استاد:سرکار خانم دکتر امیدی

تهیه کننده: احمد احمدی شریف

موضوع:صنایع

روستایی

صنعت به ذات خود اصولی

است که می تواند با انجام یک سلسه اعمال بر روی

مواد خام، ان مواد را با ارزش و قابل استفاده سازد

صنعت

اول آنکه سهم صنعت در کشورهای صنعتی

عموما" رو به کاهش بوده است تا برای سهم در حال افزایش خدمات راه باز شود .

دوم انکه در ایاالت متحده آمریکا و اروپای غربی یک انقباض 1980در نتیجه رکود جهانی دهه

ادواری در صنعت، بر روند فوق اضافه شده است.

سوم آنکه، سهم صنعت در جهان سوم عموما" درحال افزایش بوده است و به لطف گسترش مداوم تولید در برخی از بزرگترین کشورهای

جهان سوم از جمله چین و هند رکورد اقتصادی مذکور موجب وقفه جدی در این افزایش نشده

است.

علل برابری سهم صنعت در کشورهای پیشرفته و

در حال توسعه

به صنایعی که در نواحی

روستایی یا مراکز روستایی مستقر هستند و عمدتا" از

نیروی کار روستایی استفاده می کنند. وپیوندهای بازاری

آنها از نظر جغرافیایی محدود بوده و مواد خام یا تولیدات محلی را به مصرف کرده و تولیدات آنها را به بازارهای

ملی و بین المللی عرضه کنند

تعریف صنایع روستایی بر اساس دیدگاه

سازمان بین المللی کار

تمام صنایعی که در مراکز روستایی و روستا توسعه یابند می بایست به عنوان

عناصر صنایع روستایی محسوب شوند، به شرط آنکه

بتوانند وسیله ای برای صنعتی شدن روستا باشند.

تعریف صنایع روستایی بر اساس دیدگاه مرکز توسعه

منطقه ای ملل متحد

بر اساس این دیدگاه ،متناسب

بودن این صنایع با مناطق روستایی کشور مورد توجه قرار گرفته و این صنایع به شاخه های صنایع وابسته به کشاورزی، صنایع کوچک و صنایع دستی تقسیم شده

است.

تعریف صنایع روستایی بر اساس دیدگاه وزارت

جهاد سازندگی

الف( حتی المقدور در تامین نیازهای کشاورزی و

دامپروری بکوشد و یا مکمل و پشتیبان انها باشد، با شرایط جغرافیایی در منطقه متناسب باشد و مغایر با

رشد کشاورزی و دامپروری نباشد؛ب( حتی المقدور متناسب با نیازهای روستائیان و

زمینه ساز خودکفایی اقتصادی و صنعتی کشور باشد؛ ج( از نظر تکنولوژی در سطحی باشد که برای

روستاییان قابل راه اندازی و بهره برداری باشد و به باال رفتن دانش فنی آنها کمک کند؛

د( حتی المقدور خدمات نگهداری و تعمیر آن در محل امکانپذیر باشد؛

ه( تامین مواد اولیه و ابزارآالت آن حتی المقدور به ترتیب در محل، منطقه یا در داخل کشور میسر باشد.

ویژگی های صنایع روستایی بر اساس دیدگاه

وزارت جهاد سازندگی

(ایجاد و استقرار صنعت در مناطق 1

روستایی )با توجه به عوامل تولید و وضعیت بازار

چه صنایعی می توانند در مناطق روستایی استقرار یافته یا توزیع شوند(

( صنعتی کردن روستا2 )صنعتی کردن روستا هم یک فرایند فرعی و هم وسیله ای برای متنوع

کردن و نوسازی اقتصادی تلقی می شود (

صنعتی کردن روستا از دو دیدگاه قابل بررسی است:

الف( تاسیس کارخانه های بزرگی که مواد اولیه شان را محصوالت کشاورزی حجیم و

فاسد شدنی تشکیل می دهند، مانند کارخانجات قند و شکر، کنسرو میوه و غیره؛

ب( حفاظت و پیشبرد صنایع دستی و محصوالت صنعتگران محلی؛

ج( تشویق و پیشبرد واحدهای کوچکی که محصوالت کشاورزی را فرآوری کرده یا انواع

نهاده های کشاورزی را فراهم می کنند.

سه نوع برنامه کشورهای در حال توسعه برای پیگیری سیاستهای استقرار صنعت

در مناطق روستایی،عبارتند از:

(افزایش فرصتهای شغلی بویژه برای جوانان روستایی1( جلوگیری از مهاجرت2( توزیع عادالنه درآمد3( استفاده بهینه از منابع موجود در مناطق روستایی4

( شکوفایی استعدادها و خالقیتهای روستاییان5( کاهش بیکاری دوره ای و فصلی6( تقویت پایه های اقتصادی در مراکز روستایی7( فن آوری تولید کشاورزی محلی8 ( تهیه نهاده های اساسی و کاالهای مصرفی برای 9

کشاورزان و دیگر افراد محلی ( تقویت موقعیت نهادهای درون منطقه ای 10( افزایش اهمیت عرضه های فرامنطقه ای11

اهداف صنعتی کردن روستاهاعبارتند از:

-ایجاد اشتغالهای مولد و سازنده و به طور خاص هدایت 1

قشر عظیم جوانان و نیروهای فعال کشور؛-تامین و تولید اکثر طعات و کاالهای نیمه ساخته مورد نیاز صنایع 2

بزرگ داخلی و خارجی؛

.جذب سرمایه های محدود و پراکنده موجود در جامعه و 3هدایت آنها در فعالیتهای تولیدی وصنعتی؛

.تحقیقات و نوآوریهای صنعتی بیشتر؛4.سهم بیشتر مناسب برای تعلیم نیروی الزم صنایع بزرگ ؛5.بستری مناسب برای تعلیم نیروی الزم صنایع بزرگ؛6.جذب محصوالت کشاورزی، دامی و مواد معدنی مناطق 7

روستایی و دورافتاده کشورها

ویژگیهای صنایع کوچک و متوسط

-تکمیل زنجیره تولید در بخش کشاورزی و در درون 1

مناطق روستایی؛ -ارائه خدمات قبل و حین تولید در بخش کشاورزی از 2

طریق استقرار و توسعه صنایع روستایی در روستاها؛-استقرار صنایع روستایی برای انتقال ارزش افزوده 3

بیشتر در بخش کشاورزی از طریق صنایع نگهداری )سرخانه ها، سیلوها(؛

-استقرار صنایع روستایی راهی به سویه اشاعه 4فرهنگ فن گرایی در روستاها

راههای افزایش بهره وری در بخش کشاورزی

مدیریت اقتصادی و مهارتها 1(فناوری2(تامین مالی3(زیرساخت4(مواد خام و بازاریابی5(خدمات اطالعاتی و ترویجی.6(

مهمترین مشکالت صنایع روستایی

-انتخاب مکانهای مناسب در مجاورت روستاهای مستعد . 1-کمک به تامین امکانات مناسب زیربنایی در مراکز روستایی. 2-فراهم کردن تسهیالت و امکانات آموزشی جهت تربیت نیروهای 3

متخصص الزم؛ -کمک به تامین اعتبارات از طریق مراکز اعتباری و جلب مشارکت آنها؛ 4-ارائه خدمات فنی و راهنمایی عالقمندان به سرمایه گذاری صنعتی در 5

مناطق روستایی؛ -ایجاد هماهنگی در سیاستگذاری و برنامه ریزی بخشهای صنایع روستایی 6

و صنایع شهری. -اعمال سیاست تحقیق یا معافیت مالیاتی؛7-کمک و همکاری با مخترعان و مبتکران در جهت رشد و تامین نیازهای 8

صنایع روستایی؛

سیاستهایی جهت استقرار صنایع روستایی

-ایجاد هماهنگی با دستگاه های اجرایی ذیربط جهت تولید ابزار و ماشین 9

آالت و کاالهای واسطه ای مورد نیاز ؛ -ایجاد مرکز اطالع رسانی و تحقیقاتی توسط دستگاه های اجرایی ذیربط؛ 10-کمک به صنایع روستایی جهت تامین مواد اولیه، وسایل و ابزار کار، 11

بازاریابی و گسترش نمایشگاه ها و مرکز فروش تولیدات در بازارهای داخلی و خارجی ؛

-فراهم آوردن تسهیالت الزم جهت بهسازی و بهداشتی کردن کارگاه ها ؛12-کمک به انجام برنامه های آموزشی و ترویج جهت ارتقای سطح کمی و 13

کیفی صنایع روستایی؛ -ایجاد امکانات جهت بهره برداری از معادن؛ 14-جلوگیری از ورود صنایع شهری به مناطق روستایی.15

سیاستهایی جهت استقرار صنایع روستایی

منطق لوئیس بازگو کننده چگونگی رفع فقر روستایی در

نتیجه فرایندهای صنعتی شدن در کشور های در حال توسعه است

نظریه رخنه به پایین صنعتی با منطق لوئیس

شروع رخنه

به

پایین

عرضه ب

ی نهای

ت ک

شش

دار نیروی کار از ی

ک بخ

ش رو

ستای

ی با بهره وری پایی

ن که در آ

ن د

ستمزدها ثاب

ت ا

ست

زمان

ی که بازار کار ف

شرده م

ی

شود و د

ستمزدها

سیر

صعود

ی پیدا م

ی کنند.

این

حالت

را

می توان

فرایند

رخنه

به

پایین

لوییسی یا رخنه

به

پایین

صنعتی نامید

در مرحله بعدی عرضه

بیشتر نیروی کار روستایی نیازمند تغیرات تکنولوژیک

جانشین سازی نیروی کار در بخش روستایی

خواهد بود

کار و هر توسعه ای که موجب افزایش بهره

وری روستایی شود،تداوم بخش جریان ورود کارگران روستایی

به صنعت است .

بر اثر تغیرات تکنولوژیک قیمت عرضه باال می رود و سرانجام به از بین رفتن ما به التفاوت دستمزدهای بین بخشی می انجامد. در این فرایند صنعتی شدن سرمایه داری موجب از بین رفتن فقر روستایی

می شود

دولت نمي تواند براي ارتقاء سرمايه گذاري همه جانبه و موزون در تمام صنايع منابع كافي و كارا را تجهيز كند.

-رشد نامتوازن قائل به اين است كه مداخله فقط در 1صنايع استراتژيك مورد نياز است.

-صنايع استراتژيك تعداد بيشتري از پيوندهاي پيشين 2و پسين دارند و به همين جهت در اولويت هستند.

- تأمين مالي رشد نامتوازن بدان جهت كه مداخله 3صرفا} در صنايع استراتژيك صورت مي پذيرد به منابع

كمتر نياز دارد.

تئوري رشد نامتوازنهیریشمن