მთვარე - ლაშა ლაშხი

:თემის აღწერილობა ;მთვარე ;მთვარის დაბნელება ;მთვარის ბნელი მხარე ;მთვარის ფორმა ;მთვარის ფაზები ;მთვარის ცისარტყელა ;მთვარეზე ექსპედიცია

11აპოლო 17აპოლო Vსატურნ

- 9.ლუნა

მთვარე მთვარე — დედამიწის . ერთადერთი ბუნებრივი თანამგზავრი მას რაიმე

, ფორმალური სახელი გარდა მთვარისა არ გააჩნია თუმცა ზოგადად „ "- ( . ) მეცნიერულ შრომებში მას ლუნა დაც ზედს ლუნარული მოიხსენიებენ

( .ლათ Luna). . მისი სიმბოლოა ნახევარმთვარე მთვარის საშუალო სიშორე 384 399 - . 363 104 - დედამიწიდან კმ ია პერიგეუმში მანძილი კმ ია და

405 696 . 3 476 - .აპოგეუმში კმ დიამეტრი კმ ია , „ “ , მთვარე ბნელი და ცივი ბრმა ციური სხეულია რომელიც მზისგან

, არეკლილი სინათლით ანათებს იგი მზიდან გამოსხივებული სინათლის 7%- .მხოლოდ ს ირეკლავს

, პირველი ხელოვნური ობიექტი რომელიც მთვარეზე დაეშვა იყო„ 2“ლუნა (1959). პირველი ფოტოსურათები მთვარის დედამიწისგან

მოფარებულ მხარეს გადაიღო „ 3“ლუნა - . მა იმავე წელს პირველი, ადამიანები რომლებმაც მთვარეზე დადგეს ფეხი იყვნენ ხომალდიდან

„ 11“აპოლო (აშშ, 1969).

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%93%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%AC%E1%83%90

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%97.

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%90_2

http://ka.wikipedia.org/wiki/1959

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%90_3&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%9E%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%9D_11

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%A8%E1%83%A8


მთვარის დაბნელება — , მთავრის დაბნელება დაბნელება როდესაც მთვარე შედის დედამიწის ჩრდილის

. 363 000 - ( კონუსში დედამიწის ჩრდილის დიამეტრი კმ ია მთვარის მინიმალური სიშორეა) , დედამიწიდან და მთავრის დიამეტრზე სამჯერ დიდია ამიტომ მთვარე შეიძლება იყოს

. . მთლიანად დაბნელებული მთვარის დაბნელება ხდება მინიმუმ ორჯერ წელიწადში 6585⅓ ( 18 , 11 ≈8 - დაბნელება მეორდება ყოველ დღეში ანუ წელი დღე და საათი ამ პერიოდს

). . საროსი ეწოდება მთვარე დედამიწის ერთადერთი ბუნებრივი თანამგზავრია მას რაიმე , ფორმალური სახელი გარდა მთვარისა არ გააჩნია თუმცა ზოგადად მეცნიერულ შრომებში

„ "- ( . ) ( . მას ლუნა დაც ზედს ლუნარული მოიხსენიებენ ლათ Luna). მისი სიმბოლოა. 384 399 - . ნახევარმთვარე მთვარის საშუალო სიშორე დედამიწიდან კმ ია პერიგეუმში

363 104 - 405 696 . 3 476 - .მანძილი კმ ია და აპოგეუმში კმ დიამეტრი კმ ია , „ 2“ (1959). პირველი ხელოვნური ობიექტი რომელიც მთვარეზე დაეშვა იყო ლუნა პირველი

„ 3“- ფოტოსურათები მთვარის დედამიწისგან მოფარებულ მხარეს გადაიღო ლუნა მა იმავე. , წელს პირველი ადამიანები რომლებმაც მთვარეზე დადგეს ფეხი იყვნენ ხომალდიდან

„ 11“ ( , 1969).აპოლო აშშ , ჩვენ ვიცით რომ ცაზე მზე არის მთავარი სხეული რომელსაც ვხედავთ და როდესაც ის

, , . გადავა ამ დროს ჩნდება მეორე მთავარი ობიექტი მთვარე მთვარე არის დედამიწის. , თანამგზავრი ქვემოთ განვიხილავთ მთვარის პერიოდებს და ფაზებს როდის და რატომ

. , , არის სავსე მთვარე და ახალი მთვარე ასევე განვიხილავთ მის ეფექტს ჩვენზე დედამიწაზე . რატომ და როგორ იწვევს ის მიქცევას და მოქცევას რა თქმა უნდა მზისა და მთვარის

, .დაბნელებებს საროს ციკლს და ასე შემდეგ

მთვარის ბნელი მხარე

ადამიანი მთვარის მხოლოდ ერთ , მხარეს ხედავს რადგან იგი მუდამ ერთი

. მხრითაა დედამიწისაკენ მოქცეული არავინ იცოდა როგორი იყო მთვარის

, 1959 უკანა მხარე სანამ წელს ხელოვნურმა თანამგზავრმა ფოტო არ

.გადაუღო

მთვარის ფორმა დედამიწის ირგვლივ მთვარის ბრუნვისას მზე მის

. სხვადასხვა ნაწილს ანათებს სინამდვილეში მთვარის . 27,3 ფორმა სრულებით არ იცვლება იგი დღეს ანდომებს

. დედამიწის გარშემო შემობრუნებას მთვარის„ “ .ფორმაცვლილებებს ფაზები ეწოდება

, როდესაც მზე მთვარის უკანა მხარეს ანათებს მთვარე ცაზე . თითქმის არ ჩანს ამ მოვლენას ახალმთვარეობა . ეწოდება

, მომდევნო ორი კვირის მანძილზე მთვარის დედამიწის , ირგვლივ ბრუნვისას მზის სინათლის ქვეშ მისი მეტი და

.მეტი ნაწილი ექცევა , როდესაც მთვარე დედამიწას სანახევროდ შემოუვლის იგი

. მთლიანად გამოჩნდება ამ მოვლენას სავსემთვარეობა . ეწოდება მომდევნო ორი კვირის განმავლობაში მთვარის

, დისკო ცაზე პატარავდება რადგან მზის სინათლე მის სულ . უფრო მცირე ნაწილს ხვდება მალე მთვარე ახალ

.შემობრუნებას დაიწყებს

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%96%E1%83%94

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%AE%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%9B%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%90

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%9B%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%90&action=edit&redlink=1

მთვარის ფაზები , როდესაც მთვარე დედამიწის გარშემო ბრუნავს დედამიწიდან მთვარის მხოლოდ მზით

. განათებული მხარის სხვადასხვა ნაწილები ჩანს მთვარის ფორმა თხელი ნამგლის, , . ფორმიდან დისკოს ფორმამდე იმატებს შემდეგ კი ისევ იკლებს ძირითადად

: განირჩევა მთვარის ოთხი ფაზა ახალი მთვარე, , პირველი მეოთხედი სავსე მთვარე და . 29,5 უკანასკნელი მეოთხედი მთელი ეს ციკლი დედამიწის -დღე ღამეს .მოიცავს

: , , არსებობს მთვარის რამდენიმე ფაზები ესენია ახალი მთვარე ზრდადი მტვარე სავსე, , .მთვარე კლებადი მთვარე ბნელი მთვარე

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%AE%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%9B%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%94

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%A1%E1%83%94_%E1%83%9B%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%94

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%93%E1%83%A6%E1%83%94-%E1%83%A6%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%94

მთვარის ცისარტყელა მთვარის ცისარტყელა ან ღამის ცისარტყელა — იშვიათი

ატმოსფერული ოპტიკური . მოვლენა ღამის ცისარტყელა , ჩვეულებრივი ცისარტყელისგან განსხვავებით არა მზისგან არამედ . მთვარისგანაა გამოწვეული ამ მოვლენის შესახებ ჯერ კიდევ

ანტიკური საბერძნეთის ფილოსოფოსი არისტოტელე წერდა თავის ნაშრომ „ “მეტეოროლოგია -ში[1].

, მთვარის ცისარტყელა დღის ცისარტყელისგან განსხვავებით ჩვეულებრივ თეთრად გვეჩვენება[2], თუმცა სინამდვილეში ისიც

. , ფერადია ამიზ მიზეზი ის არის რომ ღამით მთვარის სინათლე ძალიან სუსტია თვალის ფოტორეცეპტორების ასაღგზნებად და

. ადამიანისთვის რთულია მთვარის ცისარტყელის ფერების გარჩევა, , ასევე მთვარის ცისარტყელა გაცილებით უფრო მქრთალია ვიდრე, დღის რადგანაც მთვარე , უფრო ნაკლებ სინათლეს გამოსცემს

ვიდრე მზე. ყველაზე კაშკაშა ღამის ცისარტყელის დანახვა შესაძლებელია

. სავსე მთვარის ან სავსე მთვარესთან მიახლოვებული ფაზის დროს , ასეთი ცისარტყელა ჩნდება ბნელ ცაზე როდესაც მთვარე ცაზე არც

. , თუ ისე ზემოთაა ამის გარდა აუცილებელია რომ მთვარის ( სინათლე წყლის წვეთებისგან ირეკლებოდეს ჩვეულებრივ წვიმის

ან ჩანჩქერის).

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%9D%E1%83%9E%E1%83%A2%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%90&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%94

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%92%E1%83%98%E1%83%90_(%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%94)&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%90#cite_note-1

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%90#cite_note-2

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%94

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%96%E1%83%94

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AC%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%9B%E1%83%90

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A9%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%A9%E1%83%A5%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98

მთვარეზე ექსპედიცია

-11აპოლო — პირველი პილოტირებული მისია მთვარისაკენ, რომლის საბოლოო მიზანი მთვარეზე დაჯდომა. იყო ის აგრეთვე იყო მეხუთე პილოტირებული მისია აპოლოს პროექტის ფარგლებში და მესამე მისია

. მთვარისკენ გაშვებულ იქნა 1969 წლის 19 ივლისს : და მისი ეკიპაჟი იყო ნილ არმსტრონგი ( ), მეთაური " " ედვინ ბაზ ოლდრინი ( ) მთვარის მოდულის პილოტი და მაიკლ კოლინზი ( ). 20 საკომანდო მოდულის პილოტი

, , ივლისს არმსტრონგი და ოლდრინი გახდნენ პირველი ადამიანები რომლებმაც ფეხი დაადგეს სხვა ციურ - . , სხეულზე მთვარეზე ამ მისიამ მიაღწია მიზანს რომელიც პრეზიდენტმა კენედიმ 1961 - გამოაცხადა წელს ადამიანი დამჯდარიყო მთვარეზე დ გაშვება და მთვარეზე დაჯდომა

, იმის გარდა რომ ამ გაშვებას დაახლოებით ერთი მილიონი ადამიანი ადევნებდა თვალს უშუალოდ , 600 ფლორიდაში არსებულ კოსმოდრომის მიდამოებში მილიონი ადამიანი უყურებდა ამ ღირსშესანიშნავ

, . - მოველნას ტელევიზიით ეს კი თავის დროზე რეკორდი იყო აშშ ს იმჟამინდელი პრეზიდენტი ნიქსონი .ყოველივე ამას თვალს ადევნებდა თეთრი სახლიდან

11 - აპოლო გაუშვეს რაკეტა მატარებლით სატურნ V , 1969 16 კენედის სახელობის კოსმოდრომიდან წლის, 9 32 . 12 . ივლისს ადგილობრივი დროით საათზე და წუთზე იგი დედამიწის ორბიტაზე წუთის შემდეგ გავიდა

ერთნახევარი ორბიტის შემდეგ მესამე საფეხური ჩაირთოდა მან ხომალდი მთვარისკენ მიმავალ . 30 / ტრაექტორიაზე გადაიყვანა წუთის შემდეგ საკომანდო სერვის მოდული გამოეყო სატურნ V მესამე საფეხურს

. .და შეუერთდა მთვარის მოდულს ეს შეერთებული ხომალდი გაფრინდა მთვარისკენ 11 19 , აპოლო მთვარესთან ივლისს მიფრინდა და ჩართო სამუხრუჭე ძრავა რომ მთვარის ირგვლივ ორბიტაზე

. , , გასულიყო შემდეგი რამდენიმე წრის დროს როცა ხომალდი მთვარის ირგვლივ დაფრინავდა ეკიპაჟი . ” ” (დასაჯდომ ადგილს ათვალიერებდა დასაჯდომ ადგილად აირჩიეს სიმშვიდის ზღვასთან Mare Tranquillitatis) 20

, , კილომეტრში არსებული კრატერი საბინე რადგან იგი ბრტყელი და მოსახერხებელი იყო როგორც ეს -8 -5. 6- დაადგინეს უპილოტო ხომალდებმა რეინჯერ და სერვეიორ შემდეგში ასტრონავტები მთვარეს კიდევ ჯერ

. . 11- ესტუმრნენ ისინი მთვარეზე სპეციალური მთვარემავლით გადაადგილდებოდნენ აპოლო ის მიერ .ჩამოტანილ მთვარის ქვებსა და ქანებს უდიდესი მნიშვნელობა აქვს მთვარისა და დედამიწის შესწავლაში

60- .ა უკან დაბრუნებულიყო მთვარეზე იანი წლების ბოლომდე

11აპოლო


http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%9E%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%A1_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%9E%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%92%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%90


http://ka.wikipedia.org/wiki/19_%E1%83%98%E1%83%95%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%9B%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%92%E1%83%98,_%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%9A

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%93%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%98,_%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%9C&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%96%E1%83%98,_%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%9A&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98,_%E1%83%AF%E1%83%9D%E1%83%9C_%E1%83%A4%E1%83%98%E1%83%AA%E1%83%AF%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%93

ეკიპაჟი ძირითადი ეკიპაჟი

( )ნილ არმსტრონგი მეთაური " " ( )ედვინ ბაზ ოლდრინი მთვარის მოდულის პილოტი ( )მაიკლ კოლინზი საკომანდო მოდულის პილოტი

:დუბლიორები ( )ჯეიმზლოველი მეთაური

( )ბილ ანდერსი საკომანდო მოდულის პილოტი ( )ფრედ ჰეიზი მთვარის მოდულის პილოტი

17აპოლო

17აპოლო (Apollo 17) იყო მეთერთმეტე პილოტირებული კოსმოსური მისია განხორციელებული ნასას პროგრამა აპოლოს . ფარგლებში ეს იყო პირველი ღამის გაშვება

და ბოლო მთვარეზე .დასხდომის მისია აპოლოს პროგრამაში პილოტები (3), იუჯინ ცერნანი მეთაური (1), რონ ევანსი საკომანდო მოდულის პილოტი " " , ჰარისონ ჯეკ შმიტი მთვარის მოდულის პილოტი .რიცხვი ფრჩხილებში მიუთითებს ამ მისიამდე გაფრენათა რაოდენობას

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%90

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9E%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%92%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%90_%E1%83%90%E1%83%9E%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%9D


სატურნ V

წინაისტორია• 60- იანი წლების დასაწყისისათვის საბჭოთა კავშირმა დიდ წარმატებებს მიაღწია

კოსმოსის - . 1957 ათვისებაში და ამ მხრივ აშშ ს გაუსწრო წელს საბჭოთა კავშირმა გაუშვა მსოფლიოში პირველი ხელოვნური თანამგზავრი, 1961 წელს კი პირველი ადამიანი

— კოსმოსში იური გაგარინი.• 1961 25 - წლის მაისს აშშ ის პრეზიდენტმა ჯონ ფიცჯერალდ კენედიმ , გამოაცხადა რომ აშშ

60- შეეცდებოდა იანი წლების ბოლომდე ადამიანის გაშვებას მთვარეზე. ამ დროისათვის- . 5 აშშ ის პილოტირებულ კოსმოსურფრენაში მეტად მცირე გამოცდილება ჰქონდა მაისს

პირველი ამერიკელი ასტრონავტი ალან შეპარდი გაფრინდა კოსმოსში ხომალდ„ -7“ფრიდომ , 15 . სუბორბიტალურ ტრაექტორიაზე რომელიც სულ წუთი გაგრძელდა იმ

, დროს არავითარრაკეტას არ შეეძლო ადამიანის მთვარეზე გაგზავნა მით უმეტეს ერთ. ჯერზე -სატურნ I , მაშინ უკვე მუშავდებოდა მაგრამ ჯერ გამოცდილი არ იყოდა რადგან

, იგი მეტად მცირე ზომის იყო საჭირო გახდებოდა მისი რამდენიმეჯერ კოსმოსში გაშვება .და მთვარის კოსმოსური ხომალდის ორბიტაზე აწყობა

• თავდაპირველად ნასა : ამუშავებდა მთვარეზე გაფრენის სამ ძირითად გზას აწყობა , . დედამიწის ორბიტაზე პირდაპირი ასვლადა აწყობა მთვარის ორბიტაზე მიუხედავად

, , იმისა რომ ნანსამ თავიდან უარყო ეს გეგმა საბოლოო ჯამში ისინი მივიდნენ იმ, დასკვნამდე რომ სწორედ ეს გზა იქნებოდა ყველაზე იოლიდა სწრაფი დასახული

.მიზნის მისაღწევად

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%A1%E1%83%A0%E1%83%99

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AE%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%9C%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%92%E1%83%96%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%A0%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%98%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AF%E1%83%9D%E1%83%9C_%E1%83%A4%E1%83%98%E1%83%AA%E1%83%AF%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%93_%E1%83%99%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98


http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%9C_%E1%83%A8%E1%83%94%E1%83%9E%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%93%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%93%E1%83%9D%E1%83%9B-7&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%9C-I&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%9C-I&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%90

დამუშავება C-1- დან C-4 1960-1962 წლებში მარშალის კოსმოსური გაფრენის ცენტრმა , შექმნა რაკეტები რომელთა .გამოყენება შესაძლებელი იყო სხვადასხვა მიზნისათვის C-1 რაკეტა -დამუშავების შედეგად შეიქმნა როგორც სატურნ I, ხოლო C-2 რაკეტის დამუშავება შეწყდა C-3 |რაკეტა C-3 ]], რაკეტის გულისთვის რომელსაც გეგმის თანახმად უნდა გამოეყენებინა ორი F-1 ძრავა , მისი პირველი საფეხურისათვის ოთხი J-2 , ძრავა მისი მეორე საფეხურისათვის და მესამე S-IV

საფეხურისათვის ექვსი RL-10 .ძრავა ნასა გეგმავდა C-3 " " , რაკეტის გამოყენებას აწყობა დედამიწის ორბიტაზე კონცეფციის ფარგლებში რომლისათვისაც

, ოთხი ან ხუთი რაკეტის გაშვება იქნებოდა საჭირო ერთი გაფრენისათვის მთვარეზე მაგრამ მარშალის კოსმოსური გაფრენის ცენტრი უკვე გეგმავდა უფროდიდი რაკეტის C-4 , გამოყენებას რომელიც გამოიყენებდა ოთხ F-1 ძრავას

, მისი პირველი საფეხურისათვის ზომაში გადიდებულ C-3 რაკეტას მეორე საფეხურად და S-IVB მესამე საფეხურად ერთი J-2 ძრავით. " " აწყობა დედამიწის ორბიტაზე კონცეფციის ფარგლებში მოითხოვდა მხოლოდორი ასეთი

.რაკეტის გაშვებას მთვარეზე გასაფრენად C-5 1962 10 , წლის იანვარს ნასამ გამოაცხადა რომ C-5 . რაკეტის შექმნას გეგმავდა მას ექნებოდა ხუთი F-1 ძრავა პირველ

, საფეხურზე ხუთი J-2 ძრავა მეორე საფეხურზე და S-IVB .მესამე საფეხურად , . თავდაპირველად ეს რაკეტა უნდა გამოცდილიყო ოთხი გაშვების დროს ამას მოჰყვებოდა უპილოტოფრენა

. 1969 .მთვარის გარშემო ხოლო პილოტორებული გაფრენა დაგეგმილი იყო წლისათვის 1962 , . წლის შუაში ნასამ გადაწყვიტა რომ რაკეტა მისი სამივე საფეხურით გამოეცადა პირველივე გაშვებაზე ეს

მნიშვნელოვნად შეამცირებდა გამოცდების და დამუშავებისთვის საჭირო დროს და აგრეთვე გამოსაცდელი 25- 15- , რაკეტების რიცხვს იდან ამდე მაგრამ ამავდროულად სამივე საფეხურს პირველივე გაშვებაზე უნაკლოდ უნდა

.ემუშავა 1963 წელს C-5 , -გადაერქვა სახელი იგი სატურნ V იწოდა და კომპანიამ Rocketdyne .გამოუშვა პირველი ძრავები 1966 წელს F-1 .ძრავამ გაიარა ნასას შემოწმება და იგი ვარგისად იქნა ცნობილი პილოტირებული გაფრენებისათვის -სატურნ V პირველად სტარტი აიღო 1967 წლის 9 ნოემბერს "და მან კოსმოსში გაიტანა -4აპოლო " უპილოტო

.კოსმოსური ხომალდი -სატურნ V- 1968 , ის პირველი პილოტირებული გაფრენა განხორციელდა წლის დეკემბერში როდესაც მთვარის

"გარშემო ორბიტაზე გაუშვეს კოსმოსური ხომალდი -8აპოლო ".

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%A8%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%AA%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%A2%E1%83%A0%E1%83%98&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=C-1_%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%99%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%90&action=edit&redlink=1




http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=F-1_%E1%83%AB%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%90&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=F-1_%E1%83%AB%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%90&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%99%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%90_C-4&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%99%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%90_C-4&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=J-2_%E1%83%AB%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%90&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=J-2_%E1%83%AB%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%90&action=edit&redlink=1


http://ka.wikipedia.org/wiki/9_%E1%83%9C%E1%83%9D%E1%83%94%E1%83%9B%E1%83%91%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%90%E1%83%9E%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%9D-4&action=edit&redlink=1


ტექნოლოგია -სატურნ V - უეჭველად ერთ ერთი ყველაზე უფრო შთამბეჭდავი მანქანა იყო

. 110.6 , 10 ,კაცობრობის ისტორიაში მეტრი სიმაღლის მეტრი დიამეტრის 3 000 საერთო მასით თითქმის ტონა და ორბიტაზე გატანილი სასარგებლო

118 ტვირთის რაოდენობით ტონა იგი ჩრდილავდა მანამდე არსებულ ყველა .სხვა რაკეტას -სატურნ V ძირითადადდამუშავდა მარშალის კოსმოსური გაფრენის ცენტრის

, მიერ ალაბამას შტატში, , თუმცა ამ რაკეტის ბევრი სხვა ნაწილი დამუშავდა სხვა . -კონტრაქტით მომუშავე კომპანიების მიერ სატურნ V იყენებდა განახლებულ F-1

და J-2 . , ძრავებს ცდების დროს ეს ძრავები იწვევდნენ რყევებს ნიადაგში რომლის 80 . შეგრძნება კილომეტრზე იყო შესაძლებელი კონსტრუქტორებმა

, -გადაწყვიტეს რომ მაქსიმალურად გამოეყენებინათ სატურნ I . ტექნოლოგია, მაგალითად სატურნ V- ის მესამე საფეხური S-IVB -განვითარდა სატურნ I- ის მეორე

საფეხურისგან S-IV. -სატურნ V მართვის მოწყობილობებს ბევრი საერთო ჰქოდათ-სატურნ I .მართვის მოწყობილობებთან

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%90_(%E1%83%A8%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%98)

საფეხურები -სატურნ V : შედგებოდა სამი საფეხურისგან პირველი საფეხური S-IC, მეორე საფეხური S-II და მესამე საფეხური S-IVB, . და ინსტრუმენტალური განყოფილებისგან სამივე საფეხური იყენებდა თხევად ჟანგბადს . მჟანგველად , რაც შეეხება საწვავს პირველი საფეხური იყენებდა ნავთს, ხოლო მეორე და მესამე თხევად წყალბადს. სამივე , , საფეხური იყენებდა მყარსაწვავიან რაკეტებს რომლებიც გამოიყენებოდა იმისათვის რომ საფეხურები .დაეცილებინა ერთმანეთისათვის ფრენის განმავლობაში (პირველი საფეხური S-IC) -სატურნ V პირველი საფეხური პირველი საფეხური S-IC "შეიქმნა კომპანიის ბოინგი" . ( ) მიერ ყველა სხვა რაკეტის მსგავსად მისი მასის ორი ათასი ტონა დიდი

- - . 42 , 10 ნაწილი გაშვებისას იყო საწვავი ნავთი და მჟანგველი თხევადი ჟანგბადი მისი სიმაღლე იყო მეტრი დიამეტრი მეტრი და 34.02 , -წევა მეგანიუტონი რომელსაც სატურნ V 61 . აჰყავდა კილომეტრ სიმაღლეზე ხუთი F-1 . ძრავა განლაგებული იყო ჯვარედინად

, , .შუა ძრავა უძრავად იყოდამაგრებული ხოლოდანარჩენი ოთხი გარე ძრავა იყო მოძრავი რაკეტის სამართავად (მეორე საფეხური S-II) მეორე საფეხური S-II შეიქმნა კომპანიის North American Aviation . მიერ იგი იყენებდა თხევად ჟანგბადს და თხევად წყალბადს და ხუთ

J-2 , . 5 ძრავას რომელიც პირველ საფეხურზე არსებული ძრავების მსგავსად იყო განლაგებული მეორე საფეხური ავითარებდამეგანიუტონ -წევას და სატრუნ V ატმოსფეროს . 97 %- მაღალფენებში აჰყავდა ავსებისას მეორე საფეხურის მასის ს იკავებდა საწვავი

.და მჟანგველი (მესამე საფეხური S-IVB) მესამე საფეხური S-IVB შეიქმნა კომპანიის Douglas Aircraft Company . მიერ მას ჰქონდა ერთი J-2 ძრავა და იყენებდა იგივე საწვავს და

, . : მჟანგველს რასაც მეორე საფეხური ეს საფეხური გაფრენის დროს ორჯერ გამოიყენებოდა პირველად ხომალდის ორბიტაზე . გასაყვანად და მეორედ მის მთვარისკენ მიმავალ ტრაექტორიაზე გადასაყვანად S-IVB -იყო სატურნ V , ერთადერთი საფეხური

რომლის შედარებით მცირე ზომის გამო იგი გადაჰქონდათ სატვირთოთვითმფრინავის Super Guppy .მეშვეობით მართვის მოწყობილობების განყოფილება -სატურნ V მართვის მოწყობილობები დამზადებულ იქნა - -აი ბი ემის . მიერ და იგი დაყენებული იყო მესამე საფეხურის თავზე ეს

-კომპიუტერი აკონტროლებდა სატურნ V . რაკეტის მუშაობას ჯერ კიდევ აფრენის დაწყებამდე მისი მესამე საფეხურის მოშორებამდე , . რაკეტის კონტროლი მოიცავდა როგორც მის მიმართვას საჭირო ტრაექტორიაზე ასევე ტელემეტრიული სისტემის მომსახურებას

აჩქარების და რაკეტის სიმაღლის გაზომვით მას შეეძლო გამოეთვალა რაკეტის მიმდინარე სიჩქარე და მდებარეობა და .საჭიროების შემთხვევაში ფრენის კურსის შესწორება

უსაფრთხოება , , ფრენის გაუქმების შემთხვევაში როდესაც რაკეტის განადგურება იყო საჭირო დედამიწიდან გაიცემოდა სიგნალი ასაფეთქებელი

, . მუხტებისკენ რომლებიც რაკეტის გარშემო იყოდამაგრებული ამას მოჰყვებოდა საწვავის და მჟანგველის ავზების , .ერთმანეთისგან დაცილება და საწვავის და მჟანგველის გაბნევა ისე რომ ისინი ერთმანეთს არ შერეოდნენ

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9F%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%92%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%93%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%97%E1%83%98&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AC%E1%83%A7%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%93%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%9D%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%92%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%A3%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%98&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%A4%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%9D&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%98-%E1%83%91%E1%83%98-%E1%83%94%E1%83%9B%E1%83%98

შედარებები სხვა რაკეტებთან -სატურნ V პირველი საფეხურის F-1 , ძრავა წინა პლანზე ამ რაკეტის შემქმნელი ვერნერ ფონ ბრაუნი -ამერიკული სატურნ V საბჭოთა მეტოქე იყო -1ნ . -სატურნ V , , უფრო მაღალი მძიმე მეტი წევის

, -1- გამავითარებელიდა კოსმოსში მეტი ტვირთის გამტანი რაკეტა იყო მაგრამ ნ ის პირველ .საფეხურს უფრო მეტი დიამეტრი ჰქონდა [2] -1 . ნ ოთხჯერ გაუშვეს კოსმოსში მან გამართულად

, . ვერცერთხელ იმუშავა პირველი საფეხურის მოცილებამდეც კი ამ ოთხიდან ყველაზე 10 . წარმატებული გაშვების დროს პირველი საფეხურის ჩამოცილებამდე სულ წამი იყოდარჩენილი

-სატურნ V -1 პირველი საფეხური იყენებდა ხუთ ძალიან მძლავრ ძრავას მაშინ როდესაც ნ პირველ 30 , 60- საფეხურზე სუსტი ძრავა იყოდაყენებული რადგან საბჭოთა კონსტრუქტორებმა იან წლებში

არ შემქნეს ისეთი მძლავრი ძრავა როგორიც იყო ამერიკული F-1. , ორი გაშვების დროს კერძოდ" -6" " -13" -აპოლო და აპოლო სატურნ V , . შეძლოფრენა მიუხედავად მისი ძრავების გაუმართაობისა

-1 ასეთი შემთხვევებისათვის ნ ჰქონდა კომპიუტერი მაგრამ ეს რაკეტა საერთოდ ცუდად იყო დაპროექტებულიდა მისმა კომპიუტერმა ვერ შეძლო ეხსნა რაკეტა კატასტროფისგან გაშვების

. (1969 3 ) დროს ამ რაკეტის მეორე გაშვების დროს წლის ივლისს მისმა კომპიუტერმა გასცა პირველი , საფეხურის ყველა ძრავის გამორთვის მცდარი ბრძანება რასაც რაკეტის დაცემა და სასტარტო

. -1 , მოედნის მთლიანად განადგურება მოჰყვა საბოლოო ჯამში ნ წარუმატებლობის მიზეზი როგორც, , ჩანს იყო პირველი საფეხურის არასაკმარისი გამოცდები რაც თავის მხრივ არასაკმარისი

.დაფინანსების შედეგი იყო - -მეტოქეები მთვარეზე გაფრენაში ამერიკული სატურნ V -1და საბჭოთა ნ -სამსაფეხურიანი რაკეტის სატურნ V 34.02 118 მაქსიმალური წევა იყო მეგანიუტონი და მას შეეძლო

000 .კილოგრამი სასარგებლო ტვირთის გატანა კოსმოსში [3] " -15აპოლო " მისიის დროს წევის 34.8 . -მაჩვენებელი ადიოდა მეგანიუტონამდე არცერთ სხვა რაკეტას არ გადაუჭარბებია სატურნ V-

, . ისთვის სიმაღლის მასის და კოსმოსში გატანილი სასარგებლო ტვირთის მაჩვენებლით მხოლოდ - " " — 35.1 საბჭოთა რაკეტა მატარებელ ენერგიას ჰქონდა წევის მაჩვენებლი ოდნავ მეტი

.მეგანიუტონი

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%A1%E1%83%A0%E1%83%99

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%9C-1&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%9C_V#cite_note-2

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%9C_V#cite_note-3


" " " " (საბჭოთა ენერგიის მომავალ ვულკანის კონფიგურაციას რაც ) ვერ განხორციელდა შესაძლებლობა ექნებოდა განევითარებინა

-46 175 უფრო მაღალი წევა მეგანიუტონი და ორბიტაზე გაეტანა . -ტონა სასარგებლო ტვირთი სატურნ V შეეძლო მომავალში

გამოეყენებინა გაუმჯობესებული F-1A ძრავები რაც საშუალებას -მისცემდა სატურნ V 18 %- განევითარებინა ით მეტი წევა და 137 250 . ორბიტაზე კგ სასარგებლო ტვირთი გაეტანა NASA

( . . -განიხილავდა სატურნის ტიპის სხვადასხვა რაკეტების მ შ რაკეტა " ") , მატარებელი ნოვა შექმნის გეგმებს მაგრამ ეს რაკეტები არასოდეს

.აუგიათ (კოსმოსურ შატლს Space Shuttle) შეუძლია განავითაროს მაქსიმალური

30,1 28 800 წევა მეგანიუტონი და ორბიტაზე გაიტანოს კგ სასარგებლო ( ).ტვირთი თავად ხომალდის ჩაუთვლელად

-ზოგიერთი შედარებით ახალი რაკეტა ბევრად სუსტია სატურნ V- სთან. შედარებით ევროპულ -5არიან - , ს მისი უახლოესი ვერსიით -5 არიან ECA

, 10 000 შეუძლია გეოსტაციონარულ გადასაყვან ორბიტაზე კგ . სასარგებლო ტვირთი გაიტანოს ამერიკული -4დელტა

13 100 . გეოსინქრონულ გადასაყვან ორბიტაზე კგ ტვირთი გააქვს-ატლას V ( ) რაკეტას იგი რუსულ ძრავებს იყენებს გეოსტაციონარულ

13 605 , გადასაყვან ორბიტაზე კგ ტვირთი გააქვს ხოლოდედამიწის 25 000 .ირგვლივ ორბიტაზე კგ

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9C-5&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9C-5_ECA&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9C-5_ECA&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%93%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%A2%E1%83%90-4&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%A1-V&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%A1-V&action=edit&redlink=1

აწყობა-სატურნ V (" -10") აპოლო გადააქვთ სასტარტო მოედანზე

საფეხურების დამზადების შემდეგ ისინი იგზავნებოდა კენედის სახელობის კოსმოდრომზე, ფლორიდის შტატში. პირველი ორი საფეხური იმდენად დიდი

, . ზომის იყო რომ ისინი ბარჟით გადაჰქონდათ პირველ საფეხურს ახალორლეანში აწყობდნენ და იგი მექსიკის ყურით . გადაჰქონდათ მეორე საფეხური მზადდებოდაკალიფორნიაში . და კოსმოდრომზე პანამის არხის გავლით იგზავნებოდა მესამე

საფეხური და მართვის მოწყობილობების განყოფილება თვითმფრინავით.იგზავნებოდა

კოსმოდრომზე ჩამოტანის შემდეგ საფეხურები ჯერ ჰორიზონტალურ მდგომარეობაში . ისინჯებოდა და მერე მათ ვერტიკალურად აყენებდნენ NASA ამზადებდა

, ცილინდრისებული ფორმის კონსტრუქციებს რომელთაც შეეძლორომელიმე , საფეხურის დროებით შეცვლა თუკი რაღაც მიზეზის გამო ეს საფეხური მზად არ იყო . დაგეგმილი დროისათვის ამ კონსტრუქციებს ჰქონდა იგივე სიმაღლე და მასა და

, .მსგავსი ელექტრული სადენები როგორიც ნამდვილ საფეხურებსNASA . იყენებდა მოძრავ გასაშვებ კოშკს ეს ნიშნავდა რომ რაკეტა იწყობოდა

(ვერტიკალური აწყობის შენობაში Vertical Assembly Building) და მერე მოძრავი კოშკის . " " მეშვეობით იგზავნებოდა სასტარტო მოედანზე დღესაც ასე ხდება სპეის შატლის

. 5 მიმართ ეს მოძრავი კოშკი ფარავდა დაახლოებით კმ მანძილს სასტარტო .მოედნამდე და რაკეტა კი ამ დროს მასზე ვერტიკალურ მდგომარეობაში იდო

http://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%83%99%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%93%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%98&action=edit&redlink=1

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A4%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%93%E1%83%90

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%AE%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A5%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%A7%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%94

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A4%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%90

მთვარისკენ გაფრენა-სატურნ V " " აპოლოს პროგრამის ფარგლებში ასტრონავტები

. მთვარისკენ მიჰყავდა ყველა ეს მისია სტარტს იღებდა გასაშვებ კომპლექს N 39 . კენედის სახელობის კოსმოდრომზე როგორც კი

, რაკეტა მოშორდებოდა სასტარტო მოედანს გაფრენაზე კონტროლი გადადიოდა ჯონსონის სახელობის კოსმოსური

, , .ცენტრის ხელში ჰიუსტონში ტეხასი" " -აპოლოს მისია რაკეტა სატურნ V- 20 ს იყენებდა დაახლოებით

. -6 -13 -წუთის განმავლობაში თუმცა აპოლო და აპოლო დროს სატურნV- - . ს ერთ ერთმა ძრავამ უმტყუნა რაკეტის კომპიუტერებმა შეძლეს

, მდგომარეობის გამოსწორება იმით რომ დანარჩენი ძრავები უფრო დიდი ხნის განმავლობაში ამუშავეს და შედეგად არცერთი

" " აპოლოს მისია წარუმატებლად არ დასრულებულა რაკეტის.მიზეზით

პირველი საფეხურის მოქმედება -იოლად შესამჩნევი დარტყმითი ტალთა წარმოქმნილი სატურნ V (" -11") აპოლო 1 ფრენის შედეგად მაქსიმალური დინამიკური წნევისას აფრენიდან წუთის და 20 ( 12,5 , 4 , 1 600 / )წამის მერე სიმაღლე კმ დაშორება კოსმოდრომიდან კმ სიჩქარე კმ სთ 2,5 , 61 პირველი საფეხური მუშაობდა წუთის განმავლობაში რაკეტა აჰყავდა კილომეტრ

, 8600 / 2 000 სიმაღლემდე ავითარებდა კმ სთ სისწრაფეს და წვავდა ტონა საწვავს და.მჟანგველს

8,9 . გაშვებამდე წამით ადრე პირველი საფეხურის ძრავები მუშაობას იწყებდნენ პირველად ირთვებოდა ცენტრალური ძრავა რომელსაც ოდნავ მოგვიანებით ოთხი დანარჩენი

. , უერთდებოდა როგორც კი კომპიუტერები დაადასტურებდნენ რაკეტის სრულ წევას .რაკეტა ვერტიკალურ ასვლას იწყებდა დალითონის დამჭერები მას ათავისუფლებდა

12 , . რაკეტას დაახლოებით წამი სჭირდებოდა რომ კოშკს მოსცილებოდა რაკეტა სწრაფად 2 500 / . კრეფდა სიჩქარეს და კმ სიმაღლეზე მისი სისწრაფე უკვე მ წმ იყო ფრენის

დასაწყისში რაკეტისთვის მთავარი იყო სიმაღლის აკრეფა და საჭირო სისწრაფეს .მოგვიანებით აღწევდა

80 . აფრენიდან წამის შემდეგ რაკეტა აღწევდა მაქსიმალურდინამიკურ წნევას რაკეტის .კორპუსზე დინამიკური წნევა ჰაერის სიმკვრივის დასიჩქარის კვადრატის პროპორციულია

135,5 , აფრენიდან წამის მერე ცენტრალური ძრავა ითიშებოდა რაკეტაზე დაწოლის, . შესამცირებლად რომელიც საწვავის გამოყენების შემდეგ მსუბუქი ხდებოდა ეკიპაჟი

(4 მაქსიმალურ გადატვირთვას g (39 m/s²)) განიცდიდა პირველი საფეხურის გამორთვის. წინ დანარჩენი ოთხი ძრავა განაგრძობდა მუშაობას და საწვავის და მჟანგველის

. გამოყენებას პირველ საფეხურში საწვავის და მჟანგველის ამოწურვის მერე რვა . 62 მყარსაწვავიანი რაკეტა პირველ საფეხურს დააცილებდა რაკეტას ეს ხდებოდა კმ

. , 110 სიმაღლეზე პირველი საფეხური ინერციით განაგრძობდა ფრენას აღწევდა კმ 560 .სიმაღლეს და შემდეგ ეცემოდა ატლანტის ოკეანეში კოსმოდრომიდან კმ მოშორებით

მეორე საფეხურის მოქმედება -პირველი საფეხური სცილდება სატურნ V , პირველი საფეხურის ჩამოცილების შემდეგ ირთვებოდა მეორე საფეხური

6 , რომელიც წუთის განმავლობაში მუშაობდა მას 185 24 600 / .აჰყავდა რაკეტა კმ სიმაღლეზე და ანიჭებდა მას კმ სთ სიჩქარეს : მეორე საფეხური ასე მუშაობდა ჯერ რვა მყარსაწვავიანი რაკეტა ინთებოდა

, ოთხი წამის განმავლობაში რაც რაკეტას დადებით აჩქარებას ანიჭებდა შემდეგ ირთვებოდა ხუთი J-2 . ძრავა პირველი საფეხურის ჩამოშორებიდან

30 წამის მერე ორ საფეხურს შორის არსებული ნაკვეთურიც შორდებოდა. რაკეტას ეს მეტად ზუსტ მოქმედებას მოითხოვდა რადგან ეს ნაკვეთური

. არავითარ შემთხვევაში არ უნდა შეხებოდა ძრავებს მინიმალური .დასაშვები მანძილი ძრავებს და ნაკვეთურს შორის ერთი მეტრი იყო

მეორე საფეხურის მუშაობის შეწყვეტიდან ერთი წამის მერე ის შორდებოდა . რაკეტას და ათი წამის შემდეგ მესამე საფეხური იწყებდა მუშაობას მეორე

4 200 საფეხური ოკეანეში ვარდებოდა კოსმოდრომიდან კილომეტრის.დაშორებით

მესამე საფეხურის მოქმედება -სატურნ V მესამე საფეხური 2,5 . " ",მესამე საფეხური მუშაობდა წუთის განვალობაში იგი მიმაგრებული რჩებოდა ხომალდ აპოლოს 2,5- სანამ ხომალდი ჯერ შემოუვლიდა დედამიწას და სანამ ასტრონავტები ამოწმებდნენ ხელსაწყოების

.გამართულობას , წინა საფეხურების ჩამოშორებისგან განსხვავებით საფეხურებთშორისი ნაკვეთური მეორე და მესამე ( საფეხურს შორის მიმაგრებული რჩებოდა მეორე საფეხურს თუმცა ის დაპროექტებული იყო როგორც მესამე

) .საფეხურის ნაწილი და მასთან ერთად სცილდებოდა რაკეტას 2,5 , მთვარისკენ მიმავალტრაექტორიაზე ხომალდი გადადიოდა სტარტის აღებიდან საათის მერე როდესაც მესამე

, საფეხური მეორეჯერ ინთებოდა და ხომალდის სიჩქარეს ზრდიდა მეორე კოსმოსურ სიჩქარემდე რასაც 6 .დაახლოებით წუთი სჭირდებოდა

" " მთვარისკენ მიმავალტრაექტორიაზე გადასვლიდან რამდენიმე საათის შემდეგ აპოლოს საკომანდო მოდული -სერვის მოდულთან ერთად სცილდებოდა სატურნ V , 180 მესამე საფეხურს ტრიალდებოდა გრადუსითდა

. უერთდებოდა მთვარის მოდულსრომელიც მის ქვემოთ იყო მოთავსებული ეს მოდულები შემდეგ შორდებოდა .მესამე საფეხურს

" " თუკი მესამე საფეხური დარჩებოდა იმავე ტრაექტორიაზე რაზეც თავად ხომალდი აპოლო მას ხომალდისათვის . საფრთხის შექმნა შეეძლო ამიტომ მესამე საფეხურში დარჩენილი საწვავი გამოიდევნებოდა რაკეტიდან და ამით

. " -13" -მისი ტრაექტორია იცვლებოდა აპოლო შემთხვევაში სატურნ V . მესამე საფეხური მიმართეს მთვარისკენ სეისმომეტრებმა რომლებიც მთვარეზე წინა მისიების მიერ იყოდატოვებული აღრიცხეს ძლიერი დარტყმა და

. დედამიწაზე გადმოცემულმა ინფორმაციამ მეცნიერებს საშუალება მისცა შეედგინათ მთვარის წიაღის რუკა წინა ( " -9" " -12") მისიების გარდა აპოლო და აპოლო დროს მესამე საფეხურები ჯერ მთვარის მიდამოებში იგზავნებოდა და

. " -9" .მერე კი მზის ირგვლი ორბიტაზე აპოლო მესამე საფეხური პირდაპირ მზის ორბიტაზე იქნა გაგზავნილი " -12" , . 2002 3 -რაც შეეხება აპოლო მესამე საფეხურს მისი ისტორია ოდნავ განსხვავებულია წლის სექტემბერს ერთ

, ერთმა ასტრონომმა აღმოაჩინა ობიექტი რომელიც ასტეროიდად ჩათვალა და დროებით J002E3 . , უწოდა აღმოჩნდა . რომ იგი დედამიწას ირგვლივ უვლიდა სპექტროსკოპოიულმა გამოკვლევებმა უჩვენა რომ ეს ობიექტი დაფარული

, , -იყო ტიტანის ორჟანგის შემცვლელი საღევაბით სწორედ იმით რითიც სატურნ V. 1969 , " -12" წელს როდესაც აპოლო მთვარისკენ გაფრინდა დაგეგმილი იყო მისი მესამე საფეხურის მზის ირგვლივ ორბიტაზე გაგზავნა მაგრამ

ტექნიკური მიზეზების გამო მან ვერ ჩაიფრინა მთვარესთან საკმაოდ ახლოსდა დედამიწის მახლობლად არც ისე . 1971 მდგრადორბიტაზე დარჩა წელს გრავიტაციული პერტურბაციების შედეგად იგი სავარაუდოდ მზის ირგვლივ

31 . 2003 .ორბიტაზე მოხვდა და დედამიწას წლის შემდეგ დაუბრუნდა მან დედამიწის ორბიტა წლის ივნისში დატოვა

სკაილები -სატურნ V " " სკაილები გაჰყავს ორბიტაზე 1969 , , წელს ნასამ შექმნა აპოლოს გამოყენების პროგრამა იმისათვის რომ

მოეფიქრებინათ " " . თუ კიდევ რისთვის გამოეყენებინათ აპოლოსათვის შექმნილი ინფრასტრუქტურა

, მთავარი ყურადღება გადატანილ იქნა კოსმოსურ სადგურზე რომელიც საბოლოო ჯამში" " . " " ( სკაილების პროგრამაში გარდაიქმნა სკაილების გაშვება რისთვისაც გამოყენებულ

იქნა Saturn INT-21, -სატურნ V ) -მოდიფიცირებული ვარიანტი იყო სატურნ V ერთადერთი, " " გამოყენება რომელიც პირდაპირ არ იყო დაკავშირებული მთვარეზე გაფრენის აპოლოს

.პროგრამასთან " " - ორბიტალური სადგური სკაილები შეიქმნა რაკეტა მატარებელ Saturn IB მესამე

-საფეხურისგან S-IVB. " " , სკაილებს სამი ეკიპაჟი ესტუმრა რომლებიც სადგურზე 1973 25 1974 8 . ცხოვრობდნენ წლის მაისიდან წლის თებერვლამდე თავად სადგური

1979 .ორბიტაზე დარჩა წლის მაისამდე " " , თავდაპირველად გეგმავდნენ რომ სკაილები ორბიტაზე დიდხანს დარჩებოდა რათა მას

" " . " " " " სპეის შატლის ეკიპაჟი სტუმრებოდა შატლს შეეძლო სკაილების ორბიტის აწევა და . მისი გამოყენება მომავალი კოსმოსური სადგურების შესაქმნელად მაგრამ პირველი

1981 " " 80-შატლი წლამდე არ გაფრენილა კოსმოსში და ნათელი გახდა რომ სკაილებისგან , იან წლებში დიდი ხეირი არ იქნებოდა რადგან იგი ორბიტაზე დიდი ხნით გასაჩერებლად

.არ იყო დაპროექტებული

გაშვებები

შემდგომი გეგმები -დაგეგმილიდა შემდგომ გაუქმებული სატურნ V მეორე რიგის წარმოება სავარაუდოდ

გამოიყენებდა F-1A , ძრავებს რაკეტის პირველ საფეხურზე რითაც რაკეტის მიერ კოსმოსში . გატანილი ტვირთის რაოდენობა მნიშვნელოვნად გაიზრდებოდა სხვა ცვლილება

-შეიძლებოდა ყოფილიყო სატურნ V , სტაბილიზატორების მოშორება რომლებისგან დიდი ; სარგებელი მათი წონის გამო არ ყოფილა აგრეთვე ზომაში გადიდებული S-IC პირველი

საფეხურის გამოყენება უფრო მძლავრი F-1A საფეხურისათვის და გაუმჯობესებული J-2 ძრავების - .გამოყენება რაკეტა მატარებლის ზედა საფეხურებისათვის

-სატურნ V - , დაფუძნებული სხვადასხვა რაკეტა მატარებლები იქნა შემოთავაზებული როგორიცააSaturn INT-20 რომელსაც საფეხური S-IVB და საფეხურებთშორისი ნაკვეთური პირდაპირ ექნებოდა

დაყენებული S-IC საფეხურზე Saturn V-23(L) - , რაკეტა მატარებლამდე რომელსაც არა მარტო ხუთი F-1 , ძრავა ექნენოდა დაყენებული მის პირველ საფეხურზე არამედოთხი ამაჩქარებელიც

თვითოეულში ორი F-1 13 ძრავითრაც იმას ნიშნავდა რომ პირველ საფეხურზე F-1 ძრავა იქნებოდა!მოთავსებული

" " , , სპეის შატლი თავდაპირველად გამიზნული იყო როგორც სატრანსპორტო საშუალება რომელიც-სატურნ V . , " - ", ერთად უნდა ყოფილიყო გამოყენებული მიუხედავად იმისა რომ სატურნ შატლი

(" ") ( რომელიც გამოიყენებდა ახლანდელ ხომალდს ორბიტერს და გარე ავზს დამაგრებულს მოდიფიცირებულ S-IC ), " - " საფეხურზე სპეის შატლს მოემსახურებოდა მხოლოდ პირველი ორი წუთის

, განმავლობაში რომლის შემდეგ S-IC " " (ჩამოშორდებოდა და სპეის შატლის მთავარი ძრავები SSME) . " " ხომალდსორბიტაზე მოათავსებდა შატლის მოვალეობა იქნებოდა კოსმოსური სადგურის

, -მომარაგება ხოლო სატურნ V . სადგურის შემადგენელ ნაწილებს გაუშვებდა კოსმოსში მაგრამ-სატურნ V -მეორე რიგის წარმოების გამო ეს გეგმა ვერ განხორციელდა და აშშ მძიმე რაკეტა

. - მატარებლების გარეშე დარჩა ზოგიერთისათვის აშშ ში ეს სანანებლად იქცა რადგან ასეთი რაკეტა მოახერხებდა დიდი კოსმოსური სადგურების კოსმოსში ერთ ჯერზე გატანას და არ შეიქმნებოდა

" " 1986 .ისეთი სიტუაცია რაც შექმნა ჩელენჯერის კატასტროფამ წელს -სატურნ V , ასევე უნდა ყოფილიყორაკეტა რომელიც გამოყენებული იქნებოდა Voyager Mars

კოსმოსური ხომალდებისათვის და აგრეთვე ბირთვულ ენერგიაზე მომუშავე რაკეტის საფეხურისRIFT და NERVA .კოსმოსში გასაყვანად

-სატურნ V მემკვიდრეები -სატურნ V- , 50- ზე უფროდიდრაკეტას რომელიც მრავალჯერ იქნა შემოთავაზებული იანი წლების

80- , " " . ბოლოდან იანი წლების დასაწყისამდე ზოგადად ნოვა ერქვა სახელად ოცდაათზე მეტ სხვადასხვა .რაკეტას ერქვა ეს სახელი

, ვერნერფონ ბრაუნს და სხვებს გეგმაში ჰქონდათ შეექმნათ რაკეტა რვა F-1 , ძრავით რომელიც . საშუალებას მისცემდა მათ პირდაპირი ასვლის გზით მიეღწიათ მთვარემდე სხვა გეგმები გულისხმობდა

" " . ცენტაურის ტიპის ზედა საფეხურის ან ამაჩქარებლების გამოყენებას ასეთი რაკეტები - შესაძლებლობას მისცემდა აშშ ს გაეგზავნა პილოტირებული ხომალდები მარსისკენ ან უპილოტოები

.გარე პლანეტებისკენ 2006 წლისათვის NASA -გეგმავს ახალი ტიპის კოსმოსური ხომალდების და მძიმე რაკეტა

-მატარებლის არეს V ( " "), აგებას პროექტი თანავარსკვლავედი რომელიც ისეთივე სიმაღლის და , -სიმძლავრის იქნება როგორც სატურნ V . -იყო მას ეს სახელი სატურნ V ( "პატივსაცემად ეწოდა ნომერი V"

). ორივეგან ერთიდაიგივეა იგი აგრეთვე გამოყენებული იქნება მარსზე მომავალი პილოტირებული.გაფრენისათვის

-სამსაფეხურიანი სატურნ V- -სგან განსხვავებით არეს V 11 ექნება მეტრი დიამეტრის ორი საფეხური( -დაახლოებით ასეთივე დიამეტრი ჰქონდა სატურნ V ), პირველორ საფეხურს რომელიც გამოიყენებს

" " თხევად წყალბადს და თხევად ჟანგბადს და აგრეთვე სპეის შატლის ორ მოდიფიცირებულ . -მყარსაწვავიან ამჩქარებელს არეს V ორი საფეხური გამოიყენებს ხუთ RS-68 , ძრავას რომელიც ისევე

, -ჯვარედინად იქნება განლაგებული როგორც ეს სატურნ V- . ზე ხდებოდა თავდაპირველად განზრახული, -იყო რომ არეს V " " , გამოიყენებდა სპეის შატლის ხუთ მთავარ ძრავას მაგრამ RS-68 , ძრავა უფრო იაფი

( - მძლავრი ეს აჩვენა მისმა გამოყენებამ რაკეტა მატარებელზე Delta IV) და დასაპროექტებლად უფრო .იოლი აღმოჩნდა

RS-68 , " " -ძრავები რომლებსაც კომპანია როკეტდაინი ქმნის უფრო ეფექტურია ვიდრე სატურნ V F-1 , -ძრავები სამაგიეროდ სატურნ V მეორე და მესამე საფეხურებზე გამოყენებული J-2 ძრავები

გამოყენებული იქნება მოდიფიცირებული J-2X -სახით არეს V -ზედა საფეხურისათვის და აგრეთვე რაკეტა -მატარებელ არეს I . -მეორე საფეხურისათვის არეს V ( მესამე საფეხური იგი გამოყენებული იქნება

) -მთვარეზე გაფრენისათვის და არეს I მეორე საფეხური გამოიყენებს ერთ J-2X , ძრავას თუმცა , თავდაპირველადდაგეგმილი იყოორი ასეთი ძრავის გამოყენება იქამდე სანამ გადაწყვეტდნენ რომ

-არეს V- ში გამოყენებინათ ხუთი RS-68 " " .და არა სპეის შატლის მთავარი ძრავები

ღირებულება 1964 1973 6,5 - წლიდან წლამდე მილიარდი აშშ ის დოლარი იქნა -დახარჯული რაკეტა სატურნ V- , -1,2 ზე ამათგან ხარჯვის მაქსიმუმი 1966 .მილიარდი დოლარი წელზე მოდიოდა " " - აპოლოს პროგრამის გაუქმების ერთ ერთი მიზეზი სწორედ ეს მაღალი

. 1966 4,5 ღირებულება გახდა წელს ნასამ ბიუჯეტიდან მიიღო მილიარდი, 0,5 % . : დოლარი რაც აშშ მთლიანი შიდა პროდუქტის იყო შედარებისათვის იგივე

63,5 .წელს აშშ თავდაცვის სამინისტრომ მილიარდი დოლარი მიიღო

- 9ლუნა

-9ლუნა ( . რუს Луна-9) — საბჭოთა ავტომატური პლანეტათშორისი, სადგური რომლის დანიშნულება მთვარისა და კოსმოსური

.სივრცისგამოკვლევა იყო -9 1966 31 ლუნა მთვარისკენ ფრენის ტრაექტორიაზე წლის

„ “ . 1966 3 იანვარს რაკეტამატარებელმა მოლნია გაიყვანა წლის თებერვალსსადგურმა პირველად ისტორიაში შეასრულა მსუბუქი

, დაჯდომა მთვარის ზედაპირზე ქარიშხლის ოკეანეზე კრატერების . რეინერი და მარიამის დასავლეთით სადგურთან განხორციელდა 7 , 8 კავშირის სეანსი რომლის საერთო ხანგრძლივობამ საათი. შეადგინა ამ სეანსების განმავლობაში .სადგური დედამიწას გადასცემდა მთვარის ზედაპირის სურათებს

მთვარე - ლაშა ლაშხი

Design