บทท�� 3

ความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค�และอ�ปทาน

(Elasticity of Demand and Supply)

ความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค�(Elasticity of Demand)

• ความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค�ต่�อราคา (Price Elasticity of Demand)

•ความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค�ต่�อรายืได� (Income Elasticity of Demand)•ความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค�ต่�อราคาส�นค�าอ��นท��เกี่��ยืวข�อง (Cross Elasticity of Demand)

ความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค�(Elasticity of Demand)

• ความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค�ต่�อราคา (Price Elasticity of Demand): กี่ารว!ดเปอร�เซนต่�กี่ารเปล��ยืนแปลงของปร�มาณซ�$อท��ม�ต่�อกี่ารเปล��ยืนแปลงของราคาส�นค�าชน�ดน!$นPrice Elasticity Demand (ED) = %

change in quantity

% change in price

กี่ารว!ดความยื�ดหยื��นของ D & S ม� 2ว�ธี�

1. Point Elasticity (แบบจุ�ด) : ค(านวณจุากี่จุ�ดๆ เด�ยืวบนเส�น Demand หร�อ

Supply ใช�ในกี่รณ�ท��ราคาม�กี่ารเปล��ยืนแปลงน�อยืมากี่

2. Arc Elasticity (แบบช�วง ) : ค(านวณจุากี่จุ�ด 2 จุ�ดบนเส�น Demand หร�อ Supply ใช�ในกี่รณ�ท��ราคาม�กี่ารเปล��ยืนแปลงมากี่

สู�ตรในการคำานวณ 1 . Point Elasticity

= % Q = dQ/q = dQ . P

2. Arc Elasticity

= % Q = dQ /((Q1+Q2)/2 )

= dQ . (P1+P2)

% P dP/P dP Q

% P dP /( (P1+P2)/2 )

dP(Q1+Q2)

ล!กี่ษณะของความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค�ต่�อราคา

• อ�ปสงค�ม�ค�าความยื�ดหยื��นมากี่ (Ed > 1)• อ�ปสงค�ม�ค�าความยื�ดหยื��นน�อยื (Ed < 1 )• อ�ปสงค�ม�ค�าความยื�ดหยื��นเท�ากี่!บ หน,�ง 1(Ed =

)• อ�ปสงค�ม�ค�าความยื�ดหยื��นมากี่ท��ส�ด (Ed = )• อ�ปสงค�ม�ค�าความยื�ดหยื��นน�อยืท��ส�ด (Ed = 0)

ความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค�ต่�อรายืได�

(Income Elasticity Demand)• ความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค�ต่�อรายืได� (Ey)

: เป-นกี่ารว!ดเปอร�เซนต่�กี่ารเปล��ยืนแปลงของปร�มาณซ�$อท��ม�ต่�อกี่ารเปล��ยืนแปลงของรายืได�

Ey = % กี่ารเปล��ยืนแปลงของปร�มาณซ�$อ% กี่ารเปล��ยืนแปลงของ

รายืได�

ล!กี่ษณะความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค�ต่�อรายืได�

• 0Ey > , ส�นค�าปกี่ต่� (Normal Goods) ร.ป (กี่)• EE < 0 , ส�นค�าด�อยืค�ณภาพ (Inferior Goods)

ร.ป (ข)

Y

0

D

Q ร.ป กี่

Y

0 QD

ร.ป ข

สู�ตรในการคำานวณ 1 . Point Elasticity

= % Q = dQ/q = dQ . Y

2. Arc Elasticity

= % Q = dQ /((Q1+Q2)/2 )

= dQ . (Y1 Y 2)

% Y dY/Y dY Q

% Y dY /((Y1+Y 2 2)/ ) dY (Q1+Q2)

ความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค�ไขว�

• ความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค�ไขว� (Ec) : ว!ดเปอร�เซนต่�กี่ารเปล��ยืนแปลงของปร�มาณ

ซ�$อท��ม�ต่�อเปอร�เซนต่�กี่ารเปล��ยืนแปลงของราคาส�นค�าอ��น

Ec = % กี่ารเปล��ยืนแปลงปร�มาณซ�$อ

% กี่ารเปล��ยืนแปลงของราคาส�นค�าอ��น

ล!กี่ษณะความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค�ไขว�

• Ec < 0 , กี่รณ�ส�นค�าสอง ชน�ดใช�ประกี่อบ กี่!น ร.ป (กี่)

• Ec > 0 , กี่รณ�ส�นค�าสองชน�ดใช�ทดแทนกี่!น ร.ป ( ข)

0

Pb

Qa

D

ร.ป (กี่) ร.ป (ข)0 Qa

DPb

สู�ตรในการคำานวณ 1 . Point Elasticity

= % QE = dQE/Qa = dQE E. b

2. Arc Elasticity

= % QE = dQE /((QE1+QE2 2)/ )

= dQE . (Pb1+Pb 2)

% Pb dPb/Pb dPb Qa

% Pb dPb /((Pb1+Pb 2 2)/ )

dPb (QE1+QE2)

ป2จุจุ!ยืท��กี่(าหนดความยื�ดหยื��นของDemand

• ส�นค�าชน�ดใดชน�ดหน,�งจุะม� Ed มากี่ เม��อ

•ส�นค�าชน�ดใดชน�ดหน,�งจุะม� Ed น�อยื เม��อ

1. เป็�นสู�นคำ�าแพง , ฟุ่��มเฟุ่�อย 2 . ม�สู�นคำ�าอ��นใช้�แทนได้�มาก

3 . เป็�นสู�นคำ�าคำงทน

1. เป็�นสู�นคำ�าจำาเป็�น เช้%น ป็&จำจำ'ย 4 2. เป็�นสู�นคำ�าท��ม�ราคำาน�อย

3. เป็�นสู�นคำ�าท��หาสู�นคำ�าอ��นทด้แทนได้�ยาก

ความยื�ดหยื��นของอ�ปสงค�และรายืร!บ

• รายืร!บรวม (Total Revenue : TR) = P x Q- Ed > 1 , TR P- Ed < 1 , TR P- Ed = 1 , TR ไม�เปล��ยืนแปลงเม��อราคาเปล��ยืน

ความยื�ดหยื��นของอ�ปทาน(Elasticity of Supply)

• ความยื�ดหยื��นของอ�ปทาน (Es) : กี่ารว!ดเปอร�เซนต่�กี่ารเปล��ยืนแปลงของ

ปร�มาณขายืท��ม�ต่�อกี่ารเปล��ยืนแปลงของราคาขายื

Es = % กี่ารเปล��ยืนแปลงของปร�มาณขายื

% กี่ารเปล��ยืนแปลงของราคาขายื

ล!กี่ษณะความยื�ดหยื��นของอ�ปทานP

0 Q

Es=0Es<1 Es=1

Es>1

Es=

กี่ารแทรกี่แซงราคาโดยืร!ฐบาล

• กี่ารแทรกี่แซงราคา- กี่าร กี่(าหนดราคาข!$นส.ง (Price Ceiling) เป-นมาต่รกี่ารเพ��อช�วยืเหล�อผู้.�บร�โภค- กี่าร กี่(าหนดราคาข!$นต่(�า (Floor Price) เป-น

มาต่รกี่ารเพ��อช�วยื เหล�อผู้.�ผู้ล�ต่

กี่ารกี่(าหนดราคาข!$นส.ง (Price Ceiling)

P

Pe

Pc

0 Qe Q2

E

S

B

D

Q1

Excess Demand

กี่ารแกี่�ป2ญหากี่รณ�เกี่�ดอ�ปสงค�ส�วนเกี่�น

กี่ารจุ!ดสรรป2นส�วนส�นค�า เช�นกี่ารแจุกี่ค.ปอง

กี่ารกี่(าหนดราคาข!$นต่(�า (Floor Price)

• กี่ารกี่(าหนดราคาข!$นต่(�า หร�อกี่ารประกี่!นราคา

0

P

PeP1

E

BA

Q1 Qe Q2 Q

Excess Supply

กี่ารแกี่�ป2ญหากี่รณ�เกี่�ดอ�ปทานส�วนเกี่�น

Q

P

PfPe

0 Q1QeQ2

A BE

Sร!ฐร!บซ�$อส�วนเกี่�น

0

P

PfPe

Qe

D S

AE

Q

ร!ฐจุ�ายืเง�นอ�ดหน�น

กี่ารเกี่8บภาษ�และกี่ารผู้ล!กี่ภาระภาษ�• กี่ารเกี่8บภาษ�จุากี่ผู้.�ขายื

- ภาษ�ต่�อหน�วยื (Specific Tax) ร.ป (กี่)- ภาษ�ค�ดเป-นร�อยืละของราคา (Ad Valorem Tax)

ร.ป (ข)

P

0 QQ0

TaxPt

P0

S

St

ร.ป (กี่)

0

Tax

P

QQ0

S

St

ร.ป (ข)

กี่ารเกี่8บภาษ�จุากี่ผู้.�ขายืและภาระภาษ�

P

E’

GD

S

St

TaxP1PeP2

Q0Q1 Q0

E

P3

กี่ารเกี่8บภาษ�จุากี่ผู้.�ซ�$อกี่ารเกี่8บภาษ�จุากี่ผู้.�ซ�$อ

- ภาษ�ต่�อหน�วยื (Specific Tax) ร.ป ( กี่)

- ภาษ�ค�ดเป-นร�อยืละของราคา (Ad Valorem Tax) ร.ป ( ข)

0 Q

P

P0Tax D

DtQ1 Q0

Specific Tax

ร.ป (กี่)

D

Dt

Tax

Q1 Q0

Advalorem Tax

P0

P

ร.ป (ข)

กี่ารเกี่8บภาษ�จุากี่ผู้.�ซ�$อและภาระภาษ�

0

P

P1P0PtP3

E’

E

D

Dt

QQt Q0

S

ab