтсақ, бұл мамандық иелері за­манауи емес. Сөйтеді де, екі қолға бір күрек таппай, жұмыссыздар­дың санын көбейтеді. Сіз сенесіз бе, қазақтың кейбір ата­аналары балаларының құрылысшы, сантех­ник, дәнекерлеуші, шаштараз, ас­ пазшы мамандықты игеріп, сол салада жұмыс істегендеріне арла­ натындары да бар. Сондықтан шығар, кәсіптік білім беру ошақ­тарында оқитын қазақ жастары аз. Ал шаштаразшы болу – ұялатын кәсіп емес, ­ дейді ол.

Сөзінің жаны бар. Осы күні мек­теп оқушыларының аузынан әп де­ генде механик, сантехник, темір ұс­ тасы, тігінші, аспазшы боламын дей­ тіндерді есту қиын. Міне, сол бала ертеңгі күні үйіне жөндеу жұмысын жасаса да, үй салса да, шығында­ нып, басқаларды жалдап жүргені. Тіпті үлкен құрылыс компанияла­рының өздері елімізде маманның жоқтығын сылтауратып, шет жұрт­ тан мамандар шақыратыны жасы­ рын емес. Расымен де, облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру жә­ не әлеуметтік бағдарламалар бас­ қармасының 2014 жылғы мәліме­ тіне сүйенсек, тракторшы, элек­ тромонтер, газ­электрмен пісіру­ ші, өңдеу операторлығына кәсіби даярлықтан өтуге келгендердің саны көңіл көншітпейді.

Бүгінде өңірімізде барлығы 38 кәсіптік білім беретін колледж бар десек, оның 28­і мемлекеттік. Бұл білім ошақтарында 77 маман­ дық, 143 біліктілік бағыттары бо­ йынша 20 мыңнан аса студент бі­ лім алуда. Өз кезегінде Үкімет те кәсіптік мамандықты меңгеруге жағдай туғызып отыр. Жұмыссыз

жүрген жандарға арнайы «Жұмыс­ пен қамтудың жол картасы – 2020» бағдарламасы бар. Өткен жылы өңірімізде аталмыш бағ­дарламаның 3­бағыты бойынша республикалық бюджеттен 3 млн. 676 теңге бөлініп, бұл қаражатқа «Орал трансформатор зауыты» ЖШС­да 29 адам өндірістен қол үзбей білім алған. Оның 28­і сол жерге тұрақты жұмысқа қабыл­данған. 2014­2015 жылы 63,7 млн. теңге қаражатқа ауыспалы кон­тингент бойынша 234 жұмыссыз адам оқуға тартылып, 13 маман­дық бойынша кәсіби даярлықтан өткен. Оқудан кейін 193­і тұрақ­ ты жұмысқа орналасуға мүмкіндік алған. Бұлардың ішінде шаштараз­шы мен аспазшы мамандықтары­ на оқуға сұраныс өте жоғары. Бұ­ дан кейінгі орындарға күтім жө­ ніндегі кіші мейірбике, бухгалтер, тігінші мамандықтары ие болған.

Иә, «Кәсіп бар жерде нәсіп бар» демекші, заман талабы кә­ сіптік білім алуға сұранысты арт­тырып келеді. Жаның қаламаған мамандықтың қос дипломын қал­таға басып жұмыссыз жүргенше, бір кәсіпті игеріп, игілігін көрген­ ге не жетсін!

Ләззат ШАҒАТАЙ,«Орал өңірі»

Суретті түсірген Темірболат

ТОҚМАМБЕТОВ

Шаштараз - ұялатын кәсіп емес...

Сонау ежелгі Египеттен бастау алған осы мамандық ең көне әрі өміршең мамандықтардың бірі десек, бүгінгі күн – шаштаразшылар бәсекесінің нағыз қызған шағы. Германияда күнделікті шаш үлгісін жасату үшін әйелдер жылына кем дегенде 11 рет, ал ерлері 10 рет шаш­тараз қызметіне жүгінеді екен. Біздің еліміз де бұдан қалыс қалып жатқан жоқ. Осыдан­ақ көрер көзге қарапайым шаштаразшының қандай сұранысқа ие екендігін бағамдай беріңіз.

9oral_oniri@inbox.ru Бейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл

АРдАгеР

Бұл күндері сексеннің сеңгіріне шығып отырған педагогика саласының ардагері Молдашева Гүлшекер апай – ұлы Абайдың туған өлкесі – Семей өңірінің тумасы. Ол 1936 жылы наурыз айының сегізінші жұлдызында Семей облысының Аягөз ауданына қарасты Айғыз ауылында өмірге келген. Болашақ ұстаз 1955 жылы Алматы қаласындағы №12 орта мектепті тәмамдап, сол жылы Қазақтың Абай атындағы педагогикалық институтының жаратылыстану­география факультетіне оқуға түседі.

Шәкірттері анасындай АРдАҚТАйТын ұсТАз

қалаған мамандығы бойын­ша студент атанған бойжет­

кен жоғары оқу орындарына ар­ нап қазақ тілінде алғашқы «Бота­ника» оқулығын жазған Т. Мұсақұ­лов, академик Қ. Сәтпаевпен бірге Қазақстанның тау­кен қорын зерт­теген геология ғылымдарының докторы, профессор А. Машанов, «Геоботаника» оқулығының авто­ры Н. Суворов секілді сол кездегі алдыңғы қатарлы ғалымдардың дәрісін тыңдап, білім­білігін жетіл­діруге зор мүмкіндік алды.

1960 жылы ҚазПИ­ді биоло­гия­география пәнінің мұғалімі мамандығы бойынша үздік бітіріп, аталмыш институттың сол кездегі басшысы Кеңес Одағының Батыры Мәлік Ғабдуллиннің қолынан қы­зыл диплом алады. Сол жылы Мол­дашев Болат Ғиниятұлымен отау құрып, Қазақ КСР Білім министр­ лігінің жолдамасымен А. Пушкин атындағы педагогикалық институт­қа жас маман ретінде қызметке келеді. «Ботаника» кафедрасына оқытушылық лауазыммен өз еңбек жолын бастап, аталмыш ЖОО­да қазақ тілінде ботаникадан дәріс оқыған алғашқы оқытушы.

Сол кездегі кафедра меңгеру­ шісі Всеволод Иванов Гүлшекер Мырзаханқызын қызметке қа­ былдағаннан кейін, «Кафедрада­ғы оқулық қорымен таныс және «Жасуша» тақырыбына баяндама дайында» деп тапсырма бере­ ді. Апай 1960­61 оқу жылындағы

бірінші ғылыми­әдістемелік се­минарда 30 минут баяндама жа­ сайды. Баяндаманы кафедра мең­ герушісі және оқытушылар зейін қойып тыңдайды. Нәтижесінде Всеволод Вячеславович жас оқы­ тушы Гүлшекер Молдашеваның оқулықтармен, ғылыми әдебиет­термен мұқият жұмыстанғанын, тақырыпты жан­жақты ашқанын, жүйелі де толыққанды мәлімет бергендігін кафедра ұжымы ал­дында орынды атап өтеді.

­ Бірақ мен регламент бойын­ ша баяндама 20 минуттан аспау керек екендігін кейін білдім. Осы­лайша Всеволод Вячеславович мені жігерлендіріп, ұжымға тез бауыр басып кетуіме жағдай жа­сады. Осыдан кейінде кафедра меңгерушісі және тәжірибелі оқы­тушылар сабағыма жиі қатысып, өткізген сабағымды талдап, дәріс оқу және зертханалық сабақтар жүргізудің әдіс­тәсілдерін мең­геруіме үлкен көмек көрсетті. Бұл жас маман үшін айтулы мектеп болды. Кафедра меңгерушісі, био­логия ғылымдарының докторы, профессор Всеволод Иванов менің жоғары мектептің оқытушы ре­тінде қалыптасуыма және жүйелі де нәтижелі ғылыми зерттеу жұ­мыстарын жүргізуіме баулыған ұстазым, ­ деп еске алады бүгінде­рі Гүлшекер Мырзаханқызы.

Гүлшекер Молдашева сонау 1960 жылдан 2010 жылға дейін А. Пушкин атындағы педагогика­

лық институттың «Ботаника» ка­федрасында оқытушылық, аға оқытушылық қызметтер атқарды. Ол оқытушылық қызметпен қа­тар, «Жайық өңірінің су және су жағасы өсімдіктерінің биология­лық, экологиялық ерекшеліктері» тақырыбында ғылыми­зерттеу жә­ не ғылыми­әдістемелік жұмыс­пен айналысты. Г. Молдашева­ның еңбектері Кеңес одағы және Қазақстан көлеміндегі газет­жур­налдарда жарық көрді. Сонымен қатар ол Киев, Саратов, Алматы қалаларында өткен ботаник­ға­лымдардың сиездеріне қатысты.

Гүлшекер Мырзаханқызының шәкірті, биология ғылымдарының кандидаты Жасқайыр Қарағой­ шин «Гүлшекер апай дәрісханаға кіріп, естір құлаққа жағымды дау­сымен әсерлі етіп, өсімдіктер мор­ фологиясы, өсімдіктер система­тикасын түсіндіре бастаған кез­де біз оның білімділігіне және өз ісіне бар ынта­ықыласымен берілгендігіне тәнті болатынбыз. Сондай­ақ біз осынау ізгі жанның шәкірттеріне деген ұстаздық қам­қор пейілі мен аналық мейірімін әрдайым қалтқысыз сезінетінбіз» ­ дейді.

Қазақстанның іргелі жоғары оқу орындарының бірі – бүгінгі Махамбет Өтемісов атындағы Ба­тыс Қазақстан мемлекеттік уни­верситетінде жарты ғасыр еңбек еткен жылдарында Гүлшекер Мырзаханқызы ­ жастардың жан­

жақты жоғары білікті маман бо­лып шығуына зор үлес қосқан әріптестері мен студенттер ара­сында беделі биік ұстаз. 1991­95 жылдары факультет деканы болған Петр Васильевич Дебело студенттерге «Бірінші курста Гүл­шекер Мырзаханқызының дәрі­ сін тыңдаған болсаңыздар, дип­ломның бір ұшы қолымызда деп есептеңдер» дейтін­ді. Осы пікір­дің өзі­ақ біздің әріптесіміздің білім­білігін айшықтай түседі.

Гүлшекер Мырзаханқызының алғашқы шәкірттерін жоғары бі­лімді жас маман ретінде үлкен өмірге қанаттандырғандығына 40 жылдан астам уақыт өтсе де, олар әлі күнге дейін ұстаздары туралы шынайы ілтипат, зор құрметпен әңгімелейді. Әсіресе, Г. Молдаше­ва куратор болған топтың сту­денттері апайдың адамгершілігін, мейірімін және талапшылдығын әлі күнге дейін үлгі­өнеге тұтады. «Жатақхана ала алмай, пәтер таба алмай жүрген шәкірттерін апай 1­2 күн болса да, қонақүйге неме­ се зауыт жатақханасына орналас­

тырып, қамқорлайтын» деп еске алады Гүлшекер Мырзаханқызы­ның шәкірттері.

Апайдың дәрісін тыңдап, білім нәрімен сусындаған әрі өмірлік тәлім­тәрбие алған шәкірттері бү­гіндері кең байтақ Қазақстанның көптеген қалаларындағы білім ордаларында жемісті еңбек етіп жүр. Гүлшекер Мырзаханқызының Нина Череватова, Әлима Қабды­рахимова, Бағдагүл Әлжанова, Ләйла Сейітқұлова, Дәмелі Өтеу­лиева, Серік Рамазанов, Жас­қайыр Қарағойшин, Нұргүл Ра­мазанова сынды біраз шәкірті бүгіндері ғылым кандидаттары. Ал Г. Нұртаева, Г. Әжібаева, А. Тө­ леғалиев, Т. Батырова, Ж. Жолдас­баева, Ж. Жүсіпқалиева, С. Әділ­ гереева, Г. Қажымова, Г. Айтқа­лиева сынды шәкірттері ­ Ы. Ал­тынсарин белгісінің иегерлері, ҚР білім беру ісінің үздіктері және жоғары санатты ұстаздар.

Біраз жылдан бері құрметті демалыста болса да, Гүлшекер Мырзаханқызы әлі күнге дейін университеттің, әсіресе, өзі талай жыл қызмет істеген жаратылыс­тану­география факультетінің ғы­ лыми конференцияларына, тәлім­тәрбие жұмыстарына және мере­келік шараларға белсенді арала­сып келеді.

Біздің университетте 50 жыл еселі еңбек еткен Г. Молдашева ҚазКСР Оқу­ағарту ісі министр­лігінің алғысхатымен, Қазақстан­ның «Ұлттық оқу­ағарту ісінің үздігі» белгісімен және «Еңбек ар­дагері» медалімен марапатталған.

Біз өте қадірлі әріптесімізді ме­рейтойымен құттықтай отырып, деніне саулық, ұзақ өмір және от­басылық береке­бақыт пен ырыс­ынтымақ тілейміз.

Қанжан БОЛАТОВА,М. Өтемісов атындағы

БҚМУ-дың аға оқытушысы

Қазақ топырағына қоныс аударылған өзге ұлт өкілдерінің келу тарихы әр қилы. Соғыстан соң да қазақ даласына қоныстанушы ұлттар легі тоқтаған емес. Тың және тыңайған жерді игеру мақсатында еліміздің түкпір­түкпіріне Кеңестер елінің әр қиырынан жұмысшылар келе бастады.

Соның бірі – Переметный ауылының тұрғына Игнат

Андреевич Иваненко. 1935 жы­лы Украинаның Донбасс өңірінде­гі Рыбинское ауылында дүниеге келген. Біздің елімізге 1959 жылы қоныс аударады.

­ Жаңа үйленген кезім. Туған жерімде жұмыс жасау өте қиын болды. 1959 жылы КСРО Үкіметі­

нің жас отбасыларды қазақ же­ріне қоныс аударуы туралы өкі­ мі шықты. Оны оқыған соң үйі­ ме келіп, жұбайыммен ақылдас­тым. Кейін Қазақстан жеріне ат­тандық.

Келісімен мамандығым бойын­ша жүргізушілік жұмысқа орна­ласып, сол кездегі Цыганов кол­хозы (қазіргі Егіндібұлақ ауылы)

атанған елді мекенде еңбек ете бастадым. Ауыл үлкен болмаса да, халықтың жаңадан келген­дерге ықыласы, үйі жоқтарға өздерінің шағын ғана тамдарынан төр ұсынып, қолындағы барын беруге дайын тұрған қазақ халқы­ның мейірімділігі болмаса, кетіп қалар едік. Кім білген?! ­ деп еске алады Игнат Андреевич.

1963 жылдан 1980 жылға дейін кешенді бригада басшысы болған Игнат Андреевич жеті жыл ішінде ауылдағы мал басы, егілетін жер мен қой санының өсуіне сүбелі үлесін қосқан. Ал 1980 жылы ауылдастары оны ауылдық кеңес төрағасы етіп сайлады. Өзіне жүктелген жұмысты абыроймен атқарған ол Цыгановқа жарық

тарту ісін оңынан шешіп, тағы да халық алғысына бөленді.

«Украина – туған жерім, ал Ота­ным – Қазақстан. Ұл­қыздарым қазақ елінде дүниеге келді. Қазақ халқының алғысына бөлендім. Өзім жүргізуші болғанымда, өңір­дің барлық аудандарында, Ақтө­ бе, Қостанай облысында болдым. Қай жерге, қай өңірге барсам да, көкірегімнен итеріп, далада қал­ дырған емес. Сол үшін де қазақ ұлтына ризашылығым шексіз. Мәңгілік ел болуымыз үшін ынты­мағымыздан айырылмай, бірлікті сақтай білуіміз керек. Ал ынтымақ пен бірліктің, бауырмалдық пен жанашырлықтың маңыздылығын қазақ халқы біледі», ­ дейді ол.

Түгелбай БИСЕН,Зеленов ауданы

баршаны бауырға басқан қазағым

10oral_oniri@inbox.ruБейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл

гүлдәуРен

Кейін фотобатл жайында құр­бы­құрдастарыммен пікір алмас­тым. Сөйтсем, бұл тек менің інім­нің басындағы жағдай емес, қала мектептеріндегі жасөспірімдер­дің көбіне тән ортақ үрдіс екен. Оқушылардың қайсыбірі ғалам­тордың торына арбалып, көп уақыттарын зая кетіреді. Олар әлеуметтік желілерде ВКонтакте, Твиттер, Инстаграм, Фейсбукте лайк басудан жарысады. Жарай­ды, жасөспірімдерді әлі шала, оң­ солын дұрыс танымаған делік, ал осы желілерде отыратын жасы үлкендердің де бір­бірінен «жү­рек лүпілдетулерін» сұрайтыны­на не жорық... Өрімталдай ұл­қыздың кітап оқып, аға ұрпақтың кішілерге ақыл айтып, ертегі­әң­гіме айтатын уақыттарын осылай­ша өткізіп жатқандарына бір түр­лі қарның ашады екен. Осыдан да ұлттық тәрбиеміз ақсамай ма?

Соңғы кездері телеарналар­дың бірінен филиппиндық «Жүре­гім сізге аманат» атты заманауи

Біз – екеуміз!

Соңғы 10 жылдың ішінде елі­мізде бала туу көрсеткіші 25%­ға артқан. Бұл, әрине, қуанарлық жағдай. Бір кездері шетелдерде Бальзак шығармаларындағыдай, бұл дүниені жалпағынан басып, барлық қызықты көріп қалуға тырысатын адамдардың «өрке­ниетті» саналғаны, көп бала туу көштен қалудың белгісі санала­тын идеология өз жемісін берді. Табиғи өсімді қамтамасыз ету үшін бір әйел кем дегенде екі, бір бала тууы керек болса, қазіргі көрсеткіш Италия мен Испанияда бір­екі, Германияда 1­3, Грекияда 1­4, Франция мен Данияда 1­4, Ирландияда әр әйелге орта есеп­пен екі баладан келеді. Экономи­касы дамыған Қытайдың өзі «Бір отбасыға – бір бала» саясатының зардабын тартуда. Оларда еңбек адамдары санына шаққандағы зейнеткерлер қатары жылдан­жылға артып келеді. Бұл – тек бір елге тән құбылыс емес, өркениетті

саналатын еуропалық мемле­кеттерге тән жағдай. Сондықтан мұндай әлеуметтік, стратегиялық мәселелерге енжар қарауға бол­майды.

Менің жеке өмірімді мысалға алатын болсақ, 19 жасымда сүй­ген жігітіме тұрмысқа шықтым. Екеуміз де студентпіз. Отбасылық өмірім өзіме ұнайды. Құрбы­құр­дастарымның көбі: «Жастық шақ­та ойнап­күліп, қызық көрмейсің бе, біреудің шұлығын жууға неге асықтың?» ­ деп күстәналады. Қай­мағы бұзылмаған ауылдан шық­ қан қарапайым маған ондай шо­лақ ақыл­кеңестер оғаш естілді. Қыз баланың өткінші қызықтарға алданбай, «етегін жел ашпай», болашақ ұрпағының шаңырағына адал, үстіндегі ақ көйлегі тәрізді аппақ арымен аттағанына не жет­сін деп білемін. Өйткені өзім ес білгелі анашым, үлкендер жағы осылай деп құлағымызға құятын. Әрине, жас отбасы болу оңай

емес, бірақ екі жақтың да ата­ана­сы қолдарынан келгенше қолдап, көмектеседі. Жұбайым да сабақ­тан қолы бос кезінде қосымша жұмыс жасап, өзінің отағасылық, отбасын асырау қамындағы мін­деттерін адал атқаруда. Бұрынғы басым бос, тұрмысқа шықпаған кезіме қарағанда қазіргі тірлігім әлдеқайда қызықтырақ, өйткені біз – екеуміз, ақылдасамыз, кеңе­семіз, бір­бірімізге сүйеуміз. Біз де өзіміз сықылды студенттік от­басыларымен араласып тұрамыз. Меніңше, ерте отбасын құрудың еш әбестігі жоқ. Отбасын ешқан­дай ақшамен, мал­мүлікпен сатып алып құрай алмайсың. Жас отба­ сының өміріндегі кездесетін қиын­ шылықтың барлығы уақытша. Бас­ тысы – бір­бірімізге деген сү­йіспеншілік пен сыйластықты жо­ ғалтпау, саналы ұрпақ тәрбиелеу. Бір сөзбен айтсам, отбасым – ме­нің өмірдегі ең басты құндылы­ғым.

Жанбота ҚАЛИМАТОВА,Ж. Досмұхамедов

атындағы педагогикалық колледждің студенті,

Орал қаласы

Қазақстанда қыздардың тұрмысқа шығатын орташа жасы шамамен 24 болса, жігіттердің шаңырақ көтеретін жасы – 20­27 жас аралығы. Бұрынғыдай «Он үште отау иесі» деудің күні өткен, әрине. Өйткені ХХІ ғасырдың жастарының көпшілігі мансап қуады, одан кейін теңі табыл­май, жүріп қалады дегендей. Оқыған­тоқыған аруларымыздың көбісі өздерінің өмірлік серіктерінің көлігі, басыбайлы баспанасы, тұрақты қызметі, мол жалақысы болғанын қалайды. Қыздар жағы солай істеген соң, ауыл­аймақтағы кей жігіттер біраз жасқа келсе де, үйлене алмай, «сүр бойдақ» болып жүр.

Хоккейші қызӘдетте, хоккейді

көпшілігіміз ұлдардың,

ер­азаматтардың ойыны

деп білеміз. Көгалдағы

хоккей – мұз үстінде ой­

налатын хоккейге ұқсас

спорттың бір түрі. Онда

да мұздағы хоккейдегі

сықылды, спортшыдан

жылдамдық, дәлдік талап

етіледі. Көгалдың үстінде

шапшаң жүгіріп жүріп, доп

ұратын таяқшамен допты

қақпайлай жүріп, қақпаны

дәл көздеу екінің бірінің

қолынан келмейді.

Қаршадай қыз Ділназ Хайрушева спорттың осы түрімен біраздан

бері айналысады. Ол Орал қаласындағы №36 мектептің 8­сыныбында

оқиды. Оқу үлгерімі жақсы, батыл ару №1 спорттық мектебінде тәлім

алады, облыстағы «Уралочка» командасының мүшесі.

Хоккейші қыз спорттың бұл түрін бірден таңдамаған. Алғашында

спорттық биге қатысқан. Кішкене кезінде актриса болуды аңсаған қыз

қазіргі таңда кәсіби хоккейші болуды армандайды. Хоккейді шебер

ойнайтын спортшы арманының алдамайтынына сенімді. Болашақта

Қазақстанның құрама командасында ойнағысы келеді.

Хоккей спортымен айналысқан оған өте ұнайды. Сонымен бірге

жас спортшы өзінің командалас құрбыларымен бір атаның балаларын­

дай тату. Спорттың арқасында командасымен бірге көп қалаға саяхат­

тағысы келеді. Ділназдың спорттағы жетістіктері, алған марапаттары

жетерлік. Бірақ та батыл қыз бағындырар биігім әлі алда деп біледі.

Мөлдір НИЕТҚАЛИЕВА,

№36 мектептің 8-сынып оқушысы,

МТЖО жанындағы «Жас тілші» үйірмесінің мүшесі,Орал қаласы

Әр барған сайын бұрын білме­ген, естімеген жаңалықты ашамыз, тамсанамыз. Облыстық қазақ дра­ма театрындағы түрлі қойылым­дардан рухани ләззат алып, жан дүниең байып қайтатыны рас. Қалаға оқу іздеп келген ауыл бала­сы мәдениет ошақтарына барып, ой­өрісін кеңейтіп, дүниетанымын жетілдірсе, несі айып?!

Жақында облыстық қазақ дра­ма театрында режиссер Мұқан­ғали Томановтың «Жәннат» атты драмасы сахналанды. Көрермен­нің назарын өзіне тез аударып алған бұл қойылымда асқар тау­дай әкесін жоғалтқан қаралы шаңырақтың қайғысы осы үйдің үлкен баласының жат ағымның жетегінде кетуімен басталады. Анасы, бауырлары Сүйінішті тірі­лей жоғалтып алмаудың амалда­рын жасап бағады. Баласы үшін шыр­пыр болған ана өмірден өтіп бара жатып, тұңғышын тура жол­ға болмаса да, терең ойға салып кетеді. Асан иман да Сүйінішті дұ­рыс жолға түсуіне ықпал жасап, көмегін аямады. Міне, қойылым көрерменге ой салды.

Отбасында діни тәрбие алма­

ған жастардың жат ағым етегіне еріп кетуі кездесуде. Діни сауаты нашар жастардың көзін ашуға, ді­ни жолын дұрыс бағыттауға «Жән­нат» қойылымы көп көмектесеті­ніне сенімдімін. Әсіресе, ауылдан келген аңғал жастарымыз осын­дай қойылымдарға жиі барса, жат ағым жетегіне арбалмас еді... Қойылымның тәрбиелік жақтары өте көп. Мысалы, Алла разылығы ата­ана разылығында екені айты­лады. Сондықтан студенттерге, жас буынға мәдениет орындары­на, театрларға жиі барып, көкірек көздеріңізді ашсаңыздар деймін.

Шақан НИЕТБАЙ, студент,

Орал қаласы

Рухани байлық іздесеңіз, театрға барыңыз

телесериялы көрсетілуде. Кейбір отбасылар, әсіресе, жастар жағы фильмді қаза жібермей қарай­ды. Онда Эбби есімді кішкентай қыз әлеуметтік желілерге өзі кі­ріп, өзіне парақша ашады. Оны біліп қойған әкесі ашу шақырып, барлық балаларын жинап, тәр­тіпке шақырады. Сонда Эбби не деп ақталады дейсіз ғой: «Мен де әпкем сықылды ғашық жігітте­рімнің көп болғанын қалаймын». Ал бізде ше? Қазіргі кейбір ата­аналар «Менің балам компью­терді бес саусағындай біледі. Кез келген сұраған нәрсеңді тауып береді», ­ деп мақтан етіп жатады. Іс жүзінде ұлының не істейтінін, қандай тақырыптар қызықтыра­тынын, кіммен хат жазысатыны­нан бейхабар. Ғаламторды қауіп­ті, сананы улайтын, теріс жолға итермелейтін (мысалға, гейлер­дің желілерде отыратынын біл­мейді) ақпараттардың молдығын ескере бермейді.

Інімнің айтуынша, бірде 6­сы­ныптықтар бұрымдылар арасын­да фотобатл ұйымдастырған. Сонда көп лайк жинай алмаған сыныптасы «дауысты» көбірек жи­наған сыныптас құрбысын бала­ғаттап, лас сөздерге толы коммен­тарий жазып ұрысқан. Осының барлығы «әлсіз» мұғалімнің көзін

бақырайтып қойып, сабақ үстінде орын алғанын қайтерсің... Сон­да қазіргі жасөспірім қыздардың (әрине, барлығы емес) фото жа­рыстағы мақсат­мүддесі біреу: өздерінің әдемі бет­жүздерін жар­намалау, былайша айтқанда, кі­шігірім сұлулық байқауын өткізу. Сонда солардың ата­анасы қайда қарайды, сабақтарын қарамай ма деген ойға қаласың.

Елбасымыз Астанадағы ли­цейлердің бірінде оқушылармен өткен ашық сабақта «Қазір әлеу­меттік желілерде отыратындар ертеңгі күні кітап оқитындарға қызмет көрсетеді» деп айтқаны есімде қалыпты. Расында, қазір «Бой жарыстыратын емес, ой жа­рыстыратын заман» екенін естен шығармалық.

Орынгүл ҚАНАТ,Ж. Досмұхамедов

атындағы педагогикалық колледждің студенті,

Орал қаласы

Бірде туысқанымның үйіне барғанымда, сол үйдегі 6­сыныпта оқитын інім Жеңістің тапжылмастан ұялы телефонға үңіліп отырғанын байқадым. Одан «Не көріп отырсың?» деп сұрасам, сөзіме құлақ асар түрі көрінбейді. Байқап қарасам, ғаламторға кіріп, фотобатл, яғни фото жарысқа қатысып, біреулерге лайк басып, жарысып отыр екен.

Сізге басайын ба?

Оралдағы музейлердің барлығына дерлік осы студент болған кезімізден топ болып барып, экспонаттарымен танысып жүрміз.

11oral_oniri@inbox.ru Бейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл

мәселе

лік жазаға тарты­лып, әрқайсысына 39640 теңге айыппұл жазасы тағайындалды.

2015 жылғы 9 желтоқсанда Темір Масин ауылдық округінде­гі Зұлқаш қыстағына қарасты да­ лалық жерде РМҚК «ӨБ Охотзоо­пром» инспекторлары «УАЗ» мар­калы автокөлікті тоқтатып, тек­серу барысында Ұялы ауылының тұрғыны Б. есімді азаматтың 28 калибрлі бір аңшылық қару мен 11 дана патронды ішкі істер ор­ганының рұқсатынсыз алып жүр­гені анықталған. Ол далаға аң аулауға шыққанын, аңшылық мыл­тығы ішкі істер органында тір­келмегенін, қару қайтыс болған әкесінің қаруы екенін мойында­ды. Бұл азаматтың 15.12.2014 жы­ лы азаматтық қаруды тиісті тір­кеусіз сақтағаны үшін әкімшілік жазаға тартылғаны анықталды. Алайда ол одан ешқандай қоры­тынды шығармай, бір жылдың ішінде әкімшілік құқықбұзушылық әрекетін қайталап отыр. Сот оның бұл әрекетін әкімшілік жауапты­лық пен жазаны ауырлататын мән­жайлар ретінде ескеріп, 63 630 теңге көлемінде айыппұл жа­засын тағайындады. Әкімшілік құқықбұзушылық жасау құралы болған қарулар мемлекет менші­гіне тәркіленіп, сот актілері заңды күшіне енді. Осы істер бойынша құқық бұзушы тұлғалар ішкі істер органының рұқсаты болу керек екенін білмегенін көрсетті. Әрине, заңды білмеу жауапкершіліктен құтқармайды.

Қару айналымы Қазақстан Рес­публикасының 1998 жылғы 30 желтоқсандағы №339 Жекеле­ген қару түрлерінің айналымына

меттік қару болып үш түрге бөлі­ неді. Азаматтық қаруға Қазақ­ стан Республикасының азамат­тары өзін­өзі қорғау, спортпен шұғылдану және аң аулау мақ­сатында пайдаланатын қару жа­тады. Азаматтық қарудың өзі бы­лайша бөлінеді: өзін­өзі қорғау қаруы, спорттық қару, аңшылық қару және белгі беретін қару. Көбіне азаматтар қаруды аң ау­лау мақсатында пайдаланады. Заң бойынша 18 жасқа толған Қазақ­стан Республикасының азаматы тұрғылықты жері бойынша ішкі істер органдарынан нақты қару түрін иемденіп алуға рұқсат ал­ғаннан кейін азаматтық қаруды пайдалануға құқығы бар.

Ереже бойынша ішкі істер ор­гандарынан аңшылық атыс қаруын сатып алуға рұқсат алу үшін ҚР азаматтары мынадай құжаттарды: толтырылған карточка – өтінішті, аңшылық куәлікті (аң аулау құқы­ғын беретін мемлекеттік баж төленгені туралы белгісі бар), денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган белгілеген қару ұстауға қарсылық жоқ екені тура­лы медициналық қорытынды. ҚР азаматтығын растайтын құжаттың көшірмесі, қаруды қауіпсіз ұстау­дың ережелерін білетіндігін тек­серу туралы анықтаманы және тегіс ұңғылы аңшылық қару бұл адамның заңды иелігінде кемінде үш жыл болғандығын растайтын, ішкі істер органы берген қаруды сақтау мен алып жүруге рұқсаттың көшірмесін ұсынады.

Ал ішкі істер органдарынан аң­шылық атыс қаруын сатып алуға рұқсат алу үшін азаматтар мы­надай құжаттарды толтырылған карточка – өтінішті; медициналық қорытынды, төлқұжат көшірмесі және қаруды қауіпсіз ұстаудың ережелерін білетіндігін білетін тексеру туралы анықтама ұсына­ды.

Қару бар жерде қауіп бар

де қаруды алып жүрудің рұқсаты болып табылады және ішкі істер органының қаруды сақтау мен алып жүруге берген рұқсатын өзімен бірге алып жүруге міндет­ті. Қаруды сақтаудың, алып жүру­дің, тасымалдаудың және пай­ даланудың белгіленген ережеле­рін бұзғаны үшін кінәлі адамдар Қазақстан Республикасының заң­намасына сәйкес жауапқа тарты­лады. Ал аңшылық суық қару қап­талған күйде тек қана аңшылық куәлігі болған жағдайда тасымалда­нады. Ал азаматтық қарудың иесі қайтыс болған жағдайда отбасы мүшелері бір ай мерзім ішінде бұл қаруды қайта тіркеуге немесе комиссиялық өткізуге тапсыруға міндетті немесе олар оны аза­маттық қаруды сатып алуға ішкі істер органдарының рұқсаты бар адамға бөлек беруі тиіс.

Мұраға қалдыру, сыйға тар­ту Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгіленеді. Бұдан басқа қарудың иесі тұрғы­лықты жерін өзгерткен кезде қа­руды ішкі істер органының есебі­нен шығарады және оны он күн мерзімде жаңа тұрғылықты жері бойынша тиісті есепке қояды. Ал бір ауданның, не ауданға бө­лінбейтін қаланың шегінде тұр­ғылықты жерін өзгерткен кезде бұл туралы аумақтық ішкі істер органына бес күн мерзімде ха­барлауы тиіс. Қару жоғалған не­месе ұрланған жағдайда иесі осы жайтты ішкі істер органына бір күн мерзімде хабарлауға міндет­ті. Заңсыз сақталған қаруды өз еркімен тапсырған тұлға, егер оның әрекеттерінде өзге де құ­қықбұзушылық құрамы болмаса, әкімшілік жауаптылықтан боса­тылады. Бір нәрсе айқын: қару бар жерде қауіп бар. Егер оны ұстаудың, сақтаудың, алып жүру немесе тасымалдау тәртібін біл­месе, ол қауіп ушыға түседі. Тап бір қажеттілік болмаса, ұстаудың қажеті де жоқ. Ұстаған жағдайда қару иелері құқықтары мен мін­деттерін білгені жөн.

Гүлжиһан САҒИТОВА,Бөкей ордасы сотының

төрайымы

Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқықбұзушылық туралы кодексінің 482­ба­бында жеке және заңды тұлғалардың қаруды заңсыз иеленіп алу, беру, өткізу, сақтау, алып жүру, тасы­малдау тәртібін бұзғаны үшін әкімшілік жауаптылық көзделген. 2016 жылғы қаңтар айында қаруды сақтау мен алып жүрудің тәртібін бұзған үш тұлғаға қатысты әкімшілік іс қаралды. Бұл азаматтардың жеке қаруды сатып алу, сақтау, алып жүру тәртібін білмейтіндерін аңғартады.

Қаруды ұстау тәртібін бұзушы­лар көп жағдайда ішкі істер ор­ гандарының жедел алдын алу іс­шарасы кезінде рұқсат беру ере­жесі бойынша тексеру барысында анықталады. Қаралған әкімшілік істер бойынша мысал келтіретін болсақ, Ұялы ауылының тұрғыны Д. өзінің атасынан қалған аңшы­лық 16 калибрлі, тегіс ұңғылы, да­ра ауызды «ИЖ­К» модельді аң­шылық мылтығын және алты дана патронды ішкі істер органының рұқсатынсыз алып жүріп, сақтаға­ны анықталған. Сотта құқықбұзу­шы атасынан қалған қаруды өзімен бірге алып жүргенін мойындады. Тағы бір жағдай Сайқын ауылын­да орын алған. Құқықбұзушы Н. 1997 жылы қайтыс болған әкесі­нен қалған аңшылық мылтығын үйінде сақтаған. Құқықбұзушылар аңшылық қаруды иелену (сақтау) үшін ішкі істер органының рұқ­сатын алу қажеттігін білмегенін айтып, әкімшілік құқықбұзушылық әрекеттерін мойындады. Әкімші­

Азаматтық қаруды сатып алуға рұқсатты ішкі істер органдары, төлқұжатын немесе жеке басын куәландыратын құжатты көрсет­кен жағдайда үш ай мерзімге бе­реді. Сатып алынған азаматтық қару сатып алған күнінен бастап жеті күн мерзімде оны сақтауға немесе алып жүруге ішкі істер органдары бес жыл мерзімге беретін рұқсатты ала отырып, иесінің тұрғылықты мекенжайы бойынша ішкі істер органында тіркеледі. Жоғарыда аталған ере­ женің 89­тармағы бойынша аза­маттық қаруды сақтауға немесе алып жүруге рұқсатты алу үшін ішкі істер органына көлемі 3х4 фотосурет; қаруды тіркеу үшін мемлекеттік баж және қаруды сақтауға немесе алып жүруге рұқ­сат беру үшін төленгені туралы түбіршектер, қаруды иемдену кө­ зін көрсететін құжат ұсынылады. Қаруды сақтауға, алып жүруге рұқсаттың қолданылу мерзімін ұзарту үшін қару иесі техникалық байқаудан өткізу үшін қолындағы қаруды және құжаттарды ұсы­нып, жергілікті ішкі істер органы­на ұсынады. Ереже талабына сай қару мен оның патрондары иеле­рінің тұрғылықты тұратын жерін­де еденге немесе қабырғаға берік бекітілген, есігінде ішкі құлпы бар металл шкафта (сейфте) сақталуы тиіс. Қару иесінің тұрақты тұратын жерінен тыс орындарда (жеке үй, пәтер, бақтағы үй, гараж, сарай, вагон, лашық, шатыр) соның ішін­де туысқандарында, таныстарын­да сақтауға жол берілмейді.

Қару иесі ұзақ уақыт болмаған жағдайда қару уақытша ішкі істер органына тапсырылуы қажет. Кө­ліктің барлық түрлерімен алып жүру немесе тасымалдау кезінде қару оқталмаған күйде қабына салынуы тиіс. Қаруды алып жүру немесе тасымалдау кезіндегі бар­лық жағдайларда иесі бір мезгіл­

мемлекеттік бақылау жа­сау туралы заңымен және

аталған заңды жүзеге асыру жөніндегі шаралар туралы Қа­

зақстан Республикасының Үкі­метінің 2000 жылғы №1176 қау­лысымен бекітілген ережемен реттеледі. Заң талаптары азамат­тардың өмірі мен денсаулығын, меншікті қорғауға, қоғамдық қа­уіпсіздікті қамтамасыз етуге, қор­ шаған орта объектілерін, ресурс­тарды күзетуге, қылмысқа және қарудың заңсыз таратылуына қарсы күресте халықаралық ық­палдастықты дамытуға бағыттал­ған. Өзінің бағытталған мақсаты мен негізгі өлшемдері, сипатта­ малары бойынша қару жауын­герлік қол атыс қаруы мен суық қару; азаматтық қару және қыз­

12 oral_oniri@inbox.ru

БұҚАРАБейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл

Тәуелсіздік тартуы

Жәнібек ауданында

тәуелсіздік алғалы бері

көптеген әлеуметтік,

мәдени, денсаулық

сақтау нысандары

салынды. Ауданның

экономикалық әлеуеті

артуына барлық

жағдай жасалуда.

Жәнібек аудандық психология­

лық­педагогикалық түзеу кабинеті

(ППТК) 2009 жылдың желтоқсан

айында пайдалануға берілген. Құ­

рылысқа 15 млн. теңге қаржы жұм­

салған. Кабинет алғаш ашылғанда

онда даму мүмкіндігі шектеулі 53

бала оқып, 19 қызметкер жұмыс жа­

саған. Қазіргі уақытта 24 адам қыз­

мет істейді.Жалпы сомасы 214 млн. теңге­

ден асатын қаржыға салынған ау­

дандық туберкулез ауруханасы

2007 жылы тамыз айынан бастап

науқастарды қабылдай бастады.

Ұжымда бір дәрігер, тоғыз медби­

ке және техникалық қызметкер ең­

бек етеді. Қамысты ауылдық округіндегі

Е. Ниетқалиев атындағы жалпы бі­

лім беретін орта мектептің жаңа

ғимараты 2013 жылғы 1 қыркүйек­

те есігін айқара ашты. Оның құры­

лысына 750 млн. теңге қаржы бө­

лінген. Қазіргі таңда 250 оқушыға

42 мұғалім дәріс беруде.

2015 жылы Астана күні қарса­

ңында Жәнібек ауылында «Алтын

ұя» бөбекжайы ашылды. Қазір ба­

лабақшада 260 бүлдіршін алаңсыз

тәрбиеленуде. Ұжымда 37 педагог­

тәрбиеші бар.

Баршаңызды 8 наурыз – Халықаралық әйелдер күнімен құттықтаймын! Жыл сайын күлімдеген ерте көктеммен бірге келетін аяулы әйелдер қауымы үшін ерекше де қадірлі 8 наурыз мерекесі келді. Қарға тамырлы қазақ халқымыз әрқашан әйел затын қастерлеген, шаңырақтың ұйытқысына, ырыс пен ынтымақтың алтын діңгегіне балаған. Әйел – жанұяның жаны, отбасының отын жағып, шаңыраққа шуақ құятын қасиетті құбылыстың иесі. Сіздерге көктемнің алғашқы мерекесі күні зор денсаулық, шаттық пен бақыт, отбасының амандығын тілеймін.

Ізгі тілекпен: Валерий БЕЛАШ, «Урал кров Авто» ЖШС-ның бас директоры

Сіздерді көктемнің шуақты мерекесі 8 наурыз – Халықаралық әйелдер

мерекесімен құттықтаймын! Сіздер өмірді нұрландырып, шаңыраққа шаттық нұрын

себесіздер. Сіздердің қолдауларыңыз әркімнің жүрегінде сенімділік ұялатып,

шуақ сыйлайды. Осы айрықша қасиеттеріңіз мәңгілік салтанат құрып, елге ырыс­құт

дарытсын. Зор денсаулық, баянды бақыт, көтеріңкі көңіл күй тілеймін.

Құрметпен: Асылбек САҚҚАЗОВ,«Батыс су арнасы» ЖШС-ның

директоры

Жәнібек ауданы

Құрметті «Урал Кров Авто» ЖШС-ның

ұжымы!

Құрметті «Батыс су арнасы» ЖШС-ның ұжымы!

Бейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл13

oral_oniri@inbox.ru

Қаратөбе балалар шы­ғармашылығы үйі жа­нындағы «Ақындық әліп­

песі» үйірмесінің мүшесі, Мұхит атындағы мектептің 8­сынып оқу­ шысы Райымбек Өтепов Алматы облысында өткен оқушылар ара­сындағы республикалық ақындар айтысында Есенқұл Жақыпбеков атындағы арнайы жүлдені жеңіп алды.

Алматы облысы Жамбыл ауда­ нының орталығы Ұзынағаш ауы­ лында Жамбыл Жабаевтың туға­нына 170 жыл толуына орай «Жыр алыбы – Жамбыл» деген атпен ұйымдастырылған айтысқа 26 үміт­кер қатысқан. Батыс Қазақстан облысының намысын қорғаған Райымбек Өтепов алғашқы айна­

Жүлдемен оралдылымда астаналық Диас Төлепбергенмен айтыс­ са, финалда семейлік айтыскер, 11­сынып оқу­ шысы Ырысгүл Дос­ жановамен сөз қағыс­тырыпты. Райымбек ай­тыс қорытындысында жоғарыда аталған ар­найы жүлдені жеңіп алып, диплом және ақ­ шалай сыйлықпен ма­ рапатталған. Райымбек­ тің жетекшісі Ертай Бимұханов – ақынғ жоғары санатты қосымша білім беру педагогі. Оның же­текшілігімен «Ақындық әліппе­ сі» үйірмесі 1995 жылдан бастап жұмыс жасап келеді. Бүгінде рес­публикаға танымал ақын Талант

Арғынғали осы үйірмеден дәріс ал­ ған. Ол – Ертай Бимұхановтың ақындық өнердегі алғашқы шәкірт­терінің бірі.

Едіге ҚАСЫМ,Қаратөбе ауданы

Қадыр Мырза Әлі атындағы облыстық мәдениет және өнер орталығында «Мың алғыс» атты әдеби­сазды кеш ұйымдастырылды.

Алуан тілде жауған алғыс

Кеш шымылдығы «Батыс star» тобы шырқаған «Қазақстаным» әнімен ашылғаннан кейін, жүргі­ зушілер әрбір нөмірді қазақ, орыс және ағылшын тілінде та­ныстырып отырды. Көрермендер киіз үй жанынан түрлі ұлт өкіл­ дерін құшақ жая қарсы алған қазақ халқының дархан бейнесі сомдалған сахналық көріністі тамашалады. Жебірей ұлттық мәдени орталығының бишілері «Тум балалайка» биін ұсынса, украин ұлттық мәдени орталы­ғының өнерпаздары ән әуелетті. «Баршаңызға мың алғыс!» әдеби­музыкалық өңдеуінде түрлі ма­ мандық иелеріне арналған өлең­дер оқылды. Жергілікті танымал әншілерден Марат Сарбөпеев, Мұратжан Османов, Дамир Сәті­

баев туған жер, ұстаз, ана тура­ лы әндер шырқады.

«Қойылымда түрлі ұлыс өкілі­ нің ана тілінде «рақмет» сөзі бір­ неше нұсқамен айтылды. Басты­сы, Алғыс айту күнінде татулық­ ты, ынтымақты насихаттауды көз­ дедік. Мейірім шарасына қала­мыздағы этномәдени бірлестік мүшелерін шақырдық. Соны­ мен бірге жоғары оқу орында­рының студенттері мен мектеп оқушылары да белсене қатысты. Жүрек жылуын сезінудің жастар үшін тәлімдік мәні зор екені анық», – деді Қадыр Мырза Әлі атындағы облыстық мәдениет және өнер орталығының режис­сері Асылай Көпжанова.

Ұлан ЫСҚАҚҰЛЫ

Бағдарламаның басты мақсаты ­ халықтың жұмыспен қамтылу деңгейін арттыру, халықтың әл­ауқатын арттыруға жәрдемдесу және жұмыссыздықты қысқарту.

Бағдарлама үш бағытта жүзеге асырылады. Оның барлық бағыт­ тарына қатысудың басым құқығы оқуды аяқтағаннан кейін үш жыл ішінде жалпы білім беру мектеп­терінің 9, 11­сыныптарын, техни­калық және кәсіптік, орта білім­ нен кейінгі, жоғары және жоға­ры білімнен кейінгі білім беру ұйымдарын бітірушілерді және оқушыларын қоса алғанда, 29 жасқа дейінгі жастарға берілген.

Қазақстан Республикасы Ден­саулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 10 сәуірдегі № 221 бұйрығымен қабылданған «Жастар практика­ сын ұйымдастыру және қаржы­ландыру қағидасы» жастар прак­ тикасын ұйымдастыру, қаржылан­дыру және оның шеңберінде тех­ никалық және кәсіптік білім беру, орта білімнен кейінгі және жоға­ры білім беру ұйымдарының тү­лектері қатарындағы жұмыссыз азаматтарды жұмысқа орналасты­ру тәртібін реттейді.

Бағдарлама шеңберінде ұйым­дастырылатын жастар практика­ сы ­ арнайы түлектердің алған кәсібі (мамандығы) бойынша бас­ тапқы жұмыс тәжірибесін жинақ­тауына арналған. Жастар прак­тикасына жұмыссыз жастар алты ай мерзімге жолданады және оларға экологиялық үстемеақы­лар бойынша төлемдерді есеп­ке алмағанда 18 айлық есеп­ тік көрсеткіш көлемінде, яғни 38178 теңге (салықтарды, мін­детті әлеуметтік аударымдар­ ды, пайдаланылмаған еңбекақы­сы үшін өтемақыларды және банк қызметтерін ескере оты­ рып) еңбекақы төленеді.

Жастар практикасы жұмыс бе­рушілерде олардың меншік ны­

санына (мемлекеттік және жеке мекемелер) қарамастан уақытша жұмыс орындарын құру арқылы ұйымдастырылады және оған жұмыспен қамту органдарында жұмыссыз ретінде тіркелген 29 жасқа дейінгі жастар жолданады.

Облыс бойынша жастар тәжіри­бесін ұйымдастыру және оларды әрі қарай тұрақты жұмысқа ор­наластыру бағытында 2011­2014 жылдары аралығында техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейін­гі, жоғары және жоғары білімнен кейінгі білім беру ұйымдарын бі­тіруші 6042 жас түлек жастар прак­тикасынан өтіп, алғашқы жұмыс тәжірибесін жинақтады.

2015 жылы жастар практика­сын ұйымдастыру мақсатында 477 мекемемен келісімшарт жа­салды, мемлекеттік бюджеттен 98,5 млн. теңге қаржы бөлінді. Жұмыспен қамту орталықтары арқылы 818 жас маман бастапқы жұмыс тәжірибесін жинақтау мақсатында жастар практикасы­на жолданды. Сонымен қатар жергілікті бюджет арқылы ұйым­дастырылатын жастар практи­ касына 597 жас түлек жолданды.

Жастар үшін жастар практика­сы алғашқы жұмыс тәжірибесін жинақтауға, кәсіби шыңдалуға, қаржылық қолдауға, еңбек рыно­гында бәсекелестікке қабілеттілі­гін арттыруға және жұмысқа ор­ наласуға мүмкіндік береді.

Осындай атқарылған жұмыс­тардың нәтижесінде жастар ара­сындағы жұмыссыздық деңгейі 2014 жылдың 4 тоқсанымен (4 пайыз) салыстырғанда 0,2 пайыз­ ға төмендеп, 2015 жылдың 4 тоқ­санында 3,8 пайызды құрады.

Н. ЖҰМАҒАЛИЕВА,облыстық жұмыспен

қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар

басқармасының бас маманы

Мемлекет тарапынан жұмыссыздарды, өзін­өзі жұмыспен қамтығандарды және халықтың нысаналы топтарына кіретін адамдарды жұмыспен тұрақты әрі нәтижелі қамту мақсатында «Жұмыспен қамту 2020 жол картасы» бағдарламасы қабылданды.

Жастарға арналған тиімді тәжірибе

дАлА-ҚАлА

14oral_oniri@inbox.ruБейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл

ТАғзым

Сыланып, сипаланып, сұғынбаған,Алтынды көріп, жолдан бұрылмаған.Сондықтан періштені былай қойып,Беруші ек сәлемді де бұрын саған.

Ермеген әзәзілдің жетегіне,Тартқан да кіндік ата мекеніне.Бабалар қаныменен біткен мінез,Осылай сүйекпенен кетті, міне.

Пір тұтып дара қазақ Қабдоловты,Көңілдің айдынына қаз қоныпты.Содан да жол үстінде Секеңе бұл,Жарандар, байлық емес, бақ жолықты.

Жаратқан бізге осындай аға берді,Телегей­теңіз, түпсіз дана берді.Қондырып шәкірттерін қия шыңға,Ал өзі жылы ұяда қала берді.

Далада мұнар­мұнар сағым жүзіп,Барады ол туралы аңыз жүріп.Қып­қысқа өмір атты серуенде,Жүруші ед бірде жылап, бірде күліп.

Жетпес, сірә, айтылар сан теңеуім,Ұстаздардың ішінде нар төбе едің.Артта қалып бес күндік қайран тірлік,Мәңгі тыным таптың ба, мәртебелім.

Ғалымдардың ішінде хакім едің,Шәкірттердің жанашыр жақыны едің.Ақ Жайығым айырылып арысынан,Аза тұтып өзіңді жатыр елім.

Қайран, ұстаз, бірегей, біреу едің,Ана тілдің жанашыр тіреуі едің.Білім менен біліктің бірлігі едің,Шәкіртіңнің шырақты сүйеуі едің.

Кенен ойдың кемеңгер кемелі едің,Өзгелерге өсиет, өнеге едің.

Аңқылдаған ақ жарма әз бейнеңдіАлдаспанға ақберен теңер едім.

Абызым, жүзден жеке, мыңнан бірсің,Өнегең өркенді елге із қалдырсын.Пейіште жатқан жерің жарық болып,Алланың шапағаты нұрландырсын.

Жақсы істердің жалғасып жанар бағы,Өнегелі өмірдің болар мәні.«Ұзынтұра Орданың Ертөстігі»Ерназардың осы болды сөз арна­уы.

Шәкірті Ерназар ҚИСАХМЕТОВ

Хакім ұстазҰСТаЗ. қ. Мәдір, 2002 ж.

Серікқали Шарабасовтың рухына

Пай, пай, пай... дархан көңіл, данышпаным,Қашан да қолыңа тек ар ұстадың.Түседі, Секе, еске осындайда,Қай кезде мыңмен жалғыз алысқаның. Жуытпай тал бойыңа жамандықты,Өзіңнен өзге емес, заман да ықты.Басқаға ағыл­тегіл жомарт тағдыр,Көрсетті талай саған сараңдықты.

Жүргенде уақытпенен жағаласып,Кетеді жақсы­жаман араласып.Қайсы деп сұраса егер ар мен иман,Дер едім Серікқали Шарабасов.

Осылай, осындай ғой асыл ағам,Алтынды көріп жолдан бұрылмаған.Сондықтан бар періште жиылып кеп,Беріп те жатқан шығар сәлем саған.

Закария СИСЕНҒАЛИ,Жаңақала ауданы

15oral_oniri@inbox.ru Бейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл

шАРАйнА

Бірі қара, бірі ақ

Моңғолиядағы қаракөз «үздік Боксшы»

Ақпанның 15­20­сы аралығында Моңғолияда тұратын қандасымыз Нұржәмила Батырбекқызы жасөспірімдер арасындағы чемпио­натта 48 келі салмақ дәрежесінде алтын ме­дальды жеңіп алды және «Үздік боксшы» атанды.

Ол Ұланбатыр қаласындағы орта мектепте оқиды. Чемпион қазақ қызының әкесі дін қыз­меткері екен. Моңғолия мұ­

сылмандар қоғамының бас ди­ ректоры, ел Президенті әкімші­лігі жанындағы дін істері басқар­масында қызмет етеді. Ағасы, әпкесі, сіңлісі бар. «Спортқа өзім­ді қорғау мақсатында келдім», ­ дейді Нұржәмила. Онысы да дұрыс шығар, шетелде жүрген қандастарымыз өзіне сенбесе, кімге сенеді?! Ол: «Моңғолия қазақтары арасынан шыққан боксшы қыздар аз. Арманым – олимпиадаға қатысу. Сол ар­манға жету үшін тынбай шебер­лік шыңдаудамын», ­ дейді.

Талай спорт жарыстарында жүлдеге ие болған, 1957 жылы шыққан көліктің бастапқы бағасы 20 млн. еуро екен. Парижде өт­

Барби қуыршағының жаңа түрі ата­ана мен баланың басқан ізін аңдитын тыңшылық қасиетке ие. «Wi­Fi» бойынша жабдық­талған қуыршақ баланың қой­ған сұрағына жауап беріп, іші­не орналастырған микрофон арқылы әңгімені жазып алады. Ол сымсыз байланыс арқылы барлық жазбаны ғаламторға шы­ғарып жібереді, яғни баланың қойған сұрағына баға беріп, сұ­раққа дәл жауап беретін адамды іздейді. Wi­Fi байланысы арқы­лы қуыршақты «сындыру» оңай, сөйтіп арам ойлы хакер оның ішінде сақтаулы тұрған аудио­файлды ұрлап, микрофонға қол жеткізген соң қуыршақ арқылы баламен сөйлесе алады. Хакер қуыршақтың иесінің үйінің қай­да екенін, үйде адам бар­жоғын біле алады. Сондай­ақ Wi­Fi жүйе­сі арқылы ғаламторға жалғанған басқа да құрылғыларға қол жет­кізіп, олардың жеке ақпаратын

ұрлайды. Ақпарат қорғау ма­мандары бұл қуыршақтың одан әрі сатылуына қарсы болған. Алайда Барби өнімін шығарушы «Mattel» компаниясы бұған пыс­қырып та отырған жоқ», ­ дейді олар.

Қырғыз имамдарының шешімі

Жазықсыз балалар қырылуда

Әлемде соғыстың салдарынан елінен еріксіз

қоныс аударуға мәжбүр болғандардың саны

60 миллионнан асқан. Соңғы жылдары күн

сайын 4600 адам босқынға айналуда.

Еуропа еліне босып келген 10 мың бала із­түз­

сіз кеткен. Италияда бес мың, Швецияда мыңға

жуық, Ұлыбританияда 350­дей бала жоғалған.

Түркия арқылы Еуропаға өткен босқындардың

мыңдаған баласы жолда суықтан қырылып, тірі

қалғандары гректің Лесбос бұғазының жағалауына

аш­жалаңаш, ілініп­салынып, әзер жеткен. ЮНИСЕФ

агенттігі балалардың жылы киім мен тамаққа зәру

екенін, олардың аяздан өліп кету қаупі басымдығын ай­

тып дабыл қаққан. Бірақ бұған селт еткен жан болмапты.

Құқық қорғау органдары жоғалған балалардың қаскөйлер­

дің қолында екенін айтуда. «Германияда іздеу салынған 14­17 жас

арасындағы 5 мың жасөспірімнің құлдыққа түсіп немесе жыныстық зорлық

құрбанына айналуы әбден мүмкін», ­ дейді олар. Жыл басынан бері Жерорта теңізі арқылы Еуропа елдеріне

55 мыңнан астам босқын өткен. Жазықсыз жандар жол­жөнекей қаза болуда.

Әлемдегі ең қымбат көлік

кен аукционда бұл көлікке әйгілі футболшы Криштиану Роналду да таласқан. Бірақ өз есімін айтпаған белгісіз біреу көлікті 32 млн. еуро­

ға дейін көтеріп, сатып алған. Ке­йін белгілі болғандай, белгісіз адам Лионель Месси болып шықты. Ferrari 335 S Spider Scaglietti спорт көлігі 1957­1958 жылдары шыққан. 390 аттың күші бар, сағатына 305 шақырым жылдамдықпен жүретін бұл ғажап автокөліктің зауыттан төрт­ақ данасы шыққан.

Аргентиналық футболшы Лионель Месси әлемдегі ең қымбат Ferrari 335 S Spider Scaglietti көлігін сатып алды.

Қырғыз елінің имамдары исламды теріс түсініп, радикалды бағытта жүргендер мұсылман зиратына жерленбейтінін айтып отыр.

Имамдар бұл шешім туралы халықты жаппай құ­лақтандыруда. «Бұл шешім ел ішінде экстремистік пи­ғылдағы адамдардың көбеюіне байланысты шығарыл­ды» ­ дейді имамдар. Тіпті бұл талапты орындамаған мешіт имамдары жазаға тартылатын сияқты. Қырғыз­стан халқы исламды бұрмалаушыларға ашық қарсы шығып отыр. Мысалы, елдің Алабукин ауданында 70­ке жуық бөтен ағым мүшелері тұрады екен. Жақында осы ауданның бір тұрғыны Сириядан қайтып келген көршісін басқа жаққа көшіруді талап етіп, құқық қорғау құрылымдарына шағымданған. Оның айтуынша, әлгі адам жастар арасында экстремистік насихат таратуы әбден мүмкін.

Ұлыбританияда миллионнан біреу ғана кездесетін оқиға болды. Ел тұрғындары Хан­на мен Кайлдың дүниеге келген егіздерінің бірі қара түсті болып шық­қан. Бұл ерекшелік егіздердің туғанына бірнеше апта өткен соң білінген. Әкесі­нің қанына тартып, қара түсті иеленген Мила ақ түсті сыңары­нан мінезі жағынан да бөлек екен. «Бұларды егіздер деп айту қиын. Олар барлық жағынан бір­біріне қарама­қайшы», ­ дейді таңданған ата­анасы.

дайындаған Ұлдай қаБОШқыЗы

Тыңшы Барби

16oral_oniri@inbox.ruБейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл

есТелік

Сағиттың әкесі Садық Қазан (октябрь) төңкерісінен кейінгі қазақ сахарасындағы алғашқы мұғалімдердің бірі еді. Ал өнер дегенде, домбыра ойнамаса да, аздап қоңыраулы гармонь тартатынын ел білетін. Анасы Жамал отағасы сызылтқан сазды сырнай әуеніне қосылып, өзінің әсем дауысымен лирикалық ән шырқағанды жақсы көретін.

Жарқын ғұмыр АйнАсы

домбыраны үйренерде әкесі әйгілі күйшілер Бәйжекен, Кәрім, Дүйіс,

Кенжеғали сияқты ақсақалдарды әдейілеп алғызып, баласына күй тыңдатады. Кейін де күйші атала­рының бас қосқан алқалы жиын­дарына жиі барып, олардың күй тарту мәнеріне ден қойып, күй тарихын баяндаған әңгімелерін зейін қоя тыңдайтын. Беймаза көңілінің талпынысымен, үздіксіз жаттығулардың нәтижесінде күй­шілік өнерге қол жеткізеді.

Балаң күйшінің түсіне Құрман­ғазы бабасының өмірдегідей ап­айқын кіруі, осы уақиғаны араға 50 жыл салып, жасы келген шағында қаз­қалпында баяндауы да Сағит ағаның жадының мықтылығына куә.

Қырық жыл халықтық шығар­машылықпен шұғылданғанда, түр­ лі аспаптардың арасында домбы­раға ерекше қарауы да сол са­рынның құлағында қалуынан шы­ ғар. Ол кейін сөзбен жеткізіп айта алмайтын, ырысқа толы жазира­ лы дархан даласының бүгінгі кел­бетін «Әуенді дала» күйі арқылы берді. Динаның шәкірті, атақты күйші Әзидолла Есқалиевтің өзі бұл күйді жоғары бағалаған.

Сағит Садықов 1926 жылдың 5 наурызында Орал облысының Қазталов ауданы Бостандық ауы­лына қарасты Әжібай елді ме­кенінде дүниеге келеді. Алты жа­сынан бастап әнге, күйге әуестігі байқалады.

Ұлы Отан соғысы басталғанда небәрі он бестегі балаң жігіт бел­ді бекем буып, соғысқа кеткен ер­азаматтардың орнын жоқтатпай, тылда еңбек етеді. Еңсені басқан қасіретті бір сәт болсын жеңілде­ту үшін өнерімен елді жұбатып жүреді.

Ал 1943 жылы он жетіден енді ғана асқанда, өз тілегімен майданға аттанады. 1946 жылға дейін әcкер қатарында болады. Сағит Садықұлы – сол сойқан со­ғыстың ең жас ардагері. Өйткені осы алапат аяқталар қарсаңда енді ғана он тоғызға толып еді. Бозбала­жауынгердің майданда­ғы ерлігінің куәсіндей кеудесінде Отан соғысы ордені мен бірнеше медаль жарқырады.

1946 жылдың желтоқсан айын­да, небәрі жиырма жастағы «сақа жауынгер» әскерден босап, Вена­дан шығып, Будапешт арқылы елге бет алды. Алдыдан ескен желтоқ­санның салқын желі көктемнің жылы самалындай көрініп, осы

жарқын көңілмен өзі майданға ат­танған Алғай стансасына жетті.

Соғыстан соң Сағиттың атына «Ағай, сіздің көз байлайтын өнері­ ңіз болушы еді ғой. Қызылды­жа­ сылды жібек орамалдарды сиқыр­лы таяғыңызбен қағып­соғып, әп­сәтте әдемі гүл шоқтарына айнал­ дыратын өнеріңізді талай тама­шаладық. Зайыбыңыз Күләш апай­ ды сахнада сиқырлап, бүкіл де­несін орындықтың бір шетіне ба­сымен ғана іліндіріп қоятынсыз. Ауада қалай ілініп тұрғанына қа­рап, таңданып, таң­тамаша қала­тынбыз» деген сыңайдағы хаттар көп келетін.

Расымен де, майданда, әредік­те Владимир деген атақты иллю­зионистпен бірге жауынгерлер арасында жеңіл­желпі фокус көр­ сететін, ал бұл өнері бойында ертеректен бар еді. Тіпті Вена қаласындағы үлкен театрда кон­

«Күлкіңмен жанды жебеген, Көрікті едің не деген?!Сусаған егер гүл болсаң, Жаңбыр боп бетке себер ем»,

­ деп басталатын әдемі әуез жас­тықтың жалыны шарпып тұрған шақта қағазға түскен өлеңдер.

Осы жалынмен пішеншілердің көңілдерін көтеріп, ауылдық клуб жұмысын басқарып жүрді. Кейін ауылдағы өнерпаз жастарды тар­тып, алғашқы үйірме­топ құрды.

«Көк шолақ», «Молдабай» әнде­рінің кеңінен айтылып жүрген кезі. Сол кезде ғой, жас жігіттің ел ара­сында «Бүгінгінің Жаяу Мұсасы» атанғаны.

Бір күні аудан орталығынан пі­шендік басына бір топ қыз­келін­шектер келді. Солардың ішінде, әсіресе, қызыл көйлекті талдыр­маш қыз айрықша әсем, көрікті көрінді. Осы әдемі қыз кейін оның сегіз ұл­қызының анасы болған

жадау шақта, 1954 жылдары тың жерлерді игеру кезінде, қызыл қырмандарда, дала қостарында концерт беруден шаршамады. Сол топ бірер жылдың ішінде он бес адамнан тұратын дом­быра оркестріне айналды. «Аты жоқ ансамбль» 1955 жылдың күзінде «Советтік Қазақстан» атты киножурналға түсіріледі. Акаде­мик Ахмет Жұбановтың назары­на ілінеді. Одан кейінгі кезеңде жыл сайын республикалық және Бүкілодақтық жарыстарда екінші орыннан түспейді.

1960 жылдардың басында осы оркестр құрамында «Халықтық мәдениет университеті», «Көңіла­шар» көркемөнерпаздар­үгіт бри­гадасы, «Қарлығаш» ән­би ансамб­ лі, «Кешкі әуен» эстрадалық во­ калды­аспаптар ансамблі бар үл­кен өнер ұжымына айналады.

Мәдениет үйінің жанынан дра­

нында талапкер, талантты ауыл мүсіншісі ретінде суреті де жария­ланады.

Қазақстанның Орталық атқа­ру комитетінің тұңғыш төрағасы С. Меңдешевтің, тағы басқа бел­гілі қайраткерлердің бірнеше ме­ мориалдық ескерткіштерін қола­дан құйып, тас тұғырға қондыра­ ды. Шамғон Қажығалиев, Жұбан Молдағалиевтердің барельефін салды. Кеңес Одағының Батыры Мәжит Жүнісов, майдангер жер­лесі, майор Жанболат Мәуленов­тің де мүсіндерін тұрғызады.

Шамғон демекші, 1939 жылы Орал қаласында өткен оқушылар­дың өнер сайысында оны алғаш рет көреді. Әке­шешеден ерте айырылып, балалар үйінде өскен Шамғонның өнерпаздығы тура­лы ел аузында айтылып жүрген жақсы сөз көп еді. Оқушылар­дың алғашқы домбыра оркестрін ұйымдастырған да сол бала бо­латын. Ол кейіннен КСРО халық әртісі атағына ие болған Шамғон Қажығалиевтің дәл өзі.

Айта кетсек, кейін Шамғонның мемлекеттік оркестрінен де Ал­матыға барғанда, көп нәрсе үй­ренді. Алғашқы әндер жинағы шыққанда, барша қазаққа кеңінен танымал Жүсіпбек Елебеков, Ға­рифолла Құрманғалиевтен бастап, Латиф Хамиди, Тілес Қажығалиев қостаған ондаған өнер қайраткері ыстық лебіздерін білдіргені өз ал­дына жеке әңгіме.

Сағит ағаның өз қолымен сал­ған Құрманғазы, Дина, Мұхит, Бір­жан, Мәди, Абай сияқты ерекше дарын иелерінің портреттері әлі күнге аудандық мәдениет үйінде сақтаулы.

Әркім өз қалауымен кітап шығара беретін қазіргі заманда емес, ал сонау 1970 жылдан бас­тап тоқсаныншы жылдарға дейін­гі аралықта «Ән самалы», «Таңғы шық», «Малды ауылдың көңілаша­ ры», «Жастығымның куәсі», «Со­ғыстан қайтқан солдаттар», «Ора­лым», «Күй толқыны», «Жастық шақ әуендері», «Жеңіс нұры» атты жеке өлеңдер жинақтары мен кі­таптары жарық көрді.

Алғашқы әні «Инеден» бас­тап, «Жайлау вальсі», «Өлкем ме­нің» секілді 40 шақты әндерінің мәтінін өзі жазды. 1953 жылы Мәскеуде өткен жас таланттардың Бүкілодақтық бірінші слетіне ша­қырылып, домбыра оркестріне арналған шығармасы жүлделі орынға ие болады.

Өзіне өнер сыйлап, азамат етіп

церт өткенде, екеуі сиқырдың бі­раз түрін паш еткен.

Сиқыршылық өнерді соғыстан кейінгі жадау елдің жабырқау көңілін көтермелеу үшін де жасап жүрді. Сұлтанғали Шүкіров деген жас жігіт Ақтөбе филармониясы­мен елге келгенде, екеуінің талай сырласқан кездері болды. Сол Сұлтанғали кейін бүкіл елімізге танымал сиқыршыға айналды.

Соғыстан кейін:«Үмітпен қарай бердім, Болар деп арай белгің.Сен сонда жанарыңмен, Жылу боп тарай бердің», ­ деп

жырлаған жас солдаттың ақындық тынысы оянды. Туған жерге ора­лып, оның сұлу табиғатына тоят­тай алмай жүрген шағы. Ауылға әскерден оралған жылы қыс ыз­ғарлы болғанымен, көктемі кере­мет ғажап көркем еді.

Күләш еді. «Сарыөзен» бойындағы сол алғашқы кездесудің куәсіндей болып мына жолдар қағазға түскен:

«Жағада тұрып күлімдеп, «Армысыз, аға» дегенде,Толқып бір кеттім, дірілдеп, Толқындай жүзген тереңде.Қозғалма, қалқам, бұл жерден, Дария толқып тұнғанша.Нәр алам жұпар гүлдерден, Сараға ғашық Біржанша».Жігіттің осындай әдемі жыр­

ларын іштей ұнатқан қызыл көй­лекті қыз – көп ұзамай Садық ақсақалдың шаңырағына келін бо­лып түскен Күләш апа бүгінде 87 жаста. Балаларынан 20 немере, 21 шөбере көріп отыр.

Қазталов аудандық мәдениет үйіне жұмысқа орналасқаннан бастап, құрамында 6­7 адамы ғана бар шағын топ соғыстан кейінгі

ма үйірмесін құрып, Б. Майлиннің «Жалбыр», М. Әуезовтің «Еңлік­Кебек», Ғ. Мүсіреповтің «Қозы Көр­пеш­Баян сұлу», Ш. Айтматовтың «Алғашқы мұғалім», С. Жүнісовтың «Ажар мен Ажал» драмаларын сәтті сахналап, 1967 жылы «Халық театры» атағына ие болады.

Сағит аға фотоөнер ісімен де кәдімгідей кәсіби шұғылданады. Келе­келе ауданның еңбек озат­тары жайлы 4­5 минуттық фото­картиналар монтаждап, көрсете бастайды.

Мүсін өнерімен де айналыса­ды. Барельефке адам бейнесін са­лып, Ғабит Мүсіреповтен бастап қазақтың маңдайалды қайраткер­лерінің бірсыпырасының бейне­сін мүсіндейді. Сол барельефті Ғабеңнің өзіне тапсырғаны бір тарих. «Мәдениет және тұрмыс» журналының 1967 жылғы №10 са­

17oral_oniri@inbox.ru Бейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл

әлеумеТ

Марқұм нағашы әжем Жұмабикенің мінезі қатал болғанымен, еңбекқор, үнемшіл де ұқыпты адам еді. Екі соғыстың ауыртпалығы мен аштықты көзі көрген ол ештеңені де себепсіз лақтырмайтын. Тіпті шашылған нанның қиқымын жинатып, малға бергізді. «Бұл әлемде Алла Тағала, уақыт және кеңістік – мәңгілік. Қалғаны – уақытша және өткінші. Сондықтан бәрін де үнемдеп жұмсаңдар және пайдаланыңдар! «Қолыңда барды қорғап бақ!» деп, ата­бабамыз бекер айтқан жоқ!» дейтін. Бүгінгі қазақтың қолда барын аяусыз шашқанын көрсе, марқұм басын шайқап, бетін шымшыр ма еді...

Қолдағыңды қорғап бақ!

«қазақтың» деп айтуымыз да бекер емес. Бізден өзге

ұлттың бірде­біреуі ондай ысы­ рапшылдықтан мүлдем аулақ. Үнем мен ұқыптылықты айтсаң, осы күні біреулер саған күле қа­райды. Олардың ойынша, «жұмырт­қадан жүн қырқу – ақымақтық».

Өткен ғасырдың алпысыншы жылдарына дейін бұрынғы Кеңес Одағы халқының, соның ішінде қазақтың да басым бөлігінің тұр­мысы нашар болды. Л. Брежнев билік басынан келгеннен соң ғана тұрмыс біртіндеп түзеліп, адам­дар еңсесін көтерді. Шыны керек, сол кезде де көптің арасында тым сирек болса да, байлар кездесті. Бірақ олар да өкіметтің кәрінен сескеніп, ерекше көзге түспеуге тырысты. Сондықтан сол жылда­ры, тіпті күні кешегі сексенінші жылдардың аяғына дейін жана­заны не үйлену тойын барынша жақсы өткізуге күш салғанымен, ешкім де ақпа­төк ысырапқа бара қоймаған сыңайлы. Жаназа көбі­не ас пен қуырдақ, шәй мен қант, қала берді санаулы ас мәзірімен­ақ атқарыла беретін. Қазіргідей жеміс­жидек, тәтті бәліш, тағы бас­қасы дастарқанды қайыстырған жоқ. Бананды естісек те, кинодан көргеніміз болмаса, үстелде тұрған емес. Ал тойда торт болғанымен, қазіргідей асабаның бұйрығымен жас жұбайлар екі жақтың ата­ана­сына зорлап жегізетін арбадағы дәу тәттіні де көзіміз шалмады, естіген де емеспіз. Рас, арақ­ша­ рап та көп болды, тәлтіректеген мас та жеткілікті еді. Қазір, әйтеуір, бір жақсысы, жастар тарапынан арақ­шарапқа әуестік жыл өткен

сайын азайып келеді. Оған да «Тәубе­тәубе» делік...

Енді сол тортқа тоқталайық. Бү гінде тойға деп сатып алына­тын үлкен торттың ең арзаны бес мың теңгеден басталып, он бес мың теңгеге бір жығылады. Торт жегізудің қаншалықты қажеттігі бар? Сол үшін 5­15 мың теңге жұмсау неге керек? Бұл – тойдағы ысыраптың басқасын айтпаған­дағы ең аз бөлігі ғана. Тойда тілек айтудағы ұзақ­сонар мылжың сөз бен созылған кезекке тұруға да еріксіз зығырданың қайнайды. «Уа­қытты рәсуә ету» дегеніңіз – тап осы. Осындайда қазақтың шеті­нен сөзге «шешен» болып кететіні де езуіңде еріксіз мысқыл күлкі туғызбай қоймайды. Мұндай той­да демалу былай тұрсын, шаршап­шалдығып, кеткенше асығасың.

Жаназадағы ысырапқорлық пен дарақылық, даңғойлық – айтыла­айтыла жауыр болған жәйттер. Қайғылы рәсім кезінде салтанат­ты рәсімдегідей өмірбаян оқу, жерлеу кезінде әлдекімдердің жыртақтап күлуі өз алдына, жыр­тыс тарату мен көп сөйлеу әлі де тыйылмай келеді. Ал жаназадан кейін қалған асты жоқ­жітіктер мен жалғызбасты жандарға ұйым­дасқан түрде үлестірген жөн. Біріншіден, қараның асы жерге төгілмейді, екіншіден, арамыз­дағы ішер асқа жарымай отырған міскіндер үшін Аллаһтың ал­дында үлкен сауап әрі қуаныш. Осылайша, бірте­бірте адамдар ұқыптылық пен үнемге бой үйрете бастайды. Қасиетті ислам мен «Құран­Кәрімнің» қағидаларына қайшы мола салудан бәсекеге

түсіп, зәулім сарай тұрғызу, бая­ғыда өмірден кеткендерге ес­керткіш тақта орнату және зират басына сурет қою – дарақылық пен даңғойлық. Әдетте қазақта «Марқұмның басын қарайтты» деген ұғым бар. Ол, сүйікті пайғам­барымыздың хадистерінің бірін­де айтылғанындай, мола басына сопақшалау келген, төбесінде ойығы бар тастан құлпытас орна­ту болып табылады. Құлпытаста марқұмның аты­жөні, туған жылы мен өмірден озған уақыты, руы жазылуы тиіс. Руы адамның тегін білдірсе, ғ.у.с. пайғамбарымыз­дың өсиетінше, құлпытастың тө­бесіндегі ойыққа су жиналып, одан құстар су ішуі керек. Демек, кез келген Аллаһтың пендесінің мәңгілік мекені жарық дүниедегі құс екеш, құсқа да өзінің осы­лай пайдасын тигізуі тиіс. Бір Жа­ратушымыздың соңғы елшісінің бұл даналығына еріксіз таңданбау мүмкін емес.

Алайда осындай келеңсіз ахуал­ дың бояуын тым қалыңдата бер­ген де дұрыс болмас. Өйткені ұлтымызда жоғарыда мысал кел­тірілген дарақылық пен даңғой­лықтан арылу жағдайлары санау­лы десек те, қылаң беріп қалады. Мәселен, бір танымал басылымда жазылғанындай, шымкенттік жас жұбайлар Мейірман мен Сәния той серуеніне жұмсалуы тиіс 100 мың теңгеге жетім балалар үйінде кең дастарқан жайып, ата­анасыз өсіп жатқан бейкүнә жандарды риза еткен. Бұл әрекетін өздері жария еткісі келмесе де, достары әлеуметтік желілер арқылы тара­тып жіберіпті. Тағы бір шымкент­

өсірген туған жері – Қазталовқа арнаған өлеңі:

«Ерлігің де, елдігің де әйгілі, Көз тартасың, Қазталов бай-

лығы.Ойда - егін, қырда малың қап-

таған, Жерің жомарт, суың – орман

айдыны», ­ деп келетін өлеңі ал­дымен облыстық газетте жария­ланып, одан ән әуеніне айналып, кейіннен республикалық радио­дан беріліп, тіпті қысқаметражды фильмге түсіріліп, елге жайылды.

Қазақтың қаһарман ақыны Жұбан Молдағалиевпен жақын ағалі­інілі қарым­қатынаста бол­ғаны, ол кісінің зайыбы София жеңгесі бар, барлығы ен даланың ерке самалымен жарыса шапқан желімен бірге, көңіл, шіркін, ша­рықтап, жүрек, шіркін, желкен көтеріп, Волгоградқа сапарлаға­ ны жайлы сырға толы әңгімесі қан­дай! Осы сапарда:

«От ішінде сыналды жігіттік те, Жас үмітті жүрдік біз түйіп

түпке.Винтовканы қолтықтап қыз

орнына, Бойдақ қанмен окопты жібіт-

тік те», ­ деп жырлаған кесек ақынның «Кек соты» балладасы­на ән шығарады. Жұбан аға риза болып, «Он саусағынан өнері, аузынан жыры тамған Сағитқа шын сүйсінемін!» ­ деп қолтаңба қалдырады.

1943 жылдан Жаңақала ауда­наралық колхоз­совхоз драма театрында әртіс болып жұмыс істей бастаған кезден өзі білетін күйлерге қоса тағы да он шақты­сын қосады.

«Туған жер» атты өлеңінде­гідей:

«....Үн қосып барлық уақытқа, Ауаңның жұттым тұнығын,Бастай бер, елім, бақытқа, Өзіңмен қызық ғұмырым!

Бұлқынып бойда шаттығың, Атады алдан таң күліп,Жайраңдап өскен жас күнім, Алауым болған мәңгілік!

....Естимін дархан төріңнен, Анамның назды әлдиін.Толқының болып өрілген, Әкемнің асқақ ән күйін», - деп

нағыз ақын­жүрек қана жазатын шығар!

Оның балаларына арнаған «Әке сыры» өлеңі халықтық тәрбиенің құдіретіне тәнті ететін­ақ өлең. Әттең, газет беті толық келтіруге мүмкіндік бермейді.

Халыққа ұзақ жылғы қалтқы­ сыз қызметі үшін Сағит Садықов «Қазақ ССР­ның еңбек сіңірген мәдениет қызметкері», үш дүркін «КСРО үздік мәдениет қызметке­ рі» белгісіне ие болды, сонымен қатар «Еңбек Қызыл Ту» және «Құрмет белгісі» ордендерімен ма­рапатталды.

Ол 40 жылдан астам уақыт Қаз­талов аудандық мәдениет үйін басқарды. Кейін өзі тұрған көшеге есімі берілді.

Сағит аға 1993 жылдың қазан айында өмірден озды. Биылғы көктемде ардагердің 90 жылдығы аудан көлемінде «Сағит Садықов жылы» деген атаумен кең ауқымда аталып өтпек.

Сайлау ТӨЛЕУОВ, Семей қаласы

тік жас жұбайлар Еркебұлан және Дария той серуенінің орнына те­гін дастарқан жайып, одан қария­лар, тұрмысы төмен отбасылар мен студенттер ауыз тиіпті. Ерке­бұлан замандастарына «Ақшала­рыңды түнгі клуб пен харам іс­терге шашқанша, қайырымдылық шарасына жұмсаңыздар!» деп, үндеу тастаған екен. Несі бар, қолдауға өте лайық іс­әрекет. Қан­дастарымыз еліксе, соған еліксін!

Өнер саласындағы бауырлар­дың да назарынан аталмыш індет­тің қалыс қалмағаны қуантады. Қазақ жұртшылығын үнемшілдік­ке шақырып, тойдағы ысыраптан бас тартуға үндейтін анимациялық фильмді жақында бір топ алма­тылық түсірген екен. Тың идея авторының бірі Тимур Шайтқа­ лиев бейнетаспаны келешекте көретін қандастарға жаңа туын­дыға ренжу емес, керісінше соған құлақ асуын ұсынады.

Әлем ұлттарының ішінде неміс­тің ерекше ұқыптылығы мен үнем­шілдігі аңызға айналған. Басқа­сын айтпағанда, олар тұрмыстық судың өзін үш рет қайта­қайта тазартып, өңдеп пайдаланады. Ал жебірейдің ойлап шығарған, егін­ді немесе көкөністі тамшылатып суару әдісі бүгінде дүние жүзінде кеңінен қолданылып жүр. Оның өзі – егісте су қорын үнемдеудің әзірге ең тиімді әдісі. Тіпті арабтың мұнай мен газға бай елдері де қолда барын қорғап, тың қуат көздері – күн сәулесі мен желді тиімді пайдалануға баяғыда­ақ көшті. Басқасы басқа, оларды Ал­лаһ Тағала күн қуатынан еш кенде етпеген ғой. Оның үстіне қасиетті ислам діні мен «Құран­Кәрімнің» қағидалары арабты да, өзге жа­мағатты да соған міндеттейді. Өйткені қасиетті «Құран­Кәрімнің» «Исра» сүресінде былай делінген: «Ысырапқорлар, шын мәнінде, шайтан (шайтанның) жақындары. Қолыңды мүлдем жұмып та алма (тас сараңдықты меңзейді), жайып та жіберме (ысырапқорлық). Онда көзге түртілесің немесе өкінішке қаласың».

Осы тамаша уағызға екінің бірі құлақ асса ғой...

Серік ИХСАНҒАЛИ

Таяуда Теректі аудандық мешітінде жұма уағызынан соң бас имам Халықбек Сыдықов жиһад ұғымы туралы сөз қозғады. Оған Серік Темірәлиев есімді азаматтың інісі Нұрлыбек жайлы баяндауы түрткі болды.

Жиһад тек соғысу емес

Нұрлыбек Шайдоллаұлы – Пойма ауылының тұрғыны.

Былтыр қыркүйек айында террор­ лық соғысқа қатысуға дайындал­ғаны үшін үш жылға бас бостан­дығынан айырылған. Қазіргі таң­да Павлодар қаласында жазасын өтеуде. «Інім намазға жығылғанда, қатты қуандық. «Түзу жолмен жү­ ріп, адам болды ғой» деп жүр­генде, Сирияға аттанбақшы бо­лып ұсталды. Осы кезге дейін

бұл әрекетін үш рет қайталап еді. Алланың қалауымен, әйтеуір, еш нәтиже шықпады. Екі баласы, әйе­ лі бар. Жақында Павлодарға ба­рып, жағдайын біліп қайтқанбыз. Істеген ісіне қатты өкінетінін айт­ты. Ата­ана, туған­туыс, бауырла­рымыздан кешірім сұрап, жастар­ды адаспай, дәстүрлі исламды

ұстануға шақырды. Нұрлыбектің сәлемін сіздерге жеткіздім. Абай болыңыздар! Ата­аналарыңызды, бала­шағаларыңызды ойлаңыз­дар! Сирияға барып, ешқандай пайда таппайсыздар. Ондағы өмір – өмір емес. Үш жыл зулап өтіп, інім аман­есен ортамызға оралса екен», ­ деп тебіренді Серік аға.

«Аудан бойынша жиһад сө­зінің мағынасын кері – түсініп, соғысқа аттанғандар саны үшеу. Жиһад сөзі араб тілінде белгілі бір нәтижеге, мақсатқа жету үшін яки бір істі істеу үшін бар қажыр­қайратың мен ынта­жігеріңді жұм­сау, тырысу, күресу сынды ма­ ғыналарды білдіреді. Бұл ұғым­ның аясы өте ауқымды. Бүгінгі таңда теріс бағыттағы ақпарат салдарынан көптеген адамдар жиһадты қару алып соғысу деп біржақты түсінеді. Қасиетті Құ­ран­Кәрімде жиһад сөзі 35 жерде кездескенімен, 4 жерде ғана со­ғыс мағынасын білдіреді. Нақты айтсақ, жиһад – адамның Алла Тағаланы тануына кедергі кел­тіретін барлық тосқауылды жою, нәпсіні тежеу, тәрбиелеу. Енде­ше, бұл сөзді Жаратушы мен адам арасындағы бөгеттердің көзін құрту үшін жасалатын іс­шара, күрес деп түсінген жөн», ­ деді Х. Сыдықов.

Аягөз АЙБАРҚЫЗЫ,Теректі ауданы

Шаштараз - ұялатын кәсіп емес...

18oral_oniri@inbox.ruБейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл

ҚАулы-ҚАРАР

«Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін­өзі басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаңтардағы, «Нормативтік құқықтық актілер туралы» 1998 жылғы 24 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңдарын

басшылыққа ала отырып, Батыс Қазақстан облысының әкімдігі қауЛы ЕТЕдІ:1. Осы қаулының қосымшасына сәйкес Батыс Қазақстан облысы әкімдігінің

кейбір қаулылары жойылсын және күші жойылды деп танылсын.

2. Осы қаулының орындалуын бақылау Батыс Қазақстан облысы әкімі аппаратының басшысы М. Л. Тоқжановқа жүктелсін.

Облыс әкімі Н. НОҒаЕВ

Батыс қазақстан облысы әкімдігінің кейбір қаулыларын жою және күші жойылды деп тану туралы

1. 2014 жылғы 14 қаңтардағы №10 «Батыс Қазақстан облысының агроөнеркәсіптік кешен саласында инновациялық жобаларды іріктеуді ұйымдастыру қағидасын бекіту туралы» (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №3424 тіркелген, 2014 жылы 6 наурызда «Орал өңірі» және «При­уралье» газеттерінде жарияланған) Батыс Қазақстан облысы әкімдігінің қаулысының күші жойылсын;

2. 2015 жылғы 5 қазандағы №290 «Батыс Қазақстан облысы әкімдігінің 2014 жылғы 27 мамырдағы №126 «Батыс Қазақстан облысының еңбек инспек­циясы бойынша басқармасы» мемлекеттік мекемесі туралы ережені бекіту туралы» қаулысына өзгерістер енгізу туралы» (Нормативтік құқықтық актілерді

мемлекеттік тіркеу тізілімінде №4089 тіркелген, 2015 жылы 30 қазанда «Әділет» ақпараттық­құқықтық жүйесінде жарияланған) Батыс Қазақстан облысы әкімдігінің қаулысының күші жойылсын;

3. 2016 жылғы 26 қаңтардағы №15 «Батыс Қазақстан облысының ветеринария саласындағы мемлекеттік көрсетілетін қызметтер регламенттерін бекіту туралы» Батыс Қазақстан облыс әкімдігінің 2015 жылғы 27 қазандағы № 328 қаулысына өзгерістер мен толықтыру енгізу туралы»Батыс Қазақстан облысы әкімдігінің қаулысы жойылсын.

2016 жылғы 23 ақпандағы №42 Батыс Қазақстан облысы әкімдігінің қаулысына қосымшаБатыс Қазақстан облысы әкімдігінің жойылған және күші жойылды деп танылған қаулыларының тізбесі

Батыс қазақстан облысы әкімдігінің қаулысы2016 жыл 23 ақпан №42 Орал қаласы

Батыс қазақстан облыстық мәслихаттың шешімі Орал қаласы №31-1 23 ақпан 2016 жыл

Батыс қазақстан облысының қоғамдық кеңесінің ережесін бекіту туралыҚазақстан Республикасының 2015 жылғы 2 қарашадағы «Қоғамдық кеңестер туралы» №383­V заңына және Қазақстан

Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 31 желтоқсандағы «Қоғамдық кеңес туралы үлгілік ережені бекіту туралы» №1194 қаулысына сәйкес Батыс Қазақстан облыстық мәслихаты ШЕШІМ қаБыЛдады:

1. Қоса беріліп отырған Батыс Қазақстан облысының Қоғамдық кеңесі туралы ереже (бұдан әрі­ Ереже) бекітілсін.

2. Осы шешім алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Сессия төрағасы С. СүЛЕйМЕНОблыстық мәслихат хатшысы М. қҰЛШаР

1. Жалпы ережелер

1. Қоғамдық кеңес – мемлекеттік органдар, коммерциялық емес ұйымдармен, азаматтармен бірлесіп құрылатын косультативтік­кеңесші, байқаушы орган.

2. Осы Батыс Қазақстан облысының Қоғамдық кеңесі туралы ережесі «Қоғамдық кеңестер туралы» 2015 жылғы 2 қарашадағы Қазақстан Респуб­ликасы Заңының 8­бабының 5­тармағына сәйкес әзірленді.

3. Қоғамдық кеңес өз қызметінде Қазақстан Республикасының Конс­титуциясын, заңдарды, Қазақстан Республикасы Президентінің, Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерін, өзге де нормативтік құқықтық актілер­ді, сондай­ақ Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Қоғамдық кеңес тура­лы Үлгілік ережені бекіту туралы» 2015 жылғы 31 желтоқсандағы №1194 Қаулысын басшылыққа алады.

2. Қоғамдық кеңесті қалыптастыру

1. Қоғамдық кеңес Заңмен көзделген тәртіппен қалыптастырылады.2. Қоғамдық кеңес автономды және дербес болып табылады.

Қоғамдық кеңес арасындағы өзара іс­қимыл Заңда көзделген тәртіппен іске асырылады.

3. Қоғамдық кеңестегі азаматтық қоғам өкілдерінің саны оның мүшелерінің жалпы санының кемінде үштен екісін құрауға тиіс.

4. Қоғамдық кеңестің ұсынымдары мемлекеттік органдардың қарауы үшін міндетті болып табылады.

3. Қоғамдық кеңестің мақсаты мен міндеттері

1. Азаматтық қоғамның қоғамдық маңызды мәселелер бойынша пікірін білдіру қоғамдық кеңестер қызметінің мақсаты болып табылады.

2. Қоғамдық кеңестің міндеттері:1) азаматтық қоғамның мүдделерін білдіру және жергілікті деңгей­

лерде шешімдерді талқылау мен қабылдау кезінде жұртшылықтың пікірін ескеру;

2) қоғамдық бақылауды ұйымдастыру және жергілікті атқарушы ор­гандар мен жергілікті өзін­өзі басқару органдары қызметінің ашықтығын қамтамасыз ету болып табылады.

4. Қоғамдық кеңес қызметінің қағидаттары

1. Қоғамдық кеңестің қызметін мынадай қағидаттар негізінде жүзеге асырады:

1) қоғамдық негіздегі қызметі;2) автономдық;3) дербестік;4) жариялылық;5) олардың мүшелерін кезең­кезеңмен ротациялау.

5. Қоғамдық кеңестің өкілеттігі

1. Мемлекеттік басқарудың жергілікті деңгейдегі қоғамдық кеңестің өкілеттіктеріне мыналар:

1) бюджеттік бағдарламалар әкімшісінің бюджеттік бағдарламала­рының жобаларын, стратегиялық жоспарлардың немесе аумақтарды дамыту бағдарламаларының жобаларын, мемлекеттік және үкіметтік бағ­дарламалардың жобаларын талқылау;

2) бюджеттік бағдарламалар әкімшісінің бюджеттік бағдарламалары­ның, стратегиялық жоспарлардың немесе аумақтарды дамыту бағдарла­маларының, мемлекеттік және үкіметтік бағдарламалардың орындалуын талқылау;

3) атқарушы органдардың нысаналы индикаторларға қол жеткізуі туралы есептерін талқылау;

4) бюджеттік бағдарламалар әкімшісінің бюджеттік бағдар­ламалардың іске асырылуы туралы, тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуден түсетін ақша түсімдері мен шығыстары жоспарларының орындалуы туралы, қайырымдылықтан түсетін ақшаның түсуі мен жұмсалуы туралы есептерін талқылау;

5) азаматтардың құқықтарына, бостандықтары мен міндеттеріне қатысты нормативтік құқықтық актілердің жобаларын әзірлеуге және талқылауға қатысу;

6) қызметтік әдеп нормаларының сақталуын қоса алғанда, мемле­кеттік басқаруды жетілдіру және мемлекеттік аппараттың ашық жұмысын ұйымдастыру мәселелері бойынша жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау;

7) Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірлеу және оларды мемлекеттік органдарға енгізу;

8) қоғамдық бақылауды осы Заңда көзделген өзге де нысандарда жүзеге асыру;

9) Қоғамдық кеңес туралы ереженің жобасын оның бірінші отыры­сында талқылау және бекіту үшін мемлекеттік органға енгізу;

10) қызмет бағыттары бойынша комиссиялар құру жатады.2. Осы 1­тармақтың 2), 3), 4), 6), 7) және 8) тармақшаларында

көзделген өкілеттіктердің орындалу қорытындылары бойынша Қоғамдық кеңес тиісті мемлекеттік органға ұсынымдар енгізеді, ол тиісті мемлекет­тік органның бірінші басшысы не оны алмастыратын адам қол қоятын уәжді жауапты бір ай ішінде, ал 1) тармақша бойынша он жұмыс күні ішінде береді.

6. Қоғамдық кеңесті қалыптастыру жөніндегі жұмыс тобын қалыптастыру тәртібі

1. Қоғамдық кеңесті мемлекеттік органдардың өкілдерінен және кон­курстық негізде – коммерциялық емес ұйымдардың өкілдерінен, азамат­тардан тұратын жұмыс тобы (бұдан әрі – жұмыс тобы) қалыптастырады.

Қоғамдық кеңес мүшелігіне кандидатураларды коммерциялық емес ұйымдар, азаматтар ұсынуы, оның ішінде адамдардың өзін­өзі ұсынуы мүмкін.

2. Жұмыс тобының құрамында мемлекеттік органнан өкілдік ету жұмыс тобы мүшелерінің жалпы санының үштен бір бөлігінен аспауы тиіс. Аталған өкілдіктің дербес құрамын мемлекеттік органның басшысы өзі дербес айқындайды. Бұл кезде мемлекеттік органның басшысы Қоғамдық кеңесте қаралатын мәселелердің басымдығына сүйенуге тиіс.

3. Жұмыс тобының құрамында азаматтық қоғамнан өкілдік ету жұмыс тобы мүшелерінің жалпы санының кемінде үштен екі бөлігін құрайды және коммерциялық емес ұйымдардың, азаматтардың ұсыныстары не­гізінде қалыптастырылады.

4. Жұмыс тобының сандық құрамын жергілікті деңгейде жергілікті өкілді органның басшысы айқындайды.

5. Жергілікті өкілді орган жұмыс тобының мүшелерін іріктеу ту­ралы конкурсты өткізу туралы хабарландыруды бұқаралық ақпарат құралдарында жариялайды және (немесе) мемлекеттік органның интер­нет­ресурсында орналастырады.

6. Коммерциялық емес ұйымдардың өкілдері және азаматтар кон­курс туралы хабарландыру жарияланғаннан кейін 10 күн мерзімде жергілікті өкілді органға жазбаша түрде жұмыс тобына кандидатуралар бойынша ұсыныстарын жібереді.

Өзінің ұсыныстарын жіберген әрбір коммерциялық емес ұйым және әрбір азамат бір ғана кандидат ұсына алады.

7. Азаматтық қоғамнан жұмыс тобына кандидаттарға Қазақстан Республикасының «Қоғамдық кеңес туралы» Заңының 10­бабының 1 тармағына сәйкес талаптар қойылады.

8. Жергілікті өкілді орган конкурс мерзімі аяқталған соң келіп түскен ұсыныстардың негізінде жұмыс тобына кандидаттар тізімін әзірлейді және екі апта мерзімде жұмыс тобына кандидаттарды, коммерциялық емес ұйымдардың өкілдері мен азаматтарды шақыра отырып отырыс ұйымдастырады.

9. Жергілікті өкілді органның басшысы (бұдан әрі – жұмыс тобының басшысы) отырысты ашады және жүргізеді.

10. Отырыста осы ереженің 14 және 15­тармақтарының талаптарына сәйкес коммерциялық емес ұйымдар мен азаматтар ұсынған кандидату­раларды талқылау жүргізіледі. Кандидатураларды талқылау қорытындысы бойынша іріктеу жүргізіледі.

11. Жұмыс тобының құрамы өкілді орган басшысының өкімімен бекітіледі. Жұмыс тобының басшысы оның мүшелері қатарынан хатшыны тағайындайды.

12. Жұмыс тобының құрамы жергілікті өкілді органның ресми интер­нет­ресурсында жарияланады.

7. Қоғамдық кеңестің жұмыс тобының өкілеттігі, оның отырыстарын дайындап өткізу тәртібі

1. Қоғамдық Кеңестің жұмыс тобын қалыптастыру, өкілеттілігі және оның отырыстарын дайындап өткізу тәртібі ­ Қазақстан Республика­сы Үкіметінің 2015 жылғы 31 желтоқсандағы №1194 Қаулысына сәйкес жүзеге асырылады.

8. Қоғамдық кеңес мүшелігіне кандидаттарға қойылатын талаптар

1. Батыс Қазақстан облысында тұратын, он сегіз жасқа толған азамат­тар Қоғамдық кеңес мүшелігіне кандидат бола алады.

Қоғамдық кеңес мүшелігіне кандидат:1) сотталғандығы болмауы;2) сот заңда белгіленген тәртіппен сыбайлас жемқорлық қылмыс

және (немесе) сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасауда кінәлі деп танымаған болуға;

3) психикалық ауруға, алкоголизмге, нашақорлыққа немесе уытқұмар­лыққа байланысты денсаулық сақтау ұйымдарында есепте тұрмауға тиіс.

2. Конкурсқа қатысу үшін:1) кандидатураны Қоғамдық кеңестің құрамына ұсыну туралы ком­

мерциялық емес ұйымның жазбаша ұсынысы және (немесе) азаматтың өтініші;

2) кандидаттың өмірбаян деректерін көрсете отырып, кәсіптік және немесе) қоғамдық қызметі туралы мәліметтер ұсынылады.

3. Осы баптың 1­тармағында белгіленген талаптарға сай келмейтін кандидаттар қоғамдық кеңеске сайлану үшін конкурсқа жіберілмейді.

9. Қоғамдық кеңесті қалыптастыру,

мүшелерін іріктеу тәртібі, оны өткізу мерзімі

1. Қоғамдық кеңесті мемлекеттік органдардың өкілдерінен және конкурстық негізде – коммерциялық емес ұйымдардың өкілде­рінен, азаматтардан тұратын жұмыс тобы (бұдан әрі – жұмыс тобы) қалыптастырады.

Қоғамдық кеңес мүшелігіне кандидатураларды коммерциялық емес ұйымдар, азаматтар ұсынуы, оның ішінде адамдардың өзін­өзі ұсынуы мүмкін.

2. Мемлекеттік органнан қоғамдық Кеңес құрамындағы өкілдік ету Кеңес мүшелерінің жалпы санының үштен бір бөлігінен аспауы тиіс. Аталған мемлекеттік органдардан өкілдердің жеке құрамын мемлекеттік органның басшысы өзі дербес айқындайды. Бұл ретте, мемлекеттік органның басшы­сы Қоғамдық кеңесте қаралатын мәселелердің басымдығына сүйенуге тиіс.

3. Азаматтық қоғамнан өкілдік ету қоғамдық Кеңес мүшелерінің жал­пы санының кемінде үштен екі бөлігін құрайды және коммерциялық емес ұйымдардың, азаматтардың ұсыныстары негізінде қалыптастырылады.

4. Қоғамдық Кеңес өкілеттіктерінің мерзімі үш жылды құрайды. Қоғамдық Кеңестің сандық құрамын жұмыс тобы айқындайды.

5. Қоғамдық Кеңесті қалыптастыру жөніндегі жұмыс тобы қоғамдық Кеңеске сайлау туралы конкурсты өткізу туралы хабарландыруды бұқаралық ақпарат құралдарында жариялайды және (немесе) мемлекет­тік органның интернет­ресурсында орналастырады.

6. Коммерциялық емес ұйымдардың өкілдері және азаматтар кон­курс туралы хабарландыру жарияланғаннан кейін 10 күн мерзімде жұмыс тобына кандидатураларды жазбаша түрде ұсынуға жібереді.

Өзінің ұсыныстарын жіберген әрбір коммерциялық емес ұйым және әрбір азамат бір ғана кандидат ұсына алады.

7. Азаматтық қоғамнан қоғамдық Кеңес мүшелігіне кандидаттарға «Қоғамдық кеңестер туралы» 2015 жылғы 2 қарашадағы Қазақстан Рес­публикасы Заңының Заңның 10­бабының 1­тармағына сәйкес талаптар қойылады.

8. Жергілікті өкілді орган конкурс мерзімі аяқталған соң келіп түскен ұсыныстардың негізінде жұмыс тобына кандидаттар тізімін әзірлейді және екі апта мерзімде жұмыс тобына Кеңес мүшелігіне кандидаттар­ды, коммерциялық емес ұйымдар өкілдері мен азаматтардың өкілдерін шақыруымен отырыс ұйымдастырады.

9. Жергілікті өкілді органның басшысы (бұдан әрі – жұмыс тобының басшысы) отырысты ашады және жүргізеді.

10. Отырыста коммерциялық емес ұйымдар мен азаматтар ұсынған кандидатураларды талқылау жүргізіледі. Кандидатураларды талқылау қорытындысы бойынша жұмыс тобы мүшелерімен ашық дауыс беріледі. Тең дауыс санын жинаған кандидатуралар бойынша жұмыс тобы басшысының даусы шешуші болып есептеледі.

11. Қоғамдық Кеңестің қалыптастырылған құрамы жергілікті өкілді органның шешімімен бекітіледі.

12. Қоғамдық Кеңестің құрамы бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланады және (немесе) жергілікті өкілді органның ресми интернет­ресурсында орналастырылады.

10­бап. Қоғамдық кеңестердің және олардың мүшелерінің құқықтары мен міндеттері

1. Қоғамдық кеңестер мүшелерінің өз өкілеттіктерін іске асыру мақ­сатында:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген негізде және тәртіппен мемлекеттік органдарға, жергілікті мемлекеттік басқару органдарына кіруге;

2) тиісті мемлекеттік органмен келісу бойынша орталық атқарушы органдардың, жергілікті мемлекеттік басқару органдарының өзге де жұмыс органдарының жұмысына қатысуға;

3) осы Заңда белгіленген өз өкілеттіктерін жүзеге асыру мақсатында қоғамдық маңызы бар мәселелер бойынша мемлекеттік органдарға, жер­гілікті мемлекеттік басқару органдарына жүгінуге құқысы бар.

2. Өз қызметінде Қоғамдық кеңес және оның мүшелері:1) Конституцияның, оған сәйкес келетін заңдардың, Қазақстан Респуб­

ликасының Президенті, Қазақстан Республикасының Үкіметі актілерінің, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік­құқықтық актілерінің

нормаларын сақтауға;2) өз қызметін жұртшылықпен өзара іс­қимыл жасай отырып жүзеге

асыруға;3) жылына екі реттен сиретпей бұқаралық ақпарат құралдары және

(немесе) интернет­ресурстар арқылы халыққа Қ оғамдық кеңестің қызметі туралы ақпарат беруге;

4) өз қызметі туралы жылдық есепті бұқаралық ақпарат құралдарын­да жариялауға және (немесе) тиісті мемлекеттік органның, жергілікті өзін­өзі басқару органының интернет­ресурсында орналастыруға міндетті.

11. Қоғамдық кеңестің ұйымдық құрылымыжәне оның төралқасының өкілеттіктері

1. Отырыс Қоғамдық кеңестің жоғары органы болып табылады.2. Қоғамдық кеңес қызметіне басшылықты жүзеге асыру үшін оның

отырыстары арасындағы кезеңде Қоғамдық кеңес төралқасы сайланады. Төралқаның құрамына Қоғамдық кеңестің төрағасы мен хатшысы, қаты­суымен Қоғамдық кеңес құрылған мемлекеттік органның басшысы, Қо­ғамдық кеңес комиссияларының төрағалары, жекелеген мүшелері кіреді.

3. Төралқаның құрамына Қазақстан Республикасы Парламентінің де­путаттары кіре алады және Қоғамдық кеңестің қызметіне қатыса алады.

4. Қоғамдық кеңестің төралқасы:1) Қоғамдық кеңес комиссияларының жұмысын үйлестіреді;2) Қоғамдық кеңестің отырыстарын өткізуге дайындықты ұйым­

дастырады;3) Қоғамдық кеңестің қызметін ұйымдастырушылық және ақпараттық

қолдауды қамтамасыз етеді.4) Қоғамдық Кеңестің отырыстарының аралығында (қажеттілігіне

байланысты) кейбір мәселелер бойынша ұсынымдар қабылдайды.

12. Қоғамдық кеңес төрағасы мен хатшысының өкілеттіктері

1. Қоғамдық кеңестің төрағасы:1) Қоғамдық кеңестің қызметін ұйымдастырады;2) отырыстарда төрағалық етеді;3) Қоғамдық кеңестің атынан құжаттарға қол қояды;4) Қоғамдық кеңестің шешімдерін іске асыру жөніндегі қызметті

үйлестіреді;5) республикалық мемлекеттік органның, жергілікті мемлекеттік

басқару органының отырыстарына кеңесші дауыс беру құқығымен қатысады;

6) өзі болмаған уақытта төрағаның міндеттерін орындауды Қоғамдық кеңес төралқасы мүшелерінің біріне жүктейді.

2. Қоғамдық кеңестің хатшысы:1) Қоғамдық кеңестің отырыстарын дайындау мен өткізудің ұйым­

дастырушылық мәселелерін шешуді қамтамасыз етеді;2) Қоғамдық кеңесте іс жүргізуді ұйымдастырады және жүргізеді,

сондай­ақ Қоғамдық кеңес шешімдерінің орындалу мерзімдеріне бақылау жасайды.

13. Қоғамдық кеңестің қызметін ұйымдастыру1. Қоғамдық кеңестің бірінші отырысын жұмыс тобының жетекшісі

ашады.Осы отырыста ашық дауыс беру арқылы Қоғамдық кеңестің төрағасы,

хатшысы және төралқасының бүкіл құрамы сайланады.Қоғамдық кеңестің мүшелері – мемлекеттік қызметте жұмыс істемей­

тін белгілі қоғам қайраткерлері арасынан оның төрағасы сайланады.2. Қоғамдық кеңестер жұмысының негізгі нысаны отырыстар бо­

лып табылады. Қоғамдық Кеңестің отырысы кемінде жылына төрт рет шақырылады. Қоғамдық кеңестің отырысы оның мүшелерінің жалпы санының кемінде үштен екісі қатысқан кезде құқықты деп есептеледі.

Қажет болған жағдайларда Қоғамдық кеңестің отырысына оның шешімімен мемлекеттік органдардың, бұқаралық ақпарат құралдарының, ғылыми, кәсіптік және басқа да ұйымдардың өкілдері, сондай­ақ сарап­шылар мен өзге де мамандар шақырылуы мүмкін.

3. Қоғамдық кеңестің отырыстары ашық болып табылады.Қоғамдық кеңестің отырыстарын өткізу шарттары мен тәртібі, сон­

дай­аќ шешімдер қабылдау тәртібі Қоғамдық кеңес туралы ережеде айқындалады.

Отырыстар өткізудің өзге де мәселелері Қоғамдық кеңестің шешімі­мен айқындалады.

4. Қоғамдық кеңестер өз қызметін жүзеге асыру кезінде бір­бірімен теңдік және әріптестік шарттарында өзара іс­қимыл жасайды.

5. Қоғамдық кеңестердің мүшелері өз өкілеттіктері шегінде кеңесші дауыс беру құқығымен өзге де қоғамдық кеңестердің қызметіне қатыса алады, ал бұдан басқа, жергілікті деңгейде ауданның, облыстық маңызы бар қаланың Қоғамдық кеңесінің төрағасы облыстың, Қоғамдық кеңесінің құрамына кіруге құқылы.

6. Қоғамдық кеңестің қызметін ұйымдастырушылық қамтамасыз етуді қатысуымен Қоғамдық кеңес құрылған тиісті мемлекеттік орган жүзеге асырады.

14. Қоғамдық кеңес жұмысының жариялылығы1. Қоғамдық кеңес халықты:1) азаматтық қоғаммен және мемлекеттік органдармен өзінің іс­

қимыл жасау нәтижелері;2) Қоғамдық кеңестің құрамы, оның мүшелерін ротациялау;3) отырыстардың күн тәртібі;4) қабылданған шешімдер;5) қоғамдық маңызы бар басқа да мәселелер туралы хабардар етеді.2. Ақпарат бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланады және (не­

месе) тиісті интернет­ресурстарда орналастырылады.

15. Қоғамдық кеңес мүшелерінің өкілеттіктерін тоқтату

1. Қоғамдық кеңестің мүшесі жазбаша түрде өтініш беру арқылы өз қалауы бойынша оның құрамынан шыға алады.

2. Қоғамдық кеңестің мүшесі денсаулық жағдайына байланысты оның жұмысына қатысуға мүмкіндігі болмаған жағдайда не Қазақстан Республикасының «Қоғамдық кеңес туралы» Заңының 10­бабының 1 тармағында көзделген өзге де негіздер бойынша Қоғамдық кеңестің шешімімен оның құрамынан мерзімінен бұрын шығарылуы мүмкін.

3. Қоғамдық кеңес шығып қалған мүшесінің орнына оның өкілет­тіктерінің қалған мерзіміне Қазақстан Республикасының «Қоғамдық кеңес туралы» Заңының 9­бабының 1­тармағына сәйкес конкурс нәтижелері бойынша немесе органның шешімімен Қоғамдық кеңестің құрамына жаңа мүшесін қосу туралы шешім қабылдайды.

16. Қоғамдық кеңестің қоғамдық бақылаусаласындағы мақсаттары мен міндеттері

1. Қоғамдық кеңес қоғамдық бақылауды мемлекеттік органдардың шешімдер қабылдау процесіне азаматтардың қатысу мүмкіндігін кеңейту мақсатында жүзеге асырады.

2. Қоғамдық бақылаудың міндеттері:1) мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін­өзі басқару органдары

қызметінің тиімділігін, ашықтығын және айқындығын арттыру;2) қоғамдық мүдделерді қорғауға бағытталған азаматтық бастама­

ларды іске асыру;3) азаматтардың мемлекет пен оның органдарының, жергілікті өзін­

өзі басқару органдарының қызметіне сенім деңгейін арттыру, қоғам мен мемлекет арасында қайтымды байланысты қамтамасыз ету, әлеуметтік шиеленістердің алдын алу және оларды шешу;

4) халықты сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс­қимыл процесіне тарту.

17. Қоғамдық бақылау ұғымы, оның объектісі мен субъектісі

1. Қоғамдық бақылау субъектілерінің қоғамдық мониторинг, қоғамдық тыңдау, қоғамдық сараптама және мемлекеттік орган жұмысының нәтижелері туралы есепті тыңдау нысандарында жүзеге асы­рылатын, қоғамдық мүдделерді қорғауға бағытталған қызметі қоғамдық бақылау деп түсініледі.

2. Жергілікті деңгейлердегі мемлекеттік органдар мен олардың лауазымды адамдарының қызметі қоғамдық бақылау объектісі болып табылады.

3. Қоғамдық кеңестер, сондай­ақ қоғамдық кеңестердің тапсырма­сы бойынша коммерциялық емес ұйымдар, азаматтар қоғамдық бақылау субъектісі болып табылады.

18. Қоғамдық бақылау нысандары

1. Қоғамдық бақылау субъектілері тарапынан мемлекеттік ор­гандардың қызметін байқауды білдіретін қоғамдық бақылау рәсімі қоғамдық мониторинг болып табылады.

2. Қазақстан Республикасының «Қоғамдық кеңестер туралы» Заңы­ның 5­бабы 1­тармағының 1), 5) және 6) тармақшаларында көзделген мәселелерді, сондай­ақ мемлекеттік органдардың қоғамдық маңызы бар шешімдерін олардың қоғамдық мүдделерге сәйкестігі мәселесі бойын­ша жария талқылау үшін жиналыс өткізу арқылы жүзеге асырылатын қоғамдық бақылау рәсімі қоғамдық тыңдау деп түсініледі.

3. Қоғамдық сараптама – азаматтардың өмірі мен денсаулығы үшін қолайлы қоршаған ортаны сақтау, сондай­ақ жеке тұлғалардың, елді мекендердің және өндірістік объектілердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету­ге жағымсыз факторларды болғызбау жөніндегі қоғамдық мүдделерді сақтау тұрғысынан зерттеу, талдау және бағалау үшін арнайы білімді және (немесе) тәжірибені қоғамдық бақылау субъектілерінің пайдалануына не­гізделген қоғамдық бақылау рәсімі.

4. Мемлекеттік орган жұмысының нәтижелері туралы есепті тыңдау қоғамдық бақылау рәсімі болып табылады және Қоғамдық кеңестің отырысында Қазақстан Республикасының «Қоғамдық кеңестер туралы» Заңының 5­бабы 1­тармағының 2) және 3) тармақшаларында көзделген мәселелер бойынша мемлекеттік органдар, жергілікті өзін­өзі басқару органдары және олардың лауазымды адамдары қызметінің нәтижелерін жария талқылауды білдіреді.

19. Қоғамдық бақылауды жүзеге асыру тетіктері

Қоғамдық бақылау:1) Қазақстан Республикасының ақпаратқа қол жеткізу саласындағы

заңнамасының талаптарына сәйкес, қоғамдық бақылау объектісінің қызметі туралы ақпаратқа қол жеткізу;

2) Қоғамдық кеңес мүшелерінің және қоғамдық бақылау субъек­тілерінің мемлекеттік органның алқалы органдарының отырыстарына қатысуы;

3) мемлекеттік комиссиялардың құрамына қоғамдық кеңестердің мүшелерін қосу;

4) азаматтардың жеке немесе ұжымдық өтініштерін беру;5) сұрау салулар беру;6) Қоғамдық кеңес айқындайтын, Қазақстан Республикасының заңна­

масында тыйым салынбаған өзге де тәсілдер арқылы жүзеге асырылады.

20. Қоғамдық мониторингті ұйымдастыру және жүргізу тәртібі

1. Қоғамдық мониторингті ұйымдастыру және жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының «Қоғамдық кеңестер туралы» Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік­құқықтық актілерінде айқындалады.

2. Қоғамдық мониторинг мемлекеттік органдардың мемлекеттік қызметтер көрсетуі, мемлекеттік, үкіметтік бағдарламаларды, стра­тегиялық жоспарларды және бюджеттік бағдарламаларды, аумақтарды дамыту бағдарламаларын іске асыру, сондай­ақ Қазақстан Республи­касы заңнамасының нормаларын қолдану нәтижесінде азаматтар үшін жағымсыз салдарларды және қоғамдық мүдделерге қысым жасалуын анықтау мақсатында жүзеге асырылады.

3. Қоғамдық мониторингті Қоғамдық кеңестің мүшелері, сон­дай­ақ Қоғамдық кеңестің тапсырмасы бойынша коммерциялық емес ұйымдардың өкілдері және азаматтар жүзеге асырады.

4. Қоғамдық мониторинг жүргізу кезінде Қоғамдық кеңестің мүшелері мемлекеттік органдар мен олардың лауазымды адамдарынан Қазақстан Республикасының ақпаратқа қол жеткізу саласындағы заңнамасында бел­гіленген тәртіппен және негіздер бойынша мониторингтің нысанасына жататын қажетті ақпаратты сұратуға құқылы.

5. Қоғамдық мониторингті жүзеге асырған адамдар оның нәтижелері бойынша қорытынды жасайды. Қоғамдық мониторинг қорытындысында:

1) мемлекеттік қызметтер көрсету нәтижесінде азаматтар үшін анықталған жағымсыз салдарлар туралы және қоғамдық мүдделерге қысым жасалғаны туралы ақпарат;

2) Қазақстан Республикасы заңнамасының бұзушылықтарына қо­ғамдық мониторинг барысында анықталған себептер мен жағдайларды жою жөніндегі ұсынымдар;

3) бақыланатын объектілердің тиімділігін арттыру жөніндегі ұсыныстар;

4) нормативтік­құқықтық актілерге өзгерістер мен толықтырулар ен­гізу жөніндегі ұсыныстар қамтылады.

6. Қоғамдық мониторинг қорытындысының негізінде Қоғамдық кеңес ұсынымдар қабылдайды және оларды тиісті мемлекеттік органдарға жол­дайды.

21. Қоғамдық тыңдауды ұйымдастыру және өткізу тәртібі

1. Қоғамдық тыңдауды ұйымдастыру мен өткізу тәртібі ­ Қазақстан Республикасының «Қоғамдық кеңестер туралы» Заңына, Қазақстан Рес­публикасы Үкіметінің «Қоғамдық тыңдауды ұйымдастыру және өткізу тәртібіне қойылатын үлгілік талаптарға» сәйкес жүргізіледі және Қазақ­стан Республикасының өзге де нормативтік­құқықтық актілерінде айқын­далады.

Қоғамдық кеңес қоғамдық тыңдауды жергілікті мемлекеттік басқару органдарымен келісілген мерзімдерде өткізеді.

2. Қоғамдық тыңдауды ұйымдастыру және өткізу тәртібінде:1) қоғамдық тыңдауға қатысушыларды оның өткізілетін уақыты мен

орны туралы бұқаралық ақпарат құралдары және (немесе) жазбаша шақырулар арқылы, бірақ ол өткізілетін күннен кемінде күнтізбелік он күннен кешіктірмей күні бұрын құлақтандыру;

2) қоғамдық тыңдауға шығарылатын нормативтік­құқықтық актілер мен шешімдердің жобаларымен, бірақ ол өткізілетін күннен кемінде күнтізбелік он күннен кешіктірмей күні бұрын таныстыру;

3) қоғамдық тыңдауға қатысуды қамтамасыз ететін басқа да шара­лар;

2016 жылғы 23 ақпандағы №31­1 Батыс Қазақстан облыстық мәслихаттың шешімімен бекітілген

Батыс қазақстан облысының қоғамдық кеңесі туралы ереже

19oral_oniri@inbox.ru Бейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл

ҚАулы-ҚАРАР

ЖОБаБатыс қазақстан облысы әкімдігінің 2015 жылғы 8 қыркүйектегі №252 «Батыс қазақстан

облысы бойынша тұқым шаруашылығы саласындағы мемлекеттік көрсетілетін қызметтер регламенттерін бекіту туралы» қаулысына өзгерістер енгізу туралы

«Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін­өзі басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаңтардағы, «Мем­лекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» 2013 жылғы 15 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Заңдарын басшылыққа ала отырып, Батыс Қазақстан облысының әкімдігі қауЛы ЕТЕдІ:

1. «Батыс Қазақстан облысы әкімдігінің 2015 жылғы 8 қыр­күйектегі №252 «Батыс Қазақстан облысы бойынша тұқым шаруа­шылығы саласындағы мемлекеттік көрсетілетін қызметтер регла­менттерін бекіту туралы» қаулысына (Нормативтік­құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №4075 болып тіркелген, 2015 жылғы 26 қазандағы «Әділет» ақпараттық­құқықтық жүйесінде, 2015 жылғы 3 қарашадағы «Орал өнірі» және «Приуралье» №139­141 газеттерінде жарияланған) өзгерістер енгізілсін:

аталған қаулымен бекітілген «Бiрегей және элиталық тұқымдар,

бiрiншi, екiншi және үшiншi көбейтiлген тұқым өндiрушiлердi, тұқым өткізушілерді аттестаттау» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламенті осы қаулының 2­ қосымшасына сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

2. «Батыс Қазақстан облысының ауыл шаруашылығы басқар­масы» мемлекеттік мекемесі (М. К. Оңғарбеков) осы қаулының әділет органдарында мемлекеттік тіркелуін, «Әділет» ақпараттық­құқықтық жүйесінде және бұқаралық ақпарат құралдарында оның ресми жа­риялануын қамтамасыз етсін.

3. Осы қаулының орындалуын бақылау Батыс Қазақстан облысы әкімінің бірінші орынбасары А. К. Өтеғұловқа жүктелсін.

4. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күн­тізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Облыс әкімі Н. НОҒаЕВ

1. Жалпы ережелер

1. «Бірегей және элиталық тұқымдар, бірінші, екінші және үшінші көбейтілген тұқым өндірушілерді, тұқым өткізушілерді аттестаттау» мемле­кеттік көрсетілетін қызметі (бұдан әрі ­ мемлекеттік көрсетілетін қызмет).

Мемлекеттік көрсетілетін қызмет Батыс Қазақстан облысы, Орал қаласы, Қ.Аманжолов көшесі, 75 үй мекенжайында орналасқан, телефон­дары: 51­27­42, 50­09­79 «Батыс Қазақстан облысының ауыл шаруашылығы басқармасы» мемлекеттік мекемесімен (бұдан әрі ­ көрсетілетін қызметті беруші), сондай­ақ жеке және заңды тұлғаның (бұдан әрі ­ көрсетілетін қызметті алушы) электрондық цифрлық қолтаңбасы (бұдан әрі ­ ЭЦҚ) болған жағдайда www.egov.kz, www.elіcense.kz «электрондық үкімет» веб­порталы (бұдан әрі ­ портал) арқылы Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 6 мамырдағы №4­2/416 «Тұқым шаруашылығы саласындағы мемлекеттік көрсетілетін қызметтер стандарт­тарын бекіту туралы» (Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 28 шілдеде №11777 тіркелді) бұйрығымен бекітілген «Бірегей және элиталық тұқымдар, бірінші, екінші және үшінші көбейтілген тұқым өндірушілерді, тұқым өткізушілерді аттестаттау» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарты (бұдан әрі ­ Стандарт ) негізінде тегін көрсетіледі.

Өтінішті қабылдау және мемлекеттік қызметті көрсету нәтижесін беру:

1) көрсетілетін қызметті берушінің кеңсесі;2) «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорация»

коммерциялық емес акционерлік қоғамы (бұдан әрі – Мемлекеттік кор­порация);

3) портал арқылы жүзеге асырылады.2. Мемлекеттік қызмет көрсету нысаны: электрондық (ішінара

автоматтандырылған) және (немесе) қағаз түрінде.3. Мемлекеттік қызметті көрсету нәтижесі ­ аттестаттау туралы куәлік.Мемлекеттік қызметті көрсету нәтижесін ұсыну нысаны: электрондық.

2. Мемлекеттік қызмет көрсету процесінде көрсетілетін қызметті берушінің құрылымдық бөлімшелерінің (қызметкерлерінің) іс ­ қимыл

тәртібін сипаттау

4. Мемлекеттік қызметті көрсету бойынша рәсімді (іс ­ қимылды) бастауға негіздеме:

көрсетілетін қызметті алушының (немесе сенімхат бойынша оның өкілінің) көрсетілетін қызметті берушіге және Мемлекеттік корпорацияға жүгінуі кезінде Стандарттың 1­қосымшасына сәйкес нысан бойынша өтінім ұсынуы болып табылады;

портал арқылы көрсетілетін қызметті алушының ЭЦҚ ­ мен куәландырылған электрондық құжат нысанындағы өтінім ұсыну болып табылады.

5. Мемлекеттік қызмет көрсету процесінің құрамына кіретін әрбір рәсімнің (іс ­ қимылдың) мазмұны, оны орындаудың ұзақтығы:

1) Мемлекеттік корпорацияның қызметкері көрсетілетін қызметті алушы Стандарттың 9­тармағында көрсетілген қажетті құжаттарды (бұдан әрі ­ құжат) ұсынған сәттен бастап 15 (он бес) минуттың ішінде оларды қабылдауды және тіркеу журналында тіркеуді жүзеге асырады, көрсетілетін қызметті алушының құжаттарын көрсетілетін қызметті берушінің кеңсесіне жолдайды.

Нәтижесі – Мемлекеттік корпорацияның қызметкері құжаттарды көрсетілетін қызметті берушінің кеңсесіне жолдайды;

2) көрсетілетін қызметті берушінің кеңсе қызметкері 15 (он бес) минуттың ішінде құжаттарды қабылдауды және тіркеу журналында тірке­уді жүзеге асырады, оларды көрсетілетін қызметті берушінің басшысына бұрыштама қоюға жолдайды.

Нәтижесі ­ көрсетілетін қызметті берушінің кеңсе қызметкері құжаттарды көрсетілетін қызметті берушінің басшысына бұрыштама қоюға жолдайды;

3) көрсетілетін қызметті берушінің басшысы 4 (төрт) сағаттың ішін­де ішінде көрсетілетін қызметті алушының құжаттарын қарайды және құжаттарды аттестаттау комиссиясына (бұдан әрі ­ комиссия) жолдайды.

Нәтижесі ­ көрсетілетін қызметті берушінің басшысы құжаттарды комиссияға жолдайды;

4) комиссия 2 (екі) жұмыс күні ішінде көрсетілетін қызметті алушыдан түскен құжаттардың толықтығын тексереді, көрсетілетін қызметті алушы құжаттардың толық емес топтамасын ұсынған жағдайда, көрсетілетін қызметті берушінің жауапты орындаушысы өтінішті одан әрі қараудан дәлелді бас тартуды дайындайды (бұдан әрі ­ дәлелді бас тарту).

Нәтижесі ­ комиссия көрсетілетін қызметті алушыдан келіп түскен құжаттардың толықтығын тексереді, құжаттардың толық емес топтамасы ұсынылған жағдайда, көрсетілетін қызметті берушінің жауапты орында­ушысы өтінішті одан әрі қараудан дәлелді бас тартуды дайындайды;

5) құжаттардың толық топтамасы ұсынылған жағдайда комиссия 8 (сегіз) жұмыс күні ішінде жергілікті жерге бару арқылы көрсетілетін қызметті

алушының бірегей тұқым өндірушілерге, элиталық тұқым өсіру шаруашылықтарына, тұқым өсіру шаруашылықтарына, тұқым өткізушілерге қойылатын талаптарға (өтініште көрсеткен мәртебеге сәйкес) сәйкестігіне (бұдан әрі ­ талаптар) тексеру жүргізеді.

Нәтижесі ­ комиссия жергілікті жерге бару арқылы көрсетілетін қызметті алушының қойылатын талаптарға сәйкестігіне тексеру жүргізеді;

6) тексеру нәтижелері бойынша комиссия 2 (екі) жұмыс күні ішінде талаптарға сәйкестігіне тексеру актісін жасайды және көрсетілетін қызметті

алушының бірегей тұқым өндіруші, элиталық тұқым өсіру шаруашылығы, тұқым өсіру шаруашылығы, тұқым өткізуші мәртебесін (бұдан әрі ­ мәртебе) беру немесе беруден бас тарту туралы шешім қабылдайды, ол хаттамамен ресімделеді және оған комиссияның барлық мүшелері қол қояды.

Нәтижесі ­ комиссия көрсетілетін қызметті алушының қойылатын талаптарға сәйкестігіне тексеру актісін жасайды және мәртебені беру не­месе беруден бас тарту туралы шешім қабылдайды;

7) комиссияның көрсетілетін қызметті алушыға мәртебені беру туралы шешімі негізінде көрсетілетін қызметті берушінің жауапты орындаушысы 5 (бес) жұмыс күні ішінде әкімдік қаулысының тиісті жобасын немесе дәлелді бас тартуды дайындайды.

Нәтижесі ­ көрсетілетін қызметті берушінің жауапты орындаушысы әкімдік қаулысының тиісті жобасын немесе дәлелді бас тартуды дайын­дайды;

8) қаулы бекітілгеннен кейін көрсетілетін қызметті берушінің жау­апты орындаушысы 1 (бір) жұмыс күні ішінде аттестаттау туралы куәлікті ресімдейді және көрсетілетін қызметті берушінің басшысына қол қоюға жолдайды.

Нәтижесі ­ көрсетілетін қызметті берушінің жауапты орындаушысы ат­тестаттау туралы куәлікті ресімдейді және көрсетілетін қызметті берушінің басшысына жолдайды;

9) көрсетілетін қызметті берушінің басшысы 1 (бір) жұмыс күні ішінде аттестаттау туралы куәлікке немесе дәлелді бас тартуға қол қояды және көрсетілетін қызметті берушінің кеңсе қызметкеріне жолдайды.

Нәтижесі ­ көрсетілетін қызметті берушінің басшысы аттестаттау ту­ралы куәлікке немесе дәлелді бас тартуға қол қояды және көрсетілетін қызметті берушінің кеңсе қызметкеріне жолдайды;

10) көрсетілетін қызметті берушінің кеңсе қызметкері 15 (он бес) минуттың ішінде аттестаттау туралы куәлікті немесе дәлелді бас тартуды Мемлекеттік корпорацияның қызметкеріне жолдайды.

Нәтижесі ­ көрсетілетін қызметті берушінің кеңсе қызметкері ат­тестаттау туралы куәлікті немесе дәлелді бас тартуды Мемлекеттік корпорацияның қызметкеріне жолдайды;

11) Мемлекеттік корпорацияның қызметкері 15 (он бес) минуттың ішінде аттестаттау туралы куәлікті немесе дәлелді бас тартуды көрсетілетін қызметті алушыға береді.

Нәтижесі – Мемлекеттік корпорацияның қызметкері көрсетілетін қызметті алушыға аттестаттау туралы куәлікті немесе дәлелді бас тартуды береді.

3. Мемлекеттік қызмет көрсету процесінде көрсетілетін қызметті берушінің құрылымдық бөлімшелерінің (қызметкерлерінің) өзара

іс­қимыл тәртібін сипаттау

6. Мемлекеттік қызмет көрсету процесіне қатысатын құрылымдық бөлімшелердің (қызметкерлердің) тізбесі:

1) көрсетілетін қызметті берушінің басшысы;2) көрсетілетін қызметті берушінің кеңсе қызметкері;3) комиссия;4) көрсетілетін қызметті берушінің жауапты орындаушысы.

4. Мемлекеттік корпорация және (немесе) өзге де көрсетілетін қызметті берушілермен өзара іс ­ қимыл тәртібін, сондай­ақ мемлекеттік қызмет көрсету процесінде ақпараттық жүйелерді пайдалану тәртібін сипаттау

7. Портал арқылы мемлекеттік қызметті көрсету кезіндегі көрсетілетін қызметті алушының жүгіну тәртібін және рәсімнің (іс­қимылдың) реттілігін сипаттау:

1) көрсетілетін қызметті алушы компьютерінің интернет ­ браузерін­де сақталып тұратын ЭЦҚ тіркеу куәлігінің көмегімен порталға тіркелуді жүзеге асырады (порталда тіркелмеген көрсетілетін қызметті алушылар үшін жүзеге асырылады);

2) 1­процесс ­ мемлекеттік көрсетілетін қызметті алу үшін көрсетілетін қызметті алушының компьютерінің интернет ­ браузеріне ЭЦҚ тіркеу куәлігін бекіту, көрсетілетін қызметті алушының паролін порталға енгізу процесі (авторландыру процесі);

3) 1­шарт ­ порталда жеке сәйкестендіру нөмірінің (бұдан әрі ­ ЖСН) және (немесе) бизнес ­ сәйкестендіру нөмірінің (бұдан әрі ­ БСН) логині мен пароль арқылы тіркелген көрсетілетін қызметті алушы туралы деректердің дұрыстығын тексеру;

4) 2­процесс ­ көрсетілетін қызметті алушының деректерінде кемшіліктердің болуына байланысты порталмен авторландырудан бас тарту туралы хабарламаны қалыптастыру;

5) 3­процесс ­ көрсетілетін қызметті алушының осы регламентте көрсетілген мемлекеттік қызметті таңдауы, мемлекеттік қызметті көрсету үшін сұраныс нысанын экранға шығаруы және оның құрылымы мен үлгілік талаптарын ескере отырып, сұраныс нысанына қажетті құжаттарды элек­тронды түрде жалғай отырып, көрсетілетін қызметті алушының нысанды толтыруы (деректерді енгізуі);

6) 4­процесс ­ сұранысты куәландыру (қол қою) үшін көрсетілетін қызметті алушының ЭЦҚ тіркеу куәлігін таңдауы;

7) 2­шарт ­ порталда ЭЦҚ тіркеу куәлігінің қолданылу мерзімін және кері қайтарылған (жойылған) тіркеу куәліктерінің тізімінде жоқтығын, сондай­ақ сұраныста көрсетілген ЖСН немесе БСН және ЭЦҚ тіркеу куә­лігінде көрсетілген ЖСН немесе БСН арасында сәйкестендіру деректерінің сәйкестігін тексеру;

8) 5­процесс ­ көрсетілетін қызметті алушының ЭЦҚ түпнұсқалығының

2016 жылғы __ _________ №__Батыс Қазақстан облысы әкімдігінің қаулысымен бекітілген

«Бірегей және элиталық тұқымдар, бірінші, екінші және үшінші көбейтілген тұқым өндірушілерді, тұқым өткізушілерді аттестаттау»мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламенті

расталмауына байланысты сұратылатын мемлекеттік көрсетілетін қызметтен бас тарту туралы хабарламаны қалыптастыру;

9) 6­процесс ­ көрсетілетін қызметті алушының ЭЦҚ арқылы мемле­кеттік көрсетілетін қызметті көрсетуге сұраныстың толтырылған нысанын (енгізілген деректерін) куәландыру (қол қою);

10) 7­процесс ­ электрондық құжатты (көрсетілетін қызметті алу­шының сұранысы) «Е­лицензиялау» мемлекеттік деректер қоры ақпараттық жүйесінде (бұдан әрі ­ «Е­лицензиялау» МДҚ АЖ) тіркеу және «Е­лицензия­лау» МДҚ АЖ­да сұранысты өңдеу;

11) 3­шарт ­ көрсетілетін қызметті берушінің көрсетілетін қызметті алушының аттестаттау туралы куәлікті беру үшін талаптар мен негіздеме­лерге сәйкестігін тексеруі;

12) 8­процесс ­ «Е­лицензиялау» МДҚ АЖ ­ да көрсетілетін қызметті алушының деректерінде кемшіліктердің болуына байланысты сұратылатын мемлекеттік көрсетілетін қызметтен бас тарту туралы хабарламаны қалыптастыру;

13) 9­процесс ­ көрсетілетін қызметті алушының порталда қалып­тастырылған мемлекеттік көрсетілетін қызмет нәтижесін (аттестаттау ту­ралы электрондық куәлік) алуы. Электрондық құжат көрсетілетін қызметті берушінің ЭЦҚ пайдалану арқылы қалыптастырылады.

8. Портал арқылы мемлекеттік қызмет көрсету процесінде ақпараттық жүйелерді пайдалану тәртібінің толық сипаттамасы «Бірегей және элиталық тұқымдар, бірінші, екінші және үшінші көбейтілген тұқым өндірушілерді, тұқым өткізушілерді аттестаттау» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентінің (бұдан әрі ­ регламент) 1­қосымшасында көрсетілген.

9. Әр рәсімнің (іс­қимылдың) ұзақтығын көрсете отырып, Мемлекеттік корпорация арқылы мемлекеттік қызмет көрсету кезінде жүгіну тәртібі мен рәсімдердің (іс­қимылдардың) кезектілігін сипаттау:

1) көрсетілетін мемлекеттік қызметті алушы Стандарттың 1 қо­сымшасына сәйкес өтінішті және қажетті құжаттарды Мемлекеттік корпорациясының операторына береді, ол «электрондық» кезек тәртібі бойынша жүзеге асырылады (2 минут ішінде);

2) 1­процесс ­ қызмет көрсету үшін Мемлекеттік корпорацияның операторы Мемлекеттік корпорация Ықпалдастырылған ақпараттық жүйесінің автоматтандырылған жұмыс орнына (бұдан әрі ­ Мемлекеттік корпорациясы ЫАЖ АЖО) логинді және парольді енгізеді (авторландыру процесі) (1 минут ішінде);

3) 1­шарт ­ жеке тұлғалардың мемлекеттік деректер қорында (бұдан әрі ­ ЖТ МДҚ) немесе заңды тұлғалардың мемлекеттік деректер қорында (бұдан әрі ­ ЗТ МДҚ) көрсетілетін қызметті алушы мәліметтерінің бар бо­луын тексеру (1 минут ішінде);

4) 2­процесс ­ көрсетілетін қызметті алушының мәліметтерінде кемшіліктердің болуына байланысты, мемлекеттік көрсетілетін қызметтен бас тарту туралы хабарламаны қалыптастыру (2 минут ішінде);

5) 3­процесс ­ Мемлекеттік корпорациясының операторының қызметті таңдауы, мемлекеттік қызметті көрсету үшін экранға сұраныс

нысанын шығаруы және Мемлекеттік корпорацияның операторымен көрсетілетін қызметті алушының немесе көрсетілетін қызметті алушының сенімхат бойынша өкілінің мәліметтерін енгізу (2 минут ішінде);

6) 4­процесс ­ электрондық үкімет шлюзі (бұдан әрі ­ ЭҮШ) арқылы ЖТ МДҚ­нда немесе ЗТ МДҚ­нда көрсетілетін қызметті алушының мәліметтері туралы, сондай­ақ Бірыңғай нотариалдық ақпараттық жүйесіне (бұдан әрі ­ БНАЖ) – көрсетілетін қызметті алушы өкілінің сенімхат мәліметтері туралы сұраныс жолдау (2 минут ішінде);

7) 2­шарт ­ ЖТ МДҚ/ЗТ МДҚ­нда көрсетілетін қызметті алушы мәліметтерінің және БНАЖ ­ да сенімхат мәліметтерінің бар болуын тек­серу (1 минут ішінде);

8) 5­процесс – ЖТ МДҚ/ЗТ МДҚ­нда көрсетілетін қызметті алушы мәліметтерінің немесе БНАЖ­да сенімхат мәліметтерінің болмауына бай­ланысты мәліметтерді алуға мүмкіндіктің жоқтығы туралы хабарламаны қалыптастыру (1 минут ішінде);

9) 6­процесс ­ ЭҮШ арқылы Мемлекеттік корпорацияның операторы­ның ЭЦҚ­мен куәландырылған (қол қойылған) электрондық құжаттарды (көрсетілетін қызметті алушының сұранысын) жолдауы (2 минут ішінде).

10. Мемлекеттік қызмет көрсетудің нәтижесін Мемлекеттік корпора­ция арқылы алу процесінің сипаттамасы, оның ұзақтығы:

1) 7­процесс ­ «Е­лицензиялау» МДҚ АЖ­да сұранысты тіркеу және «Е­лицензиялау» МДБ АЖ­да қызметті өңдеу ( 3 минут ішінде);

2) 3­шарт ­ көрсетілетін қызметті беруші көрсетілетін қызметті алушының аттестаттау туралы куәлікті беру үшін талаптарға және негізде­мелерге сәйкестігін тексеруі (2 минут ішінде);

3) 8­процесс ­ «Е­лицензиялау» МДҚ АЖ ­ да көрсетілетін қыз­метті алушының мәліметтерінде кемшіліктердің болуына байланысты сұратылған мемлекеттік көрсетілетін қызметтен бас тарту туралы хабарла­маны қалыптастыру (5 минут ішінде);

4) 9­процесс ­ көрсетілетін қызметті алушы «Е­лицензиялау» МДҚ АЖ­да қалыптастырылған мемлекеттік көрсетілетін қызметтің нәтижесін (аттестаттау туралы электрондық куәлікті) орталықтың операторы арқылы алуы. Электрондық құжат көрсетілетін қызметті берушінің ЭЦҚ пайдалана отырып қалыптастырылады (5 минут ішінде).

11. Мемлекеттік корпорация арқылы мемлекеттік қызмет көрсету процесінде ақпараттық жүйелерді пайдалану тәртібінің толық сипаттама­сы осы регламенттің 2­қосымшасында көрсетілген.

12. Мемлекеттік қызмет көрсету процесінде рәсімдердің (іс­қи­мылдардың) реттілігін, көрсетілетін қызметті берушінің құрылымдық бөлімшелерінің (қызметкерлерінің) өзара іс­қимылдарының толық си­паттамасы осы регламенттің 3­қосымшасына сәйкес мемлекеттік қызмет көрсетудің бизнес­процестерінің анықтамалығында көрсетіледі.

13. Көрсетілген қызметті берушінің, Мемлекеттік корпорацияның және (немесе) олардың қызметкерлерінің мемлекеттік қызметті көрсету мәселелері бойынша шешімдеріне, әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағымдану Стандарттың 3­бөліміне сәйкес жүзеге асырылады.

«Бірегей және элиталық тұқымдар, бірінші, екінші және үшінші көбейтілген тұқым өндірушілерді, тұқым өткізушілерді аттестаттау» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентіне 1­қосымша

Портал арқылы мемлекеттік қызмет көрсету процесінде ақпараттық жүйелерді пайдалану тәртібі

«Бірегей және элиталық тұқымдар, бірінші, екінші және үшінші көбейтілген тұқым өндірушілерді, тұқым өткізушілерді аттестаттау» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентіне 2­қосымша

Мемлекеттік корпорация арқылы мемлекеттік қызмет көрсету процесінде ақпараттық жүйелерді пайдалану тәртібі

«Бірегей және элиталық тұқымдар, бірінші, екінші және үшінші көбейтілген тұқым өндірушілерді, тұқым өткізушілерді аттестаттау» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентіне 3 ­ қосымша

«Бірегей және элиталық тұқымдар, бірінші,екінші және үшінші көбейтілген тұқым өндірушілерді, тұқым өткізушілерді аттестаттау» мемлекеттік қызметін көрсетудің бизнес­процестерінің анықтамалығы

4) қабылданған шешімдерді уәждеп негіздеуді қоса алғанда, қоғамдық тыңдаудың қорытынды хаттамасын жариялау көзделуге тиіс.

3. Қоғамдық тыңдауларды ұйымдастыру және өткізу тәртібіне қойылатын үлгілік талаптарды Қазақстан Республикасының Үкіметі бел­гілейді.

4. Қоғамдық тыңдау Қоғамдық кеңес мүшелерінің бастамасы бойын­ша өткізіледі.

5. Қоғамдық тыңдауды өткізу барысында хаттама жүргізіледі, онда:1) қоғамдық тыңдау өткізілетін күні мен орны;2) қатысушылардың саны;3) қоғамдық тыңдау төрағасы мен хатшысының тегі, аты, әкесінің аты

(егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе);4) күн тәртібі, сөйлеген сөздердің мазмұны тіркеледі.6. Қоғамдық тыңдау нәтижелері бойынша қорытынды хаттама қа­

былданады, оған қоғамдық тыңдау төрағасы мен хатшысы қол қояды. 7. Қорытынды хаттама, егер оған Қоғамдық кеңестің қатысып отыр­

ған мүшелерініңң жартысынан астамы дауыс берсе, қабылданды деп есептеледі.

8. Қоғамдық тыңдаудың қорытынды хаттамасында:1) бақыланатын мемлекеттік органдар мен олардың лауазымды

адамдарының Қазақстан Республикасының заңнамасын сақтауы туралы ақпарат;

2) қоғамдық тыңдау барысында анықталған, жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделеріне нұқсан келтіретін немесе оларды шектейтін ережелерді жою жөніндегі ұсынымдар;

3) нормативтік құқықтық актілерге өзгерістер мен толықтырулар ен­гізу жөніндегі ұсыныстар қамтылады.

9. Қоғамдық кеңестің төрағасы қорытынды хаттама негізінде қабылданған ұсынымдарды:

1) мемлекеттік органдарға, қоғамдық бақылау субъектілеріне;2) зерделеу және шаралар қолдану үшін мемлекеттік органдардың

қызметін бақылауды жүзеге асыруға уәкілеттік берілген мемлекеттік органдарға;

3) бұқаралық ақпарат құралдарына жібереді.

22. Қоғамдық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу тәртібі

1. Қоғамдық сараптаманы Қоғамдық кеңес өз отырысында қа­былдаған тапсырмасы бойынша қоғамдық бірлестіктер құратын сарапта­ма комиссиялары жүзеге асырады.

Жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін сақтау, азаматтардың өмірі мен денсаулығы үшін қолайлы қоршаған ортаны сақтау, сондай­ақ жеке тұлғалардың, елді мекендердің және өн­дірістік объектілердің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге жағымсыз фактор­ларды болғызбау тұрғысынан мемлекеттік органдардың қабылданатын шешімдерінің жобалары қоғамдық сараптама объектілері болып табы­лады.

2. Қоғамдық кеңеске тиісті өтінішхат жіберетін жеке тұлғалар және (немесе) қоғамдық бірлестіктер қоғамдық сараптаманың бастамашылары бола алады.

3. Қоғамдық экологиялық сараптама жүргізу ерекшеліктері, оны тір­кеу тәртібі, қорытындының мазмұны Қазақстан Республикасының Эколо­гиялық кодексінде белгіленеді.

4. Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде қоғамдық сараптаманың өзге де субъектілері, оны ұйымдастыру мен жүргізудің не­гіздері және тәртібі айқындалуы мүмкін.

23. Жұмыс нәтижелері туралы есептерді тыңдауды ұйымдастыру және өткізу тәртібі

1. Жылына бір рет жұмыс нәтижелері туралы есепті тыңдау об­лыс әкімінің баяндамасын және облыстық мәслихаттың хатшысының, Қоғамдық кеңес төрағасының қосымша баяндамаларын қамтиды.

2. Жұмыс нәтижелері туралы есепті тыңдау барысында хаттама жүргізіледі, онда:

1) есепті тыңдау күні мен орны;2) қатысушылардың саны;3) сөз сөйлеген лауазымды адамдардың тегі, аты, әкесінің аты (егер

ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе);4) күн тәртібі, есептің және сөйлеген сөздердің мазмұны қамтылады.3. Есепті тыңдау нәтижелері бойынша қарар қабылданады, онда:1) бақыланатын органдар мен олардың лауазымды адамдарының

қызметін олардың құзыретіне кіретін мәселелер бойынша бағалау;2) есепті тыңдау барысында анықталған, жеке және заңды тұл­

ғалардың құқықтары мен заңды мүдделеріне нұқсан келтіретін немесе оларды шектейтін ережелерді жою жөніндегі ұсынымдар;

3) мемлекеттік органдардың қызметін жетілдіру жөніндегі ұсыныс­тар қамтылуға тиіс.

4. Егер отырысқа қатысып отырған қатысушылардың жартысынан астамы есеп үшін дауыс берсе, ол қабылданды деп есептеледі.

20oral_oniri@inbox.ru

ТележосыҚБейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл

ДҮйСеНбІ, 7 НАурыз

СейСеНбІ, 8 НАурыз

ҚАЗАҚСТАН 6.00 «ТАҢШОЛПАН». 8.55 «Мереке құтты болсын!»9.00 «Апта.kz»10.05 «Дара жол» 11.30 «Ақсауыт» әскери­патриоттық бағдарлама12.00 «БІРГЕ ТАҢДАЙМЫЗ!». Тікелей эфир 13.10 «Келін». Т/х1709,1710­бөлімдері 13.55 «Көктем шақырады». Күнделік14.00 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». Ток­шоу. Тікелей эфир 15.40 «Жүрегім сізге аманат». Т/х 145­бөлім 16.25 «Мереке құтты болсын!»16.30 KAZNEWS16.50 «БҮГІНГІ КҮННІҢ БАТЫРЛАРЫ» 17.00 «МЕНІҢ ҚАЗАҚСТАНЫМ!». (с субтитрами)17.30 «Мереке құтты болсын!»17.35 «ЖҮРЕГІМ СІЗГЕ АМАНАТ». Т/х146­бөлім 18.30 KAZNEWS19.20 «СЕРПІЛІС» 20.05 «АЛТЫН ҰЯ». Т/х6­бөлім 21.00 «КЕЛІН». Т/х1711, 1712­бөлімдері

21.55 «Көктем шақырады». Күнделік22.00 «ТҮНГІ СТУДИЯДА НҰРЛАН ҚОЯНБАЕВ»22.30 «Мереке құтты болсын!»22.35 «...Үй болу қиын». 13­бөлім 23.05 KAZNEWS23.50 «SPORT.KZ» 0.10 «Серпіліс» 0.55 «Менің Қазақстаным!» (с субтит­рами)1.25 «Бүгінгі күннің батырлары»1.30 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 2.00 KAZNEWS

ҚАЗАҚСТАН-ОРАЛ7:55 Аңдатпа 8:00 “Жүрегім сізге аманат” телехи­каясы 8:50 “Мерейлі отбасы” 9:15 “Замансөз” 9:55 “Бозторғай” 10:35 Мультсериал “Диего” 11:00 “Балапаннан базарлық” 11:55 “Телемаркет”, жарнама 12:00 “Гаухартас” көркем фильмі 13:55 “Телемаркет”, жарнама, аңдатпа

14:00­17:55 ҮЗІЛІС 17:55 Аңдатпа 18:00 “АҚЖАЙЫҚ” жаңалықтары18:25 “Телемаркет”, жарнама 18:30 Деректі танымдық топтама 18:40 “Дара жол” Ақұштап Бақтыгереева 20:10 “ТАРИХТАН ТАҒЫЛЫМ” 20:40 “ҒАЛАМТОР ҒАЖАЙЫБЫ” 21:00 “Айналайын, Атамекен ­ ақ ме­кен” Г.Оразымбетованың ән кеші 22:30 “Жедел жәрдем” телехикаясы 23:30 Сериал “Первая леди” 1:00 Аңдатпа ХАБАР06.02 «Білгенге маржан»06.55 «Гороскоп»07.05 Е. Нұржановтың «Ана қадірі» атты ән кеші 9.00 Информационный канал ­ анали­тическая программа «Жеті күн»10.00 Кулинарная программа «Магия кухни»10.35 «Қызғалдақ» концерті.11.35 Семейное кино. Ричард Гир, Дженнифер Лопес «Давайте потан­цуем»

13.35 Жігіттер квартетінің «Құстармен сырласу» атты концерті15.20 Т/х «Зәуре»17.40 «Орталық хабар» мерекелік бағдарлама18.55 «Негізінде...»19.00 Қорытынды жаңалықтар19.30 «Арнайы хабар»19.55 «По сути»20.00 Итоги дня20.30 Мегахит. Джеймс Марсден, Ми­шель Монаган, Доусон Коул «Лучшее во мне»22.40 «Әсем әуен» мерекелік топтама23.10 «Гороскоп»23.15 «Астана ­ махаббатым менің». Т/х01.05 «Гороскоп»01.10 Жаңалықтар

ЕУРАЗИЯ5.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 5.05 «БЕРКЛИ­СКВЕР» (каз.) 7.00 «ТАҢҒЫ ПОШТА» 7.35 «П@УТINA» 8.00 «СМАК» 8.40 Елена Яковлева, Андрей Руден­ский в фильме «ЖИЗНЬ НАЛАЖИВА­

ЕТСЯ» 10.35 «ФАБРИКА ГРЕЗ» с Ольгой Артамоновой 11.00 «ӘЙЕЛ СЫРЫ…» бағдарламасының тұсаукесері 11.55 «101 КЕҢЕС» 12.20 «П@УТINA+» 13.15 ПРЕМЬЕРА. К 75­ЛЕТИЮ АНДРЕЯ МИРОНОВА. «Я БЛЕСНУ НЕПРОШЕ­НОЙ СЛЕЗОЙ…» 14.20 ПРЕМЬЕРА. «ДОСТОЯНИЕ РЕС­ПУБЛИКИ. АНДРЕЙ МИРОНОВ» 16.15 Премьера. Александр Олешко, Варвара Бородина, Алика Смехова, Максим Виторган в многосерийном фильме «ВЕСЕННЕЕ ОБОСТРЕНИЕ» 19.00 «ПЕРВАЯ ПРОГРАММА» 20.00 «ВЕСЕННЕЕ ОБОСТРЕНИЕ». Продолжение21.00 «КЕШКІ КЕЗДЕСУ» 22.10 «сенбілік ЖАҢАЛЫҚТАР» 22.50 Премьера. Данила Козловский, Елизавета Боярская, Паулина Андре­ева в комедии «СТАТУС. СВОБОДЕН» 1.00 «П@УТINA» 1.20 «ӘЙЕЛ СЫРЫ…» 2.05 «101 КЕҢЕС» 2.25 «ТАҢҒЫ ПОШТА»

ҚАЗАҚСТАН6.00 «ТАҢШОЛПАН». 9.00 «Мереке құтты болсын!»9.05 Райхан Айтқожанова, Оңдасын Бесікбасов, Рүстем Жаныаманов, Нұржан Құрманалиев, Меруерт Маматаева «Ана жүрегі» отбасылық мелодрамасында. 1­2 бөлімдері 11.15 «Айгөлек». Концерт11.55 «Мереке құтты болсын!»12.00 «БІРГЕ ТАҢДАЙМЫЗ!». Тікелей эфир 13.10 «Ұлт мақтанышы». Деректі фильм 13.35 «Мереке құтты болсын!»13.40 «Көктем шақырады». Күнделік13.45 ФУТБОЛ. ҚАЗАҚСТАН СУПЕР­КУБОГЫ. «АСТАНА» ­ «ҚАЙРАТ». ТІКЕЛЕЙ ЭФИР 16.30 KAZNEWS16.50 «Әзіл әлемі»17.40 «Мереке құтты болсын!»17.45 «АЙТУҒА ОҢАЙ...» 18.30 KAZNEWS19.00 «КӨКТЕМ ШАҚЫРАДЫ». РОЗА РЫМБАЕВАНЫҢ КОНЦЕРТІ. ТІКЕЛЕЙ ЭФИР

21.25 «Мереке құтты болсын!»21.30 «ШЫН ЖҮРЕКТЕН!». Мерекелік бағдарлама23.05 KAZNEWS23.35 Меруерт Өтекешева, Құман Тастанбеков, Асанәлі Әшімов «Қыз Жібек» тарихи драмасында. 2.00 KAZNEWS

ҚАЗАҚСТАН-ОРАЛ7:55 Аңдатпа 8:00 “Жүрегім сізге аманат” телехи­каясы 8:55 “Әлемнің сыры ­ әйелде” 9:00 “Открытая студия” 9:40 “Арнайы репортаж” 10:00 “Правда жизни” 10:25 “Телемаркет”, жарнама 10:30 “Праздник весны и красоты” 10:35 “Бәрекелді” 11:00 Мультсериал “Алға, Диего!” 11:30 “Балапаннан базарлық” 12:00 “КҮНШУАҚ” 13:30 “Поэзия әлемі” Жанар Айла­шова 14:00 “Телемаркет”, жарнама, аңдатпа

14:05­17:55 Үзіліс 17:55 Аңдатпа 18:00 “Әлемнің сыры ­ әйелде” 18:05 “Қазақ қызы” композитор Р.Таймановтың шығармашылық кеші 19:40 “Жарқын бейне. Мәриям Хакімжанова” 19:55 “Праздник весны и красоты” 20:00 “ҒАЛАМТОР ҒАЖАЙЫБЫ” 20:15 “ЖАН СӘУЛЕСІ” 20:35 “ТӘУЕЛСІЗДІК ­ ТҰҒЫРЫМ” 21:00 “СІЗДЕРГЕ ДЕГЕН МАХАБ­БАТПЕН” 8 наурыз ­ Халықаралық әйелдер күніне арналған мерекелік концерт22:10 “Телемаркет”, жарнама 22:15 “Жедел жәрдем” телехикаясы 23:15 Сериал “Первая леди” 1:00 Аңдатпа ХАБАР06.02 «Әзіл әлемі». Тұрсынбек Қабатов. Аналар 06.50 «Гороскоп»07.00 Майра Ильясованың «Жан анам» атты концерті

9.10 Мультфильм «Чебурашка» 10.30 Сказки братьев Гримм. «Зо­лушка»11.30 «Мелодии любви». Концерт12.30 «Қазақ аруы байқауы»­201515.10 Т/х «Зәуре» 17.30 «Бенефис шоу» бағдарламасының мерекелік саны19.00 Қорытынды жаңалықтар19.30 «Бюро расследований»20.00 Итоги дня20.30 Ұлықпан Жолдасовтың «Өмір өзен» атты шығармашылық кеші23.30 «Гороскоп»23.35 «Астана ­ махаббатым менің». Т/х00.25 «Гороскоп»00.30 «Астана ­ махаббатым менің». Т/х01.20 «Әсем әуен» мерекелік топ­тама

ЕУРАЗИЯ5.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 5.05 «БЕРКЛИ­СКВЕР» (каз.) 7.00 «ТАҢҒЫ ПОШТА» 7.35 «П@УТINA»

8.00 ФИЛЬМ АЛЕКСАНДРА ПЕТРОВА «МОЯ ЛЮБОВЬ» 8.35 Любимое кино. «ЛЮБОВЬ И ГОЛУБИ» 10.40 «ЕРАЛАШ»11.00 «ӘН ДАРИЯ» 11.55 «101 КЕҢЕС» 12.20 «П@УТINA+» 13.15 ПРЕМЬЕРА. ЮБИЛЕЙНЫЙ ВЕЧЕР РАЙМОНДА ПАУЛСА 16.10 Премьера. Андрей Биланов и Алла Юганова в многосерийном фильме «ЛЮБОВЬ С ИСПЫТАТЕЛЬ­НЫМ СРОКОМ» 19.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 20.00 Тұсаукесер. «ҒАЖАЙЫП ЖАН». ҮНДІ Т/ХСЫ 21.00 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 21.45 «джодха және акбар». ҮНДІ Т/ХСЫ 22.35 Премьера. Рената Литвинова, Владимир Машков в фильме «ПРО ЛЮБОВЬ» 1.00 «П@УТINA» 1.20 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 2.00 «101 КЕҢЕС» 2.20 «ТАҢҒЫ ПОШТА»

СӘрСеНбІ, 9 НАурыз ҚАЗАҚСТАН6.00 «ТАҢШОЛПАН». (7.00; 8.30 KAZNEWS) 9.00 «Алтын ұя». Т/х6­бөлім 9.50 «Әпке». Т/х13­бөлім 10.45 «Айтуға оңай...» 11.30 «...Үй болу қиын». 13­бөлім 12.00 «БІРГЕ ТАҢДАЙМЫЗ!». Тікелей эфир 13.10 «Келін». Т/х1711, 1712­бөлімдері 14.00 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». Ток­шоу. Тікелей эфир15.40 «Жүрегім сізге аманат». Т/х146­бөлім 16.30 KAZNEWS16.55 «Бүгінгі күннің батырлары» 17.05 «Жарқын бейне»17.35 «ЖҮРЕГІМ СІЗГЕ АМАНАТ». Т/х147­бөлім 18.30 KAZNEWS19.20 «АЙТУҒА ОҢАЙ...» 20.05 «АЛТЫН ҰЯ». Т/х7­бөлім 21.00 «КЕЛІН». Т/х1713, 1714­бөлімдері 21.55 «ТҮНГІ СТУДИЯДА НҰРЛАН ҚОЯНБАЕВ»22.30 «...Үй болу қиын». 14­бөлім 23.00 KAZNEWS23.50 «Әпке». Т/х13­бөлім 0.35 «Жарқын бейне»1.05 «Табыс сыры». Арнайы жоба1.25 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 2.00 KAZNEWS

ОРАЛ16.50 «Ақжайық» жаңалықтары17.15 «Мерейлі отбасы»17.35 «Тарихтан тағылым»

ҚАЗАҚСТАН-ОРАЛ6:55 Аңдатпа 7:00 “АҚЖАЙЫҚ” жаңалықтары /сурдо­аудармамен/ 7:35 “Айгөлек” 8:05 Новости “АҚЖАЙЫҚ” /сурдоаудар­мамен/ 8:35 “Жүрегім сізге аманат” телехикаясы 9:20 “Телемаркет”, жарнама 9:25 “Ғаламтор ғажайыбы” 9:40 “Тарихтан тағылым” 10:20 Деректі фильм 10:45 Мультсериал “Саяхатшы Дара” 11:10 “Балапаннан базарлық” 12:00 “КҮНШУАҚ”. Тікелей эфир 12:50 “КҮНШУАҚ”. Прямой эфир 13:30 “АҚЖАЙЫҚ” жаңалықтары 13:45 Новости “АҚЖАЙЫҚ” 13:55 “Телемаркет”, жарнама, аңдатпа 14:05­17:55 Үзіліс 17:55 Аңдатпа 18:00 “АҚЖАЙЫҚ” жаңалықтары. Тіке­лей эфир 18:35 “Келбет” 19:00 Новости “АҚЖАЙЫҚ”. Тікелей эфир 19:20 “ВРЕМЯ ВАШЕГО ВОПРОСА”.

Тікелей эфир 19:50 Деректі фильм 20:15 “БІЗДІҢ ҚАЛА” 20:35 “АТАМЕКЕН” 21:00 “АҚЖАЙЫҚ” жаңалықтары /сурдо­аудармамен/ 21:35 Новости “АҚЖАЙЫҚ” /сурдо­аудармамен/ 22:05 “Жүрегім сізге аманат” телехикаясы 23:00 Сериал “Первая леди” 0:00 “АҚЖАЙЫҚ” жаңалықтары /сурдо­аудармамен/ 0:30 Новости “АҚЖАЙЫҚ” /сурдоаудар­мамен/ 1:00 Аңдатпа ХАБАР06.02 «Білгенге маржан»06.50 «Гороскоп»07.00 «Жаңа күн» 07.55 «Гороскоп»08.00 «Жаңа күн» 9.00 Таңғы жаңалықтар9.10 Премьера!! Телесериал. «Осколки» 10.00 Утренний выпуск новостей 10.10 Кулинарная программа «Магия кухни»10.45 Мультфильм. «Белка и Стрелка. озорная семейка»10.55 «Әр үйдің сыры басқа» деректі драмасы

11.25 Т/х«Сүрбойдақ»12.00 Түскі жаңалықтар12.15 Телесериал. «Семейные мелодрамы» 13.05 «Подари детям жизнь»13.10 Телесериал «Гречанка» 14.00 Дневной выпуск новостей14.10 Т/х«Сүйген жарым» 15.00 Кешкі жаңалықтар15.15 «Біздің үй»16.00 Вечерний выпуск новостей16.15 Телесериал. «След»17.00 «Сильные духом»17.30 Т/х«Алдар көсе» 18.00 Т/х«Пәленшеевтер» 18.25 Т/х«Сүрбойдақ»18.55 «Негізінде...» 19.00 Қорытынды жаңалықтар19.30 «Бетпе­бет»19.55 «По сути»20.00 Итоги дня20.30 Премьера!! Телесериал. «Осколки» 21.30 Телесериал. «След»22.30 «Гороскоп»22.35 «Негізінде...» 22.40 Қорытынды жаңалықтар23.10 «По сути»23.15 Итоги дня23.45 «Гороскоп»23.50 «Арман қанатында» 00.20 «Сотқа жеткізбей» деректі драмасы00.50 Жаңалықтар

ЕУРАЗИЯ5.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 5.05 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.) 6.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 6.15 «Сапа бақылауда» 6.55 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 7.00 «ДОБРОе утро» 10.00 «ЖДИ МЕНЯ»10.55 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 11.05 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». ҮНДІ Т/ХСЫ 12.00 «АШЫҒЫН АЙТҚАНДА» ТОК­ШОУЫ 12.55 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». ҮНДІ Т/ХСЫ 13.20 «ЛЮБОВЬ В БОЛЬШОМ ГОРОДЕ 3» 14.15 «ПЕРВЫЕ НОВОСТИ» 14.35 «ПРАВДА» 14.40 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 15.40 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 16.50 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 17.55 Премьера. «КАРНАВАЛ ПО­НАШЕМУ»19.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 20.00 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». ҮНДІ Т/ХСЫ 21.00 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 21.45 «Джодха және Акбар». ҮНДІ Т/ХСЫ 22.35 «П@УТINA» 23.00 «ВРЕМЯ» 23.35 «ПРАВДА» 23.40 Премьера. фильм «БАТАЛЬОН» 1.40 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 1.50 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 2.30 «Сапа бақылауда»

21oral_oniri@inbox.ru Бейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл

ТележосыҚ

бейСеНбІ, 10 НАурыз

СеНбІ, 12 НАурыз

ЖеКСеНбІ, 13 НАурыз

ЖұмА, 11 НАурыз

ҚАЗАҚСТАН6.00 «ТАҢШОЛПАН». (7.00; 8.30 KAZNEWS) 9.00 «Алтын ұя». Т/х 9.50 «Әпке». Т/х 14­бөлім 10.45 «Айтуға оңай...» 11.30 «...Үй болу қиын». 14­бөлім 12.00 «БІРГЕ ТАҢДАЙМЫЗ!». Тікелей эфир 13.10 «Келін». Т/х 14.00 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». Ток­шоу. Тікелей эфир15.40 «Жүрегім сізге аманат». 16.30 KAZNEWS16.55 «EXPO­2017 ». Арнайы жоба17.15 «БАЛАМЕН БЕТПЕ­БЕТ» 17.35 «ЖҮРЕГІМ СІЗГЕ АМАНАТ». 18.30 KAZNEWS19.20 «АЙТУҒА ОҢАЙ...» 20.05 «АЛТЫН ҰЯ». Т/х8­бөлім 21.00 «КЕЛІН». 21.55 «ТҮНГІ СТУДИЯДА НҰРЛАН ҚОЯНБАЕВ» 22.30 «...Үй болу қиын». 15­бөлім 23.00 KAZNEWS23.50 «Әпке». Т/х14­бөлім 0.35 «EXPO­2017 ». Арнайы жоба0.55 «Бүгінгі күннің батырлары»1.05 «Жан жылуы»1.25 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 2.00 KAZNEWS

ОРАЛ16.50 «Ақжайық» жаңалықтары17.15 «Жан сәулесі»

17.40 «Атамекен»

ҚАЗАҚСТАН-ОРАЛ6.55 Аңдатпа 7.00 “АҚЖАЙЫҚ” жаңалықтары /сурдоаудармамен/ 7.30 “Телемаркет”, жарнама 7.35 “Айгөлек” 8.05 Новости “АҚЖАЙЫҚ” /сурдоаудармамен/ 8.35 “Жүрегім сізге аманат” телехикаясы 9.15 “Телемаркет”, жарнама 9.20 “Время вашего вопроса” 9.50 “Ғаламтор ғажайыбы” 10.05 “Жан сәулесі” 10.25 “Тәуелсіздік ­ тұғырым” 10.45 Мультсериал “Алға, Диего!” 11.25 “Балапаннан” базарлық 12.00 “КҮНШУАҚ”. Тікелей эфир 12.40 “Телемаркет”, жарнама 12.50 “КҮНШУАҚ”. Прямой эфир 13.30 “АҚЖАЙЫҚ” жаңалықтары 13.45 Новости “АҚЖАЙЫҚ” 13.55 “Телемаркет”, жарнама, аңдатпа 14.00 ­ 17.55 Үзіліс 17.55 Аңдатпа 18.00 “АҚЖАЙЫҚ” жаңалықтары. Тікелей эфир 18.25 “Телемаркет”, жарнама 18.30 Деректі фильм 19.00 Новости “АҚЖАЙЫҚ”. Тікелей эфир 19.20 “ЕЛ АЛДЫНДА” тікелей эфир 19.45 Деректі фильм

20.10 “МЕН ТАҢДАҒАН МАМАНДЫҚ” 20.30 “ИНДУСТРИАЛЬНОЕ ПРИУРАЛЬЕ” 20.55 “Телемаркет”, жарнама 21.00 “АҚЖАЙЫҚ” жаңалықтары /сурдоаудармамен/ 21.30 Новости “АҚЖАЙЫҚ” /сурдоаудармамен/ 22.05 “Жүрегім сізге аманат” телехикаясы 23.00 Сериал “Первая леди” 0.00 “АҚЖАЙЫҚ” жаңалықтары /сурдоаудармамен/ 0.30 Новости “АҚЖАЙЫҚ” /сурдоаудармамен/ 1.00 Аңдатпа ХАБАР06.02 «Бұйымтай»06.55 «Гороскоп»07.00 «Жаңа күн» 07.55 «Гороскоп»08.00 «Жаңа күн» 9.00 Таңғы жаңалықтар9.10 Премьера!! Телесериал. «Осколки»10.00 Утренний выпуск новостей 10.10 Кулинарная программа «Магия кухни»10.45 М/ф. «Белка и Стрелка. озорная семейка»10.55 «Әр үйдің сыры басқа» деректі драмасы11.25 Т/х«Сүрбойдақ»12.00 Түскі жаңалықтар12.15 Телесериал. «Семейные мелодрамы»13.05 «Подари детям жизнь»13.10 Телесериал «Гречанка»14.00 Дневной выпуск новостей14.10 Т/х «Сүйген жарым»

15.00 Кешкі жаңалықтар15.15 «Біздің үй»16.00 Вечерний выпуск новостей16.15 Телесериал. «След»17.05 «Тағдыр жолы» 17.30 «Сильные духом»17.40 Т/х«Алдар көсе» 18.10 Т/х«Махаббатым жүрегімде»18.55 «Негізінде...»19.00 Қорытынды жаңалықтар19.30 «Бетпе­бет»19.55 «По сути»20.00 Итоги дня20.30 Премьера!! Телесериал. «Осколки» 21.30 Телесериал. «След»22.20 «Гороскоп»22.25 «Негізінде...» 22.30 Қорытынды жаңалықтар23.00 «По сути»23.05 Итоги дня23.35 «Гороскоп»23.40 «100 бизнес­тарихы»00.10 «Сотқа жеткізбей» деректі драмасы00.40 Жаңалықтар

ЕУРАЗИЯ5.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН5.05 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.) 6.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 6.15 «Сапа бақылауда»

6.55 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 7.00 «ДОБРОе утро» 10.00 «СЛЕДСТВЕННЫЙ КОМИТЕТ». Многосерий­ном фильм 10.55 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 11.05 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». ҮНДІ Т/ХСЫ 12.00 «АШЫҒЫН АЙТҚАНДА» ТОК­ШОУЫ 12.55 «П@УТINA» 13.20 Многосерийный фильм «ЛЮБОВЬ В БОЛЬ­ШОМ ГОРОДЕ 3» 14.15 «ПЕРВЫЕ НОВОСТИ» 14.35 «ПРАВДА» 14.40 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 15.40 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 16.50 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 17.55 Премьера. Александр Асташенок в комедий­ной мелодраме «КАРНАВАЛ ПО­НАШЕМУ» 19.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 20.00 Тұсаукесер. «ҒАЖАЙЫП ЖАН». ҮНДІ Т/ХСЫ 21.00 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 21.45 «джодха және акбар». ҮНДІ Т/ХСЫ 22.35 «П@УТINA» 23.00 «ВРЕМЯ» 23.35 «ПРАВДА» 23.40 «Смотрим вместе!». Премьера. Мария Аронова, Мария Кожевникова, Ирина Рахманова в многосерийном фильме «БАТАЛЬОН» 1.40 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 1.50 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 2.30 «Сапа бақылауда»

ҚАЗАҚСТАН6.00 «ТАҢШОЛПАН». (7.00; 8.30 KAZNEWS) 9.00 «Алтын ұя». 9.50 «Әпке». 10.45 «Айтуға оңай...» 11.30 «...Үй болу қиын». 12.00 «БІРГЕ ТАҢДАЙМЫЗ!». Тікелей эфир 13.10 «Келін».14.00 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». Ток­шоу. Тікелей эфир15.40 «Жүрегім сізге аманат». Т/х 16.30 KAZNEWS16.55 «ИМАН АЙНАСЫ» 17.15 «ЖАН ЖЫЛУЫ»17.35 «ЖҮРЕГІМ СІЗГЕ АМАНАТ». Т/х 18.30 KAZNEWS19.15 «АЙТУҒА ОҢАЙ...» 20.00 «Ұлттық шоу. Роза шақырады»21.10 «КЕЛІН». Т/х 22.05 «EXPO­2017 ». Арнайы жоба22.30 «СІЗ НЕ ДЕЙСІЗ?» 23.00 KAZNEWS23.45 «Әпке». Т/х 0.25 «Иман айнасы» 0.45 «Бүгінгі күннің батырлары»1.00 «Ғасырлар үні». Деректі фильм 1.30 «Сіз не дейсіз?» 2.00 KAZNEWS

ОРАЛ16.50 «Ақжайық» жаңалықтары17.15 “Мен таңдаған мамандық “17.35 «Тәуелсіздік ­ тұғырым»

ҚАЗАҚСТАН-ОРАЛ6.55 Аңдатпа 7.00 “АҚЖАЙЫҚ” жаңалықтары /сурдоаудармамен/ 7.30 “Телемаркет”, жарнама 7.35 “Айгөлек” 8.05 Новости “АҚЖАЙЫҚ” /сурдоаудармамен/ 8.35 “Жүрегім сізге аманат” телехикаясы 9.10 “Ел алдында” 9.45 “Атамекен” 10.05 “Біздің қала” 10.25 Мультсериал “Алға, Диего!” 11.00 “Балапаннан базарлық” 11.55 “Телемаркет”, жарнама 12.00 “КҮНШУАҚ”. Тікелей эфир 12.40 “Телемаркет”, жарнама 12.50 “КҮНШУАҚ”. Прямой эфир 13.30 “АҚЖАЙЫҚ” жаңалықтары 13.45 Новости “АҚЖАЙЫҚ” 14.00 ­ 17.55 Үзіліс 17.55 Аңдатпа 18.20 “АҚЖАЙЫҚ” жаңалықтары. Тікелей эфир 18.25 “Телемаркет”, жарнама 18.30 Деректі фильм

19.00 Новости “АҚЖАЙЫҚ”. Тікелей эфир 19 30 “САЙЛАУ ­ 2016” Мәслихат депутаттығына кандидаттар сөз алады 19.45 “ВРЕМЯ ВАШЕГО ВОПРОСА”. Тікелей эфир 20.20 “ӘДЕМІ ӘЛЕМ” 20.55 “Телемаркет”, жарнама 21.00 “АҚЖАЙЫҚ” жаңалықтары /сурдоаудармамен/ 21.35 Новости “АҚЖАЙЫҚ” /сурдоаудармамен/ 22.00 “Жүрегім сізге аманат” телехикаясы 23.00 Сериал “Первая леди” 0.00 “АҚЖАЙЫҚ” жаңалықтары /сурдоаудармамен/ 0.30 Новости “АҚЖАЙЫҚ” /сурдоаудармамен/ 1.00 Аңдатпа ХАБАР06.02 «Бұйымтай»06.55 «Гороскоп»07.00 «Жаңа күн» 07.55 «Гороскоп»08.00 «Жаңа күн» 9.00 Таңғы жаңалықтар9.10 Премьера!! Телесериал. «Осколки» 10.00 Утренний выпуск новостей 10.10 Кулинарная программа «Магия кухни»10.45 М/ф. «Белка и Стрелка. озорная семейка»10.55 «Әр үйдің сыры басқа» деректі драмасы11.25 Т/х «Махаббатым жүрегімде» 12.00 Түскі жаңалықтар

12.15 Телесериал. «Семейные мелодрамы» 13.05 «Подари детям жизнь»13.10 Телесериал «Гречанка»14.00 Дневной выпуск новостей14.10 Т/х «Сүйген жарым»15.00 Кешкі жаңалықтар15.15 «Өмір сабақтары» деректі драмасы 15.50 «Экономкласс»16.00 Вечерний выпуск новостей16.15 Телесериал. «След»17.05 «Тур де Хабар» 17.35 «Сильные духом»17.45 Т/х «Алдар көсе» 18.15 Т/х «Махаббатым жүрегімде» 19.00 Қорытынды жаңалықтар19.30 «Бетпе­бет» 20.00 Итоги дня20.30 Мегахит. драма «Великан»22.15 «Астана ­ махаббатым менің». Т/х00.05 «Негізінде...» 00.10 Қорытынды жаңалықтар00.40 «По сути»00.45 Итоги дня01.15 «Сотқа жеткізбей» деректі драмасы01.45 Жаңалықтар

ЕУРАЗИЯ5.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН

5.05 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.) 6.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 6.15 «Сапа бақылауда» 6.55 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 7.00 «ДОБРОе утро» 10.00 «СЛЕДСТВЕННЫЙ КОМИТЕТ». 10.55 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 11.05 «ҒАЖАЙЫП ЖАН». ҮНДІ Т/ХСЫ 12.00 «АШЫҒЫН АЙТҚАНДА» ТОК­ШОУЫ 12.55 «ЖҰМА УАҒЫЗЫ» 13.10 «П@УТINA» 13.35 «ПЕРВАЯ ПОМОЩЬ» 14.15 «ПЕРВЫЕ НОВОСТИ» 14.35 «ПРАВДА» 14.40 Любимое кино. «БЕЛЫЕ РОСЫ» 16.35 «ЖДИ МЕНЯ». КАЗАХСТАН 17.40 Лотерея «АВТОКУШ». Прямой эфир 17.50 «ПОЛЕ ЧУДЕС» 19.00 «ГЛАВНЫЕ НОВОСТИ» 20.00 Тұсаукесер. «ҒАЖАЙЫП ЖАН». ҮНДІ Т/ХСЫ 21.00 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 21.45 «Джодха және Акбар». ҮНДІ Т/ХСЫ 22.35 КОНЦЕРТ ВАЛЕРИЯ И КОНСТАНТИНА МЕЛАДЗЕ 1.00 «П@УТINA» 1.20 «БAСТЫ ПАТРУЛЬ» 1.30 «БАСТЫ ЖАҢАЛЫҚТАР» 2.10 «АШЫҒЫН АЙТҚАНДА» ТОК­ШОУЫ 2.55 «БЕРКЛИ­СКВЕР» (каз.)

ҚАЗАҚСТАН6.00 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт7.00 «Айналайын» Т/х 7.35 «АГРОБИЗНЕС» (с субтитрами)8.00 «СЕНБІЛІК ТАҢ». Отбасылы­танымдық бағдарлама 9.05 «Дауа» (с субтитрами)9.35 «Әзіл әлемі»11.30 «Ас болсын!»12.15 «ТАБЫС СЫРЫ. Арнайы жоба12.35 «МЕНІҢ ӨЛКЕМ». Алтын Махамбетованың шығармашылық кеші 13.50 «СУДАҒЫ ІЗ». Т/х 17.40 «ӨМІРДІҢ ӨЗІ НОВЕЛЛА». Телехикая («Қазыналы қарттар») 10­бөлім 18.30 KAZNEWS19.05 «Үздік әндер» 20.00 «ДАРА ЖОЛ» 21.35 «ЖАЙДАРМАН» РЕСПУБЛИКАЛЫҚ АРНАЙЫ ЖОБА. «Маусымашар­2016». 4­бөлім23.05 KAZNEWS

23.40 Пирс Броснан, Софи Вавасо, Мэриэн Куинн «Эвелин» фильмінде 1.15 «Ас болсын!»2.00 KAZNEWS

ҚАЗАҚСТАН-ОРАЛ08.55 Аңдатпа 9.00 “АҚЖАЙЫҚ” жаңалықтары /сурдоаударма­мен/ 9.30 “Индустриальное Приуралье” 9.55 “Телемаркет”, жарнама 10.00 Новости “АҚЖАЙЫҚ” /сурдоаудармамен/ 10.30 “Ел алдында” 11.00 “Мен таңдаған мамандық” 11.20 “Телемаркет”, жарнама 11.30 “Жедел жәрдем” телехикаясы 13.00 Мультфильм 13.55 “Телемаркет”, жарнама 14.00­16.55 Үзіліс 16.55 Аңдатпа, “Телемаркет”, жарнама 17.00 “Балапаннан базарлық” 17.20 “Шалқар шабыт”

18.20 “БОЗТОРҒАЙ” 19.00 “АПТА”. Сараптамалық шолу 19.40 “МЕРЕЙЛІ ОТБАСЫ” 20.00 “ПАНОРАМА НЕДЕЛИ”. Информационный выпуск 20.40 “ОТКРЫТАЯ СТУДИЯ”. Ток­шоу. 21.20 “Телемаркет”, жарнама 21.25 Көркем фильм 23.20 Көркем фильм 1.00 Аңдатпа ХАБАР06.02 «Тамаша» 07.15 «Әсем әуен»07.35 «Бармысың, бауырым?»08.20 «Продвопрос»08.40 Аспаздық бағдарлама «Сиқырлы ас үй»9.10 Мультфильм. «Волшебная страна»10.40 Мультсериал «Динофроз»11.30 Мультсериал «Осторожно, обезьянки!»11.40 Сказки Братьев Гримм. «Три пёрышка»12.40 «Орталық Хабар»

13.55 «Жұлдызды дода»15.35 Т/х «Алдар көсе» 16.45 Роза және Әбдіжаппар Әлқожаның «Әпке» атты ән кеші18.45 «Бенефис­шоу»20.00 Ақпарат арнасы – «Жеті күн» сараптамалық бағдарламасы21.00 Мегахит. Премьера! Шон Пенн, Хавьер Бардем в боевике «Ганмен»23.10 «Астана ­ махаббатым менің». Т/х01.00 «Күзгі романс» спектаклі

ЕУРАЗИЯ5.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 5.05 «БЕРКЛИ­СКВЕР» (каз.) 7.00 «ТАҢҒЫ ПОШТА» 7.35 «П@УТINA» 8.00 «СМАК» 8.40 Любава Грешнова, Александр Устюгов, Андрей Финягин в мелодраме «УЙТИ, ЧТОБЫ ОСТАТЬСЯ» 10.35 «ФАБРИКА ГРЕЗ» с Ольгой Артамоновой

11.00 «ӘЙЕЛ СЫРЫ…» бағдарламасының тұсаукесері 11.55 «101 КЕҢЕС» 12.20 «П@УТINA+» 13.15 Премьера. «ОТКРЫТИЕ КИТАЯ» 13.50 ЮБИЛЕЙНЫЙ КОНЦЕРТ ВАЛЕРИЯ И КОНС­ТАНТИНА МЕЛАДЗЕ 16.10 Премьера. Олеса Фаттахаво, Евгений Шириков в многосерийном фильме «МЕЛОДИЯ НА ДВА ГОЛОСА» 19.00 «ПЕРВАЯ ПРОГРАММА» 20.00 «МЕЛОДИЯ НА ДВА ГОЛОСА». Продолже­ние21.00 «КЕШКІ КЕЗДЕСУ» 22.10 «сенбілік ЖАҢАЛЫҚТАР» 22.50 ПРЕМЬЕРА СЕЗОНА. ЮМОРИСТИЧЕСКОЕ ШОУ «подмосковные вечера» 23.50 Светлана Ходченкова, Максим Матвеев в комедии «ЛЮБИТ НЕ ЛЮБИТ» 1.30 «ӘЙЕЛ СЫРЫ…» 2.15 «101 КЕҢЕС» 2.35 «ТАҢҒЫ ПОШТА»

ҚАЗАҚСТАН6.00 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт7.30 «Айналайын» Т/х 8.00 «АҚСАУЫТ» Әскери­патриоттық бағдарлама 8.30 «БҮГІН ЖЕКСЕНБІ» Таңғы ақпаратты­танымдық бағдарлама. Тікелей эфир 10.05 «САЯХАТШЫ ДАРА». Мультфильм. 11.35 «Өмірдің өзі новелла». Телехикая («Қазыналы қарттар») 12.25 «КЕЛБЕТ»12.55 «Сағындырған әндер­ай!»13.50 «СУДАҒЫ ІЗ». Т/х 17.40 «Әзіл әлемі»19.00 «АПТА. КZ» 20.00 «МАХАББАТ ДАСТАН». Концерт21.35 «Өмірдің өзі новелла». Телехикая («Қазыналы қарттар») 22.25 Ерболат Тоғұзақов, Орынбек Молдахан,

Исабек Абілмажинов «Шал» драмасында 0.20 «Апта. Кz» 1.20 «Айналайын» Т/х

ҚАЗАҚСТАН-ОРАЛ8.55 Аңдатпа 9.00 “Апта”. Сараптамалық шолу 9.40 “Телемаркет”, жарнама 9.45 “Әдемі әлем” 10.15 “Панорама недели”. Информационный выпуск 10.55 “Телемаркет”, жарнама 11.00 Деректі топтама 11.30 “Жедел жәрдем” телехикаясы 13.00 Мультфильм 13.55 “Телемаркет”, жарнама 14.00­16.55 Үзіліс 16.55 Аңдатпа, “Телемаркет”, жарнама 17.00 “Балапаннан базарлық” 18.00 “Шалқар шабыт”

19.15 “ЗВУЧИ ДОМБЫРА ДРУЖБЫ” 19.40 “СПЕЦИАЛЬНЫЙ РЕПОРТАЖ” 20.00 “БӘРЕКЕЛДІ” 20.20 “ЗАМАНСӨЗ” ток­шоу 21.00 Көркем фильм 23.30 Көркем фильм 1.00 Аңдатпа ХАБАР06.02 «Тамаша» 07.15 «Әсем әуен» 07.30 Ақпарат арнасы – «Жеті күн» сараптамалық бағдарламасы08.30 «Айбын»08.55 «Ас арқау»9.20 Мультфильм «От винта»10.45 Сказки братьев Гримм. «Шестеро весь свет обойдут»11.45 «Бенефис­шоу»13.05 Майра Ильясованың «Жан анам» атты

концерті 15.35 Т/х«Алдар көсе» 16.45 «Әсем әуен»17.30 «Қызық times»18.45 «Ду­думан» 20.00 Информационный канал ­ аналитичес­кая программа «Жеті күн»21.00 Мегахит. Приянка Чопра в спортивной драме «Мэри Ком»23.10 «Гороскоп»23.15 «Астана ­ махаббатым менің». Т/х01.05 «Гороскоп»01.10 «Ғашықсыз ғасыр» спектаклі.

ЕУРАЗИЯ5.00 ЖАҢАЛЫҚТАР СУБТИТРЛЕРМЕН 5.05 «АРИСТОКРАТЫ» (каз.) 6.50 «сенбілік ЖАҢАЛЫҚТАР» 7.25 «П@УТINA» 7.45 «ВОСКРЕСНЫЕ БЕСЕДЫ» 8.00 «ЗДОРОВЬЕ»

9.10 «КАЗЛОТО». Прямой эфир (каз/рус) 9.50 Премьера. К 90­летию Александра Заце­пина. «МНЕ УЖЕ НЕ СТРАШНО…»11.00 «ӘЙЕЛ СЫРЫ…» бағдарламасының тұсаукесері 11.55 «101 КЕҢЕС» 12.20 «КЕШКІ КЕЗДЕСУ» 13.35 Премьера. «ЧЕРНО­БЕЛОЕ»15.05 «ДОБРЫЙ ВЕЧЕР, КАЗАХСТАН!» 16.10 Анна Попова, Ольга Смирнова, Дмит­рий Шевченко, Никита Тезин в многосерий­ной мелодраме «КРАСОТКИ» 20.00 «АНАЛИТИКА» 21.00 «П@УТINA+» 22.00 «ӘН ДАРИЯ» 22.50 «КЛИМ». Заключительные серии 1.00 «П@УТINA+» 1.45 «101 КЕҢЕС» 2.05 «ӘН ДАРИЯ» 2.50 «АРИСТОКРАТЫ» (каз.)»

22oral_oniri@inbox.ruБейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл

хАТ-хАБАР

Кейбір кісілер, қала тұрғындары жалған қоңы­рау шалып, жалған арыз­шағым жазғаны үшін көп мөлшерде айыппұл төлей­тінін ескермей жатады.

Телефон қоңырауы арқылы түскен арыз­шағымға сай жергі­ лікті полиция қызметінің учаске­лік полиция инспекторлары оқи­ ға орнына немесе мекенжайға ат терлетіп барады. Ол жерге жет­кенше біраз уақытын жояды. Оқи­ ға орнына барып, тексереді, сұрақ­ жауап алып, жағдайды зерделей­ ді. Соңында ешқандай құқықбұзу­ шылықтың орын алмағаны, отба­ сындағы дау­жанжалдың болма­ғаны, көшеде жастардың топта­сып төбелеспегені анықталады. Жалған телефон шалған тұлғалар­ ға қатысты ҚР әкімшілік құқықбұ­

зушылық туралы кодекстің бапта­рына сай хаттама толтырылады. Айыппұл мөлшері аз емес. Оны төлейтін сәтте жеке тұлғалар та­рапынан өкпе­реніштің, өзара тү­сініспеушіліктің туындайтыны жа­сырын емес.

ҚР Әкімшілік құқықбұзушылық туралы кодекстің 438­бабында ар­наулы қызметтерді көрінеу жал­ ған шақыру бойынша жеке тұлға­ларға 30 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салынады деп көрсетілген. Егер осы баптың бірінші бөлігінде көзделген әкім­шілік жаза қолданылғаннан кейін бір жыл ішінде қайталап жасалса, жеке тұлғаларға алпыс айлық есеп­ тік көрсеткіш мөлшерінде айып­ пұл салынады. Кәмелетке толма­

ғандардың жасаған әрекеті үшін олардың ата­анасына немесе олар­ды алмастыратын адамдарға ес­керту жасалып, 15 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салынады. Бүгінгі күні айлық есеп­ тік көрсеткіштің мөлшері өсті. 30 айлық есептік көрсеткіш 63 мың 630 теңге, 60 айлық есептік көр­сеткіш 127 мың 260 мың теңгені құрап отыр. Сол себепті азамат­тардан дәйекті әрі нақты шынайы мәліметтер, нақты оқиғалар бол­ғанда ғана полицияға хабарласу­ларын сұраймыз. 2016 жылдың қаңтар айында осындай 9 факті тір­келіп, 572 мың 670 теңге айыппұл салынды. Өткен 2015 жыл ішінде аталмыш баппен 57 тұлғаға айып­пұл салынып, ол 3 миллион 157

мың 326 теңгені құрады. Абай полиция бөлімі жергілікті

полиция қызметінің аға инспек­торы, полиция майоры Жәмила Әубекерованың айтуынша, көп ретте қала тұрғындары масаң күйде хабарласады. Бұл жасырын емес. «Өткен жылы бір әйел адам: «Мені өлтіргелі жатыр, келіңдер, көмектесе көріңдер!» деп жал­барына 102­ге телефон соқты. Сол мекенжайға біздің учаскелік полиция инспекторлары барып, анықтады. Белгілі болғанындай, әйелдің азаматтық некедегі күйеуі араққа сылқия тойып келген. Үйге кіргізуге қорыққан әлгі азаматша полиция шақырып, күйеуін меди­ циналық айықтырғышқа орналас­тыруды жөн санапты. Істің ақ пен

қарасы анықталғанда байбалам салатындай оқиға болмаған. Тек әлгі азаматша мас күйеуден құты­ лудың оңай жолы 102­ге қоңырау шалу деп ойлаған. Бұл фактіге қатысты ҚР әкімшілік құқықбұзу­шылық туралы кодекстің тиісті бабына сай хаттама толтырылып, азаматша 30 айлық есептік көр­сеткіш мөлшерінде айыппұл тө­ леп құтылды» деді ол.

Кей азаматтар ұялы телефо­нын өзінің салдыр­салақтығынан жоғалтып алып, «Телефоным ұр­ланды, мені тонады, тоналдым» деп байбалам салып жатады. Са­йып келгенде, жалған арыздану­шылар ҚР Қылмыстық кодексінің 419­бабымен (көрінеу жалған сөз жеткізу) заң алдында жауапқа тартылады. Сондықтан жалған қо­ңырау шалып, байбалам салмас бұрын әр адам өз ісіне жауапкер­шілікпен қарағаны жөн.

Гүламан ИСМАҒҰЛОВА, Орал қалалық ІІБ баспасөз

қызметкері

Полицейді себепсіз шақырсаңыз,АйыППұл мөлшеРі Аз емес

Зеленов ауданы Приурал полиция бөлімінің учаскелік полиция инспекторлары «Браконьер» жедел алдын алу іс­шарасы кезінде Озерное ауылынан 7 шақырым қашықтықтағы орман алқабында емен ағаштарын кесумен айналысқан үш азаматты қолға түсірді.

Оқиға орнынан емен ағашының бұта­ғы және ара (бензопила) тәркіленді. Аталған азаматтарға қатысты ҚР ҚК­ның 340­бабы 3­бөлімі бойынша қылмыстық іс қозғалды.

Айта кетейік, ағаштар мен бұталарды заңсыз кесіп, жойып, бүлдірге­ні үшін 200 АЕК­ға дейін айыппұл салынады немесе 180 сағатқа дейін қоғамдық жұмыстарға тартылады, болмаса 60 тәулікке дейін қамауға алынады.

Пайда таппақ болып шатылдыТеректі АІІб Ақжайық полиция бөлімшесінің

қызметкерлері тұрғындардың сеніміне қиянат келтіріп, ақшаларын жымқырған жігітті қолға түсірді.

Табиғи газ бағасы тарифінің өсуін пайдаланған жігіт аталмыш ау­данның ауылдарының бірінен пайда көріп келген, яғни ол тұрғындар­дың коммуналдық қызметке деп төлеген ақшаларын артығымен алып отырған. Бірде ауыл тұрғындары аудан орталығына барып, төлеген ақшаларын тексерген сәтте айырмашылықтың барын байқайды.

Полиция қызметкерлерімен қолданылған шаралар нәтижесінде 1979 жылы туған азамат ұсталды. Ол істеген барлық ісін мойнына алды. Қа­ зіргі уақытта аталған күдіктіге қатысты ҚР ҚК­ның 187­бабы 1­бөлімі бойынша (ұсақ­түйек жымқыру) қылмыстық іс қозғалуда.

ұрыларды қолға түсірдіАқпанның 16­сынан 17­сіне қараған түні белгісіз біреулер

қаладағы дүкендердің бірінің құлпын бұзып кіріп, темекі, ер адамға арналған қырыну құралдарын, 20 бөтелке сыра, шоколад сынды түрлі ұсақ­түйек заттарды ұрлап әкеткен.

Тәртіп сақшыларымен жедел қолданылған шараларының арқасын­ да 28 және 23 жасар жігіттер анықталып, ұсталды. Айта кету керек, ұсталғандар жыл басынан бері осыған ұқсас бірнеше қылмыс жасап үлгеріпті. Сондай­ақ ақпанның 19­ынан 22­сіне дейінгі уақыт аралығын­ да белгісіз біреулер қаладағы үйлердің бірінің құлпын бұзып кіріп, «Богородица» суреті бар 2 икон, ресейлік тігін машинасын, жылыту құралын, 40 литрлік алюминий ыдысын, гитара, бөлме сағаты мен темір арбаны жымқырып кеткен. Орал қалалық Абай полиция бөлімінің қызметкерлері жедел­іздестіру іс­шарасы кезінде бұрын бірнеше рет сотталған 1981 жылы туған азаматты анықтап, қолға түсірді.

Қазіргі уақытта аталған деректер бойынша ҚР ҚК­ның 188­бабы 2­бө­лімі бойынша (ұрлық) қылмыстық істер қозғалды.

БҚО ІІД баспасөз қызметі

емен кескен оңбайдыҚұтыру ауруын

қоздырушы – өте ұсақ орга­низм – вирус болып табыла­ды. Вирус ауру хайуанаттың сілекейінен бөлінеді. Ауру хайуанаттардың тістеуі­нен сілекейі тырналған жерге, сонымен қатар зақымдалмаған теріге, мұрын, ауыз және көзге түсуі арқылы жұғады.

Табиғатта инфекция қасқыр, түлкі, қарсақ, мангуст секілді аңдардан тарайды. Қазіргі таңда ауру қараусыз жүрген ит­мысық­тардан таралады. Олар құтырған хайуанаттар мен ауруға ұшыра­ ған үй жануарларының арасын байланыстырушы буын болып табылады. Ауру үй жануарлары арқылы адамға берілуі мүмкін. Жануарлардың құтыру белгілері

әр түрлі болады.Құтырудың белгілері – сілекей­

дің ағуы, судан қорқу, ызалану. Ит­мысықтардың құтыру түрі әл­ деқайда қатты болады. Жануар­лар бұрыш­бұрыштарға тығылып, үйден жиі қашады, нашар тамақ­танады. Иттер жеуге келмейтін кез келген заттарды кеміреді. Да­уыстары қырылдап не болмаса мүлдем шықпай қалады.

Құтыру – адамға жануардың тіс­теп алу салдарынан жұғады. Бас, бет, мойын, қол және аяқтың тіс­ телуі ең қауіпті болып саналады. Егер күдікті жануар тістеп алса, міндетті түрде құтыру ауруына қарсы егілу керек. Антирабика­лық вакцина және антирабика­лық иммуноглобулин – өлімнен құтқаратын жалғыз амал. Емдік курсынан бас тартпау және емді өз бетінше тоқтатпау керек. Тұр­ғылықты жеріне және ит пен мы­ сықтардың тұқымдарына қара­мастан, олар әр жыл сайын құты­

ру ауруына қарсы егілуі тиіс. Жануарлардың құтыру ауруына қарсы егілгені жайлы арнайы құжаттарында белгіленеді. Егіл­ меген иттерді алаңдарға, ферма­ларға, табындарға жібермеу ке­ рек. Адамдарды тістеген ит пен мысықтар міндетті түрде үйсіз­күйсіз жүретін жануарларды ау­ лайтын арнайы мекемеге, 10 күн ішінде ветеринарлық мамандар­дың қадағалауына оқшаулауға жет­кізілуі керек. Оқшаулау мерзімі аяқталғаннан кейін сау жануар­ лар вакцинациядан кейін 30 күн ішінде иелеріне қайтарылады. Ауруға душар болған жануарлар заңға сай жойылады. Ауру жан­уарлардың болған барлық жеріне дезинфекция жүргізілуі тиіс.

Эльмира ТАҢАТОВА,БҚО ветеринария

басқармасының тамақ қауіпсіздігі бөлімінің

бас маманы

Құтыру – өте қауіпті дерт!

Балықтан жұғатын ауруҚазіргі уақытта адам

тағамының бір түрі ­ балық және балық өнімдері. Балық пайдалы тағам өнімі бола тұрып, түрлі ауруларға себеп болуы мүмкін. Қазақстан бойынша балық және балық өнімдерінен адамға жұғатын паразитарлық аурулардың бірнеше түрі тіркелген. Соның ішіндегі өте ауыр гельминтоз – описторхоз ауруы.

Оның негізгі қоздырғышы ұсақ описторх құрты болып табы­ лады. Ол адамның, иттің, мысық­ тың, басқа да етқоректі жануар­лардың өт жолында, өтте, өт қа­ бында және ұйқы безінде пара­зиттік тіршілік етіп, бауырдың қат­ты зақымдануын тудырады.

Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, облыс бойынша жыл сайын описторхозбен ауырған адамдардың саны әр түрлі дең­гейде тіркелуде. Соңғы бес жыл­

да жыл сайын 96­дан 136­ға де­йін адам описторхоз ауруы­на шалдығады. Инвазияға шалдыққандар арасында 14 жасқа дейінгі балалар да бар. Ал ауруға шал­дыққан адамдар ішінде қала тұрғындары көбірек кездеседі.

Медицина мамандары­ның деректері бойынша, ау­ рудың жасырын кезеңі 2­4 апта­ға созылады. Содан кейін жедел түріне өтеді. Бұл кезде науқастың температурасы көтеріліп, басы, бұлшық еттері ауырып, буыны сырқырайды, терісінде қышыма бөртпе пайда болады. Ауру асқы­нып, созылмалы түріне өткенде, науқастың оң жақ қабырғасы­ ның астында ауырсыну пайда болып, бауыр және өт қалтасы үлкейеді. Ас қорытуы бұзылып, лоқсиды. Ағзаның улануы етек жайып, аллергия тудырады.

Сондықтан аурудың алдын

алу үшін балықты қақтау, ысыту, салқын сүрлеу және шамалап тұздау, шала пісіруге болмайты­нын ескергеніміз жөн. Шикі ба­лықты мүлдем жеуге болмайды. Описторхоз құрты төмен темпе­ратураға төзімді. Жақсы пісіріл­ ген, қуырылған және ыстық сүр­ленген балық қана қауіпсіз тағам саналатынын есте сақтаңыз.

Ф. НҰРЖАНОВА,Жәңгір хан атындағы

БҚАТУ-дың аға ғылыми қызметкері

Кәрістер кең пейілге разы

oral_oniri@inbox.ru Бейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл

хАБАР-ошАР

«ОРАЛ ӨҢІРІ» Батыс Қазақстан облыстық қоғамдық-саяси газеті. 090000, Орал қаласы, Мұхит көшесі, 57/1. Е-mаіl: оral_oniri@inbox.ru

Газет облыстық «Орал өңірі» газетi редакциясының компью­терлiк орталығында терiлiп, беттелдi."Жайық Пресс" ЖШС баспаханасында басылды. Мұхит к., 57/1.Индексі: 65533 Таралымы: 15 696, 6 баспа табақ. Газет аптасына үш рет шығады.Корректорлар: Н. СҰЛТАНОВА, Д. ШАНКИШеВАКезекшi редактор: Н. ТЕкЕБАЕВ

Меншік иесі: «Жайық Пресс» ЖШС

Бас директорЖантас Набиоллаұлы САФУЛЛИН

Бас редактор Бауыржан Файзоллаұлы ҒҰБАЙДУЛЛИН

Газет ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінде2006 жылғы 4 мамырда тіркеліп, №7201-г куәлігі берілген

Бас редактор 51-25-80, Бас редактордың орынбасарлары 24-17-08, 54-18-08,

Редакция алқасы: Есенжол ҚЫСТАУБАЕВ,Сырымбек ТҰяҚОВ (бас редактордың орынбасарлары),

Жаннат ЕСПОЛАЕВА (жауапты хатшы),Тоқтар кЕНЖЕҒАЛИЕВ (қоғамдық-саяси бөлім), Сәкен ӘБІЛХАЛЫҚОВ (экономика бөлімі).

Қолжазбаларға пiкiр айтылмайды және пайдала-нылмаған хат авторларына жауап қайтарылмайды. Деректердің дәлдiгi үшiн автор жауапты. Жарияланым авторларының пiкiрлерi редакция көзқарасын бiлдiр-мейдi. Редакция тапсырысымен жазылмаған мате-риалдар үшін қаламақы төленбейді. «Орал өңірінде» жарияланған материалдарды сілтемесіз көшіріп басу-ға болмайды. Мақалалар электрондық нұсқада қабыл-данады.

белгісімен жарияланған материалдар ақылы болып есептеледі.Ж

Жауапты хатшы 54-38-22.Жарнама қабылдау

тел/факс: 51-51-09; Бухгалтерия 54-04-90.

е-mail: zhaikpress@inbox.ru

Телефондар:

23

Жылы, құрғақ, бұрышта орналасқан 3 бөлмелі пәтер сатылады. 6­шағынаудан, 5(5), 69,5 м2. Бағасы 13 500 000 теңге.

Тел.: 8 777 182 39 98, 8 701 849 72 74

Ақжайық ауданы Чапаев ауылынан Гагарин көшесі, 12/1 мекенжайынан гаражы, моншасы, шаруашылығы бар, газ, су өткізілген үй сатыла­ды. Бау­бақшасы, 8 сотық жері бар. Тел.: 28-12-05, 8 701 318 82 95, үй тел.: 91 374

Жүн түтетін аппарат сатылады және жүн түтеміз. Бөліп төлеу және несиеге 6 айға дейін.

Тел.: 8 777 671 88 29, 8 701 153 89 86

Круглоозерный ауылынан дүкенімен бірге 2 қабатты үй сатылады, 12 сотық, бағасы 7 500 000 т. Немесе 2­3 бөлмелі үйге ауыстырамын.

Тел.: 8 771 213 56 55

Орал қ., Арман шағынауданынан 2 300 000 теңгеге 4,5 сотық жер телімі және “Жазира” шағынауданынан 1 300 000 теңгеге ауданы 14 ш.м. 1 бөлмелі жатақхана сатылады. 5 (5) қабат.

Тел.: 8 701 436 05 81

Круглоозерный ауылынан 10 сотық бөліне­ тін жер телімі сатылады. Ауданы 81 м2, бітпе­ ген құрылысы бар, барлық коммуникация тар­

тылған, жаңа шағынауданда орналасқан, бағасы 2 800 000 т.

Тел.: 8 777 426 66 85, 8 775 408 88 66

Үй, гараж, монша, дүкендерді «кілтке дейін дайындап тапсыру». Пәтерлерді жөндеу, электр­лік, дәнекерлік, сантехникалық қызметтер. Сапа­лы! Қымбат емес!

Тел.: 8 701 849 07 78

Магистральный ауылынан 12 сотық жер телімі сатылады. Газ, жарық, мектеп бар.

Тел.: 8 705 136 18 13

Сауда-СаТТық

Жарамсыз деп танылсын

Теректі ауданы Ақсоғым ауылының тұрғыны болған, бірімізге әке, бірімізге ата Кенже Жаниярұлы бүгінде тірі болса, 10 наурызда 80 жасқа толар еді.

Күндер зулап, айлар өтер арада,Еске аламыз әр кез сізді сағына.Қанша уақыт өтсе­дағы зымырап,Ұмытылмайсыз, тұрасыз мәңгі санада.

Еске алушылар: бала-келіндері, қыз-күйеу балалары, немере-келіндері, жиен-келіндері,

шөберелері Нұрайым, Дияс, Амир, Дияр

Теректі ауданы Шаған ауылы­ның тұрғыны болған, бірімізге адал жар, бірімізге қамқор әке, сүйікті ата Жылқышы Мұхамбетжанұлы Мұхамбетжанов бүгінде арамыз­да болса, 1 наурыз күні 65 жасқа толар еді. Әрі бақилық болғанына 5 жыл болды. Соған орай сағыныш­пен еске аламыз...

Көп болды үлкен жүрек тоқтағалы,Қайырылып өз үйіне соқпағалы.Бүгін туған күніңде ұл­қыздарың,Өзіңізді, жан әке, сағынышпен еске алады.

Еске алушылар: зайыбы Сәуле, бала-келіндері Сағдат-Айнагүл, Талғат-Меңсұлу, Бағдат-Бекзат,

қыз-күйеу балалары Олимпиада-Артур және немере-жиендері

Ұлы Отан соғысының ардагері, Ұлттық гидрометео­рология қызметінің үздігі, Қазгидромет зейнеткері бол­ған ысқақ Бекқалиев ағамыздың бақилық болғанына 2 наурыз күні 40 күн болды.

Ысқақ ағамыз 40 жылдың үстінде Жаңақазан метео­стансасының бастығы болып, өлшеусіз еңбек сіңірді. Өз кәсібіне адал ағамыздың жауапкершілігі арқасында Жаңақазан метеостансасы облыс, қала берді, респуб­ лика көлемінде кеңінен танылды. Ы. Бекқалиев басқар­ған метеостанса ұзақ жылдар бойы еліміздегі үлгілі стансалардың қатарында болды. Өзінің мол білімі мен тәжірибесін әріптестерінен аямай, соңында ұлағатты сөз, өнегелі іс қалдырған ағамыздың немересі ата жо­ лын қуып, қазір осы салада еңбек етуде.

Ысқақ Бекқалиевтің есімі “Қазгидромет” республика­ лық мемлекеттік кәсіпорнының тарихына жазылып, жа­дымызда мәңгі сақталады.

Қайғырып еске алушылар: “Қазгидромет” РМк БҚО бойынша филиалының ұжымы

БҚО Еңбек әлеуметтік қорғау жә­ не көші­қон департаментінің ең­ бек ардагері Ізгілік Оспанғали-ұлының бақилық болғанына нау­рыз айында бір жыл болуына орай еске аламыз. Қоғамның әр түрлі саласында жемісті еңбек етіп, бас­ шылық қызметтерді абыроймен атқарған Ізгілік Оспанғалиұлы кә­сіби, алғыр маман, озық ойлы ла­уазымды тұлға ретінде өлкемізге танымал болып еді. Облысымыз­дың әлеуметтік саласының жан­жақты дамуына елеулі үлес қосқан жандардың бірі. Кәсіби біліктілігі жоғары, өз жұмы­сына адалдығы мен шынайы ықыласы жастарға өміршең өнеге, айқын үлгі деп білеміз.

Еске алушылар: БҚО Еңбек әлеуметтік қорғау және көші-қон департаментінің ұжымы

Қазталов ауданы Бостандық ауы­ лының тұрғыны болған сүйікті де аяулы анамыз Жәмилә Нұржан-қызын сағынышпен еске аламыз.

Жан едің мінезге бай, сыйлы елге,Қонақжай қамқорлығың бізге өнеге.Сәби көңіл жабырқайды, сенбейді,Сұм ажал алып кетті ерте неге?

Тірі адамға өтіп жатыр өмір күйбең,8 наурызда жоқтаймын анамды мен.Ақжарқын анашыма жан жетпейді,Кетпейді­ау көз алдымнан асыл бейнең.

Жаның болсын жәннатта,Топырағың торқа болсыншы.Сегіз перзентіңді қолдай гөр,Білмегенімізді кешірші.

Еске алушылар: бала-келіндері, қыз-күйеу балалары, немере-жиендері

Сырым ауданы Жымпиты ауылының тұрғыны бол­ ған ардақты әкеміз Болат қасымовтың дүниеден оз­ғанына 5 наурыз күні 1 жыл болуына орай сағына еске аламыз.

Асқар таудай ақ иық қамқоршы едің,Біздер үшін төгілген маңдай терің.Бір Алладан ендігі тілеріміз,Жайлы болсын, әкетай, жатқан жерің.

Сағына еске алушылар: Қасымовтар әулеті

Қазақстандық салалық білім және ғылым қызмет­ керлері кәсіптік одағының Батыс Қазақстан облыс­ тық ұжымы облыс әкімінің бірінші орынбасары Ар­ ман Кәрімұлы Өтеғұловқа анасы

Бижамал Мұханбетәліқызының қайтыс болуына орай отбасының қайғысына ортақ­тасып, көңіл айтады.

Алимбаева Меруерт Сериковна атына 2004 жылы берілген №40 жалпы орта мектебінің 9­сыныбын бітір­гендігі туралы НМК №1565332 куәлігінің жоғалуына бай­ланысты жарамсыз деп танылсын.

Оралдағы №22 және №14 орта мектептердің «Жас ұлан» бірыңғай бала­лар мен жасөспірімдер ұйымдары арасында «Достық көпірі» атты кездесу өтті.

Бұл кездесу волейболдан сайыс түрінде өткізілді. Оқушылар шараға белсене қатысты. Достық кездесу қорытындысы бойынша 1­орынды №14 мектептің «Жас ұлан» ұйымының мүшелері, 2­орынды №22 мектеп ба­ лалары алды. Спорттық ойын екі мектеп оқушыларын таныстырып, достық рәуіште өтті. Мұндай пішіндегі кез­десу оларға қатты ұнады.

Өз тілшіміз

Доп ойнап, достасты

Таяуда Орал қаласындағы №7 орта мек­тепте тоғызқұмалақтан классика және блиц түрлері бойынша жасөспірімдер арасында облыстық чемпионат өтті.

10, 12, 14 жастағы ұлдар мен қыздар сынға түскен жарысқа өңіріміздің көптеген ауданы мен облыс орталығынан 140­қа жуық тоғызқұмалақшы қатысты. Чемпионатта жаңақалалық, бөрлілік, сырымдық және оралдық балғын спортшылар шеберліктерімен ерекше­ленді. Мәселен, классикалық әдіс бойынша жаңақалалық Артур Ғабит, Кәмила Ғафарова, Аяжан Мағзомова қатарларының алды болса, Орал қаласының атынан сынға түскен Нұрым Жамбыл, Ахад Әженғали, Ділназ Ерниязо­ва да үздік деп танылды. Блиц түрі бойынша сырымдық Нұрсәлім Ибраим, Ерасыл Нағымов, бөрлілік Данира Мар­гиева, жаңақалалық Ақгүл Бауыржанқызы, оралдық Ернұр Арыстанов бас жүлдені еншіледі. Ал зеленовтық Бибінұр Ғұмарова, сырымдық Ақбота Қонарова, Қазталовтан Гүлхан Меңдіхан, Азамат Қалибатыр түрлі аталымдарға ие болды.

Сайыста жақсы өнер көрсеткен 33 оқушы 24­31 нау­рыз аралығында Орал қаласында өтетін жасөспірімдер арасындағы ел чемпионатында өңіріміздің намысын қорғамақшы.

Мәди ЫҚЫЛАС

33 тоғызқұмалақшы облыс намысын қорғамақ

Батыс Қазақстан инновациялық­технологиялық университетінің тарих ғылымдарының докторы, про­фессор Баян Ғаббасқызы Шынтеміроваға анасы

Злиха Нұрмұханбетқызы Мағзомованыңқайтыс болуына орай отбасының қайғысына ортақ­тасып, көңіл айтады.

қазақстандық салалық білім және ғылым қызметкерлері кәсіптік одағының Батыс

қазақстан облыстық ұйымының төрағасы Марат Оразалыұлы даупаев

орамалывертикальдігоризонтальдімультифактуралысюжеттіысырмалы қақпалар

Орал қ., еуразия даңғылы, 87, қалалық әскери комиссариатқа қарсы

тел: 8 (7112) 26-94-42, 8-707-676-79-80

10% шегерім10% шегерім

орамалывертикальдігоризонтальдімультифактуралысюжеттіысырмалы қақпалар

ЖАлюзДер

Құттықтаймыз!

24 oral_oniri@inbox.ru

кеРуен сАРАйБейсенбі, 3 наурыз 2016 жыл

Қазталов ауданы Қазталов ауылының тұрғыны, асыл жар, қадірлі әкеміз Жасқайрат Батырұлы қуаНОВТы мерейлі 50 жасқа то­луымен құттықтаймыз!

Жан әке, құтты болсын 50 жасың,Біз үшін ардақты ғой алтын басың.Немереден көріңіз шөберені,Жыр алыбы Жамбылдың көріп жасын.

Игі тілекпен: зайыбыңыз Жанар, қыз-күйеу балаларыңыз, ұлдарыңыз және жиендеріңіз

Сырым ауданы Аралтөбе ауылының тұрғы­ны, зейнеткер ұстаз, ардақты әкеміз Сәбит қажғалиұлы КуЗайРОВТы 8 наурыз күні толатын 80 жасымен, анамыз Назым Хаби-боллақызы КуЗайРОВаНы 1 қаңтар күні 76 жасқа және отасқандарына 56 жыл толуымен шын жүректен құттықтаймыз! Сіздерге зор денсаулық, ұзақ ғұмыр, қажымас қайрат, мол бақыт тілейміз!

Әке­ана нұрға толсын жүзіңіз,Қуаныңыз, шаттаныңыз, күліңіз!Тіршіліктің қызығына бөленіп,Аман­есен ортамызда жүріңіз!Мерекеңіз ұзағынан бола берсін,Үй­ішіңіз немере, шөбереге тола берсін!

Тілек білдірушілер: бала-келіндеріңіз Сабыр-Рахия, Ғалымжан-Анаргүл,

қыз-күйеу балаларыңыз Салуа-Қосаман, Анипа-Бейбіт, Алуа-Мұхит,

Алия-Ата және немере-жиендеріңіз

Жаңақала ауданы Пятимар ауылының тұрғыны, анамыз Злиха КаЗИЕВаНы 4 нау­рыз күні толатын 80 жас мерейтойымен шын жүректен құттықтаймыз!

80 жасың болсын бақыт­баянды,Біз тілейміз ұзақ ғұмыр саялы.Шаңыраққа періштелер қонақтап,Ақ тілектер қабылдансын аялы!

Сонымен қатар әжелерінің сүйікті неме­релері АРУЖАН мен АЗАМАТТЫ 13 жасқа толуларымен құттықтап, әрдайым аман­сау, бақытты болуларына тілек білдіреміз.

Игі тілекпен: бала-келіндеріңіз, қыз-күйеу балаларыңыз, немерелеріңіз Айгерім,

Әсет, Азамат, Аружан, Әсем, Айнара, Асмира, Ұлдана, Бекарыс, жиендеріңіз Назерке-Ахмет, Жазира-Руслан,

Айкөркем, Ақтоты, жиеншарларыңыз Адия, Айсана

Сырым ауданы Жетікөл ауылының тұрғындары, қадірлі құдамыз Жұматай КуБаШЕВТІ асқара­ лы 60 жасымен, құ­ дағайымыз Жұма-зия КуБаШЕВаНы 9 наурыз 58 жас зейнеткерлікке шы­ ғу мерейтойымен шын жүректен құттықтаймыз! Алдағы өмірлеріңізге зор денсаулық, отбасылық амандық, ұл­қыздарыңыз бен немере­жиендеріңіздің қызығын кө­ ре берулеріңізге тілектеспіз. Екеуіңіз мәңгі бірге өмір сү­ріңіздер, ардақты әке, асыл ана!

Тілек білдірушілер: құда-құдағайыңыз Жасұлан-Дариға, қыз-күйеу балаңыз Марат-

Ақмарал, жиендеріңіз Мирас, Инабат

Зеленов ауданы Новенький ауылының тұрғыны, сүйікті ана­мыз Орынғаным қамешқызы уРаЗаКаЕВаНы зейнеткерлік жасымен шын жүректен құттық­таймыз!

Құтты болсын зейнеткерлік жасыңыз,Қуаныштың кемерінен тасыңыз.Әрқашанда мықты болып

денсаулық,Қажымастан жүзден әрмен асыңыз.

Игі тілекпен: жұбайыңыз Әмет, келін-балаларыңыз, немереңіз Аружан

Кеш шымылдығы түрілгенде, ұлттық үлгіде безендірілген сахна­ға облысымызға танымал айтыс­кер ақын Эльдар Ихсанов шығып, лиро­эпостық «Айман­Шолпан» жыры және оның мазмұны туралы қысқаша мағлұмат берді. Мұнан кейін ол қошемет сөз айтып жыр­шыны сахна төріне шақырды. Қа­тимолла жыршы:

«Ассалаумағалейкүм, халқым, елім,Бармысыз баршаңыз да жарқын емен.Құрметпен бәріңізге сәлем бердім,Баяғы жыршылардың салтыменен.Жаратқан жоқ күніңде бар қылатын,Алдыңнан үміт отын жандыратын.Көбіне атым таныс болғанменен,Тегімнің білдірейін мағлұматын»,

­ деп бастап суырыла ша­уып, қара үзіп алғандай бір қайырып тас­тады. Содан кейін тың ма­ қаммен ұзақ жырға түсті. «Айман­Шол­панды» бір са­ ғаттың үстін­де үзбей­тал­май бастан­аяқ жырлады. Бірде бай мен батырдың күркіреген даусына салса, енді бірде жеті жа­сар Есеттің үніне басып, мақамын сан құбылтты. Тыңдарманды еш жалықтырмай, сәт сайын желпінте түсті.

Кеш соңында өнер иесіне об­ лыс әкімі Нұрлан Ноғаевтың аты­ нан ықылас гүлі ұсынылды. Облыс­

«Айман-Шолпанды» жырладыҚазақстанның еңбек

сіңірген қайраткері, әнші, термеші Қатимолла Бердіғалиев өзінің 64 жасқа толған туған күнінде тыңдармандар үшін «Айман­Шолпан­ды» жырлап берді. Жыр кеші Қадыр Мырза Әлі атындағы мәдениет және өнер орталығында өтті.

тық мәдениет, мұрағаттар және құжаттама басқармасының басшы­сы Дәулеткерей Құсайынов жыр­шыға алғыс білдіріп, құттықтау хат табыс етті.

Нұртас НАБИОЛЛАҰЛЫ,«Орал өңірі»

Таяуда Жымпиты­да ерлер команда­лары арасында волейболдан аудандық ашық турнир өтті. Жарыс ҚР Тәуелсіздігінің 25 жылдығы құрметіне арналды.

Ашық турнирге Ақжайық, Қа­ ратөбе аудандарының құрамала­ры, Орал қаласынан «Денсаулық» клубы, «Жайық­Ет» ЖШС­ның жә­ не Сырым ауданының құрама­сы мен жергілікті «Денсаулық» клубының командалары қатысты.

Жарыстың салтанатты ашы­ луында облыстық мәслихаттың хатшысы Мәлік Құлшар, аудан

«Жайық-ет» жеңімпаз атанды

әкімі Абат Шыныбеков құттықтау сөз сөйледі. Спорт ардагері Ғилаж Қаналиев спортшыларға сәттілік тіледі.

Жарыстың қорытындысы бо­йынша «Жайық­Ет» ЖШС­ның ко­мандасы жеңімпаз атанды.

Бауыржан ШИРМЕДИНҰЛЫ,

Сырым ауданы

“Credital” МҚҰ” ЖШСЗАҢДЫ ЖӘНЕ ЖЕКЕ ТҰЛҒАЛАРҒА АРНАЛҒАН ШАҒЫН НЕСИЕЛЕР

15 000 000 теңгеге дейінгі кәсіпке арналған несиелерТұтынушылық несиелеравтонесиелер200 000 теңгеге дейінгі кепілсіз несиелер

АТиСО

Д. Нұрпейісова к­сі

Дост

ық­

Друж

ба д

аңғ.

.

...Байланыс телефондары: 24-30-04, 50-93-46, 8 777 872 43 77