اصول مقاوم سازي تاسيسات جنبي و سازه آبي در برابر بارهای...

7
ﻦ ﺳﻴﻨﺎ- www.Ficvsr.Civilica.IR 1 ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎﺭ ﺩﻳﻨﺎﻣﻴﮑﻲ ﻦ ﺭﺿﺎ ﺷ ﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺁﻧﻬـﺎ ﻣـ ﺷـﻮﺩ ﻭﻟـ ﻴـ ﮐـﻪ ﻟﺰﻟـﻪ ﻣـ ﺑﺎﺷـﺪ. ﮐـﻪ ﻧ ﺎﺯﻣﻨـﺪ ﻣﺮﺍﻗﺒـﺖ ﻭ ﺸﺮ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳـﺘﻔﺎﺩﻩ ﻭ ﺍ ﺠـﺎﺩ ﺑﺸـﺮ ﺑـﻮﺩﻩ ﺮ ﻧﻘـﺎﻁ ﺩﻧ ﻴـ ﺎ ﺳـﺎﺯﻩ ﻫـﺎ ﺁﺑـ ﺟﺪ ﻳـ ﺪ ﻭ ﺖ ﻟﺰﻭﻡ ﺑﻬﺴـﺎﺯ ﻭ ﻣﺮﺍﻗﺒـﺖ ﻭ ﻧﮕﻬـﺪﺍﺭ ﻫـﺎ ﺁﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘـﻪ ﺷـﻮﺩ. ﺩﺭ ﺳـﺎﺯﻩ ﻫـﺎ ﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳـﺖ ﻭ ﻣ ﻄﻠﺒـﺪ ﮐـﻪ ﺍﻣـﺮ ﺗﻌﻤ ﻴـ ﺮﺍﺕ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﭘﺬ ﺮﺩ. ﺰﻟﻪ ﺠﺎﺩ ﺑﺸﺮ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺗﺎﮐﻨﻮﻥ ﮔﺴﺘﺮﻩ ﺁﺑ ﺟﺪ ﺪ ﻭ ﻗﺪ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣ ﺧﻮﺭﺩ ﺖ ﻭ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﻣ ﺑﺎﺷﺪ ﺩﺭ ﺍ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻋﻤﺮان و ﻣﻘﺎوم ﺳﺎزي30 / 2 / 88 - ﻣﺸﻬﺪ ﻣﻘﺪس ﺗﺎﻻر اﺑﻦ ﺍﺻﻮﻝ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﺳﺎﺯ ﻱ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎﺕ ﺟﻨﺒﻲ ﻭ ﺳﺎﺯﻩ ﺁﺑ ﺁﺭﺵ ﺳﻬﺮﺍﺑﻲ، ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻔﺘﻲ، ﺻﻤﺪ ﺩﻫﻘﺎﻥ، ﻓﺮﺯﺍﺩ ﺳﺮﭘﺮﻱ ، ﺍﻣ ﻨﺒﻲ ﻣﺘﺼﻞ ﻳﺎ ﻣﻨﻔﮏ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﭼﺎﺭ ﺧﺴﺎﺭﺍﺕ ﺩﺭ ﮔﺴﺘﺮﻩ ﺍﺳﺘﻔ ﻡ ﺗﺨﺮ ﺐ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧ ﺍﺑﻨ ﻪ ﺁﺑ ﻦ ﻭﻗﻮﻉ ﺑﻼ ﻃﺒ ﻌـ ﻭ ﺯﻟ ﺍﺳﺖ. ﺍﺑﻨ ﻪ ﺁﺑ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧ ﺎﺯ ﻫﺎ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺍﺯ ﺑﺪﻭ ﭘ ﺪﺍ ﺶ ﺑﺸ ﮔﺴﺘﺮﻩ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧ ﺪﺍ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭ ﺟﺎ ﺟﺎ ﺮﺍﻥ ﻭ ﺳـﺎ ﺧﻮﺭﺩ ﻭﻟ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺍﻫﻤ ﺖ ﺑﺴﺰﺍﺋ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺍ ﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺳﻌ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﻟﺰﻭﻡ ﺍ ﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻭ ﺭﺍﻫﮑﺎﺭﻫ ﻭﻡ ﻭ ﭘﺎ ﺶ ﻭﺿﻌ ﺖ ﺍﺯ ﺟﺎ ﮕﺎﻩ ﻣﺘﻔﺎﻭﺗ ﺑﺎ ﺳﺎ ﺮ ﺍﺑﻨ ﻪ ﺑﺮﺧﻮﺭ ﺎﺯ ﻟﺮﺯﻩ ﺍ ﺑﺎ ﻣﺎﻧ ﺘﻮﺭ ﻨﮓ ﻣﺪﺍﻭﻡ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭ: ﺭﺍﻫﮑﺎﺭﻫﺎ ﺑﻬﺴﺎﺯ ، ﻣﻘﺎﻭﻡ ﺳﺎﺯ، ﺍﺑﻨ ﻪ ﺁﺑ ، ﺳﺪ ، ﺯﻟﺰ ﻪ ﺑﻪ ﻧ ﺎﺯ ﻫﺎ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺍﺯ ﺑﺪﻭ ﭘ ﺪﺍ ﺶ ﺑﺸﺮ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻭ ﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭ ﺟﺎ ﺟﺎ ﺮﺍﻥ ﻭ ﺳﺎ ﺮ ﻧﻘﺎﻁ ﺩﻧ ﺎ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎ ﺍﺯ ﺍﻫﻤ ﺖ ﺑﺴﺰﺍﺋ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﻟﺰﻭﻡ ﺑﻬﺴﺎﺯ ﻭ ﻣﺮﺍﻗﺒﺖ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﻟﺰﻭﻡ ﺍ ﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻭ ﺭﺍﻫﮑﺎﺭﻫﺎ ﺁﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺷﻮﺩ. ﺮﺍﺕ ﺁﻥ ﺑﺮ ﺳﺎﺯﻧﺪﻫﺎ ﺍﻧﺴﺎﻧ: ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭼﮑ ﺪﻩ: ﺍﺑﻨﻴﻪ ﻭ ﺗﺎﺳﻴﺎﺕ ﺟﻨ ﺍﻫﻤ ﺖ ﺩﺍﺭﺩ ﻋﺪﻡ ﺑﻬﺴﺎﺯ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺍ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺗﺎﮐﻨﻮﻥ ﮔ ﻗﺪ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﻣ ﺑﺎﺷﺪ ﺩ ﺁﺑ ﺑﻬﺴﺎﺯ ﻣﺪﺍﻭ ﺸﮕ ﺮﺍﻧﻪ ﻭ ﺑﻬﺴﺎ ﮐﻠﻤﺎﺕ ﮐﻠ۱ - ﻣﻘﺪﻣﻪ: ﺍﺑﻨ ﻪ ﺁﺑ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧ ﺪﺍ ﻧﻤﻮﺩ ﻭﻟ ﮐﻪ ﺍ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺳﻌ ﺷﺪﻩ ﺍ۲ - ﺯﻟﺰﻟﻪ ﻭ ﺍﺛﺮ

Upload: saeed

Post on 15-Nov-2014

99 views

Category:

Documents


5 download

DESCRIPTION

ابنیه و تاسیسات جنبی متصل یا منفک به آنها دچار حسارات در گستره استفاده از آنها می شود ولی چیزی که اهمیت دارد عدم تخریب ناگهانی ابنیه آبی حین وقوع بلایای طبیعی و زلزله می باشد که نیازمند مراقبت و بهسازی مناسب است. ابنیه آبی با توجه به نیازهای انسان از بدو پیدایش بشری مورد استفاده و ایجاد بشر بوده است و تاکنون گستره فراوانی پیدا نموده است. در جای جای ایران و سایر نقاط دنیا سازه های آبی جدید و قدیمی به چشم می خورد ولی چیزی که از اهمیت بسزایی برخوردار است لزوم بهسازی و مراقبت و نگهداری از آنها می باشد در این مقاله سعی شده است به لزوم این مطلب و راهکارهای آن پرداخته شود.در سازه های آبی بهسازی مداوم و پابش وضعیت از جایگاه متفاوتی با سایر ابنیه برخوردار است و میطلبد که امر تعمیرات پیشگیرانه و بهسازی لرزه ای با ما نیتورینگ مداوم به صورت برنامه ریزی شده انجام پذیرد.

TRANSCRIPT

Page 1: اصول مقاوم سازي تاسيسات جنبي و سازه آبي در برابر بارهای دینامیکی

www.Ficvsr.Civilica.IR 1-تاالر ابن سينا

بار ديناميکي در برابر

يرين رضا شي، ام

کـه يزيـ چ يشـود ولـ يدر گستره استفاده از آنهـا مـ

ازمنـد مراقبـت و يکـه ن . باشـد يو زلزلـه مـ

جـاد بشـر بـوده يمورد اسـتفاده و ا يش بشر

د و يـ جد يآبـ يا سـازه هـا يـ ر نقـاط دن

يو مراقبـت و نگهـدار يبرخوردار است لزوم بهسـاز

يدر سـازه هـا .آن پرداختـه شـود ين مطلب و راهکارهـا

رات يـ طلبـد کـه امـر تعم يه برخوردار اسـت و م

.رديشده انجام پذ

، سد ، زلزله

جاد بشر بوده است و تاکنون گستره يمورد استفاده و ا

خورد يبه چشم م يميد و قديجد يآب

ن يباشد در ا ياز آنها م يو مراقبت و نگهدار

تاالر ابن سينا –مقدس مشهد -30/2/88 –سازي عمران و مقاوم همايشنخستين

در برابر يآبي تاسيسات جنبي و سازه مقاوم سازاصول

، امآرش سهرابي، محمد عفتي، صمد دهقان، فرزاد سرپري

در گستره استفاده از آنهـا مـ خساراتدچار ابنيه و تاسيات جنبي متصل يا منفک به آنها

و زلزلـه مـ يعـ يطب ياين وقوع باليح يه آبيابن يب ناگهانيت دارد عدم تخر

ش بشريدايانسان از بدو پ ياز هايبا توجه به ن يه آبيابن. مناسب است

ر نقـاط دن يران و سـا يا يجا يدر جا. دا نموده استيپ يتاکنون گستره فراوان

برخوردار است لزوم بهسـاز يت بسزائيکه از اهم يزيچ يخورد ول يبه چشم م

ن مطلب و راهکارهـا يشده است به لزوم ا ين مقاله سعيباشد در ا

ه برخوردار اسـت و م ير ابنيبا سا يگاه متفاوتيت از جايش وضعيمداوم و پا

شده انجام پذ يزينگ مداوم به صورت برنامه ريتوريبا مان يلرزه ا يرانه و بهساز

، سد ، زلزلهيه آبيابن ،ي، مقاوم ساز يبهساز يراهکارها: ي

مورد استفاده و ا يش بشريدايانسان از بدو پ ياز هايبا توجه به ن

آب يا سازه هاير نقاط دنيران و سايا يجا يدر جا. دا نموده است

و مراقبت و نگهدار يبرخوردار است لزوم بهساز يت بسزائيکه از اهم

.آن پرداخته شود ين مطلب و راهکارهايشده است به لزوم ا

:يانسان يزلزله و اثرات آن بر سازندها

نخستين

اصول

:دهيچک

ابنيه و تاسيات جنبي متصل يا منفک به آنها

ت دارد عدم تخرياهم

مناسب است يبهساز

تاکنون گستره فراواناست و

به چشم م يميقد

باشد در ا ياز آنها م

مداوم و پا يبهساز يآب

رانه و بهسازيشگيپ

يديکلمات کل

: مقدمه -۱

با توجه به ن يه آبيابن

دا نموده استيپ يفراوان

که از اهم يزيچ يول

شده است به لزوم ا يمقاله سع

زلزله و اثرات آن بر سازندها -۲

Page 2: اصول مقاوم سازي تاسيسات جنبي و سازه آبي در برابر بارهای دینامیکی

www.Ficvsr.Civilica.IR 2-تاالر ابن سينا

همين زمـان انـدك زلزله مخربترين پديده طبيعي است كه معموال بيش از چند ثانيه طول نمي كشد و در

هـا نيـز بـيش از قـدرت، بـه سـريع و ناگهـاني بـودن

اين حركات اغلب ناشي از تغييرات زمين سـاختي در حاشـيه گسـلها و رانـدگي هـا

سعه بيشتري يافته اند، زلزله هـا نيـز معمـوال تـراكم

زمين لرزه ها حاصل فرآيند زمين ساخت فعاليت کره زمين مي باشند که در اثر آزاد شدن انرژي ذخيره شـده در

لـيکن زلزلـه بـه . مي باشد) پوستهسنگهاي گرانيت در اعماق کم و متوسط و بازالت در اعماق زياد

معناي متداول آن ناشي از حرکات پوسته زمين روي گوشته آن مي باشد که باعث فشرده شـدن پوسـته زمـين در

هـاي روي زمـين چـه در اعمـاق بعضي مناطق گرديده و بعد با آزاد شدن انرژي از طريـق لغـزش بعضـي شـکاف

علت اصلي اين حرکـات، وجـود گرمـاي بسـيار زيـاد

گوشته زمين که بين هسته زمـين و پوسـته قـرار گرفتـه

حرکت دوراني خميره گوشته بين هسـته و

عث مي شود که پوسته روي گوشته به گردش درآيد و در کم ضخامت ترين قسمت پوسته که در کـف

بـا توجـه بـه . باشد از هم شکافته و گوشته خميري وارد پوسته گردد و آن را تحـت فشـار قـرار دهـد

)البرز و آناتولي در ترکيه

بـراي مثـال دخـول پوسـته در اقيـانوس (

ها فرآيند دگـر شـکلي و تکامـل پوسـته و

ها، يکي از بهترين منابع کسب اطالع از زمين ساخت فعـال

هـا مـي هاي شديد زمين و ايجاد خسارت در سـازه

تاالر ابن سينا –مقدس مشهد -30/2/88 –سازي عمران و مقاوم همايشنخستين

زلزله مخربترين پديده طبيعي است كه معموال بيش از چند ثانيه طول نمي كشد و در

هـا نيـز بـيش از قـدرت، بـه سـريع و ناگهـاني بـودن هاي زيادي را ببار مي آورد و علت بـروز ايـن خرابـي

اين حركات اغلب ناشي از تغييرات زمين سـاختي در حاشـيه گسـلها و رانـدگي هـا . حركات زمين باز مي گردد

سعه بيشتري يافته اند، زلزله هـا نيـز معمـوال تـراكم بوده و لذا در مناطقي كه شكستگي هاي ساختاري مذكور، تو

.بيشتري خواهند داشت

:ن ساختيحرکات زم

زمين لرزه ها حاصل فرآيند زمين ساخت فعاليت کره زمين مي باشند که در اثر آزاد شدن انرژي ذخيره شـده در

سنگهاي گرانيت در اعماق کم و متوسط و بازالت در اعماق زياد

معناي متداول آن ناشي از حرکات پوسته زمين روي گوشته آن مي باشد که باعث فشرده شـدن پوسـته زمـين در

بعضي مناطق گرديده و بعد با آزاد شدن انرژي از طريـق لغـزش بعضـي شـکاف

علت اصلي اين حرکـات، وجـود گرمـاي بسـيار زيـاد . ي پيوندددرياها و چه در داخل خشکي ها، زلزله بوقوع م

گوشته زمين که بين هسته زمـين و پوسـته قـرار گرفتـه . داخل هسته زمين و تغييرات دما از عمق به سطح مي باشد

حرکت دوراني خميره گوشته بين هسـته و . است از طرف هسته بسيار داغ و از طرف پوسته نسبتا سردتر مي باشد

عث مي شود که پوسته روي گوشته به گردش درآيد و در کم ضخامت ترين قسمت پوسته که در کـف

باشد از هم شکافته و گوشته خميري وارد پوسته گردد و آن را تحـت فشـار قـرار دهـد

:حالت کروي زمين اين پوسته اضافه شده به دو طريق متعادل مي گردد

البرز و آناتولي در ترکيه -براي مثال زاگرس (هاي مختلف جهان ظير سلسله کوهزايي، ن

(وارد شدن پوسته به گوشته در مرز بين صفحات واقع بر پوسته زمين

)آرام در زيرکشورهاي ژاپن و تايوان

ها فرآيند دگـر شـکلي و تکامـل پوسـته و در آن بخش اين رويدادها بطور عمده محدود به نواحي مي باشند که

ها، يکي از بهترين منابع کسب اطالع از زمين ساخت فعـال زمين لرزه. ساير بخشهاي دروني کره زمين ادامه دارد

هاي شديد زمين و ايجاد خسارت در سـازه هر منطقه بوده و از سوي ديگر رويداد آنها باعث ايجاد لرزش

نخستين

زلزله مخربترين پديده طبيعي است كه معموال بيش از چند ثانيه طول نمي كشد و در

هاي زيادي را ببار مي آورد و علت بـروز ايـن خرابـي خرابي

حركات زمين باز مي گردد

بوده و لذا در مناطقي كه شكستگي هاي ساختاري مذكور، تو

بيشتري خواهند داشت

حرکات زم -۳

زمين لرزه ها حاصل فرآيند زمين ساخت فعاليت کره زمين مي باشند که در اثر آزاد شدن انرژي ذخيره شـده در

سنگهاي گرانيت در اعماق کم و متوسط و بازالت در اعماق زياد (پوسته زمين

معناي متداول آن ناشي از حرکات پوسته زمين روي گوشته آن مي باشد که باعث فشرده شـدن پوسـته زمـين در

بعضي مناطق گرديده و بعد با آزاد شدن انرژي از طريـق لغـزش بعضـي شـکاف

درياها و چه در داخل خشکي ها، زلزله بوقوع م

داخل هسته زمين و تغييرات دما از عمق به سطح مي باشد

است از طرف هسته بسيار داغ و از طرف پوسته نسبتا سردتر مي باشد

عث مي شود که پوسته روي گوشته به گردش درآيد و در کم ضخامت ترين قسمت پوسته که در کـف پوسته با

باشد از هم شکافته و گوشته خميري وارد پوسته گردد و آن را تحـت فشـار قـرار دهـد ياقيانوس م

حالت کروي زمين اين پوسته اضافه شده به دو طريق متعادل مي گردد

زايي، ن کوه-الف

وارد شدن پوسته به گوشته در مرز بين صفحات واقع بر پوسته زمين -ب

آرام در زيرکشورهاي ژاپن و تايوان

اين رويدادها بطور عمده محدود به نواحي مي باشند که

ساير بخشهاي دروني کره زمين ادامه دارد

هر منطقه بوده و از سوي ديگر رويداد آنها باعث ايجاد لرزش

Page 3: اصول مقاوم سازي تاسيسات جنبي و سازه آبي در برابر بارهای دینامیکی

www.Ficvsr.Civilica.IR 3-تاالر ابن سينا

هاي لرزه زمين ساخت، زلزله شناسي محض و مهندسي زلزله حـائز

فالت ايران از جمله مناطق بسيار فعال جهان است كه در طي تاريخ تكوين زمين، حركات و فازهـاي تكتـونيكي

هـاي عميـق و طـويلي در سـتگي مهم و متعددي را پشت سر نهاده است و اين حركات باعـث بـروز گسـله و شك

اند كه بسياري از آنها در حال حاضر نيز فعال بوده و به جهت عمـق، طـول و سـازوكار، از

چـه آنهـايي كـه از (اي كه به گواه آمار و اطالعات موجـود

نگـار بـه ثبـت هاي لرزه اند و چه آنان كه در سده اخير و توسط دستگاه

هـاي بـزرگ و لـرزه خيز جهان بحساب آمده و همواره در معرض خطر زمـين

. باشد هاي مخرب مي

هايي هسـتند کـه سـاالنه در سـطح جهـان ثبـت

.باشدها مي حرکات صفحات تشکيل دهنده پوسته زمين عامل ايجاد اين زمين لرزه

افتد و بـه واسـطه انفجارهـايي در امتـداد مـرز صـفحات رخ

هاي فروريختـي لرزه شود كه به نام زمين

تاالر ابن سينا –مقدس مشهد -30/2/88 –سازي عمران و مقاوم همايشنخستين

هاي لرزه زمين ساخت، زلزله شناسي محض و مهندسي زلزله حـائز اين بررسي آنها از ديدگاهبنابر

فالت ايران از جمله مناطق بسيار فعال جهان است كه در طي تاريخ تكوين زمين، حركات و فازهـاي تكتـونيكي

مهم و متعددي را پشت سر نهاده است و اين حركات باعـث بـروز گسـله و شك

اند كه بسياري از آنها در حال حاضر نيز فعال بوده و به جهت عمـق، طـول و سـازوكار، از پوسته ايران زمين شده

اي كه به گواه آمار و اطالعات موجـود قدرت لرزه خيزي بااليي برخوردار مي باشند، بگونه

اند و چه آنان كه در سده اخير و توسط دستگاه شدهكتب و نوشتارهاي تاريخي استخراج

خيز جهان بحساب آمده و همواره در معرض خطر زمـين ايران در رده مناطق لرزه

هاي مخرب مي لرزه ويرانگر قرار داشته و تقريبا هر ساله شاهد رخداد زمين

:لرزه ن

: هاي تکتونيکي

هايي هسـتند کـه سـاالنه در سـطح جهـان ثبـت هاي تکتونيکي در برگيرنده تعداد بسيار زيادي از زلزله

حرکات صفحات تشکيل دهنده پوسته زمين عامل ايجاد اين زمين لرزه

: آتشفشاني يها

افتد و بـه واسـطه انفجارهـايي در امتـداد مـرز صـفحات رخ فقط در نواحي فعال آتشفشاني اتفاق مي

: هاي فروريختي

شود كه به نام زمين هايي ايجاد مي هاي زيرزميني، زمين لرزه ريختن غارها و كانال

.كوچك بوده و فقط اهميت محلي دارنداين تكانها بسيار

:هاي القايي

نخستين

بنابر. گردد

.باشد اهميت مي

فالت ايران از جمله مناطق بسيار فعال جهان است كه در طي تاريخ تكوين زمين، حركات و فازهـاي تكتـونيكي

مهم و متعددي را پشت سر نهاده است و اين حركات باعـث بـروز گسـله و شك

پوسته ايران زمين شده

قدرت لرزه خيزي بااليي برخوردار مي باشند، بگونه

كتب و نوشتارهاي تاريخي استخراج

ايران در رده مناطق لرزه) اند رسيده

ويرانگر قرار داشته و تقريبا هر ساله شاهد رخداد زمين

نيانواع زم -٤

هاي تکتونيکيزمين لرزه-

هاي تکتونيکي در برگيرنده تعداد بسيار زيادي از زلزله زمين لرزه

حرکات صفحات تشکيل دهنده پوسته زمين عامل ايجاد اين زمين لرزه. شوندمي

ها زمين لرزه -

فقط در نواحي فعال آتشفشاني اتفاق مياين زلزله ها

. دهند مي

هاي فروريختي زمين لرزه -

ريختن غارها و كانال بر اثر فرو

اين تكانها بسيار . موسومند

هاي القايي زمين لرزه -

Page 4: اصول مقاوم سازي تاسيسات جنبي و سازه آبي در برابر بارهای دینامیکی

www.Ficvsr.Civilica.IR 4-تاالر ابن سينا

هاي پشت سدها، تزريق آب يـا سـيالهاي ديگـر بـه

. شود هايي ايجاد مي لرزه جاهايي كه گسلهاي فعال وجود دارد زمين

روي زمين و يا برداشتن ناگهاني بار زيـادي از

هاي ناشي از معـادن نيـز در ايـن دسـته قـرار

ارتباط با آبگيري و تغييرات فصلي سطح آب درياچه سـد

هـايي را ايجـاد هـاي سـاختماني، نيـز زمـين لـرزه

.سازه گرديده است

تاالر ابن سينا –مقدس مشهد -30/2/88 –سازي عمران و مقاوم همايشنخستين

هاي پشت سدها، تزريق آب يـا سـيالهاي ديگـر بـه بر اثر آبگيري يا تغييرات ناگهاني سطح آب درياچه

جاهايي كه گسلهاي فعال وجود دارد زمين داخل زمين و يا استخراج آنها، مخصوصاً در

روي زمين و يا برداشتن ناگهاني بار زيـادي از توان بارگذاري سريع بر ها را مي لرزه زمين دليل اصلي اين

هاي ناشي از معـادن نيـز در ايـن دسـته قـرار لرزه زمين. ها به نام القايي موسومند لرزه زميناين . روي آن ذكر كرد

ارتباط با آبگيري و تغييرات فصلي سطح آب درياچه سـد راي كه د لرزه توان به زمين به عنوان مثال مي

. سفيدرود روي داد اشاره نمود

:هاي ناشي از انفجارها

هـاي سـاختماني، نيـز زمـين لـرزه انفجارهاي نظامي و صنعتي، همچنـين آمـد و شـد و يـا فعاليـت

.ش بيني استنمايند كه شدت، زمان وقوع و محل آنها قابل پي

سازه گرديده است يتايوان باعث ويران ۱۹۹۹زلزله سال ) ۱(شکل

نخستين

بر اثر آبگيري يا تغييرات ناگهاني سطح آب درياچه

داخل زمين و يا استخراج آنها، مخصوصاً در

دليل اصلي اين در واقع

روي آن ذكر كرد

به عنوان مثال مي. گيرند مي

سفيدرود روي داد اشاره نمود

هاي ناشي از انفجارها زمين لرزه -

انفجارهاي نظامي و صنعتي، همچنـين آمـد و شـد و يـا فعاليـت

نمايند كه شدت، زمان وقوع و محل آنها قابل پي مي

شکل

Page 5: اصول مقاوم سازي تاسيسات جنبي و سازه آبي در برابر بارهای دینامیکی

www.Ficvsr.Civilica.IR 5-تاالر ابن سينا

در ميان سازه هاي ساخته شده بدست بشر، سدها بداليل مختلف، از جمله اهميت اهـداف سـاخت و نيـز

فـردي برخـوردار بـه شدت و حساسيت خطرات و صدمات ناشـي از خرابـي احتمـالي آنهـا، از موقعيـت منحصـر

ايـن زلزلـه را .گيالن يکي از مخربترين زلزله هـاي تـاريخ معاصـر ايـران اسـت

نگاري سوئيس بر اساس اطالعاتي که توسط شـبکه

چنـد سـاعت پـس از .ريشـتر بـود ٣/٧ود يک ارزيابي مقدماتي ارائه کرد کـه بزرگـي آن

لرزه ديگر بـا پس ٤٠٠هاي بعد بيش از در هفته

بـه حـدي بـود کـه هـا شدت لرزش .توسط مرکز ژئوفيزيک دانشگاه تهران گزارش شد

.هاي اساسي در قسمت فوقاني پشت بندهاي مياني سد سفيدرود گرديد

کشـته و ٥٠٠٠٠غربي تهـران ويـران کـرده و حـدود

تهران در محلـي واقـع در منطقـه کيلومتري شمال غرب

قبل از وقوع زلزلـه، سـد، نيروگـاه و .واقع شده است

رودبار و منجيـل سـد ۱۳۶۹ولي پس زلزله سال

بـرداري آن بوجـود آمـد نيروگـاه و تاسيسـات

سـد لتيـان نيـز كـه عينـا . نامه به آن پرداختـه مـي شـود

ا آن و هاي مخرب قرار دارد كه بايد براي مقابلـه بـ

. مديريت بحران پس از وقوع زلزله، تجربيات مربوط به سد سفيدرود مد نظر قرار گيرد

تاالر ابن سينا –مقدس مشهد -30/2/88 –سازي عمران و مقاوم همايشنخستين

در ميان سازه هاي ساخته شده بدست بشر، سدها بداليل مختلف، از جمله اهميت اهـداف سـاخت و نيـز

شدت و حساسيت خطرات و صدمات ناشـي از خرابـي احتمـالي آنهـا، از موقعيـت منحصـر

:زلزله رودبار

گيالن يکي از مخربترين زلزله هـاي تـاريخ معاصـر ايـران اسـت ١٣٦٩يکم خرداد

نگاري سوئيس بر اساس اطالعاتي که توسط شـبکه به عنوان مثال مرکز خدمات لرزه .اند سراسر جهان ثبت کرده

ود يک ارزيابي مقدماتي ارائه کرد کـه بزرگـي آن ب نگارها ثبت شده

در هفته .رخ دادريشتر ٥/٦و ٢/٦لرزه قوي با بزرگي دو پس

توسط مرکز ژئوفيزيک دانشگاه تهران گزارش شدريشتر ٥/

هاي اساسي در قسمت فوقاني پشت بندهاي مياني سد سفيدرود گرديد منجر به ايجاد ترک

غربي تهـران ويـران کـرده و حـدود گيالن و زنجان را در شمال و شمال هاي استان

کيلومتري شمال غرب ٢٠٠مرکز اين زلزله در .زخمي بر جاي گذاشت

واقع شده است ،سفيدرود که بين دو شهر کامال ويران شده رودبار و منجيل

ولي پس زلزله سال برداري بوده تمامي تاسيسات وابسته به بهترين شكل در حال بهره

بـرداري آن بوجـود آمـد نيروگـاه و تاسيسـات ي گرديد و وقفه اي در بهـره هاي زياد سفيدرود دستخوش آسيب

نامه به آن پرداختـه مـي شـود وابسته سد نيز دچار صدمات جدي گرديد كه در اين پايان

هاي مخرب قرار دارد كه بايد براي مقابلـه بـ شرايطي مشابه سد سفيدرود دارد در معرض رخداد زمين لرزه

مديريت بحران پس از وقوع زلزله، تجربيات مربوط به سد سفيدرود مد نظر قرار گيرد

نخستين

در ميان سازه هاي ساخته شده بدست بشر، سدها بداليل مختلف، از جمله اهميت اهـداف سـاخت و نيـز

شدت و حساسيت خطرات و صدمات ناشـي از خرابـي احتمـالي آنهـا، از موقعيـت منحصـر

.هستند

زلزله رودبار -۵

يکم خرداد و لرزه سي زمين

سراسر جهان ثبت کرده

نگارها ثبت شده لرزه

دو پس ،زلزله اصلي

/٩هاي تا بزرگي

منجر به ايجاد ترک

استانلرزه اين زمين

زخمي بر جاي گذاشت ٥٠٠٠٠

سفيدرود که بين دو شهر کامال ويران شده رودبار و منجيل

تمامي تاسيسات وابسته به بهترين شكل در حال بهره

سفيدرود دستخوش آسيب

وابسته سد نيز دچار صدمات جدي گرديد كه در اين پايان

شرايطي مشابه سد سفيدرود دارد در معرض رخداد زمين لرزه

مديريت بحران پس از وقوع زلزله، تجربيات مربوط به سد سفيدرود مد نظر قرار گيرد

:جينتا -۶

Page 6: اصول مقاوم سازي تاسيسات جنبي و سازه آبي در برابر بارهای دینامیکی

www.Ficvsr.Civilica.IR 6-تاالر ابن سينا

ر يبـا سـا يگاه متفـاوت يت از جايش وضع

نـگ مـداوم بـه صـورت يتوريبـا مان يلـرزه ا

د يـ و جد يميقـد يآبـ يوارده به سازه ها

Borja, R.I., Chao, H-Y, Montans, F.J., response at Lotung LSST site. J. Geotechnical and Geoenvironmental

Dowding, C. H. & Rozen, A. 1978. Damage to rock tunnels from earthquake shaking. Journal of the Geotechnical Engin

Dominic, A., Kausel, E. & Whittle, A. 2000. A model for dynamic shear modulus

Journal of Geotechnical and Geoenvironmental Engineering, ASCE, Nov. 2000. Einstein, H. H. & Sch

for tunnel supports. Journal of the Geotechnical Engineering Division,

Hashash, Y. M. A., Tseng, W. S., & Krimotat, A. 1998. Seismic soilinteraction analysis for immersed tube tunnelsEarthquake Engineering and Soil Mechanics III, ASCE Geotechnical Special

Hashash, Y.M.A. & Park, D., 2001. Nonmotion propagation in the Mississippi Embay

Kuesel, T. R. 1969. Earthquake Design Criteria for Subways. Journal of the

Lee, M.K.W. & Finn, W.D.L. 1978. DESRAanalysis of soil deposits with energy transmitting boundary including

تاالر ابن سينا –مقدس مشهد -30/2/88 –سازي عمران و مقاوم همايشنخستين

ش وضعيمداوم و پا يبهساز يآب يجه به آنچه گفته شد در سازه ها

لـرزه ا يرانه و بهسـاز يشـگ يرات پيطلبد که امر تعميه برخوردار است و م

.رديشده انجام پذ يزيوسته و برنامه ر

:شنهادات

وارده به سازه ها يب هاياز آس ياريتوان بس يم يآب يسازه ها يته بهساز

.نمود ينيش ب

Y, Montans, F.J., & Lin, C-H. 1999. Nonlinear ground response at Lotung LSST site. J. Geotechnical and Geoenvironmental

Engineering, Vol. 125, No. 3, 187 Dowding, C. H. & Rozen, A. 1978. Damage to rock tunnels from earthquake shaking. Journal of the Geotechnical Engineering Division, ASCE, Vol. 104,

GT2, 175 Dominic, A., Kausel, E. & Whittle, A. 2000. A model for dynamic shear modulus

and damping for granular soils , Journal of Geotechnical and Geoenvironmental Engineering,

ASCE, Nov. 2000. Einstein, H. H. & Schwartz, C. W. 1979. Simplified analysis

for tunnel supports. Journal of the Geotechnical Engineering Division, ASCE, Vol. 105, GT4.

Hashash, Y. M. A., Tseng, W. S., & Krimotat, A. 1998. Seismic soilinteraction analysis for immersed tube tunnels retrofit. Geotechnical Earthquake Engineering and Soil Mechanics III, ASCE Geotechnical Special

Publication No. 75, Vol. 2, 1380 Hashash, Y.M.A. & Park, D., 2001. Non-linear one-dimensional seismic ground motion propagation in the Mississippi Embayment, to be published,

Engineering Geology. Kuesel, T. R. 1969. Earthquake Design Criteria for Subways. Journal of the

Structural Division, ASCE, ST6, 1213 Lee, M.K.W. & Finn, W.D.L. 1978. DESRA-2, Dynamic effective stress response

deposits with energy transmitting boundary including

نخستين

جه به آنچه گفته شد در سازه هابا تو

ه برخوردار است و ميابن

وسته و برنامه ريپ

شنهاداتيپ -۷

ته بهسازيل کميبا تشک

ش بيرا برطرف و پ

:مراجع -۸

H. 1999. Nonlinear ground response at Lotung LSST site. J. Geotechnical and Geoenvironmental

Engineering, Vol. 125, No. 3, 187-197. Dowding, C. H. & Rozen, A. 1978. Damage to rock tunnels from earthquake

eering Division, ASCE, Vol. 104, GT2, 175-191.

Dominic, A., Kausel, E. & Whittle, A. 2000. A model for dynamic shear modulus and damping for granular soils ,

Journal of Geotechnical and Geoenvironmental Engineering, wartz, C. W. 1979.

Simplified analysis for tunnel supports. Journal of the Geotechnical Engineering Division,

ASCE, Vol. 105, GT4. Hashash, Y. M. A., Tseng, W. S., & Krimotat, A. 1998. Seismic soil-structure

retrofit. Geotechnical Earthquake Engineering and Soil Mechanics III, ASCE Geotechnical Special

Publication No. 75, Vol. 2, 1380-1391. dimensional seismic ground ment, to be published,

Engineering Geology. Kuesel, T. R. 1969. Earthquake Design Criteria for Subways. Journal of the

Structural Division, ASCE, ST6, 1213-1231. 2, Dynamic effective stress response

deposits with energy transmitting boundary including

Page 7: اصول مقاوم سازي تاسيسات جنبي و سازه آبي در برابر بارهای دینامیکی

www.Ficvsr.Civilica.IR 7-تاالر ابن سينا

assessment of liquefaction potential. Soil Mecahnics Series No. 36, Department of Civil Engineering, University of British Columbia,

Lee, V.W. & Trifunac, M.D. 1979. Response of tunnEngineering Mechanics Division, ASCE, Vol. 105, 643

Lysmer, J., Udaka, T., Tsai, C. F., & Seed, H. B. 1975. FLUSH: A computer program for approximate 3-

Report No. EERC 75

Manoogian, M.E. 1998. Surface motion above an arbitrarily shaped tunnel due to elastic SH waves, ASCE, Geotechnical Special Publication No. 75, Geotechnical Earthquake Engi

Matasovic, N. & Vucetic, M. 1995. Seismic response of soil deposits composed

of fully-saturated clay and sand layers. Proc. 1Earthquake Geotechnical Engineering, JGS, Vol. 1, 611

Okamoto, S., Tamura, C., Kato, K., & Hamada, M. 1973. submerged tunnels during earthquakes. Proceedings of the Fifth World

Conference on Ear Owen, G. N. & Scholl, R. E. 1981. Earthquake engineering of large underground structures. Report No. FHWA/RD

Administration and National Science Foundation. PB, 1991. Trans-bay tube seisRapid Transit District, report prepared by Parsons Brinckerhoff Quade &

Peck, R. B., Hendron, A. J., & Mohraz, B. 1972. State of the art in soft ground tunneling. Proceedings of the Rapid ExcavAmerican Institute of Mining, Metallurgical, and Petroleum Engineers, New

Power, M. S., Rosidi, D., & Kaneshiro, J. 1996. Volume III Strawman: Screening, evaluation, and retrofit design of tunnels. Report Dra

Center for Earthquake Engineering Research, Buffalo, New York.

تاالر ابن سينا –مقدس مشهد -30/2/88 –سازي عمران و مقاوم همايشنخستين

assessment of liquefaction potential. Soil Mecahnics Series No. 36, Department of Civil Engineering, University of British Columbia,

Vancouver, Canada. Lee, V.W. & Trifunac, M.D. 1979. Response of tunnels to incident SH

Engineering Mechanics Division, ASCE, Vol. 105, 643Lysmer, J., Udaka, T., Tsai, C. F., & Seed, H. B. 1975. FLUSH: A computer

-D analysis of soil-structure interaction problems. Report No. EERC 75-30, Earthquake Engineering Research Center.

Mair, R. Personal communications, 2000. Manoogian, M.E. 1998. Surface motion above an arbitrarily shaped tunnel due to elastic SH waves, ASCE, Geotechnical Special Publication No. 75, Geotechnical Earthquake Engineering and Soil Dynamics III, 754

Matasovic, N. & Vucetic, M. 1995. Seismic response of soil deposits composed

saturated clay and sand layers. Proc. 1st International Conference on

Earthquake Geotechnical Engineering, JGS, Vol. 1, 611-616, Tokyo, Japan. Okamoto, S., Tamura, C., Kato, K., & Hamada, M. 1973. Behaviors of submerged tunnels during earthquakes. Proceedings of the Fifth World

Conference on Earthquake Engineering, Rome, Vol. 1, 544Owen, G. N. & Scholl, R. E. 1981. Earthquake engineering of large underground structures. Report No. FHWA/RD-80/195, Federal Highway

Administration and National Science Foundation. bay tube seismic joints post earthquake evaluation, Bay Area

Rapid Transit District, report prepared by Parsons Brinckerhoff Quade & Douglas, Nov.

Peck, R. B., Hendron, A. J., & Mohraz, B. 1972. State of the art in soft ground tunneling. Proceedings of the Rapid Excavation and Tunneling Conference, American Institute of Mining, Metallurgical, and Petroleum Engineers, New

York, 259 Power, M. S., Rosidi, D., & Kaneshiro, J. 1996. Volume III Strawman: Screening, evaluation, and retrofit design of tunnels. Report Draft, National

Center for Earthquake Engineering Research, Buffalo, New York.

نخستين

assessment of liquefaction potential. Soil Mecahnics Series No. 36, Department of Civil Engineering, University of British Columbia,

Vancouver, Canada. els to incident SH-waves,

Engineering Mechanics Division, ASCE, Vol. 105, 643-659. Lysmer, J., Udaka, T., Tsai, C. F., & Seed, H. B. 1975. FLUSH: A computer

structure interaction problems. , Earthquake Engineering Research Center.

Mair, R. Personal communications, 2000. Manoogian, M.E. 1998. Surface motion above an arbitrarily shaped tunnel due to elastic SH waves, ASCE, Geotechnical Special Publication No. 75,

neering and Soil Dynamics III, 754-765, Seattle.

Matasovic, N. & Vucetic, M. 1995. Seismic response of soil deposits composed

International Conference on 616, Tokyo, Japan.

Behaviors of submerged tunnels during earthquakes. Proceedings of the Fifth World

thquake Engineering, Rome, Vol. 1, 544-553. Owen, G. N. & Scholl, R. E. 1981. Earthquake engineering of large

80/195, Federal Highway Administration and National Science Foundation.

mic joints post earthquake evaluation, Bay Area Rapid Transit District, report prepared by Parsons Brinckerhoff Quade &

Douglas, Nov. Peck, R. B., Hendron, A. J., & Mohraz, B. 1972. State of the art in soft ground

ation and Tunneling Conference, American Institute of Mining, Metallurgical, and Petroleum Engineers, New

York, 259-286. Power, M. S., Rosidi, D., & Kaneshiro, J. 1996. Volume III Strawman:

ft, National Center for Earthquake Engineering Research, Buffalo, New York.