موضوع ارایه:
DESCRIPTION
موضوع ارایه:. حسابداری اسلامی. ارائه دهنده: رضا خاکی. حسابداری اسلامی. حسابداري اسلامي عبارت است از فرايند شناسايي، اندازه گيري و گزارشگري مشروعيت فعاليتهاي مالي كه براي تصميم گيري، محاسبـه زكات و محاسبه سود واقعي عمليات سرمايه گذاري اسلامي براساس دستورات اسلام، مفيد باشد. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
حسابداری :موضوع ارایه
اسالمی
ارائه دهنده:
رضا خاکی
�دازه��ايي، ان��د شناس��ت از فراين��ارت اس��المي عب��ابداري اس�گيري و حس
�ه گزارش�گري مش�روعيت فعاليته�اي م�الي ك�ه ب�راي تص�ميم�گيري، محاسب
�رمايه��ات س��ود واقعي عملي��به س��ات و محاس��اس زك��المي براس�گذاري اس
دستورات اسالم، مفيد باشد.
ج�ز بحث مش�روعيت، تع�اريف ديگ�ري ن�يز غ�ير از اين وج�ود دارد. در اينج�ا به
مس�ئله زك�ات اض�افه ش�ده اس�ت. يكي از مس�ائلي ك�ه در كش�ورهاي اس�المي
گيري عناص�ر ص�ورتهاي م�الي در م�ذهب س�ني م�ورد توج�ه ج�دي اس�ت ان�دازه
K ن�يز ب�راي محاس�به زك�ات اس�ت. اين موض�وع در ح�وزه بانك�داري اس�المي بعض�ا
عن�وان آخ�رين رقم س�ود و زي�ان گ�زارش پي�اده ش�ده اس�ت. يع�ني زك�ات به
بر ارزشهاي جاري داراييها باشد.شود. محاسبه زكات بايد مبتنيمي
حسابداری اسالمی
�دودي �������اي مع�������ه كااله�������ات ب�������يعه زك�������ذهب ش������در م
گ�يرد،ام�ا )ش�تر، گ�او، گوس�فند، خرم�ا، ج�و، كش�مش، طال و نق�ره( تعل�ق مي
�ب به��ه منفعت كس��ق نميب��ام تعل��ذا نميطورع��يرد. ل��ران گ��وان در اي�ت
عام�ل مهم در تعري�ف حس�ابداري اس�المي عن�وان يك را ب�ه زك�اتمس�ئله
K مرب�وط ب�ه ش�ركتها و ديگ�ر بي�ان ك�رد. ح�وزه گزارش�گري م�الي اساس�ا
شخص�يتهايي اس�ت ك�ه محاس�به زك�ات ب�راي آنه�ا م�ورد ن�دارد. در م�ذهب
K در ش�يعه خمس ب�ه منفعت كس�ب تعل�ق مي گ�يرد ام�ا خمس هم اساس�ا
ح�وزه ف�ردي اس�ت و انتق�ال آن ي�ا پ�رداخت آن توس�ط شخص�يت حق�وقي ي�ا
شركت تاكنون مطرح نشده است.
عن�وان تف�اوت بني�ادي محيطي قاب�ل ط�رح اس�ت حض�ور دين در شايد آنچ�ه ك�ه به
زن�دگي ف�ردي و تجزي�ه آن از مس�ائل اجتم�اعي اس�ت. در كش�ورهاي اس�المي
باش�د و در ق�وانين و مق�ررات رن�گ مينقش تع�اليم اس�المي در زن�دگي جمعي پر
�ومت��ه ميحك��ر گرفت��نت درنظ��رآن و س��احبنظران داري، ق��ي از ص�شود.بعض
K متف�اوت مي �ا اقتص�اد غ�ربي ك�امال� ,Taheri)دانن�دمب�اني اقتص�اد اس�المي را ب
1999; Rahman, 1999, Baydoun and Willet, 2000).
دار اس�ت. درص�ورتي ك�ه در غ�رب انس�ان مال�ك نه�ايي در اس�الم انس�ان ام�انت
ش�ود. ل�ذا پاس�خگويي نه�ايي مس�لمان از نظ�ر مس�ائل م�الي در براب�ر ش�ناخته مي
�اده ��ل پي��ات و خمس در عم��ق زك��خگويي از طري��نين پاس��ت و چ��د اس�خداون
شود.مي
�اي ��اي حركته��ي زيربن��افع شخص��رايي،من��ود، فردگ��ازي س��رب حداكثرس�در غ
مس�لمان پايبن�د ب�ه ارزش�هاي اس�المي درپي س�ود معق�ول، اقتص�ادي اس�ت ام�ا ي�ك
من�افع جمعي و انص�اف و ع�دالت اس�ت. در اس�الم بعض�ي از مع�امالت رايج در
ممن�وع تج�ارت مش�روبات الكلي عملي ح�رام اس�ت و ، قم�ار ، رب�ا غ�رب مانن�د
است.
حسابداري اسالمي در سطح نظري
دو س�تون اخالقي فعاليته�اي اقتص�ادي در اس�الم ب�ر ره�بران دي�ني معتقدن�د، بعض�ي از
احس�ان استواراس�ت.بنابراين تج�ارت اس�المي بايدبرپاي�ه اين ارزش�ها انج�ام و ع�دالت
.(Yaya and Hameed, 2004) شود
اين تفاوته�ا مح�رك اص�لي حس�ابداران مس�لمان ب�راي ارائ�ه ي�ك تعري�ف و الگ�و ب�راي
ش�رح زي�ر حس�ابداري اس�المي را به(Zaid, 1997)باش�د.زيد حس�ابداري اس�المي مي
تعريف كرده است :
گيري نت�ايج م�الي حس�ابداري فراين�د منظم ثبت مع�امالت مش�روع در دف�اتر و ان�دازه
گيري است.منظور استفاده در تصميمبرمبناي اين معامالت به
�ردن واژه ��افه ك��نتي اض��ابداري س��ف حس��ا تعري��لي آن ب��اوت اص��ا تف��ا تنه�در اينج
كردن اين واژه بت�وان حس�ابداري س�نتي رس�د ب�ا اض�افه” مش�روع“ اس�ت. ب�ه نظ�ر نمي
را ب�ه حس�ابداري اس�المي تغي�ير داد. اين موض�وع در كش�ور م�ا ك�ه تم�ام ق�وانين ازجمل�ه
�اكم��وانين ح��ي ق��رع بررس��ا ش��اق ب��ر انطب��ان ازنظ��وراي نگهب��ط ش��ارت توس�بر تج
اف�زون رود، زي�را بن�ابر مش�روع ب�ودن مع�امالت اس�ت.ش�ود بيش�تر زي�ر س�ؤال ميمي
ب�ر اين، حس�ابداري باي�د تم�ام مع�امالت را ثبت و گ�زارش كن�د. ح�تي اگ�ر ب�رخالف ش�رع،
ت�وان معامل�ه غيرمش�روع انج�ام ش�ود حس�ابداري ن�اگزير ب�ه ثبت واقعيت اس�ت و نمي
�الوهبه�بر مش�روعيت، دلي�ل غيرمش�روع ب�ودن از گ�زارش آن خ�ودداري ك�رد. الخ�دش ع
�ده اس�ت��داري اس�المي گنج�ان��ات را در تعري�ف حساب��له زك� ,AL-Khadash)مسئ
2001).
�ال����هاس���K مجم�وع �ا����ای اخالم اس�اس����ت. ای از رهنم�وده��قی اس
بر زن�دگی ف�ردی و اجتم�اعی م ح�اکمقی دین اس�الرهنموده�ای اخال
مس�لمانان اس�ت. بعض�ی از ره�بران دی�نی عقی�ده دارن�د، فعالیته�ای
قی ع�دالت و احس�ان اس�توار م ب�ر دو س�تون اخالاقتص�ادی در اس�ال
اس�ت. این ارزش�ها، ارزش�هایی بنی�ادی اس�ت ک�ه ب�رای تم�ام زوای�ای
می بای�د برپای�ه این زن�دگی انس�ان، رهنم�ود دارد. بن�ابراین تج�ارت اس�ال
ارزشها انجام شود.
اهداف و خصوصیات حسابداری اسالمی
خصوصیات فعالیتهای تجاری میاسال
قرآن،حف�ظ ع�دالت راتحت ه�ر ش�رایطی و در تم�ام ج�وانب زن�دگی
دان�د. پی�امبر گ�رامی)ص( ن�یز ب�ر حف�ظ ع�دالت اص�رار زم میانس�ان ال
کردند. شدت برخورد میداشتند و با بیعدالتی به
�تور می��انان دس���ه مسلم���رآن ب���هادت دادن و ق��رای ش��ه ب��د ک�ده
انگیز بین مس�لمانان و ح�تی در گ�یری در موض�وعات مناقش�ه تص�میم
�ابراین ��وند. بن��ارج نش��دالت خ��یر ع��منان، از مس��ا دش��ه ب�رابط
عب�ارت ش جمعی کنن�د. بهمس�لمانان بای�د ب�رای برق�راری ع�دالت تال
دیگ�ر مس�لمانان نبای�د ب�ه دیگ�ران س�تم کنن�د ی�ا زی�ر ب�ار س�تم دیگ�ران
.روند
عدالت
معن�ای رفت�ار حس�نه ی�ا کم�ک ب�ه دیگ�ران ب�دون چشمداش�ت ی�ا ایج�اد تعه�د ب�رای احس�ان به
دانن�د. احس�ان زن�دگی را آن�ان اس�ت. بعض�ی از دین�داران احس�ان را ح�تی برت�ر از ع�دالت می
کن�د، احس�ان زن�دگی کن�د. اگ�ر ع�دالت جامع�ه را از اس�تثمار و رنجه�ا مح�افظت میزیب�ا می
در ح�وزه تج�ارت، روش�هایی مانن�د م�دارا، انگ�یزه خ�دمتگزاری، .س�ازدرا ش�یرین و گ�وارا می
ه�ای احس�ان م�دارا از پایه .ش�ودتوج�ه ب�ه خداون�د و رض�امندی او م�وجب تق�ویت احس�ان می
اند ک�ه این ص�فت را در اس�ت. م�دارا از ص�فات خداون�دی اس�ت و مس�لمانان تش�ویق ش�ده
ت�وان در ق�الب اح�ترام ب�ه دیگ�ران، گذش�ت، و ب�ر دارن�د. م�دارا را میدرون خ�ود زن�ده نگه
�ال��ردن مشک��رف ک���زه خدمتگ�ذاری این اس�ت ط��ور از انگی��رد. منظ��ان ک��ران بی�ت دیگ
ک�ه س�ازمانهای تج�اری بای�د نیازه�ا و من�افع دیگ�ران را درنظ�ر بگیرن�د. بن�ابراین، مس�لمان در
فعالیته�ای تج�اری بای�د در پی ارائ�ه خ�دماتی باش�د ک�ه م�ورد نی�از واقعی جامع�ه او و جامع�ه
دان�د ام�ا نبای�د مش�غله تج�ارت، انس�ان را اگرچه ق�رآن تج�ارت را مش�روع می.انس�انی اس�ت
از خداون�د و دس�تورهای او غاف�ل کن�د. مس�لمان بای�د در ه�ر ح�الت، چ�ه م�وفقیت ، چ�ه
فعالیت .شکس�ت ب�ه ی�اد خ�دا باش�د. رض�ایت او بای�د مس�یر زن�دگی انس�ان را تع�یین کن�د
قی ق�رآن باش�د. ق�رآن انس�ان را از نعم�ات این جه�ان تج�اری بای�د منطب�ق ب�ا ارزش�های اخال
.منع نکرده است، اما نباید لذات دنیوی چشم او را کور کند
احسان
عن�وان ه�دف اص�لي در حس�ابداري بعض�ي از محققين محاس�به زك�ات را به
Gambling and Karim, 1991; Baydoun) ان�داس�المي بي�ان كرده
and Willet, 1994).
عن�وان ه�دف اص�لي ق�رار گ�يرد ه�ر ش�خص از فريبك�اري ي�ا اگ�ر زك�ات ب�ه
اعم�ال كن�د زي�را هميش�ه خ�دا را ن�اظر ب�رظ�اهرآرايي ناخواس�ته پره�يز مي
�ود مي��د.خ��ابداري به بين��ات حس��ه اطالع��تقيم هم در نتيج��ور غيرمس�ط
�تفاده��اي اس��خگوي نيازه��ئوليت پاس��خگوي مس��ت و هم پاس�كنندگان اس
.(Adnan and Gaffikin , 1997)اجتماعي
�ايگزين ��د ج��ات باي��ازي زك��د حداكثرس��رد معتقدن��داران اين رويك�طرف
حداكثرس�ازي س�ود ش�ود. چ�نين روش�ي اف�راد را در تعقيب حداكثرس�ازي
كند.نفع توجه به مسائل اجتماعي و انساني تعديل ميسود به
اهداف حسابداری اسالمی
محاسبه زكات
نارس�ايي اين دي�دگاه اين اس�ت ك�ه تمرك�ز ب�ر زك�ات، م�وجب مح�دود ش�دن تري درنظ�ر ش�ود و الزم اس�ت اه�داف گس�تردهح�وزه گزارش�گري م�الي مي
K عن�وان ش�د، مح�دوديت م�وارد مش�مول زك�ات گرفت�ه ش�ود. همان گون�ه ك�ه قبالK ن�اقض ق�رار دادن محاس�به زك�ات به عن�وان ي�ك ه�دف در م�ذهب ش�يعه عمال
اصلي در گزارشگري مالي است.م�ورد زك�ات وج�ود دارد اين اس�ت ك�ه مف�اهيم نظ�ري در نكت�ه ديگ�ري ك�ه در
حس�ابداري ب�راي گزارش�گري م�الي ب�ا مقاص�د عم�ومي اس�ت. اگ�ر ه�دف را ب�ه زك�ات مح�دود ك�نيم مث�ل اين اس�ت ك�ه در حس�ابداري كن�وني ه�دف را محاس�به
ماليات بدانيم. چنين رويكردي در حسابداري مالي مردود است.تض�اد ديگ�ري ك�ه اين رويك�رد گرفت�ار آن اس�ت بحث ج�ايگزيني حداكثرس�ازي
K زك�ات در كش�ورهاي اس�المي زك�ات به ج�اي حداكثرس�ازي س�ود اس�ت. معم�والذيرب�ط ت�ابعي از اف�زايش داراييه�ا )ش�امل درآم�د و س�ود( اس�ت و ن�رخ آن
9 درص�د خ�الص داراييهاس�ت. در اس�تاندارد حس�ابداري ش�ماره 5/2درح�دود س�ازمان حس�ابداري و حسابرس�ي مؤسس�ات م�الي اس�المي نح�وه محاس�به
(.1زكات تشريح شده است )جدول ش�ود ك�ه س�ود ح�داكثر ش�ود. ض�من اينك�ه اگ�ر لذا زك�ات زم�اني ح�داكثر مي
حداكثرس�ازي س�ود در چ�ارچوب ش�رع باش�د چ�ه اي�رادي دارد؟ حداكثرس�ازي اي ب�راي اف�زايش ك�ارايي اس�ت و در جوام�ع مس�لمان باي�د س�ود خ�ود انگ�يزه
اف�زايش ك�ارايي ب�راي اس�تفاده به�تر از من�ابع اقتص�ادي مح�دود تش�ويق ش�ود ت�ا جامعه اسالمي از دام فقر رها شود.
الل�ه هدف پاس�خگويي اس�المي متكي ب�ه مفه�وم خالفت اس�ت. انس�ان خليفه
اس�ت و ام�انت ب�زرگي ب�ه او س�پرده ش�ده اس�ت ك�ه هيچ مخل�وقي ي�اراي
K در براب�ر پ�ذيرش آن را نداش�ته اس�ت. براس�اس اين مف�اهيم انس�ان نهايت�ا
الن�اس پروردگ�ار باي�د پاس�خگو باش�د، ل�ذا هم باي�د ب�ه ح�ق الل�ه و هم ب�ه حق
توج�ه داش�ته باش�د. نح�وه پاس�خگويي انس�ان در براب�ر خ�دا در ق�رآن و س�نت
�رمايه��رارداد بين س��ه از ق��خگويي ثانوي��ت. پاس��ده اس��خص ش�گذار و مش
شود.مدير ايجاد مي
يك ش�ركت ب�راي ايف�اي مس�ئوليت پاس�خگويي اولي�ه و ثانوي�ه، باي�د فعاليته�اي
�ادي و محيطي را ���اعي، اقتص���المي، اجتم���وعات اس���ه موض���وط ب��مرب
�دازه��ايي، ان��داف شناس��خگويي اه��وع پاس��د. در اين ن��زارش كن�گيري و گ
ثانوي�ه ديگ�ري مانن�د رع�ايت ش�ريعت، محاس�به و توزي�ع زك�ات، توزي�ع عادالن�ه
�ويق مي��ركتها تش��ت و ش��ده اس��ف ش��يز تعري��روت را ن��ل ث��وند در ح�ش
.(Yaya and Hameed, 2004)مشكالت امت اسالمي مشاركت كنند
پاسخگويي اسالمي
تر از زك�ات اي گس�تردهاين نگ�اه ب�ه اه�داف حس�ابداري اس�المي ح�وزه
ش�ود توج�ه گ�يرد و نكت�ه اساس�ي ك�ه در آن نماي�ان ميب�ر مي را در
بيشتر به مسائل اجتماعي و حسابداري اجتماعي است.
ام�ا باي�د توج�ه داش�ت در بعض�ي از كش�ورهاي غيرمس�لمان ن�يز چ�نين
الل�ه ب�ودن انس�ان ولي از نگاهه�اي ديگ�ر مس�ائلي البت�ه ن�ه از دي�د خليفه
شود.مطرح مي
K پايبن�د ب�ه ش�رع اگ�ر در كش�ورهاي مس�لمان، ص�احبان س�رمايه عمال
باش�ند و خواس�تار افش�اي م�وارد مغ�اير ش�رع باش�ند، چ�نين خواس�تي
بدون نياز به اضافه كردن واژه ” اسالمي“ ميسر است.
ع�ات حس�ابداری ده�د ک�ه ه�دف اص�لی اطالنت�ایج تحقی�ق ع�دنان و گ�افیکین نش�ان می
ع�ات ب�رای ایف�ای تعه�د پاس�خگویی ب�ه ص�احب اص�لی )خ�دا( می، ارائ�ه اطالاس�ال
ش�ود ک�ه در راس�تای اس�ت. بن�ابراین، پاس�خگویی کلی زم�انی در عم�ل محق�ق می
ایف�ای تعه�د زک�ات باش�د. اگ�ر زک�ات ب�ه عن�وان ه�دف اولی�ه ق�رار گ�یرد ه�ر ش�خص از
کن�د، زی�را همیش�ه خ�دا را ن�اظر اعم�ال فریبک�اری ی�ا ظ�اهرآرایی ناخواس�ته پره�یز می
�اسخگوی ط�ورع�ات حس�ابداری بهدر نتیج�ه، اطال بین�د.خ�ود می�غیرمس�تقیم هم پ
.کنندگان است و هم پاسخگوی مسئولیت اجتماعینیازهای استفاده
م�دار باش�ند ن�ه می بای�د زکاتتریووان�و پیش�نهاد ک�رده اس�ت ک�ه س�ازمانهای اس�ال
س�ودمدار. یع�نی س�ود خ�الص نبای�د ب�ه عن�وان مبن�ای ارزی�ابی عملک�رد اس�تفاده ش�ود
بلک�ه ه�دف بای�د متوج�ه پ�رداخت زک�ات بیش�تر باش�د. ب�رای اینک�ه جهت س�ازمان در
راس�تای زک�ات باش�د سیس�تم حس�ابداری ن�یز بای�د مبت�نی ب�ر زک�ات باش�د. این نگ�رش
ش�ود. ب�رای رس�یدن ب�ه این ه�دف، ابت�دا بای�د م در س�ازمانها میمنجرب�ه تق�ویت اس�ال
از حداکثرس�ازی س�ود ب�ه س�مت حداکثرس�ازی زک�ات ح�رکت ک�رد. بن�ابراین، س�ود
�ر ��ی اس�ت. اگ�ب�ه عن�وان ی�ک ه�دف می�انی اس�ت در ص�ورتی ک�ه زک�ات ه�دف نهای
می زک�ات ه�دفی نه�ایی باش�د سیاس�تهای ی�ک س�ازمان بای�د منطب�ق ب�ا ش�ریعت اس�ال
باشد.
پاسخگويي از طریق زکات
K این ش�یوه عم�ل ب�اعث تع�ادل بین مس�ائل ف�ردی و اجتم�اعی می ش�ود، زی�را نهایت�ا
کن�د ک�ه ب�ا رع�ایت ش�ریعت س�ود کس�ب کنن�د مفه�وم زک�ات مس�لمانان را تش�ویق می
و بخش�ی از آن را ب�ه عن�وان زک�ات ب�رای رف�اه اجتم�اعی بپردازن�د. این نگ�رش،
کن�د ب�رای ره�ایی انس�انها از فش�ارهای ناش�ی از واح�دهای اقتص�ادی را تش�ویق می
ش کنن�د. عوام�ل اقتص�ادی، اجتم�اعی و فک�ری و پاکس�ازی محی�ط از اس�تثمار تال
س�رانجام چ�نین روش�ی، پ�ل می�ان دنی�ا و آخ�رت اس�ت زی�را زک�ات ب�اعث بی�داری
.اندازدشود و او را به یاد توشه آخرت میوجدان انسان می
�ر می��البه نظ��دگاه اس��ایی، دی��دف نه��وان ه��ه عن��ات ب��راردادن زک��د ق��ی رس��م
�ادی را مح�دود می��اره موض�وعات اقتص�کن�د؛ اگرچ�ه ش�کی نیس�ت ک�ه زک�ات درب
ت اگر بگ�وییم زک�ات مش�کالاس�تانگاریم است.سادهیکی از س�تونهای اص�لی اس�ال
K حل می کند.اقتصادی موجود را تماما
�ادی���داف اقتص���ال- در حقیقت، اه���اعی اس���یعی از اجتم���ه وس���امل دامن��م ش
�وضوعات مختل�ف اس�ت: اعتق�اد ب�ر این اس�ت ک�ه زک�ات تنه�ا یکی از ابزاره�ای �م
.اصلی برای دستیابی به این اهداف است
می بای�د بتوان�د ب�ه مقص�د ش�ریعت گوی�د سیس�تم تج�ارت اس�الچپرا در این زمین�ه می
ح )م�وفقیت در دنی�ا و برس�د. مقص�د ش�ریعت ش�امل ه�ر چ�یزی اس�ت ک�ه ب�رای فال
.زم استآخرت( و حیات طیبه )زندگی پاک(در چارچوب شریعت ال
:9براساس استاندارد حسابداري مالي شماره زكات
تعيين مبناي زكات
ريال روش خالص داراييها مشمول زكات
392 ،554 ،204
وجه نقد و معادل وجه نقد
216 ،234 ،428
حسابهاي دريافتني )خالص(
000 ،000 ،20 تأمين مالي مضاربه
30ر000ر000 تأمين مالي مشاركت
20ر000ر000 استثن�ا
130 ،814 ،15 موجودي كاال
229 ،542 ،180
اوراق بهادار قابل خريد و فروش
659 ،330 ،16 امالك تجاري
45ر000ر000 گذاريهاي تجاري ساير سرمايه
626 ،475 ،960
جمع
شود : كسر مي
بدهيها
727 ،130 ،21 حسابهاي جاري
094 ،561 ،49 حسابهاي پرداختني
054 ،185 ،53 ساير بدهيها
000 ،000 ،4 حقوق متعلق به دولت و اوقاف
000 ،000 ،20 حقوق اقليت
716 ،504 ،684
گذاري محدود حقوق دارندگان حسابهاي سرمايهنشده
(591 ،381 ،832)
جمع بدهيها وحقوق صاحبان
035 ،094 ،128
مبناي زكات)خالص داراييها مشمول زكات (
محاسبات زكات:3، 301، 624 128، 094، 035% 5775/2 = 3، 301، 624زكات دوره مالي
عن�وان پيش�رو ت�دوين به(FASB) ه�يئت اس�تانداردهاي حس�ابداري آمريك�ا
مف�اهيم نظ�ري اق�رار ك�رده اس�ت ك�ه اين مف�اهيم ب�راي محي�ط اقتص�ادي،
سياس�ي و اجتم�اعي آمريك�ا ت�دوين ش�ده اس�ت. بن�ابراين ش�رايط محيطي ب�ر
�ادي ��ط اقتص��ر محي��لمان اگ��ور مس��ك كش��ت. در ي��ؤثر اس��ابداري م�حس
�ني���نين محيطي مبت��K چ �دتا���د قاع���المي باش���هاي اس���ايت ارزش��بر رع
برگزارش�گري م�الي م�ؤثر خواه�د ب�ود. ام�ا ني�ازي نيس�ت ك�ه ب�راي انعك�اس
اين ني�از واژه ” اس�المي“ را ب�ه حس�ابداري بيف�زاييم. زي�را ك�ار حس�ابداري
�اي ���اس نيازه���ات براس���ت و اين اطالع���ات اس���ه اطالع���الي ارائ��م
ش�ود. البت�ه اگ�ر منظ�ور از حس�ابداري اس�المي كنندگان تعري�ف مياس�تفاده
نام باشد. سراين باشد شايد اختالفها بيشتر بر
فرمايند :گونه كه شاعر بزرگ مولوي ميآن
اختالف خلق از نام اوفتاد چون به معني رفت آرام اوفتاد
در حس�ابداري وحسابرس�ي مؤسس�ات م�الي اس�المي سازمان
، اه�داف حس�ابداري م�الي بانكه�ا و مؤسس�ات 1بياني�ه ش�ماره
م�الي اس�المي، ه�دف اص�لي حس�ابداري م�الي را ارائ�ه اطالع�ات
كنندگان تعري�ف ك�رده گيريهاي اس�تفادهب�راي كم�ك ب�ه تص�ميم
است.
در اين بياني�ه آم�ده اس�ت آنه�ايي ك�ه ب�ا بانكه�اي اس�المي س�ر و ك�ار
�امالت ��دا در مع��ايت خ��اعت و رض��ه اط��ه اول ب��د در درج�دارن
دهند.اهميت مي
K در كش�ورهاي اه�داف حس�ابداري م�الي ب�راي س�اير بانكه�ا، اك�ثرا
�ه ��ت ك��بيعي اس��ابراين ط��ت. بن��ده اس��ف ش��المي تعري�غيراس
�ا ��المي ب��اي اس��راي بانكه��ده ب��يين ش��داف تع��ايي بين اه�تفاوته
)س�ازمان اه�داف تع�يين ش�ده ب�راي س�اير بانكه�ا وج�ود داش�ته باش�د
(.1999حسابداري و حسابرسي مؤسسات مالي اسالمي،
سودمندی برای تصمیم گیری
اين س�ازمان ب�راي تع�يين اه�داف از دو رويك�رد اس�تفاده
كرد :
�الم و ��هاي اس��ول و روش��اي اص��داف برمبن��يين اه�الف.تع
سپس بررسي اين اهداف باتوجه به مباني نظري موجود.
ب. ش�روع ك�ار از مب�اني نظ�ري موج�ود و تط�بيق آن ب�ا
شريعت اسالم.
رويك�رد اول را يكي از علم�اي ش�ريعت انج�ام داده اس�ت و
�ابداري. ����ص حس����ك متخص����ط ي����رد دوم توس���رويك
K تعريف اهداف براساس رويكرد دوم پذيرفته شد. نهايتا
، هدف گزارشگري مالي ارائه اطالعات زير طبق اين بيانيه
است:
.رعايت شريعت توسط بانكها( اطالعات مربوط به 1
�ه 2��وط ب��ات مرب��ار ( اطالع��دات و آث��ادي و تعه��ابع اقتص�من
.رويدادها
.تعيين زكات( اطالعات الزم براي 3
�راي 4��ات الزم ب��ان و ( اطالع��دي، زم��اي نق��رآورد جريانه�ب
.خطرات تحقق آن
�ا ( اطالع�ات الزم ب�راي 5��ي بانكه��اي امان��ي مسئوليته�ارزي�اب
.گذاريهاي آنب�راي حفاظت من�اب�ع و سرمايه
ايف�اي مس�ئوليت اجتم�اعي توس�ط ( اطالع�ات مرب�وط ب�ه 6
بانك.
بعض�ي از ص�احبنظران معتقدن�د چ�ارچوب نظ�ري س�ازمان حس�ابداري و
جهت ب�ا حس�ابداري س�نتي حسابرس�ي مؤسس�ات م�الي اس�المي بيش�تر هم
�اهده مي��المي مش��وهره اس��داف آن ج��ه در اه��ت، اگرچ��ود. در اس�ش
راجع ب�ه اطالع�ات كنندگان،دي�دگاه س�نتي، اطالع�ات مرب�وط ب�راي اس�تفاده
وض�عيت م�الي وعملك�رد م�الي اس�ت.عملكرد م�الي هم درق�الب س�ود
Yaya)شود.سودبيش�تر معي�اري از م�وفقيت بيش�تر اس�ت ميگيريان�دازه
and Hameed, 2002).
شايد از اين جهت بعض�ي از ص�احبنظران، اه�داف حس�ابداري س�نتي را
ب�راي حس�ابداري اس�المي نامناس�ب بدانن�د، چ�ون معتقدن�د در اس�الم باي�د
تم�ام اه�دافي ك�ه در اينج�ا بررس�ي ش�د ب�ه ن�وعي در پي س�ود معق�ول ب�ود.
از حس�ابداري معاص�ر گرفت�ه ش�ده اس�ت. م�اهيت اص�لي بحث اين اس�ت
كنندگان متف�اوت ك�ه در كش�ورهاي مس�لمان، اطالع�ات م�ورد ني�از اس�تفاده
�تفاده��ت و اس��ريعت و كنندگان دراس��ايت ش��د رع��ائلي مانن��ورد مس�م
محاسبه زكات خواهان اطالعات هستند.
بنابه داليل زير نيازي نيست كه براي انعكاس اين تفاوتها ،
حسابداري را به حسابداري اسالمي تغيير دهيم :
ه�دف حس�ابداري م�الي ت�أمين نيازه�اي اطالع�اتي اف�راد ب�رون س�ازماني (1
اس�ت و اين نيازه�ا ت�ا ح�دودي ت�ابع محي�ط اس�ت. بن�ابراين مس�ائل محيطي ب�ر
ب�ر اطالع�ات معم�ول در س�طح حس�ابداري م�ؤثر اس�ت و اگ�ر درج�ايي عالوه
توان آن را ارائه كرد.الملل، اطالعات ديگري هم مورد نياز باشد، ميبين
داري و تج�ارت همانن�د ديگ�ر كش�ورها ( در اك�ثر كش�ورهاي اس�المي بنگ�اه2
�ام مي���ود و درانج���ان ش���اهم يكس���ارت ب���ول تج���ادي اص���وارد زي��م
باشد. اهداف حسابداري هم بايد همه بنگاهها را پوشش دهد.مي
�ال3��ك (دنب��راي ي��د ب��رع باش��ارچوب ش��ودحداكثر اگردرچ��دف س�كردن ه
رس�د انگ�يزه نيس�ت. در عم�ل هم ب�ه نظ�ر نميمس�لمان ام�ر نامشروعي
كسب سود يك مسلمان با غيرمسلمان متفاوت باشد.
توان�د اس�تاندارد خ�اص م�ورد مع�امالتي ك�ه وي�ژه مس�لمانان اس�ت مي( در4
ب�راي تكمي�ل اس�تانداردهاي رايج ت�دوين ك�رد، مانن�د اس�تانداردهاي مرب�وط ب�ه
عقود اسالمي.
K دامن�ه ك�اربرد را مح�دود مي5 K در كش�ور م�ا ( تأكي�د ب�ر زك�ات اوال كن�د و ثاني�ا
بودن موارد مشمول زكات، مناسب نيست.دليل محدودبه
گيري ت�وان برپاي�ه س�ودمندي ب�راي تص�ميم( اه�داف حس�ابداري را هم مي6
�ت و��ادي ممكن اس��وارد زي��رد. در م��دوين ك��خگويي ت��اس پاس� هم براس
�ميم��راي تص��از ب��ورد ني��ات م��ب اطالع��خگويي هم مناس��راي پاس�گيري ب
�ميم��راي تص��ات هم ب��ون اطالع��د. چ��ت و هم باش��از اس��ورد ني�گيري م
پاس�خگويي، در مف�اهيم نظ�ري باي�د ه�ر دو پوش�ش داده ش�ود. ل�ذا تأكي�د
�رف بر��وني ص��ارت كن��ط تج��المي در محي��خگويي اس��ا پاس��خگويي ي�پاس
جوابگو نيست.
�ت واژه ���ازي نيس���د و ني���ابداري بمان���ان حس���د هم���ابداري باي��لذا حس
دركش�ورهاي كنيم.ام�ا باي�د ب�ه مس�ائل محيطي ” اس�المي“ را ب�ه آن اض�افه
K حس�ابداري مع�امالت اس�المي ميمس�لمان توجه توان�د مط�رح ش�ود. مثال
ش�ود. س�ازمان حس�ابداري و حسابرس�ي، ب�راي عق�ود اس�المي، اس�تاندارد
المللي در اين زمين�ه حس�ابداري ت�دوين ك�رده اس�ت. زي�را اس�تانداردهاي بين
ك�افي نيس�ت. دبيرك�ل پيش�ين اين س�ازمان اعتق�اد دارد ك�ه اين اس�تانداردها
�تانداردهاي بين��ل اس��ت، نهمكم��هالمللي اس��دا بافت��ه ج��ه تافت� Abdel)اينك
Karim, 2004 ).
می ب�ر مب�احث مرب�وط ب�ه خصوص�یات حس�ابداری اس�ال
گیری م�الی و ارائ�ه و افش�ا متمرک�ز دو موض�وع ان�دازه
�یات ��ر، خصوص��های زی��ابراین در بخش��ت. بن��ده اس�ش
�ال��ابداری اس��رح حس��وع مط��الب این دو موض�می در ق
.شودمی
خصوصیات حسابداری میاسال
می، زک�ات ب�ه عن�وان س�نگ بن�ای در اغلب مط�الب ادبی�ات حس�ابداری اس�ال
گیری معرفی شده است. تعیین ابزارهای اندازه
:گیری به شرح زیر استیل انتخاب زکات برای تعیین مبانی اندازهدال
K ب�ا ان�دازه- اس�ال1 گیری داراییه�ا س�روکار م زک�ات مفه�ومی اس�ت ک�ه مس�تقیما
دارد. در ق�رآن و ح�دیث رهنموده�ایی در م�ورد زم�ان و روش محاس�به زک�ات
.وجود دارد
�ات ب�ر مس�لمانان - بس�یاری از آی�ات ق�رآنی بال2�فاص�له پس از دس�تور نم�از، زک
م اس�ت. بن�ابراین واجب ش�ده اس�ت و زک�ات یکی از س�تونهای اص�لی اس�ال
�زارهای ال��د اب�زم )ش�امل حس�ابداری( را مس�لمانان ب�رای ایف�ای این تعه�د ب�ای
.کار گیرندبه
می ارتب�اط مس�تقیم ب�ا زک�ات دارد. وس�عه حس�ابداری در دولته�ای اولی�ه اس�الت-3
می دفتره�ا و گزارش�های حس�ابداری را ب�رای تع�یین در آن زم�ان، دولت اس�ال
.کردزکات و پاسخگویی در مورد آن، تهیه می
گیری مالیاندازه
دی�دگاه غ�الب در تع�یین زک�ات، اس�تفاده از قیمت ف�روش در زم�ان ایج�اد تعه�د ب�ابت
می بای�د از به�ای ج�اری، ن�ه به�ای تم�ام زک�ات اس�ت، ل�ذا س�ازمانهای تج�اری اس�ال
ش�ده تاریخی، اس�تفاده کنند
�ال��الی اس��ات م��ی موسس��ابداری و حسابرس��اهیم سازمان حس��ه مف�می در بیانی
گذاریهای مح�دود حس�ابداری ب�ه مفه�وم ارزش�های ج�اری داراییه�ا، ب�دهیها و س�رمایه
ک�ارگیری آن توص�یه ام�ا ب�ه دلی�ل فق�دان ابزاره�ای ک�افی، بهش�ده اش�اره ک�رده اس�ت،
ش�ود و ارزش�های نش�ده اس�ت. در عم�ل از به�ای تم�ام ش�ده ت�اریخی اس�تفاده می
ع�ات مکم�ل ممکن اس�ت ارائ�ه ش�ود. بن�ابراین بانکه�ای ج�اری تنه�ا ب�ه ص�ورت اطال
کنن�د م�یرزا و بی�دون نگ�اه متف�اوتی می از به�ای تم�ام ش�ده ت�اریخی اس�تفاده میاس�ال
ت�وان می، هم مینس�بت ب�ه این موض�وع دارن�د. ب�ه عقی�ده آن�ان در حس�ابداری اس�ال
از به�ای تم�ام ش�ده ت�اریخی و هم ارزش�های ج�اری اس�تفاده ک�رد. بن�ابراین، سیس�تم
ای برای ارزشیابی دارایی داردمی سیستم دوگانهحسابداری اسال
می هم بای�د پایبن�د ب�ه این نظری�ه مبت�نی ب�ر این ف�رض اس�ت ک�ه واح�د اقتص�ادی اس�ال
ق�رارداد باش�د و هم تعه�د خ�ود در م�ورد زک�ات را درنظ�ر بگ�یرد. زی�را ق�رارداد مبت�نی
ت گذش�ته و زک�ات مبت�نی ب�ر ارزش�های ج�اری اس�ت. بن�ابراین بای�د مب�انی ب�ر مع�امال
.گیری برای هر یک از این اهداف وجود داشته باشداندازه
ش�ده ت�اریخی در تم�ام م�وارد ک�ارگیری به�ای تمامادع�ای م�یرزا و بی�دون در م�ورد به
)ب�ه اس�تثنای م�ورد زک�ات( تکی ب�ه ق�ابلیت اتک�ای این مبناس�ت. ب�ه عقی�ده آنه�ا به�ای
ش�ده ت�اریخی ب�ا مفه�وم مباش�رت س�ازگار اس�ت. م�یرزا و بی�دون مباش�رت را تمام
ش�ده ت�اریخی، می مع�رفی کردن�د. روش به�ای تمامب�ه عن�وان ه�دف حس�ابداری اس�ال
کن�د. این مس�ئولیت ام�انی م�دیران و وظیف�ه مباش�رت آنه�ا را به�تر منعکس می
گیری اس�ت چ�ون قرارداده�ا براس�اس ارق�ام به�ای روش مناس�بترین روش ان�دازه
�گر . ش�ود و قرنه�ا این ش�یوه عم�ل دوام یافت�ه اس�تش�ده ت�اریخی نوش�ته میتمام�ا
ش�ده ت�اریخی ش�ک ج�ایگزین به�ای تمامروش ارزی�ابی کارام�دتری وج�ود داش�ت بی
.شدمی
ف روش ارزش ج�اری هیچ پای�ه ش�ده ت�اریخی ب�رخالرس�د به�ای تمامبه نظ�ر می
م قاب�ل دف�اعی در ش�ریعت ن�دارد. اص�ل ایف�ای تعه�دات مرب�وط ب�ه ق�رارداد در اس�ال
ک�ار رود ش�ده ت�اریخی بهک�ارگیری به�ای تمامای ب�رای بهتوان�د ب�ه عن�وان پ�ایهنمی
ش�ود. بن�ابراین زی�را خ�ود ق�رارداد ی�ک فع�الیت ت�اریخی اس�ت ام�ا در آین�ده محق�ق می
گیری بای�د از ارزش�های ج�اری اس�تفاده ش�ود. اس�تفاده از به�ای در زم�ان ان�دازه
�ود. تمام��ای واقعیت ش��ل افش��ف اص��وجب تحری��ت م��اریخی ممکن اس��ده ت�ش
در وض�عیت ت�ورم و تغی�یر قیمت، . واقعیت، ارزش ج�اری اس�ت و بای�د افش�ا ش�ود
. شودشده تاریخی موجب دوری از واقعیت میکارگیری بهای تمامبه
ح�ودیب اهمیت ارائ�ه و افش�ا را در ایف�ای وظ�ایف و تعه�دات طب�ق حنیف�ه و
دانند.می میشریعت اسال
زی�ر می بای�د ح�داقل م�واردی�ک واح�د تج�اری اس�ال برای دس�تیابی ب�ه این ه�دف،
:کند افشا را
.ت ممنوی که صورت گرفته است-هرگونه معامال1
K پرداخت شده است.-تعهدات زکات که باید پرداخت شودیا قبال2
.-مسئولیت اجتماعی3
�ظ ���تمزدکارکنان و حف���ه،دس���وه خیری���امل وج���اعی ش���ئولیت اجتم��مس
می زیس�ت اس�ت. بن�ابراین محت�وای گزارش�گری م�الی در ی�ک جامع�ه اس�المحیط
.تر از جوامع غربی است K مفصلاحتماال
ارائه و افشا
نظ�ر بی�دون و ویلت این اس�ت ک�ه پاس�خگویی اجتم�اعی و افش�ای کام�ل، مبن�ای
می اس�ت. بن�ابراین ترازنام�ه مبت�نی ب�ر ارزش�های گزارش�های ش�رکتهای اس�ال
می ج�اری یکی از الزام�ات اص�لی ب�رای ش�رکتهایی اس�ت ک�ه در جامع�ه اس�ال
کنن�د. جایگ�اه س�ودوزیان بای�د ب�ه یادداش�تهای توض�یحی ت�نزل یاب�د فع�الیت می
ش�ود زی�را ص�ورت س�ود وزی�ان م�وجب تق�ویت گ�رایش م�ردم ب�ه س�ود مف�رط می
می اث�ر منفی دارد. ب�ه ج�ای ص�ورت س�ودوزیان، بای�د و در نتیج�ه در جامع�ه اس�ال
�ود، زی�را خصوص�یات ت�وزیعی ص�ورت ارزش �ص�ورت ارزش اف�زوده ارائ�ه ش
.کندم را پشتیبانی میافزوده، پاسخگویی در اسال
�ودوزیان ��ورت س��یر آرایش ص��زوده تغی��ورت ارزش اف��ت ص��ه داش��د توج�بای
ع�ات متف�اوت بن�ابراین وج�ود ص�ورت ارزش اف�زوده ب�رای ارائ�ه اطال. اس�ت
�زوده ��ورت ارزش اف��ت. ص�نس�بت ب�ه ص�ورت س�ودوزیان، س�وال برانگ�یز اس
�ورت س�ودوزیان، گذش�ته��د ص�نگر اس�ت ک�ه ت�اثیر قاب�ل ت�وجهی ب�ر ایف�ای هم�انن
توانن�د مس�ئولیت اجتم�اعی در س�ال ج�اری ن�دارد. ام�ا ت�ا ح�دودی کارکن�ان می
ب�رای تاثیرگ�ذاری ب�ر واح�دتجاری در م�واردی مانن�د پ�اداش از آن اس�تفاده کنن�د.
توان�د ب�رای وادار س�اختن واح�د تج�اری جهت توج�ه وه ب�راین، جامع�ه ن�یز میعال
�د، در ��تفاده کن��زوده اس��ورت ارزش اف��اعی از ص��ئولیت اجتم��ه مس��تر ب�بیش
.صورتی که صورت سودوزیان چنین قابلیتی را ندارد
توان�د ع�دالت اجتم�اعی را بهب�ود بخش�د و توزی�ع می، رش�د میاز دی�دگاه اس�الع�اتی توان�د اطالن�ه ت�ر س�ازد. ص�ورت ارزش اف�زوده میق�درت و ث�روت را عادال
را در م�ورد توزی�ع ث�روت بین بخش�های مختل�ف جامع�ه ارائ�ه کن�د و عملک�رد ش�رکت را ب�ا توج�ه ب�ه من�افع تم�ام ذینفع�ان نش�ان ده�د، در نتیج�ه سیاس�ت آگاهان�ه توزی�ع مج�دد ث�روت و انتق�ال من�ابع بین گروهه�ای مختل�ف جامع�ه را
کند تقویت میم وه ب�ر توزی�ع من�ابع ب�ه تحص�یل آن ن�یز توج�ه دارد. اس�الم عالبه هرح�ال، اس�ال
ل را تحص�یل کن�د. ص�ورت ارزش انس�ان را مکل�ف ک�رده اس�ت تنه�ا من�ابع حالکن�د. ل�ذا، اف�زوده متمرک�ز ب�ر توزی�ع اس�ت و تحص�یل من�ابع را منعکس نمی
�گری ��ات گزارش��ای الزام��رای ایف��زوده ب��ورت ارزش اف��ه ص��اد داریم ک�اعتق.می کافی نیستاسال
ان�د ک�ه تاکی�د ص�ورتهای م�الی بای�د میرزا و بی�دون در زمین�ه افش�ا پیش�نهاد کردهب�ر ش�فافیت و پره�یز از دس�تکاری باش�د. این ه�دف ب�ا رع�ایت اص�ل افش�ای
ام�ا خ�ان نس�بت ب�ه . ش�ودمی محق�ق میکام�ل در گزارش�های ش�رکتهای اس�الع�ات منفی توس�ط ش�رکتها در م�ورد وی�ژه در م�وارد افش�ای اطالاین اص�ل به
زیس�ت و ف�رار ن�ه ب�ا کارکن�ان، آل�ودگی محیطخودش�ان، نظ�یر برخ�ورد ناعادالکنن�د ک�ه ب�ا افش�ای این مس�ائل مالی�اتی، خوش�بین نیس�ت. ش�رکتها احس�اس می
ت بن�ابراین، خ�ان پیش�نهاد ک�رده اس�ت ک�ه تنه�ا مع�امال. افتن�دب�ه دام ق�انون میم داری مج�از اس�ت ام�ا در اس�الخاص�ی وج�ود دارد ک�ه در چ�ارچوب س�رمایه
گذاری ب�دون پ�ذیرش خط�ر باش�د )مانن�د به�ره، تض�مین س�ود س�رمایهممن�وع میت بای�د در ص�ورتهای م�الی ش�رکتهای ت رب�وی.( این گ�روه مع�امالو س�ایر مع�امال
.می افشا شودتجاری اسال
اي كش�ورهاي مس�لمان م�دتي اس�ت ك�ه بحث در محاف�ل دانش�گاهي و مراج�ع ح�رفه
�ده ���زار ش���يز برگ���مينارهايي ن���ه س���رح و در اين زمين���المي مط���ابداري اس��حس
اس�ت. گ�روهي از حس�ابداران مس�لمان معتقدن�د بناب�ه مالحظ�ات جه�ان بي�ني اس�المي و
توان�د پاس�خگوي بيني غ�ربي اس�ت نميبر جه�انغ�ربي، حس�ابداري س�نتي ك�ه مبت�ني
�ابداران ��ذا حس��د. ل��المي باش��ورهاي اس��الي در كش��گري م��اي گزارش��أمين نيازه�ت
مس�لمان باي�د در كش�ورهاي اس�المي تع�ريفي از حس�ابداري اس�المي ارائ�ه كنن�د و ب�ا
�ن ��گري را روش��ات گزارش��المي، الزام��ابداري اس��يات حس��داف و خصوص��يين اه�تب
كنن�د. در اين زمين�ه تحقيق�اتي انج�ام ش�ده اس�ت ك�ه نت�ايج آنه�ا هم�ه در ي�ك جهت
گ�روه ديگ�ري از حس�ابداران مس�لمان اص�رار دارن�د ك�ه حس�ابداري اس�المي باش�د.نمي
K حس�ابداري مس�يحي ي�ا ي�ا غ�ربي ن�دارد، اگ�ر حس�ابداري اس�المي مط�رح ش�ود قاع�دتا
كالم مخالف�ان حس�ابداري داش�ته باش�د.جان توان�د مص�داقحس�ابداري يه�ودي هم مي
اسالمي اين است كه حسابداري، حسابداري است.
چالشهاي حسابداري اسالمي در ايران
در این تحقی�ق، دانش�گاهیان مس�لمان اس�تان یوگیاکارت�ای ان�دونزی ب�ه عن�وان
�نامه��دند و پرسش��اب ش��اطب انتخ��داری مخ���داف حس�اب��ورد اه�ای در م
�ی، استف�ادهاس�ال��ان اط�الم��ات و تاکی�د حس�ابداری اس�الکنن�دگ�می ب�ر ع
ع�ات م�ذهبی ب�رای آنه�ا ارس�ال ش�د. تع�داد این اف�راد در اس�تان یادش�ده اطال
87 نف�ر آنه�ا پرسش�نامه ارس�ال ش�د. تع�داد 161 نف�ر ب�وده ک�ه ب�رای 235
.پرسشنامه تکمیل و عودت داده شده است
�ان می��ق نش��ج تحقی���ه نت�ای��د ک��خ79ده��د پاس��خگویی درص�دهندگان پاس
ان�د. در می انتخ�اب کردهمی را ب�ه عن�وان ه�دف اص�لی حس�ابداری اس�الاس�ال
ده�د ک�ه س�هامداران ب�ه عن�وان کنندگان، پاس�خها نش�ان میم�ورد اس�تفاده
�تفاده����لی تلقی نمیاس����ایر کننده اص����تی بیش از س����وند و اهمی���ش
اند ک�ه دهندگان اعتق�اد داش�تهوه ب�ر این پاس�خکنندگان ندارن�د. عالاس�تفاده
.عات مذهبی و اجتماعی تاکید شودمی باید بر اطالدر حسابداری اسال
نتایج تحقیق انجام شده در اندونزی
م ب�ه عن�وان ی�ک روش زن�دگی توج�ه زی�ادی ب�ه فعالیته�ای تج�اری دارد. خداون�د اس�ال
زم را ب�رای رس�تگاری انس�ان در دنی�ا و آخ�رت ارائ�ه ک�رده در ق�رآن راهنماییه�ای ال
ح و رس�تگاری ب�ه عن�وان ه�دف نه�ایی انتخ�اب اس�ت. در فعالیته�ای اقتص�ادی بای�د فال
ع�ات در محی�ط اقتص�ادی بای�د ب�ا ش�ود و حس�ابداری هم ب�ه عن�وان اب�زار ارائ�ه اطال
تنه�ا می ن�هاین ه�دف س�ازگار باش�د. بن�ابراین اه�داف و خصوص�یات حس�ابداری اس�ال
ای گ�ونهبای�د م�وجب ارائ�ه تص�ویر درس�ت درب�اره واح�د تج�اری ش�ود بلک�ه بای�د به
کن�د. ع�دالتی تش�ویق باش�د ک�ه واح�دهای تج�اری را ب�ه س�وی احس�ان و پره�یز ازبی
�رای حس�ابداری اس�ال��اوتی مانن�دب��داف متف� پاس�خگویی، محاس�به زك�ات می اه
س�ودمندی ب�رای تص�میمگیری، مط�رح ش�ده و پاس�خگویی از طری�ق زک�ات اس�المی،
می را ب�ه اس�ت. در تحقی�ق انج�ام ش�ده در ان�دونزی، مخاطب�ان، پاس�خگویی اس�ال
اند. عنوان هدف اصلی انتخاب کرده
گيرينتيجه
گیری و افشاس�ت. در زمین�ه خصوص�یات حس�ابداری ن�یز مب�احث، متمرک�ز ب�ر ان�دازه
می، بخص�وص گیری نظ�ر غ�الب این اس�ت ک�ه ب�رای مقاص�د اس�الدر ح�وزه ان�دازه
تع�یین زک�ات، بای�د از ارزش�های ج�اری اس�تفاده ش�ود.در بع�د افش�ا، تاکی�د ب�ر پ�یروی
زم، بخصوص در زمینه مسئولیتهای اجتماعی استعات الاز شریعت و ارائه اطال
ش�ود بس�يار ج�وان اكن�ون ب�ا عن�وان حس�ابداري اس�المي مط�رح ميموض�وعي ك�ه هم
اس�ت و از مب�اني اس�تدالل ق�وي برخ�وردار نيس�ت. اگ�ر حس�ابداري را علم ب�دانيم
�ود و نمي��د ب��ر خواه��وم ديگ��د عل��افه مانن��ي“ اض��ك واژه ” ارزش��ه آن ي��وان ب�ت
كنندگان رس�اني متناس�ب ب�ا ني�از اس�تفادهك�رد. وظيف�ه حس�ابداري م�الي اطالع
كننده خ�ود ن�يز ت�ابع محي�ط اس�ت. اگ�ر در كش�ورهاي مس�لمان، اس�ت. ني�از اس�تفاده
ري�ا پ�يروي ش�ود، حس�ابداري م�الي هم از اين ام�ر از ق�وانين ق�رآني در عم�ل و بي
ش�ود ام�ا ني�ازي نيس�ت ك�ه اس�م آن را تغي�ير دهيم. اگ�ر چ�نين ش�د باي�د مت�أثر مي
منتظ�ر ش�نيدن حس�ابداري يه�ودي هم باش�يم. ام�ا حس�ابداري مع�امالت اس�المي
ب�امعني اس�ت، مث�ل حس�ابداري عق�ود اس�المي مش�اركت و مض�اربه. بعض�ي از اين
شود و نياز به الزامات خاص هم دارد.معامالت در بانكداري اسالمي انجام مي
�ات در��ت تحقيق��دگاه، الزم اس��ودن اين دي��وان ب��ه ج��ه ب��ورد باتوج�م
ب�ر ش�رايط محيطي كش�ورهاي اس�المي ادام�ه مب�اني نظ�ري مبت�ني
ش�ود باي�د ف�ارغ از تعص�بات م�ذهبي و ياب�د و مب�احثي ك�ه مط�رح مي
گرايي باشد.افراط
ش�ود باي�د ب�ه اگ�ر هم بح�ثي ب�ا عن�وان حس�ابداري اس�المي مط�رح مي
توج�ه ب�ه تم�ام محت�واي آن بحث توج�ه ش�ود و انديش�مندان مس�لمان ب�ا
مذاهب اسالمي ديدگاههاي خود را ارزيابي و عرضه كنند.
پیشنهاد
�الي 1���������ات م���������ي مؤسس���������ابداري و حسابرس���������ازمان حس��������- س�المي. ��ازمان 1999اس��المي. س��الي اس��ات م��ابداري مؤسس��تانداردهاي حس�. اس
اكبر جابري.(، ترجمه علي164حسابرسي )نشريه �ي. 2��ازمان حسابرس��ني س��ه ف��ازمان 1381 -كميت��ابداري. س��تانداردهاي حس�. اس
حسابرسي.3 - Valayvtham, S. 2004. Islamic Accounting and Conventiand Accounting: Incompatible or Complimentany: Conference Paper.4 - Yaya, R and S. Hameed. 2004. Objectives and Characteristics of Islamic Accounting: Perceptions of Muslim Accounting Academicians in Yogyakarta, Indonesia, Conference paper.5- Baydoun, N. and Willet, R. 2000. Islamic Corporate reports Abacus . 36)1(: 21-91.6- Zaid, O. A. 1997. Accounting books and reports in the Islamic State proceedings of the International conference 1: Accounting Commerce and Finance: The Islamic Perspective. Sydney, Australia.7- Taheri, M. 1999. The basic principles of Islamic Economy and their Effects on Accounting Standard Setting. www. islamic-finance.net8- Adnan, M. and M.J.R. Gaffikin. 1997. The Shari’ah, Islamic Banks and Accounting Concepts and Practices. Proceedings of the First International Conference an Accounting, Commerce and Finance Islamic Perspective.
منابع: