خدا نام به

موضوع : اوضاع طبیعی وجغرافیایی ایران

استاد مربوطه : دکترافقه

ارائه دهندگان:نجمه کامکارناهید چناریالهه کیانپور

1389

اوضاع طبیعی و جغرافیایی

عوامل مربوط به اوضاع طبیعی و جغرافیایی که در توسعه اقتصادی – اجتماعی تاثیرگذار هستند تغییرناپذیر یا به کندی دچار تحول و دگرگونی می شوند. باتوجه به اینکه منابع

طبیعی روبه کاهش هستند مثال ساالنه بخش بزرگی اززمین های قابل کشت درجریان فرسایش شسته می شوند مهار

.عوامل طبیعی و انسانی ویرانگر حائز اهمیت است

پستی و بلندی

بلندی های ایران شامل:بلندی:

5671کوههای شمالی: بلندترین قله این کوهها قله دماوند با ارتفاع •متر است.

متر 4267کوههای غربی: بلندترین این رشته کوهها دنا با ارتفاع •است.

رشته کوههای جنوبی•رشته کوههای مرکزی و شرقي: بلندترین قله آن کوه هراز است.•

دشت: خاک و٪ قابل استفاده 31میلیون هکتار است که 165مساحت کل کشور

٪ دیگر زیر پوشش مناطق 69میلیون هکتار(و 51کشاورزی ) برایشهری ، روستایی و جاده و... قرار دارد.

انواع زمین ها

خاکهای حاشیه دریای مازندران: دارای بازده باال هستند. دو استان 1.٪ 20 مساحت کشور را تشکیل اما 5.5گیالن و مازندران حدود

زمین های قابل بهره برداری را شامل می شوند. اسیدی شدن و آبخیزبودن همیشگی زمین از مشکالت بهره برداری از این

خاکهاست.

خاکهای کوهستانی: بین بلندی ها بویژه در مناطق شمالی وغربی 2.دشت های رسوبی مناسب برای کشاورزی وجود دارد، اما به دلیل

کمبود آب و شیب تند بهره برداری از آنها مشکل است.

خاک دشتهای داخلی: عواملي مانند کمبود آب، شوری آب، 3.فرسایش خاک و وجود تپه های ماسه ای این زمین ها را غیر قابل

بهره برداری می سازد.

وضعیت آب و هوایی

٪ آب و هوای 24.4٪ مساحت کشور آب و هوای خشک، 73حدود ٪ آب و هوای سرد کوهستانی دارد.2.4معتدل و

انواع آب و هوا

آب وهوای شمالی و کناره جنوبی دریای خزر: با بیشترینبارندگی و درجه گرمای معتدل

آب و هوای کوهستانی غربی : ریزش برف و باران در اینمناطق تقریبا خوب است.

آب و هوای فالت مرکزی: درجه گرما در تابستان و زمستاناختالف شدید دارد.

آب و هوای کناره های جنوبی: تابستان گرم و زمستان معتدلدارد.

١٣٨٦:وضع جوي مراكز استان ها

حداكثر بارندگي در

يك روز ) ميلي متر (

بارندگي ساالنه

) ميلي متر (

درجه حرارت ) سانتي گراد ( مركز استان

متوسط مطلق اقل حدحداكثر مطلق

معدل حداقل

معدل حداكثر

٣٢ ٣٧٩.5 13.1 -٣٠ ٣٩ 6.3 20 اراك

٣١ ٢6٨.9 ٨.٨ -٣١.4 ٣5.8 7.2 14.9 اردبيل

٢١ ٢5٢.4 11.1 -١8.2 ٣4.8 4.6 17.5 اروميه

١٩ ١١4.1 16.3 -١١.8 ٣٩.8 9.0 23.5 اصفهان

4٢ ١5٩.4 26.4 ٢.٠ 49.2 19.2 33.5 اهواز

٢6 ٣٣٣.4 16.3 -13 ٣٩ 9.5 23.1 ايالم

٣٣ ٢٢٧.9 12.5 -21 ٣٧.8 5.5 19.4 بجنورد

٢5 ٩٩.4 ٢٧.3 3.9 4٣.5 2١.9 ٣٢.6 بندر عباس

44 ١٨١.1 ٢5.3 3.5 4٢.2 20.8 29.8 بوشهر

26 ١٢٣.1 15.8 -19.8 4١.4 7.4 24.2 بيرجند

١٧ ٢٠٣.1 ١٢.6 -17.2 37.8 6.6 18.5 تبريز

٣٠ ٢٩٣.5 17.8 -10.8 40 22.7 22.9 تهران

4٠ 4٦٨.2 ١٧ -14.6 41.6 8.7 25.2 خرم آباد

٨١ ١١٣4.3 ١5.9 -12.4 34.4 11.5 20.3 رشت

24 ١٠٨.1 18.3 -10.9 40.3 10.2 26.3 زاهدان

حداكثر بارندگي در

يك روز ) ميلي متر (

بارندگي ساالنه

) ميلي متر (

درجه حرارت ) سانتي گراد ( مركز استان

متوسط كثرمطلق احدحداكثر مطلق

معدل حداقل

معدل حداكثر

٤٥ ٣٤6.3 11 -21.6 ٣٥.6 4.1 17.9 زنجان

٤٧ 6٧6.3 17.5 -6 39.4 ١٢.6 22.5 ساري

١٨ 166.2 17.6 -12.6 ٤١.8 11.8 23.3 سمنان

٢٦ ٣6١.4 14 -16.6 40 5.8 22.1 سنندج

١٨ ٢٢٥.4 10.6 -30 ٣٦.4 1.2 19.9 شهركرد

٢٦ ٢٢٢.1 18.2 -7.2 ٤١ ٩.٩ 26.5 شيراز

٢٣ ٣٠٤.9 13.5 -19.4 ٣٨.4 6.3 20.8 قزوين

٣١ ٢٠٤.2 17.5 -23 ٤٤ 10.1 24.9 قم

١٤ ٨١.3 16.1 -15.2 ٣٩.4 7 25.1 كرمان

٣٣ ٣٤٣.9 14.8 -18.6 ٤١.2 6.5 23.1 كرمانشاه

٢٧ ٣٣٢.1 17.2 -12.6 ٤٠.2 11.2 23.3 گرگان

١٩ ٢٠٢.3 14.5 -21 ٣٧.8 8.1 20.9 مشهد

٣٠ ٣5٨.1 11.2 -31.1 ٣٧.4 2.9 19.5 همدان

٨٤ 6٨٢.4 14.6 -12.6 ٣٧.8 6.8 22.4 ياسوج

123

43.119.7 10.8- 43.6 12.6 26.7 يزد

ماخذ - سازمان هواشناسي كشور

ميانگين ارتفاع بارش ساالنه در استان هاي كشور 80-86 سال ) ميلي متر (

درصد ١٣٨٦ ١٣٨٠ استان-. ١٣٧.١١ ١٩٥.٩٨ كل كشور

٣.١١ ٢٠٣.٢٨ ٢٠٦.٦٦آذربايجان

شرقي

٣.٤٧ ٢٢٦.٦٩ ٢٧٨.٧٨آذربايجان

غربي٤.٢ ٢٧٤.٦٩ ٢٩١.٢١ اردبيل

١.٦٦ ١٠٨.٣٤ ١٣٦.١ اصفهان٢.٣٩ ١٥٦.٢٩ ٤٣٢.٠٨ ايالم١.١٨ ٧٧.٤٤ ٤٥٧.٧٨ بوشهر٣.٨٧ ٢٥٣.١٣ ٢٣٥.٤٧ تهران

٥.٧٥ ٣٧٦.١٦ ٦٧٠.٥٣چهار محال و

بختياري٠.٧٢ ٤٧.٠١ (١)٠٠٠ خراسان جنوبي

١.٦٤ ١٠٧.٣٧ 95.١14(١) خراسان رضوي

٣.٤٧ ٢٢٧.١٦ (١)٠٠٠ خراسان شمالي

٢.٣٥ ١٥٣.٩١ ٣٦٠.٧ خوزستان

درصد ١٣٨٦ ١٣٨٠ استان٤.٧١ ٣٠٨.٠٢ ٢٣٧.٧٤ زنجان١.٧٣ ١١٣.٠٢ ٠٤/١١٠ سمنان

١.٢٥ ٨١.٦٤ ٣١.٩٥سيستان و بلوچستان

١.٨٨ ١٢٢.٧ ٣٠٥.٦٢ فارس٤.٣٦ ٢٨٥.١٩ ٣٣٠.٠٤ قزوين٢.٣ ١٥٠.٤٥ ١٠٧.٩٥ قم٤.٣ ٢٨٠.٨٨ ٣٩٩.٦٢ كردستان

٠.٦٣ ٤٠.٨٨ ٩٣.٠٨ كرمان٣.١٩ ٢٠٨.٦ ٣٧٠.١٢ كرمانشاه

٤.٥٧ ٢٩٨.٥٥ ٧١٢.٠٥كهگيلويه و بوير

احمد٤.٤٩ ٢٩٣.٤٣ ٣٨٢.٩٨ گلستان٩.٥٤ ٦٢٣.٩١ ١٠٥٧.٤١ گيالن٦.١٩ ٤٠٤.٦١ ٤٠٥.٩٧ لرستان٧.٥٩ ٤٩٥.٩٦ ٧٧٤.٨٤ مازندران٣.٦ ٢٣٥.٢٤ ١٩٣.٨٤ مركزي

٠.٧٥ ٤٨.٨٤ ١٠٥.٣٣ هرمزگان٤.٥٤ ٢٩٦.٧٦ ٢٧١.٥١ همدان٠.٥٧ ٣٧.٤٩ ٧٦.١٩ يزد١٠٠. ٦٥٣٧.٦٤   جمع

( آمار استان خراسان جنوبي و خراسان شمالي در استان خراسان رضوي منظور ١شده است .

ماخذ- سازمان هواشناسي كشور. اداره كل خدمات ماشيني و كاربرد كامپيوتر در هواشناسي .

وضع آب

تاثیر آب از مهترین منابع طبیعی است که در ادامه زندگي بشربهره برداری از زمین های کشاورزی، تمرکز جمعیت حیاتی دارد

در روستا و شهر، فعالیت صنعتی و معدنی همگی به آب مناسب نیاز دارند.

ویژگی منابع آب ایران کمبود آب در ایران با توجه به قرار گرفتن در کمربند بیابانی از مشکالت پایه ای بوده است، میزان بارندگی در کشور حدود

میلیمتر و به عبارتی کمتر از يك سوم میانگین باران 300-250ساالنه کره زمین است.

میلیمتر بارندگی و دشت لوت 2000منطقه شمال ایران با حدود با چند میلیمتر بارندگی پر باران و کم باران ترین مناطق کشور

هستند.

حجم تخميني جريان سطحي حوزه هاي آبريز اصلي ) ميليارد 1386متر مكعب (سال

مرز شرق و قرة قوم

فالت مركزی

درياچه اروميه

خليج فارس ودريای عمان

دريای خزر سال آبی كل كشور

4.98 14.09 51.61 51.11 17.903 93.681

متوسط ساله ٣٧ (١٣٨٤-

١٣٤٧)

9.74 13.17 3.51 40.05 13.07 79.54 ١٣٦٩-٧٠

3.34 22.20 4.77 59.89 19.36 109.56 ١٣٧٤-٧٥

1.75 4.52 1.27 23.56 6.54 37.64 ١٣٧٩-٨٠

3.36 14.05 6.69 45.45 16.49 86.04 ١٣٨١-٨٢

3.22 11.21 5.24 50.46 14.44 84.57 ١٣٨٢-٨٣

3.38 14.46 4.69 54.37 16.399 93.235 ١٣٨٣-٨٤

1.71 11.46 3.70 62.30 11.148 90.317 ١٣٨٤-٨٥

3.88 12.51 4.21 49.71 13.485 83.794 ١٣٨٥-٨٦4.63 14.93 5.02 59.32 16.09 100 درصد

-وزارت نيرو. شركت مديريت منابع آب ايران . دفتر مطالعات پايه منابع آب .ماخذمأخذ- وزارت نيرو) ر.پ (

ضريب جريان سطحي متوسط

-١٣٨٥ساله )٣٨() درصد(١٣٤٧

درصد مساحت به کل کشور

مساحت ) هزار كيلومتر مربع (

حوزه آبريز اصلي

٢٢.٨ ١٠٠. ١٦٢٢.٦ كل كشور

٢٤.٢ ١١ ١٧٤.٦ درياي خزر

٣١.٨ ٢٦ ٤٢٤.٥خليج فارس و

درياي عمان

٣١.٥ ٣ ٥١.٨ درياچه اروميه

10.3 ٥١ ٨٢٤.٤ کزیفالت مر

١٥.٥ ٦ ١٠٣.٢ مرزي شرق

٣٣ ٣ ٤٤.٢ قره قوم

مساحت و ضريب جريان سطحي حوزه هاي آبريز 1347-1385 سال اصلي

مأخذ_ وزارت نيرو. شركت مديريت منابع آب ايران . دفتر مطالعات پايه منابع آب .

سال در کشور بیانگر توزیع نامناسب بارش در 37حجم بارش میانگین مقایسه با مساحت مناطق مختلف کشور می باشد.همانطورکه

درصد مساحت کشور 11مشاهده می شود دریای خزر با حدود درصد بارش کشور را دریافت می کند درحالی که مرکزی با 16.9

درصد را به خود اختصاص می دهد.14.9درصد کشور تنها 51مساحت درصد آبهای سطحی 10.2و 24.3در دو منطقه اشاره شده به ترتیب حاصل از بارش جریان می یابد.

جریان نیافتن حدود سه چهارم بارش ساالنه در کشور مشکلی است که کمبود آب و پراکندگی نامتناسب بارش را تشدید می کند، علت این

امر شیب تند کوهها در شمال به سمت دریای خزر و مناطق غربی و باال بودن درجه گرما و تبخیر در قسمت های مرکزی است.چگونگی

بارش و توزیع جریان آب در نقاط مختلف تعیین کننده توزیع آتی فعالیت های اقتصادی در کشور است.

همانطور كه در جدول مشاهده می شود در حوزه خلیج فارس از نظر تهیه آب برای بخش های مختلف امکانات بالقوه وجود دارد زیرا با

جریان سطحی آب در این منطقه ٣١.٨مساحت کشور حدود 26داشتن است.

چگونگی استفاده از منابع آب

برداشت آب از منابع موجود به دو صورت انجام می شود :شکوفایی کشاورزی در دوره های الف( استفاده از آبهای سطحی:

مختلف بستگی به کارکرد تاسیسات آبیاری در مهار آب های سطحی دارد. میلیون 66396 میزان آب ورودی به سدهای مخزنی بزرگ 86در سال

میلیون متر مکعب آب خروجی 71560متر مکعب بوده که از مجموع میلیون متر 14392میلیون مترمکعب آن برای تولید برق و 57168

مکعب آن برای سایر مصارف استفاده شده است.

مجموعمطالعات

یاجرایی برداری بهره اجرایی دستگاه

۱۱۱ ۴۴ ۱۲ ۵۵آذربایجانبب آبمنطقهای

شرقی

۶۲ ۳۳ ۱۴ ۱۵آذربایجانبب آبمنطقهای

غربی۵۲ ۲۷ ۵ ۲۰ اردبیلبب آبمنطقهای۳۸ ۱۹ ۲ ۱۷ اصفهانبب آبمنطقهای۱۴ ۱۰ ۳ ۱ ایالمبب آبمنطقهای۷ ۶ ۰ ۱ بوشهربب آبمنطقهای۱۲ ۲ ۴ ۶ تهرانبب آبمنطقهای

۲۱ ۱۲ ۶ ۳وبب چهارمحال آبمنطقهای

بختیاری

۱۹ ۹ ۳ ۷خراسانبب آبمنطقهای

جنوبی

۷۲ ۲۷ ۷ ۳۸خراسانبب آبمنطقهای

رضوی

۲۲ ۱۵ ۱ ۶خراسانبب آبمنطقهای

شمالی۴۸ ۲۸ ۶ ۱۴ زنجانبب آبمنطقهای۹ ۳ ۳ ۳ سمنانبب آبمنطقهای

۴۷ ۲۵ ۴ ۱۸وبب سیستان آبمنطقهای

بلوچستان۲۳ ۱۰ ۵ ۸ فارسبب آبمنطقهای۷ ۶ ۱ ۰ قزوینبب آبمنطقهای۱۷ ۱۴ ۰ ۳ قمبب آبمنطقهای۲۹ ۱۸ ۸ ۳ کردستانبب آبمنطقهای

مجموع مطالعاتی اجراییبهره برداری

دستگاه اجرایی

۱۶ ۹ ۲ ۵آبمنطقهایبب

کرمان

۳۴ ۲۲ ۸ ۴آبمنطقهایبب

کرمانشاه

۲۴ ۲۱ ۱ ۲آبمنطقهایبب

و کهگیلویهبویراحمد

۲۴ ۹ ۳ ۱۲آبمنطقهایبب

گلستان

۱۳ ۹ ۳ ۱آبمنطقهایبب

گیالن

۳۵ ۲۷ ۵ ۳آبمنطقهایبب

لرستان

۲۰ ۸ ۳ ۹آبمنطقهایبب

مازندران

۳۰ ۱۳ ۳ ۱۴آبمنطقهایبب

مرکزی

۱۷ ۷ ۱ ۹آبمنطقهایبب

هرمزگان

۱۸ ۹ ۵ ۴آبمنطقهایبب

همدان۸ ۲ ۱ ۵ یزدبب آبمنطقهای

۲۹ ۲۰ ۳ ۶برق و آبخوزستان

۱ ۰ ۰ ۱و آب توسعه

سیستان خاک

۴۰ ۲۵ ۱۲ ۳آب منابع توسعه

ایران نیروی و۳۵۱ ۵۶ ۳ ۲۹۲ کشاورزی جهاد

۱ ۱ ۰ ۰عمران موسسه

رفسنجان۱,۲۷۱ ۵۴۶ ۱۳۷ ۵۸۸ مجموع

آمار تعداد سدهای کشور به تفکیک دستگاه اجرایی در 1387مراحل مختلف سال

سدها عالوه بر ذخیره سازی آب برای بخش های کشاورزی و صنعت تامین آب مصرفی شهرها و روستاها و تولید برق میتوانند از منابع مهم تولید پروتئین حیوانی از راه ماهی دارکردن آبهای ذخیره شده باشند. افزایش تعداد سدها

همانگونه که در چند سال اخیر اقدامات قابل توجهی برای آن انجام گرفته میتواند در تغییر چهره کشاورزی و صنعتی ایران

نقش برجسته ایی بازی کند.میلیون 79838: از مجموع ب(استفاده از آبهای زیرزمینی

از منابع 84-85مترمکعب آبهای تخلیه شده در سال آبیدرصد 16 درصد بوسیله چاههای عمیق، 44.9زیرزمینی حدود

درصد بوسیله 29.7درصد قنات ها و 9.4چاههای نیمه عمیق، چشمه ها انجام گرفته است. که نسبت به سال های پیش از

این کاهش سهم قنات ها و افزایش سهم چاههای عمیق و نیمه عمیق دراستفاده از آبها مشاهده می شود.

جنگلها و چراگاهها

جنگلها سطح جنگل های کشور را ٬در ایران وجود عوامل گوناگون

کاهش داده است که مهمترین آنها عبارت بوده اند از:قطع نادرست ومداوم درخت و بهره برداری غیر اصولی از •

منابع چوبهای جنگلیچرای بی رویۀ� دام •فعالیتهای کشاورزی در قلمرو جنگلها بدون توجه به امکانات •

آب وهواکه متاسفانه این روند ویرانگری هنوز ادامه دارد و سبب خشک و

نیمه خشک شدن دو سوم سرزمین کشورمان شده است.

درصدپدیده های

بیابانیدرصد جمع

مراتع فقير )كم تراكم(

مراتع متوسط )نيمه متراك

م(

مراتع خوب )متراكم(

درصد جنگل استان

- ٣٢٥٧٩٦٣١ - ٨٦١٠٣٩٤٠ ٥٦٥٧٩٦٧٠ ٢٢٥٨٧٤٧٦ ٦٩٣٦٧٩٣ - ١٤٢٠٢٥٥٩ كل كشور

٠.0 ١١٢٣٧٠ ٢.٩ ٢٤٧٣٤٤١ ٤١٠٠٠٥ ١٣٥٩٧٠٧ ٧٠٣٧٢٩ ١.٠ ١٤٣٤٦٧آذربايجان

شرقي

٠.٦ ١٨١١٠٣ ٢.٩ ٢٤٧٢٥٠٨ ٨٥٥٣٤٠ ١٠٦٣٣٧٦ ٥٥٣٧٩٢ ٠.٧ ١٠٠٩٥٨آذربايجان

غربي٠.٠ ١٣٣٧ ١.٠ ٩٠٣٨٩٦ ١٨٣٤٩ ٤٥٧٦٤٢ ٤٢٧٩٠٦ ٠.٤ ٥١٦٦٥ اردبيل

٩.٢ ٢٩٨٥٨٢٧ ٧.٤ ٦٣٢٨٦٥٥ ٥٦٤٤٥٩٧ ٤٠٣٩٨٨ ٢٨٠٠٧٠ ٢.٩ ٤١١٨٤٧ اصفهان

٠.١ ٣٣٩٢٣ ١.٣ ١١١٢٣٥٧ ٦٠٤٧٣٥ ٤٧٩٧٨٨ ٢٧٨٣٥ ٤.٥ ٦٣٤٤٦١ ايالم١.٠ ٣٣١٦٨٢ ١.٥ ١٢٦٢٩٩٥ ٨٤٥٠١٠ ٤٠٩٢٠٨ ٨٧٧٧ ١.٤ ٢٠٤٣٠٦ بوشهر٠.٥ ١٥٦٦٢٣ ١.٤ ١٢١٨٤٤٧ ٣٣٨٨٠٨ ٤٧٨٣٢٠ ٤٠١٣١٩ ٠.٢ ٢٦١٢٤ تهران

٠.٤ ١١٨٨٩٣ ١.١ ٩٠٨١٥٢ ٣٣٥٠١٣ ٣٩٠٨٢٣ ١٨٢٣١٥ ٢.٤ ٣٣٥٦٥٤چهارمحال و بختياري

٠.٠ ٠ ٠.٠ ٠ ٠ ٠ ٠ ٠.٠ ٠خراسان

(٢)جنوبي

٥.٤ ١٧٧١٨٥٦ ١٦.٨ ١٤٤٤٧٠٣٥ ١٠٥٩٨٤٧١ ٣٤١٦٥٥٢ ٤٣٢٠١٢ ١٢.٧ ١٨٠٧٢٣١خراسان

(٢)رضوي

٠.٠ ٠ ٠.٠ ٠ ٠ ٠ ٠ ٠.٠ ٠خراسان

(٢)شمالي

١.٦ ٥٢١٣٤١ ٢.٩ ٢٤٧٧٦٩١ ٥٥٣٥٢٢ ١٣٥٣٠٩٦ ٥٧١٠٧٣ ٦.٦ ٩٣٨٣٢٦ خوزستان

مساحت جنگل ها، مراتع و پديده هاي بياباني برحسب )هكتار(١٣٨6استان:

درصدپدیده های

بیابانیدرصد جمع

مراتع فقير )كم تراكم(

مراتع متوسط )نيمه مترا

كم(

مراتع خوب

)متراكم(

درصدجنگل استان

٠.٢ ٧٩٩٣١ ١.٣ ١١٣٧٠٦٠ ٤٧١٣١٧ ٤٢٥٣٠١ ٢٤٠٤٤٢ ٠.٤ ٦١١١٣ زنجان١٥.٧ ٥١١٢٢٩٤ ٤.٣ ٣٧٣١٠٨٣ ٢٩٣٥١٨٣ ٥٨٥٠٩٣ ٢١٠٨٠٧ ٢.٤ ٣٤٠١٦٨ سمنان

١٤.٧ ٤٨٠٤٩٥٦ ١٢.٤ ١٠٦٤٨٤٩٩ ٩٥٢٣٢٧٤ ٩٠٨١٢٩ ٢١٧٠٩٦ ٢.٦ ٣٧٠٧٨٦سيستان

و بلوچستان

٢.١ ٦٦٩٧٢٥ ٨.٥ ٧٣١٩٩٨٧ ٥٥٢٧٠٠٥ ١٧٣٥٢٧٦ ٥٧٧٠٦ ١٥.٦ ٢٢١٨٩٢٥ فارس٠.١ ٢٩١٥١ ١.٠ ٨٥٣٤٨٥ ١٧٠٨١٣ ٤٣٠١٢٢ ٢٥٢٥٥٠ ٠.٢ ٢٦٨٧١ قزوين٠.٥ ١٧٦٣٨٣ ٠.٨ ٧٢٣٠١٩ ٦٨٥٦٩١ ٣٤٨٣٠ ٢٤٩٨ ٠.٠ ٤١٤٩ قم٠.٠ ٣٣٥٤ ١.٥ ١٢٩٤٣٩٧ ٣٦٢٣٣٠ ٤٩٤٢١٢ ٤٣٧٨٥٥ ٢.٦ ٣٧٢٣٠٧ كردستان

٢٤.١ ٧٨٦٠٥٤٨ ٩.٥ ٨١٨٦٣٠٠ ٥٨٩٠٩٣١ ٢٢١٤٠٤٦ ٨١٣٢٣ ٤.٢ ٥٩١٨٢٣ كرمان٠.١ ٢٥٩١٦ ١.٤ ١١٨٨٤٣٨ ٥٤٧٩٢٠ ٤٧٦١٦٦ ١٦٤٣٥٢ ٣.٧ ٥٢٨٥٠٧ كرمانشاه

٠.١ ٤٠٤٢٧ ٠.٦ ٤٧٨٨١٢ ٢٧٠٤٢٨ ١٤٤٤١٨ ٦٣٩٦٦ ٥.٦ ٧٩٥٧٨٦كهگيلويه

و بويراحمد

٠.٠ ٠ ١.٥ ١٣٣١٦٧٥ ١٨٨٤٥٤ ١١٤٣٢٢١ ٠ ٣.٠ ٤٢١٩٠٥ گلستان٠.٠ ٠ ٠.٥ ٤٦٧١٦٧ ٤٠٩٩٤ ٢٨٧٥٢١ ١٣٨٦٥٢ ٣.٦ ٥١١٣٠٦ گيالن٠.٠ ١١٧٤١ ١.٠ ٨٨٣٥٠٥ ٦٤٤٣٩ ٦٧٢٢٠٩ ١٤٦٨٥٧ ٨.٦ ١٢٢٦٣٦٧ لرستان٠.٠ ٠ ١.٤ ١٢٠٥٢٦٧ ٢٩٠٦٦٢ ٤٦٢٣٨٧ ٤٥٢٢١٨ ٦.٤ ٩١٤٦٧٥ مازندران٠.٢ ٧٣١٤٣ ٢.١ ١٧٧٢٩٥١ ١٦٦٧٨١ ١١٤٠٣٦٦ ٤٦٥٨٠٤ ٠.٠ ١٥٤٨ مركزي٤.٧ ١٥١٥٠١٣ ٤.٨ ٤٠٩٣٣٤٢ ٣٨٨١٧٢٤ ٢١٠٩٠٧ ٧١٢ ٧.٤ ١٠٥٣٧٤٥ هرمزگان٠.١ ٢٦٣٧٢ ٠.٨ ٦٦٥٧٦٧ ٥٨٢٨٥ ٢٨٣٩٧٧ ٣٢٣٥٠٥ ٠.٠ ١٤٤١ همدان١٨.٢ ٥٩٣٥٧٢٥ ٧.٦ ٦٥١٨٠٠٧ ٥٢٩٩٥٨٩ ١١٢٦٧٩٥ ٩١٦٢٣ ٠.٨ ١٠٧٠٩٦ يزد

( آمار استان هاي خراسان جنوبي و خراسان شمالي در استان خراسان رضوي منظور شده ٢است.

مأخذ - سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزداري كشور. دفتر برنامه ريزي و بودجه.

چراگاهها

چراگاهها )مراتع( در عرف به زمین هایی گفته می شود که در فصل چرا داری پوشش گیاهی علوفه ای باشند.

چراگاههای کشور را با توجه به اینکه غنی ترین آنها در شمال به چهار دسته زیر میتوان تقسیم کرد:٬وغرب قرار دارند

سه دسته اند: ٬چراگاهای خراسان : این چراگاهها خود1. چراگاههای شمال بین بجنورد و باجگیران ٬چراگاههای سرخس

طبس و نزدیک ٬فردوس٬و چراگاههای جنوب خراسان در گنابادکویر.

چراگاههای کناره های دریای خزر : این چراگاهها به سبب آب 2.وهوای نمناک و مساعد نواحی شمالی از بهترین چراگاههای

کشورند.

چراگاههای آذربایجان : این چراگاهها که در ردیف چراگاههای 3. شامل ))دشت مغان(( با گستردگی ٬مرغوب کشور قرار دارند

هزار هکتار و دامنه های ییالقی ))سهند(( و))سبالن(( می باشد.100چراگاههای غرب ایران : این چراگاهها از نظر مرغوبی پس از 4.

غرب کشور از ٬چراگاههای شمال قرار دارند و به همین مناسبتمهمترین مناطق دامداری ایران بشمار می آید. گستردگی

میلیون هکتار است. شهرستانهای 2چراگاههای کردستان حدود گلپایگان و نهاوند نیز هرکدام دارای چراگاههای ٬مالیر٬ زنجان٬اراک

تابستانی گسترده ای هستند.چراگاههای ایران همانند جنگلها بتدریج در معرض ویرانی و نابودی قرار

گرفته اند. مهمترین علل ویرانی چراگاهها در کشور عبارتند از:ناهماهنگی بین ظرفیت چراگاهها وتعداد دام•چرای خارج از فصل•بوته کنی در سطح چراگاهها برای تامین سوخت•تبدیل چراگاهها در مناطق پر شیب به زمین های زراعی دیم کم •

بازدهعوامل طبیعی گسترش کویر •

تاثیر اوضاع طبیعی وجغرافیایی بر تحوالت اقتصادی

تاثیر مستقیمی بر چگونگی تحوالت ٬اوضاع طبیعی وجغرافیایی هرکشوراقتصادی آن کشور دارد.

موقعیت جغرافیایی هر کشور اعم از موقعیت ریاضی )طول و عرض یا دوری و نزدیکی از خط استوا( و موقعیت نسبی )وضع نا ٬جغرافیایی

دوری یا نزدیکی به اقیانوسها و محاط بودن ٬همواریها و بلندی از سطح دریادر خشکی( در چگونگی فعایت اقتصادی تاثیر مهمی دارند.

چهره اقتصادی هر ٬آب وهوا که به دلیل مختصات ریاضی و وضع ناهمواریها از دیگر عوامل مهم تکامل اقتصادی بشمار می آید. ٬کشور را رقم می زند

تناسب میزان بارندگی با مکان و زمان کشت و مقدار زمین کشاورزی نیز از شرایط ضروری برای فعالیت و و زندگی پویای انسان بشمار می آید.

با آنکه ایران طی چند سدۀ� گذشته به لحاظ اوضاع طبیعی و جغرافیایی اما از کشوری مستقل با اقتصادی شکوفا – ٬تغییرات عمده ای نیافته است

٬در مقایسه با کشورهای زمان خود – به کشوری وابسته از لحاظ اقتصادی با کلیه ویژگی های تخریبی آن تبدیل شده است.

علی رغم وجود شرایط نامساعد آب و هوایی در بسیاری از نقاط امکانات بالقوه فراوانی نیز برای بهره برداری از شرایط ٬ایران

نوع آب و هوای 14آب و هوایی وجود دارد و از آن جمله وجود گوناگون را میتوان ذکر کرد.

نزدیکی و دوری و راه داشتن به دریاهای آزاد نیز از جمله عوامل موثر در رشد و توسعه اقتصادی هر کشور است. مرز آبی

کیلومتر( نه تنها امکان 1880طوالنی در جنوب کشور ما )برقراری ارتباط با کشورهای مختلف جهان را با ارزانترین وسیله

بلکه امکانات گسترده ای نیز برای ٬حمل ونقل فراهم ساخته بهره برداری از منابع طبیعی ایجاد کرده است.

از منابع طبیعی دیگری که تاثیر مستقیمی در روند تحوالت اقتصادی منابع کانی است که میتوان آنها را به چهار گروه ٬کشورها دارد( کانی های شیمیایی 2( کانی های مواد اولیه 1تقسیم کرد:

( کانی های فلزی. که تقریبا در مورد همه 4(کانی های سوخت 3آنها ذخایر قابل توجهی در کشور وجود دارد.

ذخایر بزرگ نفت وگاز و بویژه گاز)کشورمان دومین ذخایر گاز جهان را داراست( موقعیت ویژه ای برای برقراری ارتباط تجاری

در اختیار کشور گذاشته است که براساس آن می تواند با نیازمندی های توسعه خویش را ٬صادرات بخشی از این ذخایر

سال صادرات نفت نشان داده که 90وارد کند.اما تجربه حدود وجود این ذخایر می تواند اثری وارونه در توسعه اقتصادی-

از یک سو به دلیل اینکه بهای نفت ٬اجتماعی کشور داشته باشدخام در بازار جهانی تقریبا کم است و از سوی دیگر به این دلیل

که درآمد ارزی بدست آمده از صدور نفت خام برای افزایش این منبع ٬مصرف ازطریق واردات اقتصاد کالن بکارگرفته شده

در خدمت توسعه برونزا قرار گرفته و به نوعی ضد توسعه عمل کرده است.

تشکر با