ไฟฟ้าสาร ปีที่ 20 ฉบับที่ 1 ม.ค.-ก.พ.56

ไฟฟาสาร

ส า ร บ ญ

ปท 20 ฉบบท 1 มกราคม - กมภาพนธ 2556E-mail : [email protected], [email protected]

ความคดเหนและบทความตาง ๆ ในนตยสารไฟฟาสารเปนความคดเหนสวนตวของผเขยน ไมมสวนผกพนกบวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ

สมภาษณพเศษ14 นายน�าชย หลอวฒนตระกล ผวาการ การไฟฟาสวนภมภาค

มาตรฐานและความปลอดภย17 ขยายความมาตรฐานการตดตงทางไฟฟาส�าหรบประเทศไทย พ.ศ. 2545 ตอน สายไฟฟาตามมาตรฐานใหม มอก.11-2553 พรอมใชงานแลว : นายลอชย ทองนล

23 เตารบทอยอาศย ควรตดตงระยะหางและความสงเทาใด ? อกทงมวธปองกนอยางไร ? : รศ.ธนบรณ ศศภานเดช

32 หลกปฏบตดานการตรวจสอบ และการทดสอบการตดตงระบบสญญาณเตอนอคคภย (ตอนท 6) : นายมงคล วสทธใจ

ไฟฟาก�าลงและอเลกทรอนกสก�าลง39 การปองกนสายสงแบบมสายแยก : ดร.ววฒน ทพจร

46 การวเคราะหเรโซแนนซของวงจร : ผศ.ถาวร อมตกตต

53 มาตรฐานคณภาพบรการไฟฟาทางเทคนคในประเทศไทย : ดร.สรชย ชยทศนย

ไฟฟาสอสารและคอมพวเตอร57 แบบจ�าลองและขนตอนการค�านวณการสญเสยเสนทางของ สหภาพโทรคมนาคมระหวาง ประเทศ (ITU) ทใชกบโครงขายปลายทางของสมารทกรด : นางอรด มสกานนท

พลงงาน62 การผลตไฟฟาจากพลงงานลมในพนทนอกชายฝงทะเล ตอนท 1 ฟารมกงหนลมนอกชายฝงทะเลในทวปยโรป : นายศภกร แสงศรธร

เทคโนโลยและนวตกรรม68 การลดกระแสลดวงจรในระบบไฟฟาก�าลง : ดร.สรชย ชยทศนย

72 การปรบปรงความถกตองของ Microsoft Kinect ในการสรางพนผว 3D และ แอพพลเคชนทางการแพทย : มต รจานรกษ และอมรรตน คงมา

77 อปกรณสงปลดเซอรกตเบรกเกอร Under Voltage Release หรอ Under Voltage Coil จะมวธการอยางไรในการออกแบบและการใชงานเพอใหเกดประสทธภาพสงสด : นายวทยา ธระสาสน

ปกณกะ80 The Town : น.ส.นพดา ธรอจฉรยกล

86 ศพทวศวกรรมนาร International Electrotechnical Commission - IEC : นายเตชทต บรณะอศวกล

89 Innovation News โซลารเซลล อกหนงทางเลอกผลตพลงงานเพอสงแวดลอม : น.ส.วไลภรณ ชชวาลย

92 ขาวประชาสมพนธ

94 สรปกจกรรมของคณะกรรมการสาขาวศวกรรมไฟฟา ประจ�าป พ.ศ. 2555

14

17

53

62

72


สวสดทกทานครบ สวสดปใหมป 2556 นตยสารไฟฟาสารฉบบนเปนฉบบแรก

ของป 2556 กองบรรณาธการทกทานจงหวงเปนอยางยงวาในปนนตยสารไฟฟาสาร

จะมเนอหาสอดคลองตามความตองการของทานผอานสวนใหญมากยงขน แนนอนวา

กองบรรณาธการไฟฟาสารจะเนนย�าเจตจ�านงเดม คอ นตยสารไฟฟาสารเปนแหลง

ในการใหความร การถายทอดประสบการณ และการแนะน�าขอมลจากผเขยนสผอาน

ซงไดแบงบทความออกเปน 5 หมวด มาตรฐานและความปลอดภย ไฟฟาก�าลง

และอเลกทรอนกสก�าลง ไฟฟาสอสารและคอมพวเตอร เทคโนโลยและนวตกรรม

และปกณกะ รวมทงมบทสมภาษณผบรหารระดบสงขององคกรชนน�าทอยในแวดวงดานวศวกรรมไฟฟา

ในป 2556 นจะเปนอกปหนงทประเทศของเราตองรบด�าเนนการเพอเตรยมความพรอมการเขาสประชาคม

เศรษฐกจอาเซยนหรอ AEC อยางเตมรปแบบในป 2558 โดยหนวยงานทงทางภาครฐและภาคเอกชนจะตองรบด�าเนนการ

ใหเปนรปธรรมมากยงขน หลาย ๆ โครงการทเคยไดหารอกนไวบางแตยงไมมแผนงานอยางชดเจนกคงตองรบด�าเนนการ

โดยเรว โครงการหนงทหากด�าเนนการไดจะเกดประโยชนตอประเทศอยางยงนนคอ โครงการการพฒนาระบบรถไฟ

ความเรวสง ทงนเพอลดตนทนทางดาน Logistics ทประเทศของเรามคาใชจายคอนขางสง ท�าใหลดความสามารถ

ในการแขงขนทางการคาในเวทระดบประเทศของภาคเอกชน ซงในเรองนทางภาครฐไดเรมประกาศนโยบายทม

ความชดเจนยงขนวาจะเรมด�าเนนการสายใดและเมอใดกอน หลาย ๆ หนวยงานทเกยวของจงเรมมการเตรยม

ความพรอมไวรองรบบางแลว เชน ระบบไฟฟาทจะจายไฟใหแกระบบรถไฟความเรวสง ทางการไฟฟาสวนภมภาคไดสง

ผบรหารระดบสงไปศกษาดงาน ณ ประเทศเยอรมน เพอเตรยมความพรอมในเรองดงกลาว ซงผมไดมโอกาสรวม

คณะไปศกษาดงานในครงนดวย จากการไปศกษาดงานพบวา ยงมงานททางการไฟฟาจะตองรบเตรยมการปรบปรง

ระบบไฟฟาใหมความเชอถอไดทเหมาะสมกบระบบรถไฟความเรวสงอกหลายประการ นเปนเพยงตวอยางเดยวเทานน

ในการเตรยมความพรอม ยงมงานอกหลากหลายดานททางวศวกรไฟฟาสามารถเปนสวนหนงในการด�าเนนการได ดงนน

ผมจงขอฝากใหทกทานไดขวนขวายศกษาหาความรเพมเตมเพอจะไดเปนสวนหนงในการพฒนาประเทศของเรา

ใหเจรญกาวหนาทดเทยมนานาอารยประเทศอน ๆ ตอไป

นตยสารไฟฟาสารฉบบนไดรบเกยรตจาก นายน�าชย หลอวฒนตระกล ผวาการ การไฟฟาสวนภมภาค คนใหม

ใหเกยรตสมภาษณถงทศทางการด�าเนนงานของ การไฟฟาสวนภมภาค หรอ Provincial Electricity Authority (PEA)

ในอนาคต รวมถงการเตรยมความพรอมของ PEA ในการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในป 2558 นอกจากนยงม

บทความวชาการหลายบทความทนาสนใจ ขาวประชาสมพนธตาง ๆ ของ วสท.และหนวยงานตาง ๆ เชนเดม

สดทายนในวารดถขนปใหม ผมขออวยชยใหทานผอานทกทานจงสขสนตสขเกษมเปรมปรดทกคนวน หฤหรรษ

ปรดากนทวทกคนครบ อนงหากทานผอานทานใดมขอแนะน�า หรอตชมใด ๆ แกกองบรรณาธการ ทานสามารถมสวนรวม

กบเราไดโดยสงเขามาทางไปรษณย หรอท Email: [email protected] นอกจากนทานสามารถ Download หรออาน

นตยสารไฟฟาสารในรปของ E-Magazine ทเปนแบบ 4 สทงเลมไดท http://www.eit.or.th/ee-mag/ และสดทาย

ผมขอขอบคณผสนบสนนนตยสาร “ไฟฟาสาร” ทกทานทชวยใหเรายงคงสามารถท�านตยสารวชาการใหความรและ

ขาวสารแกทานผอานทกทานในชวงทผานมา และหวงเปนอยางยงวาจะใหการสนบสนนตลอดไปครบ

สวสดครบ

ดร.ประดษฐเฟองฟ

บ ท บ ร ร ณ า ธ ก า ร


เจาของ : สาขาวศวกรรมไฟฟา สมาคมวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ487 รามค�าแหง 39 (ซอยวดเทพลลา) ถนนรามค�าแหง แขวงวงทองหลาง เขตวงทองหลาง กรงเทพฯ 10310โทรศพท 0 2319 2410-13 โทรสาร 0 2319 2710-11 http://www.eit.or.th e-mail : [email protected]

คณะกรรมการทปรกษาฯพณฯ พลอากาศเอก ก�าธน สนธวานนท

ศ.ดร.บญรอด บณฑสนตศ.อรณ ชยเสร

รศ.ดร.ณรงค อยถนอมรศ.ดร.ไกรวฒ เกยรตโกมลรศ.ดร.ตอตระกล ยมนาค

ดร.การญ จนทรางศนายเรองศกด วชรพงศพล.ท.ราเมศร ดารามาศนายอ�านวย กาญจโนภาศ

คณะกรรมการอ�านวยการ วสท. นายสวฒน เชาวปรชา นายก นายไกร ตงสงา อปนายกคนท 1

จนทรเจนจบ, อาจารยสพฒน เพงมาก, นายประสทธ เหมวราพรชย, นายไชยวธ ชวะสทโธ, นายปราการ กาญจนวต, นายพงษศกด หาญบญญานนท, รศ.ศล บรรจงจตร, รศ.ธนบรณ ศศภานเดช, นายเกยรต อชรพงศ, นายพชญะ จนทรานวฒน, นายเชดศกด วทราภรณ, ดร.ธงชย มนวล, นายโสภณ สกขโกศล, นายทวป อศวแสงทอง, นายชาญณรงค สอนดษฐ, นายธนะศกด ไชยเวช

ประธานกรรมการนายลอชย ทองนล

รองประธานกรรมการนายสกจ เกยรตบญศรนายบญมาก สมทธลลา

กรรมการ ผศ.ถาวร อมตกตต กรรมการ ดร.เจน ศรวฒนะธรรมา กรรมการ นายสมศกด วฒนศรมงคล กรรมการ นายพงศศกด ธรรมบวร กรรมการ นายกตตพงษ วระโพธประสทธ กรรมการ นายสธ ปนไพสฐ กรรมการ ดร.ประดษฐ เฟองฟ กรรมการ นายกตตศกด วรรณแกว กรรมการ นายสจ คอประเสรฐศกด กรรมการ นายภาณวฒน วงศาโรจน กรรมการ นายเตชทต บรณะอศวกล กรรมการและเลขานการ น.ส.นพดา ธรอจฉรยกล กรรมการและผชวยเลขานการ

คณะท�างานกองบรรณาธการนตยสารไฟฟาสาร

คณะทปรกษานายลอชย ทองนล, นายปราการ กาญจนวต, ผศ.ดร.วชระ จงบร, นายยงยทธ รตนโอภาส, นายสนธยา อศวชาญชยสกล, นายศภกจ บญศร , นายวชย จามาตกล

บรรณาธการดร.ประดษฐ เฟองฟ

กองบรรณาธการผศ.ถาวร อมตกตต, นายมงคล วสทธใจ, นายชาญณรงค สอนดษฐ, นายววฒน อมรนมตร, นายสเมธ อกษรกตต, ดร.ธงชย มนวล, ผศ.ดร.ปฐมทศน จระเดชะ, ดร.อศวน ราชกรม, นายบญถน เอมยานยาว, นายเตชทต บรณะอศวกล, นายกตตศกด วรรณแกว, อาจารยธวชชย ชยาวนช, นายมนส อรณวฒนาพร, นายประดษฐพงษ สขสรถาวรกล, นายจรญ อทยวนชวฒนา, น.ส.เทพกญญา ขตแสง, น.ส.นพดา ธรอจฉรยกล

ฝายโฆษณาสพจน แสงวมล, กฤษณะ หลกทรพย, วณา รกดศรสมพนธ

จดท�าโดย

บรษท ไดเรคชน แพลน จ�ากด539/2 อาคารมหานครยบซม ชน 22 A

ถนนศรอยธยา แขวงถนนพญาไท เขตราชเทว กรงเทพฯ 10400โทร. 0 2247 2330, 0 2247 2339, 0 2642 5243, 0 2642 5241

(ฝายโฆษณา ตอ 112-113) โทรสาร 0 2247 2363www.DIRECTIONPLAN.org E-mail : [email protected]

รศ.ดร.หรรษา วฒนานกจ อปนายกคนท 2 ศ.ดร.ตอกล กาญจนาลย อปนายกคนท 3 นายธเนศ วระศร เลขาธการ นายทศพร ศรเอยม เหรญญก นายพชญะ จนทรานวฒน นายทะเบยน นายธรธร ธาราไชย ประชาสมพนธ รศ.ดร.วนชย เทพรกษ โฆษก รศ.ดร.วชย กจวทวรเวทย สาราณยกร นายชชวาลย คณค�าช ประธานกรรมการสทธและจรรยาบรรณ รศ.ดร.อมร พมานมาศ ประธานกรรมการโครงการ ผศ.ดร.วรรณสร พนธอไร ประธานสมาชกสมพนธ ดร.ชวลต ทสยากร ปฏคม รศ.ดร.พชย ปมาณกบตร ประธานกรรมการตางประเทศ นายชลต วชรสนธ ประธานกรรมการสวสดการ รศ.ดร.ทวป ชยสมภพ กรรมการกลาง 1 นายนนนาท ไชยธรภญโญ กรรมการกลาง 2 นายประสทธ เหมวราพรชย ประธานวศวกรอาวโส นางอญชล ชวนชย ประธานวศวกรหญง ดร.ประวณ ชมปรดา ประธานยววศวกร รศ.ดร.สชชวร สวรรณสวสด ประธานสาขาวศวกรรมโยธา นายลอชย ทองนล ประธานสาขาวศวกรรมไฟฟา นายจกรพนธ ภวงคะรตน ประธานสาขาวศวกรรมเครองกล รศ.ด�ารงค ทวแสงสกลไทย ประธานสาขาวศวกรรมอตสาหการ รศ.ดร.ขวญชย ลเผาพนธ ประธานสาขาวศวกรรมเหมองแร โลหการ และปโตรเลยม นายเยยม จนทรประสทธ ประธานสาขาวศวกรรมเคม ผศ.ยทธนา มหจฉรยวงศ ประธานสาขาวศวกรรมสงแวดลอม ผศ.ดร.กอเกยรต บญชกศล ประธานสาขาวศวกรรมยานยนต นายกมโชค ใบแยม ประธานสาขาวศวกรรมคอมพวเตอร รศ.ดร.เสรมเกยรต จอมจนทรยอง ประธานสาขาภาคเหนอ 1 รศ.วชย ฤกษภรทต ประธานสาขาภาคเหนอ 2 รศ.ดร.สมนก ธระกลพศทธ ประธานสาขาภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 1 ผศ.ดร.สงวน วงษชวลตกล ประธานสาขาภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 2 รศ.ดร.จรญ บญกาญจน ประธานสาขาภาคใต

รายนามคณะกรรมการสาขาวศวกรรมไฟฟา วสท. 2554-2556

ทปรกษานายอาทร สนสวสด, ดร.ประศาสน จนทราทพย, นายเกษม กหลาบแกว, ผศ.ประสทธ พทยพฒน, นายโสภณ ศลาพนธ, นายภเธยร พงษพทยาภา, นายอทศ


14

สมภาษณพเศษ

Interview

น�าชย หลอวฒนตระกลกบภารกจน�า PEA สประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

นายน�าชย หลอวฒนตระกล นบเปนผวาการ การไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) หรอ Provincial Electricity

Authority (PEA) คนท 12 ตอจากนายณรงคศกด ก�ามเลศ ผวาการคนกอน เมอวนท 8 ธนวาคม 2555 ทผานมา

การเขามารบต�าแหนงของนายน�าชย นบเปนกาวททาทายและมความส�าคญยงตอการไฟฟาสวนภมภาค เพราะเปนชวงท

ตองปรบตวและพฒนาในหลาย ๆ ดาน เพอเตรยมความพรอมส�าหรบการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน หรอ AEC

นตยสารไฟฟาสารไดรบเกยรตจากทานผวาการคนลาสดทจะมาเปดเผยถงทศทางการกาวเดนของการไฟฟาสวนภมภาค

ทศทางตอจากนไปจงเปนกาวทนาจบตาเปนอยางยง

เปาหมายเชงกลยทธเพอกาวทมนคงขององคกร

นายน�าชย หลอวฒนตระกล ผวาการ การไฟฟาสวนภมภาค เปดเผยถงทศทางการด�าเนนงานของ การไฟฟาสวนภมภาค หรอ PEA ในอนาคตวา ไดก�าหนด เปาหมายเชงกลยทธเพอใหองคกรกาวไปขางหนาอยางมนคง ครอบคลมการด�าเนนงาน 6 ดาน ประกอบดวย

1. ดานโครงสรางองคกร ก�าลงพจารณาปรบปรงเพอใหองคกรมโครงสรางทคอนขางแบนราบ เพอให สงการไดอยางรวดเรว

2. ดานบคลากร PEA ไดแยกสายงานบรหารกบสายงานวชาการออกจากกนอยางชดเจน

3. ดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซง PEA คอนขางมความพรอมดานเทคโนโลยสารสนเทศ

4. ดานการรองรบ AEC ซง PEA มแผนคอนขางชดเจน ประกอบกบไทยอยชายแดนและจ�าหนายไฟฟา จงตองวางแผนตงสถานไฟฟาทรองรบนคมอตสาหกรรมทจะเกดขน รวมทงเตรยมรองรบรถไฟฟาความเรวสง (High Speed Train) ซงในอนาคตตองเกดขนอยางแนนอน

5. ดานสงคมและสงแวดลอม เพอสรางภาพลกษณทดใหแกองคกร

6. เรองความโปรงใส มคณธรรม ซงทกองคกรตองมและถอเปนหลกในการท�างาน

ส�าหรบนโยบายหลกในการบรหารงานผ วาการ คนใหมไดก�าหนดไวรวม 10 ดาน ดงน

1. Beyond to Smart Grid ประกาศเปน Roadmap ในการท�าโครงขายไฟฟาอจฉรยะ (Smart Grid) ทมศกยภาพและทนสมย โดยในป 2557 จะด�าเนนการใหเปนรปธรรมมากทสด การพฒนาระบบมเตอรอจฉรยะ (AMI) ระบบ Micro GRID และระบบ Energy Storage เพมเสถยรภาพของระบบไฟฟา เพอรองรบพลงงานทดแทนทจะเพมขน รวมถงธรกจดานสถานชารจรถยนตไฟฟา

2. Road to LED คอ PEA จะเปนผน�าดานการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ เพอการประหยดพลงงานโดยใชเทคโนโลยหลอด LED ในทกภาคสวน


15มกราคม - กมภาพนธ 2556

3. Green Investment โดย PEA จะลงทนในธรกจดานพลงงานทดแทน ซงเปนตนทางของแหลงพลงงานสะอาด แสวงหาการลงทนในธรกจพลงงานสเขยว และการลงทนดานอนรกษพลงงานเพออนาคต ผานบรษท PEA ENCOM

4. Green Office พฒนาจดบรการลกคาหรอ Front Office ใหเปน Smart Front Office โดยแยก Front Office กบ Back Office ออกจากกน และพฒนา Back Office ใหเปน Green Office

5. 100% Electrified ขยายเขตระบบไฟฟาใหครอบคลมทกครวเรอนทวประเทศ เพมคณภาพและความเชอถอไดของระบบไฟฟาทงพนทในเขตเมอง ชนบท การเกษตร และพนทหางไกลทวประเทศใหได 100% ตามนโยบายรฐบาล และหลงจากทจายไฟฟาใหแก ครวเรอนครบ 100% แลวจะด�าเนนการเรองไฟเกษตร ขณะเดยวกนกจะมองในภาพเมองใหญ ซงไมใชการขยายเขตไฟฟาเพยง 100% เทานน แตตองท�าอยางไรไมให ไฟดบหรอไฟดบนอยทสด พฒนาความมนคงระบบไฟฟา มระบบไฟฟาส�ารอง ตลอดจนมาตรการปองกนการเกดปญหาไฟดบทงเมองและมแผนการแกไขทชดเจน

6. Zero Accident ยกระดบเรองความปลอดภยใหเปนยทธศาสตร ปลกฝงและมงเนนการฝกอบรมบคลากรโดยค�านงถงความปลอดภยในทกดาน

7. Community Partnership เนองจาก PEA เตบโตมากบชมชน การท�า CSR จงมงเชอมโยงเขาไปหาชมชนใหมากทสด

8. Moving to AEC มงยกระดบคณภาพแรงงานของ PEA ใหสามารถแขงขนกบแรงงานแถบชายแดนใหได และตองมการเตรยมความพรอมบคลากรดานภาษาองกฤษเพอรองรบ AEC

9. High Quality & Qualified Labor มงยกระดบแรงงาน โดยการจดทะเบยนแรงงานเปนแรงงานพนฐาน แรงงานทกษะ และแรงงานทมความช�านาญสง ซงตองรบด�าเนนการเพราะมผลกบรายไดและคณภาพชวต ของแรงงาน ควบคไปกบการเรยนรเรองความปลอดภยใหมากทสด

10. PEA Rebranding จะด�าเนนการสรางความรความเขาใจในภาพลกษณใหมเพอใหการไฟฟาสวนภมภาคแตกตางจากองคกรอนในดานการแขงขน ไมใหลกคาสบสน และรจก PEA มากขน

PEA รกส พลงงานส เ ขยวและประหยดพลงงาน

จากนโยบายหลก 10 ดานขางตน มภารกจเรงดวนทตองด�าเนนการ 3 เรองประกอบดวย

1. ดานพลงงานทดแทน มแผนสงเสรมโครงการผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตย ไบโอแกส ไบโอแมส จากชมชนและเกษตรกรโดยจดท�าโครงการ 1 ต�าบล 1 MW ซงเปนนโยบายของรฐบาล เปาหมาย 800 แหง รวม 800 MW

2. Beyond To Smart Grid คอการพฒนาโครงขาย ไฟฟาให เป นโครงข ายไฟฟาอจฉรยะทมศกยภาพ และทนสมย โดยจะพฒนาระบบมเตอรอจฉรยะ (AMI) ระบบ Micro Grid และระบบ Energy Storage เพอเพมความเสถยรของระบบไฟฟาเพอรองรบพลงงานทดแทนทเพมขน ทงน ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 PEA มการพฒนาระบบไฟฟาใหม


16

ประสทธภาพและตอบสนองความตองการของประชาชนใหเกดความพงพอใจสงสดและมงเนนการพฒนาโครงสรางพนฐานระบบไฟฟาในรปแบบใหม เพอรองรบพลงงานทดแทน และเทคโนโลยการบรหารจดการการใชพลงงานทมประสทธภาพทจะเกดขนในอนาคต โดยไดจดท�า PEA Smart Grid Roadmap มระยะเวลาด�าเนนงาน 15 ป

3. Road to LED หรอ PEA LED เปนผน�าเรองการใชเทคโนโลยหลอด LED ทสามารถเปลยนหลอดไฟใหลดการใชพลงงานได 50% โดยขณะนไดเรมเปลยนหลอดไฟฟา LED ณ อาคารส�านกงานใหญ จ�านวน 5,000 หลอด และส�านกงานอาคาร 900 กวาแหงของ PEA ทวประเทศ จ�านวน 200,000 หลอด และอยระหวางขออนมตคณะรฐมนตรเพอเปลยนหลอดไฟทางหลวงอก 400,000 หลอด นอกจากน ปจจบน PEA ยงรบภาระคาไฟฟาสาธารณะพนทเทศบาลและองคการบรหารสวนต�าบล ปละประมาณ 6,000 ลานบาท หากเปลยนมาใชหลอด LED จะชวยประหยดคาไฟไดถง 3,000 ลานบาท

PEA เตรยมความพรอมเขาส AECส�าหรบการเตรยมความพรอมเพอเขาสประชาคม

เศรษฐกจอาเซยนในป 2558 นายน�าชยกลาววา ไดเตรยมการพฒนาศกยภาพและความพรอมในทกดาน ไมวาจะเปนความรความช�านาญดานเทคนคหรอความรดานภาษาเพอรองรบการเขาส AEC ในอก 2 ปขางหนา เชน การเพมทกษะฝมอแรงงาน แสวงหาโอกาสในการลงทนและพฒนาธรกจ การสรางพนธมตรในกลม AEC โดยการลงทน ในประเทศเพอนบานทมศกยภาพ เชน พมา ลาว กมพชา ฯลฯ มงผลกดนและเปนสวนหนงในการพฒนาศกยภาพแรงงานและจดทะเบยนแรงงาน สนบสนนให ชางฝมอแรงงานของประเทศไทยมทกษะคณภาพพรอมแขงขนในระดบสากล สามารถโยกยายแรงงานรองรบ

การเขาส AEC ในอนาคตได โดยปจจบน PEA ไดเปดศนยฝกปฏบตการไฟฟาแรงสง อ�าเภอนครชยศร จงหวดนครปฐม อยางเปนทางการตงแตวนท 23 พฤศจกายน 2555 เพอจดฝกอบรมและพฒนาบคลากรทางดานเทคนคใหแกพนกงานของ PEA และบคคลภายนอกดวย รวมทงการฝกอบรมพฒนาทกษะฝมอแรงงานและใหการรบรองฝมอแรงงาน

ความรวมมอกบ วสท.ในกจกรรมดานวศวกรรมไฟฟา

นายน�าชยกลาววา เนองจาก PEA เปนองคกรใหญทมวศวกรและชางท�างานดานวศวกรรมอยเปนจ�านวนมาก ตองใชความรและมาตรฐานวศวกรรมในการปฏบตงาน ขณะท วสท.เปนองคกรวชาชพทมบทบาทส�าคญดานมาตรฐานวศวกรรม ทผานมา PEA ไดมอบหมายใหพนกงานเขารวมท�างานและรวมกจกรรมของ วสท.อยางตอเนอง

ปจจบน PEA มงมนพฒนาโครงขายไฟฟาอจฉรยะ (Smart Grid) จงตองรวมมอกบองคกรตาง ๆ รวมทง วสท. เพอจดท�า พฒนา และปรบปรงแกไขมาตรฐานทเกยวของตอไป

เรงพฒนาฝมอแรงงาน เสรมสรางความปลอดภยครวเรอน

แมทผานมาจะมความพยายามในการพฒนาทกษะ ฝมอแรงงานในภาคไฟฟามาอยางตอเนอง แตยงมปญหาดานความปลอดภยจากการใชไฟฟา ดงจะเหนปญหา การเกดไฟฟาลดวงจรทอาจเปนสาเหตใหเกดเพลงไหม สรางความเสยหายตอชวตและทรพยสนของประชาชน

“ท�าอยางไรจงจะสามารถสรางความปลอดภยจากการใชไฟฟาในระดบครวเรอนได การพฒนาฝมอแรงงานชางตดตงทางไฟฟามสวนส�าคญทจะท�าใหเกดความปลอดภยจากการใชไฟฟาในบานเรอนประชาชน ซงจ�าเปนตองมการฝกอบรมพฒนาทกษะฝมอแรงงาน และใหการรบรองฝมอแรงงาน นอกจากจะเปนการยกระดบแรงงานในประเทศแลว ยงสามารถสรางมาตรฐานและความปลอดภยจากการใชไฟฟาใหแกประชาชนได อกทางหนง ซงสงนเปนอกภารกจหนงทส�าคญของ การไฟฟาสวนภมภาคทจะม งมนด�าเนนการตอไป” ผวาการ การไฟฟาสวนภมภาคกลาวทงทาย



มาตรฐานและความปลอดภย

Standard& Safety

นายลอชย ทองนลอเมล : [email protected]

ขยายความมาตรฐานการตดตงทางไฟฟาส�าหรบประเทศไทย พ.ศ. 2545

ตอน สายไฟฟาตามมาตรฐานใหม มอก.11-2553 พรอมใชงานแลว

ขยายความมาตรฐานการตดตงทางไฟฟาฉบบน

แตกตางไปจากบทความทผานมา เพราะมาตรฐาน

สายไฟฟา มอก.11-2553 ประกาศเปนมาตรฐานบงคบแลว

ตามพระราชกฤษฎกาก�าหนดใหผลตภณฑอตสาหกรรม

สายไฟฟาหมฉนวนพอลไวนลคลอไรด แรงดนไฟฟาท

ก�าหนดไมเกน 450/750 โวลต ตองเปนไปตามมาตรฐาน

พ.ศ. 2555 ใหไว ณ วนท 24 ตลาคม พ.ศ. 2555

พระราชกฤษฎกานใหใชบงคบเมอพนก�าหนดสองรอยเจด

สบวน นบแตวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

จงมค�าเรยกรองจากหลายฝายใหผเขยนน�าบทความทได

เคยเผยแพรไปแลวมาลงอกเพอทวนความจ�า จงเปนไป

ตามค�าขอโดยมการปรบปรงเนอหาทจ�าเปนบางสวนตาม

ความจ�าเปน

สายไฟฟาตามมาตรฐานใหมนจะเปลยนไปจากเดม

มากทเดยว จ�าเปนทผทเกยวของกจะตองเรยนรและตาม

ใหทนเพอจะไดเลอกใชไดอยางเหมาะสม และเพอการ

วางแผนส�าหรบโครงการทตองใชเวลาตดตงนาน ซงอาจ

ตองใชสายทผลตตามมาตรฐานเดมและมาตรฐานใหมปน

กน สายไฟฟาตามมาตรฐานใหมนอางองตามมาตรฐาน

IEC 60227 แตกยงคงสายตามมาตรฐานเดมอยบาง

เนองจากยงเปนทนยมใชงานอย

ตวอยางสายไฟฟาตามมาตรฐานเดม

ความเปนมามาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมสายไฟฟา

หมฉนวนพอลไวนลคลอไรด แรงดนไฟฟาทก�าหนดไม

เกน 450/750 โวลต น ไดประกาศใชเปนครงแรกเปน

มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมสายไฟฟาชนดตวน�า

ทองแดงกลม หมดวยฉนวนและเปลอกนอกโพลไวนลคลอไรด

มาตรฐานเลขท มอก.11-2513 ในราชกจจานเบกษา

เลม 88 ตอนท 136 วนท 7 ธนวาคม พทธศกราช 2514


18

และไดประกาศยกเลกและก�าหนดใหมเปนมาตรฐานเลขท

มอก.11-2518 ในราชกจจานเบกษาเลม 92 ตอนท 210

วนท 10 ตลาคม พทธศกราช 2518 ตอมาไดประกาศ

ยกเลกและก�าหนดใหมครงทสองเปนมาตรฐานผลตภณฑ

อตสาหกรรมสายไฟฟาทองแดงหมดวยโพลไวนลคลอไรด

มาตรฐานเลขท มอก.11-2531 ในราชกจจานเบกษาเลม

106 ตอนท 14 วนท 26 มกราคม พทธศกราช 2532

ตอมาไดประกาศยกเลกและก�าหนดใหมครงทสาม

เปนมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมสายไฟฟาหมฉนวน

พอลไวนลคลอไรด แรงดนไฟฟาทก�าหนดไมเกน 450/750

โวลต ขนมาใหม โดยแยกเปน 6 เลม ดงน

1. มอก.11 เลม 1 สายไฟฟาหมฉนวนพอลไวนล

คลอไรด แรงดนไฟฟาทก�าหนดไมเกน 450/750 โวลต

เลม 1 ขอก�าหนดทวไป



เลม 2 วธทดสอบ



เลม 3 สายไฟฟาไมมเปลอกส�าหรบงานตดตงยดกบท



เลม 4 สายไฟฟามเปลอกส�าหรบงานตดตงยดกบท



เลม 5 สายออน



เลม 101 สายไฟฟามเปลอกส�าหรบงานทวไป

สายไฟฟาทองแดงห มฉนวนพวซทมใชงานเดม

เปนสายทผลตตามมาตรฐาน มอก.11-2531 ซงเปน

มาตรฐานบงคบ ตอมาเมอวนท 20 กนยายน 2553

ไดมการประกาศมาตรฐานสายไฟฟาฉบบใหมคอ มอก.

11-2553 ใชชอวา สายไฟฟาหมฉนวนพอลไวนลคลอไรด

แรงดนทก�าหนด 450/750 โวลต แตถงแมจะประกาศ

เปนมาตรฐานตงแต พ.ศ. 2553 แลวกตาม แตกยงไมม

ผลบงคบใช เนองจากยงไมมพระราชกฤษฎกาก�าหนด

ใหตองเปนไปตามมาตรฐาน ตอมาเมอวนท 24 ตลาคม

พทธศกราช 2555 มพระราชกฤษฎกาก�าหนดใหผลตภณฑ

อตสาหกรรมสายไฟฟาห มฉนวนพอลไวนลคลอไรด

แรงดนไฟฟาทก�าหนดไมเกน 450/750 โวลต ตองเปน

ไปตามมาตรฐาน ดงนนมาตรฐาน มอก.11-2553 จงม

ผลบงคบใช ซงกจะมชวงเวลาใหเตรยมการระยะหนงตาม

ทกลาวแลวขางตน

ชนดของสายไฟฟาตามมาตรฐานใหมในมาตรฐานใหมน การแบงชนดของสายไฟฟาจะ

เลยนแบบมาตรฐาน IEC 60227 เรยกวารหสชนด

การก�าหนดรหสชนดจะใชหมายเลข 2 ตว ตามหลง

มาตรฐานอางอง IEC หมายเลขแรก เปนการระบชน

พนฐานของสายไฟฟา และหมายเลขทสองเปนการระบ

แบบเฉพาะทอยในชนพนฐานของสายไฟฟานน

ขนาดของสายไฟฟาตามมาตรฐานใหมกตางไป

จากเดมบาง ส�าหรบแรงดนใชงานนน แมในมาตรฐาน

จะก�าหนดแรงดนของสายไฟฟาไว เรยกวาแรงดนไฟฟาท

ก�าหนดไมเกน 450/750 โวลต กตาม แตในรายละเอยด

ของสายไฟฟาแตละชนดอาจมแรงดนใชงานต�ากวาได

ซงตองดรายละเอยดเพมเตมในรายละเอยดตอไป มาตรฐาน

เลม 1 เปนขอก�าหนดทวไป เลม 2 เปนวธทดสอบ

และส�าหรบสายไฟฟาชนดตาง ๆ จะเรมจากเลม 3 ดงน

1. มอก.11-2553 เลม 3 สายไฟฟาไมม เปลอกส�าหรบงานตดตงยดกบท

เปนสายชนดไมมเปลอก ส�าหรบงานทวไป ก�าหนด

รหสตวแรกเปน 0 โดยมาตรฐานของสายเลมนม

จดประสงคส�าหรบงานตดตงยดกบท แบงเปน 8 แบบ

(ชนด) คอ

• 01 หมายถง สายไฟฟาแกนเดยวไมมเปลอก

ชนดตวน�าสายแขง (rigid) ส�าหรบงานทวไป อณหภมของ

ตวน�า 70 องศาเซลเซยส ฉนวนเปนสารประกอบพอลไวนล

คลอไรดประเภท PVC/C ก�าหนดรหสชนดเปน 60227

IEC 01 มขนาดตงแต 1.5 ตร.มม. จนถง 400 ตร.มม.

แรงดนใชงาน 450/750 โวลต




ชนดตวน�าสายออน (flexible conductor) ส�าหรบงาน

ทวไป อณหภมของตวน�า 70 องศาเซลเซยส ฉนวนเปน

สารประกอบพอลไวนลคลอไรดประเภท PVC/C ก�าหนด

รหสชนดเปน 60227 IEC 02 มขนาดตงแต 1.5 ตร.มม.

จนถง 240 ตร.มม. แรงดนใชงาน 450/750 โวลต


ชนดตวน�าเสนเดยว ส�าหรบงานเดนสายไฟฟาภายใน

อณหภมของตวน�า 70 องศาเซลเซยส ฉนวนเปน


รหสชนดเปน 60227 IEC 05 มใชงานเพยง 3 ขนาด

คอ 0.5, 0.75 และ 1.0 ตร.มม. แรงดนใชงาน 300/500

โวลต


ชนดตวน�าสายออน ส�าหรบงานเดนสายไฟฟาภายใน



รหสชนดเปน 60227 IEC 06 มใชงานเพยง 3 ขนาด

คอ 0.5, 0.75 และ 1.0 ตร.มม. แรงดนใชงาน 300/500

โวลต


ชนดตวน�าเสนเดยว ส�าหรบงานเดนสายไฟฟาภายใน


สารประกอบพอลไวนลคลอไรดประเภท PVC/E ก�าหนด

รหสชนดเปน 60227 IEC 07 มใชงาน 5 ขนาดคอ 0.5,

0.75, 1.0, 1.5 และ 2.5 ตร.มม. แรงดนใชงาน 300/500

โวลต


ชนดตวน�าสายออน ส�าหรบงานเดนสายไฟฟาภายใน


สารประกอบพอลไวนลคลอไรดประเภท PVC/E ก�าหนด

รหสชนดเปน 60227 IEC 08 มใชงาน 5 ขนาดคอ

0.5, 0.75, 1.0, 1.5 และ 2.5 ตร.มม. แรงดนใชงาน

300/500 โวลต

2. มอก.11-2553 เลม 4 สายไฟฟามเปลอก ส�าหรบงานตดตงยดกบท

เปนสายชนดมเปลอก ส�าหรบงานตดตงถาวร

ก�าหนดรหสตวแรกเปน 1 ส�าหรบงานตดตงถาวรม

1 ชนดคอ

• 10 หมายถง สายไฟฟามเปลอกพอลไวนลคลอไรด เบา อณหภมของตวน�า 70 องศาเซลเซยส ฉนวนเปน

สารประกอบพอลไวนลคลอไรดประเภท PVC/C เปลอก

ทห มทบเปลอกในเปนสารประกอบพอลไวนลคลอไรด

ประเภท PVC/ST4 ก�าหนดรหสชนดเปน 60227 IEC

10 เปนสายชนดหลายแกน มตงแต 2 ถง 5 แกน

มขนาดตงแต 1.5 ตร.มม. ถง 35 ตร.มม. แรงดนใชงาน

300/500 โวลต

3. มอก.11-2553 เลม 5 สายออน ประกอบ ดวยสาย 2 กลมดงน

หมายเลขแรกเปน 4 หมายถง สายไฟฟาออน

ส�าหรบงานตกแตงภายใน ไมมเปลอกส�าหรบงานเบา

2 ชนดคอ

• 41 หมายถง สายออนทนเซลแบน อณหภมของ

ตวน�า 70 องศาเซลเซยส ฉนวนเปนสารประกอบพอลไวนล

คลอไรดประเภท PVC/D ก�าหนดรหสชนดเปน 60227

IEC 41 เปนสายชนด 2 แกน มขนาดเดยวคอ 0.8 ตร.มม.


• 43 หมายถง สายออนส�าหรบไฟประดบตกแตง

ภายใน อณหภมของตวน�า 70 องศาเซลเซยส ฉนวนเปน

สารประกอบพอลไวนลคลอไรดประเภท PVC/D ก�าหนด

รหสชนดเปน 60227 IEC 43 เปนสายชนดแกนเดยว

ม 2 ขนาด คอ 0.5 และ 0.75 ตร.มม. แรงดนใชงาน

300/300 โวลต

หมายเลขแรกเปน 5 หมายถง สายไฟฟาออน

มเปลอกพอลไวนลคลอไรดเบา ส�าหรบการใชงานปกต

4 ชนดคอ


20

• 52 หมายถง สายออนมเปลอกพอลไวนล

คลอไรดเบา อณหภมของตวน�า 70 องศาเซลเซยส ฉนวน

เปนสารประกอบพอลไวนลคลอไรดประเภท PVC/D

เปลอกเปนสารประกอบพอลไวนลคลอไรดชนด PVC/

ST5 ก�าหนดรหสชนดเปน 60227 IEC 52 เปนสายชนด

2 และ 3 แกน ม 2 ขนาด คอ 0.5 และ 0.75 ตร.มม.



คลอไรดธรรมดา อณหภมของตวน�า 70 องศาเซลเซยส

ฉนวนเปนสารประกอบพอลไวนลคลอไรดประเภท PVC/D

เปลอกเปนสารประกอบพอลไวนลคลอไรดชนด PVC/ST5

ก�าหนดรหสชนดเปน 60227 IEC 53 เปนสายชนดหลาย

แกน มตงแต 2 ถง 5 แกน ม 4 ขนาดคอ 0.75, 1.0, 1.5

และ 2.5 ตร.มม. แรงดนใชงาน 300/500 โวลต


คลอไรดเบา ทนความรอน อณหภมของตวน�า 90

องศาเซลเซยส ฉนวนเปนสารประกอบพอลไวนลคลอไรด

ประเภท PVC/E เปลอกเปนสารประกอบพอลไวนล

คลอไรดชนด PVC/ST10 ก�าหนดรหสชนดเปน 60227

IEC 56 เปนสายชนด 2 และ 3 แกน ม 2 ขนาด คอ

0.5 และ 0.75 ตร.มม. แรงดนใชงาน 300/300 โวลต


คลอไรดธรรมดา ทนความรอน อณหภมของตวน�า 90

องศาเซลเซยส ฉนวนเปนสารประกอบพอลไวนลคลอไรด

ประเภท PVC/E เปลอกเปนสารประกอบพอลไวนล

คลอไรดชนด PVC/ST10 ก�าหนดรหสชนดเปน 60227

IEC 57 เปนสายชนดหลายแกน มตงแต 2 ถง 5 แกน

ม 4 ขนาดคอ 0.75, 1.0, 1.5 และ 2.5 ตร.มม. แรงดน

ใชงาน 300/500 โวลต

4. มอก.11-2553 เลม 101 สายไฟฟาม เปลอกส�าหรบงานทวไป

แมมาตรฐาน มอก.11-2531 จะยกเลก แตจะ

ยงคงสายไฟฟาบางชนดทนยมใชงานไวในมาตรฐานใหม

โดยจะลดสายบางขนาดลง พรอมทงสของสายจะเปลยน

ไปตามมาตรฐานใหมป 2553 และจะเปลยนมาตรฐาน

ไปเปนมาตรฐานฉบบใหม ดงน

• สาย VAF เปนสายไฟฟาหมดวยฉนวนและ

เปลอก อณหภมของตวน�า 70 องศาเซลเซยส ฉนวนเปน


เปนสารประกอบพอลไวนลคลอไรดชนด PVC/ST4

ก�าหนดรหสชนดเปน VAF กรณมสายดนใชรหสชนดเปน

VAF-G หรอ VAF/G ชนดสายแบน มทงชนด 2 แกน และ

2 แกนมสายดน ขนาดตงแต 1.0 ตร.มม. ถง 16 ตร.มม.

สายดนมขนาดเทากบสายเสนไฟ แรงดนใชงาน 300/500

โวลต

• สาย NYY เปนสายไฟฟาหมดวยฉนวนและ




ก�าหนดรหสชนดเปน NYY กรณมสายดนใชรหสชนด

เปน NYY-G หรอ NYY/G ชนดสายกลม มชนดแกนเดยว

2 แกน 3 แกน และ 4 แกน และหลายแกนมสายดนดวย

แรงดนใชงาน 450/750 โวลต มหลายขนาดดงน

nสายแกนเดยว มขนาดตงแต 1.0 ถง 500

ตร.มม.

nสายหลายแกน มขนาดตงแต 50 ถง 300

ตร.มม.

nสายหลายแกนมสายดน มขนาดตงแต 25 ถง

300 ตร.มม.

• สาย VCT เปนสายไฟฟาหมดวยฉนวนและ


สารประกอบพอลไวนลคลอไรดประเภท PVC/D เปลอก


ก�าหนดรหสชนดเปน VCT กรณมสายดนใชรหสชนดเปน

VCT-G หรอ VCT/G ชนดสายกลม มชนดแกนเดยว 2

แกน 3 แกน และ 4 แกน และหลายแกนมสายดนดวย

แรงดนใชงาน 450/750 โวลต มตงแตขนาด 4 ตร.มม.

ถง 35 ตร.มม. ทงชนดแกนเดยวและชนดหลายแกน

รวมทงหลายแกนทมสายดนดวย



การเปลยนแปลงทส�าคญ1. แรงดนไฟฟาทก�าหนด

สายไฟฟาตามมาตรฐาน มอก.11-2553 ก�าหนด

แรงดนไฟฟาใชงานเปนคา U0/U ไวไมเกน 450/750 โวลต

แรงดน U0 หมายถงแรงดนไฟฟาวดเทยบกบดน เปนคา

รากของก�าลงสองเฉลย (r.m.s.) และ U หมายถงแรงดน

ไฟฟาระหวางตวน�า เปนคารากของก�าลงสองเฉลย เชนกน

ในระบบไฟฟากระแสสลบ แรงดนไฟฟาระบของ

ระบบตองมคาไมเกนแรงดนไฟฟาทก�าหนดของสายไฟฟา

ในระบบไฟฟากระแสตรง แรงดนไฟฟาระบของระบบ

ตองมคาไมเกน 1.5 เทาของแรงดนไฟฟาทก�าหนดของ

สายไฟฟา

แรงดนตามมาตรฐานใหมนมขอดกวามาตรฐาน

เดม เนองจากสายไฟฟาตามมาตรฐานเดมก�าหนด

แรงดนใชงานไวคาเดยว แตแบงออกเปน 2 ระดบ คอ

300 โวลต และ 750 โวลต จงมปญหาวาสายทมแรงดน

ทก�าหนด 300 โวลต เชน สาย VAF ตาม มอก.11-1531

จะไมสามารถน�าไปใชในระบบ 3 เฟส 4 สาย ทเปนระบบ

แรงดน 230/400 โวลต ได แตสาย VAF ตามมาตรฐาน

มอก.11-2553 ก�าหนดแรงดนใชงาน 300/500 โวลต

จงหมดปญหา

2. อณหภมทก�าหนด

สายไฟฟาตามมาตรฐานเดมก�าหนดอณหภมใชงาน

ไวท 70OC คาเดยว แตสายตามมาตรฐานใหมนก�าหนด

อณหภมใชงานของสายไวสองคาคอ 70OC และ 90OC

ขอแนะน�าการใชงาน

1. สายทระบอณหภมของตวน�า 70OC แนะน�าให

อณหภมสงสดของตวน�าในการใชงานปกตเทากบ 70OC

2. สายทระบอณหภมของตวน�า 90OC แนะน�าวา

สารประกอบ PVC ทเหมาะสมในการใชงานอยางตอเนอง

ทอณหภมของตวน�า 90OC และสามารถใชงานสงถง

105OC ไดเมอลดระยะเวลาการใชงานลง ทงนเพอปองกน

ฉนวนไหล (thermoplastic flow) และคาความตานทาน

ของฉนวนลดลง

3. ชนดของฉนวนและเปลอก

ฉนวนและเปลอกของสายไฟฟาตามมาตรฐาน

มอก.11-2553 เปนพอลไวนลคลอไรด หรอ PVC แตชนด

ของ PVC จะตางไปจากเดม คอจะมทงชนดทมอณหภมใช

งาน 70OC และ 90OC และในรายละเอยดของฉนวนและ

เปลอกจะตางกน แบงเปน 3 ชนดคอ

ฉนวน ฉนวนตองเปนสารประกอบพอลไวนลคลอไรด

ตามชนดของสายไฟฟาทระบในขอก�าหนดเฉพาะ ดงน

• PVC/C ส�าหรบสายไฟฟาใชงานตดตงยดกบท

• PVC/D ส�าหรบสายไฟฟาออน (flexible cable)

• PVC/E ส�าหรบสายทนความรอนทใชเดนภายในอาคาร

เปลอก เปลอกตองเปนสารประกอบพอลไวนล

คลอไรดตามชนดของสายไฟฟาทระบในขอก�าหนดเฉพาะ ดงน

• PVC/ST4 ส�าหรบสายไฟฟาในงานตดตงถาวร

ตงยดกบท

• PVC/ST5 ส�าหรบสายไฟฟาออน (flexible

cable)

• PVC/ST9 ส�าหรบสายไฟฟาออนทนน�ามน

• PVC/ST10 ในกรณเปลอกนอกเปนสารประกอบ

PVC ประเภท 90OC

สารประกอบพอลไวนลคลอไรด หรอ PVC (polyvinyl

chloride compound) หมายถง สวนผสมของสาร

พอลไวนลคลอไรดกบสารอนทประกอบขนเพอใหมสมบต

ตามตองการ ซงอาจเปนพลาสโตเมอรพอลไวนลคลอไรด

หรอมโคโพลเมอรผสมอย ด วย หรอเปนสวนผสมท

ประกอบดวยสารพอลไวนลคลอไรดและโพลเมอรบางตว

ของสารพอลไวนลคลอไรด

4. สของสายไฟฟากเปลยนไปดวย

มาตรฐานฉบบใหมก�าหนดใหสายดนเปนสเขยว

แถบเหลอง สายนวทรลเปนสฟา ส�าหรบสายเสนไฟจะใช

สน�าตาล สด�า และสเทา ตามล�าดบ การท�าสจะท�าทฉนวน

ของสาย ดงนนสของสายไฟฟาจะเปนดงน

• สายแกนเดยว ไมก�าหนดส• สาย 2 แกน สฟา และสน�าตาล

• สาย 3 แกน สเขยวแถบเหลอง สฟา สน�าตาล

หรอสน�าตาล สด�า สเทา


22

ประวตผเขยนนายลอชย ทองนล

• ผอ�านวยการไฟฟาเขตมนบร การไฟฟานครหลวง

• ประธานสาขาวศวกรรมไฟฟา วสท.• กรรมการสภาวศวกร สมยท 5

• สาย 4 แกน สเขยวแถบเหลอง สน�าตาล สด�า สเทา หรอสฟา สน�าตาล สด�า สเทา

• สาย 5 แกน สเขยวแถบเหลอง สฟา สน�าตาล

สด�า สเทา หรอสฟา สน�าตาล สด�า สเทา สด�า

สของสายไฟฟามความส�าคญมาก โดยเฉพาะ

โครงการระยะยาวทจ�าเป นตองใช สายทผลตทง 2

มาตรฐานในอาคารหรอโครงการเดยวกน ตวอยางขอควร

ระวงทส�าคญคอ

สายตามมาตรฐานเดม ถาเปนสาย VAF จะใช

สเทาเปนสายนวทรลหรอสายศนย และสด�าเปนสายเสน

ไฟหรอเฟส แตมาตรฐานใหมจะใชสฟาเปนสายนวทรล

หรอสายศนย ดงนนในสายชนดหลายแกนทมสเทาดวย

สเทาจะตองใชเปนสายเสนไฟ หรอ

ในการตดตงเดมทใชสายสฟาเปนสายเสนไฟ แต

สายตามมาตรฐานใหมสฟาจะกลายเปนสายนวทรลหรอ

สายศนย การตดตงจงตองวางแผนและท�าเครองหมาย

ใหด เพอปองกนความสบสนและอนตรายจากการบ�ารง

รกษาในอนาคต

จากการทโครงสรางของสายไฟฟาเปลยนไป ขนาด

กระแสของสายไฟฟารวมถงขอก�าหนดการตดตงกจะ

เปลยนตามไปดวย ซงตองคอยตดตามตอไป แตอยางไร

กตามในการเดนสายและตดตงจรงกไมไดใชสายครบทก

รหสชนด ปจจบนมาตรฐานการตดตงทางไฟฟาส�าหรบ

ประเทศไทยอยระหวางการปรบปรงเพอใหทนใชงาน

ผเขยนหวงวาบทความนจะเปนขอมลส�าหรบผออกแบบ

ผรบเหมาตดตง และผทสนใจ ทจะสามารถใชประโยชน

วางแผนและเตรยมการได โดยเฉพาะชวงเวลาทคาบเกยว

ในการเปลยนแปลงจากสายไฟฟาตามมาตรฐานเดมไป

ใชสายตามมาตรฐานใหม เพอใหการท�างานราบรนและ

ไมมปญหา

22



เตารบทอยอาศย ควรตดตงระยะหางและความสงเทาใด ?

อกทงมวธปองกนอยางไร ?

เตารบทอยอาศยควรมอยทใดบาง ? หองครว

หองอาหาร หองโถง หองรบแขก หองสมด หองนงเลน

หองทออกแบบใหรบแสงแดด หองนอน หองนนทนาการ

หรอพนทอนทเปนสวนหนงของทอยอาศย ดงรปท 1

รปท 1 หองโถง หองครว หองอาหาร หรอหองนอน

ส�าหรบทอยอาศยตองการเตารบ

ส�าหรบเตารบทเปนสวนหนงของโคมไฟฟา หรอ

เปนสวนหนงของเครองใชไฟฟา หรออยสงจากพนเกน

1.70 เมตร เตารบดงกลาวยงไมนบวาเปนเตารบทอยอาศย

ตามทตองการดงรปท 2

รปท 2 เตารบทเปนสวนหนงของโคมไฟฟา

หรอเปนสวนหนงของเครองใชไฟฟา

หรออยสงจากพนเกน 1.70 เมตร

เตารบดงกลาวยงไมนบวาเปนเตารบทอยอาศยตามทตองการ

1. วงจรยอยขนาดไมเกน 15 A และขนาด 20 A ส�าหรบวงจรยอยเตารบทวไป

จ�านวนเตารบสงสดของวงจรยอยเตารบขนาด

10 A ถง 15 A จ�านวนเตารบสงสด 10 ตว (เตารบ

เดยว, เตารบคหรอชนดสามเตาคดเปนหนงตว) ดงรปท 3

ใชสายขนาดไมต�ากวา 2.5 mm2 และขนาดสายดนไมต�า

กวา 1.5 mm2 สวนวงจรยอยเตารบขนาด 20 A จ�านวน

เตารบสงสด 13 ตวใชสายขนาดไมต�ากวา 4 mm2

และขนาดสายดนไมต�ากวา 2.5 mm2


Standard& Safety

รศ.ธนบรณ ศศภานเดช มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร

อเมล : [email protected]


24

รปท 3 จ�านวนเตารบสงสดของวงจรยอยขนาดไมเกน

15 A และ 20 A ส�าหรบวงจรยอยเตารบทวไป

2. วงจรยอยขนาด 30 A, 40 A และ 50 A ส�าหรบอปกรณไฟฟาทตดตงถาวร

เชน เครองท�าน�ารอน, เครองปรบอากาศหรอ

เตาหงตม จะตองใชสาย 6 mm2, 10 mm2 หรอ 16 mm2

ตามล�าดบ กบเตารบแบบพเศษเทานนหรออาจตอผาน

เซอรกตเบรกเกอรวงจรยอยโดยตรง ดงรปท 4 หามตอ

เครองท�าความรอน, เครองท�าน�ารอน, เครองปรบอากาศ

หรอเตาหงตม เขากบวงจรยอยเตารบทวไปโดยตรง

รปท 4 วงจรยอยขนาด 30 A, 40 A และ 50 A

3. ระยะทเหมาะในการตดตงเตารบทวไป ส�าหรบทอยอาศย

เตารบจะตองตดตงไปตามแนวยาวตามพนในระยะ

มากกวา 1.80 เมตร โดยการวดไปตามแนวยาวจากขอบ

หนาตางหรอประต สวนระยะหางระหวางเตารบสงสด

3.60 เมตร ดงรปท 5 เตารบอาจตดตงสงจากพน 30

เซนตเมตร แตถาเปนพนชนท 1 หรอชนกราวด ผเขยน

ขอแนะน�าใหตดตงสงจากพน 1.0 เมตรหรอ 1.20 เมตร

หรอมฉะนนเตารบพนชนท 1 หรอชนกราวด ทกตวใหตอ

ผานเครองตดไฟรวไฟดด (GFCI หรอ RCBO) เพราะ

ประเทศไทยมโอกาสเกดน�าทวม (รฐบาลเอา.....ไมอย ?)

มโอกาสเสยชวตจากไฟรวไฟดดได

ส�าหรบรายละเอยดเกยวกบเรอง เครองปองกน

ตดไฟรวไฟดดควรตดตงทใดบาง ? ทานสามารถอานได

ในนตยสารไฟฟาสาร ปท 19 ฉบบท 6 พฤศจกายน

– ธนวาคม 2555 การตดตงเตารบส�าหรบเครองใชไฟฟา

ทวไปหรอดวงโคมตงโตะ เพอส�าหรบเสยบตอเขากบคอรด

ตอสายออน โดยปกตภายในระยะ 1.80 เมตรถอวาเหมาะสม

เตารบทใชภายในหองโถงกเพอใชเสยบตอสายเขากบ

อปกรณไฟฟาเพอการบนเทง อปกรณเครองใชส�านกงาน

อาจวางเตารบทต�าแหนงมมหอง หรอวางอยในต�าแหนงท

คดวาสะดวกสบาย หรอเตารบอาจตดตงอยใตหนาตางกได

รปท 5 การตดตงเตารบทวไปส�าหรบทอยอาศย

ตองตดตงในระยะหางทเหมาะ

4. ระยะหางเตารบจากผนง การตดตงเตารบทอยอาศยตองมระยะเพยงพอและ

เหมาะสม ทงนมขอพจารณาเปนพเศษดงตอไปน

1. แตละผนงตองมความกวางมากกวา 0.60 เมตร

โดยวดจากมมขอบผนงไปสประต เตาผง และตตดตงถาวร

2. บางระยะถกยดเปนผนงถาวรภายนอกอาคาร

รวมทงผนงบานเลอน

3. บางระยะทถกจดแบงตายตวไวเปนรางเลอน



เตารบทอย อาศยทจายไฟฟาใหกบเครองซกผา

เครองอบผา จะตองมเตารบภายในระยะ 1.80 เมตร

ถาหางมากเกนไปสายเตาเสยบอาจยาวไมถง ดงรปท 6

รปท 6 การตดตงเตารบเครองซกผา เครองอบผา

ภายในระยะ 1.80 เมตร

สวนรปท 7 แสดงรปแบบของเตารบชนดเตารบ

เดยวและเตารบคชนดตาง ๆ รปท 8 แสดงการก�าหนด

สายมไฟ (hot) สายศนย (neutral) และสายดน (ground)

และรปท 9 แสดงวงจรการเดนสายไฟเขาสเตารบ

รปท 7 แสดงรปแบบของเตารบชนดเตารบเดยว

และเตารบคชนดตาง ๆ

รปท 8 แสดงการก�าหนดสายมไฟ (hot) สายศนย (neutral) และสายดน (ground)

รปท 9 แสดงวงจรการเดนสายไฟเขาสเตารบ


26

5. เตารบฝงพน (Floor Receptacles)เตารบฝงพนจะนบเปนสวนหนงเตารบทอยอาศย

พนททวไป กตอเมอการตดตงตองหางจากผนงภายใน

ระยะ 0.45 เมตร (450 มม.) (ผเขยนแนะน�าวากรณ

ชนท 1 หรอชนกราวดไมควรตดตงเตารบฝงพนซงอาจม

ความชนหรอน�าทวม แตถาตองการตดตงเตารบฝงพนจะ

ตองตดตงเครองตดไฟรวไฟดดรวมดวย) ดงรปท 10

รปท 10 เตารบฝงพน (floor receptacles) การตดตงตองหางจากผนงภายในระยะ 0.45 เมตร (450 มม.)

6.1 เตารบเครองใชไฟฟาขนาดเลกทเคานเตอร

ท�าครวและหองอาหาร ดงรปท 11 แสดงเปน 2 รปแบบ

ส�าหรบตวอยางเครองใชไฟฟาขนาดเลกในหองครว ดงรปท

12 เพอจายโหลดใหกบวงจรยอยเครองใชไฟฟาขนาดเลก

ขนาดวงจรยอย 15 A ยอย ขนาดสายตองมขนาดไมเลก

กวา 2.5 มม.2 แตถาขนาดวงจรยอย 20 A ขนาดสาย

6. เตารบเครองใชไฟฟาขนาดเลก (small appliance receptacles)

วงจรยอยตองมขนาดไมใชเลกกวา 4 มม.2 วงจรยอยอาจ

มอยางนอย 2 วงจร เพอจายไฟใหกบหองอาหาร หองครว

ตเยน และเคานเตอรท�าครว สวนวงจรเครองใชไฟฟาทวไป

อกหนงวงจรเลอกใชวงจรยอยขนาด 10-15 A ขนาดสาย

วงจร วงจรยอยไมควรใชสายเลกกวา 2.5 มม.2 เพอจาย

โหลดใหกบวงจรเตารบเครองใชไฟฟาทวไปและแสงสวาง

รปท 11 เตารบเครองใชไฟฟาขนาดเลกทเคานเตอรท�าครวและหองอาหาร โดยแสดงเปน 2 รปแบบ



(ก.) มเตารบอยางนอย 1 ตว

(ข.) เหลอดานกวางนอยกวา 30 ซม. ไมตองมเตารบ

รปท 13 เตารบจะตองตดตงทผนงเมอขนาดเคานเตอร

ท�าครวยนดานกวางออกไปในระยะ 0.30 เมตร

รปท 12 ตวอยางเครองใชไฟฟาขนาดเลกในหองครว

6.2 ระยะเตารบเคานเตอรท�าอาหาร (countertop

receptacles spaces) เตารบจะตองตดตงทผนงเมอ

ขนาดเคานเตอรท�าครวยนดานกวางออกไปในระยะ 0.30

เมตร (30 เซนตเมตร) เตารบจะตองตดตงไปตามแนว

ยาวของเคานเตอรท�าครวในระยะมากกวา 0.60 เมตร

(60 เซนตเมตร) ดงรปท 13 ทงนเตารบแตละตวจะตอง

ตดตงอยสงจากเคานเตอรท�าครวไมเกน 0.50 เมตร (50

เซนตเมตร)

6.3 ระยะเตารบเคานเตอรท�าครวทยนออก (peninsular

countertop receptacles spaces) ตองตดตงเตารบ

ส�าหรบเครองใชไฟฟาขนาดเลกอยางนอยหนงตวจาก

เคานเตอรท�าครวทยนออกไปแตละดานภายในระยะ 60

เซนตเมตร หรอมากกวา และยอมใหสวนขนาดแคบสด

เคานเตอรท�าครวทยนออกไปตองเทากบ 30 เซนตเมตร

หรอมากกวา นอกจากน เตารบจะตองมระยะหางจากผนง

เปนระยะ X ดงรปท 14 สวนรปท 15 แสดงระยะเตารบ

เคานเตอรท�าครวทยนออก เมอวางซงคลางจานทมมหอง

รปท 14 มเตารบเครองใชไฟฟาขนาดเลกอยางนอย

ดานละตวภายในระยะ 60 เซนตเมตร หรอมากกวา

รปท 15 ระยะเตารบเคานเตอรท�าครวทยนออก

เมอวางซงคลางจานทมมหอง

นอกจากนเตารบไมควรตดตงอยดานหลงตรงกบ

เตาหงตม เครองท�าครว และซงคลางจาน ทงนเตารบตอง

อยหางจากเตาหงตม (range) และซงคลางจานไมต�ากวา

60 เซนตเมตร ดงรปท 16 สวนรปท 17 แสดงการตดตง

เตารบเคานเตอรท�าครว ส�าหรบทอยอาศย


28

รปท 16 เตารบตองอยหางจากซงคลางจานไมต�ากวา

60 เซนตเมตร

รปท 17 แสดงการตดตงเตารบเครองใชไฟฟาขนาดเลก

เคานเตอรท�าครวส�าหรบทอยอาศย

6.4 ระยะเตารบเคานเตอรท�าครวเกาะกลาง (peninsular

countertop receptacles spaces) อยางนอยตอง

ตดตง 1 เตารบ ส�าหรบเคานเตอรท�าครวเกาะกลางทม

ขนาดดานกวาง 30 เซนตเมตร หรอมากกวา และดาน

ยาว 60 เซนตเมตร หรอมากกวา เตารบเครองใชไฟฟา

ขนาดเลกใหตดตงใตเคานเตอรในระยะ 30 เซนตเมตร

หรอมากกวา และพนเคานเตอรตองมสวนยนคลมเตารบ

ไมนอยกวา 15 เซนตเมตร สวนพนบนเคานเตอรตองไม

ตดตงเตารบ ดงรปท 18

รปท 18 ต�าแหนงเตารบเคานเตอรเกาะกลาง

เตารบแตละตวทจายไฟฟาใหกบเคานเตอร

ท�าครว ทประกอบดวยอางลางจานหรออางลางมอทม

การตดตงเตารบภายในระยะ 1.80 เมตร หางจากขอบ

ดานนอกอาง ตองเปนชนดเครองปองกนตดไฟรวไฟดด

(GFCI) หรอ (RCBO) แสดงในรปท 19

รปท 19 แสดงระยะเตารบเคานเตอรท�าครว

เตารบเปนชนดเครองปองกนตดไฟรวไฟดด

รปท 20 แสดงเครองตดไฟรวไฟดด (GFCI หรอ

RCBO) ชนด และใช CB หางหม รวมกบเตารบทวไป

สวนรปท 21 แสดงเตารบชนดทมเครองตดไฟรวไฟดด

(GFCI หรอ RCBO) อยในตว



รปท 22 วงจรการตอเตารบชนดทมเครองตดไฟรว

ไฟดด (GFCI หรอ RCBO) อยในตวทกตวเปนอสระ และ

รปท 23 แสดงการตอเตารบชนดทมเครองตดไฟรวไฟดด

(GFCI หรอ RCBO) อยในตวทกตวเฉพาะเตารบ GFCI

เทานน สวนเตารบถดไปเปนเตารบชนดทวไปและจะตด

ไฟรวไฟดด ไฟเกน ไฟชอต พรอมกนกบเตารบ GFCI และ

รปท 24 แสดงการตดตงเตารบเคานเตอรท�าครวส�าหรบ

ทอยอาศย มเครองตดไฟรวไฟดด (GFCI)

รปท 22 วงจรการตอเตารบชนดทมเครองตดไฟรวไฟดด

(GFCI หรอ RCBO) อยในตวทกตวเปนอสระ

รปท 20 เครองตดไฟรวไฟดด (GFCI หรอ RCBO) ชนด และใช CB หางหม รวมกบเตารบทวไป

รปท 21 เตารบชนดทมเครองตดไฟรวไฟดด (GFCI หรอ RCBO) อยในตว

รปท 23 การตอเตารบชนดทมเครองตดไฟรวไฟดด

(GFCI หรอ RCBO) อยในตวเฉพาะเตารบ GFCI เทานน


30

รปท 24 แสดงการตดตงเตารบเคานเตอรท�าครว

ส�าหรบทอยอาศย มเครองตดไฟรวไฟดด (GFCI)

7. เตารบส�าหรบหองน�าหองน�าอยางนอยตองมเตารบตดผนง 1 ตว ในระยะ

90 เซนตเมตร (900 มม.) โดยวดจากขอบดานนอกของ

อางลางหนา และเตารบตองมเครองปองกนตดไฟรวไฟดด

(GFCI หรอ RCBO) ดงรปท 25 สวนรปท 26 เตารบตด

ผนงมเครองปองกนตดไฟรวไฟดด (GFCI หรอ RCBO)

รปท 25 หองน�าอยางนอยตองมเตารบตดผนง 1 ตว

ในระยะ 90 เซนตเมตร (900 มม.)

รปท 26 เตารบตดผนงมเครองปองกนตดไฟรวไฟดด

(GFCI หรอ RCBO)

8. เตารบส�าหรบโรงแรมและเกสตเฮาสเตารบส�าหรบโรงแรมและเกสตเฮาสตองมจ�านวน

ใหเพยงพอและตองมจ�านวนไมต�ากวาจ�านวนอปกรณไฟฟา

ทมอยในหอง เตารบเหลานจะตองอยในต�าแหนงตามแบบ

ทอปกรณไฟฟานนจดวางอยอยางถาวร และอยางนอย

ควรจะมเตารบ 2 ตวทผมาพกอาศยเขาถงสะดวกใชได

เตารบตดอยทหวเตยงนอนตองอยในต�าแหนงไมกดขวาง

เตยงจากการเสยบปลกเขากบเตารบ นอกจากนภายใน

หองน�าตองจดใหมเตารบอก 1 ตว และเตารบในหองน�า

ตองเปนชนดทมเครองตดไฟรวไฟดด (GFCI หรอ RCBO)

ดงรปท 27

รปท 27 เตารบส�าหรบโรงแรมและเกสตเฮาส



ประวตผเขยน

9. เตารบทอยอาศยภายนอกอาคารเตารบทอย อาศยภายนอกอาคาร เตารบทอย

ภายนอกอาคารหรออยในสถานทเปยกชน ตองเปนชนด

ภายนอกอาคารอยางต�า IP 34 และตองมเครองตดไฟรว

และไฟดด (GFCI หรอ RCBO) เตารบภายนอกอาคาร

ตองตดตงอยดานหนาและดานหลงทอยอาศย อยสงจาก

พนไมควรต�ากวา 1.20 เมตร (มโอกาสถกน�าทวม) แตไม

เกน 2.00 เมตร ดงรปท 28 รปท 29 เตารบทใชภายนอก

อาคารชนดทนสภาพอากาศ (weatherproof)

รปท 28 เตารบทใชภายนอกอาคาร อยางต�า IP 34 และตองมเครองตดไฟรวไฟดด (GFCI หรอ RCBO)

รปท 29 เตารบทใชภายนอกอาคารชนดทนสภาพอากาศ

(weatherproof) มเครองตดไฟรวไฟดด

เอกสารอางอง1. NEC, National Electrical Code Handbook, National

Fire Protection Association, Quincy Massachusetts : 20112. Charles M. Trout . Electrical Installation and Inspection,

National Electrical Code : 20023. http://www.jeffco.us/jeffco/.../Electrical_Wiring_Guide_

final. pdf, Electrical Wiring Guide Final-Jefferson County Government

4. www.esasafe.com/pdf/Sample.../26-23-2.pdf, Bulletin 26-23-2 - Electrical Safety Authority

5. www.jade1.com/.../JADE_HS_PDFbuilder.php?... Resi-dential Wiring According to the 2011 NEC ... JADE Electric

6. tools.passandseymour.com/2008neccodebook.pdf, 1-800-223-4185 - Legrand Pass & Seymour Tools

รศ.ธนบรณ ศศภานเดช• มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

ธญบร • วฒวศวกร แขนงไฟฟาก�าลง (วฟก.457)• กรรมการสาขาวศวกรรมไฟฟา วสท.

2554-2556


32


Standard& Safety

นายมงคล วสทธใจ

หลกปฏบตดานการตรวจสอบ และการทดสอบการตดตงระบบสญญาณเตอนอคคภย

(ตอนท 6)

การทดสอบระบบสญญาณเตอนอคคภย อปกรณ บรภณฑ และระบบสญญาณเตอนอคคภย

เมอท�าการตดตงแลวเสรจ ทงทตดตงใหม ทตดตงเพมเตม

หรอปรบปรงจากทตดตงอยเดม และเพอการบ�ารงรกษา

จะตองท�าการทดสอบการท�างานเพอยนยนวาอปกรณ

บรภณฑ หรอระบบทผานการทดสอบนนมสมรรถนะทด

และมการท�างานทถกตองตามทก�าหนด

ทดสอบหลงการตดตงแลวเสรจเมอท�าการตดตงระบบจนแลวเสรจ ตองท�าการ

ทดสอบการท�างานของอปกรณและบรภณฑในระบบ

ทงหมดทนท และน�าผลการทดสอบมาใชเปนสวนหนง

ของบนทกประกอบเอกสารเพอการรบมอบงานตดตงนน

ทดสอบหลงการเปลยนแปลงแลวเสรจ1. เมอท�าการตดตงหรอปรบปรง เปลยนแปลง

ซอมแซม แกไขอปกรณ บรภณฑ หรอระบบทตดตง

อยเดมจนแลวเสรจ ตองท�าการทดสอบการท�างานของ

อปกรณและบรภณฑสวนทตดตงใหมเพมเตม ปรบปรง

เปลยนแปลง หรอแกไขนน ๆ กอนท�าการเชอมตอเขากบ

ระบบ และภายหลงท�าการเชอมตอเขากบระบบแลวตอง

ปฏบตการทดสอบการท�างานของระบบในสวนทเกยวของ

ดวย

2. เมอท�าการปรบปรง เปลยนแปลง ซอมแซม

แกไขบรภณฑแผงควบคม รวมถงการแกไขขอมล หรอ

โปรแกรมควบคมการท�างานอปกรณ หรอบรภณฑท

ระบต�าแหนงได หรอรหสผานเขาสโปรแกรมการควบคม

(ส�าหรบระบบทสามารถระบต�าแหนงได) จนแลวเสรจ

ตองท�าการสมตวอยางทดสอบอปกรณ และบรภณฑแตละ

ชนด หรอประเภทอยางนอยรอยละ 10 แตไมนอยกวา

1 ชดจากจ�านวนอปกรณและบรภณฑนน ๆ ในแตละวงจร

ของระบบ

ปญหาการปองกนอคคภยอาคารประการหนง คอปญหางานระบบวศวกรรมความปลอดภยจากอคคภย

โดยเฉพาะงานระบบสญญาณเตอนอคคภยทมกพบวาระบบไมท�างานในบางสวน หรอทงระบบ หรอท�างานตรวจจบ

อคคภยในระยะเรมตนชาจนไมสามารถเตอนภยไดทน ทงนเพราะปญหาการตดตงทไมไดมาตรฐาน และทส�าคญ

คอระบบขาดการบ�ารงรกษาตามมาตรฐานก�าหนด



ทดสอบเพอการบ�ารงรกษาตองทดสอบการท�างานของอปกรณตรวจจบใน

ระบบใหไดทกชดภายในระยะเวลาไมเกน 1 ป และทดสอบ

การท�างานของอปกรณและบรภณฑในระบบทงหมด

ตามก�าหนดหลงจากท�าการตรวจสอบแลว โดยใชผลการ

ทดสอบนเปนสวนหนงของบนทกประกอบเอกสารประวต

ของระบบ

ทดสอบการท�างานอน ๆ ตามก�าหนด 1. ทดสอบระบบรวมกบระบบรวมท�างานใหความ

ปลอดภยทเกยวของ รวมทงบรภณฑตอรวม (interface

equipment) การสอสารทตอเชอมอยกบระบบสญญาณ

เตอนอคคภย ณ จดเชอมตอระบบ หลงจากท�าการตรวจสอบ

ระบบแลวเสรจ โดยตองท�าการทดสอบระบบทตอเชอม

การท�างานนน ๆ ตามหลกปฏบตทเกยวของ

2. ทดสอบอปกรณตรวจจบควนชนดท�างานดวย

แบตเตอรใชส�าหรบบานตามทผผลตแนะน�า

ขอจ�ากดส�าหรบการทดสอบ1. การทดสอบตามก�าหนดในแตละครงทตองใช

ชวงเวลาด�าเนนการมากกวา 1 วน สามารถท�าการหยด

พกการทดสอบไดไมเกน 24 ชวโมง

2. การทดสอบในพนทหวงหาม พนทเสยงอนตราย

หรอพนทการผลตทต อเนอง สามารถเลอนก�าหนด

การทดสอบออกไปไดเพอรอใหหยดการใชงานในพนทนน

กอน แตตองไมเกน 1 รอบของการทดสอบ

3. เครองมอ เครองวดส�าหรบใชปฏบตการทดสอบ

อปกรณและบรภณฑ ตองเปนชนดทไดมาตรฐานสากล

ตามค�าแนะน�า หรอขอก�าหนดของผผลตอปกรณและ

บรภณฑนน ๆ

ขนตอนการทดสอบ และหลกปฏบตอปกรณ บรภณฑ และระบบทจะท�าการทดสอบจะ

ตองท�าการปรบปรง แกไขใหอยในสภาพทด กระทงผาน

การตรวจสอบมากอนแลว และปลดแยกระบบเตอนภย

อน ๆ ระบบควบคมการท�างานอน ๆ เชน ระบบปรบอากาศ

ระบบลฟต ฯลฯ ออกจากการควบคมของระบบสญญาณ

เตอนอคคภย เวนแตจะท�าการทดสอบทเกยวของกบ

การควบคมระบบเหลานนกอนท�าการทดสอบ โดยเจาของ

อาคารหรอตวแทนเจาของอาคารตองแจงก�าหนดการ

ทดสอบใหผทอยในอาคารนนทราบเปนระยะ ๆ ดงน

1. แจงพนกงานความปลอดภยในพนทและบคคลท

มหนาทรบผดชอบระบบรวมท�างานใหความปลอดภย เพอ

เตรยมพรอมเขาท�าหนาทประสานงานเมอท�าการทดสอบ

ระบบสญญาณเตอนอคคภย

2. แจงผ ทอย ในอาคารนนทงหมดดวยประกาศ

ขอความ หรอดวยเสยงประกาศเพอรบทราบ และแจงตอ

ไปยงผทนดจะเขามาตดตอทอาคารในชวงเวลาปฏบตการ

ทดสอบนนไดรบทราบดวย

3. แจงสถานเฝาตรวจการท�างานแจงสญญาณ

(alarm monitoring station) (ถาม)

4. หลงการทดสอบแลวเสรจ จะตองแจงใหบคคล

ทงหมดในอาคารทไดรบประกาศเตอนกอนหนานใหทราบ

ถงการทดสอบไดสนสดลงแลว


34

การทดสอบอปกรณและบรภณฑในระบบทดสอบการท�างานของอปกรณและบรภณฑทงหมด

โดยพจารณาความถกตองตามมาตรฐานและขอก�าหนด

ของผผลต ดวยหลกปฏบตโดยสงเขปดงตอไปน

1. การทดสอบอปกรณตรวจจบควนชนดจด

ก. ตองทดสอบอปกรณตรวจจบควนทต�าแหนง

ตดตง

ข. ทดสอบโดยท�าใหเกดควน หรอใชพนแกส

เสมอนควนทผ ผลตอปกรณตรวจจบควน

ยอมรบ ใหเขาไปยงชองรบควนทตวอปกรณ

ค. อปกรณตรวจจบควน ตองท�างานเรมสญญาณ

การตรวจจบควนตามการทดสอบขางตนได

ภายในเวลาไมเกน 10 วนาท

2. การทดสอบอปกรณตรวจจบควนชนดล�าแสง

ก. ตองทดสอบอปกรณตรวจจบควนทต�าแหนง

ตดตง

ข. ทดสอบโดยท�าใหเกดควน หรอใชพนแกส

เสมอนควนทผ ผลตอปกรณตรวจจบควน

ยอมรบ หรอใชแผนกรองแสงทผผลตก�าหนด

ขวางล�าแสงระหวางจดก�าเนดแสง และจดรบ

แสงของอปกรณ

ค. อปกรณตรวจจบควน ตองท�างานเรมสญญาณ

การตรวจจบควนตามการทดสอบขางตนได

ภายในเวลาไมเกน 10 วนาท

3. การทดสอบอปกรณตรวจจบควนชนดส ม

ตวอยางอากาศหลายจด

ก. ทดสอบการท�างานโดยท�าใหเกดควนในพนท

ทตดตงทอสมตวอยางอากาศ

ข. แผงควบคมระบบสมตวอยางอากาศ ตอง

ท�างานเรมสญญาณการตรวจจบควนตามการ

ทดสอบขางตนจากอากาศทถกดดผานรสม

ตวอยางอากาศทจดไกลสดไดภายในเวลาไม

เกน 90 วนาท

4. การทดสอบอปกรณตรวจจบควนชนดกลอง

โทรทศน

ก. ทดสอบโดยท�าใหเกดควนในพนททอย ใน

มมมองของกลอง ในปรมาณและความเขมขน

ตามผผลตก�าหนด

ข. บรภณฑควบคมระบบตรวจจบควนชนดกลอง

โทรทศน ตองท�างานเรมสญญาณการตรวจจบ

ควนตามการทดสอบขางตนไดภายในเวลา

ไมเกน 10 วนาท

5. การทดสอบอปกรณตรวจจบความรอนแบบผสม

อณหภมคงท กบอตราการเพมอณหภม (combination

rate of rise and fixed temp) และแบบอตราการชดเชย

อณหภม (rate of compensation) ชนดจด หรอชนดเสน

ทสามารถกลบคนสภาพเดมได

ก. ตองทดสอบอปกรณตรวจจบความรอนท

ต�าแหนงตดตง

ข. ทดสอบโดยท�าใหเกดความรอนในอากาศ

บรเวณใกลกบสวนตรวจจบของอปกรณตรวจจบ

ความรอน ดวยอปกรณใหความรอนและวธ

การใหความรอนกบอปกรณตรวจจบ ตามค�า

แนะน�าของผผลต โดยไมท�าใหสวนตรวจจบ

ความรอนแบบอณหภมคงทเสยหาย

ค. อปกรณตรวจจบความรอน ตองท�างานเรม

สญญาณการตรวจจบความรอนตามการ

ทดสอบขางตนได ภายในเวลาไมเกน 1 นาท



6. การทดสอบอปกรณตรวจจบความรอนแบบ

อณหภมคงทชนดจด ทไมสามารถกลบคนสภาพเดมได

ก. ตองทดสอบอปกรณตรวจจบความรอนตาม

ขอก�าหนดนในหองปฏบตการ หลงการตดตงใช

งานมาแลว 15 ป หรอเปลยนอปกรณ

ตรวจจบใหมทงหมด

ข. ทดสอบตามขางตนโดยการสมตวอยางอปกรณ

ตรวจจบจ�านวนรอยละ 2 จากจ�านวนทใชตดตง

ทงหมด

ค. ตองสมตวอยางอปกรณตรวจจบจ�านวนรอยละ 2

จากจ�านวนทใชตดตงทงหมดมาท�าการทดสอบ

ตามขอ ก. ใหม หากมอปกรณตรวจจบตาม

ขอ ข. จ�านวน 1 ชดไมผานการทดสอบ

7. การทดสอบอปกรณตรวจจบความรอนแบบ

อณหภมคงท ชนดเสน ทไมสามารถกลบคนสภาพเดมได

ก. ตองไมทดสอบอปกรณตรวจจบโดยใชความรอน

ข. ใหทดสอบการท�างานโดยทางกลและไฟฟา

ตามค�าแนะน�าของผผลต

ค. วดคาความตานทานวงจร เปรยบเทยบกบคาท

วดไดในครงแรกหลงการตดตง

8. การทดสอบอปกรณตรวจจบเปลวเพลง

ก. ทดสอบโดยท�าใหเกดประกายไฟ เปลวไฟ หรอ

เชอเพลงคไฟ หรอใชอปกรณก�าเนดแสงในพนท

ทอยในมมมองของอปกรณตรวจจบ

ข. อปกรณตรวจจบตองท�างานเรมสญญาณ

การตรวจจบตามการทดสอบขางตนภายในเวลา

ไมเกน 10 วนาท

9. การทดสอบอปกรณแจงเหตดวยมอ

ก. ตองทดสอบการท�างานตามค�าแนะน�าของ

ผผลต

ข. อปกรณแจงเหตทมสวตชกญแจไขส�าหรบการ

แจงเหต ตองทดสอบการท�างานสวตชกญแจดวย

10. การทดสอบสวตชควบคมประตน�าในระบบ

ดบเพลงดวยน�า

ก. ทดสอบโดยหมนเปดประตน�าไมเกน 2 รอบ

หรอท�าใหประตน�าเลอนเปด 1 ใน 5 ของระยะ

เปดทงหมด

ข. สวตช จะต องเรมสญญาณทนทเมอท�า

การทดสอบขางตน

11. การทดสอบสวตชตรวจความดนน�าในระบบ

ดบเพลงดวยน�าชนดตรวจความดนสงหรอต�า

ก. ทดสอบโดยเพมหรอลดความดนน�า 10 ปอนด

ตอตารางนว จากความดนตามมาตรฐาน

ระบบดบเพลงดวยน�า ส�าหรบสวตชตรวจ

ความดนสงหรอต�าตามล�าดบ

ข. สวตช จะต องเรมสญญาณทนทเมอท�า

การทดสอบขางตน


36

12. การทดสอบสวตชตรวจระดบน�าในระบบ ดบเพลงดวยน�า

ก. ทดสอบโดยเพมหรอลดระดบน�า 75 มม. จากระดบน�าตามมาตรฐานก�าหนด ส�าหรบ ถงอดความดน หรอ 300 มม. ส�าหรบถงท ไมมความดนภายใน

ข. สวตช จะต องเรมสญญาณทนท เมอท�า การทดสอบขางตน

13. การทดสอบสวตชตรวจการไหลของน�าในระบบดบเพลงดวยน�า

ก. ทดสอบโดยเปดใหมน�าไหลในระบบดบเพลง ดวยน�า

ข. สวตช จะต องเรมสญญาณทนทเมอท�า การทดสอบขางตน

14. การทดสอบอปกรณเสยงแจงสญญาณและเสยงประกาศ

ก. ทดสอบโดยท�าใหเกดการแจงสญญาณ ข. วดคาระดบความดงของเสยง a. วดทจดใด ๆ สงจากระดบพน 1.50 เมตร

ในพนทปองกนภายในอาคาร จากการ ทดสอบขางตนดวยเครองวดความดงทได มาตรฐาน เชน ANSI

b. วดทต�าแหนงทใชหลบนอน เชน ทหมอน ส�าหรบหองนอนภายในอาคาร จากการ ทดสอบขางตนดวยเครองวดความดงท ไดมาตรฐาน เชน ANSI

ค. ในพนทสาธารณะ คาความดงของเสยง สญญาณทวดไดในขอ a. นานไมนอยกวา 60 วนาท ตองมากกวาคาความดงของเสยง แวดลอมเฉลยไมนอยกวา 15 dBA หรอดง มากกวาความดงสงสดของเสยงแวดลอมไม นอยกวา 5 dBA

ง. ในพนทหลบนอน คาความดงของเสยง สญญาณทวดไดในขอ b. นานไมนอยกวา 60 วนาท ตองมากกวาคาความดงของเสยง แวดลอมเฉลยไมนอยกวา 15 dBA หรอดง มากกวาความดงสงสดของเสยงแวดลอมไม นอยกวา 5 dBA และดงไมนอยกวา 75 dBA

15. การทดสอบอปกรณแสงแจงสญญาณ ก. ทดสอบโดยท�าใหเกดการแจงสญญาณ ข. ดวงไฟแจงสญญาณจะตองตดกะพรบสวาง

สามารถเหนไดชดเจนโดยงาย

16. การทดสอบแผงควบคมระบบ แผงแสดงผล

เพลงไหม และแผงโมดล ก. การทดสอบการท�างานแผงควบคมระบบ

แผงแสดงผลเพลงไหม และแผงโมดล a. พสจนการตอบรบการเรมสญญาณตรวจจบ

สญญาณตรวจคม และสญญาณขดของ พรอมกบกระตนการท�างานอปกรณแจง สญญาณ และอปกรณชวยเชอมโยง การท�างานอน ๆ

b. แผงควบคมตอบรบการทดสอบโดยดวง ไฟแสดงผลทเกยวของตด และเสยงสญญาณ เตอนในแผงดงขนเมอเกดการเรมสญญาณ ภายในเวลาทก�าหนด

c. แผงควบคมตอบรบการทดสอบโดย ดวงไฟแสดงผลทเกยวของตด และเสยง สญญาณเตอนในแผงดงขนเมอเกดการ ขดของ ภายในเวลาไมเกน 10 วนาท

d. แผงโมดลแสดงการตอบรบการทดสอบ โดยดวงไฟตดคางทโมดล



e. แผงแสดงผลเพลงไหมแสดงการตอบ รบการทดสอบการเรมสญญาณตรวจจบ และการแจงสญญาณ โดยดวงไฟตดแสดง ต�าแหนงโซนทก�าหนด และเสยงสญญาณ เตอนในแผงดงขน

ข. การทดสอบแผงควบคมการสอสารฉกเฉน 1. การท�างานของเครองก�าเนดเสยงสญญาณ

และเครองขยายเสยง ก. ทดสอบเครองโดยท�าใหเกดการแจง

สญญาณทแผงควบคมระบบ ข. ไมโครโฟนใชประกาศขอความ จะตอง

สามารถตดแซงเสยงสญญาณในขณะใช ประกาศ โดยเสยงประกาศจะตองตอเนอง ไมขาดเปนชวงหรอมเสยงอนแทรก รบกวน ในขณะทใชพดตอเนอง

ค. เมอเปดใชวงจรล�าโพงกระจายเสยง ทงหมดในระบบ เครองขยายเสยงจะ ตองสามารถใชงานไดโดยตอเนองตลอด เวลา โดยเสยงสญญาณหรอเสยงประกาศ จะตองใหความดงไดตามมาตรฐานอยาง สม�าเสมอ

2. การทดสอบการท�างานของแผงควบคม การสอสารฉกเฉน

ก. แผงควบคมการสอสารฉกเฉนทผ าน การทดสอบ จะตองสามารถท�างานไดในกรณ ดงตอไปน

(1) ใชประกาศผานวงจรล�าโพงทตองการ ไดตลอดเวลาตามตองการ

(2) เรมท�างานก�าเนดสญญาณเสยง หรอ เสยงทบนทกลวงหนาผานวงจรล�าโพง ทก�าหนดไดภายในเวลาทก�าหนด

ข. ทดสอบสมรรถนะของโทรศพทฉกเฉน โดยใชการสอสารระหวางโทรศพทแมขาย ทแผงควบคมการสอสารกบเครองลกขาย ในพนทปองกนตองสามารถท�าไดตงแต 1 ถง 5 เครองพรอมกน

17. การทดสอบบรภณฑต อร วม (interface equipment)

ก. ทดสอบการท�างานของบรภณฑตอรวม ระหวางบรภณฑแผงควบคมระบบสญญาณ เตอนอคคภย กบระบบรวมท�างานใหความ ปลอดภย โดยท�าใหเกดการแจงสญญาณท แผงควบคมระบบ

ข. พสจนการตอบรบการแจงสญญาณทสงผาน บรภณฑตอรวมโดยการตรวจวดการท�างาน ของหนาสมผส (relay หรอ magnetic contactor)

18. การทดสอบแหลงจายก�าลงไฟฟาส�าหรบระบบ a. ทดสอบแหลงจายก�าลงไฟฟาหลก ก. ตองปลดขวแบตเตอรจายไฟส�ารองออก

กอนท�าการทดสอบ และตอกลบเมอ ท�าการทดสอบแลวเสรจ

ข. ทดสอบแหลงจายก�าลงไฟฟาหลกโดย ท�าใหระบบเกดการแจงสญญาณทวไปขน กระทงอปกรณและบรภณฑแจงสญญาณ ทกชดในระบบท�างาน ในขณะทอปกรณ ตรวจจบทกชดยงคงท�างานตามปกต


38

b. ทดสอบแหลงจายก�าลงไฟฟาส�ารอง ก. ทดสอบใหแบตเตอรจายไฟฟาส�ารองให

กบระบบ ในสภาวะปกตนาน 5 ชวโมง ข. ทดสอบตอเนองจากขางตนดงตอไปน (1) ท�าใหระบบเกดการแจงสญญาณ

ทวไปขน นานไมนอยกวา 5 นาท (2) ใช งานระบบการสอสารฉกเฉน

ประกอบดวยเสยงแจงสญญาณทวไป ผานวงจรล�าโพง การกระจายเสยง ประกาศฉกเฉน และโทรศพทฉกเฉน นานไมนอยกวา 15 นาท

19. การทดสอบสายสญญาณ 1. ทดสอบสายสญญาณชนดสายโลหะ เชน

สายทองแดงหมฉนวน ก. ทดสอบสายสญญาณดวยการวดค า

ความตานทานฉนวนเทยบกบดน ดวย เมกะโอหมมเตอรจะตองอยในเกณฑทผผลต แผงควบคมระบบก�าหนด

ข. คาความตานทานทไดจากการทดสอบ ขางตนวดระหวางคสายของแตละวงจรโซน จะตองอยในเกณฑทผผลตแผงควบคม ระบบก�าหนด และไมลดวงจร

2. ทดสอบสายสญญาณชนดสายใยแกวน�าแสง (fiber optic)

สายสญญาณชนดสายใยแกวน�าแสงทถอวา ผานการทดสอบจะตองมแสงทขวตอปลาย สาย และมคาสญเสยในสายทวดไดจาก การทดสอบขางตนตองไมเพมขนมากกวา รอยละ 2 เมอเปรยบเทยบกบคาทวดไดจาก การทดสอบครงกอน และคานนจะตองอยใน เกณฑทผ ผลตบรภณฑเชอมตอสญญาณ ก�าหนด

หมายเหต ดขอก�าหนดทสมบรณทงหมดในประมวลหลกปฏบตวชาชพฯ ของสภาวศวกร พ.ศ. 2553 ดตวอยางแบบรายงาน และแบบบนทกการทดสอบทงหมดได ในประมวลหลกปฏบต วชาชพฯ ของสภาวศวกร พ.ศ. 2553

อางองเอกสารประมวลหลกปฏบตวชาชพ ดานการตรวจสอบ และ

การทดสอบการตดตงระบบสญญาณเตอนอคคภย สภาวศวกร พ.ศ. 2553


นายมงคล วสทธใจ• ประธานกรรมการ รางมาตรฐาน

ระบบแจงเหตเพลงไหม วสท.• ประธานกรรมการรางประมวลหลก

ปฏบตวชาชพดานการตรวจสอบ และการทดสอบระบบสญญาณเตอน อคคภย สภาวศวกร

• ประธานผ เ ชยวชาญตรวจสอบ ความปลอดภยดานอคคภย อาคาร ผโดยสารสนามบนสวรรณภม



การปองกนสายสงแบบมสายแยกการกอสรางระบบไฟฟาระดบ

แรงดน 115 เคว ทผานมาพจารณาถง

คาใชจายในการลงทนต�าสดเปนหลก

โดยเหนไดจากระบบไฟฟาโดยทวไป

ประกอบไปดวยสายแยกจ�านวนมาก

มทงสายแยกทจายใหกบสถานไฟฟา

ยอย และสายแยกทจายใหกบผใชไฟ

รายใหญท รบไฟฟาระดบแรงดน

115 เควโดยตรง ชวยในการประหยด

คาใชจายในการกอสรางสถานไฟฟา

เชอมตอ (Terminal Substation)

และประหยดคาใชจายในการตดตง

อปกรณปองกน เชน เซอรกตเบรกเกอร

และหมอแปลงทดกระแส แตกม

รปท 1 ตวอยางระบบไฟฟาทมสายแยกจ�านวนมาก

ผลกระทบทเปนปญหาตามมา เชน มขอจ�ากดในการปองกนระบบไฟฟา

ซงท�าใหการแยกสวนตดตอนฟอลตท�าไดยาก

การจดรปแบบระบบการจายไฟฟาใหมทไมมสายแยกนบวาเปนรปแบบ

ในอดมคตทจะไดระบบทมความมนคงสง แตตองเสยคาใชจายในการลงทนสง

และยงมปญหาทดนทมนอยและมราคาแพง โดยเฉพาะในยานนคมอตสาหกรรม

แตถาใชวธการปองกนทสามารถปองกนสายสงแบบมสายแยกโดยไมตองสราง

สถานไฟฟา และยงคงสามารถแยกเขตการปองกนของสายสงและสายแยกได

กจะท�าใหประหยดคาใชจายไดมาก

บทความนแสดงการปองกนสายสงแบบมสายแยกโดยไมตองสรางสถาน

ไฟฟาเพม โดยวธการปองกนแบบผสมผสาน ประกอบดวย การปองกนแบบวด

ระยะทาง รเลยวดระยะทางควบคมรเลยกระแสเกน รเลยวดระยะทางควบคม

รเลยวดคาผลตางกระแส และรเลยวดผลตางกระแสควบคมรเลยกระแสเกน

ซงแตละวธใชขอดของรเลยตาง ๆ ท�างานรวมกนในการปองกนและแยกสวน

ทเกดฟอลตออกไดอยางถกตองและรวดเรว

ดร.ววฒน ทพจร

ไฟฟาก�าลงและอเลกทรอนกสก�าลง

Power Engineering& Power Electronics


40

1.การปองกนแบบวดระยะทางรเลยวดระยะทางถกน�ามาใชในการปองกนระบบ

ไฟฟาอยางแพรหลายทวโลก เปนรเลยทมขอไดเปรยบ

ทงทางดานราคาและเทคนค การท�างานดวยความเรวสง

เปนทงรเลยหลกและรเลยส�ารองในตวเดยวกน การเปลยน

แปลงของโหลดไมมผลตอสมรรถนะการท�างานของ

รเลย และมราคาถกเมอเทยบกบรเลยปองกนแบบวดคา

ผลตางของกระแส การปองกนวดระยะทางไมขนอยกบ

การเปลยนแปลงของโหลด และการจดล�าดบเวลา

การท�างานของรเลยวดระยะทางก�าหนดจดทรเลยท�างาน

(Reach) และเวลาการท�างานคงท ท�าใหการจดล�าดบ

การท�างานงายกวารเลยกระแสเกน

การใชงานรเลยวดระยะทางโดยทวไปใชการปองกน

แบบ 3 โซน เปนการปองกนทประกอบดวยสวนประกอบ

3 สวน คอ โซน 1 โซน 2 และโซน 3 ซงตงไวใหท�างานท

คาอมพแดนซและเวลาทตางกนซงแสดงไวในรปท 2

รปท 2 การปองกนแบบ 3 โซนของรเลยวดระยะทาง

รปท 3 สายสงแบบมสายแยก

โดยทวไปโซน 1 ถกเซตใหท�างานแบบฉบพลน

(Instantaneous) และคาอมพแดนซเซตไวทคา 80-90%

ของสายสงชวงท 1 เพอไมใหรเลยมองเลยขามไปยงชวง

ถดไป คา 10-20% เปนคาทเผอไวเพอใหแนใจวาระบบ

ปองกนมความมนคง (Security) ทงนเปนการเผอไว

ส�าหรบคาความผดพลาดในตวรเลย คาความผดพลาด

ในหมอแปลงทดกระแส คาความผดพลาดในหมอแปลง

ทดแรงดน และคาความผดพลาดของคาอมพแดนซของ

สายสง สวน 10-20% ทเหลอของสายสงชวงแรก ถกปองกน

โดยโซน 2 ของรเลยวดระยะทางซงท�างานดวยเวลา T2

ซงเซตใหท�างานชากวาเวลาทโซน 1 ท�างาน โดยทวไป

เซตใหมคา 300 มลลวนาท โซน 3 ท�างานดวยเวลา T3

โดยจดล�าดบการท�างานชากวาการท�างานของโซน 2

จดเตรยมไวเพอเปนระบบปองกนส�ารองระยะไกลของ

สายสงชวงถดไป

การใชรเลยวดระยะทางมาปองกนสายสงแบบม

สายแยกเรมตนพจารณาจากรปท 3 เปนตวอยางของ

สายสงแบบมหมอแปลงแยกประกอบดวยสถานไฟฟา G

และสถานไฟฟา H โดยมการสงจายไฟฟาผานสายสง

GH และในระหวางสายสงมสายแยกจายใหหมอแปลง

1 ตว หรอเรยกวาหมอแปลงแยก สถานไฟฟา G และ H

สามารถจายกระแสไฟฟาไดทงค ดงนนท�าใหเกดผลกระทบ

ของแหลงจายไฟใกลเคยงท�าใหรเลยทต�าแหนง G มองเหน

อมพแดนซปรากฏ มากกวาอมพแดนซจรงในขณะเกด

ฟอลตบรเวณสายแยก เชน ในรปท 3 หากมการเกดฟอลตขน

ทต�าแหนง F ทางดานแรงต�าของหมอแปลง และก�าหนด

กระแส IG และ I

H คอกระแสทไหลมาจากสถานไฟฟา

G และ H ตามล�าดบ ดงนรเลย G มองเหนอมพแดนซ

เทากบสมการ (1)

(1)

เมอกระแสฟอลต IF มคาเทากบ I

G+I

H และก�าหนดให

k มคาเทากบ เมอแทนคาเขาไปในสมการ (1)

จะไดตามสมการ (2)

(2)



คา k มคานอยกวา 1 ถากระแส IH มคามากกวา

0 ท�าให ZG-apparent

มคามากกวาอมพแดนซจรงทต�าแหนง

เกดฟอลต คลายกนรเลยต�าแหนง H มองเหนอมพแดนซ

ปรากฏ ตามสมการ (3) คอ

(3)

การเซตโซน 1 ของรเลย ณ ต�าแหนง G ควรเซตใหมอง

80-90% ของคาทนอยทสดของอมพแดนซจรงของ ZG+Z

H

หรอ ZG+Z

T ไมใชคาอมพแดนซปรากฏ ถา Z

T มคานอยกวา

ZH รเลย ไมสามารถปองกนไดตลอดทงสายสง แตในทาง

ปฏบต ZT มคาสงกวา Z

G+Z

H มาก ดงนนสามารถเซตโซน 1

ใหมอง 80-90% ของสายสง GH ไดโดยมองเขาไปใน

ดานแรงสงของหมอแปลงแตไมเลยไปถงดานแรงต�าของ

หมอแปลง โซน 2 ของรเลย ณ ต�าแหนง G ควรเซตให

ปองกนสายสงทงหมด เซตโซน 2 ใหมอง 100% ของ

สายสง GH และ 40% ของสายชวงถดไป

2.การปองกนโดยใชรเลยวดระยะทางควบคม รเลยกระแสเกน

วธการปองกนใชรเลยวดระยะทางควบคมรเลย

กระแสเกนหรอเรยกวา Inverse Time Distance Relay

วธการดงกลาวนประกอบดวย รเลยกระแสเกน โซน 1

ของรเลยวดระยะทาง และโซน 2 ของรเลยวดระยะทาง

ทสามารถควบคมการท�างานของรเลยกระแสเกนแบบ

Torque Control คอถาโซน 2 ของรเลยวดระยะทางไมท�างาน

รเลยกระแสเกนกไมสามารถท�างานได วธการนน�าขอด

ของรเลยวดระยะทางทไมขนอย กบการเปลยนแปลง

อมพแดนซของแหลงจายและเปนอสระจากคากระแสโหลด

มาควบคมการท�างานของรเลยกระแสเกน ท�าใหสามารถ

เซตคาการท�างานของรเลยกระแสเกนไดต�ากวาคากระแส

โหลดสงสดได

รปท 4 แสดงการปองกนของโซน 1 ของรเลยท

ต�าแหนง G และต�าแหนง H ซงเหนไดวาสามารถเซต

การท�างานของโซน 1 เพอท�าการปองกนแบบฉบพลนไวได

90% เหมอนกบการปองกนแบบไมมหมอแปลงแยก และ

รปท 5 แสดงการปองกนของโซน 1 ของรเลยวดระยะทาง

ใชกบหมอแปลงแยกหลายจด กยงสามารถเซตการท�างาน

ของโซน 1 ใหท�าการปองกนแบบฉบพลนไวไดเหมอนกบ

การปองกนแบบหมอแปลงแยกจดเดยวและยงสามารถ

ใชโซน 2 และโซน 3 ของรเลยวดระยะทางเปนการปองกน

ส�ารอง แตวธการปองกนแบบนมขอจ�ากดคอไมสามารถ

แยกโซนปองกนของสายสงและหมอแปลงได

โซน 1 ของรเลยวดระยะทางเซตคาไวใหปองกน 90%

ของสายสงชวงแรก โดยท�างานแบบฉบพลนโซน 2 ของ

รเลยวดระยะทางเซตคาใหปองกนใหมองสายสงชวงแรก

รวมไปจนถง 120% ของสายสงชวงถดไป โดยใหไปควบคม

การท�างานของรเลยกระแสเกนไมใหท�างานจนกวารเลย

วดระยะทางตรวจจบฟอลตได รปท 6 แสดงใหเหนระบบ

ปองกนแบบรเลยวดระยะทางควบคมรเลยกระแสเกนโดย

90% ของสายสงชวงแรกไดรบการปองกนแบบความเรวสง

โดยโซน 1 ของรเลยวดระยะทาง ทเหลออก 10% ของสายสง

ไดรบการปองกนดวยรเลยกระแสเกน ซงใชเงอนของ

การเกดกระแสฟอลตสงสดในการจดล�าดบเวลาการท�างาน

รปท 4 การปองกนของโซน 1 ของรเลยวดระยะทาง

รปท 6 การปองกนแบบรเลยวดระยะทางควบคมรเลย

กระแสเกน

รปท 5 การปองกนของโซน 1 แบบหมอแปลงแยกหลายจด


42

หากพจารณาการป องกนระบบไฟฟาแบบม

หมอแปลงแยก ท�าไดโดยโซน 1 ของรเลยเซตใหท�างาน

ดวยความเรวสงและใหปองกนในชวง 90% ของสายสง

ชวงแรก แตไมมองทะลเขาไปทางดานแรงต�าของหมอแปลง

เพราะโดยทวไปอมพแดนซของหมอแปลงมคาสงมากเมอ

เทยบกบอมพแดนซของสายสง โซน 2 ของรเลยวดระยะทาง

เซตคาใหปองกนใหมองสายสงชวงแรกรวมไปจนถง

120% ของสายสงชวงถดไป เหมอนกบการปองกนแบบ

รปท 7 การปองกนแบบรเลยวดระยะทางควบคมรเลย

กระแสเกนใชปองกนสายสงแบบมหมอแปลงแยก

สามารถเซตใหท�างานไดอยางรวดเรวเพราะการจดล�าดบ

เวลากบเวลาของโซน 1 ของชวงถดไป และยงเปนระบบ

ปองกนส�ารองถดจากรเลยกระแสเกนชวงถดไปดวย

ดงแสดงตวอยางจด A และจด S ตามรปท 6

รเลยกระแสเกนอาจมการเซตคาใหท�างานต�ากวา

คาของกระแสโหลดสงสดไดเพราะถกควบคมการท�างาน

โดยโซน 2 ของรเลยวดระยะทางซงไมท�างานโดยผลของ

กระแสโหลด เปนการปองกนส�ารองทรวดเรวเมอเทยบกบ

การใชรเลยกระแสเกนแบบรทศทาง

ไมมหมอแปลงแยก แตรเลยกระแสเกนตองจดล�าดบเวลา

การท�างานใหสมพนธกบระบบปองกนของหมอแปลง

ดงแสดงในรปท 7

ปญหาของการปองกนแบบมหมอแปลงแยกคอ

เมอเกดฟอลตขนในสายสงหรอทางดานแรงสงของ

หมอแปลงแยกโซน 1 ของรเลยท�างานแบบฉบพลน

ท�าใหไมสามารถแยกเขตการปองกนระหวางสายสงและ

หมอแปลงทางดานแรงสงได วธหนงทสามารถท�าไดกคอ

ใหโซน 1 ท�างานแบบฉบพลนแลวใหสบกลบ (Reclose)

และลอกตวเองปลอยใหระบบปองกนของหมอแปลงท�างาน

และใหรเลยรเลยกระแสเกนทควบคมโดยโซน 2 ของรเลย

วดระยะทางเปนระบบปองกนส�ารองกสามารถแยกเขต

การปองกนหมอแปลงและสายสงได

3.การปองกนแบบรเลยวดระยะทางควบคม รเลยวดคาผลตางของกระแส

รเลยวดคาผลตางของกระแสถอกนวาเปนอปกรณ

ปองกนทด ในการปองกนสายสงไฟฟาก�าลง ขอดทเหนอกวา

รเลยวดระยะทางคอ ความไวในการรบรทดกวาส�าหรบ

ฟอลตความตานทานสงสามารถปองกนไดตลอดชวง

ความยาวสาย มสมรรถภาพทดกวาในการท�างานทรปเฟส

เดยว และสามารถแยกแยะฟอลตแบบ Cross - Country

Faults ได

ในการประยกตการปองกนแบบวดคาผลตางของ

กระแสในการปองกนสายสงแบบมสายแยกนน เพราะรเลย

วดคาผลตางของกระแสตองการการตดตอสอสารทรวดเรว

และตองการการสมตวอยางของสญญาณทสอดคลองกน

กระแสทงหมดในวงจรถกตรวจสอบเพอปองกนสายสง

รวมทงกระแสในสายแยก หรอหมอแปลงแยกดวย ดงนน

การใชรเลยวดคาผลตางของกระแสปองกนสายสงทม

สายแยกอาจท�าใหเกดปญหาในการปองกนได เพราะ

สายแยกสรางขนเนองจากตองการประหยดคาใชจาย

มกจะสรางขนภายนอกสถานไฟฟาและไมไดตดตงอปกรณ

ปองกน เชน เซอรกตเบรกเกอรและหมอแปลงทดกระแส

จงไมมการตดตอสอสารจากจดของสายแยกและรเลย

ปองกนสายสงหลก ท�าใหเปนขอจ�ากดในการปองกน

แบบวดคาผลตางของกระแสในการปองกนสายสงแบบม

สายแยก



วธการหนงส�าหรบแกปญหาความผดพลาดของ

สญญาณวดคาผลตางทไม มอปกรณตรวจกระแสท

หมอแปลงแยก คอ ใชรเลยวดระยะทางในการตรวจสอบ

เพอหลกเลยงการท�างานจากผลของกระแสโหลด หลกการ

ของวธน คอ การใชสมบตของรเลยวดระยะทางชวย

ตรวจสอบการเกดฟอลต ท�าใหสามารถแยกแยะการเกด

ฟอลตไดแมนย�าขน โดยถงแมอาจจะเกดความผดพลาด

ในการวดคาผลตางของกระแส แตถารเลยวดระยะทาง

ตรวจสอบแลวไมเจอการเกดฟอลต รเลยวดคาผลตางของ

กระแสไมสามารถท�างานได ในการเซตรเลยวดระยะทาง

ใหเซตมองเผอขามออกไปนอกโซนของรเลยวดคาผลตาง

ของกระแสเลกนอย ดงรปท 8

อาจจะเกดปญหาขนมาบางถาหมอแปลงมพกด

ก�าลงไฟฟาสงและตงอยใกลสถานไฟฟามาก ๆ ดงรปท 9 ซง

เปนสถานการณทยากในการปองกนแบบวดคาผลตางของ

กระแสสนามแมเหลกพงเขาเปนปญหาหนงซงอาจ

จะท�าใหรเลยวดคาผลตางเกดการพคอพ (Pickup) เพอ

ใหเกดความมนคงของระบบไฟฟาระบบปองกนแบบวดคา

ผลตางควรจะไมพคอพขณะเกดกระแสจากสนามแมเหลก

พงเขาของหมอแปลงแยก ในกรณเมอเกดฟอลตนอกโซน

แลวจายกลบเขามาใหมสามารถค�านวณหาคาสงสดท

ยอมรบไดในการมองเหนคารปคลนกระแสพงเขาโดย

รปท 8 ขอบเขตการปองกนของฟงกชนตรวจสอบระยะทาง

รปท 9 แผนภาพปญหาการปองกน

เมอมหมอแปลงแยกขนาดใหญและสายสงมระยะไกลมาก

สาเหตของความผดพลาดในการวดคาผลตางของ

สญญาณอาจเกจจากสาเหตหลายประการ เชน กระแสโหลด

ทงหมดของหมอแปลงแยกและสายแยก ฟอลตทางดาน

แรงดนต�าของหมอแปลง สนามแมเหลกพ งเขาของ

หมอแปลงแยก กระแสลดวงจรลงดนทางดานแรงดนสง

เนองมาจากกระแสล�าดบศนยปอนเขาจากขดลวดของ

หมอแปลงแยกทตอแบบวายลงดนทางดานแรงสง

ระบบปองกนทดจ�าเปนตองแยกแยะระหวางฟอลต

ทเกดทางดานแรงต�าหรอกระแสทจายยอนจากหมอแปลง

กบฟอลตในเขตปองกน โดยตรวจจบกระแสในสถานไฟฟา

หลกอยางเดยว กระแสในสายแยกไมมผลตอการท�างาน

ของรเลย

สายสงแบบมสายแยก อยางไรกตามถามปญหาดงกลาว

กจ�าต องตดสนใจยอมใหฟอลตทางดานแรงต�าของ

หมอแปลงแยกตวทอยใกลสดรวมอยในเขตการท�างาน

ของระบบปองกนวดคาผลตาง เพอใหสามารถเซตให

มองครอบคลมสายสงทงหมดและโหลดหมอแปลงตวอน

ในสายสง แตโดยทวไปแลวหมอแปลงแยกมพกดก�าลง

ไฟฟาต�าปญหานจงไมคอยเกดขน


44

สมมตคาแรงดนลดวงจรทดสอบของหมอแปลง

เทากบ 10% ไดคา k= 57.7 ความหมายคอ ถาคากระแสพงเขา

มคานอยกวา 57 เทาของกระแสพกดและเซตรเลยวด

ระยะทางใหมองเหนท 75% ของอมพแดนซหมอแปลงท�าให

รเลยไมเกดการพคอพเมอเกดกระแสพงเขา ซงคากระแส

สนามแมเหลกพงเขาโดยทวไปมคานอยกวา 50 เทาของ

พกดดงนนรเลยจงท�างานไดอยางถกตอง

ทางเลอกอกทางหนงส�าหรบปองกนการท�างาน

ผดพลาดของวงจรวดคาผลตางในกรณเกดกระแสพงเขา

คอใชการรงฮารมอนก (Harmonic restrain) วธการน

ใชวธการตรวจสอบปรมาณของฮารมอนกทเกดขน เมอเกด

สนามแมเหลกพงเขา ซงโดยทวไปเมอเกดสนามแมเหลก

พงเขาท�าใหเกดปรมาณฮารมอนกสง ท�าใหรเลยสามารถ

แยกแยะกระแสพงเขาและกระแสฟอลตได รเลยบางตว

อาจจะมฟงกชนนอยภายในหรออาจจะหาเพมเตมจาก

ภายนอกได

กรณหมอแปลงแยกตอแบบวายลงดนทางดาน

แรงสง รเลยวดคาผลตางอาจจะพคอพเมอเกดฟอลต

ภายนอกโซน กระแสนวทรลจายจากหมอแปลงถกตรวจจบ

โดยรเลยขางใดขางหนงตามรปท 10 และเกดความไมสมดล

ของสญญาณคาผลตางและท�าใหเกดการทรปผดพลาดได

เพอความมนใจในการท�างานทถกตอง ในกรณนรเลยแบบ

วดคาผลตางจ�าเปนตองไมตอบสนองกบกระแสล�าดบศนย

ดจทลรเลยแบบวดคาผลตางโดยทวไปออกแบบมาให

4.การปองกนดวยรเลยวดคาผลตางของ กระแสควบคมรเลยปองกนกระแสเกน

วธการใชรเลยวดคาผลตางของกระแสควบคม

การท�างานของรเลยปองกนกระแสเกน ใชฟงกชนควบคม

การท�างานแบบ Torque Control ของรเลยมาชวย คอรเลย

ปองกนกระแสเกนไมท�างานจนกวารเลยวดคาผลตางของ

กระแสท�างาน ถอเปนการรวมขอดของรเลยทงสองแบบเขา

ดวยกน ขอดของรเลยแบบวดคาผลตางคอสามารถปองกน

ไดตลอดชวงความยาวสาย มเขตการปองกนทชดเจน และ

มความไวสงในการท�างาน ขอดของรเลยปองกนกระแสเกน

คอสามารถจดล�าดบเวลาการท�างานใหสมพนธกบระบบ

ปองกนของหมอแปลงแยกได

การเซตคารเลยวดคาผลตางเซตใหมคามากกวา

กระแสสงสดของโหลดของหมอแปลงแยก เพอใชเปน

ตวควบคมรเลยกระแสเกน และรเลยกระแสเกนเปน

การตรวจวดคาผลรวมทางเวกเตอรของกระแสจากสถาน A

และสถาน B รวมกน โดยเซตใหจดล�าดบเวลาการท�างานกบ

รเลยปองกนหมอแปลงแยก การท�างานเมอเกดฟอลตขน

ในหมอแปลง รเลยวดคาผลตางท�างานและรเลยปองกน

กระแสเกนท�างานดวยโดยรอใหรเลยปองกนหมอแปลง

ท�างานกอน ถารเลยปองกนหมอแปลงเกดความผดพลาด

ในการท�างานรเลยปองกนกระแสเกนทควบคมดวยรเลย

วดคาผลตางเปนระบบปองกนส�ารองให ถาเกดฟอลตขน

ในสายสง รเลยปองกนกระแสเกนทควบคมรเลยวดคา

ผลตางของกระแสท�างานเปนรเลยหลก

รปท 10 กระแสล�าดบศนยปอนเขาของหมอแปลง

ตอแบบวายลงดนทางดานแรงสง

ขอมลทตองการบางขอมลอาจไดมาจากการทดสอบหรอ

จากผขายตวอยางของอมพแดนซโดยประมาณระหวาง

การเกดกระแสพงเขาตามสมการ (4)

(4)

กรณหมอแปลงแยกตดตงอยในชวงของสายสงและ

โซนของรเลยวดระยะทางมองเขาไปในหมอแปลงไมเกน

0.75 เทาของอมพแดนซหมอแปลง สมมตคากระแสพงเขา

สงสดมคาเทากบ k เทาของกระแสพกดหมอแปลง

สามารถหาคาของ k ไดดงสมการ (5)

(5)

สามารถเซตโหมดการท�างานของรเลยใหตอบสนองเฉพาะ

กระแสล�าดบบวกหรอล�าดบลบหรอทงสองรวมกนไดโดย

ไมตอบสนองกบกระแสล�าดบศนย อยางไรกตามการขจด

กระแสศนยท�าใหความไวในการปองกนฟอลตแบบเฟส

เดยวลงดนภายในเขตปองกนลดลง เพราะกระแสผลตาง

ทน�ามาค�านวณมคาลดลงถง 2/3 เทาของกระแสคาเดม



ประวตผเขยนดร.ววฒน ทพจร

ส�าเรจการศกษาระดบปรญญาตรจากสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา เจาคณทหารลาดกระบง ปรญญาโทและปรญญาเอกจากมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ปจจบนท�างานเปนอาจารยสาขาวชาวศวกรรมไฟฟา คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา เชยงราย

สรปจากวธการปองกนสายสงแบบมสายแยกหรอ

หมอแปลงแยกทไดกลาวมาแลวนน ไดแสดงใหเหนวา

สามารถเลอกวธการปองกนไดหลายแบบ ทสามารถ

แยกโซนปองกนบรเวณสายสงและหมอแปลงออกจากกน

และมการจดล�าดบเวลาการท�างานไดอยางเหมาะสม

นอกจากนนแลวยงอาจจะประยกตใชงานผสมผสาน เชน

ใชรเลยวดคาผลตางกระแสควบคมรเลยกระแสเกนเปน

ระบบปองกนหลกและใชรเลยวดระยะทางควบคมรเลย

กระแสเกนเปนระบบปองกนส�ารอง ซงทงสองสามารถ

จดล�าดบเวลากบอปกรณปองกนหมอแปลงได ปจจบน

ไมโครโปรเซสเซอรรเลย ไดจดเตรยมรเลยหลายแบบรวมไว

ในตวเดยวกน เหมาะส�าหรบการประยกตใชงานทกลาวมา

โดยไมตองเสยคาใชจายเพม และเวลาการท�างานเรวเมอ

เทยบกบการเพมรเลยจากภายนอก

เอกสารอางอง1. สนต อศวศรพงศธร. 2526. รเลยปองกนกบการปองกน

ระบบก�าลง. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ. 2. สนต อศวศรพงศธร. 2544. Non-Directional Overcurrent

and Earth Fault Protection. โครงการรวมมอระหวางการไฟฟาสวนภมภาค และมหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.

3. การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย. 2534. มาตรฐานแบบระบบควบคมและปองกนสถานไฟฟา.

4. Walter A. Elmore. 1994, Protective Relaying Theory and Applications. Marcel Dekker Inc., New York.

5. B.Kasztenny, I.Voloh, M.Adamiak and J.Zeek. 1999. Application of Current Differential Protection to Tapped Transmission Lines. Technical Publications.

6. SEL-311L Line Current Differential Protection and Automation system Instruction manual. 2003-2011. Schweitzer Engineering Laboratories.

รปท 11 การใชรเลยวดคาผลตางของกระแสควบคมรเลยปองกนกระแสเกน

เพอปองกนสายสงแบบมหมอแปลงแยกหลายจด

รปท 11 แสดงวธการใชรเลยวดคาผลตางควบคมรเลยปองกนกระแสเกนในการปองกนสายสงแบบมสายแยก

รเลยทใชงานประกอบดวยรเลยแบบวดคาผลตางและรเลยปองกนกระแสเกน


46

การวเคราะหเ ร โ ซ แ น น ซ ข อ ง ว ง จ ร

บทคดยอในการท�างานของอปกรณและวงจรไฟฟาทเกดภาวะ

เรโซแนนซขนซงท�าใหเกดผลกระทบตามมาเปนจ�านวน

มากนน ความเขาใจในลกษณะคณสมบตและวงจรทจะเกด

เรโซแนนซถอวามความส�าคญเปนอยางยง การวจยนไดม

การพจารณาถงลกษณะของการเกดเรโซแนนซ รวมทง

การประเมนตวประกอบคณภาพและความถเรโซแนนซ

เพอจะไดน�ามาประยกตใชใหเกดประโยชนตอไป

บทน�ำเรโซแนนซ (Resonance) เปนปรากฏการณทเกดขน

ทความถเฉพาะคาหนง ซงสงผลใหอมพแดนซมากทสดหรอ

นอยทสดได ท�าใหเกดการถายทอดพลงงานอยางตอเนอง

ทอาจเกดประโยชนหรออาจเกดปญหาตามมาได

วงจรทมคารแอกแตนซ XL เทากบ X

C เรยกวาวงจร

เรโซแนนซ ซงอาจจะเปนวงจร RLC หรอ LC แบบขนาน

หรอแบบอนกรมกได แตโดยสวนใหญแลววงจรเรโซแนนซ

มกจะเปนวงจร LC

Heinrich Hertz ชาวเยอรมนซงเปนผคนพบความถ

ไฟฟา (เฮรตซ – Hz) เปนผตรวจจบการเรโซแนนซ

ในคลนไฟฟาไดเปนครงแรกจากการคายประจอยางรวดเรว

ทท�าใหเกดการกระเพอมขนในคลนไฟฟา โดยใชอปกรณ

อยางงาย ๆ ทมสายพรอมชองอากาศและท�าใหเกด รปท 1 เสนโคงเรโซแนนซทางไฟฟาครงแรก

โดย Hertz พ.ศ. 2430

การคายประจขน ซงไดตพมพเปนบทความใน พ.ศ. 2430

เรอง “On Very Rapid Electric Oscillations” โดยมหวขอ

“Resonance Phenomena” ตามรปท 1 ทเปนการตรวจจบ

ในลปสายทมความยาวตาง ๆ



ผศ.ถาวร อมตกตตคณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรปทม



ตอมามการศกษาการเรโซแนนซในวงจรไฟฟา

มากขน และขยายไปยงระบบโทรศพท โดย Stanley, Jr.,

และ John F. Kelley เรอง “Mean for Preventing the

Interference with Speech on Telephone Circuits

by Induced or Other Currents” ใน U.S. Patent

No. 464, 529 ใน พ.ศ. 2434 ซงเปนการแสดงวธ

ปองกนการรบกวนในโทรศพท โดยใชอนดกเตอรและ

คาปาซเตอรตามรปท 2

ควำมถเรโซแนนซในระบบหรอวงจรไฟฟาทมคาอนดกแตนซ (L)

และคาปาซแตนซ (C) นน จะมความถคาหนงทท�าให

คารแอกแตนซ XL เทากบ X

C ซงความถดงกลาวเรยกวา

ความถเรโซแนนซ (fr) โดยค�านวณไดดงน

เมอ fr มหนวยเปนเฮรตซ

L มหนวยเปนเฮนร

C มหนวยเปนฟารด

รปท 3 อธบายหลกการของความถเรโซแนนซ โดย

ลากเสนรแอกแตนซตามความถ เสนตรงรแอกแตนซ XL1

ไดจากอนดกแตนซ L1 ตามความถ สวนเสนโคงรแอกแตนซ

XC1 ไดจากคาปาซแตนซ C

1 ตามความถ ซงความถเรโซแนนซ

ของ L1C

1 เปนความถทเสน X

L1 ตดกบเสน X

C1

จะเหนไดวา L1C

1 มเรโซแนนซไดทความถหนงคา

เทานน แต L และ C ทคาอน ๆ กเรโซแนนซไดทความถ

เดยวกบ L1C

1 สมมตวาในรปท 3 มอนดกแตนซสงขน

(XL เพมขน) เปน L

2 และคาปาซแตนซต�าลง (X

C เพมขน)

เปน C2 กจะมเรโซแนนซทความถเดยวกบ L

1C

1

ในรปท 3 หากอนดกแตนซเพมขน (XL เพมขน)

เปน L2 และคาปาซแตนซยงคงคาท C

1 จะมความถ

เรโซแนนซลดมาอยทจด A สวนกรณทอนดกแตนซยงคง

คาท L1 และคาปาซแตนซลดลง (X

C เพมขน) เปน C

2

กจะมความถเรโซแนนซเพมไปอยทจด B

วงจรเรโซแนนซขนำนจากทกลาวมาขางตนวา เรโซแนนซเกดไดจากคา R,

L และ C อนกรมหรอขนานกน ซงในการทดลองท�าได

โดยตอองคประกอบทางไฟฟาใหขนานกนตามรปท 4 เพอ

ใหเกดภาวะเรโซแนนซขนาน

รปท 2 การใชองคประกอบเรโซแนนซศกษาการรบกวนทาง

โทรศพท โดย Stanley และ Kelley พ.ศ. 2434

รปท 3 การลากเสน XL และ X

C ตามความถ ซงเรโซแนนซ

จะเกดท XL = X

C

รปท 4 การตอวงจรเรโซแนนซขนาน


48

เฟเซอรไดอะแกรมในรปท 5 แสดงคณลกษณะหลก

ของวงจรเรโซแนนซขนาน ซงกระแสอนดกทฟจะหกลาง

กระแสคาปาซทฟ ดงนนกระแสไฟฟารวมจะเทากบกระแส

รซสทฟ นนคอกระแสไฟฟาและแรงดนไฟฟาของแหลง

ก�าเนดจะรวมเฟสกนโดยมมม θ เปนศนย และมตวประกอบ ก�าลง (cosθ) เปน 1 กลาวไดวาวงจรเรโซแนนซขนานจะเปน รซสทฟอยางสมบรณ

อธบายการท�างานของวงจรเรโซแนนซขนานใน

รปท 6 ไดดงน

- สมมตวาคาปาซเตอรและอนดกเตอรถกเอาออก

ทนททคาปาซเตอรอดประจเตม คาปาซเตอรจะกลายเปน

แหลงก�าเนดพลงงานและเรมคายประจผานอนดกเตอร

ตามรปท 6(ก) ท�าใหเกดสนามแมเหลกขนในอนดกเตอร

และเกบพลงงานทถายโอนจากคาปาซเตอร

- เมอคาปาซเตอรไดคายประจไปแลว สนามแมเหลก

ของอนดกเตอรจะเรมลดลง ภาวะนอนดกเตอรจะเปน

แหลงก�าเนดพลงงานไปอดประจคาปาซเตอรใหมในสภาพ

กลบขวตามรปท 6(ข)

- หลงจากทสนามแมเหลกของอนดกเตอรลดลง

และอดประจคาปาซเตอรใหมแลว คาปาซเตอรจะเปน

แหลงก�าเนดพลงงาน โดยคายประจตามรปท 6(ค) และ

ถายโอนพลงงานไปยงสนามแมเหลกของอนดกเตอร

- เมอสนามแมเหลกทลดลงของอนดกเตอร

ไดอดประจคาปาซเตอรใหม จะเปนวฏจกรทสมบรณตาม

รปท 6(ง) ซงวฏจกรนจะเรมตนอกครงตามรปท 6(ก)

วงจรเรโซแนนซขนานสรางคลนไชนตามรปท

7 โดยคาปาซเตอรอดประจและคายประจหลายครง

ถาคาปาซเตอรและอนดกเตอรเปนองคประกอบอดมคต

(ไมมรซสแตนซ) กจะมผลใหวงจรเรโซแนนซขนานสราง

คลนไซนตอไปตามรปท 7(ก) แตวงจรเรโซแนนซขนานจรง

จะสรางรปคลนหนวง (Damped) ตามรปท 7(ข)

กระแสไฟฟาทไหลจากแหลงก�าเนดไฟฟาในรปท 5

จะเปนกระแสไฟฟาทไหลผานรซสเตอรเทานน โดยแรกเรม

จะมกระแสไฟฟาไหลผานคาปาซเตอรและอนดกเตอร

แตการทอนดกเตอรและคาปาซเตอรถายโอนพลงงาน

ไป-กลบระหวางตวเองตามรปท 6 ท�าใหคาปาซเตอรและ

อนดกเตอรถกเอาออกจากวงจรอยางชา ๆ

รปท 5 วงจร RLC เรโซแนนซขนาน โดยม IC = I

L

รปท 6 วงจรเรโซแนนซขนาน รปท 7 รปคลนของวงจรเรโซแนนซขนาน



สมมตวาวงจร LC ในรปท 6 ตอกบแหลงก�าเนด

ไฟฟา AC ตามรปท 8(ก) โดยความถของแหลงก�าเนด

ไฟฟาเทากบความถเรโซแนนซของวงจร LC ซงหาก L

และ C เปนองคประกอบอดมคต กจะไมมกระแสไฟฟา

ไหลจากแหลงก�าเนดไฟฟาและอมพแดนซของวงจรจะม

คาอนนต แตในองคประกอบจรงจะมกระแสไฟฟาไหล

จากแหลงก�าเนดไฟฟาเพยงเลกนอย ซงเมอรวมกบแรงดน

ไฟฟาของแหลงก�าเนดไฟฟาแลว จะไดก�าลงไฟฟาต�ามาก

ทใช โดยรซสแตนซของอนดกเตอรและคาปาซเตอร

ในเฟเซอรไดอะแกรมรปท 8 จะมกระแสไฟฟาต�า (IR)

ทเกดจากรซสแตนซของ L และ C ซงในองคประกอบ

ทมคณภาพสงจะมกระแสไฟฟาของแหลงก�าเนดไฟฟา

ต�ามากและอมพแดนซสงมาก

สมมตว าความถของแหลงก�าเนดไฟฟาต�ากวา

ความถเรโซแนนซของวงจร LC ในรปท 8(ข) จะม XL

นอยกวา XC และ I

L มากกวา I

C ความแตกตางระหวาง

IL กบ I

C จะเปนกระแสไฟฟาทตองการจากแหลงก�าเนด

ไฟฟา ซงวงจรจะเปนอนดกทฟและอมพแดนซจะลดลงจาก

คาอมพแดนซทความถเรโซแนนซ

วงจร RLC อนกรมในรปท 10 จะมความถไฟฟาของ

แรงดนไฟฟาแหลงก�าเนดไฟฟาอยทความถเรโซแนนซของ

L และ C ซงหมายถง XL = X

C และ V

L = V

C เนองจาก

VL และ V

C หางกน 180o จงหกลางกน แรงดนตกรวม

จงเปนแรงดนไฟฟาครอมรซสแตนซ แรงดนไฟฟาและ

กระแสไฟฟาของแหลงก�าเนดไฟฟาจะรวมเฟสกน และ

วงจรมตวประกอบก�าลงเปน 1 การท XL และ X

C หกลางกน

ท�าใหกระแสไฟฟาในวงจรขนกบรซสแตนซเทานนรปท 8 วงจร LC ขนาน ซงมอมพแดนซมากทสดทภาวะ

เรโซแนนซ

รปท 9 การตอวงจรเรโซแนนซอนกรม

รปท 10 วงจร RLC เรโซแนนซอนกรม

รปท 8(ค) แสดงความถไฟฟาทสงกวาความถ

เรโซแนนซ วงจรจะเปนคาปาซทฟและอมพแดนซจะลด

จากคาอมพแดนซทความถเรโซแนนซเชนกน

กลาวไดวาวงจร LC เรโซแนนซขนานมคณลกษณะ

หลกดงน

1. อมพแดนซสงสด

2. กระแสไฟฟาของแหลงก�าเนดไฟฟามคาต�าสด

3. มมเฟสเกอบเปนศนย

4. กระแสไฟฟาอนดกทฟและคาปาซทฟมคาสง

วงจรเรโซแนนซอนกรมในการทดลองเกยวกบเรโซแนนซอนกรม ท�าได

โดยตอองคประกอบทางไฟฟาใหอนกรมกนตามรปท 9

เพอใหเกดภาวะเรโซแนนซอนกรม


50

สมมตวารซสเตอรในรปท 10 ถกลดผานไดเปนวงจร

LC เหมอนรปท 11(ก) ถา L และ C เปนองคประกอบ

อดมคต XL จะหกลาง X

C และวงจรเรโซแนนซอนกรมนจะม

อมพแดนซเปนศนย ซงเปนการลดวงจรครอมแหลงก�าเนด

กระแสไฟฟาจงขนกบรซสแตนซภายในแหลงก�าเนดเทานน

แตในความเปนจรงอนดกเตอรและคาปาซเตอรจะม

รซสแตนซอยดวย จงปองกนวงจรเรโซแนนซอนกรมจาก

การลดวงจรทรนแรง

แรงดนไฟฟาครอมอนดกเตอรคอ

ดงนนแรงดนไฟฟาครอมอนดกเตอรและครอม

คาปาซเตอรจะสงกวาแรงดนไฟฟาของแหลงก�าเนดถง

33 เทา (168V ตอ 5V)

รปท 11(ข) และ 11(ค) แสดงผลจากการท�างาน

ของวงจร LC อนกรมทความถต�ากวาความถเรโซแนนซ

และสงกวาความถเรโซแนนซ ซงเมอความถต�ากวาความถ

เรโซแนนซ วงจรอนกรมจะเปนคาปาซทฟเพราะ VC

มากกวา VL สวนในวงจรขนานทความถต�ากวาความถ

เรโซแนนซตามรปท 8(ข) จะเปนอนดกทฟ

คณลกษณะหลกของวงจร LC เรโซแนนซอนกรม

เปนดงน

1. อมพแดนซต�าสด

2. กระแสไฟฟาของแหลงก�าเนดไฟฟามคาสงสด

3. มมเฟสเกอบเปนศนย

4. แรงดนไฟฟาอนดกทฟและคาปาซทฟมคาสง

เสนโคงตอบสนอง, แบนดวดช และกำรเลอกพฤตกรรมของวงจร LC สามารถแสดงดวย “เสนโคง

ตอบสนอง” (Response curve) ตามรปท 12 ซงท�าไดโดย

ค�านวณหรอวดกระแสไฟฟา, แรงดนไฟฟา หรออมพแดนซ

ทความถตาง ๆ ซงสงกวาความถเรโซแนนซ และต�ากวา

ความถเรโซแนนซ เสนโคงในรปท 12(ก) และ 12(ข)

แสดงถงความแตกตางหลกระหวางวงจร LC อนกรมและ

วงจร LC ขนาน

รปท 11 วงจร RLC อนกรม ซงมอมพแดนซเปนศนย

ทภาวะเรโซแนนซ

รปท 12 เสนโคงตอบสนองของวงจรเรโซแนนซ

แรงดนไฟฟาครอมคาปาซเตอรและอนดกเตอร

จะใหญกว าแรงดนไฟฟาของแหล งก�าเนดในวงจร

เรโซแนนซอนกรมหลายเทา เชน รซสแตนซของ

อนดกเตอรและคาปาซเตอรในรปท 11(ก) ทมคาประมาณ

20 โอหม จะไดกระแสไฟฟาในวงจรเปน

กระแสไฟฟา 0.25A จะไหลผานอนดกเตอรและ

คาปาซเตอร ซงรแอกแตนซของอนดกเตอรจะเปน



“แบนดวดช” (Bandwidth - BW) ของวงจร LC

มหนวยเปนเฮรตซ โดยมชวงความถทวงจรใหการตอบสนอง

สงสดอยางนอย 70.7% สมมตวาวงจร LC ขนานในรปท

12(ก) ถกเรโซแนนซท 500kHz และมอมพแดนซเรโซแนซ

100kΩ เมออมพแดนซลดลงเปน 70.7kΩ ท 495kHz

[flow ในรปท 12(ก)] และท 505kHz [f

high ในรปท 12(ก)]

จะไดแบนดวดชของวงจรเปน 10MHz (505 ถง 495kHz)

แบนดวดชของวงจรอนกรมหาไดจากเสนโคงกระแสไฟฟา-

ความถตามรปท 12(ข) ขอบแบนดวดช (flow และ f

high)

เปนความถทกระแสไฟฟาของวงจรเปน 70.7% ของ

กระแสไฟฟาทเรโซแนนซ

“การเลอก” (Selectivity) ของวงจรหาไดจาก

แบนดวดชของวงจร ซงเปนความสามารถของวงจร

ในการเลอกคาความถหนงจากกล มของความถ เชน

เสาอากาศของตวรบวทยไดรบสญญาณจากสถานวทย

ทงหมด ซงสญญาณของแตละสถานจะมความถแตกตางกน

วงจรเรโซแนนซในตวรบจะเลอกความถจากหนงสถานและ

ขจดความถของสถานอนทงหมด นนคอการจนตวรบจะเปน

การเปลยนคาคาปาซเตอรหรออนดกเตอรเพอปรบคา

ความถเรโซแนนซของวงจรตวรบ หากแบนดวดชของวงจร

ตวรบกวางเกนไป กจะไดยนเสยงจากหลายสถานพรอมกน

ซงหมายถงตวรบนนมความไวไมด

คณภำพของวงจรเรโซแนนซค�าวา “คณภาพ” ในวงจรเรโซแนนซคอ อตราสวนของ

รแอกแตนซของอนดกเตอรหรอคาปาซเตอรตอรซสแตนซ

อนกรมขององคประกอบทงค

คณภาพของวงจรเรโซแนนซมความส�าคญดงน

1. คณภาพ (Q) จะก�าหนดคา Z ต�าสดของวงจร

เรโซแนนซอนกรมและคา Z สงสดของวงจรเรโซแนนซ

ขนานตามรปท 13 ซงในรปท 13(ก) จะเหนวาวงจรอนกรม

คณภาพสงจะให Z ต�าสด สวนวงจรขนานคณภาพสงจะให

Z สงสดตามรปท 13(ข)

วงจรอนกรม :

ในวงจรขนาน :

2. คณภาพจะก� าหนดแบนด ว ดช ของวงจร

เรโซแนนซได

วงจรทมคณภาพสงกวาจะมแบนดวดชแคบกวา

ซงแบนดวดชทแคบกวาจะเปลยนอมพแดนซไดมากกวา

ตามรปท 14 เฟเซอรไดอะแกรมในรปท 14(ก) เปนวงจร

LC ขนานสองวงจรทความถเรโซแนนซเดยวกน วงจร

คณภาพต�าจะมกระแสไฟฟารซสทฟมากถงสองเทาของ

วงจรคณภาพสง สวนรปท 14(ข) แสดงผลจากการเพม

ความถของแหลงก�าเนดในแตละวงจร ซงอมพแดนซของ

วงจรคณภาพสงลดลงจาก 100kΩ เปน 35kΩ ถอวา

เปลยนไปประมาณ 65% สวนอมพแดนซของวงจร

คณภาพต�าจะเปลยนไปประมาณ 40% (50kΩ เปน

30kΩ)

รปท 13 ผลของคณภาพ (Q) ท Z เรโซแนนซ


52

การเปลยนอมพแดนซทมากกวาในวงจรคณภาพสง

ในรปท 14 แสดงผลไดในรปท 15 ซงวงจร LC อนกรม

หรอขนานทมคณภาพสง จะมแบนดวดชแคบกวา ดงนน

จากรปท 15 จะเหนวามการเลอกวงจรคณภาพสงมากกวา

วงจรคณภาพต�า

ความสมพนธของความถเรโซแนนซ (fr), คณภาพ

(Q) และแบนดวดช (BW) คอ

คณภาพของวงจรเรโซแนนซอนกรมคอ

ดงนน VL = QV

T แสดงวาแรงดนไฟฟาอนดกทฟ

ใหญกวาแรงดนไฟฟาของแหลงก�าเนดเปนจ�านวนเทาของ

คณภาพ เนองจาก VL = V

C จงหาคาของแรงดนไฟฟา

คาปาซทฟได

สรปวงจร LC อนกรมหรอขนานทมคณภาพสงจะม

แบนดวดชแคบกวา ดงนนจงควรเลอกวงจรคณภาพสง

มากกวาวงจรคณภาพต�า ทงนวงจรอนกรมทมคณภาพสง

จะใหอมพแดนซต�าสด สวนวงจรขนานทมคณภาพสงจะให

อมพแดนซสงสด

เอกสารอางอง1. P.J. Petersan, S.M. Anlage, “Measurement of Resonant

Frequency and Quality Factor of Microwave Resonators : Comparison of Methods”, Journal Applied Physics, vol.84, no. 5, 1998.

2. A. J. Estin, M. D. Janezic, “Improvements in Dielectric Measurements with a Resonance Cavity”, in Proceeding 8th IEEE Instrumentation and Measurement Technology Conference, 1991.

3. Kevin J. Coakley, Jolene D. Splett, Michael D. Janezic, Raian F. Kaiser, Estimation of Q-Factors and Resonant Frequencies, IEEE Transactions on Microwave Theory and Techniques, vol. 51, no. 3, March 2003.

4. Daniel W. Hart, “Introduction to Power Electronics”, Prentice Hall, 1997.

5. John A. DeDad, “Practical Guide for Quality Power for Sensitive Electrical Equipment”, EC & M, 1996.

6. Stephanic Kelly, NJATC, “Fundamentals of Instrumentation”, Second Edition, Delmar Cengage Learning, 2008.

รปท 14 ผลของคณภาพ (Q) ท Z ไมเรโซแนนซ

รปท 15 เสนโคงตอบสนองในวงจรคณภาพ (Q) สงและต�า



มาตรฐานคณภาพบรการไฟฟาทางเทคนคในประเทศไทย1.บทน�ำ

ในการประชมคณะกรรมการบรหารนโยบาย

พลงงาน (กบง.) ครงท 6/2552 (ครงท 43) เมอวนท

3 มนาคม 2552 ไดพจารณาเรองการปรบปรงมาตรฐาน

คณภาพบรการของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

(กฟผ.) และการไฟฟาฝายจ�าหนายทงสอง (กฟน. และ

กฟภ.) โดยไดมมตมอบหมายใหส�านกงานคณะกรรมการ

ก�ากบกจการพลงงาน (สกพ.) เปนผด�าเนนการก�ากบ

ดแลมาตรฐานคณภาพบรการของ กฟผ.และการไฟฟา

ฝายจ�าหนายตามนโยบายมาตรฐานคณภาพบรการดงน

1) ประเมนมาตรฐานคณภาพบรการของ กฟผ.

และการไฟฟาฝายจ�าหนาย ตลอดจนส�ารวจความพงพอใจ

ของผใชไฟฟาตอการใหบรการของ กฟผ.และการไฟฟา

ฝายจ�าหนาย ตงแตป 2552 เปนตนไป และรายงานผล

การด�าเนนการให กบง.ทราบเปนระยะตามความเหมาะสม

2) เสนอแนะการปรบปรงมาตรฐานคณภาพบรการ

ของ กฟผ.และการไฟฟาฝายจ�าหนาย ตลอดจนการก�าหนด

บทปรบใหมความเหมาะสมยงขนตอ กบง.เพอพจารณาให

ความเหนชอบตอไป

ในการประเมนมาตรฐานคณภาพบรการของการ

ไฟฟาฝายผลตและการไฟฟาฝายจ�าหนาย จะแบงออกเปน

2 กลมหลก คอ (1) มาตรฐานดานเทคนค (Technical

Standards) และ (2) มาตรฐานการใหบรการลกคา

(Customer Service Standards) โดยในบทความฉบบน

จะน�าเสนอในสวนของมาตรฐานดานเทคนคเปนส�าคญ โดย

มาตรฐานทางดานเทคนคของการไฟฟาฝายผลตมทงสน

7 ดชน คอ คาเฉลยของจ�านวนครงทไฟฟาดบ (System

Average Interruption Frequency Index: SAIFI), คาเฉลย

ของระยะเวลาทไฟฟาดบ (System Average Interruption

Duration Index: SAIDI), ความมนคงในการจายกระแส

ไฟฟา (System Minutes: SM), ปรมาณไฟฟาทไมสามารถ

จายใหลกคาได (Estimated Unsupplied Energy: EUE),

ปจจยความพรอมจายไฟฟา (Gross Weighted Equivalent

Availability Factor: GWEAF), การเบยงเบนแรงดนจาก

ชวงการยอมรบ (Voltage Deviation: VD), และการเบยงเบน

ความถจากชวงการยอมรบ (Frequency Deviation: FD)

โดยในสวนของมาตรฐานทางดานเทคนคของการไฟฟา

ฝายจ�าหนายประกอบดวย คาเฉลยของจ�านวนครงทไฟฟาดบ

(SAIFI) และคาเฉลยของระยะเวลาทไฟฟาดบ (SAIDI)

ทงนการประเมนมาตรฐานคณภาพบรการไฟฟา

ในประเทศไทยมวตถประสงคดงตอไปน

1) เพอประเมนและปรบปรงมาตรฐานคณภาพ

บรการของการไฟฟาฝายผลตและการไฟฟาฝายจ�าหนาย

2) เพอเสนอแนะแนวทางการก�าหนดคณภาพและ

มาตรฐานการใหบรการไฟฟาของการไฟฟาฝายผลตและ

การไฟฟาฝายจ�าหนายทสอดคลองกบนโยบายการก�ากบ

ดแลของคณะกรรมการก�ากบกจการพลงงาน (กกพ.)

โดยสะทอนถงการด�าเนนงานทแทจรงและมความเหมาะสม

ในทางปฏบต เพอใชส�าหรบการประเมนผลการด�าเนนงาน

ตามมาตรฐานคณภาพบรการทงในระยะสนและระยะยาว

และเพอเปนการกระตนสงเสรมใหการไฟฟาฝายผลตและ

การไฟฟาฝายจ�าหนายปรบปรงคณภาพใหดยงขน

2.มำตรฐำนดำนเทคนคดงทไดกลาวขางตน มาตรฐานคณภาพบรการไฟฟา

ทางเทคนคของการไฟฟาฝายผลตประกอบไปดวย 7 ดชน

ซงครอบคลมดานความเชอถอได ดานแรงดนไฟฟา และ

ดานความถไฟฟา ในขณะทมาตรฐานทางเทคนคของ

การไฟฟาฝายจ�าหนายประกอบไปดวย 2 ดชน และ

ครอบคลมดานความเชอถอไดเทานน โดยรายละเอยด

สามารถสรปไดดงตารางท 1 และตารางท 2 ดงน


Standard& Safety

ดร.สรชย ชยทศนยภาควชาวศวกรรมไฟฟา คณะวศวกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย




54

ตารางท 1 มาตรฐานคณภาพการบรการไฟฟาทางเทคนคของการไฟฟาฝายผลต

ตารางท 2 มาตรฐานคณภาพการบรการไฟฟาทางเทคนคของการไฟฟาฝายจ�าหนาย

ล�ำดบท ชอดชนวดผลกำรด�ำเนนงำนหลก เกณฑมำตรฐำนคณภำพกำรบรกำร

1 คาเฉลยของจ�านวนครงทไฟฟาดบ ไมเกน 0.331 ครง/ป/จดจายไฟ

2 คาเฉลยของระยะเวลาทไฟฟาดบ ไมเกน 9.528 นาท/ป/จดจายไฟ

3 ความมนคงในการจายกระแสไฟฟา ไมเกน รอยละ 2.9717

4 ปรมาณไฟฟาทไมสามารถจายใหลกคาได ไมเกน รอยละ 0.001

5 ปจจยความพรอมจายไฟฟา เกน รอยละ 84.72

6 การเบยงเบนความถจากชวงการยอมรบ ไมเกน รอยละ 0.054

7 การเบยงเบนแรงดนไฟฟาจากชวงการยอมรบ ไมเกน รอยละ 2.852

ล�ำดบท

ดชนวดผลกำรด�ำเนนงำน

ของกำรไฟฟำ

ฝำยจ�ำหนำย

กฟน. กฟภ.

เกณฑมำตรฐำนคณภำพกำรบรกำร เกณฑมำตรฐำนคณภำพกำรบรกำร

1 คาเฉลยของจ�านวนครงท

ไฟฟาดบทยอมใหเกดขน

ไดตอลกคาหนงรายในหนง

ป (SAIFI)

รวม 2.79 ครง/ป/ผใช รวม 15.42 ครง/ป/ผใช

เขตนคมอตสาหกรรม 2.63 ครง/ป/ผใช เขตนคมอตสาหกรรม 4.85 ครง/ป/ผใช

เขตเมองและยานธรกจ 2.46 ครง/ป/ผใช เขตเมองและเทศบาล 10.95 ครง/ป/ผใช

เขตชานเมอง 4.32 ครง/ป/ผใช เขตชนบท 17.34 ครง/ป/ผใช

2 คาเฉลยของระยะเวลาท

ไฟฟาดบทยอมใหเกดขน

ไดตอลกคาหนงรายในหนง

ป (SAIDI)

รวม 62.07 นาท/ป/ผใช รวม 1,063.32 นาท/ป/ผใช

เขตนคมอตสาหกรรม 54.23 นาท/ป/ผใช เขตนคมอตสาหกรรม 237.75 นาท/ป/ผใช

เขตเมองและยานธรกจ 54.86 นาท/ป/ผใช เขตเมองและเทศบาล 620.19 นาท/ป/ผใช

เขตชานเมอง 100.37 นาท/ป/ผใช เขตชนบท 1,173.35 นาท/ป/ผใช

3.ขอมลตวอยำงในกำรประเมนในการประเมนมาตรฐานคณภาพบรการของการ

ไฟฟาฝายผลตและการไฟฟาฝายจ�าหนายนน แนวทาง

การสมตรวจและประเมนผลขอมลทใชในการตรวจสอบ

คณภาพบรการการไฟฟาฝายผลตและการไฟฟาฝาย

จ�าหนายประกอบดวย (1) การสอบทานขอมล และ

(2) การตรวจสอบวธการปฏบตงานของการไฟฟาฝายผลต

และการไฟฟาฝายจ�าหนาย ซงวธการทไดรบการยอมรบ

ในระดบสากล ไดแก การสอบทานขอมลซงตองอาศย

หลกการทางสถตรวมในการก�าหนดจ�านวนตวอยาง ส�าหรบ

รายละเอยดของแนวทางและการก�าหนดจ�านวนตวอยาง

ในการสอบทานขอมลมดงตอไปน

หลกการก�าหนดจ�านวนตวอย างอย างน อยท

การไฟฟาแตละแหงจะตองท�าการส มตรวจวดเพอใช

ในการตรวจสอบคณภาพบรการทางดานเทคนคน จะอาศย

วธการประมาณคาทางสถตจากโคงการแจกแจงปกต

(Normal Distribution Curve) โดยก�าหนดชวงความเชอมน

1 - α และก�าหนดใหคาตวแปรทางสถตทค�านวณไดจาก

ตวอยางสมและคาตวแปรทางสถตทแทจรงของประชากร

มความแตกตางกนไมเกน ε ดงนนจะสามารถประมาณคาจ�านวนประชากรทใชในการสมตวอยางไดดงตอไปน

รปท 1 เสนโคงการแจกแจงปกต



ถาหากมจ�านวนประชากรมาก ( ) อาจ

จะประมาณไดวาจ�านวนตวอยางทจะตองถกสมจะเทากบ

อยางไรกตาม จ�านวนสมทค�านวณไดเปนจ�านวนสม

ทท�าใหความนาจะเปนทคาเฉลยของตวอยางมคาอยในชวง

ทเรายอมรบได ซงเปนเพยงจ�านวนสมขนต�าทสดเทานน

โดยในทางปฏบตหากตองการความถกตองมากขนก

สามารถท�าการเพมจ�านวนตวอยางสมได

โดยอาศยหลกการดงกลาวหากทราบจ�านวน

ประชากรทงหมด (N) เชน จ�านวนจดจายไฟ (กฟผ.)

จ�านวนโรงไฟฟา (กฟผ.) จ�านวนเหตการณไฟฟาดบ

(กฟน. และ กฟภ.) จะสามารถทราบจ�านวนขอมลตวอยาง

(n) ไดดงแสดงในตารางท 3, 4 และ 5 ส�าหรบการไฟฟา

ฝายผลตและการไฟฟาฝายจ�าหนายตามล�าดบ

โดย X คอ คาตวแปรทางสถตของขอมลตวอยาง

μ คอ คาตวแปรทางสถตของประชากร

ε คอ ความคลาดเคลอนสงสดในการประมาณ

ทยอมรบได

คอ สวนเบยงเบนมาตรฐานของตวแปร

ทางสถตของขอมลตวอยาง ซงสามารถ

ค�านวณไดจาก

โดย คอ สวนเบยงเบนมาตรฐานของ

ตวแปรทางสถตของประชากร

N คอ จ�านวนประชากรทงหมด

n คอ จ�านวนขอมลตวอยางทถกสมเลอก

คอ คามาตรฐานจากการแจกแจงแบบ

ปกตทสอดคลองกบระดบความเชอมน

ตารางท 3 จ�านวนขอมลทตองการส�าหรบ กฟผ.

ตารางท 4 จ�านวนขอมลทตองการส�าหรบ กฟน.

ตารางท 5 จ�านวนขอมลทตองการส�าหรบ กฟภ.

มำตรฐำนทำงเทคนคจ�ำนวนขอมลทตองกำร

ใชในกำรประเมน

ความเชอถอไดของระบบไฟฟา 82 (จดจายไฟ)

ความมนคงในการจายกระแสไฟฟา 82 (จดจายไฟ)

ปจจยพรอมจายไฟฟา 23 (โรงไฟฟา)

การเบยงเบนแรงดน 82 (จดจายไฟ)

การเบยงเบนความถ 82 (จดจายไฟ)

ปรมาณไฟฟาทไมสามารถจาย 82 (จดจายไฟ)

มำตรฐำนทำงเทคนคจ�ำนวนขอมลทตองกำรใชใน

กำรประเมน

ดชนความเชอถอได จ�านวนเหตการณไฟฟาดบ

- เขตนคมอตสาหกรรม 25

- เขตเมองและยานธรกจ 203

- เขตชานเมอง 174

มำตรฐำนทำงเทคนคจ�ำนวนขอมลทตองกำรใชใน

กำรประเมน

ดชนความเชอถอได จ�านวนเหตการณไฟฟาดบ

- เขตนคมอตสาหกรรม 132

- เขตเมองและยานธรกจ 230

- เขตชานเมอง 309

4.สรปคณภาพการบรการทางดานเทคนคของการไฟฟา

ทงสามแหงของประเทศไทยอยภายใตการก�ากบดแลของ

ส�านกงานคณะกรรมการก�ากบกจการพลงงาน (สกพ.)

โดยในปจจบนมาตรฐานคณภาพบรการไฟฟาดานเทคนค

ส�าหรบการไฟฟาฝายผลตมทงสน 7 ดชน ในขณะท

การไฟฟาฝายจ�าหนายมทงสน 2 ดชน โดยดชนขางตน

ทงหมดสามารถแบงไดเปน 3 กลม คอ ดชนทเกยวกบ

ความเชอถอได ดชนทเกยวกบแรงดนไฟฟา และดชนท

เกยวกบความถไฟฟา โดยการประเมนมาตรฐานคณภาพ

บรการไฟฟาทางเทคนคจะสามารถกระท�าไดโดยอาศย

หลกการทางสถตในการก�าหนดจ�านวนขอมลตวอยางท

ตองการสมตรวจวาเปนไปตามเกณฑมาตรฐานหรอไม


56

5.กำรวเครำะหและขอเสนอแนะในหวขอนจะแบงการน�าเสนอออกเปน 2 ดาน ดงน

1) การเลอกดชนของมาตรฐานคณภาพบรการไฟฟา

โดยทวไปดชนทดควรมความเหมาะสม มจ�านวน

ไมมากเกนไป และสามารถทจะโนมนาวใหบคคลหรอ

หนวยงานทเกยวของใหเชอถอผลงานท วดจากดชน

เหลานได โดยลกษณะของดชนทดนนโดยทวไปควรจะตอง

มคณลกษณะ S-M-A-R-T ซงมรายละเอยด ดงน

- Specific: ดชนมความเฉพาะเจาะจง

- Measurable: ดชนสามารถตรวจวดไดจรง

- Attainable: ดชนสามารถบรรลผลส�าเรจได

- Realistic: ดชนมความสมจรงและเหมาะสม

- Timely: ดชนวดผลไดภายในเวลาทก�าหนด

หากน�าหลกการดงกลาวพจารณารวมกบมาตรฐาน

คณภาพบรการไฟฟาทางเทคนคขางตน จะพบวาในกรณ

ดชนมาตรฐานดานความเชอถอไดโดยมากจะไมมปญหา

เนองจากเปนดชนทสามารถบรรลคณลกษณะ S-M-A-R-T

ได อยางไรกตาม ในสวนของดชนมาตรฐานดานแรงดน

และความถอาจตองระมดระวงเปนพเศษเนองจากเปน

คาดชนทางไฟฟาทมการเปลยนแปลงตลอดเวลา (Time

Variant/Real Time) ดงนนจ�านวนขอมลอาจมเปนปรมาณ

มากและอาจสงผลตอการตรวจวดไดจรงและความเหมาะสม

ได (คณลกษณะ M และ R)

2) การประเมนคณภาพบรการไฟฟาส�าหรบการไฟฟา

เรมจากขอเสนอแนะส�าหรบการประเมนมาตรฐาน

ในสวนของการไฟฟาฝายผลต โดยเนองจากการประเมน

มาตรฐานเพงเรมตนไดไมนาน การด�าเนนการจดเตรยม

ขอมลเพอการสมตรวจและการประเมนจงอาจมความลาชา

เชน การเตรยมขอมลใหอยในรปแบบทสามารถเขาใจและ

ประเมนไดส�าหรบ สกพ. หรอผประเมน อยางไรกตาม

การไฟฟาฝายผลตรวมถงการไฟฟาฝายจ�าหนายทงสอง

หากมระบบการเกบขอมลทด คาดวาในอนาคตจะสามารถ

ด�าเนนการไดอยางรวดเรวมากยงขน

นอกจากน ขอมลสถตความขดของของโรงไฟฟาและ

ขอมลความถทางไฟฟาของจดจายไฟ (สถานไฟฟาแรงสง) นน

โดยทวไปจะเหมอนกบขอมลสวนกลางของการไฟฟาฝายผลต

เนองจากขอมลทงสองดงกลาวจะถกบนทกเขาไปในระบบ

คอมพวเตอรซงตอเชอมกบฐานขอมลทสวนกลางของ

การไฟฟาฝายผลต ดงนนขอมลส�าหรบการประเมนมาตรฐาน

ทงสองดงกลาวอาจไมจ�าเปนทจะตองขอรบและประเมน

จากโรงไฟฟาและสถานไฟฟาแรงสงทท�าการสมตรวจ

ส�าหรบขอเสนอแนะส�าหรบการประเมนมาตรฐาน

ในสวนของการไฟฟาฝายจ�าหนาย คอ โดยทวไปมาตรฐาน

คณภาพบรการไฟฟาจะถกแบงออกแบง 3 เขต (ดงแสดงใน

ตารางท 2) อยางไรกด ในสวนของการไฟฟาสวนภมภาคเอง

นนจะท�าการค�านวณคาดชนมาตรฐานคณภาพบรการ

ภายในองคกรออกเปน 5 เขต ไดแก นคมอตสาหกรรม

เทศบาลนคร เทศบาลเมอง เทศบาลต�าบล และชนบท ดวย

เหตผลนท�าใหเมอท�าการประเมนมาตรฐานคณภาพบรการ

ของการไฟฟาสวนภมภาคตองน�าขอมลดบ เชน จ�านวนครง

ทไฟฟาดบ มาค�านวณคาดชนใหมเพอเปรยบเทยบกบ

เกณฑทก�าหนดไวเปน 3 เขต ซงอาจเกดความคลาดเคลอน

ในการเปรยบเทยบได

นอกจากขอเสนอแนะดงกลาว ประเดนตาง ๆ ทนาจะ

สามารถพฒนาเพอน�าไปสคณภาพบรการไฟฟาทดและ

เหมาะสมขนไดมดงน (1) ระบบของการไฟฟาฝายผลต

จะเชอมโยงกบระบบของการไฟฟาฝายจ�าหนายทงสอง

การพฒนาระบบไฟฟา ณ จดใดจดหนงจงสามารถสงผล

ตอกนได เชน การตดตงคาปาซเตอรเพอปรบปรง

ตวประกอบก�าลงของระบบไฟฟา อยางไรกตาม พบวา

ณ ปจจบน ยงขาดการประสานงานการพฒนาระบบไฟฟา

ดงกลาวอยางเหมาะสม ซงอาจน�าไปสการลงทนทซ�าซอนได

(2) สวนของพนทการใหบรการทอยในเขตของความเสยง

ภยธรรมชาตหรอในพนททเกดความไมสงบ เชน สามจงหวด

ชายแดนภาคใต ควรไดรบการพจารณาเพมเตม เชน

การก�าหนดเกณฑมาตรฐานพเศษ เปนตน ทงนรวมถง

เหตการณผดปกตและเหตการณฉกเฉนในสภาวะและ

ต�าแหนงตาง ๆ ของระบบไฟฟาดวย

เอกสำรอำงอง[1] สถาบนวจยพลงงาน, รายงานฉบบสมบรณการศกษา

แนวทางการปรบปรงมาตรฐานคณภาพบรการของการไฟฟา ฝายผลตและการไฟฟาฝายจ�าหนาย, จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2551.

[2] สถาบนวจยพลงงาน, รายงานฉบบสมบรณผลการประเมนมาตรฐานคณภาพบรการไฟฟา, จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2553.

[3] Wayne A. Fuller, Sampling Statistics, John Wiley & Sons, Inc. 2009.

[4] Doran, G. T., There’s A S.M.A.R.T. Way to Write Management’s Goals and Objectives, Management Review, Vol. 70, Issue 11 (AMA FORUM), pp. 35-36, 1981.

[5] Council of European Energy Regulators, Second Benchmarking Report on Quality of Electricity Supply, September 2003.



แบบจ�าลองและขนตอนการค�านวณการสญเสยเสนทางของ สหภาพโทรคมนาคมระหวางประเทศ (ITU)

ทใชกบโครงขายปลายทางของสมารทกรด

ไฟฟาสอสารและคอมพวเตอร

CommunicationEngineering& Computer

นางอรด มสกานนท

บทน�ำระบบสอสารมบทบาททส�าคญในระบบไฟฟา

สมยใหม โดยความสามารถในการตดตอสอสารท�าให

การบรหารจดการเปนไปไดอยางงายขน สามารถเชอมตอ

ระบบไอทเขาดวยกนได ท�าใหเกดระบบทเรยกวา สมารทกรด

โดยทวไปแลวระบบสอสารแบงไดสองสวน ไดแก สวนทเปน

โครงสรางพนฐานหลก (Infrastructure) หรอ Backbone

กบสวนทเปนการเชอมตอโครงขายปลายทาง (Last

mile link) ระบบเครอขายใยแกวน�าแสงเปนระบบสอสาร

ทเปนธรรมชาตทสดระบบหนงในโครงสรางพนฐานหลก

สวนการเชอมตอโครงขายปลายทางมตวเลอกหลาย ๆ

แบบทงแบบมสาย (Wireline) และไมมสาย (Wireless)

ซกบ (ZigBee) เปนเทคโนโลยเครอขายระบบ

สอสารไรสายในยานความถ 2.4 GHz เทคโนโลยหนง

ส�าหรบเชอมตอโครงขายปลายทางในระบบสมารทกรด

ซงเชอมตอระหวางมเตอรของผใชงานกบอปกรณรวบรวม

ขอมล (Data Concentrator Unit, DCU) ซกบสามารถ

ตดตงงาย บ�ารงรกษางาย ขยายเครอขายไดรวดเรว และ

ไมมคาใชจายในการใชยานความถเนองจากเปนความถ

ในยานทเรยกวา ISM band ปจจบนนมผผลตหลายราย

ทไดพฒนาผลตภณฑของตนจนมประสทธภาพทมความ

เชอถอได

ในการออกแบบเครอขายระบบสอสารไรสายเพอ

ประยกตใชกบมเตอรไฟฟานน มขอทตองค�านงหลาย

อยาง ๆ เชน จะตองรองรบกบปรมาณมเตอรจ�านวนมาก

จะตองมระดบสญญาณทเพยงพอตอการรบขอมลไดอยาง

ถกตอง ซงขนกบพนททตดตงซงโดยปกตแลวมความแตกตาง

หลากหลายทางภมศาสตร แบบจ�าลองหรอโมเดลของการ

แพรกระจายคลนจงเปนเครองมอทส�าคญทชวยลดขอผด

พลาดและประหยดเวลาในการวางแผนออกแบบระบบ

ไดเปนอยางมาก

แบบจ�าลองแยกออกเปนหลก ๆ ไดสองชนด ไดแก

แบบจ�าลองส�าหรบการแพรกระจายภายในอาคาร (Indoor

Propagation Model) และแบบจ�าลองส�าหรบการแพร

กระจายกลางแจง (Outdoor Propagation Model)

แบบจ�าลองทคนเคยกนเปนอยางดและไดถกน�ามาใชใน

การออกแบบการแพรกระจายกลางแจงส�าหรบระบบ

โทรศพทเคลอนท เชน แบบจ�าลองโอคมระ เปนตน

อยางไรกตามแบบในยานความถอน ๆ ยงไมมเผยแพร

อยางแพรหลายมากนก ในบทความนจงขอกลาวถงแบบ

จ�าลอง ITU-R P1411-6 ซงภาคการสอสารวทย สหภาพ

โทรคมนาคมระหวางประเทศ (ITU-R) ไดจดท�าเปน

แนวทาง ขอเสนอแนะส�าหรบการออกแบบ ซงไดพจารณา

ยอมรบแลววามความเหมาะสมกบการใชงาน แบบจ�าลอง

นครอบคลมขอก�าหนดตาง ๆ ซงสอดคลองกบสภาพ

แวดลอมการตดตงสมารทมเตอร และสามารถน�ามา

ประยกตใชในการออกแบบการเชอมตอสมารทมเตอรใน

ระบบสมารทกรด โดยเฉพาะของการไฟฟาสวนภมภาค

ตามโครงการสมารทกรดทจะเกดขนในอนาคตอนใกล

ไดเปนอยางด

สหภำพโทรคมนำคมระหวำงประเทศ สหภาพโทรคมนาคมระหวางประเทศ (International

Telecommunication Union, ITU) มหนาทในการ

พฒนามาตรฐานและกฎระเบยบส�าหรบการสอสารวทย


58

และโทรคมนาคมระหวางประเทศ การก�าหนดแถบคลน

ความถวทย และบรหารจดการ กรณทจ�าเปนส�าหรบการ

เชอมโยงโครงขายระหวางประเทศ เชน บรการโทรศพท

ระหวางประเทศ อนเปนภารกจในเชงโทรคมนาคม ใน

ลกษณะเดยวกบการปฏบตงานของสหภาพสากลไปรษณย

ในกรณของงานบรการไปรษณยมส�านกเลขาธการใหญ

ซงมเลขาธการเปนผบรหารสงสด ในการบรหารจดการ

งานรายวนของสหภาพฯ และภาคสวนตาง ๆ แบงเปน

5 สวนดงน

(1)ภาคการสอสารวทย (ITU-R, Radio

communication Sector) มหนาทบรหารแถบคลน

ความถวทยระหวางประเทศและทรพยากรตาง ๆ ส�าหรบ

การโคจรของดาวเทยม ITU-R มส�านกเลขาธการเรยกวา

ส�านกการสอสารวทย (Radiocommunication Bureau,

BR) ซงเดมเรยกวา คณะกรรมการทปรกษาการวทย

ระหวางประเทศ (International Radio Consultative

Committee, CCIR)

(2)ภาคการก�าหนดมาตรฐานโทรคมนาคม

(ITU-T, Telecommunication Standardization

Sector)การก�าหนดมาตรฐานโทรคมนาคม เปนกจกรรม

ทมมาชานานของสหภาพฯ และเปนภารกจทรจกกนเปน

อยางด ในระดบสากล ITU-T มส�านกเลขาธการเรยกวา

ส�านกมาตรฐานโทรคมนาคม (Telecommunication

Standardization Bureau, TSB) ซงกอน ค.ศ. 1992

เปนคณะกรรมการทปรกษาโทรเลขและโทรศพทระหวาง

ประเทศ (International Telephone and Telegraph

Consultative Committee, CCITT)

(3)ภาคการพฒนาโทรคมนาคม (ITU-D,

TelecommunicationDevelopmentSector) จดตง

ขนเมอ ค.ศ. 1992 เพอสงเสรมการเขาถงสารสนเทศ

และเทคโนโลยสารสนเทศในนานาประเทศอยางเทาเทยม

พอเพยง และด วยค าใช จ ายทยอมรบได ITU-D

มส�านกเลขาธการเรยกวา ส�านกพฒนาโทรคมนาคม

(Telecommunication Development Bureau, BDT) (4)ภาคการจดงานไอทยเทเลคอม(ITUTELECOM)

เปนการจดงานแสดงสนคา การประชม และนทรรศการ

ระหวางประเทศ โดยน�าเทคโนโลยชนน�าจากอตสาหกรรม

ไอซทมาจดแสดง รวมทงเชญรฐมนตร ผบรหารระดบ

สงของหนวยงาน และผก�ากบดแลกจการโทรคมนาคม

ของประเทศตาง ๆ มารวมการประชม เพอน�าเสนอและ

อภปรายปญหาการสอสารในระดบโลกดวย

แบบจ�ำลองกำรแพรคลนของ ITUภาคการสอสารวทย (ITU-R, 2012) ไดสรปขอมล

การแพรกระจายคลนและวธการท�านาย ส�าหรบใชในการ

วางแผนระบบวทยสอสารระยะสน (Short Range) และ

วทยสอสารในเครอขายทองถน ในยานความถตงแต 300

MHz ถง 100 GHz แบบจ�าลองทเสนอโดย ITU ครอบคลม

ความถและลกษณะการตดตงใชงานของสมารทมเตอรใน

ระบบสมารทกรด

แบบจ�าลอง ITU-R P.1411 เปนแบบจ�าลองการ

สญเสยเสนทาง (Path loss) ทมความสอดคลองกบสภาพ

แวดลอมในการตดตงสมารทมเตอร กลาวคอ มการตดตง

ทระยะความสง 1.9-3.0 เมตร จากระดบพนดน (ทงเครอง

สงและเครองรบ) ความถใชงาน 2.4 GHz และระยะหาง

ระหวางภาคสงกบภาครบประมาณ 3000 เมตร ITU-R

P.1411 ไดนยามระยะทางระหวางภาคสงกบภาครบเปน

2 แบบ คอ ระยะสายตาและไมใชระยะสายตาจากภาพ

ท 1 B1, B2 แทนสถานฐาน R1-R4 แทนสถานลกขาย

การสงขอมลระหวาง B1–R2 และ B2-R4 เปนระยะสายตา

และ B1-R1 และ B2-R3 เปนไมใชระยะสายตา

(ก)

(ข)

รปท 1 การนยามระยะสายตาและไมใชระยะสายตา

(ก) ระยะทางระหวาง B1–R2 และ B2-R4 เปนระยะสายตา

(LoS) สวนระยะทางระหวาง B1-R1 และ B2-R3 ไมใชระยะ

สายตา (NLoS) (ข) แสดงตวอยางเมอเทอรมนลระหวาง

ภาคสงและภาครบไมใชระยะสายตาในพนทชมชนหนาแนน



คาทนอยทสดของการสญเสยเสนทาง เมอเทอรมนลอยในระยะสายตา ตามแบบจ�าลองจะแบงการพจารณาเปน

สองชวง โดยมระยะทางจดเบรก (Break Point) 1 จดคน ขอบเขตลางของคาการสญเสยเสนทางหาไดจากสมการ

แบบจ�าลองไดอธบายการค�านวณการสญเสยเบองตน

ระหวางภาคสงกบภาครบในสภาพแวดลอมแบบในเมอง

(Urban) ซงรวมทงระยะสายตาและไมใชระยะสายตา

ในแบบจ�าลองไดรวมเอาสถตของสถานททแตกตางกนใน

ไมใชระยะสายตา จดท�าจากสถต แบบจ�าลองนแนะน�า

ส�าหรบการแพรกระจายคลนระหวางเทอรมนลทมความ

เมอ λ คอความยาวคลน และ ht และ hr เปนความสงของเครองสงและเครองรบตามล�าดบ ในขอบเขตของการสญเสยนมสรปไดวาการสญเสยจะนอยสดท 20 dB/decade และมากสดถง 40 dB/decade

และขอบเขตบนของคาการสญเสยเสนทางไดจากสมการ

โดยท เปนระยะทาง Break Point หาไดจากสมการ

กรอบของกำรสญเสยเสนทำงในกรณระดบสำยตำ

กำรแพรกระจำยคลนระหวำงภำคสงกบภำครบทตดตงต�ำกวำควำมสงของหลงคำ ยำนควำมถ UHF

(1)

(3)

(4)

(2)

เปนคาความสญเสย ณ จด Break Point มคา

สงระดบเดยวกบถนน อยต�ากวาระดบความสงของหลงคา

และเฉพาะความถยาน 300-3000 MHz เทานน พนฐาน

ของแบบจ�าลองไดจากการวดในยานความถ UHF ความสง

ของสายอากาศระหวาง 1-9 ถง 3.0 เมตร จากระดบพนดน

ระยะทางระหวางภาคสงกบภาครบไดไกลถง 3000 เมตร


60

1. ค�านวณ Median path loss ทงกรณทถอวาเปนระยะสายตาและไมใชระยะสายตา โดยก�าหนดระยะทาง d

และความนาจะเปนของการครอบคลมพนท ρ (%)

2. หาระยะทาง dLOS โดย

3. หาก d < dLos ใหใช แตหาก d > dLos + 20 เมตร ใหใช ถาอย

ระหวางกลางใหใช Interpolation

โดยท คอคาการสญเสยเสนทางตาม

สภาพพนทขนอยกบลกษณะของเมอง

ส�าหรบพนทชานเมองมคาเทากบ 0

dB ส�าหรบพนทในเมองมคาเทากบ 6.8 dB และส�าหรบ

พนทในเมองทหนาแนนเทากบ 3.2 dB

(2) การหาการสญเสยเสนทางเมออปกรณภาคสงและรบไมอยในระยะสายตา หรอ NLoS

ค�านวณจากสมการ

โดยท N-1(.) เปน inverse normal cumulative distribution function คาตวอยางของ ∆PL (ρ) แสดงในตารางท 1

และส�าหรบ NLOS

(1) การหาการสญเสยเสนทางเมออปกรณภาคสงและรบอยในระยะสายตา

ค�านวณจากสมการ

ขนตอนกำรหำกำรสญเสยเสนทำง

(5)

(6)

(7)

และ เป นค าตวแปรการแก ไขสถานท

(Location Variable Correction) ซงขนกบคาความนา

จะเปนของการครอบคลมพนท ρ (%) เมอคาเบยงเบน

มาตรฐาน δ=7dB ส�าหรบกรณ LOS ค�านวณไดจาก

สมการ

otherwise




นางอรดมสกานนท

การศกษา

�วศวกรรมศาสตรบณฑต สาขาโทรคมนาคม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง

�วศวกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ปจจบน

�วศวกร ระดบ 9 กองออกแบบและบรการ ฝายสอสารและโทรคมนาคม การไฟฟาสวนภมภาค

ตารางท 1 ตารางแสดงคาแกไขสถานทเมอภาคสงและภาครบ LoS และ NLoS ทเปอรเซนตการครอบคลมพนทคาตาง ๆ

ตามรปท 2 ITU ไดแสดงกราฟการสญเสยการ

สงพนฐานทระยะทางตาง ๆ ยานความถ 400 MHz ใน

พนทชานเมอง เมอก�าหนดเปอรเซนตการครอบคลมพนท

1, 10, 50, 90 และ 99% ในชวง Break Point จะเหน

วา Path loss เพมขนอยางรวดเรว เมอเปลยนจากระยะ

สายตาไปสไมใชระยะสายตา

รปท 2 แสดงการสญเสยการสงพนฐานทระยะทางตาง ๆ

ยานความถ 400 MHz ในพนทชานเมอง

เมอก�าหนดเปอรเซนตการครอบคลมพนท

1, 10, 50, 90 และ 99%

การสรางแบบจ�าลองระบบสอสารไรสายชวยอ�านวย

ความสะดวกในการวางแผน ออกแบบ ลดขอผดพลาด

ตาง ๆ ทอาจเกดขนไดเมอมการตดตงจรง แบบจ�าลอง

การแพรกระจายคลนยานความถ 300 MHz ถง 100 GHz

ส�าหรบระบบสอสารระยะสน ตาม Rec. ITU-R P.1411

นนความสงของสายอากาศทก�าหนดระหวาง 1.9-3.0

เมตร สอดคลองกบต�าแหนงการตดตงสมารทมเตอรของ

การไฟฟาสวนภมภาค ในแบบจ�าลองไดก�าหนดคาการ

สญเสยเสนทางเนองจากสภาพพนทในสภาพแวดลอมแบบ

ตาง ๆ เชน พนทในเมอง ในเมองทหนาแนน และชานเมอง

และยงไดก�าหนดคาแกไขสถานททความนาจะเปนของการ

ครอบคลมพนทคาตาง ๆ ทงในระยะสายตาและไมใชระยะ

สายตา การออกแบบตดตงอปกรณรวบรวมขอมลเพอเปน

สถานแมขาย โดยมสมารทมเตอรเปนลกขายสามารถน�า

แบบจ�าลองนมาใชในการหาการสญเสยเสนทาง หาพนท

ครอบคลมของสถานแมขายแตละตว เพอก�าหนดจด

ตดตงทเหมาะสม สอดคลองกบสภาพทางภมศาสตร

ไดเปนอยางด ผลการศกษาในกรณ 2.4 GHz ส�าหรบ

สมารทมเตอรจะน�าเสนอในล�าดบตอไป


62

พลงงาน

Energy

นายศภกร แสงศรธรกองพฒนาระบบไฟฟา ฝายวจยและพฒนาระบบไฟฟา การไฟฟาสวนภมภาคอเมล : [email protected]

การผลตไฟฟาจากพลงงานลมในพนทนอกชายฝงทะเล

ตอนท 1 ฟารมกงหนลมนอกชายฝงทะเลในทวปยโรป

1. บทน�ำเมอฉบบทแลวไดกลาวถงการผลตไฟฟาจาก

พลงงานลมในพนทชายฝงทะเล โดยยกตวอยางกงหนลม

ผลตไฟฟาของการไฟฟาสวนภมภาคทไดด�าเนนการตดตง

ไปแลว ณ บรเวณอ�าเภอสทงพระ จงหวดสงขลา ซง

ผลจากการด�าเนนการทผานมาพบวาบรเวณชายฝงทะเล

อาวไทยมศกยภาพของพลงงานลมทจะผลตไฟฟาได โดย

อางองจากการประเมนความสามารถในการผลตไฟฟา

(Capacity Factor) ของกงหนลมขนาด 1.5 MW ทอ�าเภอ

สทงพระ จงหวดสงขลา ซงมคาอยประมาณ 15% ซงนนก

หมายถงหากพจารณาน�ากงหนลมไปตดตงในทะเลซงไมม

สงกดขวางทางลม พลงงานไฟฟาทกงหนลมสามารถผลต

ไดนาจะสงกวาการผลตไฟฟาในพนทชายฝงทะเล

ส�าหรบในฉบบนจะกลาวถงการผลตไฟฟาจาก

พลงงานลมในตางประเทศ โดยเฉพาะในประเทศเดนมารก

ททางผเขยนไดไปศกษาดงานมา และไดน�ามาเลาสกนฟง

เพอเปนประสบการณแกทานผอานทงหลาย

2. กำรผลตไฟฟำจำกพลงงำนลมในพนท นอกชำยฝงทะเลทวโลก

ทวปยโรปเปนผน�าของการผลตไฟฟาดวยพลงงาน

ลมในพนทนอกชายฝงทะเล โดยในป 2534 ประเทศ

เดนมารกเปนประเทศแรกทมการตดตงฟารมกงหนลม

นอกชายฝงทะเล ในป 2551 มการตดตงฟารมกงหนลม

ในทวปยโรปรวมทงสน 28 GW ซงเปนขนาดก�าลงผลต

ตดตงของกงหนลมนอกชายฝงทะเลเทากบ 0.8 GW

และในป 2553 ประเทศองกฤษมการตดตงฟารมกงหน

ลมนอกชายฝงทะเลทมขนาดก�าลงผลตตดตงใหญทสด

เทากบ 1.3 GW ในเดอนกนยายน 2555 ทผานมาฟารม

กงหนลมนอกชายฝงทะเล Greater Gabbard ในประเทศ

องกฤษ เปนฟารมกงหนลมนอกชายฝงทะเลทใหญทสดใน

โลก ดวยก�าลงผลตตดตง 504 MW รองลงมาเปนฟารม

กงหนลมนอกชายฝงทะเล Walney ในประเทศองกฤษม

ก�าลงผลตตดตง 367 MW สวนในป 2554 ฟารมกงหน

ลมนอกชายฝงทะเล Horns Rev 2 ในประเทศเดนมารก

เปนฟารมกงหนลมทมการผลตพลงงานไฟฟาไดสงสด

ท 911.03 GWh รองลงมาเปนฟารมกงหนลม Rodsand

2 สามารถผลตพลงงานไฟฟาได 833.47 GWh รปท 1

แสดงใหเหนถงก�าลงผลตตดตงของฟารมกงหนลมในพนท

นอกชายฝงทะเลในทวปยโรปและนอกพนททวปยโรปใน

ชวงเวลา 20 ปทผานมา และรปท 2 เปนต�าแหนงทมการ

ตดตงฟารมกงหนลมนอกชายฝงทะเลในทวปยโรป สวน

ตารางท 1 แสดงใหเหนถง 25 ฟารมกงหนลมนอกชายฝง

ทะเลทจายไฟแลวและมก�าลงผลตตดตงสงสด ณ ปจจบน

รปท 1 ก�ำลงผลตตดตงฟำรมกงหนลมนอกชำยฝงทะเล



รปท 2 ต�ำแหนงทมกำรตดตงฟำรมกงหนลมนอกชำยฝงทะเล

ตำรำงท 1 25 ฟำรมกงหนลมนอกชำยฝงทะเลทจำยไฟแลวและมก�ำลงผลตตดตงสงสด ณ ปจจบน

และตารางท 2 แสดงใหเหนถง 10 ฟารมกงหนลมนอกชายฝงทะเลทอยระหวางการกอสราง

Wind farm Country Official Start RefsTotal(MW)

Coordinates Turbines & model


64

ตำรำงท 1 25 ฟำรมกงหนลมนอกชำยฝงทะเลทจำยไฟแลวและมก�ำลงผลตตดตงสงสด ณ ปจจบน (ตอ)

ตำรำงท 2 10 ฟำรมกงหนลมนอกชำยฝงทะเลทอยระหวำงกำรกอสรำง

Wind farm

Wind farm

Country

Country

Official Start

Completion

Refs

Refs

Total(MW)

Total(MW)

Coordinates

Coordinates

Turbines & model

Turbines & model



ตำรำงท 2 10 ฟำรมกงหนลมนอกชำยฝงทะเลทอยระหวำงกำรกอสรำง (ตอ)

ประวตการกอสรางฟารมกงหนลมในพนทนอก

ชายฝงทะเลในประเทศเดนมารกไดมการกอสรางฟารม

กงหนลมในพนทนอกชายฝงทะเลแหงแรกเมอป 2534 ใน

ป 2550/2551 มการประเมนกลยทธใหมโดยมแผนทจะ

ตดตงโรงไฟฟาพลงงานลม 5,200 MW ในป 2554 มการ

ตดตงฟารมกงหนลมในพนทนอกชายฝงทะเล ขนาดก�าลง

การผลต 868 MW ป 2555 มการตดตงฟารมกงหนลม

ในพนทนอกชายฝงทะเล ท Anholt ขนาดก�าลงการผลต

ตดตง 400 MW และในป 2556 จะมการตดตงฟารม

กงหนลมในพนทนอกชายฝงทะเลเพมอก 1,300 MW

ประเทศเดนมารกมแผนในการพฒนาฟารมกงหน

ลมในพนทนอกชายฝงทะเล โดยมการออก The Danish

Energy Agency acts ทเรยกวา one-stop shop ซง

เปนการรวมหนวยงานทเกยวของในการขออนญาตด�าเนน

โครงการฟารมกงหนลมในพนทนอกชายฝงทะเลไวในท

เดยวกนเพอใหงายและสะดวกตอผพฒนาโครงการ โดย

มนโยบายทชวยสนบสนนการด�าเนนงานของฟารมกงหน

ลมในพนทนอกชายฝงทะเลอยสองทางเลอกคอ open-door

procedure และ tendering for FIT ซงทงสองทางเลอก

แตกตางกนคอ open-door procedure เรมด�าเนนการ

Wind farm Country Completion RefsTotal(MW)

Coordinates Turbines & model

โดยเอกชนสงใบสมครเพอขอรบอตราคาขายไฟฟา

โครงการทเลอกด�าเนนการในทางเลอกนจะเปนโครงการ

ขนาดเลก มคาไฟฟาสวนเพมพเศษให การเชอมตอกบ

ระบบจ�าหนายไฟฟาบนฝงผพฒนาโครงการจะเปนผลงทน

และชวงเวลาการจายไฟฟาเขาระบบมความยดหยนปรบ

เปลยนได สวน tendering for FIT เรมด�าเนนการโดย

มขอตกลงกบภาครฐ โครงการทเลอกด�าเนนการในทาง

เลอกนจะเปนโครงการขนาดใหญ คาขายพลงงานไฟฟา

จะถกก�าหนดทอตราคงท การเชอมตอกบระบบจ�าหนาย

ไฟฟาบนฝงผพฒนาโครงการตองจายเงนใหกบผดแล

สายสงไฟฟา และชวงเวลาการจายไฟฟาเขาระบบจะตอง

มความแนนอน

ประเทศเดนมารกมฟารมกงหนลมนอกชายฝงทะเล

จ�านวนทงสน 4 ฟารม ไดแก Nysted Horns Rev I Horns

Rev II Rødsand I และ Rødsand II โดยฟารมทมความ

สามารถในการผลตไฟฟาสงสด ไดแก Horns Rev II ม

คาความสามารถในการผลตไฟฟา 50% เมอพจารณาถง

ตนทนของการกอสรางฟารมกงหนลมพบวาในป 2555 จะ

มคาตนทนเฉลยอยท 5,000 US$/kW สวนในป 2556

คาตนทนเฉลยจะสงขนเปน 5,750 US$/kW และหลงจาก

3. กำรพฒนำกำรผลตไฟฟำดวยฟำรมกงหนลมในพนทนอกชำยฝงทะเลในประเทศเดนมำรก


66

นนคาตนทนเฉลยจะลดลงมาอยท 5,000 US$/kW โดย

สามารถแบงสดสวนตนทนการผลตไฟฟาฟารมกงหนลม

นอกชายฝงทะเลออกไดเปน คากงหนลมคดเปน 32% คา

ขนสงและตดตงคดเปน 20% คาเชอมโยงระบบจ�าหนาย

10% คาฐานราก 18% และคาอน ๆ 20%

การศกษาดงานฟารมกงหนลมนอกชายฝงทะเลท

Rødsand II ซงตดตงอยในประเทศเดนมารก ด�าเนนการ

กอสรางและควบคมการผลตไฟฟาโดยบรษท E.ON โดย

ตดตงกงหนลมขนาด 2.3 MW จ�านวนทงสน 90 ตว ม

ก�าลงการผลตรวมทงสน 207 MW คาดวาจะสามารถผลต

ไฟฟาได 800 GWh/ป มคาความสามารถในการผลตไฟฟา

44% ใชพนทในการตดตงทงสน 34 ตารางกโลเมตร ท

ระดบความลกน�าทะเล 5.5-12 เมตร ระยะเวลาในการ

ด�าเนนการกอสรางตดตงทงสน 2 ป ใชเงนลงทนมากกวา

400 ลานยโร รปท 3 แสดงต�าแหนงของฟารมกงหนลม

นอกพนทชายฝงทะเล Rødsand II สวนรปท 4 จะเปน

ต�าแหนงการวางกงหนลมแตละตว

รปท 3 ต�ำแหนงของฟำรมกงหนลมนอกพนทชำยฝงทะเล

Rødsand II

รปท 4 ต�ำแหนงกำรวำงกงหนลม

ในการกอสรางตดตงฟารมกงหนลมในพนทนอก

ชายฝงทะเลจะตองมการพจารณาถงพนททเหมาะสม

ในการตดตง การขออนญาตในการด�าเนนโครงการ

การวางต�าแหนงกงหนลมในทะเลจะตองมการตรวจสอบ

เสนทางเดนเรอ ระดบความลกของทองทะเล ซงระดบ

ความลกของทองทะเลนมผลโดยตรงกบเงนลงทนของ

โครงการ เนองจากยงทองทะเลมความลกมาก เงนลงทน

ของโครงการกจะสงขนไปดวย นอกจากนในระหวาง

การกอสรางจะตองมการจดหาพนทในการวางวสด การ

กอสรางตอมอดวย รปท 5 แสดงพนทกอสรางตอมอ และ

วางวสดของโครงการ Rødsand II และรปท 6 จะเปน

ขนตอนการกอสรางและตดตงตอมอในพนทโครงการ

รปท 5 พนทกอสรำงตอมอ และวำงวสดของโครงกำร



รปท 6 ขนตอนกำรกอสรำงและตดตงตอมอ

ในรปท 7 จะแสดงใหเหนถงการขนสงและตดตง

กงหนลม โดยจะด�าเนนการประกอบใบพดบนฝง กอนท

จะขนยายไปตดตงในทะเลพรอมเสา และ nacelle ของ

กงหนลม สวนรปท 8 เปนฟารมกงหนลมทตดตงแลวเสรจ

รปท 8 ฟำรมกงหนลมเมอตดตงแลวเสรจ

รปท 7 กำรขนสงและตดตงกงหนลม

เอกสารอางอง1) http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_offshore_

wind_farms2) Bjarne Haxgart Construction and Operation of

Rødsand 2 Offshore Wind Farm, E.ON Company3) Edward James-Smith Cost of Wind Power and the

value of wind power, Ea Energy Analyses


68

เทคโนโลยและนวตกรรม

Technology& Innovation

ดร.สรชย ชยทศนยภาควชาวศวกรรมไฟฟา คณะวศวกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

การลดกระแสลดวงจรในระบบไฟฟาก�าลง

1. บทน�า การเพมขนของความตองการใชไฟฟาท�าใหมความ

จ�าเปนในการขยายระบบไฟฟาทงในสวนของระบบผลต

ไฟฟา ระบบสงไฟฟา และระบบจ�าหนายไฟฟา โดยการ

เพมขนของระบบผลตไฟฟามความชดเจนวาระดบของ

กระแสลดวงจร (Short-circuit current) ในระบบไฟฟา

จะเพมขนตามปรมาณขนาดก�าลงผลตไฟฟา ส�าหรบการ

ขยายระบบสงและจ�าหนายไฟฟาจะสงผลใหวงจรไฟฟา

มการเชอมตอโครงขายแบบขนาน (Parallel network)

มากขนซงท�าใหค าอมพแดนซสมมล (Equivalent

impedance) ของระบบไฟฟามคาต�าลง และสงผลตอการ

เพมขนของกระแสลดวงจร ดงนนในเขตพนททมความ

ตองการใชไฟฟาเปนปรมาณมากมกประสบปญหากระแส

ลดวงจรคาสง ซงปญหาดงกลาวพบไดทงในประเทศไทย

และตางประเทศ โดยผลกระทบทส�าคญประการหนง

ไดแก ปรมาณกระแสลดวงจรคาสงนอาจเกนพกดการตด

กระแสลดวงจร (Interrupting capacity) ของอปกรณ

ปองกนไฟฟาได ตวอยางปญหาดงกลาวในประเทศไทย

ไดแก ระบบไฟฟาของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

(กฟผ.) ในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลนนเอง ในบทความนจะไดกลาวถง (1) ความรพนฐานเกยวกบ

กระแสลดวงจร (2) วธการลดกระแสลดวงจร และ (3)

การวเคราะหขอดและขอเสยของวธการลดกระแสลดวงจร

2. ความรพนฐานส�าหรบกระแสลดวงจรการลดวงจรไฟฟาทเกดขนในระบบไฟฟาก�าลง

สามารถแบงไดเปน 2 แบบ คอ (1) การลดวงจรแบบ

สมมาตร (Symmetrical fault) จะเปนการลดวงจรแบบ

3 เฟสพรอมกน หรอเรยกอกชอหนงวาการลดวงจร

แบบสามเฟสสมดล (2) การลดวงจรแบบไมสมมาตร

(Unsymmetrical fault) จะเปนการลดวงจรทเกดขนแลว

ท�าใหขนาดมมของกระแสหรอแรงดนเฟสแตกตางกนไม

เทากบ 120 องศา โดยแบงเปน การลดวงจรเฟสเดยวลง

ดน (Single line to ground fault) การลดวงจรสองเฟส

ลงดน (Double line to ground fault) และการลดวงจร

สองเฟส (Double line fault)

โดยการลดวงจรสวนใหญทเกดขนในระบบจะ

เปนการลดวงจรแบบไมสมมาตรแบบการลดวงจรเฟสเดยว

ลงดน อยางไรกตาม การลดวงจรแบบสมมาตรแมวาจะม

โอกาสเกดขนนอย แตเมอเกดแลวจะมความรนแรงของ

ปญหาสงทสด ดงนนในการพจารณาผลกระทบของกระแส

ลดวงจรทมคาสงเกนพกดของอปกรณปองกนไฟฟาโดย

ทวไปมกจะพจารณากระแสลดวงจรแบบสามเฟสสมดล

3. วธการลดกระแสลดวงจรเมอเกดปญหาขนาดของกระแสลดวงจรในระบบ

ไฟฟาก�าลงสงเกนพกดของอปกรณปองกนไฟฟา เชน

เซอรกตเบรกเกอร การแกปญหาดวยวธการเปลยนอปกรณ

ปองกนไฟฟาใหมพกดของกระแสลดวงจรสงขนอาจไมใช

วธการทเหมาะสม เนองจากการเพมขนาดพกดของ

อปกรณปองกนไฟฟาอาจสงผลกระทบตอขนาดพกดของ

อปกรณปองกนไฟฟาทเชอมตอในระดบชนถด ๆ ไป ท�าให

เกดผลกระทบเปนวงกวาง นอกจากนตองมการลงทน

คาใชจายคอนขางสง ดงนนจงจ�าเปนตองหาวธการลด

คากระแสลดวงจรคาสงทเกดขน โดยทระบบยงสามารถ

ท�างานไดภายใตเงอนไขทตองการ

วธลดคากระแสลดวงจรสงในระบบไฟฟาในปจจบน

มหลายวธ โดยสามารถแบงตามลกษณะของคาอมพแดนซ

ทสามารถเปลยนแปลงตามสภาวะการท�างานของระบบได

เปน 3 ประเภทหลก ๆ ดงแสดงในรปท 1



3.1 วธการลดกระแสลดวงจรแบบแอคทฟวธการแบบแอคทฟ คอ การประยกตใชอปกรณท

มคณสมบตพเศษในการจ�ากดกระแสลดวงจร ในสภาวะทระบบท�างานปกต (Normal condition) อปกรณดงกลาวจะมคาอมพแดนซนอยมากจนไมสงผลตอการท�างานของระบบ สวนในสภาวะทระบบเกดการลดวงจร (Short- circuited condition) อปกรณจะมคาอมพแดนซเพมขนอยาง รวดเรวเพอจ�ากดกระแสลดวงจรทเกดขนใหมคาลดลง ซงความสามารถในการเปลยนแปลงคาอมพแดนซนเองเปนจดเดนของวธการลดกระแสลดวงจรแบบแอคทฟ วธการลดกระแสลดวงจรแบบแอคทฟทนยมใชในปจจบนมดงน

(1) Superconductor Fault Current LimiterSuperconductor Fault Current Limiter (SCFCL)

เปนอปกรณจ�ากดกระแสลดวงจรทอาศยหลกการท�างานของวสดตวน�ายงยวด (Superconductor) ซงเปนวสดทมสภาพการน�าไฟฟาโดยปราศจากความตานทาน ณ อณหภมทต�ากวาอณหภมคาหนงทเรยกวา อณหภมวกฤต รวมถงปจจยของปรมาณกระแสและสนามแมเหลก ซงตองมคาต�ากวาคากระแสและคาสนามแมเหลกวกฤต โดยถาอปกรณมคาใดคาหนงเกนคาวกฤตจะท�าใหอปกรณเกดการเปลยนสภาวะ (Quenching) จากสภาวะตวน�ายงยวด (Superconductor state) เปนสภาวะความตานทาน (Resistive state) ซงเปนการเพมอมพแดนซใหกบระบบไฟฟาและสามารถลดขนาดของกระแสลดวงจรได

(2) Solid-State Fault Current LimiterSolid-State Fault Current Limiter (SSFCL)

เปนอปกรณจ�ากดกระแสลดวงจรทมโครงสรางโดยทวไปประกอบดวยสวนทท�าหนาทจ�ากดกระแสและแรงดน และสวนทท�าหนาทควบคมการท�างานของอปกรณซงประกอบ

ดวย Solid-state switch เชน GTO (Gate Turn-off) หรอ Thyristor ซงสามารถควบคมการท�างานของสวตชไดอยางรวดเรวเมอเกดการลดวงจรขนในระบบ ดงนนจงไมสง ผลกระทบตอระบบในสภาวะการท�างานปกต สวนในสภาวะทเกดการลดวงจร กลไกการควบคมการท�างานของอปกรณจะท�างานอยางรวดเรวโดยจะมสวตชท�าการสลบวงจรภายในระดบมลลวนาท ซงจะท�าใหกระแสลดวงจรทเกดขนไหลผานอมพแดนซอกคาหนงทสงขนสงผลใหกระแสลดวงจรมคาลดลง

3.2 วธการลดกระแสลดวงจรแบบพาสซฟวธการแบบพาสซฟมคณสมบต คอ จะท�าใหคาอมพแดนซ

ของระบบเปลยนแปลงไปทงในสภาวะทระบบท�างานตามปกตและสภาวะทระบบเกดการลดวงจร โดยคาอมพแดนซ ของระบบจะเพมขนเพอจ�ากดกระแสลดวงจรทเกดขนใหมคาลดลง การเพมขนของอมพแดนซอยางถาวรสง ผลใหตองพจารณาการท�างานของระบบทจะเปลยนแปลงไปอยางรอบคอบกอนน�ามาใชงาน วธการลดกระแสลดวงจรแบบพาสซฟมดงตอไปน

(1) การแบงแยกบสการแบงแยกบส (Bus splitting) สามารถลดกระแส

ลดวงจรไฟฟาไดโดยการเพมคาอมพแดนซโดยรวมของระบบ การแบงแยกบสเปนการลดการเชอมตอแบบขนานของสายสงหรอหมอแปลงไฟฟาลง ท�าใหคาอมพแดนซบรเวณจดทเกดการลดวงจรมคาเพมขนภายหลงจากการแบงแยกบส รปท 2 แสดงตวอยางการแบงแยกบสโดยไมมและมเซอรกตเบรกเกอรเชอมตออยส�าหรบการแบงแยกบสแบบถาวรและแบบชวคราว ตามล�าดบ

รปท 1 วธการลดกระแสลดวงจรในระบบไฟฟาก�าลง


70

รปท 2 การแบงแยกบสแบบถาวรและชวคราว

(2) การปลดวงจรสายไฟฟา การปลดวงจรสายไฟฟา (Line disconnecting)

เปนวธการแกปญหากระแสลดวงจรคาสงในระยะสนและ/หรอในสถานการณฉกเฉน โดยมจดประสงคเพอลด การเชอมตอขนานของวงจรในระบบไฟฟา ซงสงผลท�าใหคากระแสลดวงจร ณ จดตาง ๆ ในระบบลดลง

(3) Current Limiting ReactorCurrent Limiting Reactor (CLR) เปนอปกรณ

จ�ากดกระแสลดวงจรทท�าใหระบบไฟฟามความตานทานโดยรวมสงขน นอกจากนการใชงานของ CLR สามารถใชงานโดยมงหมายวตถประสงคเฉพาะ เชน เพอปองกนกระแสลดวงจรลงดน เพอปองกนกระแสลดวงจรระหวางเฟส เปนตน การใชงาน CLR จะตองเลอกต�าแหนงในการตดตงเขากบระบบไฟฟาอยางเหมาะสมทสด และสามารถตอเขากบระบบไฟฟาไดหลายลกษณะ ดงตวอยางในรปท 3 ซงเปนการตอ CLR เชอมตอบสบารและการตอ CLR อนกรมกบสายปอนไฟฟาฝงขาเขา

รปท 3 การเชอมตอ CLR

(4) วธการลดกระแสลดวงจรแบบพาสซฟอนๆส�าหรบวธการลดกระแสลดวงจรแบบพาสซฟ

ประเภทอน ๆ จะประกอบดวย การประยกตใชหมอแปลง อมพแดนซสง และการเพมอมพแดนซสายดน เปนตน

3.3 วธการลดกระแสลดวงจรแบบอน ๆวธการลดกระแสลดวงจรแบบอน ๆ เปนวธการทม

จดประสงคหลกในการน�ามาประยกตใชไมใชเพอการลดกระแสลดวงจร แตสามารถท�าใหกระแสลดวงจรลดลงได เชน การใชสายสง HVDC และการยกระดบแรงดนของระบบ ซงทงสองวธมจดประสงคหลกเพอยกระดบคณภาพในการสงจายก�าลงของระบบไฟฟา แตในขณะเดยวกนกสามารถท�าใหคากระแสลดวงจรลดลงไดเชนกน โดยมรายละเอยดดงน

(1) High Voltage Direct Current (HVDC)HVDC เปนอปกรณ FACT (Flexible AC

Transmission) ประเภทหนงซงใชในการสงก�าลงไฟฟาแรงสงในระยะทางไกล ๆ โดยมหลกการคอ การเปลยนไฟฟากระแสสลบเปนไฟฟากระแสตรงสงผานสายไฟฟา HVDC แลวจงเปลยนกลบเปนไฟฟากระแสสลบ นอกจากน ยงมฟงกชนเสรมอน ๆ รวมดวย เชน การควบคม การไหลของก�าลงไฟฟาในสายสงของตนเอง การควบคมแรงดน และการจ�ากดคากระแสลดวงจรโดยฟงกชน VDCOL เปนตน

(2) การยกระดบแรงดน การยกระดบแรงดนของระบบสงก�าลงไฟฟา

มจดประสงคเพอใหคณภาพในการสงจายก�าลงไฟฟาดขน คอ มการสญเสยนอยลง และมความสามารถใน การจายระยะทางไกลไดดขน นอกจากนยงชวยให คากระแสลดวงจรทงระบบลดลงเนองจากคาแรงดนของระบบทเพมขนนนเอง (S=VI)

4. การวเคราะหขอดและขอเสยของวธการลด กระแสลดวงจร

ส�าหรบวธการลดกระแสลดวงจรแบบแอคทฟในภาพรวมจะมขอด คอ ไมมการรบกวนระบบในสภาวะปกต สงผลใหก�าลงไฟฟาสญเสยและความเชอถอไดของระบบไฟฟาไมเปลยนแปลง อยางไรกตามจะมขอเสยคอ เปนเทคโนโลยใหมและยงคงมราคาสง ส�าหรบวธการลดกระแสลดวงจรแบบพาสซฟในภาพรวมจะมขอดคอ สามารถกระท�าไดงายในทางปฏบตและมตนทนต�า อยางไรกตามเนองจากวธการในกลมนจะท�าใหคาอมพแดนซของ



ระบบสงขนแมในสภาวะปกต ดงนนจะสงผลใหก�าลงไฟฟาสญเสยมคาสงขนและความเชอถอไดของระบบไฟฟาลดลงดวย โดยรายละเอยดขอดและขอเสยเฉพาะวธการท

แตกตางกน รวมถงวธการลดกระแสลดวงจรประเภทอน ๆ จะสามารถน�าเสนอไดดงตารางท 1

ความรนแรงของปญหากระแสลดวงจรโดยทวไปจะเกดขนในระบบสงไฟฟา เนองจากระบบมจ�านวนเครองก�าเนดไฟฟาเชอมตอเปนจ�านวนมากและระบบมการเชอมตอในลกษณะวงรอบ (Mesh) การแกไขปญหาในประเทศไทยควรใหความส�าคญแกระบบไฟฟาของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) ซงดแลระบบสงไฟฟา จากขอดและขอเสยของวธการลดกระแสลดวงจรทน�าเสนอจะพบวา ในหลาย ๆ วธอาจไมสามารถน�ามาประยกตใชกบระบบสงก�าลงไฟฟาของ กฟผ.ได โดยปญหาอปสรรคทส�าคญ คอ เรองของระดบแรงดนการทใชงานทสงกวา 230 kV และหลาย ๆ เทคโนโลยยงอยในระหวางการศกษาและพฒนา จงยงไมเหมาะส�าหรบน�ามาใชในเชงอตสาหกรรม โดยวธการท กฟผ.พจารณา

เอกสารอางอง[1] Adapa, R. Fault Current Management Guidebook, EPRI Solutions Inc., 2006.[2] Taylor, T., Hanson, A., Lubkeman, D. and Mousavi, M., Fault Current Review Study, ABB Inc., 2005.[3] Sarmiento, H. G., Castellanos, R., Pampin, G., Tovar, C. and Naude, J., An Example in Controlling Short Circuit

Levels in a Large Metropolitan Area, IEEE Power Engineering Society General Meeting, 13-17. July 2003.[4] Power, A. J., An Overview of Transmission Fault Current Limiters, Leatherhead: The National Grid Company plc., 2002.[5] Neumann, A., Application of Fault Current Limiters, BERR Department for Business Enterprise & Regulatory Reform, 2007.[6] Wu, X., Mutale, J., Jenkins, N., and Strbac, G., An Investigation of Network Splitting for Fault Level Reduction,

Working Paper 25 Tyndall Centre for Climate Change Research Manchester, 2003.

วธการ ขอด (เฉพาะส�าหรบแตละวธการ) ขอเสย (เฉพาะส�าหรบแตละวธการ)

Superconductor Fault Current Limiter

มประสทธภาพในการลดกระแสลดวงจรไดด ปจจบนระดบแรงดนในชวงท�างานสงสดเทากบ 145 kV จงท�าใหไมสามารถใชในระดบแรงดน 230 kV หรอมากกวานนได

Solid-State Fault Current Limiter

ท�าให คณภาพไฟฟาดขน จากการชวยลดกระแสไหลพ ง (Inrush current) ทเกดจากปลดสบวงจรตาง ๆ

มความซบซอนในการควบคมการท�างานของอปกรณ

การแบงแยกบส สามารถประยกตใชไดจรง โดยใชเวลาด�าเนนการสน อาจมคาใชจายสงส�าหรบชดบสบารใหม หากชดบสบารเดมไมสามารถท�าการแบงแยกได

การปลดวงจรสายสง สามารถประยกตใชไดจรง โดยใชเวลาด�าเนนการสน วงจรไฟฟาทปลดเปรยบเสมอนการหายไปของวงจรไฟฟา นอกจากผลกระทบ ตอก�าลงไฟฟาสญเสยและความเชอถอได อาจสงผลกระทบดานอน ๆ ได เชน เสถยรภาพแรงดนไฟฟา เปนตน

Current Limiting Reactor การเพมขนของอมพแดนซเปนสวนของรแอคแทนซ CLR บางประเภทกอใหเกด Magnetic flux ซงสงผลตอสขภาวะของ สงมชวต และสภาวะการท�างานของอปกรณอเลกทรอนกสตาง ๆ ทอยใกลเคยงได

High Voltage Direct Current (HVDC)

อมพแดนซเพมสงขนเฉพาะขณะเกดการลดวงจร (เชนเดยวกบวธการแอคทฟ) และยงใชงานเพอวตถประสงคอนในระบบไฟฟา เชน การสงผานก�าลงไฟฟาเปนระยะทางไกล ๆ

DC ตองมสถานเปลยนระบบแรงดนเปน AC คอ Inverter station ซงมราคาแพงและอาจเปนแหลงก�าเนด Harmonics ทางไฟฟา

การยกระดบแรงดน สามารถแกปญหากระแสลดวงจรสงในระยะยาวได และยงเพมประสทธภาพการสงจายก�าลงไฟฟาไดดวย

ใชเงนลงทนสงมาก จงตองมการวางแผนอยางรอบคอบ และไมสามารถใชไดในกรณทเปนปญหาทมกรอบระยะเวลาสน

อยในปจจบน ไดแก การแบงแยกบสและการปลดวงจรสายสง อยางไรกตามจากขอเสยของวธการทงสองทไดกลาวขางตน กฟผ.ควรพจารณาวธการอนรวมดวย เชน การประยกตใชสายสง HVDC ซงไมรบกวนระบบในสภาวะปกตและเปนเทคโนโลยทมแนวโนมการใชงานเพมมากขนในระบบไฟฟาก�าลงอยแลว นอกจากนยงอาจสามารถพจารณาวธการใชงาน CLR เนองจากเปนเทคโนโลยทมการใชงานมานานและเชอถอได

ประการส�าคญทสด คอ การเลอกใชวธตาง ๆ โดยพจารณาถง (1) ประสทธภาพการลดกระแสลดวงจร (2) ผลกระทบอน ๆ ทจะเกดขนตามมา และ (3) ความยงยนและความคมคาการลงทน

ตารางท 1 วธการลดกระแสลดวงจรในระบบไฟฟาก�าลง

5. สรปและขอเสนอแนะการใชงานในระบบไฟฟาก�าลงของประเทศไทย


72



มต รจานรกษ และอมรรตน คงมา

การปรบปรงความถกตองของ Microsoft Kinect ในการสรางพนผว 3D และแอพพลเคชนทางการแพทย

บทน�าเราเคยน�าเสนอบทความวาดวยการปรบเทยบ

Kinect ในฐานะอปกรณสรางเมฆจด 2½D ไปในไฟฟาสาร

ฉบบ พ.ค.-ม.ย. 55 ไปแลว ส�าหรบวนนจะสนกมาก คอ

เราจะเพมเตมเทคนคในการท�าให Kinect ซงมราคาถก

แตความถกตองกนอยใหมความถกตองมากขน เพอสราง

พนผว 3D เทคนคทวานจะท�าใหสามารถน�า Kinect ไป

ทดแทนเซนเซอรตวเปนแสนไดในบางสถานการณ (Kinect

ราคาไมถง 5,000 บาท)

Kinect ประกอบดวย กลองส กลองความลก และ

มลตอาเรยไมโครโฟน ดงรปท 1 กลองส (Color CMOS-

VNA38209015) นนมความละเอยดระดบ VGA 8 บต

สวนตวกลองความลกนนประกอบดวยตวสงสญญาณ

อนฟราเรด (IR Projector-OG12 / 0956 / D306 /

JG05A) และตวรบสญญาณอนฟราเรด (IR CMOS-

Microsoft / X853750001 / VCA379C7130) ทมความ

ละเอยดระดบ VGA 11 บต ตวสงจะสงสญญาณอนฟราเรด

ออกไปเปนกลมจด เราคงเดาไดวาหากตวรบจบภาพกลม

จดทกระจกตวกน ยอมหมายความวาบรเวณนนอยใกล

กลอง ในขณะทหากตวรบจบภาพกลมจดทกระจายตวกน

ยอมหมายความวาบรเวณดงกลาวอยหางจากกลอง ดงน

ท�าใหเราสามารถรระยะหางจากกลองไดโดยระยะหางนจะ

ถกบนทกไวเปนสญญาณทเรยกวาเมฆจด (Point cloud)

ซงเรยกวามมต 2½D เนองจากไมเหนทกมมมอง ดงแสดง

ในภาพท 2 คกบภาพส ภาพสและภาพความลกนสามารถ

น�าเขาทคอมพวเตอรไดโดยสาย USB ผานโอเพนซอรส

ไลบรารหลายเจาในอนเทอรเนต ซงท�าใหใช Kinect กบ

วนโดวส ไลนกซ หรอแมคได ภาพความลกจาก Kinect นน

จะมขนาด 640 x 480 พกเซลทเฟรมเรต 30 fps ระยะ

ทตรวจจบความลกไดนนจะอยประมาณ 500 – 5000 ซม.

รปท 1 Kinect

รปท 2 ตวอยางภาพความลกของวตถระนาบ

ซงกคอเมฆจดนนเอง



พนผว 3D จะตางจากเมฆจด 2½D อนทจรงแลว

ตวพนผวกสรางมาจากเมฆจดดงกลาวนนเอง วธการสราง

พนผวกจะกลาวถงไวในบทความนดวย พอสรางเสรจแลว

หากเราไมใชเทคนคพเศษ (แตงายมาก) ทจะน�าเสนอ

เราจะพบวาพนผวจะผดพลาด

ความผดพลาดดงกลาวจะมลกษณะ เชน วตถ

ระนาบธรรมดา เมอผานการเกบขอมลจาก Kinect แลวไป

สรางพนผว จะพบวาเกดพนผวซอนกนหลายชนซบซอน

ซงไมเหมาะทจะน�าไปประมวลผลตอ

เทคนคทจะใชแกปญหาทวาคอการใช Spatial

filter กรองเมฆจดกอนทจะสรางพนผว ฟลเตอรทใชมชอ

วา Average filter หลายทานคงรจก งายใชไหมละครบ

จากการคนพบอนงายดายแตมประโยชนมาก

น ท�าใหผลงานนกศกษาของคณะวศวกรรมศาสตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตรได Best paper award (Young

investigator award) [1] จากการประชมวชาการ International

Conference on Computational Vision and Robotics

2012 และไดรางวลซว กาญจนารดวย

ในทนนอกจากจะกลาวถงเทคนคแลว เราอยาก

จะน�าเสนอแอพพลเคชนหนงของงาน อนคงจะนาสนใจ

ส�าหรบหลายทานไมนอย นนคอการใช Kinect หา

อตราสวนระหวางพนทผวไฟไหมและพนทผวโดยรวม

ของรางกาย ซงเปนงานวจยทเราท�ารวมกบโรงพยาบาล

นพรตนราชธาน ภายใตการประสานงานของนายแพทย

ทวทอง กออนนตกล ทานเปนแพทยทกระฉบกระเฉง

มาก และยงเปนโปรแกรมเมอรตวยงดวย ระบบหนงททาน

พยายามพฒนาคอ ฐานขอมลทางการแพทย

คณหมอทวทองแนะน�าใหเรารจกกบกลมพยาบาล

ของโรงพยาบาลชวงป 2554 ท�าใหเราไดเรยนรวา อตรา

การเสยชวตของผปวยแผลไฟไหม 50% ของรางกายคอ

52% แพทยและพยาบาลสามารถชวยรกษาชวตของผปวย

เหลานไดดขนได หากใหสารน�าในปรมาณทเหมาะสม

ดงสมการดานลางน

(1)

จากสมการจะเหนไดวาเราจ�าเปนตองร %Burn

แตเดมพยาบาลจะใชชารตตวหนงชอวา Rule of nine ซง

ตางชาตคดคนขน แลวแรเงาบนชารตน หลงจากนนกใช

สตรค�านวณจากพนททแรเงาเปน %Burn

รปท 3 วธการดงเดมในการหา %Burn

ทางคณะวจยเหนความบกพร องของระบบท

ตางชาตคดน กลาวคอ รปรางของแตละคนนนตางกน และ

การแรเงากอาจไมแมนย�าได เราจงเสนอใหน�าเจา Kinect

มาใชวดพนทครบ

การวดพนทจะค�านวณจากสวนยอย ๆ ในพนผว 3D

ซ งอนทจรง ก เป นแผ นสามเหลยมหลายชนต อกน

ดวยอลกอรทม Marching cubes แลวแบงพนทเปน

สามสวน คอ แผลไฟไหม ผวทงหมด และฉากหลง

แลวหาค�านวณสองพนทแรกดวย Heron’s formula

อยางทกลาววาการสรางพนผว 3D มความ

ผดพลาด สงสยไหมครบวาท�าไม สาเหตเพราะความ

ผดพลาดในการหาระยะของ Kinect จะขนอยกบระยะหาง

จากตวกลองยกก�าลงสอง

(2)

เชน ทระยะต�าสด 50 ซม. จะมความผดพลาด

F(50) = 0.0375 ซม. สวนทระยะสงสด 500 ซม. จะม

ความผดพลาด F(500) = 3.75 ซม.

ความผดพลาดนท�าใหเมฆจดอยในต�าแหนงทผด

จากความจรงใชไหมครบ เมอต�าแหนงผด พนผวทสราง

ขนจงซอนกนหลายชน ยกตวอยางเมฆจดของพนผว

ระนาบธรรมดาดงรปท 4 จะเหนวามสวนยนออกมาซง

ไมถกตองเลย


74

รปท 4 ตวอยางเมฆจดของพนผวระนาบ

เมอมองจากดานขางของระนาบ

ขนตอนวธในบทความนขออธบายจากตวแอพพลเคชน

ดงนนเราจะไมเรมทการสรางพนผว 3D หากจะเรมจาก

การแบงพนทเปนสามสวน คอ แผลไฟไหม ผวทงหมด และ

ฉากหลง

การแบงพนทเปนสามสวน

เราจะแบงพนทโดยใชภาพสแตค�านวณพนทใน

ภาพความลก ทท�าเชนนไดเนองจากภาพสกบภาพความ

ลกมการปรบเทยบใหอยในมมมองเดยวกน ดงแสดงใน

บทความกอนหนาดงกลาว หากเราหาพนทแตละสวนใน

ภาพสได ยอมแปลงไปหาพนทดงกลาวในภาพความลก

ไดเชนกน

การแบงพนทสามสวนในภาพสยอมท�าไดดกวาภาพ

ความลก เนองจากมขอมลสของแผลไฟไหมและผวปกต

จรงไหมครบ เราใชเทคนค Region growing ประกอบกบ

Watershed algorithm และ Chebyshev’s inequality

ดงปรากฏใน [2]

ในการสรางสามพนทจะมสองขนตอนดวยกน

หนงคอ แบงระหวางผวทงหมดกบฉากหลง สองคอ

แบงระหวางผวไฟไหมกบผวปกต

รปท 5 การแบงพนทเปนสามสวน บน ภาพตนฉบบ

กลาง ภาพฉากหนา และ ลาง ภาพแผลไฟไหม

ตอนนเรากพรอมแลวทจะน�าภาพดงกลาวไปแปลง

สภาพความลกแลว ดงรปท 6 ซงในทนเราใชโปรแกรม

ชอ OpenGL แสดงผล ท�าใหไดเมฆจดเฉพาะของสวนขา

ดงแสดงในรปท 7



รปท 6 ภาพความลกเฉพาะสวนพนทผว

รปท 7 เมฆจดเฉพาะสวนพนทผว

การสรางพนผว 3D ดวย Marching cubesMarching cubes เปนอลกอรทมพนฐานทโดงดง

มาก จดอยในจ�าพวก High resolution 3D surface

construction algorithm แตกยงสรางพนผวจากขอมล

เมฆจดของ Kinect ไดไมด ดงกลาวแลววา พนผวระนาบ

ธรรมดากลบกลายเปน Triangular mesh ซอนกนหลายชน

เรามาด Marching cubes กนหนอยไหมครบ

อลกอรทมนจะสรางแผนสามเหลยมตอเนองกนเพอ

ประมาณ iso-surface ดวยการค�านวณเสนตงฉากกบ

แผนสามเหลยมในแตละสวนของภาพความลก ดงแสดง

ในรปท 8

รปท 8 Marching cubes

จากรปนคงเหนแลววาท�าไมถงเรยกวา Marching

cubes นะครบ และจะเหนไดวามจดอนเทอรโพเลตอย

ซงจะเปนการอนเทอรโพเลตต�าแหนงของเมฆจด

ผลการใช Marching cubes แสดงในรปท 9

รปท 9 ผลการใช Marching cubes บน อนพตเมฆจด

และ ลาง เอาตพต Triangular mesh


76

การกรองเมฆจดดวย Average fiilterกอนสราง Triangular mesh

และนคอการคนพบสน ๆ แตมประโยชนมากของ

เราครบ เราเฉลยคาความลกของแตละเมฆจดกบเมฆจด

รอบขางดงสมการดานลาง นท�าใหเมฆจดเรยบขนมาก

และพรอมส�าหรบ Marching cubes อนไดกลาวไปแลว

(3)

การค�านวณพนทดวย Heron’s formulaจากพนทผว 3D ทประกอบดวยสามเหลยมเลก ๆ

จ�านวนมาก ถาเราใชสตรหาพนทสามเหลยมดงกลาว แลว

รวมพนทหลายสวน เรากจะไดพนททงหมดจรงไหมครบ

ทนาสนใจมากไมใชวา Heron’s formula คออะไร

เพราะสามารถหาไดจากอนเทอรเนต แตคอประเดนดาน

ความถกตองกอนและหลงใช Average filter วาเปนเทาใด

เราขอยกตวอยางดวยตารางท 1 โดยวธทเราใชเรยกวา

Marching cubes (Normalized) ซงการ Normalize ในท

นหมายถง Average filter นนเอง

เหนไดชดเลยใชไหมครบวาความถกตองเพมขน

มากหลงจากใชฟลเตอร ท�าใหนาจะใชประโยชนไดในหลาย

แอพพลเคชนเลยทเดยว อยางการหาอตราสวนพนทแผล

ไฟไหมกใชได เนองจากแมจะดเหมอนวามความผดพลาด

ถง 6-8% แตอยาลมวาเราหาอตราสวนไมไดหาพนท

โดยตรง อตราสวนยอมหกลางความผดพลาดของพนท

ผวแผลไฟไหมตอความผดพลาดของพนทผวทงหมดออก

ไป จรงไหมครบ

บทสรปเราสามารถปรบปรงความถกตองของการสราง

Triangular mesh จากขอมลเมฆจดของ Kinect ไดดวย

Average filter ท�าใหความถกตองสงกวา 90% จากกรณท

ไมใชซงถกตองเพยงประมาณ 50% เทานน แอพพลเคชน

ทเราเลงเหนวาใชไดคอกรณใชกบพนทผวมนษยครบ

ตารางท 1 ผลการหาขนาดพนท

อปสรรคทเราพบอยในปจจบนนคอเรายงไมสามารถหา

พนทของทงรางกายของผปวยได (กรณคนแขงแรงดเรา

คงขอใหเขายนขนแลวใช Kinect หลายตวถายจากหลาย

มม โดยปรบเทยบ Kinect เหลานนไวลวงหนา) เพราะ

ผปวยอาจไมสามารถขยบรางกายใหถายภาพไดเนองจาก

ความเจบปวด ทานผอานมความคดเหนอะไรบาง ตดตอ

เราไดนะครบ

เอกสารอางอง1. A. Khongma, M. Ruchanurucks, P. Rakprayoon, T.

Phatrapornnant, and Y. Koike, “Kinect Quality Enhancement for Triangular Mesh Reconstruction with a Medical Image Application,” International Conference on Computational Vision and Robotics, 2012. (Young Investigator Award)

2. M. Ruchanurucks, K. Ogawara, and K. Ikeuchi, “Integrating Region Growing and Classification for Segmentation and Matting,” IEEE International Conference on Image Processing, 2008.

f



นายวทยา ธระสาสน Quality Control Department / ASEFA CO., LTD.

อปกรณสงปลดเซอรกตเบรกเกอร Under Voltage Release หรอ Under Voltage Coil

จะมวธการอยางไรในการออกแบบและการใชงานเพอใหเกดประสทธภาพสงสด

ปญหาของผใชงานสวนใหญ

ทมกพบอย บอยครงเมอเกดปญหา

ไฟกะพรบชวงสนขนในระบบไฟฟา

ซงจะตอง Reclose Main Circuit

Breaker อยบอย ๆ ท�าใหระบบไฟฟา

ไมมเสถยรภาพและความนาเชอถอ

ของระบบ อปกรณสงปลดเซอรกต

เบรกเกอร Under Voltage Release

หรอ Under Voltage Coil จะมวธการ

อยางไรในการออกแบบและการใชงาน

เพอใหเกดประสทธภาพสงสด

Under Voltage Release

หรอ Under Voltage Coil เปนอปกรณ

ประกอบเสรม ส�าหรบชวยในการปลด

วงจรของเซอร กตเบรกเกอร อก

ประเภทหนง ซงโดยปกตจะสงให

เซอร กตเบรกเกอร ปลดวงจรได

กต อเมอแรงดนไฟฟาอย ในระดบ

ในชวง 35%-70% ของพกดแรงดน

ไฟฟาปกต หากคาแรงดนไฟฟามคา

ต�ากวาคาดงกลาวน จะไมมแรงดน

ไฟฟามากพอไปสรางสนามแมเหลก

ไฟฟาภายในตว Under Voltage Coil

จงสงผลท�าใหเซอรกตเบรกเกอร

ปลดวงจร และจะไมสามารถทจะสบ ACB เขาไปไดจนกวาคาแรงดนไฟฟาท

ตกครอมจะมคาเพมขนจนถงคา Pickup Voltage หรอถงคาแรงดนไฟฟา

เรมตอบสนองของ Coil Under Voltage (85%) แลว เซอรกตเบรกเกอรจง

สามารถปดวงจรได (Close Circuit)

ซงในการท�างานจะตองอาศย Auxiliary Contact จากอปกรณภายนอก

เชน Transformer Trip, Phase Protection Relay, Emergency Switch มาตอ

อนกรมกบชด Coil ของ Under Voltage Release ซงหมายความวาในขณะท

แรงดนไฟฟาอยในระดบปกตจะตองมแรงดนไฟฟาจายใหแกชด Under Voltage

Release หรอ Under Voltage Coil อยตลอดเวลา แตเมอเกดแรงดนไฟฟาต�า

(Under Voltage) กวาคาทก�าหนด ขวของ Auxiliary Contact จะเปลยนสถานะ

จาก NC เปน NO ซงเปนผลท�าใหชด Under Voltage Release ไมมแรงดน

ไฟฟามาจายให Under Voltage Coil สรางสนามแมเหลกไฟฟาเหนยวน�าขน



รปท 1 แสดง Under Voltage Release และ Diagram การตอวงจรไฟฟาสาร

78

เพอผลกดนใหระบบกลไกภายใน (Mechanism) ของเซอรกตเบรกเกอรปลดวงจรออกทนท และจะไมสามารถท�าการ

สงสบเซอรกตเบรกเกอรไดแตอยางไรในกรณทแรงดนไฟฟาไมเปนไปตามทก�าหนด

ขอจ�ำกดในกำรใชงำน Under Voltage Release หรอ Under Voltage Coil รวมกบเซอรกตเบรกเกอร

Under Voltage Release จะท�างานไดกตอเมอมแรงดนไฟฟาตกครอม Coil อยทระดบมากกวา 85% ขนไปของ

แรงดนไฟฟาพกด ท�าใหเซอรกตเบรกเกอรสามารถปดวงจร (Close Circuit) ได แตเมอมแรงดนไฟฟาตกมคาแรงดน

ไฟฟาต�ากวา 70% ของคาแรงดนไฟฟาพกด ดวยสาเหตนจงท�าใหเซอรกตเบรกเกอรเปดวงจร (Open Circuit) ได

ในทสด ซงจะพบวาผใชงานหลายรายทเลอกใชงาน Under Voltage Release ในการปองกนปญหาจากแรงดนไฟฟาตก

มกทจะประสบปญหาเปนอยางยงในกรณทเกดแรงดนไฟฟาตกชวขณะ (Voltage Dips) หรอไฟฟาดบชวงสน (Voltage

Interruptions) ขนในระบบไฟฟา จะสงผลกระทบท�าใหเซอรกตเบรกเกอรปลดวงจรอยบอยครง ถงอยางไรกตาม

การใชงาน Under Voltage Release มความจ�าเปนอยางยงทจะตองตดตงอปกรณหนวงเวลา (Time Delay) เพอใชงาน

ควบคกบ Under Voltage Release เพอปองกนไมใหเซอรกตเบรกเกอรปลดวงจรออกบอยครงเมอเกดแรงดนไฟฟา

ตกชวขณะ หรอไฟฟาดบชวงสนขนในระบบไฟฟา ท�าใหสามารถใชงานโหลดในระบบไดอยางตอเนองและเปนการเพม

ความเชอมนใหแกระบบไฟฟามากทสด

จากรปท 2 (a) คอวงจรสวนใหญทมใชงานอยในปจจบน ซงมกจะมปญหาดงตอไปน กรณทเกดแรงดนไฟฟา

ตกชวขณะ และกรณแรงดนไฟฟาขาดเฟส เชน R-Loss, S-Loss หรอ T-Loss ขาดหายไปชวขณะ จะไมมแรงดน

ไฟฟาจายไปยง Coil ของ Under Voltage Release จงท�าใหเซอรกตเบรกเกอรปลดวงจร

จากรปท 2 (b) คอ เมอน�าอปกรณหนวงเวลา (Time Delay) ใชงานรวมกบ Under Voltage Release ดงนน

ในกรณทเกดแรงดนไฟฟาตกชวขณะ และกรณแรงดนไฟฟาขาดเฟส เชน R-Loss, S-Loss หรอ T-Loss ขาดหายไป

ชวขณะ จะมแรงดนไฟฟาจากอปกรณหนวงเวลา (Time Delay) จายไปยง Coil ของ Under Voltage Release

จงท�าใหเซอรกตเบรกเกอรไมปลดวงจร

(a) Without Phase Selection Circuit (b) With Phase Selection Circuit

รปท 2 แสดงการใชงาน Under Voltage Release รวมกบ Time Delay



ประวตผเขยนนายวทยา ธระสาสน

จบการศกษาครศาสตร อตสาหกรรมบณฑต คณะครศาสตรอตสาหกรรมและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร ใน พ.ศ. 2546 (เกยรตนยมอนดบ 2) และศกษาอย ทคณะครศาสตรอตสาหกรรมและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร สนใจทางดาน Power Quality and Harmonics System

ขอขอบพระคณทาง บรษท อาซฟา จ�ากด ทใหการสนบสนนอยางด ทางดาน วศวกรรมฯ ภาพประกอบบทความ และการอ�านวยความสะดวกดานตาง ๆ ในการเขยน บทความน

อปกรณหนวงเวลา (Time Delay) คอ อปกรณทท�าหนาทจายพลงงาน

ไฟฟาใหแก Coil ของ Under Voltage Release ซงจะสามารถหนวงเวลาได

0.5 ~ 3.0 วนาท ดงนนในกรณทเกดปญหาเนองจากแรงดนไฟฟาตกชวขณะ

กจะไมท�าใหเซอรกตเบรกเกอรปลดวงจร (Open Circuit) ไดแตอยางใด แตถา

แรงดนไฟฟาตกชวขณะเกนระยะเวลาทอปกรณหนวงเวลาไดก�าหนดไว เชน

เกนกวา 3 วนาท กจะสงผลกระทบทท�าใหไมมแรงดนไฟฟาจายไปเลยง Coil

ของ Under Voltage Release จงเปนผลทท�าใหเซอรกตเบรกเกอรปลดวงจร

ไดในทสด

จากขอมลในการออกแบบขางตนเมอเลอกใชงาน Under Voltage

Release ท�างานรวมกบเซอรกตเบรกเกอรในการสงปลดวงจรนนจะตอง

ใหความส�าคญกบการออกแบบวงจรควบคมเปนอยางยงซงจะมขอสรปไดดงน

1. จ�าเปนอยางยงทจะตองมแหลงจายพลงงานไฟฟาจากอปกรณ

หนวงเวลา (Time Delay) เพอจายไฟแช Coil ของ Under Voltage Release

อยตลอดเวลา เพอปองกนเซอรกตเบรกเกอรปลดวงจรเมอเกดความผดปกต

ของแรงดนไฟฟาในชวงสน

2. ไมตอง Reclose Main Circuit Breaker ซ�าอยบอย ๆ เมอเกดไฟฟา

ตกชวขณะ (Voltage Dips) ท�าใหระบบไฟฟามความคลองตว (Flexibility)

รปท 3 อปกรณหนวงเวลา (Time Delay) ใชงานกบ Under Voltage Release

และมความนาเชอถอ (Reliability)

ในระบบมากยงขนในการจายโหลด

3. ลดความเสยหายทเกดขน

กบโหลดประเภทมอเตอรไฟฟาสาม

เฟส อนเนองมาจากแรงดนไฟฟาตก

ชวขณะได

จากบทสรปทง 3 ขอทไดกลาว

มาแลวนคงจะเปนขอมลขนพนฐาน

เบ องต นทท� า ให ผ ออกแบบหรอ

วศวกรไฟฟาได น�าไปพจารณาถง

การออกแบบวงจรทถกตอง เมอม

การตดตง Under Voltage Release

ภายในเซอรกตเบรกเกอรท�างาน

ควบคกบอปกรณปองกน เพอเพม

ความนาเชอถอใหแกสวตชบอรด

ไฟฟ า ในการ ใช ง าน ได อย า งม

ประสทธภาพไฟฟาส

าร

80

น.ส.นพดา ธรอจฉรยกล

สวสดป ใหมค ะ ผ อ านไฟฟาสารทกทาน

เรองราวทายเลมไฟฟาสารฉบบสงตอนรบปใหมน

ผเขยนขอน�าเสนอขอมลดชนความเชอถอไดของระบบ

ไฟฟาตอจากฉบบทแลว โดยเปนคาดชน SAIFI SAIDI

ของเมองตาง ๆ เทาทผเขยนพอจะรวบรวมไดในปปจจบน

ภายใตชอตอนวา “The Town” นคะ

ความเดมตอนทแลว ผเขยนน�าเสนอพนฐานท

ควรทราบเกยวกบความเชอถอไดของระบบไฟฟา โดยได

กลาวถงในรายละเอยดไปแลว 3 หวขอ คอ

1.ดชนความเชอถอไดทนยมใช1.1 SAIFI 1.5 CAIFI

1.2 SAIDI 1.6 MAIFI

1.3 CAIDI 1.7 ASIFI

1.4 CTAIDI 1.8 ASIDI

2.นยามทเกยวของในการค�านวณคาดชน ทควรทราบ

2.1ไฟดบชวคร(MomentaryInterruption)

2.2ไฟดบใหญ(MajorEvents) (กลาวรายละเอยด

เพมเตมไวในขอ 3.3)

3.ปจจยทท�าใหคาดชนมความแตกตางกน3.1รปแบบระบบและลกษณะการจายไฟพนฐาน

ของระบบ ตวอยางคาดชนดงตารางท 3.1 ซงจะเหนวา

คา SAIDI ของระบบใตดนอยทประมาณ 1-40 นาท/ราย/ป

ในขณะทคา SAIDI ของระบบเหนอดนอยทประมาณ

400–1,800 นาท/ราย/ป สวนคา SAIFI ของระบบใตดน

อยทประมาณ 0-0.5 ครง/ราย/ป ในขณะทคา SAIFI ของ

ระบบเหนอดนอยทประมาณ 4–12 ครง/ราย/ป ซงหากจะ

เปรยบเทยบคาดชนเพอน�ามาใชเปนบรรทดฐานหรอเปน

Benchmark นน ควรพจารณาระบบทมรปแบบการจายไฟ

ใกลเคยงกน

ปกณกะ

Variety

ระยะเวลาไฟดบชวครทนยามไวในบางประเทศ

ประเทศ ระยะเวลาไฟดบชวคร

ไทย 1 นาท

ลาว 1 นาท

มาเลเซย 1 นาท

ออสเตรเลย 1 นาท

อนโดนเซย 5 นาท

สหรฐอเมรกา 1 นาท หรอ 5 นาท

อนเดย 5 นาท

ฟลปปนส 10 นาท

กลมประเทศยโรป 3 นาท



ตารางท 3.1 ตวอยางคาดชน SAIDI และ SAIFI เปรยบเทยบ

ระหวางประเทศทจายไฟดวยระบบใตดนกบระบบเหนอดน

ประเทศ(การไฟฟา,ป) SAIDI SAIFI

ระบบใตดน

สงคโปร (EMA, 2011) 0.23 0.01

ญปน (Tokyo, 2008) 2.00 0.05

องกฤษ (London, 2008) 34.44 0.32

เนเธอรแลนด (ENBU) 33.40 0.46

ระบบเหนอดน

ไทย (PEA, 2011) 319.41 8.43

มาเลเซย (SESB, 2011) 442.58 N/A

อนโดนเซย (PLN, 2005) 946.20 12.68

แอฟรกาใต (1999) 1,796.40 12.97

รปท 3.1 ถงรปท 3.3 แสดงตวอยางแนวโนมคาดชน

ของระบบสายใตดนในยโรปและสงคโปร และระบบสาย

เหนอดนในพนทชนบทของประเทศมาเลเซย ตามล�าดบ

รปท 3.1 คาดชนของระบบสายใตดนในกลมประเทศยโรป

เทยบกบคาดชนของระบบสายเหนอดนในประเทศ

แอฟรกาใต ระหวาง ค.ศ. 1997–2004

รปท 3.2 คาดชน SAIFI และ SAIDI ของระบบสายใตดน

ในประเทศสงคโปร ระหวาง ค.ศ. 2007–2011

3.2การนบจ�านวนผใชไฟ

• นบตามจ�านวนผใชไฟจรง

• ใชคาเฉลยผใชไฟตามโหลดทสญเสย

• ใชจ�านวนผใชไฟเทา ๆ กนในทกสายจ�าหนาย

3.3การนบรวมหรอไมนบรวมเหตการณไฟดบ

ชวคร/เหตการณไฟดบใหญ ตวอยางดงรปท 3.4 เปน

สถตคา Delivery Point Unreliability Index : DPUI

หรอระยะเวลาไฟดบ ยอนหลง 5 ป ของระบบสายสง

ในประเทศมาเลเซย ซงพบวาในบางปคา DPUI กรณนบรวม

เหตการณไฟดบใหญมคาสงกวากรณไมนบรวมถง 13 เทา

3.4 พนทการจายไฟความส�าคญและความหนาแนน

ของโหลด ตวอยางดงรปท 3.5 ซงจะเหนวาแนวโนม

การเปลยนแปลงของคาดชน SAIDI ส�าหรบผใชไฟในเขต

ชนบท (Rural) ของประเทศนวซแลนด มความผนผวน

อยางมากและมคาสงมากเมอเปรยบเทยบกบเขตเมอง

(Urban) และเขตเมองหลวง (CBD) ทงนเนองจากรปแบบ

การจายไฟทมความออนแอกวา และพนทการจายท

กวางขวางกวา เมอพจารณาแนวโนมการเปลยนแปลงของ

คาดชน SAIDI เสนรวม (Total) จะเหนวามแนวโนม

ทลดลงเรอย ๆ ในอตราการเปลยนแปลงความชนทเรม

นอยลงจนเกอบคงท ทคาประมาณ 50 นาท และรปท 3.6

แสดงตวอยางคาดชน SAIFI และ SAIDI ในพนทการจายไฟ

ตาง ๆ ของการไฟฟาสวนภมภาคใน พ.ศ. 2553 และ

พ.ศ. 2554


82

รปท 3.4 ระยะเวลาไฟดบของระบบสงจายไฟฟาในประเทศมาเลเซย (บรษท Sabah Electricity Sdn. Bhd.)

กรณนบรวมและไมนบรวมเหตการณไฟดบใหญ

รปท 3.3 คาดชน SAIDI ของระบบสายเหนอดนของพนทชนบทในประเทศมาเลเซย ระหวาง ค.ศ. 2006-2012

บรษท Sabah Electricity Sdn. Bhd. (SESB)



รปท 3.5 แนวโนมการเปลยนแปลงของคาดชน SAIDI ของระบบสายจ�าหนายเหนอดนระดบแรงดน 11 kV

ส�าหรบพนทการจายไฟตาง ๆ ในประเทศนวซแลนด ระหวาง ค.ศ. 1992–2005

รปท 3.6 คาดชน SAIFI และ SAIDI ในพนทการจายไฟตาง ๆ ของการไฟฟาสวนภมภาคใน พ.ศ. 2553 และ พ.ศ. 2554

รปท 4.1 คาดชน SAIDI ระหวาง ค.ศ. 1995-2004

ของประเทศเนเธอรแลนด แยกตามระดบแรงดน

ตารางท 4.1 แสดงคา SAIDI ของระบบจ�าหนาย

ระดบแรงดน 33 kV 22 kV และ 11 kV ในพนทเมอง

ของประเทศมาเลเซย

4.ดชนความเชอถอไดแยกตามระดบแรงดนในบางประเทศไดมการพจารณาคาดชนความเชอถอได แยกตามระดบแรงดนดวย ดงตวอยางคาดชนในระดบ

แรงดนสง แรงดนปานกลาง และแรงดนต�า ของประเทศเนเธอรแลนด ในรปท 4.1

ตารางท 4.1 คาดชน SAIDI ของระบบจ�าหนายในพนทเมอง

ของประเทศมาเลเซย แยกตามระดบแรงดน


84

5.คาดชนความเชอถอไดของเมองตางๆตารางท 5.1 เปนการรวบรวมขอมลคาดชน SAIFI และ SAIDI ของเมองในประเทศตาง ๆ มาน�าเสนอพรอมกบ

ขอมลคาไฟฟาตอหนวย และความหนาแนนของประชากรในแตละเมอง โดยไดน�ามาแสดงใหเหนเฉพาะเมองทม

คณลกษณะใกลเคยงกน กลาวคอ มระบบจ�าหนายใตดนเปนบางสวนหรอเปนสวนใหญ มความหนาแนนของโหลด

หรอในทนแทนดวยความหนาแนนของประชากรในเขตเมองไมนอยกวา 3,000 คนตอตารางกโลเมตร ทงนเพอใหเกด

การเปรยบเทยบทมความยตธรรมสงสด และสามารถน�าขอมลตาง ๆ ขางตนไปใชในการวเคราะหหาคาทเหมาะสม

ทจะน�ามาใชเปนบรรทดฐานหรอเปนคาเปาหมายของดชนความเชอถอไดตอไป

ตารางท 5.2 แสดงขอมลสรปเงอนไขการค�านวณคาดชนของการไฟฟาตาง ๆ ในภมภาคอาเซยน

แหลงอางองส�าหรบขอมลในตารางท5.2[1] Tom Adams Energy. 2011. Tokyo Electric Power Corp.’s Remarkable Smart Grid Achievement. Available Source:

www.tomadamsenergy.com/2011/03/15/tokyos-remarkable-smart-grid-achievement/, March 15, 2011.[2] U.S. Bureau of Labor Statistics. 2012. Average Energy Prices in the New York Area – June 2012. 25 July 2012.[3] Deb A. Scheidt. 2011. Financial Statements and Staff Reports. Water and Light Commission Minutes Regular Meeting.

18 January 2011. [4] Pacific Gas and Electric Company. 2012. Pacific Gas and Electric Division Reliability Indices 2006-2011(Excluding Major Events).

2011 Annual Electric Distribution Reliability Report. 1 March 2012.[5] Pacific Gas and Electric Company. 2012. Division Reliability Indices. 2011 Annual Electrical Distribution Reliability Report.

1 March 2012.[6] U.S. Bureau of Labor Statistics. 2012. Average Energy Prices in the San Francisco Area – August 2012. 19 September 2012.[7] DONG Energy GRI. 2011. Responsibility 2011. 75p.[8] Vaasaett Global Energy. 2009. European household Electricity Price Index for Europe (HEPI). 16 June 2009.[9] Jose’ G. P.. 2011. Improved Electric Service Reliability and Quality Benefit Estimation. Electric Energy Storage in the Stockholm

Royal Seaport. 2011.

ตารางท 5.1 คาดชน SAIFI และ SAIDI ของเมองตาง ๆ

ประเทศเมองหรอการไฟฟา

คาดชนความเชอถอไดราคาคาไฟฟา(cent($)/kWh)

ความหนาแนนประชากรป2012[15] (คนตอตร.กม.)

ค.ศ.ทบนทกขอมล

SAIFI(ครง/ราย/ป)

SAIDI (นาท/ราย/ป)

คาดชน คาไฟฟา

Denmark Copenhagen 0.510[7] 35.60[7] 40.53[8] 6,300 2011 2012

France Paris 0.300[1] 17.00[1] 16.17[8] 21,196 2008 2010

Germany Berlin 2.080[10] 118.24[10] 27.90[8] 3,939 2011 2012

Hong Kong Hong Kong 0.093[1] 5.37[1] 14.00[11] 6,480 2008 2012

Japan Tokyo 0.050[1] 2.00[1] 21.00[11] 6,000 2008 2011

Malaysia Kuala Lumpur 0.840[12] 99.00[12] 10.60[11] 6,696 2004 2011

Singapore Singapore 0.010[13] 0.23[13] 20.00[11] 7,315 2011 2012

Sweden Stockholm 0.220[9] 16.40[9] 18.03[8] 4,600 2011 2012

Taiwan Taipei 0.190[11] 17.66[11] 12.00[11] 9,600 2010 2012

Thailand MEA 1.837[14] 58.798[14] 11.80[14] 5,300 2011 2012

UK London 0.320[1] 34.44[1] 18.28[8] 5,206 2008 2012

USA

New York City

0.139[1] 16.6[1] 20.30[2] 10,519 2010 2012

Washington D.C.

0.180[3] 7.99[3] 12.40[4] 3,886 2010 2012

San Francisco 0.550[5] 45.90[5] 21.80[6] 6,633 2011 2012



เกยวกบผเขยน น.ส.นพดา ธรอจฉรยกล เกบตกจากชอตอน“TheTown”ภาพยนตรเรอง “The Town” หรอชอไทยวา

“ปลนสะทานเมอง” เปนภาพยนตรแนว Drama-Action (Rate 18+) ผลงานการก�ากบและน�าแสดงโดย Ben Affleck เขาฉายเมอวนท 17 กนยายน 2553 เลาเรองราวของเมองหนงในบอสตน ชอเมองชารลทาวน ซงมการปลนธนาคารมากกวาปละ 300 ครง และครงนเปนการปลนทอกอาจโดยโจรไดจบพนกงานธนาคารสาวไปเปนตวประกน

ตารางท 5.2 คาดชน SAIFI และ SAIDI ของการไฟฟาตาง ๆ ในภมภาคอาเซยน พรอมเงอนไขการค�านวณคาดชน

[10] Choptank Electric Cooperative. 2012. Choptank electric Cooperative’s Service Reliability Indices. 2011.[11] Department of Corporate Planning. 2012. Taiwan Power Company Sustainability Report 2011. 99p.[12] Suruhanjaya Tenega. 2006. Report on the Performance of the Electricity Supply Services in Malaysia 2005. 54p.[13] Energy Market Authority (EMA) Annual report 2011/2012. 82p.[14] การไฟฟานครหลวง. 2555. ดชนความเชอถอไดของระบบไฟฟา. แหลงทมา: www.mea.or.th.[15] Wikipedia. Population Density of Urban and Metropolitan Area. Available Source: en.wikipedia.org

เอกสารอางอง1. Summary of ASEAN’s Utilities Statistics 2006, The 4th

meeting of The HAPUA Working Group No.7 – Power Reliability and Quality, Bali, Indonesia.

2. Experience with Regulation of Network Quality in Italy, UK and Netherlands, Electrical Power Quality and Utilization, Magazine, Vol. II, No.1, 2006.

3. The first application of resonant earthing with residual compensation to a New Zealand distribution network, EESA Energy NSW Conference paper, 2007

4. World Bank Policy Research Working Paper 4197, April 20075. Annual Report 2012, Tanega Nasional Berhad (TNB), Malaysia.

6. Annual Report 2011/12, Energy Market Authority (EMA), Singapore.7. นพดา ธรอจฉรยกล, รายงานสรปผลการศกษาเปรยบเทยบ

คาดชน SAIFI และ SAIDI ของตางประเทศ, โครงการวจยเพอศกษาวธการทเหมาะสมในการตงคาเปาหมายดานความเชอถอไดของการไฟฟาสวนภมภาค, 2551.

8. ภาควชาวศวกรรมไฟฟา คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลย เกษตรศาสตร, รายงานการวเคราะหความเชอถอไดของเมองใหญในตางประเทศ, งานศกษาความเหมาะสมโครงการพฒนาระบบไฟฟาในเมองใหญของการไฟฟาสวนภมภาค, 2555.

9. ช�านาญ หอเกยรต, ความเชอถอไดและการบ�ารงรกษาระบบจ�าหนายไฟฟา, พมพครงท 2, จรลสนทวงศการพมพ, 2553.

- กรรมการสาขาไฟฟา วสท.- กองบรรณาธการนตยสารไฟฟาสาร


86

ศพทวศวกรรมนาร

EngineeringVocabulary

นายเตชทต บรณะอศวกลคณะวทยาศาสตรเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยราชภฏธนบร

International Electrotechnical Commission : IEC

สวสดปมะเสง 2556 กบสมาชกของไฟฟาสาร ปนจะเปนปครบรอบ 70 ป วสท. ทจะมการจดตง

พระวษณฯ ทดานหนาของทางตก วสท. ดวย และขอประชาสมพนธใหทก ๆ ทานทราบเกยวกบเรองมาตรฐานใหมของ

สายไฟฟา ททาง สมอ. ไดประกาศ มอก 11-2553 เมอวนท 2 พ.ย. 2555 วาหลงจากนอก 270 วนหลงประกาศ

คอ วนท 30 ก.ค. 2556 ทางโรงงานผลตสายไฟฟาจะตองผลตตามมาตรฐานใหมเทานน ซงมาตรฐานสายไฟฟา

ใหมนมความแตกตางไปจากสายเดมในเรองประเภท ส ฉนวนของสายไฟฟา เปนตน ดงนนอยากจะขอเชญชวน

ทางสมาชกไฟฟาสาร วศวกร ชาง ผผลต ผขายและผเกยวของเตรยมรบมาตรฐานสายไฟฟาใหมกน เพอ

การเตรยมความพรอมสประชาคมอาเซยน ผมขออนญาตใหขอมลเลก ๆ นอย ๆ ทส�าคญตามมาตรฐานใหม

ในสวนสฉนวนของสายไฟฟาใหมตามจ�านวนของแกนสายไฟฟา ดงน

สายแกนเดยว ไมก�าหนด

สาย 2 แกน สฟา (N) และสน�าตาล (L)

สาย 3 แกน สเขยวแถบเหลอง (PE) สฟา (N) และสน�าตาล (L)

สาย 4 แกน สเขยวแถบเหลอง (PE) สน�าตาล (L1) สด�า (L2) และสเทา (L3)

สาย 5 แกน สเขยวแถบเหลอง (PE) สฟา (N) สน�าตาล (L1) สด�า (L2) และสเทา (L3)

ทงนทางสาขาไฟฟาวศวกรรมไฟฟา วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ จะมการจดงาน

สมมนาเรองมาตรฐานการตดตงทางไฟฟาส�าหรบประเทศไทยใชสวนทเกยวของกบมาตรฐานของสายไฟฟาใหม

ตาม มอก.11-2555 โดยในการสมมนาครงนคาดวาจะมการจดสมนาวนพฤหสบดท 25 เดอนเมษายน 2556 ทศนยนทรรศการ

และการประชมไบเทค กรงเทพฯ และอาจมการจดสมมนาสญจรไปในแตละภมภาค นาจะเปน 4 ภาคดวยกน ทงน

ขอทราบขอมลเปนทแนชดกอน ขอใหทกทานตดตามการจดสมมนาของทางสาขาวศวกรรมไฟฟาไดตามเวบไซต

www.eit.or.th บอย ๆ ในชวงตนป และเรอย ๆ เพอตดตามขาวสมมนาด ๆ สแวดวงวศวกรรมไฟฟากน รวมถง

ขาวสารในแวดวงวศวกรรมดวย

ส�าหรบค�าศพทในไฟฟาสารฉบบนขอน�าเสนอค�าวา International Electrotechnical Commission : IEC

เปนองคกรความรวมมอระหวางประเทศ ทกอตงมาเมอ พ.ศ. 2449 เพอจดประสงคในการพฒนามาตรฐาน

ตาง ๆ ทเกยวของกบไฟฟาและอเลกทรอนกสรวมกน โดยมสมาชกเปนหนวยงานระดบประเทศจากประเทศตาง ๆ

ทวโลก โดย IEC ไดมการพฒนาและตพมพมาตรฐานทหนวยงานจากประเทศตาง ๆ รวมกนพฒนาออกมามากมาย

(http://en.wikipedia.org) ขอดของการมมาตรฐานรวมกนคอ จะท�าใหการออกแบบ การผลต การใชงานอปกรณไฟฟา

และอเลกทรอนกสไปในทศทางเดยวกน ซงจะชวยอ�านวยความสะดวกในทางการคา และขจดการกดกนทางการคา

ทมาในรปแบบของขอก�าหนดมาตรฐานตาง ๆ ส�าหรบทางราชอาณาจกรไทย (ประเทศไทย) หนวยงาน สมอ. (TISI)


87กนยายน - ตลาคม 2555

เขารวมเปนสมาชกประเภท Full member กบ IEC เมอ พ.ศ. 2534 ดรายละเอยดจาก app.tisi.go.th ซงในหลาย

ประเทศไดน�ามาตรฐาน IEC ไปประยกตใชในประเทศของตน ซงอาจจะเปนประยกตใชแบบเตมรปแบบหรอประยกต

ใชบางสวน แลวแตความเหมาะสมของแตละประเทศ

ส�าหรบค�าศพทในครงนขอน�าเสนอค�าวา “International Electrotechnical Commission” [N] กน ซงม

ความหมายแยกและรวมกนดงน

international [ADJ]ระหวางประเทศ,Seealso:สากล,นานาชาต,เกยวกบประชากรหลายประเทศ,

เกยวกบความสมพนธระหวางประเทศ,Syn.global,worldwide

international [N] องคกรระหวางประเทศ

internationally [ADV] ระหวางประเทศ, Seealso: โดยเปนสากล, นานาชาต, Syn.globally

internationalism [N] นโยบายความรวมมอระหวางประเทศ, Seealso:นโยบายเกยวกบความสมพนธ

อนดระหวางประเทศ

internationalist [N] ผสนบสนนหลกการรวมมอระหวางประเทศ

internationalize [VT] ท�าใหเปนสากล, Syn. globalize

internationalization [N] การท�าใหเปนสากล, Syn. globalization

Electrotechnicalยงไมมการแปลความหมายเปนทางการซงอาจแปลไดวาเปนเทคนคทางไฟฟาและอเลกทรอนกส(แปลโดยผเขยนเอง)

commission [N]คานายหนา,Seealso:คาคอมมชชน

commission [N] งานทรบผดชอบ, Syn. duty, work, abligation

commission [N] อ�านาจทจะท�า

commissioned [N] ซงไดรบหนาท

commissionaire [N] ผทรบจางท�างานเลก ๆ นอย ๆ

commission 1. คณะกรรมการ, คณะกรรมาธการ, คณะมนตร 2. การเขาประจ�าการ

3. การขนระวาง [รฐศาสตร 17 ส.ค. 2544]

commission คาบ�าเหนจ [ประกนภย 2 ม.ค. 2545]

commission 1. คาปวยการ, คาบ�าเหนจ (ก. แพง) 2. คณะกรรมการ, คณะขาหลวง

(ก. ปกครอง) [นตศาสตร 11 ม.ค. 2545]

commissionagent ตวแทนคาตาง [ด factor] [นตศาสตร 11 ม.ค. 2545]

commissionofinquiry คณะกรรมการสบสวน [รฐศาสตร 17 ส.ค. 2544]

commission plan เทศบาลแบบคณะกรรมาธการ (อเมรกน) [รฐศาสตร 17 ส.ค. 2544]

commissiontoexaminewitnesses คณะผเดนเผชญสบพยาน [นตศาสตร 11 ม.ค. 2545]

commission,advisory คณะกรรมาธการทปรกษา, คณะกรรมการทปรกษา [รฐศาสตร 17 ส.ค. 2544]

Commission,CivilService; คณะกรรมการขาราชการพลเรอน (ก.พ.) (ไทย) [รฐศาสตร 17 ส.ค. 2544]CivilServiceCommission

commission,joint คณะกรรมาธการรวม (ระหวางประเทศ) [รฐศาสตร 17 ส.ค. 2544]


88

ประวตผเขยนนายเตชทตบรณะอศวกล• คณะวทยาศาสตรเทคโนโลยอตสาหกรรม

มหาวทยาลยราชภฏธนบร • เลขาฯ และกรรมการสาขาวศวกรรมไฟฟา วสท.

เอกสารและขอมลอางอง1. Google แปลภาษา2. LONGDO Dict.

มาตรฐาน IEC เปนมาตรฐานกลางทจะสามารถใชทงหมด

ของมาตรฐานหรอในบางสวนของมาตรฐานตามท

เหมาะสมกบแตละประเทศ

IEC standards are neutral standards that can be

use all of standard or in some parts of the standard

as appropriate to each country.

วสท. ไดน�ามาตรฐาน IEC หลายหวขอมาใชเพอ

ปรบเปลยนใหเหมาะสมกบการใชงานดานวศวกรรมใน

ประเทศไทย เชน มาตรฐานสายไฟฟา มาตรฐานตดตง

ทางไฟฟาส�าหรบประเทศไทย

EIT has adopted IEC standards are used to modify

the destination of choice for applications in

engineering, such as electrical wiring standards.

Electrical installation standards for Thailand.

Easy Easy Think Part. +++++ Don’t worry to practice and speak English.

“Justsayitandrepeatseveraltimes.”

ทงน ไดมการใหความหมายของค�าวา International Electrotechnical Commission คอองคกรความรวม

มอระหวางประเทศ(นานาชาต)วาดวยเรองทางไฟฟาและอเลกทรอนกส(แปลโดยผเขยนเอง)

The below several samples are for your practicing. “International Electrotechnical Commission”



โซลารเซลล อกหนงทางเลอกผลตพลงงานเพอสงแวดลอม

พลงงานไฟฟาทเราใชกนตามอาคารบานเรอนตาง ๆ นน คงปฏเสธไมไดวากระบวนการไดมาของพลงงานไฟฟามสวนตอการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดอนเปนสาเหตของการเกดภาวะโลกรอนใหแกโลก ยงมการผลตไฟฟามากเพยงใด ปรมาณคารบอนไดออกไซดและกาซเรอนกระจกอน ๆ กยงเพมปรมาณมากขนเทานน การผลตไฟฟายคใหมจงมความพยายามทจะลดปรมาณกาซเรอนกระจกทเกดจากการผลตไฟฟาใหไดมากทสด รวมถงการหนมาใชพลงงาน ทดแทนเพอการผลตไฟฟามากขน อาท การผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยซงเปนพลงงานทมศกยภาพมาก แมตนทนการผลตไฟฟาจากแสงอาทตยจะมราคาคอนขางสง

แตความกาวหนาของเทคโนโลยโซลารเซลลในปจจบนท�าใหราคาแผงโซลารเซลลถกลงกวาแตกอน น�าไปส การตงโรงไฟฟาโซลารเซลลขนาดใหญในหลาย ๆ ประเทศรวมถงประเทศไทยดวย นอกจากนนยงมการน�าไปตดตง ตามอาคาร บานเรอน โรงงานอตสาหกรรมตาง ๆ เพอผลตพลงงานใชเองดวย...และนคอบางสวนทมการน�า โซลารเซลลมาใชเพอผลตพลงงาน

ศนยคลงอะไหลปอรเชผลตพลงงานจากเซลลแสงอาทตย

Porsche Automobile Holding ผผลตรถยนตปอรเช ประเทศเยอรมน มเปาหมายส�าคญในการพฒนาการใชพลงงานและการเพมประสทธภาพพลงงานในโรงงานผลตรถยนต Wolfgang Leimgruber ซงเปนโรงงานปอรเช ตงอยท Zuffenhausen และ Sachsenheim โดยไดท�าการพฒนาประสทธภาพของพลงงานมาอยางตอเนอง และไดจดตงศนยการจดการพลงงานและกอสรางโรงงานไฟฟาเพอควบคมระบบพลงงานในโรงงาน เพอใหเกดการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ นอกจากนหลงคาของศนยท Sachsenheim ยงไดตดตงแผง โซลารเซลลทสามารถผลตพลงงานไดถง 2 ลานกโลวตตตอป สวนศนยโรงงานพนสทเมอง Zuffenhausen ยงไดตดตงเทคโนโลยเพอปองกนการท�าลาย สงแวดลอม ท�าใหเหนวานอกจากปอรเชจะใหความส�าคญในการอนรกษพลงงานแลว ยงใหความส�าคญแกสงแวดลอมดวย

และนท�าใหปอรเชเปนโรงงานผลตรถยนตแหงแรกในประเทศเยอรมนทผานการตรวจสอบเกยวกบมาตรฐานการบรหารจดการพลงงาน หรอ Energy Management Standard ISO 50001 อนเปนมาตรฐานททวโลกใหการยอมรบวาเปนระบบการจดการพลงงาน อยางเปนระบบ เพอใหการใชพลงงานเกดประสทธภาพสงสด

ขาวนวตกรรม

InnovationNews

นางสาววไลภรณ ชชวาลย


90

Al Bahar Tower แผงหมผนงอาคารประหยดพลงงานAl Bahar Tower เปนอาคารแฝดส�านกงานใหญแหงใหมของ

Abu Dhabi Investment Council ตงอยท Al Qurum Beach ประเทศ

สหรฐอาหรบเอมเรตส ซงประเทศเขตรอนในตะวนออกกลางการปองกน

แสงแดดและความรอนทจะเขาสตวอาคารเปนเรองส�าคญทวศวกรและ

สถาปนกผออกแบบตองค�านงถง เพราะจะสงผลโดยตรงตอการใช

พลงงานเพอปรบอณหภมในอาคาร

Aedas architecture firm บรษทสถาปนกผออกแบบอาคาร

จงแกปญหานดวยการออกแบบ “แผงอาคาร” หรอเปลอกหมอาคาร

ใหสามารถเปด-ปดไดอตโนมตตามการเคลอนทของดวงอาทตย

เพอลดปรมาณแสงแดดและความรอนทจะเขาสตวอาคารและลดการ

ใชพลงงานในอาคาร ท�าให Al Bahar Tower ไดรบการกลาวขานวา

เปน “Green Facade” หรอแผงหมอาคารสเขยวทมสวนอยางมากตอ

การอนรกษพลงงานในอาคาร

Al Bahar Tower เปนตกแฝดความสง 145 เมตร ม 29 ชน ใชเปน

ส�านกงานทรองรบคนท�างานไดกวา 2,000 คน โครงสรางภายในจ�าลอง

รปแบบมาจากรงผง ผสานเขากบสถาปตยกรรมแบบตะวนออกกลาง โดย

แผงบงแดดออกแบบเปนรปสามเหลยมท�ามาจากไฟเบอรกลาสประกอบ

เขาดวยกน และตดตงตวแผงบงแดดใหยนออกมาจากตวอาคารประมาณ

2 เมตร โดยจะหอหมตวอาคารไวเกอบทงหมด เวนทางดานทศใตของ

ตวอาคารเพอตดตงแผงโซลารเซลลไวส�าหรบผลตพลงงาน

แผงบงแดดจะถกตงโปรแกรมเอาไวลวงหนาใหสามารถหบหรอเปด

เองไดอตโนมตเมอมแสงจากดวงอาทตยพาดผาน เพอใหภายในอาคารได

รบแสงสวางจากธรรมชาตอยางพอเพยง โดยไมจ�าเปนตองใชแสงสวางจาก

ไฟฟา นอกจากนนในยามกลางคนแผงบงแดดนจะกางออกเพอหมอาคาร

เอาไว ปองกนไมใหละอองเมดทรายปลวเขาสตวอาคาร

การกอสรางอาคารบานเรอนยคใหมนอกจากความสวยงามแลว

ยงตองค�านงถงการอนรกษพลงงาน ลดการใชทรพยากรใหไดมาก

ทสด เพอใหเรายงมทรพยากรใชตอไปถงรนลกรนหลาน และไมเปน

การท�ารายธรรมชาตจนเกนไปนก

แหลงขอมลอางอง 1. www.porsche.co.th 2. http://inhabitat.com/abu-dhabis-stunning-al-behar-towers-are-shaded-by-a-transforming-geometric-facade/3. http://www.designboom.com/architecture/aedas-al-bahar-towers/


ล�ำดบ กจกรรม วนท สถำนท

1การอบรมเรอง "มาตรฐานตดตงไฟฟาส�าหรบประเทศไทย และออกแบบระบบไฟฟา"

15-16-17 ก.พ.56

วสท. 4500

2การอบรมเรอง "Substation Equipment and Protective Relaying"

2-3 ม.ค.56

วสท. 2,800

3การอบรมเร อง "Transmiss ion and

Distribution System"9-10 ม.ค.56 วสท. 2,800

4

การอบรมเรอง "การปองกนฟาผาส�าหรบ

สงปลกสราง และการปองกนแมเหลกไฟฟา

จากฟาผา"

22-23

ม.ค.56วสท. 2,800

5

การอบรมเรอง "มาตรฐานระบบแจงเหต

เพลงไหม และมาตรฐานไฟฟาแสงสวางฉกเฉน

และปายทางออกฉกเฉน"

30

ม.ค.56วสท. 1,700

6การอบรมเรอง การจดการไฟฟาและพลงงาน

ส�าหรบระบบ ICT ในอาคาร

14

พ.ค.56วสท. 2,000/2,500

หมำยเหต : วน/เวลาอบรม อาจมการเปลยนแปลงตามความเหมาะสม

ตดตอสอบถำมรำยละเอยดเพมเตม และสมครไดท

วศวกรรมสถำนแหงประเทศไทย ในพระบรมรำชปถมภ (วสท.)

487 ซอยรำมค�ำแหง 39 ถนนรำมค�ำแหง แขวงพลบพลำ เขตวงทองหลำง กรงเทพฯ 10310

โทรศพท 0 2184 4600-9, 0 2319 2410-13 โทรสำร 0 2319 2710-11

Homepage : www.eit.or.th E-mail : [email protected]

ปฏทนกจกรรม ก�ำหนดกำรอบรมสำขำวศวกรรมไฟฟำวศวกรรมสถำนแหงประเทศไทย ในพระบรมรำชปถมภ (วสท.) พ.ศ. 2556

อตรำคำลงทะเบยน

สมำชก/ขำรำชกำร/บคคลทวไป


92

สาขาวศวกรรมไฟฟา วสท. เขาอวยพรปใหมผวาการการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

นายลอชย ทองนล ประธานสาขาวศวกรรมไฟฟา วสท. รวมกบ นายประสทธ เหมวราพรชย (ทปรกษา) และนายเตชทต

บรณะอศวกล (เลขาฯ) ไดเขาพบและอวยพรปใหมแด นายสทศน ปทมสรวฒน ผวาการการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย ในวารดถ

ขนปใหม 2556 ทงน ผวาการการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย ไดมด�ารและแจงเจตจ�านงในการสนบสนนกจกรรมทางวชาการ

ดานวศวกรรมฯ ของ วสท.

ขาวประชาสมพนธ

ปกณกะ

Variety

วสท.จดอบรมเชงวชาชพเรอง “การใชเทคโนโลยภาพถายความรอนอนฟราเรดอยางมออาชพ”

วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ จดอบรมเชงวชาชพ เรอง “การใชเทคโนโลยภาพถาย

ความรอนอนฟราเรดอยางมออาชพ : ระดบ 1” รนท 8 ระหวางวนท 16–17, 23–24 พฤศจกายน 2555 ณ หองประชม

อาคาร วสท. ซอยรามค�าแหง 39 ซงผเขารวมอบรมไดเรยนรทฤษฎของคลนอนฟราเรด หลกการถายภาพความรอนเพอให

บนทกขอมลไดอยางถกตอง การวเคราะหภาพถายความรอน เพอการประยกตใชกบงานแตละประเภท นอกจากนนผเขาอบรม

ครบตามระยะเวลาทก�าหนด และผานการทดสอบประเมนผลตามเกณฑทก�าหนดจะไดรบประกาศนยบตรการฝกอบรม

ในหลกสตรนดวย



เมอวนท 23 พฤศจกายน 2555 การไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) ท�าพธเปดศนยฝกปฏบตการไฟฟาแรงสง

ณ อ�าเภอนครชยศร จงหวดนครปฐม โดยมนายน�าชย หลอวฒนตระกล เปนประธาน เพอเปนสถานทฝกอบรมพฒนา

ดานเทคนควศวกรรมใหแกบคลากรของ กฟภ.และบคคลภายนอกทวไป

คณะรฐมนตรแตงตงผวาการการไฟฟาสวนภมภาคคนท 12

เมอวนท 4 ธนวาคม 2555 คณะรฐมนตรมมตเหนชอบแตงตง

นายน�าชย หลอวฒนตระกล รองผวาการวางแผนและพฒนาระบบไฟฟา

การไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) ใหด�ารงต�าแหนงผวาการ กฟภ. ตงแตวนท

8 ธนวาคม 2555 เปนตนไป

การไฟฟาสวนภมภาคเปดศนยฝกปฏบตการไฟฟาแรงสง อ�าเภอนครชยศร จงหวดนครปฐม

กฟภ.เซนสญญาซอหลอด LED ประหยดไฟจาก L&E

นายน�าชย หลอวฒนตระกล ผวาการการไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) ถายภาพเปนทระลกรวมกบ นายปกรณ บรมาสพร

ประธานกรรมการบรหาร บรษท ไลทตง แอนด อควปเมนท จ�ากด (มหาชน) หรอ L&E ผน�าในธรกจผลตและจดจ�าหนาย

โคมไฟฟาและอปกรณแสงสวางรายใหญของประเทศไทยและภมภาคอาเซยน ในโอกาสทการไฟฟาสวนภมภาคลงนาม

ในสญญาซอหลอดประหยดพลงงานแบบ LED และอปกรณประกอบ พรอมตดตงภายในส�านกงานใหญ กฟภ.จ�านวน

5,000 หลอด จากบรษท ไลทตง แอนด อควปเมนท จ�ากด (มหาชน) ณ หองประชมคณะกรรมการ ส�านกงานใหญ

การไฟฟาสวนภมภาค


94

สรปกจกรรมของคณะกรรมการสาขาวศวกรรมไฟฟา

ประจ�าป 2555

ล�ำดบท กจกรรม วนทจ�ำนวนผเขำรวม

กจกรรม (คน)

การอบรม สมมนา

1 อบรม การใชเทคโนโลยภาพถายความรอนอนฟราเรด อยางมออาชพ:

ระดบ 1 รนท 6

13, 14, 20, 21

มกราคม 2555

21

2 อบรม การควบคมคณภาพไฟฟาและระบบสนบสนนส�าหรบระบบ

คอมพวเตอร

20 มกราคม

2555

80

3 อบรม การตรวจสอบและทดสอบระบบไฟฟาอาคาร (เพอการบ�ารงรกษา

และความปลอดภย) ทฤษฎและปฏบต รนท 27

4 กมภาพนธ

2555

33

4 อบรม ระบบการตอลงดน 11 กมภาพนธ

2555

54

5 อบรม Transmission and Distribution System 10-11 มนาคม

2555

69

6 อบรม Substation Equipment and Protective Relaying 17-18 มนาคม

2555

117

7 อบรม การวดวเคราะหคณภาพไฟฟาและวธแกไขปญหา (ทฤษฎและ

ปฏบต)

23-24 มนาคม

2555

20

8 อบรม การปองกนฟาผาส�าหรบสงปลกสรางและการปองกนแมเหลกไฟฟา

จากฟาผา

23-24 มนาคม

2555

50

9 อบรม มาตรฐานตดตงไฟฟาส�าหรบประเทศไทยและออกแบบระบบไฟฟา 30, 31 มนาคม,

1 เมษายน 2555

113

10 อบรม มาตรฐานระบบแจงเหตเพลงไหม และมาตรฐานไฟฟาแสงสวาง

ฉกเฉนและปายทางออกฉกเฉน

31 มนาคม 2555 41

11 อบรม การเลอก การใชงาน การทดสอบตามมาตรฐานใหม และการบ�ารง

รกษาแผงสวตชแรงต�า

21 เมษายน

2555

54







21 เมษายน

2555

29

13 สมมนา การค�านวณกระแสลดวงจร ตามมาตรฐาน IEC 60909 25 เมษายน

2555

77

14 อบรม การสอบเทยบมาตรฐานเครองมอวด 24 พฤษภาคม

2555

25

15 สมมนา การตรวจสอบระบบไฟฟาเพอความปลอดภย 26 พฤษภาคม

2555

70

16 อบรม การเลอกใช การออกแบบ การตดตง และการบ�ารงรกษา

หมอแปลงไฟฟาและแผงสวตชแรงต�า

1-2 มถนายน

2555

85

17 อบรม การเพมประสทธภาพและลดคาใชจายไฟฟาโดยการเพมคาเพาเวอร

แฟกเตอรและการกรองกระแสฮารมอนก ณ โรงแรมคนทาร เบย จ.ระยอง

7-8 มถนายน

2555

100

18 อบรม การวดวเคราะหและควบคมเสยงในอาคาร (ทฤษฎและปฏบต) 8-9 มถนายน

2555

9



30 มถนายน

2555

22



6, 7, 13, 14

กรกฎาคม 2555

23

21 อบรม Transmission and Distribution System 7-8 กรกฎาคม

2555

27

22 อบรม Lightning Discharge and Surge Voltage Protections 19-20 กรกฎาคม

2555

45

23 อบรม Substation Equipment and Protective Relaying 21-22 กรกฎาคม

2555

57

24 อบรม มาตรฐานตดตงไฟฟาส�าหรบประเทศไทยและออกแบบระบบไฟฟา 27, 28, 29

กรกฎาคม 2555

112

25 อบรม การเลอก การใชงาน การบ�ารงรกษา Motor และ Starter 16 สงหาคม

2555

40

26 อบรม การปองกนฟาผาส�าหรบสงปลกสรางและการปองกนแมเหลกไฟฟา

จากฟาผา

18-19 สงหาคม

2555

45

27 อบรม มาตรฐานระบบแจงเหตเพลงไหม และมาตรฐานไฟฟาแสงสวาง

ฉกเฉนและปายทางออกฉกเฉน

25 สงหาคม

2555

70


96



28 อบรม ระบบการตอลงดน 26 สงหาคม

2555

41

29 อบรม ความปลอดภยในการท�างานกบไฟฟา 1 กนยายน 2555 83

30 อบรม In-house training ใหกบ บมจ. โตโย-ไทย คอรปอเรชน หลกสตร

มาตรฐานตดตงไฟฟาส�าหรบประเทศไทยและออกแบบระบบไฟฟา

7, 8, 9 กนยายน

2555

57

31 อบรม Substation Equipment and Protective Relaying 6-7 ตลาคม

2555

77

32 อบรม มาตรฐานตดตงไฟฟาส�าหรบประเทศไทยและออกแบบระบบไฟฟา 12, 13, 14

ตลาคม 2555

109



13 ตลาคม 2555 40

34 อบรม การเพมประสทธภาพและลดคาใชจายไฟฟาโดยการเพมคาเพาเวอร

แฟกเตอรและการกรองกระแสฮารมอนก ณ โรงแรมมราเคล สวรรณภม

แอรพอรต จ.สมทรปราการ

8-9 พฤศจกายน

2555

120



16, 17, 23, 24

พฤศจกายน

2555

16

การศกษาและดงานของคณะกรรมการสาขาวศวกรรมไฟฟา

1 โรงงานไทยออยล จ�ากด (มหาชน) จ.ชลบร 2 มนาคม 2555 16

2 บรษท ไทยโซลาร เอนเนอรย จ�ากด จ.กาญจนบร 14 กนยายน

2555

13

96


การสมมนาเรองเตรยมพรอมรบสายไฟฟา ตาม มอก.ใหม และมาตรฐานการตดตงทางไฟฟาทปรบปรงใหม

รบจ�านวนจ�ากด

PDU/CPD6 หนวย

วนพฤหสบดท 25 เมษายน 2556 เวลา 09.00-16.00 น.ณ ศนยนทรรศการและการประชมไบเทค บางนา (หอง GH 201-202)

จดโดย วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (วสท.)รวมกบ สมาคมชางเหมาไฟฟาและเครองกลไทย (Temca)

หลกการและเหตผลเนองจากมาตรฐานการตดตงทางไฟฟาส�าหรบประเทศไทย พ.ศ. 2545 มการปรบปรงใหม โดยเฉพาะอยางยงการปรบปรงเพอให

สอดคลองกบมาตรฐานสายไฟฟาใหม ตาม มอก.11-2553 ซงอางตามมาตรฐาน IEC การเปลยนแปลงทส�าคญคอขอก�าหนดการใชงาน

การเดนสาย และขนาดกระแสของสายไฟฟา อกทงเพมขอก�าหนดการตดตงส�าหรบสถานทเฉพาะและบทอน ๆ ซงจะมผลกระทบกบ

การออกแบบ การตดตง และการตรวจสอบ เมอมาตรฐานฯ ดงกลาวประกาศใช ผทเกยวของจงตองทราบรายละเอยดเพอใหสามารถ

ปฏบตไดอยางถกตอง

สมาคมวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ จงไดรวมกบสมาคมชางเหมาไฟฟาและเครองกลไทย จดสมมนา

ขนเพอเผยแพรมาตรฐานฯ ดงกลาว โดยมวตถประสงคเพอใหผทเกยวของมความรและความเขาใจตรงกน ซงจะสามารถประยกตใชงาน

ไดอยางถกตอง

คณะวทยากร• นายลอชย ทองนล การไฟฟานครหลวง / ประธานคณะกรรมการสาขาวศวกรรมไฟฟา วสท., / กรรมการสภาวศวกร

• ผศ.ประสทธ พทยพฒน อาจารยพเศษภาควชาวศวกรรมไฟฟาก�าลง มหาวทยาลยเทคโนโลยมหานคร

• นายกตตพงษ วระโพธประสทธ การไฟฟานครหลวง

• นายสธ ปนไพสฐ กรมโยธาธการและผงเมอง

• รศ.ธนบรณ ศศภานเดช มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร

• นายกตตศกด วรรณแกว การไฟฟาสวนภมภาค

คาลงทะเบยนประเภทสมาชก จายภายในวนท 2 เมษายน 2556 จายหลงวนท 2 เมษายน 2556

• สมาชก วสท./Temca/ราชการ/รฐวสาหกจ/นสต นกศกษา 700 บาท/คน 1,000 บาท/คน

• บคคลทวไป 1,000 บาท/คน 1,500 บาท/คน

พเศษส�าหรบวศวกร

วศวกรทยงไมเปนสมาชก วสท. สามารถสมครและรบสทธลงทะเบยนในอตราสมาชกตามประเภททนทวสท.ขอสงวนสทธส�าหรบผทช�าระเงนกอนเทานน หากกรณทนงเตม

สนใจตดตอไดท วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (วสท.)487 ซอยรามค�าแหง 39 ถ.รามค�าแหง แขวงพลบพลา เขตวงทองหลาง กรงเทพฯ 10310โทรศพท 02 319 2410-3, 02 319 2708-9, 02 184 4600-9 ตอ 520, 521, 522 โทรสาร 02 319 2710-1Homepage : www.eit.or.th

ผใหการสนบสนน


ขอมลผลงโฆษณา (Client Information) วนท..............................................

บรษท / หนวยงาน / องคกร ผลงโฆษณา (Name of Advertiser) :...........................................................................................

ทอย (Address) :........................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................

โทรศพท/Tel :............................................................................โทรสาร/Fax :............................................................................

ชอผตดตอ/Contact Person :............................................................อเมล/E-mail :....................................................................

เจาของ : วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (วสท.) 487 รามค�าแหง 39 (ซอยวดเทพลลา) วงทองหลาง กทม. 10310ผจดท�า : บรษท ไดเรคชน แพลน จ�ากด 539/2 อาคารมหานครยบซม ชน 22A ถ.ศรอยธยา แขวงถนนพญาไท เขตราชเทว กทม. 10400

ฉบบทตองการลงโฆษณา (Order) ฉบบเดอนมนาคม-เมษายน 56 ฉบบเดอนพฤษภาคม–มถนายน 56 ฉบบเดอนกรกฎาคม–สงหาคม 56 ฉบบเดอนกนยายน–ตลาคม 56 ฉบบเดอนพฤศจกายน–ธนวาคม 56 ฉบบเดอนมกราคม–กมภาพนธ 57

อตราคาโฆษณา (Order) (กรณาท�าเครองหมาย ในชอง มความประสงคสงจองโฆษณา “นตยสารไฟฟาสาร”)

ต�าแหนง (Position) อตราคาโฆษณา (Rates)

ปกหนาดานใน (Inside Front Cover) 55,000 บาท (Baht)

ปกหลง (Back Cover) 60,000 บาท (Baht)

ปกหลงดานใน (Inside Back Cover) 50,000 บาท (Baht)

ตรงขามสารบญ (Before Editor - lift Page) 48,000 บาท (Baht)

ตรงขามบทบรรณาธการ (Opposite Editor Page) 47,000 บาท (Baht)

ในเลม 4 ส เตมหนา (4 Color Page) 45,000 บาท (Baht)

ในเลม 4 ส 1/2 หนา (4 Color 1/2 Page) 23,000 บาท (Baht)

ในเลม 4 ส 1/3 หนาแนวตง (4 Color 1/3 Page) 16,500 บาท (Baht)

ในเลม ขาว-ด�า เตมหนา (1 Color Page) 23,000 บาท (Baht)

ในเลม ขาว-ด�า ส 1/2 หนา (1 Color 1/2 Page ) 12,000 บาท (Baht)



รวมเงนทงสน (Total).......................................................บาท (......................................................................................)

หมายเหต - อตราคาโฆษณานยงไมรวมภาษมลคาเพม - เงอนไขการช�าระเงน 15 วน นบจากวนวางบล ทางบรษทฯ จะเรยกเกบเปนรายฉบบ - โปรดตดตอ คณสพจน แสงวมล ประชาสมพนธ นตยสารไฟฟาสาร ของวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (วสท.) โทรศพท 0 2642 5241-3 ตอ 110, 133 โทรสาร 0 2247 2363 E-mail : [email protected]

ใบสงจองโฆษณา (Advertising Contract)นตยสารไฟฟาสาร (Electrical Engineering Magazine)

ผสงจองโฆษณา (Client).........................................................

ต�าแหนง (Position)..........................................................

วนท (Date)............./......................../.............

ผขายโฆษณา (Advertising Sales)..........................................

วนท (Date)............./......................../.............

กรณาสงใบสงจองทางโทรสาร 0 2247 2363


ใบสมครสมาชก/ใบสงซอนตยสารนตยสารไฟฟาสาร (Electrical Engineering Magazine)

วนท...................................

ชอ-นามสกล....................................................................................................................................................................

บรษท/หนวยงาน ............................................................................................................................................................

เลขท......................................................อาคาร.......................................................ซอย.................................................

ถนน.......................................................ต�าบล/แขวง.......................................................................................................

อ�าเภอ/เขต..............................................จงหวด......................................................รหสไปรษณย...................................

โทรศพท..................................................โทรสาร....................................................E-mail:.............................................

ทอย (ส�าหรบจดสงนตยสาร กรณทแตกตางจากขางตน).................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................

กรณาท�าเครองหมาย ในชอง มความประสงคสมครสมาชกนตยสาร “ไฟฟาสาร”

มความประสงคสมครเปนสมาชกนตยสารไฟฟาสาร ในประเภท :

1. บคคลทวไป ครงป 3 ฉบบ รบนตยสารฉบบละ 1 เลม ราคา 220 บาท

1 ป 6 ฉบบ รบนตยสารฉบบละ 1 เลม ราคา 440 บาท

2. นตบคคล ครงป 3 ฉบบ รบนตยสารฉบบละ 3 เลม ราคา 660 บาท

1 ป 6 ฉบบ รบนตยสารฉบบละ 3 เลม ราคา 1,320 บาท

แถมฟร หนงสอเทคโนโลยสะอาด จ�านวน 3 เลม มลคา 320 บาท

3. นตบคคลขนาดใหญ ครงป 3 ฉบบ รบนตยสารฉบบละ 5 เลม ราคา 1,100 บาท

1 ป 6 ฉบบ รบนตยสารฉบบละ 3 เลม ราคา 2,200 บาท

แถมฟร หนงสอเทคโนโลยสะอาด จ�านวน 3 เลม มลคา 320 บาท

และเสอ PREclub 1 ตว มลคา 550 บาท

ตองการนตยสารตงแตฉบบท/เดอน................................................ถงฉบบท/เดอน......................................................

ช�าระเงนโดย

เชคธนาคาร...............................................สาขา...........................................เลขทเชค................................................

โอนเงนเขาบญชประเภทออมทรพย ชอบญช “บรษท ไดเรคชน แพลน จ�ากด”

ธนาคารกสกรไทย สาขาถนนรางน�า เลขทบญช 052-2-56109-6

หมายเหต

• กรณาสงหลกฐานการโอนเงนและใบสมครสมาชกมาท โทรสาร 0 2247 2363 โดยระบเปนคาสมาชก “นตยสารไฟฟาสาร”

เจาของ : วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (วสท.) 487 รามค�าแหง 39 (ซอยวดเทพลลา) วงทองหลาง กทม. 10310ผจดท�า : บรษท ไดเรคชน แพลน จ�ากด 539/2 อาคารมหานครยบซม ชน 22A ถ.ศรอยธยา แขวงถนนพญาไท เขตราชเทว กทม. 10400


ไฟฟ้าสาร ปีที่ 20 ฉบับที่ 1 ม.ค.-ก.พ.56

Documents