หลกกฎหมายเอกชน

สอนโดย อ. จกรนทร คลายหนองสรวง

กฎหมายโรมนทเกยวกบกฎหมายเอกชน 1.ความหมายของกฎหมายเอกชน 2.ประเภทของกฎหมายเอกชน 2.1 กฎหมายแพง 2.2 กฎหมายพาณชย 3.ววฒนาการของกฎหมายไทยและกฎหมายตางประเทศ

กฎหมายเอกชน (ความหมายและลกษณะของกฎหมาย)

ระเบยบของสงคม มทงศลธรรมศาสนาและจารตประเพณ

ปรชญาและแนวคดทางกฎหมายตางๆสานกกฎหมายธรรมชาตเชนอรสโตเตล เพลโต ซเซโร

สานกกฎหมายฝายบานเมองสานกกฎหมายฝายสงคมนยมสานกกฎหมายประวตศาสตร เชน ซาวญย

การใชกฎหมายบรรพ 1 ลกษณะ1 การใชกฎหมายมหลกเกณฑพจารณา 5 ประการ 1. การใชบงคบกฎหมายกบขอเทจจรง -ทางอาญา-กบทางแพง 2. ผใชกฎหมาย –ศาล-เจาพนกงาน-ราษฎร 3.วนเรมใชกฎหมาย-วนประกาศ-ถดไปจากวน-ใชในอนาคต-ยอนกอนวนประกาศ 4.สถานทใชกฎหมาย-บงคบทวราชอาณาจกร-บงคบบางสวน-บงคบนอก

ราชอาณาจกร 5.บคคลทกฎหมายใชบงคบ-โดยหลกกฎหมายบงคบทกคนในราชอาณาจกรไมวา

คนประเทศใด ยกเวนพระมหากษตรย -สมาชกรฐสภาสมยประชม ขอยกเวนกฎหมายอน-ประมขของรฐ - ทต

ลาดบชนของกฎหมาย(Hierarchy of law) 1.กฎหมายรฐธรรมนญ 2.พระราชบญญตประกอบกฎหมายรฐธรรมนญ

พระราชบญญต ประมวลกฎหมาย และพระราชกาหนด 3.พระราชกฤษฎกา 4.กฎกระทรวง 5.เทศบญญต ขอบญญตองคการบรหารสวนจงหวด ขอบงคบ

ตาบล

พระราชบญญต ผเสนอรางพระราชบญญตใหสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอคณะรฐมนตรเปนผเสนอราง

ผพจารณารางคอรฐสภา วาระท1ขนรบหลกการ วาระท2พจารณาเรยงมาตรา วาระท3ใหความเหนชอบ ผตราคอพระมหากษตรย ประกาศใชในราชกจจานเบกษา

พระราชกาหนดผเสนอรางรฐมนตรผรบผดชอบผพจารณาคณะรฐมนตรมขนตอนท1และขนตอนท2ผตราพระราชกาหนดคอพระมหากษตรยการประกาศใช ประกาศในราชกจจานเบกษา

พระราชกฤษฎกาผเสนอรางรฐมนตรทรบผดชอบผพจารณาคณะรฐมนตรผตราพระมหากษตรยประกาศใชเมอประกาศในราชกจจานเบกษากบงคบเปนกฎหมาย

กฎกระทรวงผเสนอรางรฐมนตรผรบผดชอบหรอผรกษาการผพจารณาคณะรฐมนตรผตรารฐมนตร ผรกษาการการประกาศใชเมอประกาศในราชกจจานเบกษา

ขอบญญตองคการบรหารสวนทองถน ผเสนอรางขอบญญตองคการบรหารสวนจงหวดคอนายกองคการบรหารสวนจงหวดหรอสมาชกสภาองคการบรหาร

ผพจารณาสภาองคการบรหารสวนจงหวด ผตราคอนายกองคการบรหารสวนจงหวด ผอนมตผวาราชการจงหวด การประกาศใชประกาศโดยเปดเผย ณ ททาการองคการบรหารสวนจงหวดครบ15วนเวนแตกรณฉกเฉนบงคบทนท

เทศบญญต ผเสนอรางคณะเทศมนตรหรอสมาชกสภาเทศบาล ผพจารณาสภาเทศบาล ผตรานายกเทศมนตร ผอนมตผวาราชการประกาศใชประกาศทเปดเผยทสานกเทศบาลครบ7วนเวนแตเหตฉกเฉน

ขอบญญตกรงเทพมหานครผเสนอรางผวาราชการกรงเทพมหานครหรอสมาชกสภากรงเทพมหานครผพจารณาสภากรงเทพมหานครผตราผวาราชการกรงเทพมหานครการประการใชในราชกจจานเบกษามผลบงคบเปนกฎหมาย

ขอบญญตเมองพทยาผเสนอรางปลดเมองพทยาผพจารณาสภาเมองพทยาผตรา นายกเมองพทยาผอนมตผวาราชการจงหวดชลบรประการใชเมอประกาศใชทเปดเผยทศาลาวาการเมองพทยาครบ3วน

ขอบงคบของตาบลผเสนอคณะกรรมการบรหารสวนตาบลหรอสมาชกสภาองคการบรหารสวนตาบลผพจารณาสภาองคการบรหารสวนตาบลและมนายอาเภอเปนผพจารณาเหนชอบอกชนหนงผตราประธานคณะกรรมการบรหารองคการสวนตาบลประกาศใชเมอประกาศเปนขอบงคบตาบลแลวมผลบงคบเปนกฎหมาย

การตความกฎหมาย การตความกฎหมาย อาจแยกไดสองกรณ 1.การตความตามตวอกษร 2.การตความตามเจตนารมณหรอความมงหมายของบญญตนนๆ หลกในการวเคราะหตามเจตนารมณของกฎหมาย 1.วเคราะหจากถอยคาของบทบญญตนนๆ 2.วเคราะหจากตาแหนงหรอหมวดหมของกฎหมาย 3.วเคราะหจากประเภทของกฎหมาย 4.วเคราะหถงสถานการณในขณะทบญญตกฎหมาย หลกการตความกฎหมายเอกชน หลกการตความกฎหมายมหาชน

หลกเกณฑการตความ 1การตความกฎหมายทวไป 1.1พเคราะหตวอกษร 1.2พเคราะหเจตนารมณหรอความมงหมายของกฎหมาย การพเคราะหตวอกษร ก.ศพทธรรมดา ข.ศพทวชาการหรอศพทเทคนค ข.1ศพทธรรมดาเมอใชในกฎหมายจะตางจากความหมายธรรมดา ข.2ศพทพเศษทใชในกฎหมาย ค.ศพททกฎหมายนนๆใหความหมายหรอนยามไวเฉพาะ

พเคราะหเจตนารมณของกฎหมายการแสวงหาเจตนารมณม2ทฤษฎทฤษฎ อตตวสยหรอ ทฤษฎอาเภอจต

(subjective theory)

ทฤษฎภววสยหรอ ทฤษฎอาเภอการณ(objective theory)

ทฤษฎอาเภอจตถอเจตนารมณของผบญญตในขณะทบญญตกฎหมาย ขอดชดเจนแนนอน ขอเสยแขงกระดาง ทฤษฎอาเภอการณพจารณาตวกฎหมายตามภาวการณขณะทใชกฎหมาย

นนๆ ขอดคอนขางยดหยน ขอเสยขาดความแนนอน

วธจะคนหาเจตนารมณกฎหมาย

1ชอของกฎหมายนนๆ 2พระราชปรารภหรอคาปรารภ 3หลกการและเหตผลของกฎหมาย 4ฐานะทเปนอยกอนวนใชกฎหมายบงคบ 5การศกษากฎหมายทงหมดในเรองเดยวกน 6หลกเกณฑทวไปบางประเภทในการหาเจตนารมณ 6.1หลกทถอวากฎหมายมความมงหมายทจะใชไดบางกรณถอนยบงคบได 6.1กฎหมายทเปนขอยกเวนไมมความมงหมายขยายออกไป

การตความตามกฎหมายพเศษ 1กฎหมายอาญาตองหาความเครงครด 2จะตความลงโทษหรอเพมโทษใหหนกขนไมได 3กรณสงสยศาลตองตความผลดแกผตองหา

สรป การตความตองตความตามตวอกษรและเจตนารมณหรอความมงหมายไปพรอมๆกน

การอดชองวางและการยกเลกกฎหมาย การอดชองวางของกฎหมาย 1.ถาไมมบทกฎหมายทจะยกมาปรบแกคดไดใหวนจฉยคดตามจารตประเพณแหงทองถน 2.ถาไมมจารตประเพณแหงทองถน ใหวนจฉยคดอาศยเทยบบทกฎหมายทใกลเคยง 3.ในกรณทไมมบทกฎหมายทใกลเคยงอยางยง กใหวนจฉยตามหลกทวไป การยกเลกกฎหมาย 1. การยกเลกโดยตรง 2. การยกเลกโดยปรยาย 3. การยกเลกกฎหมายโดยคณะตลาการรฐธรรมนญ 4. การยกเลกกฎหมายโดยคาพพากษาของศาล

1.จารตประเพณทบคคลในทองถนไดปฎบตกนทวไป 2.เปนจารตประเพณทถอปฎบตตดตอกนเปนเวลานาน 3.เปนจารตประเพณทไมขดตอกฎหมายหรอขดตอความสงบเรยบรอย

หรอศลธรรมอนดของประชาชน 4.เปนจารตประเพณทปฎบตกนมาอยางสมาเสมอและแนนอน 5.เปนจารตประเพณทมเหตผลสมควรเปนธรรม

การเทยบกฎหมายทใกลเคยงอยางยงคอการเปรยบเทยบขอเทจจรงทเกดขนและมชองวางของกฎหมายกบขอเทจจรงทกฎหมายบญญตมความคลายคลงกนหรอไม

เชนการขดหลมรบนาโสโครก หลมรบปย มาตรา1342แตหลมรบกากสารเคมไมมกฎหมายบญญตจงเอามาตรา1342มาใช

ขนตอนในการเทยบกฎหมายทใกลเคยง 1.พจารณาขอเทจจรงทเกดขนวามความคลายคลงกบขอเทจจรงทม

กฎหมายบญญตหรอไม

2.พจารณาถงเหตผลขอเทจจรงทงสองมเหตเดยวกนหรอผลใกลเคยงกนหรอไมถาเหตผลเดยวกนหรอใกลเคยงกเทยบกนได

3.พจารณากฎหมายทนามาเทยบเคยงวาเปนบททวไปหรอบทยกเวนถาเปนบททวไปกอาจนามาเทยบเคยง

4.พจารณากฎหมายทจะนามาเทยบเคยงวาเปนกฎหมายเปนกฎหมายเรองเดยวกนหรอเปนกฎหมายพเศษเฉพาะเรองถาเปนกฎหมายพเศษเฉพาะเรองกไมอาจนามาเทยบเคยง

สทธ

สทธเปนแนวคดพนฐาน(basic concept) สทธภาษาองกฤษ(right)ภาษาลาตน(jus) สทธหมายถง อานาจอนชอบธรรมทบคคลอาจใชยนเพอรบรอง คมครองหรอ

บงคบเปนไปตามประโยชนพงมพงไดของบคคลนน องคประกอบแหงสทธ 1ผทรงสทธ 2การกระทาหรอละเวนกระทา 3วตถแหงสทธ 4บคคลซงมหนาท

หนาท ความรบผด เสรภาพ

หนาท(duty)คอความผกพนทบคคลจะตองปฏบตเพอใหเปนไปตามสทธหรอประโยชนอนชอบธรรมบคคลอน

สทธตามกฎหมายมหาชนเปนสทธทเอกชนมตอรฐหรอไดรบจากรฐ สทธทเกยวกบสถานะ(status) สทธเกยวกบสถานะของบคคลในทางทจะดาเนนการ(active) สทธในความสมพนธระหวางผถออานาจสาธารณะดวยกนทางกฎหมายมหาชน สทธของรฐทมตอราษฎร สทธตามการกาเนด2ประเภทสทธมนษยชน(human right)และสทธ

พลเมอง

สทธ

สทธตามกฎหมายเอกชน หมายถง ความเปนเจาของ ความมอานาจเหนอหรอความสามารถในการจดการอยางหนงอยางใดตอวตถแหงสทธได

สทธตามกฎหมายมหาชน หมายถง อานาจหรอโอกาสทมการรบรองและคมครองและมทางเลอกวาจะทาหรอไมกได

ประเภทของสทธตามกฎหมายเอกชน

1.การแบงแยกโดยวตถแหงสทธ 2.การแบงแยกโดยคกรณแหงสทธ การแบงแยกโดยวตถแหงสทธ 1สทธทางทรพยหรอทรพย(real right)แบงออกเปน ก.กรรมสทธ ข.ทรพยเหนอทรพยสนของบคคลอน 2.สทธทมใชทางทรพยสนแยก3ประเภท ก.สทธในความเปนบคคล ข.สทธในสถานะ ค.สทธในทางหน

2.การแบงแยกโดยคกรณแหงสทธ

1.สทธเดดขาด(absolute right)เชนมาตรา420

2.สทธสมพนธหรอสทธสมผส(relative right

การไดมาตามกฎหมายเอกชน

1.การไดสทธโดยนตกรรม2.การไดสทธโดยนตเหต3.การไดสทธโดยผลของกฎหมายประการอน

ความหมายนตกรรม1.นตกรรมจะเกดขนกตอเมอมการแสดงเจตนา2.การแสดงเจตนาทานตกรรมไดกระทาดวยใจสมคร3.การกระทาตามเจตนาทแสดงออกตองเปนการกระทาอนชอบดวยกฎหมาย4.ผกระทาการแสดงเจตนาตองมงโดยตรงตอการผกนตสมพนธระหวางบคคลเพอทจะกอใหเกดความเคลอนไหวในสทธ

ประเภทของนตกรรม

1.นตกรรมฝายเดยว2.นตกรรมสองฝาย3.นตกรรมทมผลเมอผทานตกรรมยงมชวตอย4.นตกรรมทมผลเมอผทานตกรรมตายแลว5.นตกรรมทมคาตอบแทน6.นตกรรมทไมมคาตอบแทน

การไดสทธโดยนตเหต1.ละเมด2.จดการงานนอกสง3.ลาภมควรได

การไดสทธโดยผลของกฎหมายประการอนๆ

1.การไดสทธโดยการเกดหรอโดยสถานะของบคคล2.การไดสทธโดยทางมรดก3.การไดสทธโดยการครอบครองปรปกษ4.การไดสทธโดยอาศยหลกสวนควบ5.การไดสทธโดยการเกบไดซงทรพยสนหาย

การแบงแยกตามเนอหา(contex)1.สทธในทางรบ(positive right)2.สทธในทางปฏเสธ(negative right) การแบงแยกตามขอบเขตทถกกระทบกระทงโดยสทธอนๆ

1.สทธทเปนประธาน2.สทธอปกรณ

การใชสทธ

มาตรา5 ในการใชสทธแหงตนกด ในการชาระหนกด บคคลทกคนตองกระทาโดยสจรต

คาวาสจรตแพงและพาณชยมไดนยามไว อาญา โดยทจรต มาตรา155วรรค1 มาตรา238 มาตรา316 มาตรา409 มาตรา412 มาตรา415 มาตรา1299 มาตรา1332

การทาและการตความเอกสาร

นตกรรมบางประเภทมแบบ มาตรา572 มาตรา798 มาตรา456 มาตรา9 มาตรา1657เรองพนยกรรม มาตรา9วรรค2การลงลายพมพนวมอ แกงใด......... การทาเอกสารตอหนาพนกงานเจาหนาท มาตรา9วรรคสาม

การตความเอกสาร ความขอหนงขอใดในเอกสารอาจตความไดสองนย มาตรา10...

หมายความวา หากขอความในเอกสารอาจตความสองนย หากตความตามนยหนงแลวจะทาใหขอความนนไรผลแตหากตความอกนยหนงแลว

ขอความนนจะมผลบงคบได กฎหมายถอวาการทเอกสารมขอความกาหนดไวยอมตองการใหมผลบงคบไดจงใหถอเอาตามนยทมผลบงคบได

กรณทขอความในเอกสารนนมขอสงสย

มาตรา11....หมายความวา กรณทขอความในเอกสารเปนทสงสยอาจตความไดหลายทาง ถากรณเปนทสงสยตองตความเปนคณแกฝายซงจะเปนผตองเสยในมลหน

การตความเรองจานวนเงนหรอปรมาณในเอกสาร มาตรา12....หมายความวา เมอขอความในเอกสารสวนทเปนจานวนเงนเชน จานวนเงนก จานวนคาเชา ราคาทรพยสนทซอขายกน ไดแสดงไวทงตวเลขและตวอกษรแตจานวนไมตรงกน

กรณจานวนเงนหรอปรมาณไดแสดงไวหลายแหงไมตรงกน

มาตรา13....หมายความวา ในกรณทการแสดงจานวนเงนหรอปรมาณเปนตวเลขหลายแหงและแตละแตละแหงนนไมตรงกนหรอแสดงดวยตวอกษรและตวอกษรทแสดงไวหลายแหงไมตรงกน ในเบองตนกตองพยามหาเจตนาทแทจรงกอน

การตความกรณทเอกสารทาขนทงภาษาไทยและภาษาอน

มาตรา14....หมายถง เอกสารในเรองเดยวกนทาขนเปนสองภาษาขนไปอกภาษาหนงขอความนนแตกตางกนและศาลไมอาจทราบเจตนาแทจรงของคกรณไดวาตองการบงคบกนตามภาษาใด ดงนใหถอเอาภาษาไทยบงคบแตถาสามารถทราบเจตนาแทจรงกตองบงคบตามนน

เหตสดวสย

มาตรา8เหตสดวสยเปนเหตทจะเปนผลใหลกหนหรอบคคลผมความรบผดหลดพน มาตรา437เรองละเมดใหตองรบผดโดยเครงครด(strict liability)

การชาหนกลายเปนพนวสยมาตรา219 ความหมายของเหตสดวสย(force majeure)หมายความวา เหต

ใดๆอนจะเกดขนกดจะใหผลพบตกด เปนเหตทไมอาจปองกนไดแมทงบคคลผตองประสบหรอใกลจะตองประสบนนจะใหจดการระมดระวงตามสมควรอนพงคาดหมายไดจากบคคลในฐานะและภาวะเชนนน

เหตสดวสยประกอบดวย2ประการ 1 เหตนนตองเกดขนมใชจากการกระทาของบคคลผตองประสบเชนเกดจากการกระทาของบคคล เกดภยธรรมชาต เกดจากเหตอน

2 บคคลผตองประสบหรอใกลจะประสบไมอาจปองกนไดแมจะใชความระมดระวงตามสมควร

ขอกาหนดเรองดอกเบย มาตรา 7 ในกรณทมไดกาหนดอตราดอกเบยไว ทานใหใชอตรารอยละเจดครงตอป

ดอกเบยกคอคาตอบแทนของเจาของเงนทควรจะไดรบจากการทผอนไดใชประโยชนจากเงนนน

เชนมาตรา654และเรองดอกเบยมาตรา224กรณผดนด

ขอสนนษฐานการกระทาของบคคลมาตรา6 ใหสนนษฐานไวกอนวา บคคลทกคนกระทาการโดยสจรต

การคลอดแลวคาวาคลอดตามพจนานกรมหมายถงออกลกหรออกจากครรภสรปไดวาการคลอดแลวคอ การททารกคลอดออกมาหมดตวพนชองคลอดโดยไมมสวนหนงสวนใดของรางกายเหลอตดอย จะตดสายสะดอแลวหรอไม ไมเปนขอสาคญ

การเรมสภาพบคคล

มาตรา15 สภาพบคคลยอมแตเมอคลอดแลวอยรอดเปนทารก…..

สภาพบคคล(personality)คอภาวะหรอความสามารถ(capacity)ในการเปนผทรงสทธตามกฎหมาย

การเรมสภาพบคคลประกอบดวยหลกเกณฑ2ปะการ ก.การคลอดแลว ข.อยรอดเปนทารก

อยรอดเปนทารก

หมายถง ทารกคลอดมชวตและมชวตอยโดยลาพงตนแยกตางหากจากมารดา การมชวตอยไมมกาหนดระยะเวลาวาจะตองนานเทาไร แมแตชวขณะหนงกเปนการเพยงพอ

ประโยชนและความจาเปนตองรวามนษยวามสภาพบคคลเมอใดและสนสดลงเมอใดเพอวนจฉยปญหาเชนทางแพงมาตรา1604วาบคคลธรรมดาจะเปนทายาทไดกตอเมอมสภาพบคคลหรอสามารถมสทธไดตามมาตรา15…..และมาตรา1599ป.พ.พ มาตรา1629

ในทางอาญาจะตองผดฐานฆาผอนถงแกความตายมาตรา288ประมวลกฎหมายอาญาหรอฐานทาแทงลกตามมาตรา301-305จาเปนตองวนจฉยวาทารกมสภาพบคคลแลวหรอไม

สทธของทารกในครรภมารดา มาตรา15วรรคสอง ทารกในครรภมารดากสามารถจะมสทธตางๆไดหากวาภายหลงเกดมารอดอย

เจตนารมณของกฎหมายมาตรา15วรรค2 มสองประการ 1.คมครองประโยชนของทารกในครรภมารดา หากวาทารกเกดมาภายหลงอยรอด

2.ขจดความไมเสมอภาคในเรองสทธ

หลกเกณฑการไดสทธในครรภมารดา

1.เปนทารกในครรภมารดา มาตรา1604วรรค2 และมาตรา1536 ทใหถอวาทารกในครรภมารดาเปนบตรของเจามรดกผตายหรอบตรของบดาซงเลกรางกบมารดาทารกไปแลวนนเปนเพยงขอสนนษฐานของกฎหมาย

2.ภายหลงตองเกดมามชวตรอดอย หมายความวาทารกตองมสภาพบคคลกอนจงจะมสทธยอนหลงขนไปถงระยะเวลาทเรมปฏสนธในครรภมารดา

สงซงไดแกสภาพบคคล

1.สญชาต 2.ชอ 3.ภมลาเนา 4.สถานะ

วนเกด

การเรมนบอายของบคคลมาตรา16การเรมนบอายของบคคลใหเรมนบวนเกด

กรณไมทราบวาเกดวนทเทาไหรแตทราบเกดเดอน กรณทไมทราบบคคลนนเกดวนทเทาไหรและยงไมทราบเดอนและป

อะไร วนตนเดอนแหงปฏทนไทยมสองระยะ 1.กอนวนท18ต.ค2483คอวนท1เม.ย 2.ตงแตวนท18ต.ค2483คอวนท1ม.ค

การนบอายใหเรมนบแตวนเกด เชนดเกดวนท15ก.ค2545เรมนบถอวาดบรรลนตภาวะตงแตวนท

15ก.ค2565

การสนสภาพบคคล

การตายธรรมดา(Death) Brain Death การวนจฉยสมองตาย

การตายพรอมกน

มาตรา17ในกรณบคคลหลายคนตายในภยนตรายรวมกนถาเปนการพนวสยทจะกาหนดวาคนไหนตายกอนหลงใหถอวาตายพรอมกน

สทธในชอของบคคล

มาตรา18สทธของบคคลในการใชนามอนชอบทจะใชไดนนถามบคคลอนโตงแยงกดหรอบคคลเจาของนามตองเสอมเสย

การเรมนบอายบคคล ความสาคญทตองรวนเกดแนนอนของบคคล ในทางแพง1.ผเยาวอาจทาพนยกรรมเมอมอายสบหาปบรบรณ

(มาตรา25)2.ผเยาวบรรลนตภาวะเมอมอายครบยสบปบรบรณ

(มาตรา19)3.ผเยาวชาย หญงสมรสไดเมอมอายครบสบเจดปบรบรณ(มาตรา1448)

ความสาคญทตองรวนเกดแนนอนของบคคล

ในทางอาญา 1.อายเปนเงอนไขททาใหเดกผเยาวไมตองรบโทษอาญา ก.เดกอายยงไมเกดสบปกระทาความผด เดกนนไมตองรบโทษ ม.73 ข.เดกอายกวาสบปแตยงไมเกนสบหาปกระทาความผด เดกนนไมตอง

รบโทษ แตใหศาลดาเนนการบางอยางเปนการตกเตอนและความคมความประพฤตเดก(ม.74)

2.อายเปนเงอนไขใหผเยาวไดรบการลดหยอนโทษอาญา ก.ผมอายกวาสบหาปแตไมเกนสบแปดปกระทาผดกฎหมายใหศาลใช

ดลพนจลงโทษ

ความสามารถ(capacity)

ความสามารถในการใชสทธ 1 ขอจากดความสามารถในการใชสทธ ในการใชสทธโดยสภาพ

ธรรมชาต 2 ขอจากดความในการใชสทธโดยกฎหมาย แยกออกเปน ผเยาว คน

ไรความสามารถ และคนวกลจรต คนเสมอนไรความสามารถ

ผเยาว(Mimor)

คอบคคลทยงไมบรรลนตภาวะไมวาหญงหรอชาย หากไมบรรลนตภาวะไมวาเปนหญงหรอชาย เพราะผเยาวนนถอวายงออนทงสตปญญาและประสบการณ ดวยเหตนกฎหมายจงคมครองโดยตองมคนทมาคอยควบคมเพอเปนการกลนกรองอกทหนง เชน ผททานตกรรมอายออนอยเปนผเยาวอาย 13 14 15 ถอวายงพอรเรองแลวแตยงรเรองไมด ตองมคนมาใหคายนยอมอกทซงความสามารถในการทานตกรรมเปนเรองของการแสดงเจตนาทานตกรรมของบคคลธรรมดาเทานน

นตกรรม เกดจากการแสดงเจตนาของบคคล บคคลทแสดงเจตนาในการทานตกรรมตองมความสามารถในการทานตกรรมถงจะทาใหการแสดงเจตนาทกระทาออกมามผลเปนนตกรรม

ในเรองของผเยาว ทเปนผหยอนความสามารถ ถามวาผเยาวคอใครคาตอบคอบคคลทยงไมบรรลนตภาวะโดยมมาตรา 19 บคคลยอมพนจากภาวะผเยาว และบรรลนตภาวะเมอมอายยสบป

มาตรา20 ผเยาวยอมบรรลนตภาวะเมอมการสมรส ดงนนถาบรรลนตภาวะสามารถทานตกรรมตางๆไดโดยลาพง

ในเรองการทานตกรรมของผเยาวมหลกกฎหมายกาหนดไว การทานตกรรมของผเยาวตองไดรบการยนยอมจากผแทนโดยชอบธรรมหรอวาตองใหผแทนโดยชอบธรรมทาแทนจงจะทาใหนตกรรมสมบรณ เหตผลเพอใหผแทนโดยชอบทามาชวยระมดระวงผลประโยชนของผเยาวในการทานตกรรม

มาตรา 21 ผเยาวจะทานตกรรมใดๆตองไดรบความยนยอมของผแทนกอน การใดๆทผเยาวไดทาลงปราศจากคายนยอมเชนวานนเปนโมฆยะเวนแตจะบญญตไวเปนอยางอน

[บดามารดาซงเปนผใชอานาจปกครองหรอผปกครอง จะใหความยนยอมในการทานตกรรมของผเยาวจะตองใหความยนยอมในการทานตกรรมเสยกอนทผเยาวจะทานตกรรม ความยนยอมจะตองใหกอนทผเยาวทานตกรรมหรออยางลาชาทสดกในขณะทผเยาวทานตกรรมนนจะไปใหหลงจากทผเยาวทานตกรรมแลวไมไดถาหากผเยาวทานตกรรมโดยทผแทนโดยชอบธรรมยงไมไดใหความยนยอมแลวตอมาผแทนโดยชอบธรรมไปใหความยนยอม อนนไมใชการใหความยนยอมแตเปนการใหสตยาบนการทานตกรรมทผเยาวทาไปแลว

ปญหาวาการใหความยนยอมของผแทนโดยชอบธรรมทารปแบบโดยใหความยนยอมโดยลายลกษณอกษร หรอวาจา หรอโดยกรยากได

การใหความยนยอมแมนตกรรมทผเยาวทาจะมกฎหมายบงคบใหทาตามแบบเชนสญญาเชาซอหรอกฎหมายกาหนดวามหลกฐานเปนหนงสอเชนทาสญญาจะซอจะขายอสงหารมทรพยผแทนโดยชอบธรรมสามารถใหความยนยอมในการทผเยาวทานตกรรมโดยวาจาไดหรอใหความยนยอมโดย กรยาทาทางกได

ปญหาวาการใหความยนยอมใหผเยาวทานตกรรมผแทนโดยชอบธรรมจะตองใหความยนยอมแกผเยาวเองหรอคกรณอกฝายหนงทผเยาวทานตกรรมดวยกฎหมายไมไดบญญตวาการใหความยนยอมในการทผเยาวทานตกรรมจะตองใหกบใครดงนนจะใหความยนยอมในการทานตกรรมของผเยาวนนจะใหกบตวผเยาวกไดหรอจะใหแกคกรณอกฝายหนงทจะทานตกรรมกบผเยาวกไดซงตางกบกรณทผเยาวทานตกรรมโดยไมไดรบความยนยอมการทานกรรมเปนโมฆยะแลวถาผแทนโดยชอบธรรมเหนดดวยจะใหสตยาบนตองใหตอคสญญาอกฝายหนงจะใหสตยาบนตอผเยาวไมไดหรอการบอกลางตองแสดงเจตนาไปยงคสญญาอกฝายหนงจะบอกลางแกผเยาวเองไมได

การใหความยนยอมในการทานตกรรมโดยหลกผแทนโดยชอบธรรมจะใหความยนยอมเฉพาะเรองๆไปแตวาไมใชวาผแทนโดยชอบธรรมจะใหความยนยอมใหผเยาวทานตกรรมทานตกรรมไวหลายอยางในคราวเดยวไมไดมขอยกเวนสามารถทาไดมาตรา26มาตรา27

แตวาในการทานตกรรมของผเยาวน จรงๆแลวกฎหมายไมไดบงคบวาผเยาวจะตองทานตกรรมเสมอไป ผเยาวนนจะตองอยภายใตอานาจการปกครองของบดามารดา ถาไมมบดามารดาหรอวาบดามารดาถกถอนอานาจการปกครองเสยแลวผเยาวจะตองไปอยภายใตอานาจการปกครองของคนอนเรยกวาผปกครอง

บคคลเหลานคอบดามารดาหรอผปกครองนนรวมกนวาผแทนโดยชอบธรรม

กฎหมายใหผแทนชอบธรรมมอานาจทานตกรรมแทนผเยาวได คอ แทนผเยาวนนเอง ผแทนโดยชอบธรรมทาแทนผเยาวกได เวนแตบางกรณกฎหมายไมยอมใหผเยาวทานตกรรมและกไมยอมใหผแทนโดยชอบธรรมทานตกรรมเวนแตจะไดรบอนญาตจากศาล

ในทางอาญากฎหมายกาหนดไวเดกทไมเกนสบขวบกระทาผดกฎหมายไมตองรบโทษ แตทางดานนตกรรมไมไดกาหนดอายวาผเยาวอายเทาไหรถงจะทาไดดวยตนเองโดยไดรบคายนยอมจากผแทนโดยชอบธรรม

ผแทนโดยชอบธรรมของผเยาวคอ ผใชอานาจปกครองม.1569กบผปกครองม.1598/3

มาตรา1566ใหบตรยงไมบรรลนตภาวะอยใตอานาจการปกครองอยใตอานาจของบดามารดา

ผปกครองเปนผแทนโดยชอบธรรมของผเยาวผปกครองหมายถงบคคลอนทไมใชบดามารดาของผเยาว ผปกครองนนปกตจะมไดคราวหนงเพยงคนเดยวเดยว และมาตรา 1590 1585

มาตรา22ผเยาวอาจทาการใดๆไดทงสนหากเปนเพยงเพอจะไดไปซงสทธอนใดอนหนงหรอเปนการเพอใหพนหนาทอนใดอนหนง

ฎ.589/06 มาตรา23ผเยาวอาจทาการใดไดทงสน ซงเปนการตองทาเองเฉพาะตว

หมายถงนตกรรมนนนนจะเกดขนมาไดโดยการแสดงเจตนาดวยความสมครใจของผเยาวตองตดสนใจเอง

เชนเรองการรบรองบตร เรองการทาพนยกรรม

มาตรา24 ผเยาวอาจทาการใดๆไดทงสนซงเปนการสมแกฐานานรปแหงตนและเปนการอนจาเปนในการดารงชพตามสมควร

ขอแรก นตกรรมนนจะตองสมแกฐานานรปคอสมแกฐานะของผเยาว ขอสอง นตกรรมนนจะตองเปนการอนจาเปนในการดารงชพของผเยาว

ตามสมควร

มาตรา25ผเยาวอาจทาพนยกรรมเมอมอาย15ปบรบรณ

โดยหลกทวไปผแทนโดยชอบธรรมจะตองใหความยนยอมเปนรายๆไมใชใหความยนยอมลวงหนาแตกมขอยกเวนหลกนกมมาตรา26มาตรา27

หมายความวาผแทนโดยชอบธรรมไดระบขอบเขตทผเยาวจะจาหนายทรพยสนแลว ผเยาวกสามารถทานตกรรมจาหนายทรพยสนไดโดยลาพงภายในขอบเขตทผเยาวไดกาหนดไวแลว โดยไมตองมาขออนญาตทานตกรรมนนอกครงหนง

ถาผแทนโดยชอบธรรมเหนสมควร กอาจจะอนญาตใหผเยาวประกอบธรกจการคา หรอวาไปรบจางคนอนถาผแทนโดยชอบธรรมใหอนญาตแกผเยาวเชนนนแลวหลงจากนนผเยาวอาจจะตองทานตกรรมอนๆทเกยวของกบการประกอบธรกจการคานนหรอทเกยวของกบการทตวไปทาสญญาจางแรงงานไปรบจางไวกฎหมายจะถอวาผเยาวนนสามารถทานตกรรมนนตอไปโดยลาพงไมตองมาขออนญาตผแทนโดยชอบธรรมอกใน

กรณผแทนโดยชอบธรรมไมใหความยนยอมโดยไมมเหตสมควรผเยาวอาจรองตอศาลใหสงอนญาตไดถาศาลอนญาตใหผเยาวประกอบธรกจการคาหรอธรกจอนหรอการจางแรงงานผเยาวมฐานะเสมอนบคคลทบรรลนตภาวะแลว

มาตรา28บคลใดจะเปนคนไรความสามารถไดตองมคาสงศาลสงใหเปนคนไรความสามารถโดยมผนาคารองมาขอตอศาลรองใหบคคลวกลจรตเปนคนไรความสามารถบคคลทมารองกฎหมายจากดตวบคคลทจะมารอง

ฉะนนมาตรานวาคนไรความสามารถกคอคนวกลจรตทถกศาลสงใหเปนคนไรความสามารถนนเอง

มาตรา28ในกรณทผเยาวเปนคนวกลจรตผปกครองกมารอง ผพทกษกรองขอไดหมายความวาบคคลวกลจรตนเดมแคสตฟนเฟอนกมารองให

เปนคนเสมอนไรความสามารถกอนแลวมผพทกษตอมาฟนเฟอนหนกถงขนวกลจรตผพทกษกมารองขอใหเปนคนไรความสามารถ นอกจากนคนทปกครองดแลบคคลวกลจรตกมสทธรองขอ

ผซงปกครองดแลบตรวกลจรตเขาไมใชผอนบาลตามกฎหมายหมายถงผ ทปกครองดแลบคคลวกลจรตตามความเปนจรงแมเขาไมใชบดามารดาป ยาตายายผสบสนดานของบคคลนนกสามารถรองขอใหเปนคนไรความสามารถไดยงกวานนถาไมมใครมารองกใหพนกงานอยการเปนคนรองขอ

เมอมการรองขอศาลตองไตสวนคารอง บคคลวกลจรตไมไดหมายความเฉพาะคนทมจตผดปกตอยางเดยวแต

หมายความรวมถงบคคลทมกรยาอากาผดปกตขาดความรสกผดชอบไมสามารถประกอบกจการงานไดหรอกจการสวนตวไดกถอวาเปนบคคลวกลจรตแมเขาจะไมใชคนวกลจรตในความหมายทวๆไปกตาม ฎ.490/09ผปวยเปนโรคเนองอกในสมองพดไมไดนอนทเตยงตลอดใครมาพดไมไดยนตามองไมเหนสองขาง

การตงผอนบาลอานาจหนาทการสนสดผอนบาลอยในบรรพ5 คาสงศาลใหเปนคนไรความสามารถใหประกาศในราชกจจานเบกษา บคคลทศาลสงใหเปนคนไรความสามารถกฎหมายวาตองจดใหอยใน

ความอนบาลคอยดแลผลประโยชนของคนไรความสามารถแลวยงเปนคนจดการดแลทรพยสนแทนคนไรความสามารถ

คนไรความสามารถทานตกรรมทกอยางดวยตนเองไมไดถาทาเปนเปนโมฆยะ ผอนบาลเปนคนทานตกรรมแทนแตกมนตกรรมบางอยางทเปนเฉพาะตวของคนไรความสามารถเหมอนกบเรองผเยาวนตกรรมเหลานนผอนบาลทาไมไดเชนการรบรองบตรแทนคนไรความสามารถการทาพนยกรรมแทนคนไรความสามารถ

มมาตรา1704พนยกรรมทคนไรความสามารถทาขนตกเปนโมฆะ

มาตรา1670หามมใหบคคลวกลจรตเปนพยานในการทาพนยกรรมของผอนดงนนนอกจากคนไรความสามารถจะทาพนยกรรมไมไดเปนโมฆะแลวยงเปนพยานในการทาพนยกรรมของคนอนไมไดดวย

สาหรบกฎหมายครอบครวจะเปนเหตใหฟองหยาเพราะวกลจรตตดตอกน3ปและความวกลจรตนนยากทจะหายกบความวกลจรตนนถงขนทจะทนอยรวมกนฉนสามาภรรยาตอไปไม

จะเหนวาแมบคคลทถกศาลสงใหเปนคนไรความสามารถในความเปนจรงจะหายเปนคนวกลจรตแลวตราบใดทยงไมมการขอใหศาลเพกถอนคาสงทสงใหเปนไรความสามารถกยงถอวาบคคลนนเปนคนไรความสามารถเมอศาลไตสวนเหนวาไมวกลจรตและสงเพกถอนคาสงเดม บคคล นนจะกลบมความสามารถแมคาสงเพกถอนยงไมประกาศในราชกจจานเบกษา

การใดๆอนคนไรความสามารถไดกระทาลงเปนโมฆยะ

การใดหมายถงเฉพาะนตกรรมเทานนหารวมถงนตเหตอนไม คนไรความสามารถแมจะไดรบความยนยอมจากผอนบาลใหทานต

กรรมการนนตกเปนโมฆยะ คนไรความสามารถไมอาจทานตกรรมใดๆไดโดยลาพงแมนตกรรมอนม

ลกษณะเฉพาะตวซงผอนบาลไมอาจทาแทนไดคนไรความสามารถกไมอาจทาไดเชนการสมรสและการทาพนยกรรม

การสมรสมาตรา1449หากฝาฝนสมรสมาตรา1496ใหเปนโมฆะ การทาพนยกรรมมาตรา1704พนยกรรมเปนโมฆะผอนบาลทาแทน

ไมไดเพราะเปนการเฉพาะตวของคนไรความสามารถ ในเรองการรบรองบตรเชนคนไรความสามารถฉดคราหญงไปขมขน

กระทาชาเราเปนเหตใหหญงตงครรภการจะใหคนไรความสามารถรบรองบตรของตน

มาตรา30 หลกนตกรรมทบคคลวกลจรตทาไปกสมบรณแตการใหนตกรรมทคนวกลจรตทศาลยงไมสงใหเปนคนไรความสามารถทาสมบรณไปเสยทกเรองกจะเปนเรองไมถกตองฉะนนมาตรา30บญญตวาการใดๆอนบคคลวกลจรตซงศาลมไดสงใหเปนคนไรความสามารถไดกระทาลงการนนจะเปนโมฆยะตอเมอไดกระทาในขณะทบคคลนนวกลจรตอยและคกรณไดรวาผกระทาเปนคนวกลจรต

ถามฝายทอางวานตกรรมนนเปนโมฆยะจะตองพสจนวานตกรรมนนทาโดยบคคลทในขณะทบคคลททานนวกลจรตแลวคกรณรดวยวาเขาวกลจรตนตกรรมถงเปนโมฆยะถาพสจนไมไดอยางนนตกรรมนนสมบรณ

มาตรา31ถาเหตททาใหคนไรความสามารถไดสนสดและมผนนเองหรอบคคลใดๆดงกลาวในมาตรา28รองขอตอศาลกใหศาลสงเพกถอนคาสงใหเปนคนไรความสามารถนน

คาสงของศาลตามมาตรานใหประกาศในราชกจจานเบกษา

วนเรมตนและสนสดของการเปนคนไรความสามารถถอวนทศาลมคาสงเปนหลกมใชวนประกาศในราชกจจานเบกษาและไมยอนหลงไปถงวนทยนคารองฉะนนการทานตกรรมใดๆกอนศาลมคาสงใหเปนคนไรความสามารถยอมไมถอวาเปนการกระทาของคนไรความสามารถและการกระทาใดๆของคนไรความสามารถกอนศาลมคาสงเพกถอนคาสงเดมยอมตกเปนโมฆยะแมบคคลนนจะหายวกลจรตแลว

คนเสมอนไรความสามารถคอบคคลทมเหตบกพรองดวยกาย ดวยจตหรอดวยอยางอนทกฎหมายบญญตในมาตรา32ซงทาใหบคคลนนไมสามารถจดทาการงานโดยตนเองหรอจดกจการไปในทางทอาจจะเสอมเสยแกทรพยสนของตนเองหรอผอนแลวศาลสงใหเปนคนเสมอนไรความสามารถโดยมสเหตบวกกบเหตอนทานองเดยวกนกบเหตสอยางเหตนนทาใหไมสามารถจดทาการงานของตนเองไดหรอถงแมจะทางานของตนเองไดกจดไปในทางเสอมเสยแกทรพยสนของตนเองหรอครอบครวจงสงใหเปนคนเสมอนไรความสามารถได

บคคลทศาลไดสงใหเปนคนเสมอนไรความสามารถตองจดใหอยในความพทกษการแตงตงผพทกษใหเปนไปตามบทบญญตบรรพ5

ผลดานนตกรรมมาตรา34คนเสมอนไรความสามารถนนตองไดรบความยนยอมจากผพทกษ11อนมาตรา ศาลอาจจะสงเพมเตมวาทานตกรรมอนนอกจากนตกรรม11อยางแมศาลจะไมไดสงตอนทศาลสงใหบคคลนนเปนคนเสมอนไรความสามารถวาคนนนจะทานตกรรมอยางอนนอกจาก11อยางโดยลาพงไมไดถาปรากฏตอมาวามกจการอะไรนอกจากนตกรรม11อยางคนเสมอนไรความสามารถนนอาจจดการไปในทางเสอมเสยแกทรพยสนของตนเองหรอครอบครวผพทกษมาขอตอศาลเพมเตมนตกรรมนนๆตองไดรบความยนยอมจากผพทกษกอนและศาลเหนสมควรสงเพมเตมให

คนเสมอนไรความสามารถคอ กายพการ หรอจตฟนเฟอนไมสมประกอบหรอคนสรยสรายเสเพลเปนอาจณหรอตดยาสรายาเมาหรอมเหตอนทานองเดยวกนนนจนไมสามารถจะจดการงานโดยตนเองไดหรอจดกจการไปในทางทอาจเสอมเสยแกทรพยสนของตนเองหรอครอบครวซงบคคลทกฎหมายกาหนดมาตรา28เขามารองขอตอศาลแลวศาลไตสวนไดความกจะสงใหเปนคนเสมอนไรความสามารถ

มาตรา32ว.สองการแตงตงผพทกษกฎหมายบรรพ5กาหนดตวผพทกษในกรณมาตรา1569และมาตรา1569/1เทานน คอในกรณทผเยาวถกศาลสงใหเปนคนเสมอนไรความสามารถนนมาตรา1569กาหนดวาผใชอานาจปกครองยอมเปนผพทกษและกรณทบคคลนนถกศาลสงใหเปนคนเสมอนไรความสามารถแลวไมมคสมรสมาตรา1569/1กาหนดใหบดามารดาหรอบดาหรอมารดาเปนผ พทกษเวนแตศาลสงเปนอยางอน

แตในกรณผเยาวซงไมมบดาหรอมารดาเปนผใชอานาจปกครองคอบดาหรอมารดาตายหรอถกถอนอานาจปกครองมผอนเปนผปกครองกฎหมายไมไดบญญตใหบคคลนนเปนผพทกษโดยอตโนมตและในกรณทบคคลนนบรรลนตภาวะแลวและมคสมรสกฎหมายกไมไดบญญตใหคสมรสเปนผพทกษของบคคลนนโดยอตโนมตไมเหมอนกบกรณทบคคลทบรรลนตภาวะแลวถกศาลสงใหเปนคนไรความสามารถโดยหลกคสมรสของบคคลนนจะเปนผอนบาลโดยอตโนมตมาตรา1598/15กรณเปนเรองทศาลจะตองสรรหาบคคลทสมควรเปนผพทกษ

มาตรา32ว.สามใหนาบทบญญตวาดวยการสนสดของความเปนผปกครองในบรรพ5มาใชบงคบการสนสดของการเปนผพทกษโดยอนโลม

ถาทานตกรรมทระบไวมาตรา34หรอนตกรรมอนทศาลสงตองไดรบความยนยอมจากผพทกษเปนพเศษโดยไมไดรบความยนยอมของผ พทกษกอนนตกรรมนนกจะเปนโมฆยะตามมาตรา34ว.ทายการใดทกระทาโดยฝาฝนบทบญญตนการนนเปนโมฆยะ

ตามปกตนนคนเสมอนไรความสามารถจะตองทานตกรรมดวยตนเองในกรณทเปนนตกรรมธรรมดาโดยไมตองไดรบความยนยอมจากใครหรอในกรณทเปนนตกรรมทจะตองไดรบความยนยอมจากผพทกษกจะทานตกรรมดวยตนเองเพยงแตตองไดรบความยนยอมจากผพทกษกอนเทานนเอง

แตวาอาจมกรณทบคคลทมการพกายหรอจตฟนเฟอนไมสมประกอบแตวาไมถงขนทจะถกศาลสงใหเปนคนไรความสามารถเพยงแตศาลสงใหเปนคนเสมอนไรความสามารถคนเสมอนไรความสามารถไมสามารถทาการอยางหนงอยางใดตาม ว.หนง ว. สองของมาตรา34ตองใหไดรบความยนยอมของผพทกษกอนเขาไมสามารถทาไดดวยตนเองเพราะวาเขามการพกายหรอจตฟนเฟองไมสมประกอบมาตรานตอนทายใหนาบทบญญตเกยวกบผอนบาลมาใชบงคบแกผ พทกษโดยอนโลมในกรณเชนนนผพทกษมาตรา34ว.สามใหอานาจพเศษใหกระทาการแทนคนเสมอนไรความสามารถกตองไดรบอนญาตจากศาลกอนถงจะทานตกรรมนนแทนคนเสมอนไรความสามารถได

แตหากเปนเรองธรรมดานตกรรมทไมตองขออนญาตศาลกอนผพทกษของคนเสมอนไรความสามารถมอานาจทาโดยลาพงการกระทานนผกพนคนเสมอนไรความสามารถ

มาตรา34ว.สคาสงของศาลใหประกาศในราชกจจานเบกษาฉะนนคาสงของศาลทใหคนเสมอนไรความสามารถตองทานตกรรมอนนอกจากทระบมาตรา34อนมาตรา1-11ตองไดรบความจากผพทกษกอนตามวรรคสองหรอวาคาสงใหผพทกษเปนผมอานาจกระทาการแทนคนเสมอนไรความสามารถตามวรรค3น จะตองประกาศในราชกจกานเบกษาดวย

ในกรณผพทกษไมยนยอมใหคนเสมอนไรความสามารถกระทาการอยางหนงอยางใดตามมาตรา34 โดยปราศจากเหตผลอนสมควรบคคลเสมอนไรความสามารถรองขอศาลจะมคาสงอนญาตใหกระทานนโดยไมตองใหคายนยอมจากผพทกษกไดถาการนนเปนคณประโยชนแกคนเสมอนไรความสามารถ

ในกรณทศาลสงใหบคคลเปนคนเสมอนคนไรความสามารถแลวตอมาปรากฎวาเหตทาใหเขาเปนคนเสมอนไรความสามารถหมดไปเขาจะไมเปนคนทกลบมาเปนคนทมความสามารถโดยสมบรณโดยอตโนมตตองมารองขอตอศาลใหศาลถอนคาสงใหเขาเปนคนเสมอนไรความสามารถเสยกอนตอเมอศาลเพกถอนความสามารถสมบรณเขาจงจะเปนคนมความสามารถสมบรณตอไป

มาตรา36

บคคลทศาลสงใหเปนเสมอนบคคลเสมอนไรความสามารถหรอบคคลอนทระบไวในมาตรา28สามารถมารองขอตอศาลใหสงเพกถอนคาสงใหบคคลนนเปนเสมอนบคคลเสมอนไรความสามารถโดยพสจนใหเหนเมอศาลสงกประกาศในราชกจกานเบกษา

แตผลของการทบคคลมความสามารถสมบรณทเกดขนทนทศาลสงเพกถอนคาสงใหเปนคนเสมอนไรความสามารถไมใชเกดขนเมอประกาศในราชกจกานเบกษา

คนใบแตกาเนดเมอศาลยงมไดสงใหเปนคนเสมอนไรความสามารถยอมดาเนนคดไดอยางบคคลธรรมดา

คนเสมอนไรความสามารถยอมประกอบกจการตางๆไดเวนแตบางกรณซงตองไดรบความยนยอมจากผพทกษผพทกษไมมอานาจทากจการแทนเพราะผพทกษมใชผแทนโดยชอบธรรมของคนเสมอนไรความสามารถ

มาตร33

ในกรณมการรองขอใหบคคลเปนคนไรความสามารถโดยอางเหตวาบคคลนนวกลจรตทางพจารณาวาเขามวกลจรตเมอไมถงขนาดเปนบากควรใหศาลสงใหเปนเสมอนบคคลไรความสามารถในกรณเชนนไมตองมารองใหมแตไตสวนวาไมวกลจรตสตฟนเฟอนไมสมประกอบกสงใหเปนคนเสมอนไรความสามารถไดเมอศาลเหนสมควรหรอวาเมอมคาขอของคความบคคลทระบไวในมาตรา28 ในทางตรงกนขามในคดทมการรองขอใหบคคลเปนคนเสมอนไรความสามารถเพราะจตฟนเฟอนไมสมประกอบทางพจารณาวาความวาบคคลนนไมวกลจรตและมคาขอของคความหรอบคคลทระบในมาตรา28 เมอศาลเหนสมควรจะสงใหบคคลนนเปนคนไรความสามารถกได

ภมลาเนา

อาจมผลตอสทธของบคคลหลายประการ1. เรองหนถาไมไดตกลงไวเปนอยางอนการชาระหนทวไปนนตามปกตตอง

กระทาทภมลาเนาของเจาหนเวนแตจะเปนการชาระหนอนมวตถใหหนเปนทรพยเฉพาะสงหรอหนสงมอบทรพยทไดกาหนดเจาะจง

2. หลกกฎหมายขดกน 3. กฎหมายวธพจารณาความ ภมลาเนากมความสาคญ เชน การฟองโดยทวไป

โจทกจะตองเสนอคาฟองตอศาลทจาเลยมภมลาเนาอยหรอการยนคารองตอศาลอาจรองขอตอศาลในเขตศาลทมภมลาเนาหรอมการสงคาคความหรอเอกสาร การสงหมายเรยกซงสงมายงภมลาเนาตามมาตรา74อนมาตรา2

มาตรา79วแพง 4. กฎหมายอนๆ ตามกฎหมายมหาชนเชนการรบสมครรบเลอกตงการใช

สทธเลอกตงตองทา ณ เขตทบคคลนนมภมลาเนาหรอการขนทะเบยนทหารกตองยนคารองตออาเภอทองททบดาบคคลนนอย

มาตรา34 บคคลยอมมเสรภาพในการเดนทางและมเสรภาพในการเลอกถนทอยภายในราชอาณาจกรตามกฎหมายรฐธรรมนญ

ความหมายของภมลาเนา

ภมลาเนาหมายถง ถนอนบคคลธรรมดามสถานทอย ภมลาเนาอาจจะมความหมายเขมกวาคาวาถนทอย เพราะถนทอยอาจไมใชภมลาเนา ภมลาเนามหลกสองประการ ประการแรกตองเปนทของบคคลคอเปนทกนอยหลบนอน ประการทสองสถานทอนเปนแหลงสาคญคอเปนทอยของบคคลพกอาศยจะอยคนเดยวหรอรวมกบครอบครวในการประกอบกจการหรอการรวมทางาน

ถนทตงภมลาเนามองคประกอบ2ประการ 1.ตองเปนถนทตงสถานทอยของบคคลตามของเทจจรง 2.สถานทอยนนจะตองเปนสถานทอยอนบคคลมเจตนาถอเอาเปน

แหลงสาคญ

ถนทตงสถานทอยหมายถงสถานทอยอาศยของบคคลซงบคคลใชเปนทกนอยหลบนอนตามปกตมใชเขตปกครองทองทสถานทอยอนเปนทตงแหงภมลาเนานนจะตองเปนสถานทอยแหลงและมลกษณะถาวรคอเปนทอยโดยไมจากดระยะเวลาแนนอนแตไมสาคญวาสถานทอยอยอาศยจะเปนของผอยอาศยนนหรอไมดงนนสถานทอยจงอาจเปนหองเชาไมจากดเนอทจะอาศยคนเดยวหรอหลายคนขอใหเปนทอยประจาของบคคล

แตในการพจารณาวาทอยใดเปนทอยแหลงสาคญอาจพจารณาจากเจตนาของบคคลไมควรยดเจตนาภายในควรยดเจตนาภายนอกทแสดงออกมา

“คาวา” สถานทอยเปนแหลง หมายความวา สถานทอยทบคคลมเจตนาจะใชเปนทอยอาศยเปนการถาวรมใชพกอาศยชวคราว

ในทางปฏบตเราพจารณาจากเอกสารมหาชนคอ ทะเบยนบาน ทสานกทะเบยนราษฎร แตกไมแนเสมอไปบคคลอาจไมมภมลาเนาทตรงกบทะเบยนบานกได เชน ดา มชออยในทะเบยนบานทสมทรปราการ แตปรากฎวาดาไมเคยอยทนนเลย แตดากลบอยอาศยเปนการถาวรกบครอบครวทปทมธาน ดงนภมลาเนาของดาคอจงหวดปทมธาน

ฎกาท 5912/2539 แมผตายมชออยในทะเบยนบานและถงแกความตายทจงหวดพจตรแตผตายกไดอยกนเปนสามภรยากบผรองถง 20 ป ทจงหวดสมทรปราการและไดซอทดนไวทจงหวดสมทรปราการดวย แสดงวาผตายมบานอยทจงหวดสมทรปราการเปนสถานทอยอนเปนแหลงสาคญอกแหงหนงดวย บานทจงหวดสมทรปราการจงเปนภมลาเนาของผตาย ผรองมสทธเสนอคารองขอเปนผจดการมรดกของผตายตอศาลจงหวดสมทรปราการได ตาม ป.ว.พ. มาตรา 4 จตวา

ฎกาท 1233/2506 แมจาเลยจะอางวาไดยายภมลาเนาไปอยจงหวดพระนครแลว กอนโจทกฟอง 8 วนกด หากมหลกฐานแสดงอยวาจาเลยยงคงมบานและถนทอยทจงหวดเชยงใหมดงเดมดวย ยอมถอไดวาจาเลยมถนทอยสองแหง คอ ทงทเชยงใหมและจงหวดพระนคร ซงโจทกยอมถอเอาแหงใดแหงหนงวาเปนภมลาเนาของจาเลย และยนฟองจาเลยตอศาลแขวงเชยงใหมได

ฎกาท 1681/2515 จาเลยรบราชการประจาอยในกรงเทพซงถอไดวามภมลาเนาอยในกรงเทพ แตเมอปรากฏวาจาเลยยงมถนทอยทจงหวดราชบร ซงเปนภมลาเนาเดมดวยจงถอไดวาถนทอยของจาเลยม 2 แหง และจะถอเอาถนทอยแหงใดแหงหนงเปนภมลาเนาของจาเลยกได โจทกยนฟองคดสวนแพงทศาลจงหวดราชบรซงเปนภมลาเนาแหงหนงของจาเลย

ฎกาท 3053/2533 จาเลยแจงยายออกจากบานเดมทจงหวดบรรมย แลวไมแจงยายเขาบานทแจงไวในกรงเทพมหานคร จงไมอาจทราบไดวาจาเลยไปอยทใด ทงยงไดความวาจาเลยแจงยายออกเฉพาะตวจาเลยคนเดยว มไดแจงยายครอบครวไปดวยแสดงวาไมมเจตนายายถนทอยและจงใจจะเปลยนภมลาเนา ตองถอวาจาเลยมภมลาเนาครงสดทายอยทบานเดมทจงหวดบรรมยซงอยในเขตศาลจงหวดบรรมยโจทกมอานาจฟองจาเลยตอศาลจงหวดบรรมยได

บคคลอาจมภมลาเนาไดหลายแหงมาตรา38

โดยบางกรณบคคลอาจมถนทอยหลายแหงและถอเอาถนทอยหลายแหงหรอทกแหงเปนแหลงสาคญทงสนโดยไมถอเอาถนทอยแหงใดแหงหนงในบรรดาแหลงสาคญหลายแหลงนเปนแหลงสาคญกวาแหงอนเชนบคคลมบานหรอสถานประกอบการงานทกรงเทพ หนองคาย ขอนแกน เชยงใหมและไปอยหรอไปทางานในทอยหรอหลกแหลงททางานเหลานทกแหงสบเปลยนกนไปปรากฏวาถอเอาถนทอยหรอแหลงทางานทงสามเปนแหลงสาคญเทากนหากไมปรากฏชดวาแหลงใดสาคญกวากนกฎหมายถอถนใดถนหนงคอกรงเทพหรอหนองคาย ขอนแกนหรอเชยงใหมเปนภมลาเนา

มาตรา39 ภมลาเนาของบคคลทไมปรากฏทอยแหลงสาคญ

ถาภมลาเนาไมปรากฏใหถอวาถนทอยเปนภมลาเนา ในกรณทไมปรากฏแนชดวาบคคลมทอยแหลงสาคญคอเปนบคคลมทอยเปนหลก

แหลงไมวาจะเปนทเดยวหรอหลายทแตไมปรากฏแนชดวาถอเอาทอยนนๆเปนแหลงสาคญหรอไมเปนกรณภมลาเนาไมปรากฏคอบคคลนนอาจมภมลาเนาหรอไมมกไดไมปรากฏหลกฐานแนชดตางกบมาตรา38ซงเปนกรณบคคลมทอยแหลงสาคญหลายแหงคอมภมลาเนาหลายแหงสวนกรณมาตรานบคคลมทอยแตไมปรากฏวาถนทอยแหงใดเปนแหลงสาคญเชนคนตางชาตเขามาตงถนทไทยชวคราวเพอทางานมไดประสงคตงภมลาเนาทไทยเมอมทอยเปนหลกแหลงแตไมปรากฏหลกฐานวามภมลาเนาทใดตองถอทอยเปนภมลาเนา

มาตรา40 ภมลาเนาของผไมมถนทอย

บคคลทไมมทอยปกตเปนหลกแหลงเชนไมมทอยเปนของตนเองอาศยมาอยกบญาตคนนนบางคนนบาง หรอผครองชพในการเดนทางไปมาปราศจากแหลงททางานเชนคนทเลนละครเรหรอพอคาเรหรอพวกจรจดพบทไหนใหถอเอาถนนนเปนภมลาเนา

เชนพวกเรรอน เรรอนรบจางไปเรอย ๆ ไมมทอยเปนหลกแหลง ใครจางทางานทไหนกไปเมอเสรจงานแลวไมไดกลบไปอยทไหนเปนเรองเปนราว ดงน ถนทอยทบคคลนนอยขณะนนหรอท ๆ พบตวขณะนนเปนภมลาเนา

มาตรา41การเปลยนภมลาเนา

1.ตองมการเปลยนถนทอย 2.มเจตนาชดแจงวาเปลยนภมลาเนาตองสองประการประกอบกน เชนการยายบานและแจงทะเบยนราษฎรยายไปอยทอนรอบานเดมถอวา

เปลยนภมลาเนา การแสดงเจตนาแจงยายทะเบยนสามะโนครวโดยตวยงไมไดยายทอยไป

จากทเดมไมถอวาเปนการเปลยนภมลาเนา

มาตรา42 ภมลาเนาเฉพาะการ

เปนภมลาเนาพเศษทบคคลเลอกใชเปนภมลาเนาเพอทาการอยางใดอยางหนงโดยอาจเลอกฝายเดยวหรอโดยเปนสญญากบคกรณทเกยวของกได

ฎกาท 534/2540 จาเลยท 2 ทาสญญาคาประกนไวกบโจทกโดยระบวาบรรดาหนงสอบอกกลาวทงหลายหากโจทกสงทางไปรษณยไปยงทอยซงไดใหไว ใหถอวาไดสงไปถงผคาประกนโดยชอบแลวถอวา จาเลยท 2 ประสงคจะใชภมลาเนาทแจงไวเปนภมลาเนาเฉพาะการ

ภมลาเนาทกฎหมายกาหนด

บคคลทกฎหมายกาหนดภมลาเนาม5ประเภทคอ 1สามภรยา 2 ผเยาว 3 คนไรความสามมารถ 4 ขาราชการ 5 ผทถกจาคก

มาตรา43ภมลาเนาของสามและภรยา

ตามหลกดมาตรา1461สามภรยาตองอยกนกนฉนสามภรยา ในกรณการแยกกนมภมลาเนาโดยอกฝายหนงไมสมครใจยนยอมอาจจะ

เปนเหตหยา

มาตรา44ภมลาเนาของผเยาว

ภมลาเนาของผเยาวปกตอยใตอานาจปกครองของบดามารดามาตรา1566มารตรานวาถาไมมบดาหรอมารดาถกถอนอานาจการปกครองผเยาวอยภายใตอานาจของผปกครองทศาลตงขน1585มาตราวาผใชอานาจปกครองยอมเปนผกาหนดทอยของผเยาว1567มาตรา1571

ภมลาเนาซงผเยาวถอเอาภมลาเนาของผแทนโดยชอบธรรมยอมระงบเมอผเยาวบรรลนตภาวะนบจากนนผเยาวยอมเลอกภมลาเนาตามใจสมครมาตรา37

มาตรา45 ภมลาเนาของคนไรความสามารถ

คนไรความสามารถเปนบคคลอยภายใตอานาจปกครองผอนบาลตองอยภายใตอานาจปกครองของผใชอานาจปกครองมาตรา1598/18 ผ อนบาลเปนผมอานาจจดการทรพยสนแทนคนไรความสามารถมาตรา1570มาตรา1571มาตรา1598/16

มาตรา46 ภมลาเนาของขาราชการ

เพอกอใหเกดความสะดวกในการควบคมบงคบบญชาการปฏบตหนาท คาวาขาราชการหมายถงบคคลทไดรบแตงตงตามกฎหมายวาดวย

ระเบยบราชการเพอปฏบตราชการของรฐซงไดรบเงนเดอนจากงบประมาณแผนดนไมวาจะอยในหรอนอกประเทศแตไมรวมถงลกจางตามสญญาและไมไดรบการแตงตงโดยผลของกฎหมาย

กรณขาราชการทถกสงไปปฏบตหนาทชวคราวไมเขาหลกเกณฑมาตรา46ถอวาภมลาเนาไมไปอยจงหวดทไปราชการเพยงชวคราว

มาตรา47ภมลาเนาของผถกจาคก

นกโทษทถกจาคกเปนเวลานานกาหนดใหยายภมลาเนาไปอยในเรอนจาหรอทณฑสถานเพอเปนการทานตกรรม

จงไมไดหมายคลมไปถงผถกควบคมตวในระหวางเปนผตองหา ไมไดหมายถงการคมตวในสถานพยาบาลเพอวธการความปลอดภย ไมไดหมายถงการควบคมโดยพนกงานปกครองหรอตารวจ

อธบาย จะถอวาเรอนจาหรอทณฑสถานเปนภมลาเนาของผถกจาคกไดตองเปนการจาคกตามคาพพากษาของศาลทถงทสดเทานน หากคาพพากษายงไมถงทสดแลวไมถอวาเปนภมลาเนา

ฎกาท 8836/2538 จาเลยถกฟองโทษจาคกอย ทเรอนจาอาเภอกบนทรบร โดยคดอยในระหวางอทธรณ เรอนจาดงกลาวจงมใชทองททจาเลยมภมลาเนาเพราะคดทจาเลยตองคาพพากษาให โทษจาเลยนน ยงไมถงทสดของศาลตาม ป.พ.พ. มาตรา 47

ฎกาท 2209/2540 ป.พ.พ. มาตรา 47 กาหนดภลาเนาของผทถกจาคกตามคาพพากษาถงทสดของศาลหรอตามคาสงโดยชอบดวยกฎหมาย ไดแก เรอนจาหรอทณฑสถานทถกจาคกอยจนกวาจะไดปลอยตว บทบญญตดงกลาวแยกผทถกจาคกออกเปน 2 กรณ ตางหากจากกนคอ ถกจาคกตามคาพพากษาถงทสดของศาลกรณหนง และถกจาคกตามคาสงโดยชอบดวยกฎหมายอกกรณหนงหาใชเปนกรณเดยวกนไม เมอปรากฏวาในขณะทโจทกยนคารองขอฟองจาเลยตอศาลจงหวดกบนทรบร จาเลยถกจาคกตามคาพพากษาอยทเรอนจาอาเภอ

กบนทรบร แตคาพพากษาดงกลาวยงไมถงทสด ดงนจะถอวาจาเลยมภมลาเนาอยทเรอนจาอาเภอกบนทรบรตาม ป.พ.พ. มาตรา 47 ไมได โจทกไมมอานาจฟองคดตอศาลจงหวดกบนทรบร

ฎกาท 1085/2542 การทจาเลยท 2 ถกควบคมตวระหวางการพจารณาคารองขอสงผรายขามแดนเปนกรณทศาลใชอานาจตาม พ.ร.บ. สงผรายขามแดนฯ มาตรา 10 ทใหสงขงจาเลยไวมใชสงจาคก จงไมใชกรณทจาเลยถกจาคกตามคาพพากษาถงทสดของศาล หรอถกจาคกตามคาสงโดยชอบดวยกฎหมายตาม ป.พ.พ. มาตรา 47 เรอนจาพเศษกรงเทพมหานคร จงไมใชภมลาเนาของจาเลยท 2

ผไมอย

1.เกดความไมแนนอนอานาจในการจดการทรพยสนผไมอยเชนการเบกจาย การฟองรองเปนตน

2.เกดความไมแนนอนสถานนะทางครอบครว 3.ขดตอประโยชนผเกยวของเชนเจาหนประสงคจะรบหน

สนนฐานวามชวตโดยใหจดการทรพยสนผไมอย

จดการทรพยสนผไมอยเปนการชวคราวมาตรา48-60แบงเปน2ชวง ชวงแรกนบจากผไมอยไปจากถนทอยหรอภมลาเนาไมมใครรแนวายงม

ชวตอยหรอไมหากมเหตจาเปน ผมสวนไดเสยหรอพนกงานอยการอาจรองขอตอศาลใหสงเพอจดการทรพยสนของผไมอยพลางตามความจาเปนคราวๆไปกอนไดมาตรา48ว.แรก

ชวงสองเมอพนหนงปแลววรรคสองมาตรา48

สนนฐานวาผไมอยถงแกความตาย

เมอนานไปจนไมคาดหวงวาตายแลวอยในชวงมาตรา61-64เปนคนสาบสญ

การจดการทรพยสนผไมอย

มาตรา48ในระหวางนบคคลเปนผไมอยกฎหมายสนนษฐานวาบคคลนนยงมชวตอยยอมไมสนเปนสภาพบคคลยอมมสทธตางๆ

สทธในทรพยสน หากมคสมรสอยกยงถอวาเปนคสมรส

1.กรณผไมอยต งตวแทนรบมอบอานาจทวไปไว มาตรา801 มาตรา51 มาตรา50 สาหรบผมสวนไดเสยหมายถงผทมประโยชนเกยวของในความมนคง

ปลอดภยแหงทรพยของผไมอยเชนคสมรส ทายาท บพการ เจาหน หนสวนเปนตนรวมถงเจาหน

2.กรณผไมอยไมไดตงตวแทนรบมอบอานาจทวไป มาตรา48จากดเฉพาะทรพยสนเทานน มาตรา48วรรคแรกรณรองขอใหศาลจดการทรพยสนไปพลางเปนเรอง

เฉพาะเรองผมสวนไดเสยหรอพนกงานอยการจะรองขอเมอใดกไดนบแตบคคลนนเปนผไมอย

มาตรา48วรรคสองขอใหศาลตงผจดการทรพยสนเมอพนเวลหนงปนบแตวนทราบขาวเกยวกบผไมอยครงสดทาย

ความสนสดผจดการทรพยสน

1.ผไมอยกลบมา 2ผไมอยมไดกลบมาแตไดจดการทรพยสนหรอตงตวแทนเพอจดการทรพยสน

ของตนแลว 3.ไดความแนชดวาผไมอยตายหรอศาลมคาสงเปนคนสาบสญ ในสวนทเกยวกบตวผจดการทรพยสน 1.ผจดการทรพยสนลาออกหรอตาย 2.ตกเปนคนไรความสามารถหรอเสมอนไรความสามารถ 3 เปนคนลมละลาย 4.ศาลถอดถอน

มาตรา 49 ในกรณทผไมอยไดตงตวแทนผรบมอบอานาจทวไปไว และสญญาตวแทนระงบสนไป หรอปรากฏวาตวแทนผรบมอบอานาจ ทวไปไดจดการทรพยสนนนในลกษณะทอาจเสยหายแกบคคลดงกลาว ใหนา มาตรา 48 มาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา 50 เมอผมสวนไดเสยหรอพนกงานอยการรองขอ ศาล จะสงใหตวแทนผรบมอบอานาจทวไปจดทาบญชทรพยสนของผไม อยขนตามทศาลจะมคาสงกได

มาตรา 51 ภายใตบงคบ มาตรา 802 ถาตวแทนผรบมอบอานาจ ทวไปเหนเปนการจาเปนจะตองทาการอนใดอนหนงเกนขอบอานาจ ทไดรบไว ตองขออนญาตตอศาล และเมอศาลสงอนญาตแลวจงจะ กระทาการนนได

มาตรา 52 ผจดการทรพยสนทศาลไดตงขน ตองทาบญช ทรพยสนของผ ไมอยใหเสรจภายในสามเดอนนบแตวนทราบคาสง ตงของศาล แตผจดการทรพยสนจะรองขอตอศาลใหขยายเวลากได

มาตรา 53 บญชทรพยสนตาม มาตรา 50 และ มาตรา 52 ตองมพยานลงลายมอชอรบรองความถกตองอยางนอยสองคน พยานสองคนนนตองเปนคสมรสหรอญาตของผไมอยซงบรรล นตภาวะแลว แตถาไมมคสมรสหรอหาญาตไมได หรอคสมรสและ ญาตไมยอมเปนพยาน จะใหผอนซงบรรลนตภาวะแลวเปนพยานกได

มาตรา 54 ผจดการทรพยสนมอานาจหนาทอยางเดยวกบ ตวแทนผรบมอบอานาจทวไปตาม มาตรา 801 และ มาตรา 802 ถาผจดการทรพยสนเหนเปนการจาเปนจะตองทาการอนใดอนหนง เกนขอบอานาจ ตองขออนญาตตอศาล และเมอศาลสงอนญาตแลว จงจะกระทาการนนได

มาตรา 55 ถาผไมอยไดตงตวแทนผรบมอบอานาจเฉพาะการ อนใดไวผจดการทรพยสนจะเขาไปเกยวของกบการอนเปนอานาจ เฉพาะการนนไมไดแตถาปรากฏวาการทตวแทนจดทาอยนนอาจ จะเสยหายแกผไมอย ผจดการทรพยสนจะรองขอใหศาลถอดถอน ตวแทนนนเสยกได

มาตรา 56 เมอผมสวนไดเสยหรอพนกงานอยการรองขอ หรอ เมอศาลเหนสมควร ศาลอาจสงอยางหนงอยางใดดงตอไปน

(1) ใหผจดการทรพยสนหาประกนอนสมควรในการจดการ ทรพยสนของผไมอยตลอดจนการมอบคนทรพยสนนน

(2) ใหผจดการทรพยสนแถลงถงความเปนอยแหงทรพยสนของ ผไมอย (3) ถอดถอนผจดการทรพยสน และตงผอนใหเปนผจดการ ทรพยสน

แทนตอไป

มาตรา 57 ในคาสงตงผจดการทรพยสน ศาลจะกาหนดบาเหนจ ใหแกผจดการทรพยสนโดยจายจากทรพยสนของผไมอยนนกได ถา ศาลมไดกาหนด ผจดการทรพยสนจะรองขอตอศาลใหกาหนดบาเหนจ ในภายหลงกได

ถาผจดการทรพยสน หรอผมสวนไดเสย หรอพนกงานอยการ รองขอหรอเมอมกรณปรากฏแกศาลวา พฤตการณเกยวกบการ จดการทรพยสนไดเปลยนแปลงไป ศาลจะสงกาหนดบาเหนจ งด ลด เพม หรอกลบใหบาเหนจแกผจดการทรพยสนอกกได

การสนสดของการเปนผจดการทรพยสนทศาลแตงตงมาตรา58มาตรา 58 ความเปนผจดการทรพยสนยอมสนสดลงในกรณ ดงตอไปน(1) ผไมอยนนกลบมา(2) ผไมอยนนมไดกลบมา แตไดจดการทรพยสนหรอตงตวแทน เพอจดการทรพยสนของตนแลว(3) ผไมอยถงแกความตายหรอศาลมคาสงใหเปนคนสาบสญ(4) ผจดการทรพยสนลาออกหรอถงแกความตาย(5) ผจดการทรพยสนเปนคนไรความสามารถหรอคนเสมอนไร ความสามารถ(6) ผจดการทรพยสนเปนบคคลลมละลาย(7) ศาลถอดถอนผจดการทรพยสน

มาตรา 59 ในกรณทความเปนผจดการทรพยสนสนสดลงเพราะ เหตตาม มาตรา 58 (4)(5) หรอ (6) ผจดการทรพยสนหรอทายาท ของผจดการทรพยสน ผจดการมรดก ผอนบาล ผพทกษ เจาพนกงาน พทกษทรพย หรอผมหนาทดแลทรพยสนของผจดการทรพยสน แลวแตกรณจะตองแถลงใหศาลทราบถงความสนสดนนโดยไมชกชา เพอศาลจะไดมคาสงเกยวกบผจดการทรพยสนตอไปตามทเหนสมควร ในระหวางเวลาดงกลาวนนบคคลดงกลาวจะตองจดการตามควรแก พฤตการณเพอรกษาประโยชนของผไมอย จนกวาจะไดสงมอบ ทรพยสนของผไมอยใหแกบคคลหนงบคคลใดตามทศาลจะไดมคาสง

มาตรา 60 ใหนาบทบญญตวาดวยตวแทนแหงประมวลกฎหมายน มาใชบงคบแกการจดการทรพยสนของผไมอยโดยอนโลม

สาบสญ

คอการสนสภาพบคคลโดยผลของกฎหมายแตตองถกศาลสงใหเปนคนสาบสญกฎหมายถอวาถงแกความตาย

มาตรา61

มาตรา61ถาบคคลใดไดไปจากภมลาเนาหรอถนทอยและไมมใครรแนวาบคคลนนยงมชวตอยหรอไมตลอดระยะเวลาหาปเมอผมสวนไดเสยหรอพนกงานอยการรองขอ ศาลจะสงใหบคคลนนเปนคนสาบสญกได

ผมสวนไดเสยมาตรา61ตางกบมาตรา48เพราะมาตรานจะตองเปนผมประโยชนเกยวของในลกษณะทบคคลนนอาจมสทธหรอเกดสทธขนจากความตายของผไมอย

ผมสวนไดเสยมาตรานไมรวมถงเจาหนสามญเพราะเจาหนสามญไมมประโยชนไดเสยในการทผไมอยตายหรอไมตายเจาหนมแตเพยงประโยชนไดเสยในความปลอดภยแหงทรพยสนของผไมอยซงเปนลกหนเทานนดงนนเจาหนไมอาจรองตามมาตรา61

กรณพเศษ มาตรา61วรรคสอง ระยะเวลาตามวรรคหนงใหลดเหลอสองป 1.นบแตวนทการรบหรอสงครามสนสดลง 2.นบแตวนทยานพาหนะทบคคลนนเดนทาง อบปาง ถกทาลาย สญ

หายไป 3.นบแตวนทเหตอนตรายแกชวตนอกจากทระบไวใน1.หรอ2ไดผาน

พนไป

ผลของคาสงใหเปนคนสาบสญกฎหมายถอวาบคคลนนถงแกความตายแตอยางไรกตามกฎหมายหาไดถอวาการถงแกความตายตามขอสนนฐานนมผลเชนเดยวกบการถงแกความตายธรรมชาตทกกรณ

ระยะเรมตนของการเปนคนสาบสญ

มาตรา62 เรองครอบครวมาตรา1566 มาตรา1501การสมรสยอมสนสดลงดวยความตาย การหยาหรอศาลพพากษาให

เพกถอนมงกรณเฉพาะคสมรสฝายหนงตายโดยธรรมชาตแตการสาบสญกฎหมายแคถอวาถงแกความตายไมถอวาการสมรสสนสดแตเปนเหตใหฟองหยา

ถามวาภรยาของผทศาลสงใหเปนคนสาบสญคลอดลกออกมาภายหลงทบคคลนนสาบสญลกเปนลกโดยชอบดวยกฎหมายตามขอสนนษฐานมาตรา1536เปดโอกาสใหผมสทธรบมรดกรวมกบเดกฟองเพราะฟองคดไมรบเดกเปนลกผ สาบสญมาตรา1544

เรองมรดกมาตรา1602

ในทางอาญาความตายเปนองคประกอบความผดไมรวมถงการสาบสญเชนมาตรา313ว.3หรอมาตรา39อนมาตราหนงกฎหมายว.อาญา

แตการรบมรดกความมาตรา29ว.อาญานาจะรวมผเสยหายสาบสญดวยในการทฟองคดแลวผเสยหายตายลง

ผลมาตรา62เวลาทถอวาถงแกความตายไมใชเวลาทศาลมคาสงเพราะเมอศาลสงแลวกฎหมายกาหนดใหมผลยอนขนไปนบตงแตวนทครบเวลาทศาลอาจสงใหเปนคนสาบสญไดตามมาตรา61คอครบกาหนดระยะ5ปหรอ2ปแลวแตกรณแมศาลจะสงใหเปนคนสาบสญหลงจากไมมผใดรแนวายงมชวตอยหรอไมกวา10ปกตองนบเวลาทถอวาถงแกความตายยอนไปตามระยะเวลาในมาตรา61

สรปการเปนคนสาบสญ ศาลตองสงแตการเรมตนการเปนคนสาบสญถอวาครบกาหนดตามมาตรา61ไมใชเรมวนทศาลสงแตกฎหมายกาหนดเพอความยตธรรม

การถอนคาสงแสดงเปนคนสาบสญ

มาตรา63 กรณทเปนเหตใหถอนคาสงเปนคนสาบสญมสองกรณ 1.บคคลทถกศาลสงเปนคนสาบสญนนยงมชวตอยกรณการกลบมาและ

แสดงตนหรอสงขาววามชวต 2.คนสาบสญไดตายไปแลวแตตายในเวลาอนผดไปจากเวลาทกฎหมาย

สนนฐาน

มาตรา63ตอนทายการถอนคาสงยอมไมกระทบกระเทอนถงความสมบรณแหงการทงหลายอนไดทาไปโดยสจรตในระยะเวลาตงแตศาลมคาสงใหเปนคนสาบสญถงเวลาถอนคาสงนน

การถอนคาสงใหนาบทบญญตวาดวยลาภมควรไดมาใชโดยอนโลม หลกการเพกถอนคาสงใหเปนคนสาบสญเปนเรองเกยวกบการมสภาพ

บคคลหรอการสนสภาพบคคลเมอถอนคาสงสภาพของบคคลนนกลบคนมา

มาตรา1604ทายาทตองมสภาพบคคลอยขณะทเจามรดกถงแกความตาย

หลกเกณฑ 2 ประการ 1.ตองเปนการกระทาโดยสจรตคอไมทราบความจรงเกยวกบการมชวต

หรอไมทราบความจรงเกยวกบเวลาตายทแทจรง 2.ตองเปนกระทาขนในระหวางตงแตศาลมคาสงแสดงความสาบสญ

จนถงถอนคาสงนน

ลาภมควรไดมาตรา406-419

กรณรบเงนสดมามาตรา412 กรณทรพยสนไมใชเงนมาตรา413เชนนาย จ.เปนคนทศาลสงใหเปน

คนสาบสญนาย ย.รบมรดกบานปรากฏวานาย จ.กลบมาสภาพบคคลของนาย จ.กลบมานาย ย.ตองคนบาน

มาตรา414การคนตกเปนพนวสย มาตรา415บคคลไดรบโดยสจรตยอมจะไดดอกผลเกดแตทรพยนน

ตลอดทสจรต

มาตรา64

การประกาศในราชกจจา เพอปองกนไมใหคนอนอางวาไมร

นตบคคล

ตามกฎหมายมาตรา65 สทธและหนาทนตบคคล วตถประสงคและอานาจ