Сонсголын анализаторыг шинжлэх

Сонсголын анализатори Тодорхойлолт:

• Гадны дууг хүний чихний дэлбээнд цуглуулж, чихний гадна суваг, хэнгэргэн хальс, сонсголын гурван ясаар дамжуулан дотор чихэнд хүргэж тэнд байгаа дуу хүлээн авах Кортын эрхтэнд сэрэл үүсгэж, сонсголын мэдрэлээр дамжуулж, төв мэдрэлийн системийн сонсголын дээд төвд хүргэж, дуу авиаг сонсож ялган салгаж байгаа биологийн нэгдмэл процессыг хэлнэ.

Сонсголын анализаторийн бүтэц:

• Захын хүлээн авах хэсэг• Дамжуулах хэсэг• Төв мэдрэлийн хэсэг гэж 3 хуваана.

Сонсголын анализаторийн бүтэц:

1.Сонсголын анализаторийн захын хэсэг:

• Сонсголын анализаторийн захын хэсгийг дуу дамжуулах (гадна,дунд чих), дуу хүлээн авах (дотор чих) гэсэн хоёр хэсэгт хуваана.

• Захын хэсэг нь хоёр талын чамархайн ясанд байрладаг.

Сонсголын анализаторийн бүтэц:

Сонсголын анализаторийн дуу хүлээн авах хэсэг:

• Сонсголын анализаторийн дуу хүлээн авах хэсэг нь дотор чихний дунгийн цоргын дотор кортийн эрхтэн нэрээр байрлана. Кортийн эрхтэн нь: 1.Суурь сарьс （ memberan basillaris ) 2.Гадна （ 13500 ш сонёголын эстэй ） дотор （ 5500 эстэй ） тулгуур эс 3.Сонсголын сормос （ hair cell ) 4.Бүрхүүл сарьс （ memberan tectoria ） 5.Рейснеровийн сарьс 6.Тусгай шингэн 7.Сонсголын мэдрээлийн төгсгөл 8.Кортийн хонгил ба кортийн шингэн зэрэг болно. Кортийн эрхтэн нь сонсголын мэдрээлийн захын хэсгийн рецептор синапсийн зарчмаар ажиллана.

Дунгийн бүтэц:

Дунгийн шингэн:

Кортын эрхтэн

2.Сонсголын анализаторийн дуу дамжуулах хэсэг (n.cochlearis):

N.cochlearis:

3.Сонсголын анализаторын төвийн хэсгийн сүлжээ:

Сонсголын анализаторын нейронууд:

Гешлевскийн төв:

Сонсголын анализаторын үйл ажиллагаа:

Дууны давтамжийг Гц-р хэмжинэ. Хүн 16-20000 Гц-ийн дууг сонсох чадвартайДууг давтамжаар нь:• Өтгөн (125-500 Гц)• Дунд зэрэг (500-2000 Гц)• Шингэн (2000 Гц-ээс дээш) гэж ангилна.

Өтгөн дууг дунгийн орой, шингэн дууг дунгийн суурь хэсэг хүлээн авна

Дууны хүч:

• Децибел (Дб) нэгжээр хэмжинэ.• Хүний хамгийн эхэлж сонсож байгаа дууны

хүчийг сонсох босго гэнэ.• Эрүүл хүний сонсох босго 0-5 Дб байна.

Дууны хүч:

• Газарт унаж байгаа навч 10 дб

• Шивнээ яриа 15-20 дб• Энгийн яриа 50-60 дб• Хашгирах 70 дб• Тийрэлтэт онгоц 125

дб хүчтэй дуу гаргана.

Сонсголын анализаторын захын хэсгийн үйл ажиллагаа:

• Кортын эрхтэн нь дууны долгионы физикийн энергийг биологийн энерги болгон хувиргаж, дууны мэдрэлийн төгсгөлд сэрэл үүсэх нарийн үзэгдлийг гүйцэтгэнэ.

Гельмгольцын цуурайны онолБекешийн шингэний онолАндреевийн цахилгаан цэнэгийн онол

Сонсголын анализаторын төвийн хэсгийн үйл ажиллагаа:

• Төвийн хэсэг нь сонсголын бөөм, I, II, III, IY нейроноор дамжин сонсголын дээд төвд очиж байгаа дууны дохиог сонсож, ялган салгах, таних, хариу өгөх нэгдмэл ажиллагааг гүйцэтгэнэ.

Сонсголын анализаторыг шинжлэх:

Объектив:• Бодит рефлексийн

арга• Нярайн сонсгол

шалгах арга• ОАЕ• BERA (ABR)

Субъектив:• Тоглоомын

аудиометрийн арга• Үгээр шалгах арга• Хөглүүрээр шалгах арга• Аялгуут босгын

аудиометрийн арга• Аялгуут босгын дээгүүрх

аудиометрийн арга• Үгийн аудиометрийн арга

Сонсголын объектив шинжилгээ:

1. Бодит рефлексийн арга:• Морийн сорил• Шурыгины сорил• Бектереевийн сорил

2.Нярайн сонсгол шалгах арга:

3. ОАЕ (отоакустик эмисион):

ОАЕ (отоакустик эмисион):

ОАЕ (отоакустик эмисион):

4.BERA (ABR):

Сонсголын субъектив шинжилгээ:

1.Тоглоомын аудиометрийн арга:

2.Үгээр сонсгол шалгах арга:

• Шивнээ яриагаар сонсгол шалгах• Энгийн яриагаар сонсгол шалгах• Хашгиралтаар сонсгол шалгах арга

3.Хөглүүр (камертон)-р сонсгол шинжлэх:

Хөглүүр (камертон)-р сонсгол шинжлэх:

• Риннегийн сорил• Веберийн сорил• Швабахын сорил• Желлегийн сорил

А. Веберийн сорил, Б. Риннегийн сорил

Веберийн сорил:

4.Аудиометрээр сонсгол шалгах:

• Аялгууны босгын аудиометр• Аялгууны босгын дээгүүрхи аудиометр• Үгийн аудиометр

Аудиометрийн аппарат:

Сонсголын кабин:

• Сонсгол бичдэг гадны дуунаас бүрэн хамгаалсан өрөөг сонсголын кабин гэнэ.

Аудиометрийн бичлэг:

Аялгууны босгын аудиометр:

• Аудиометрийн шинжилгээ нь чих тус бүрийн агаарын ба ясан дамжуулалтын давтамж, хүчийг цахилгааны тусламжтайгаар 6-аас дээш насны хүүхдүүдэд нарийн тогтоодог найдвартай арга юм.

• Ердийн болон компьютерт суурилсан гэж 2 хуваана.

Аялгууны босгын дээрх аудиометр:

• Дуу дамжуулах, мэдрэл мэдрэхүйн гаралтай дүлий (Neirosensor deaf) эмгэгтэй хүмүүст 125-8000 Гц давтамжийн хүрээнд сонсох босгоос дээгүүр 40-50 дб хүчтэй дууны дохио өгч, сонголын бичлэг хийнэ.

• Folwer test, SISI test зэрэг сорилуудаар шалгана.

SISI test:

Үгийн аудиометр:

• Үг ярианы аудиометрээр сонсголын анализаторыг шалгахдаа тодорхой хэмжээний чанга, сулаар дуудах үгнүүдийг шинжлүүлэгч хир зэрэг зөв дуудаж байгааг тодорхойлно.

• Дууг чангаруулах тутам тэдгээр дууг ялган дуулах нь нэмэгдсээр тодорхой нэг хэмжээнд хэлсэн бүх үгнүүдийг зөв дууддаг.

Анхаарал тавьсанд баярлалаа